The most important problem that threatens food security of any country and the world is the lack of adequate water resources, so one of the ways to deal with this crisis is to use plants with low water requirements and high water use efficiency. Among the plants, we can name Quinoa, which is one of the plants that has been less studied and exploited in Iran. Since the planting date has the greatest impact on the physiological characteristics of the crop compared to other cropping treatments, so choosing the appropriate planting date can also create the greatest correlation between plant growth trends and climatic conditions. Undoubtedly, the use of biological fertilizers, in addition to the positive effects it has on all soil properties, is also economically, environmentally and socially fruitful and can be a suitable and desirable alternative to chemical fertilizers. Therefore, the aim of this study was to determine the response to deficit irrigation, planting date and application of different biofertilizers in quinoa.

1. Iranian Journal of Field Crops Research
Homepage: https://jcesc.um.ac.ir
Research Article
Vol. 21, No. 1, Spring 2023, p. 75-89
Effect of Deficit Irrigation, Planting Date and Biofertilizers on Agro-
Morphological Traits, Leaf Nitrogen and Carbon Concentration and Seed Yield
on Quinoa under Ardabil conditions
M. Jabbari-oranj 1*
, H. Moghadam2
, M. R. Jahansouz3
, A. Ahmadi3
, B. Motesharezadeh4
Received: 05-06-2022
Revised: 19-06-2022
Accepted: 04-07-2022
How to cite this article:
Jabbari-oranj, M., Moghadam, H., Jahansouz, M. R., Ahmadi, A., & Motesharezadeh, B.
(2023). Effect of Deficit Irrigation, Planting Date and Biofertilizers on Agro-
Morphological Traits, Leaf Nitrogen and Carbon Concentration and Seed Yield on Quinoa
under Ardabil conditions. Iranian Journal of Field Crops Research, 21(1), 75-89. (in
Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/jcesc.2022.76560.1170
Introduction
The most important problem that threatens food security of any country and the world is the lack of adequate
water resources, so one of the ways to deal with this crisis is to use plants with low water requirements and high
water use efficiency. Among the plants, we can name Quinoa, which is one of the plants that has been less
studied and exploited in Iran. Since the planting date has the greatest impact on the physiological characteristics
of the crop compared to other cropping treatments, so choosing the appropriate planting date can also create the
greatest correlation between plant growth trends and climatic conditions. Undoubtedly, the use of biological
fertilizers, in addition to the positive effects it has on all soil properties, is also economically, environmentally
and socially fruitful and can be a suitable and desirable alternative to chemical fertilizers. Therefore, the aim of
this study was to determine the response to deficit irrigation, planting date and application of different
biofertilizers in quinoa.
Materials and Methods
This experiment was carried out during two cropping years 2019 and 2020 in a farm located in Moghan
region. The site has latitude of 39◦
27 N, a longitude of 48◦
12 E and is 120 m above mean sea level, with an
average annual rainfall of 250-300 mm. In this experiment, Titicaca cultivar of quinoa was cultivated in summer
in the form of a double split plot design based on a randomized complete block design with three replications.
Experimental factors include irrigation at three levels (Conventional irrigation, Irrigation cut-off in budding
stage and Irrigation cut-off in seed filling stage) as a main factor, planting date at three levels (27 July, 11 and
27 August) as a sub-factor and four levels of nitrogen biofertilizer (without inoculation, seed inoculation with
Azotobacter, seed inoculation with Azospirillum and inoculation with a mixture of Azotobacter and
Azospirillum) were considered as a sub-sub-factor. Plant height, stem diameter and panicle length in each plant
were measured at the physiological maturity stage by randomly selecting 10 plants using a ruler with millimeter
accuracy. Leaf area was measured by selecting 5 plants from each plot randomly and with the model Leaf area
meter Li-cor. At the end of the growing season, the product of two middle planting lines with a length of 4
meters was harvested by observing the half-meter margin effect and after drying in a ventilated oven at 70 °
C for
1- Ph.D. Student of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agricultural Sciences and Engineering, College of
Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
2- Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agricultural Sciences and Engineering,
College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
3- Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agricultural Sciences and Engineering, College
of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
4- Professor, Department of Soil Science Engineering, Faculty of Agricultural Engineering and Technology, College of
Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
(*- Corresponding Author Email: mjabbari.oranj@ut.ac.ir)
https://doi.org/10.22067/jcesc.2022.76560.1170

2. 67
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫زراعی‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
12
‫شماره‬ ،
2
،
‫بهار‬
2411
24 hours, grain yield was determined. Leaf carbon concentration was estimated by dry combustion with air flow
in an electric furnace, Kjeldahl method (Sharpe et al., 2001) was used to measure nitrogen concentration.
Experimental data were analyzed before analysis of variance for homogeneity of test errors through Bartlett test
and then analyzed using SAS (9.1) software and comparison of means at 5% probability level using Duncan
multi-range test.
Results and Discussion
The results showed that conventional irrigation with planting date of 27 August and inoculation of
Azotobacter and Azospirillum biofertilizers had the best effect in terms of morphological traits and leaf nitrogen
concentration and The highest grain yield (304.97 g.m-2
) was obtained from conventional irrigation treatment
with planting date of 27 August and inoculation of biofertilizers of Azotobacter and Azospirillum. Also, quinoa
seed yield had a positive and significant correlation with plant height (r =0.85), stem diameter (r=0.64), leaf area
(r=0.86), panicle length (r=0.86) and leaf carbon concentration (r=0.38) showed.
Conclusion
The results of this study showed though conventional irrigation with planting date of 20 August and
inoculation of Azotobacter and Azospirillum biofertilizers had the highest number of studied traits, especially
grain yield (304.97 g.m-2
), but with interruption of irrigation treatment at the stage of seed filling with planting
date of 20 August and inoculation of biofertilizers were included in a statistical group, so in terms of the
importance of water consumption, it can be said that in conditions of limited water resources, irrigation cut-off
treatment in the stage of grain filling has the most favorable results.
Keywords: Azospirillum, Azotobacter, Drought stress, Irrigation management

