O concello de Fisterra ocupa un saínte de relevo irregular entre a ría de Corcubión e a Costa da Morte, onde os montes caen sobre o mar en grandes desniveis. A súa costa é moi diversa, con áreas abrigadas, no interior do seo de Fisterra, e zonas expostas, no mar aberto, con grandes tramos ocupados por cantís, illotes e baixos, e algunhas praias con bos sistemas dunares onde dominan os ventos e a ondada. É un concello de importantes valores naturais e culturais, rico en vestixios históricos e arqueolóxicos e moi ligado ás tradicións relacionadas coas rutas xacobeas. Parte do litoral está protexido no LIC/ZEC “Costa da Morte”.

1. FISTERRA
A costa

2. 1-Praia de Estorde
2-Praia do Restrelo
3-Punta da Arnela
4-Praia de Sardiñeiro
5-O Rumbo
6-Punta Longa
7-O Furadiño
8-Punta da Illa
9-Furna Grande
10-Punta de Sardiñeiro
A Moíña.
11-Praia de Talón
12- As Boleiras
13-Puntas Pombeira
Punta de Alba
14-Praia Langosteira
15-As Pardas.
Punta de San Roque.
16-Punta Suacruz
17-Puntas do Almacén
e da Conserva
18-Fisterra (porto)
19-Praia da Ribeira
20-Punta do Castelo
21-Punta Bardullas.
Petón Alto.
22-Laxe e praia do Corveiro
23-Petón dos Corvos
24-Punta e coído de
Cabanas
25-Petón Cercado
26-Coído Inquieiro
27-Punta e furna
Bufadoiro
28-Cabo Fisterra
29-Punta da Xestosa
30-Petón do Inglés
31-O Centolo
32-Furna e punta dos Oídos
33-Punta Alba do Sur
34-A Salgueira. A Regata.
35-Punta dos Abeláns
36-Praia do Mar de Fóra
37-Punta Unlla de Ferro
38-Punta e Costado da
Gaivoteira
39-As Corticeiras
40-Cova do Berrón
41-Cabo da Nave
42-Rego da Croa
43-Punta do Sul
44-Illa do Vilar. Punta
Longa.
45-Punta Arnela/A
Robaleira
46-Praia da Arnela
47-O Gaivoteiro
48-Punta do Castelo
49-Pedras Manchadas
50-Punta do Rostro
51-Praia do Rostro

3. Vista desde o Monte Facho: á dereita o seo de Fisterra, coa vila e o porto e a praia Langosteira.
Á Esqueda a Praia de mar de Fóra, as puntas Unlla de Ferro e Gaivoteiro e o Cabo da Nave
O concello de Fisterra ocupa un saínte de relevo irregular entre a ría de Corcubión e a Costa da
Morte, onde os montes caen sobre o mar en grandes desniveis.
A súa costa é moi diversa, con áreas abrigadas, no interior do seo de Fisterra, e zonas expostas,
no mar aberto, con grandes tramos ocupados por cantís, illotes e baixos, e algunhas praias con
bos sistemas dunares onde dominan os ventos e a ondada.
É un concello de importantes valores naturais e culturais, rico en vestixios históricos e
arqueolóxicos e moi ligado ás tradicións relacionadas coas rutas xacobeas.

4. PROTECCIÓNS
LIC/ZEC “Costa da Morte”.

5. A RÍA DE CORCUBIÓN, RÍA DE CEE ou ría de CORCUBIÓN E CEE está considerada a máis
septentrional das Rías Baixas. En realidade é un grande seo en forma de arco (SEO DE
FISTERRA) que se estende entre o Cabo Fisterra, ao norte, e a punta dos Remedios, ao sur.
Inclúe a ría ou seo do Ézaro e a chamada tradicionalmente ría de Corcubión ou Cee.
Vista desde O Pindo

6. SEO DE FISTERRA
Google Earth
Seo de Ézaro
Cabo Fisterra
Fisterra
Cee
Punta dos Remedios
Carnota
Dumbría
Corcubión
Monte Pindo

7. Vista desde a costa de Carnota

8. Seo de Fisterra desde Ézaro

9. Seo de Fisterra desde o Cabo

10. 1-Praia de Estorde

11. Praia de Estorde

12. Rochas en Estorde

13. 2-Praia do Restrelo

14. 3-Punta da Arnela

15. 4-Praia de Sardiñeiro

16. Praia de Sardiñeiro

17. Praia de Sardiñeiro e punta da Arnela

18. Rego de Sardiñeiro

19. 5-O Rumbo

20. 6-Punta Longa. Porto de Sardiñeiro.

21. 7-O Furadiño. Furna Pequena.

