1. สํ าหรับบุคลากรสายสุ ขภาพ
ศ.นพ.ประเสริฐ อัสสันตชัย
เวชศาสตร์ ผ้ ูสูงอายุ ภ.เวชศาสตร์ ปองกันฯ
้
คณะแพทยศาสตร์ ศริราชพยาบาล
ิ

2. แนวโน้ มประชากรไทยตามกลุ่มอายุและเพศ
พ.ศ. 2513-2593
80+
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-09
0-04
0.1
0.2
0.4
0.6
0.9
1.1
1.3
1.7
2.2
2.7
3
3.1
3.8
ชาย
0.2
0.3
0.5
หญิง
0.7
0.9
1.1
1.4
1.7
2.2
2.7
3.1
3.3
3.9
5.2
ชาย
7.4
80+
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-09
0-04
8.9
6
4
2
0
0.3
0.6
0.9
1.2
ชาย
2
4
6
8
0.5
0.9
1.2
1.4
1.8
1.7
2.3
8
0
1
2
3
2
1
0
3
1
2
3
4
4
5
6
5
4
5
6
7
8
7
5
5.2
5
4
3
1
1
0
1
2
3
4
1.5
5
2
3
4
5
4
3.5
3
7
2.1
ชาย
3.2
3.2
3.4
หญิง
3
3
3.1
3.1
3.2
3.1
3
3
3
2.9
2.9
2.8
4
4.1
4.2
3.9
4
6
2.8
3.3
3.3
หญิง
0
2
2.2
2.2
1
4.6
2.7
2.9
3.5
3.4
3.4
3.4
3.4
3.3
2
6
1.5
ชาย
3
4
5.3
5.4
5.4
1.1
2.8
3.9
4.1
4.2
4
4.1
3.6
3.5
3.6
3.6
3.5
3.5
3.3
5.5
5.6
5.6
5.2
5.4
0.7
2.5
3.7
3.6
3.6
3.6
1
4
3.2
4.3
4.4
4.5
4.2
4.3
2
5
1.2
3.7
3
6
2.5
4
5.6
1.8
3.2
4.3
4.5
4.6
4.3
4.5
4
7
หญิง
4.7
6.4
6.5
6.7
2.5
3.8
3.8
3.8
3.8
2.5
4.9
หญิง
3.6
5
10
0.4
0.5
0.7
0.9
1.2
1.6
1.9
2
3.3
4
0.5
0.8
3
6
2.4
2.5
3.1
6.7
6.8
6.9
6.4
0.2
0.3
0.5
0.8
1.1
1.4
1.8
2
ชาย
5.8
5.4
6.6
8
หญิง
4.9
7.6
10
0.1
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.6
2
4
9.2
12
0.1
0.3
0.4
0.7
0.9
1.2
1.6
1.9
2.3
2.5
3.1
3
3
3.1
3.1
3.1
3
2.9
2.9
2.9
2.8
2.8
2.7
2.5
2
1.5
1
0.5
0
0.5
1
1.5
2
2.5
United Nations. Sex & Age Distribution of the World
Populations: The 1998 Revision, p. 784 – 785.
3
3.5
4

3. คนไทยมีล ูกกันน้อยลง
6
40 ปก่อน เหลือเพียง1.5 คน ใน
ี
ปั จจุบน
ั
50
40 ปก่อน เปน 73 ป ในปั จจุบน
ี
็
ี
ั
ประเทศไทยกลายเปน
็
ประชากรสูงวัย
•
จาก 18
40 ปก่อน
ี
เปน 32 ปในปั จจุบน
็
ี
ั
3%
40 ปก่อน
ี
เปน 11% ในปั จจุบน
็
ั

4. “Geriatric Medicine” เวชศาสตร์ ผ้ ูสูงอายุ
“….


 ด้ านสั งคม
 การส่ งเสริมสุ ขภาพและการปองกันโรค
้
British Geriatrics Society
พฤฒาวิทยา (Gerontology):

5. การส่ งเสริมสุ ขภาพแบบองค์ รวมสํ าหรับผู้สูงอายุ


โภชนาการ
สุขภาพจิต
มีส่วนร่ วมในสังคม


7

6. ภาวะหกล้ ม
โรคกระดูกพรุ น
โรคในระบบไหลเวียนโลหิต



7.  กลุ่มโรคในระบบกระดูกและข้ อ
– Osteoarthritis, crystal-induced arthropathy
– Osteoporosis
 กลุ่มโรคในระบบไหลเวียนเลือด
– โรคความดันเลือดสู ง โรคเบาหวาน ภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ
– Circulatory disorders : โรคหลอดเลือดสมอง โรคหลอดเลือดหัวใจ

– Parkinson’s disease
–
Dementia
– ภาวะซึมสั บสนเฉียบพลัน Delirium
– ภาวะซึมเศร้ า Depression

8. RAMPS
–
–
–
–
–
Reduced body reserve พลังสํ ารองร่ างกายลดลง
Atypical presentation
Multiple pathology มีหลายโรคในเวลาเดียวกัน
Polypharmacy
ได้ รับยาหลายชนิด
Social adversity
ปัญหาด้ านสั งคม

9. __โรคชรา ?
 ภาวะหกล้ ม
Instability (Fall)
 การสู ญเสี ยความสามารถในการเดิน Immobility

Intellectual impairment
 ปัสสาวะอุจจาระราด
Incontinence

Inanition
 เกิดภาวะแทรกซ้ อนได้ ง่าย Iatrogenesis

10. โรค
อาการแสดง
hyperthyroidism apathy not agitated
hypothyroidism อาการซึมเศร้ า อ่อนแรง

