การเปลี่ยนแปลงเมื่อตั้งครรภ์

1. 1
เมื่อตั้งครรภ์ ….. ?
ผมตั้งหัวข้อที่จะคุยกันวันนี้ เป็นแบบปลายเปิดไว้ เพื่อให้ผู้
อ่านได้จินตนาการ หรือคิดต่อว่าเมื่อมีการตั้งครรภ์ จะมีอะไรเกิดขึ้น
ตามมาบ้าง แน่นอนครับว่า ถ้าการตั้งครรภ์ที่เกิดขึ้นนั้น เริ่มต้นจาก
เป็น การตั้งครรภ์ที่เราได้วางแผนไว้แล้ว ย่อมถือว่าการตั้ง
ครรภ์นั้นเป็นของขวัญจากสวรรค์ เลยทีเดียว แต่หากการตั้ง
ครรภ์นั้นเกิดขึ้นในเวลาที่ยังไม่เหมาะสม ก็คงทำาให้เกิดความยุ่งยาก
มาก
ลองสมมุติว่าตอนนี้เราตั้งครรภ์แล้ว มาดูกันครับว่าในร่างกาย
ของเรามีการเปลียนแปลง ทีอาจทำาให้เกิดความเสี่ยงใด ๆ บ้าง เรา
่ ่
จะได้ระมัดระวังกันไว้ เนื้อหาที่ผมคิดไว้วาจะคุยให้ฟงทั้งหมดมีค่อน
่ ั
ข้างมาก แต่คงคุยในครั้งนี้ไม่หมด ซึ่งผมจะพยายามขมวดปมให้จบ
ในตอนนี้ให้ได้ เพราะหากหาโอกาสมาคุยต่อไม่ได้ คุณผู้อ่านจะได้
ไม่รู้สึกค้างคาอยูในใจ
่
เมื่อมีการตั้งครรภ์จะมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น ทั้งในด้าน
ร่างกายและจิตใจ การเปลี่ยนแปลงนี่แหละครับทีทำาให้เกิดผลดีก็มี
่
ผลเสียก็มาก ภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์ต่าง ๆ ที่อาจเกิด
ขึ้นได้ในระยะตั้งครรภ์ เท่าที่รวบรวมได้ ( จากหัวข้อสารบัญ
ตำาราสูติศาสตร์ William ทีถือเป็นคัมภีร์ ทีใช้อ้างอิงทัวโลก ) มีดังนี้
่ ่ ่
ครับ
1 . ความดันโลหิตสูงระหว่างตั้งครรภ์ ( ครรภ์เป็นพิษ )
2 . ภาวะการตกเลือด
3 . การคลอดก่อนกำาหนด
4 . การคลอดเลยกำาหนด
5 . ทารกในครรภ์เจริญเติบโตช้า หรือตัวเล็กกว่าอายุ
ครรภ์
6 . การตั้งครรภ์แฝด
7 . ความผิดปกติของช่องคลอด ปากมดลูก มดลูก ท่อ
นำาไข่ และรังไข่ โดยที่ไม่เคยทราบมาก่อน
ภาวะแทรกซ้อนดังกล่าวนี้ หลายครังจะมีความเกี่ยวข้องเชื่อม
้
โยงกัน เช่น ครรภ์เป็นพิษ ทำาให้เกิดการคลอดก่อนกำาหนดได้
ทำาให้เกิดการตกเลือดได้ เป็นต้น และสาเหตุของภาวะแทรกซ้อน