22. 8-Punta da Illa

23. 9-Furna Grande

24. Furna Grande

25. 10-Punta de Sardiñeiro. A Moíña.

26. 11-Praia de Talón

27. Praia de Talón

28. 12- As Boleiras

29. 13-Punta Pombeira

30. Punta de Alba

31. 14-Praia Langosteira

32. Praia da Langosteira, de 1.900 m de lonxitude. Ao fondo a vila e o Cabo de Fisterra.

33. Praia Langosteira

34. Rego Grande na praia Langosteira

35. 15-As Pardas

36. Punta de San Roque

37. 16-Punta Suacruz

38. 17-Punta do Almacén

39. Punta da Conserva

40. Seo e península de Fisterra

41. PENÍNSULA DE FISTERRA
Un macizo granítico que se une a terra por un istmo no que se atopa a vila de Fisterra e a
praia de Mar de Fóra. Os cumes máis destacados son o monte Facho (242 m) e o de San
Guillerme (222 m). O Cabo Fisterra separa a cara norte, na Costa da Morte (Punta dos Oídos,
Punta da Xestosa....) da cara sur (puntas do Castelo, O Puntal e Bufadoiro).

42. 18-FISTERRA.
Vila mariñeira cun porto e lonxa de grande actividade. A flota está formada por pequenos
barcos de baixura que utilizan diversas artes de pesca coma o palangre, nasas, betas...

43. Fisterra (porto)

44. Fisterra (porto)

45. Vista de Fisterra desde o monte do Facho

46. 19-Praia da Ribeira

47. Castelo de San Carlos, museo do mar e a pesca.

48. Castelo de San Carlos

49. 20-Punta do Castelo

50. 21-Punta Bardullas

51. Petón Alto

52. 22-Laxe e praia do Corveiro

53. Praia do Corveiro

54. 23-Petón dos Corvos

55. 24-25-Punta e coído de Cabanas.
Petón Cercado

56. 26-Coído Inquieiro

57. 27-Punta e furna Bufadoiro

58. 28-CABO FISTERRA

59. CABO FISTERRA. Chamado polos romanos “Promontorium Nerium”
Atópase no extremo sur dunha península co punto máis alto no Monte Facho (241 m).
Está formada por granito rosa con grandes cristais de feldespato.

60. Cabo Fisterra desde As Paxareiras

61. Cabo Fisterra

62. Cabo Fisterra

63. Faro de Fisterra, construído en 1853, elévase a 138 m sobre o nivel do mar

64. Punta e seo de Fisterra

65. Segundo a tradición en Fisterra estaba a mítica cidade dos Nerios (fundadores desta comarca). No
século II os romanos, encabezados por Décimo Junio Bruto, chegaron a Fisterra e construíron tamén
un monumento ao sol. Deles procede o nome de Finis Terrae. Desde a idade Media convertíuse no
punto final das peregrinacións xacobeas.
A estreita relación de Fisterra co culto xacobeo é moi antiga, no século XI aparece citada a Cidade de
Duio no Códex Calixtinus. Segundo a tradición por Duio (antiga Dugium) pasaron os discípulos do
Apóstolo coa intención de soterrar os seus restos nos confíns do Occidente.
Na actualidade, a prolongación do Camiño ata A Costa da Morte é un ritual que seguen moitas
persoas que desexan chegar ata o Finis Terrae e coñecer algúnhas das paraxes máis impresionantes
da costa europea occidental.

66. No Cabo Fisterra comeza a
COSTA DA MORTE, un litoral
moi exposto, con grandes
áreas de cantís, illotes e
baixos, onde dominan os
ventos e a ondada.

67. Cabo Fisterra (exterior)

68. 29-Punta da Xestosa

69. Costa entre o Cabo Fisterra e o Petón do Inglés

70. 30-Petón do Inglés

71. 31-O Centolo

72. Monte Facho.
Desde o cume do Facho podemos contemplar a enseada de Fisterra, o monte Pindo e a costa ata o
monte Louro e máis alá, se está bo tempo. Cara ao norte vese o cabo da Nave.

73. Pedras Santas. Ademais das vistas espectaculares sobre a contorna acolle as Pedras Santas, dúas pedras
abaladoiras ás que se lle atribúen varias lendas coma a de ser o lugar onde se pousou a Virxe, o poder
de determinar a fidelidade dos cónxuxes, ter a capacidade de xulgar aos crentes que merecen entrar no
ceo ou a culpabilidade dos reos.

