Berant Erdi Aroan hirien berpizkundea edo susperraldia eman zen Europan. Hiri zaharrak hazi egin ziren eta hiri eta hiribildu berriak sortu ziren. Garai horretakoak dira Bilbo, Durango, Elorrio...
Berant Erdi Aroan hirien berpizkundea edo susperraldia eman zen Europan. Hiri zaharrak hazi egin ziren eta hiri eta hiribildu berriak sortu ziren. Garai horretakoak dira Bilbo, Durango, Elorrio...
3. MUSULMANEN KONKISTA
711.urtean, armada Musulman bat iritsi zen Afrikatik, eta
Erresuma Bisigodoa inbaditu zuen. Urte gutxiren buruan,
Iberiar penintsula osoa eta Balear uharteak konkistatu
zuen.
Musulmanen agindua penintsula osora hedatu bazen ere,
ipar-mendebaldean(Galizia eta Asturias)zein Pirinio aldeko
lurralde euskaldunetan ahulagoa izan zen.
4.
5. Musulmanek Al Andalus jarri zioten izena lurralde horri, eta Kordoba
jarri zuten hiriburua.
Hasieran, Al Andalus emirrerria izan zen; hau da, Damaskoko (Asia)
kalifaren mendeko probintzia bat .
6. Gero, 756. urtean, Abd ar Rahman I.ak emir independente
aldarrikatu zuen bere burua. Al Andalus banandu egin zen
Damaskotik. Geroago, 929.urtean, Abd ar Rahman 3.ak kalifa titulua
hartu zuen, eta Kordobako kaliferriari eman zion hasiera; 1031.urtera
arte iraungo zuen.
7. Kaliferriaren garaian, Al Andalusek konkista militar handiak egin
zituen; adibidez, Almazor izeneko militar garaileak egin zituenak.
8. Bestalde, Kordoba garai hartako hiri jendeztatuenetako eta
garrantzitsuenetako bat bilakatu zen. Mediku, poeta, astronomo,
filosofo eta musikari bikainak bizi ziren bertan.
9. Horrez gain, azoka bikainak zituen, eta haietan, munduan ezagutzen
ziren toki guztietatik ekarritako produktuak saltzen zituzten.
12. o Penintsularen iparraldean bizi ziren kristauek gogor egin
zieten aurre konkistatzaile musulmanei.
Piskanaka,erresumatan eta konderritan antolatu ziren.
Kantaurialdeko kristauek Pelaio izeneko noble bisigodo bat
hartu zuten buruzagi , eta Asturiasko
Erregesuma sortu zuten , 722an . Geroago, 910. urtean ,
hiriburua Leonen jarri zuten , eta erresumak
Leongo Erresuma izena hartu zuen . Erresumaren zatirik
ekialdekoenak independentzia lortu zuen ;
Hala sortu zen Gaztelako Konderria , handik urte batzuetara
Gaztelako Erresuma bihurtuko zena.
Pirinio aldean , Nafarroako Erresuma , Kataluniako Konderriak
eta Aragoiko Erresuma sortu ziren .
Garai hartan , Nafarroako Erresuma kristau – eremuko
garrantzitsuenetako bat bilakatu zen .
Ia zortzi mendetan zehar borrokatu ziren kristauerresumak
Al Andalusen aurka . Baina merkataritza-
harremanak ere izan zituzten haiekin , haien ohituren berri
izan zuten , eta haien lurraldean zehar
Ibili ziren .
13.
14. o Kristautasuna I. mendean sortu zen. Hasieran, juduek osatutako
taldea izan zen. Kristauen arabera, Jesus Nazaretekoa, arotz
baten semea, profetek juduen herriari agindutako mesias edo
salbatzailea zen. Jesu Kristo Jainkoaren semeak, Jainkoa hura
bera ere, aro berri baten hasiera zekarren eta, judaismoak hori
ukatzen zutenez, judu haiek judaismotik bereizi egin ziren.
Jarraitzaile ugari bildu zituzten inguruko herrietan II. mendetik
aurrera. Kristauen artean hainbat talde eratu ziren. IV. mendean
Erromako enperadorea bera ere kristau bihurtu zen, eta
kristautasunak aginte politikoarekin bat egin zuen. Lehen kristaua
eta kristautasunaren fundatzailetzat Paulo Tarsokoa hartu ohi da.
15. o Eneko Aritzak Iruiñeko erresuma sortu zuen, gero
Nafarroako erresuma deitu zutena.Erresumaren
une Gorena Antso III.aren erregetzarena izn
zen(1000-1035)