2. 2
แต่ละอันก็อาจพบร่วมกันได้ เช่น ผูที่มีภาวะตกเลือดอาจมีสาเหตุ
้
จาก รกเกาะตำ่า รกลอกตัวก่อนกำาหนด ภาวะแทรกซ้อนของ
สายสะดือ หรือ ภาวะซีด
นอกจากภาวะแทรกซ้อนดังกล่าว ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อน
โดยตรงของการตั้งครรภ์แล้ว ยังมีภาวะแทรกซ้อนที่ไม่ได้เกิดจาก
การตั้งครรภ์ด้วย ได้แก่ โรคแทรกซ้อนทางอายุรกรรม และทาง
ศัลยกรรม โรคดังกล่าวนี้จะมีผลต่อการตั้งครรภ์ด้วย และอาจซำ้า
เติมทำาให้ภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์รุนแรงมากขึ้น แต่ผมขอ
ยังไม่คุยตอนนี้ครับ เพราะเนื้อหามันจะมากเกินไป
ภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์ดังที่ได้กล่าวไปแล้ว มีโอกาส
เกิดมากน้อยแตกต่างกัน ดังนี้
1 . ภาวะครรภ์เป็นพิษ พบได้ประมาณ ร้อยละ 3.7
2 . ภาวะตกเลือด พบได้ประมาณ ร้อยละ 3.9 ในการ
คลอดทางช่องคลอด และร้อยละ 6 – 8 ในการผ่าตัดคลอด
3 . การคลอดก่อนกำาหนด พบได้ประมาณ ร้อยละ 11.6
4 . การคลอดเลยกำาหนด พบได้ประมาณ ร้อยละ 7
5 . ทารกในครรภ์เจริญเติบโตช้า หรือตัวเล็กกว่าอายุ
ครรภ์ พบได้ประมาณ ร้อยละ 3 – 10
6 . การตั้งครรภ์แฝด พบได้ประมาณ ร้อยละ 1 – 3
7 . ความผิดปกติของช่องคลอด ปากมดลูก มดลูก ท่อ
นำาไข่ และรังไข่ ที่ไม่เคยทราบมาก่อน พบได้ประมาณ ร้อย
ละ 6 - 32
ภาวะแทรกซ้อนบางอย่างอาจเกิดขึ้นได้ภายหลังการคลอด
เช่น ครรภ์เป็นพิษ การตกเลือด เป็นต้น เนื่องจากภายหลังการ
คลอดในระยะ 6 – 8 สัปดาห์ฮอร์โมนต่าง ๆ ทีเกิดขึ้นจากการตั้ง
่
ครรภ์ ยังมีเหลือค้างอยูในร่างกาย ดังนั้น ภาวะแทรกซ้อนที่เป็นผล
่
จากการตั้งครรภ์ จึงทำาให้เกิดปัญหาหลังคลอดได้เสมอ

3. 3
ภาวะแทรกซ้อนดังกล่าวนี้อาจมีสาเหตุ หรือปัจจัยร่วมกัน
หรือเชื่อมโยงกันได้ เช่น
การตั้งครรภ์ในช่วงอายุยังน้อย
โดยเฉพาะอยูในช่วงวัยรุ่นอายุตั้งแต่ 11 - 12 ปี จนถึงอายุ 19
่
– 20 ปี ซึ่งถือว่ายังไม่มีความพร้อมทังด้านร่างกาย จิตใจ และ
้
สังคม ความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์ก็จะมาก
ขึ้นได้ ไม่วาจะเป็นครรภ์เป็นพิษ การตกเลือด การคลอดก่อน
่
กำาหนด ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์
การตั้งครรภ์ในช่วงอายุมาก
ส่วนมากจะถือเกณฑ์ที่อายุตั้งแต่ 35 ปี ทีให้ความสำาคัญมาก
่
ในกลุ่มนี้คือ มีโอกาสเกิดโครโมโซมที่ผิดปกติในทารกมากขึ้น
นอกจากนี้การเกิดเรื่องครรภ์เป็นพิษ การตกเลือด การคลอดก่อน
กำาหนด หรือทารกโตช้าในครรภ์ก็มากขึ้น
ภาวะซีด หรือเลือดจาง
การมีภาวะซีดหรือเลือดจางจะทำาให้เกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา
ได้หลายอย่าง เช่นทารกตัวเล็กกว่าอายุครรภ์ การคลอดก่อน
กำาหนด ตกเลือด เนื่องจากเมื่อเกิดภาวะซีด เนื้อเยื่อต่าง ๆ ของ
ทุก ๆ อวัยวะในร่างกายจะได้รับออกซิเจนในการทำางานลดน้อยลง
การส่งผ่านอาหารและออกซิเจนไปให้ทารกในครรภ์น้อยลงทำาให้
ทารกมีการเจริญเติบโตที่ช้า เกิดการคลอดก่อนกำาหนดได้ หาก
เกิดการ
คลอด ระบบการห้ามเลือดก็จะทำางานได้ไม่ดี เช่น หลอดเลือดไม่
หดรัดตัว กล้ามเนื้อมดลูกไม่บีบตัว ทำาให้มีเลือดออกมากขึ้น ดัง
นั้น ยาบำารุงครรภ์ก็ควรทานตามทีแพทย์แนะนำานะครับ
่
ภาวะผิดปกติของรก ( รกเกาะตำ่า รกลอกตัวก่อนกำาหนด รก
ค้าง รกเกาะแน่น )
ภาวะผิดปกติของรกดังกล่าว สามารถทำาให้เกิดภาวะตก
เลือดเอาได้ง่าย ๆ การตกเลือดมาก ๆ ในระยะแรก ๆ ของการตั้ง
ครรภ์ก็อาจทำาให้แท้งได้ ถ้ารอดจการแท้ง ก็อาจมีภาวะการเจริญ
เติบโตช้าได้เนื่องจากการไหลเวียนเลือดในรกลดน้อยลง และท้าย