74. 32. Furna e punta dos Oídos.
Fermoso punto panorámico e cantís cuns 70 m de caída vertical

75. Furna e punta dos Oídos

76. Furna e punta dos Oídos

77. 33/34-Puntas Alba do Sur, A Salgueira e A Regata (vista desde a punta dos Oídos)

78. 35-Punta dos Abeláns

79. 36-Praia do Mar de Fóra

80. Praia do Mar de Fóra. Un areal de 600 m, moi exposto e cun bo sistema dunar. Sitúase na parte máis
estreita da península de Fisterra entre as puntas Unlla de Ferro e dos Abeláns.

81. Praia do Mar de Fóra, punta Gaivoteira e Cabo da Nave.
Montes Pión, Pedregal e Veladoiro.

82. Península de Fisterra, vista desde o monte Veladoiro da costa exterior,
coa punta Gaivoteira e a praia Mar de Fóra

83. 37-Punta Unlla de Ferro

84. 38-Punta e Costado da Gaivoteira

85. 39-40-As Corticeiras, A Cova do Berrón e o Berrón da Nave

86. 41-Cabo da Nave. Situado na caída do monte Veladoiro (234 m). Remata nun grupo de
penedos entre os que destaca o chamado Berrón da Nave.

87. Cabo da Nave e monte Veladoiro

88. Punta do Cabo da Nave

89. O Berrón Pequeno

90. Vista desde o cabo da
Nave cara ao norte

91. 43-Punta do Sul

92. 44-Illa do Vilar e punta Longa

93. Illa do Vilar e punta Longa

94. 45-Punta Arnela

95. A Robaleira

96. 46-Praia da Arnela

97. Praia da Arnela. Uns carteis avisan da súa perigosidade.

98. Cantís entre a praia da Arnela e o Gaivoteiro

99. Cantís entre a praia da Arnela e o Gaivoteiro

100. 47-O Gaivoteiro

101. Cantís do Costado do Gaivoteiro, uns dos máis altos da zona.

102. 48-Punta do Castelo. Un promontorio coroado por un castro, do que se poden apreciar os
distintos niveis das terrazas defensivas, e cunhas caídas verticais de máis de 70 m de
altura que ten ao seu pé outro alto das mesmas características.

103. Castro de Castromiñán

104. 49-Pedras Manchadas

105. Pedras Manchadas

106. 50-Punta do Rostro (Sur)

107. Punta do Rostro

108. Punta do Rostro

109. Punta do Rostro

110. Punta do Rostro

111. Cantís da costa exterior de Fisterra, entre O Rostro e o Cabo da Nave

112. 51-Praia do Rostro

113. Praia do Rostro. Un areal de 2 km de lonxitude. Situada entre as puntas Noroeste do
Rostro e Sueste do Rostro.
Detrás da praia hai un extenso cordón de dunas e unha pequena zona de marismas.
É unha praia salvaxe e desprotexida na que tiveron lugar varios naufraxios. Os máis célebres foron o
do Turret, en 1900 e o Casón, en 1987.
Conta a lenda que debaixo das dunas da praia do Rostro está soterrada a mítica cidade de Dugium
que foi arrasada por unha enorme onda nunha noite de temporal.
En diferentes excavacións arqueolóxicas atopáronse restos prehistóricos e romanos.

114. Praia do Rostro

115. Praia do Rostro

116. VALOR XEOLÓXICO
A costa de Fisterra está
constituída, na súa maior parte,
por granitos e nos seos fórmanse
coídos, areais e dunas.
Os cantís acadan unha boa altura
e neles podemos atopar formas
producidas pola tectónica (fallas,
dobras...) ou pola combinación
coa erosión do mar e a
atmosfera: penedos, cons,
furnas, illotes, arcos...)
MAPA
LITOLÓXICO

117. Penedos graníticos no monte Facho

118. Curiosa forma nas rochas do Petón do Inglés

119. Detalle dunha
rocha granítica na
punta de Fisterra

120. Furna na praia de Talón

121. Furna na punta dos Oídos

122. Rochas na punta dos Oídos

123. Furna na punta Gaivoteira

124. Cantís entre a praia da Arnela e o Gaivoteiro

125. Pedras Manchadas

126. Coído na punta do Castelo

127. Dobra nun filón de Cuarcita na punta do Rostro

128. Coído na Furna Grande

129. Dunas na praia do Rostro

130. A area das dunas da praia do
Rostro sobe á beira dos cantís
das Pedras Manchadas

131. VALOR BIOLÓXICO
No litoral de Fisterra podemos atopar unha
grande variedade de ecosistemas e hábitats:
costa rochosa e areais abrigados ou expostos
cunha enorme biodiversidade.
A vexetación de cantís, dunas e marismas está
moi especializada. Por toda a área podemos
atopar especies de grande interese pola súa
rareza ou relevancia.
Alyssum Loiseleurii unha especie
incluída no Catálogo Galego de
Especies Ameazadas

132. Argazos bravos, golfos (Saccorhiza polyschides)
Nas áreas mariñas rochosas atópanse unha grande variedade de algas suxeitas ás rochas.