การอักเสบในช่ องท้ องno guarding

no adrenergic
โรคหัวใจวาย
อาจมีสับสน ตาเหลือง
ปวดท้ องใต้ ชายโครงขวา
กลไก
↓ ß-receptor sense
sedentary life
↓ interleukin I
weak rectus M.
↓ ß-receptor sense
sedentary life
↓ ตับ สมอง

11. กายภาพ Physical
สุ ขภาพจิต
Mental
สั งคม Social
ความสามารถในการช่ วยเหลือตนเอง Function

12. 
การซักประวัติ

3 D’s : dysphasia, depression, deafness.
 แสงสว่ างเพียงพอ แต่ ไม่ ส่องเข้ าตาผู้ป่วยโดยตรง

 เผชิญหน้ า พูดช้ าและชัด


motor aphasia
“ใช่ ”
“ไม่ ใช่ ”
 มักต้ องการเวลามากกว่ าการซักประวัตในคนหนุ่มสาว
ิ

 ประวัตภาวะโภชนาการ : dietary recall
ิ

13. สุ ขภาพกาย
สุ ขภาพจิต
การระลึกย้ อนหลัง
ปัจจัยด้ านสั งคม
ฐานะยากจน
อาการเบืออาหาร
การคัดกรองภาวะ
ซึมเศร้ า
การศึกษาน้ อย
ปั ญหาในช่ องปาก
การคัดกรองภาวะ
อยู่คนเดียว
การได้ รับความ
ช่ วยเหลือทางสังคม
ระยะ
การช่ วยเหลือตนเอง

14. Mini-Nutritional Assessment (MNA)®

15

โรงพยาบาล และบ้านพักคนชรา
 sensitivity 96%, specificity 98% !
 มี 4 ส่ วน : anthropometry, dietary recall, clinical,
self assessment.
 http://www.mna-elderly.com/forms/MNA._thai.pdf

15. MiniNutritional
Assessment
(MNA)®
< 11 points
< 17 points

16.  Abbreviated mental test (AMT)
 Standard mental tests
 Thai Mental State Examination (TMSE)
 Chula Mental Test (CMT)
 Mini Mental State Examination-Thai 2002
ครอบครัว!!

17. Abbreviated Mental Test

อายุ

เวลา
Scoring: 0-3 severe,

4-7 moderate,
8-10 normal

ปี

 คคล
บุ
 นเดือนปี เกิด
วั


พระนามขององค์ พระมหากษัตริย์ปัจจุบัน
 บถอยหลังจาก 20 ไป 1
นั

18. Thai Mini-mental State Examination (TMSE)

19. Thai Mini-mental State Examination (TMSE)

20. ถามสองคําคาม



21. แบบวัดความซึมเศร้ าในผู้สูงอายุไทย
(Thai Geriatric Depression Scale : TGDS)
1.
?
2.
?
3.
4.
?
?
5.
?
6.
7.
8.
?
ส่ วนใหญ่ แล้วคุณรู้สึกอารมณ์ ดี?
?

22. แบบวัดความซึมเศร้ าในผู้สูงอายุไทย
(Thai Geriatric Depression Scale : TGDS)
9.
10.
คนสู งอายุปกติ
คะแนน 0 – 12 คะแนน
ส่ วนใหญ่ คุณรู้สึกมีความสุ ข?
?
11. คุณรู้ สึกกระวนกระวาย กระสั บกระส่ ายบ่ อย ๆ ?
12.
?
13.
14.
15.
?
?
?

23. Social assessment - relationship in family
 ผู้ดแลหลัก Caregiver : ระวังการกระทําทารุ ณใน
ู
 ประทุษร้ ายทางกาย Physical abuse
 การดูแล : การให้ อาหาร การให้ ยา การเกิดแผล
กดทับ การดูแลภาวะปั สสาวะอุจจาระราด การ
ดูแลสายต่ างๆทางการแพทย์
 เศรษฐฐานะ : จากครอบครัว จากสวัสดิการ

:
!!

24. Functional Assessment for Older People
การประเมินความสามารถในการดําเนินกิจวัตรประจําวัน
Activity of daily living (ADL)
1. Basic ADL
2. Instrumental ADL

25. Barthel Index of Activity of daily living

 เดิน

 ล้ างหน้ าแปรงฟัน
 ปัสสาวะ
 อุจจาระ

 ทานอาหาร
 แต่ งตัว


26. Functional Status Assessment
(instrumental activity of daily living-ADL)
 การทําความสะอาดซักล้ าง
 การเตรี ยมอาหาร



 การใช้ ยา

27. 1) วัดความดันเลือด
(2 ท่ า)
2)
3) ประสาทสั มผัสพิเศษ
(VA, hearing)
4) การตรวจเต้ านม
5) Get-up-and-go test



 hypertension
postural hypotension
 under-nutrition
 disability, fall


 breast cancer
 fall, immobility

28. ประเด็นสํ าคัญในการตรวจทางห้ องปฏิบัตการในผู้ป่วยสู งอายุ
ิ
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Pap smear
Fecal occult blood
Fasting blood glucose
Cholesterol
TSH
Osteoporosis screen
NB: PSA ??






 CA cervix
 CA colon
 DM
 dyslipidemia
 hypothyroidism
 fracture

29. Minimum Data Set (MDS)
1.
2.
3.
4.
5.
Cognition
Communication
Physical function
Continence
Psychosocial wellbeing
6. Mood & behaviour
7. Disease diagnosis
8.
9.
10.
11.
12.
Health condition
Oral / nutritional status
Skin & foot
Medication use
Special treatments &
procedures