4. 4
สุดก็อาจทำาให้เกิดการคลอดก่อนกำาหนด และตกเลือดหลังคลอด
ได้
ภาวะผิดปกติของสายสะดือ
สายสะดือเป็นตัวกลางในการส่งอาหารและออกซิเจนจากรกมา
สู่ทารก ดังนั้นหากสายสะดือมีปัญหาก็ทำาให้ทารกมีปัญหาด้วย
ทำาให้เกิดการคลอดก่อนกำาหนดได้ ภาวะแทรกซ้อนของสายสะดือ
เช่น สั้นเกินไป ยาวเกินไป ผูกกันเป็นปม บิดเป็นเกลียวมากไป
พันส่วนต่าง ๆ ของทารกเป็นต้น
ภาวะผิดปกติของนำ้าครำ่า
นำ้าครำ่าที่มากเกินไป อาจทำาให้ทารกมีการเคลื่อนไหวในครรภ์
มาก ทำาให้สายสะดือมีโอกาสผูกเป็นปม หรือพันส่วนต่าง ๆ ของ
ทารกได้มาก และนำ้าครำ่าที่มากเกินไปทำาให้กล้ามเนื้อมดลูกมีการ
เหยียดขยายตัวมาก ทำาให้การหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูกน้อยลง
เป็นสาเหตุให้เกิดการตกเลือดได้
นำ้าครำ่าที่น้อยเกินไป ทำาให้ทารกถูกกดทับอยูในโพรงมดลูกได้
่
มาก และทารกอาจกดทับสายสะดือตนเองจนทำาให้การไหลเวียน
เลือดน้อยลงได้ ทารกจะมีภาวะเจริญเติบโตช้าในครรภ์ ทำาให้เกิด
การคลอดก่อนกำาหนด หรืออาจเสียชีวิตในครรภ์ได้ นอกจากนียัง ้
ทำาให้เกิดการผิดรูปของทารกได้ เช่น หลังโก่ง หลังคด เท้าปุก
ข้อสะโพกเคลื่อน ช่องอกไม่เจริญทำาให้เนื้อปอดไม่เจริญได้
ทีกล่าวมาทั้งหมดเป็นภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากการตั้งครรภ์
่
มาถึงตรงนี้ ย้อนมาดูที่หัวข้อเรื่องของเรา ทุกท่านคงทราบแล้วว่า
เมื่อตั้งครรภ์ …… ทุกครั้ง มีโอกาสเสี่ยง และถ้าคิดประมาณ
ง่าย ๆ จะเห็นว่า ความเสี่ยงที่เกิดจาก ภาวะการตั้งครรภ์นี้มี
ประมาณ ร้อยละ 11 . 3
ที่จริงยังมีภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจาก โรคทางอายุรกรรม
หรือ ศัลยกรรม และ ภาวะแทรกซ้อนจากการคลอด อีก แต่
คงยังไม่คุยในครั้งนี้ เนื่องจากเนื้อหาจะมากเกินไป แต่ก็ขอเป็น
กำาลังใจและอวยพรให้สตรีตั้งครรภ์ทุกท่านตั้งครรภ์และคลอดบุตร
โดยปลอดภัยครับ เพราะหลังจากการคลอดแล้ว การเลี้ยงดูให้บุตร

5. 5
เจริญเติบโต สุขภาพแข็งแรง เป็นคนดี ก็เป็นภาระหน้าที่ ทียิ่ง
่
ใหญ่และไม่มวันสิ้นสุดที่ต้องดำาเนินไปอีกนะครับ …… ขอให้คุณพ่อ
ี
คุณแม่ ทุกท่านโชคดีครับ