133. Nos cantís as prantas aproveitan as fendas e abrigos para asentarse

134. Herba de namorar (Armeria pubigera)

135. Centáureas e breixos.
A parte alta dos cantís está ocupada por un mato de toxos, breixos e outras especies

136. Distintas clases de liques no litoral da costa exterior de Fisterra

137. Poza de marea

138. Os percebes
(Pollicipes pollicipes)
desenvólvense
unicamente nas rochas
da zona intermareal en
lugares de augas limpas
e forte ondada. É unha
das especies máis
comúns e coñecidas da
Costa da Morte e un
importante recurso
económico.

139. Corvo mariño cristado (Phalacrocorax aristotelis)

140. Mascato (Sula bassana). A costa de Fisterra é unha boa zona para observar as aves mariñas,
tanto as sedentarias como nos pasos migratorios.

141. Arroaces (Tursiops truncatus)
O litoral de Fisterra é tamén un
bo lugar para o avistamentos
de mamíferos mariños.

142. Praia do Rostro. Detrás da praia hai un extenso cordón de dunas fixadas por unha das
vexetacións psamófilas mellor conservadas de Galiza, que pechan unha pequena zona de marismas
con xunqueiras parcialmente comunicada co mar.
Nas dunas podemos atopar: arenaria do mar, barriña, eiruga mariña, poligono da praia, aceda,
grama mariña, leiteira, correola da praia, cardo mariño, cebola das gaivotas, melga de mar,
alelí das praias, herba do cuco, espigadilla do mar, silene, tomelo bravo, rabo de lebre, cardo
leiteiro, buño das praias, queiruga mariña...

143. Honckenya peploides

144. Correola da praia (Calystegia soldanella)

145. Feo da praia (Ammophila arenaria)

146. Moita aves mariñas buscan refuxio e repouso nos areais e e seos.

147. LIC/ZEC Costa da Morte: comprende o litoral desde
Cabo Fisterra (Laxe de Corveiro) ata Arteixo (punta
da Cancela), agás a maior parte da ría de Camariñas
e as zonas próximas á áreas urbanas. É o espazo de
maior distribución territorial costeira do país.

148. USOS/APROVEITAMENTO
-Pesca e marisqueo
-Turismo, lecer e deportes
Punta do Almacén e antiga factoría de salga

149. Porto de Fisterra. A flota está formada por
pequenos barcos de baixura que utilizan
diversas artes de pesca coma o palangre,
nasas, betas...

150. Nos cantís de Fisterra sacan proveito,
desde o mar, os percebeiros, e desde
terra as cabras.

151. O litoral do concello de Fisterra ofrece
múltiples posibilidades para gozar de
camiñadas, visitas puntuais (hai numerosos
miradoiros e elementos de interese) ou
percorridos longos.
Para facer un primeiro achegamento
podemos facer un percorrido en coche duns
36 km completandoo con algunha camiñada.
Vista do seo de Fisterra desde
o monte de San Guillerme

152. Na península de Fisterra podemos realizar unha ruta circular para gozar das impresionantes
vistas do “Fin da Terra”, nun lugar cheo de simbolismo, lendas e tradicións.
Pódese facer a volta a Fisterra subindo desde o faro ao Monte Facho e continuar visitando os
restos da capela de San Lourenzo para saír por unha pista a carón da igrexa de Santa María.
Mencer desde o cabo Fisterra cara ao Pindo

153. Igrexa de Santa María das Areas
de Fisterra construída a partir do
século XII. Foi declarada, xunto co
monte e ermida de San Guillerme,
Conxunto Histórico e Ben de
Interese Cultural en 1985.

154. Restos da ermida de San Guillerme, de orixe medieval ou anterior e destruida no século XVIII. Hai
varias lendas relacionadas con este lugar, unha delas conta que se celebraban ritos de fecundidade
sobre unha pedra chamada “Cama do Santo”.

155. PROBLEMAS/AGRESIÓNS
-Construcións na liña de costa, recheos
-Presión humana nos espazos naturais e sobre as especies
-Especies invasoras
-Contaminación
Pegadas dun incendio no cabo Fisterra

156. Praia de Sardiñeiro

157. Rochas manchadas con hidrocarburos

158. Arctotheca calendula, unha especie invasora orixinaria de Sudáfrica

159. Adela Leiro, Mon Daporta
febreiro 2021