3. ‫جباری‬
‫اورنج‬
،‫همکاران‬ ‫و‬
‫کم‬ ‫تاثیر‬
‫صفات‬ ‫بر‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬
...
66
‫نشریه‬
‫پ‬
‫ایران‬ ‫زراعی‬ ‫ژوهشهای‬
Homepage: https://jcesc.um.ac.ir
‫پژوهشی‬ ‫مقاله‬
‫جلد‬
12
‫شماره‬ ،
2
،
‫بهار‬
2411
‫ص‬ ،
98
-
57
‫کم‬ ‫تاثیر‬
‫و‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬ ،‫اگرومورفولوژیک‬ ‫صفات‬ ‫بر‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬
‫اردبیل‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫کینوا‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬ ‫برگ‬ ‫کربن‬
‫اورنج‬ ‫جباری‬ ‫محمد‬
2
*
‫مقدم‬ ‫حسین‬ ،
1
‫جهانسوز‬ ‫محمدرضا‬ ،
3
‫علی‬ ،
‫احمدی‬
3
‫زاده‬ ‫متشرع‬ ‫بابک‬ ،
4
:‫دریافت‬ ‫تاریخ‬
61
/
20
/
6026
:‫پذیرش‬ ‫تاریخ‬
61
/
20
/
6026
‫چکیده‬
‫به‬
‫ببه‬ ‫کبربن‬ ‫نسبتت‬ ،‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬ ،‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ ،‫اگرومورفولوژیک‬ ‫صفات‬ ‫بر‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ‫اثر‬ ‫بررسی‬ ‫منظور‬
‫مزرعه‬ ‫در‬ ‫آزمایشی‬ ،‫کینوا‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬ ‫برگ‬ ‫نیتروژن‬
‫ای‬
‫زراعبی‬ ‫سباز‬ ‫دو‬ ‫در‬ ‫اردبیب‬ ‫استان‬ )‫مغان‬ ‫(منطقه‬ ‫سوار‬ ‫بیله‬ ‫شهرستان‬ ‫در‬ ‫واقع‬
6022
-
6131
‫در‬
‫کرت‬ ‫طرح‬ ‫قالب‬
‫بلوک‬ ‫پایه‬ ‫طرح‬ ‫متنای‬ ‫بر‬ ‫شده‬ ‫خرد‬ ‫دوبار‬ ‫های‬
‫عام‬ .‫گردید‬ ‫اجرا‬ ‫تکرار‬ ‫سه‬ ‫با‬ ‫تصادفی‬ ‫کام‬ ‫های‬
‫سطح‬ ‫سه‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫شام‬ ‫آزمایشی‬ ‫های‬
‫غنچه‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫قطع‬ ،‫معمولی‬ ‫(آبیاری‬
‫به‬ )‫دانه‬ ‫شدن‬ ‫پر‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫قطع‬ ‫و‬ ‫دهی‬
( ‫سطح‬ ‫سه‬ ‫در‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫اصلی‬ ‫فاکتور‬ ‫عنوان‬
5
،‫مبرداد‬
02
‫و‬ ‫مرداد‬
5
‫به‬ )‫شهریور‬
‫ببا‬ ‫تلقبیح‬ ‫و‬ ‫آزوسبییریلو‬ ‫ببا‬ ‫ببذر‬ ‫تلقیح‬ ،‫ازتوباکتر‬ ‫با‬ ‫بذر‬ ‫تلقیح‬ ،‫تلقیح‬ ‫(بدون‬ ‫نیتروژنه‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫سطح‬ ‫چهار‬ ‫و‬ ‫فرعی‬ ‫فاکتور‬ ‫عنوان‬
‫و‬ ‫ازتوباکتر‬ ‫مخلوط‬
‫به‬ ) ‫آزوسییریلو‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬ ‫معمولی‬ ‫آبیاری‬ ‫که‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫نتایج‬ .‫شد‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫فرعی‬ ‫فرعی‬ ‫فاکتور‬ ‫عنوان‬
02
‫توا‬ ‫تلقیح‬ ‫و‬ ‫مرداد‬
‫بیش‬ ‫آزوسییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوباکتر‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬
( ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫بیشترین‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬ ‫و‬ ‫مورفولوژیک‬ ‫صفات‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫تاثیر‬ ‫ترین‬
39
/
120
‫گر‬
‫بر‬
‫ب‬ ‫شرایط‬ ‫همین‬ ‫در‬ ‫نیز‬ )‫مترمربع‬
‫ه‬
‫معنی‬ ‫و‬ ‫مثتت‬ ‫همتستگی‬ ‫کینوا‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫همچنین‬ .‫آمد‬ ‫دست‬
( ‫بوته‬ ‫ارتفاع‬ ‫با‬ ‫دار‬
15
/
2
=
r
( ‫ساقه‬ ‫قطر‬ ،)
10
/
2
=
r
‫سبطح‬ ،)
( ‫برگ‬
11
/
2
=
r
( ‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ،)
11
/
2
=
r
( ‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ ‫و‬ )
11
/
2
=
r
.‫داد‬ ‫نشان‬ )
‫واژه‬
:‫کلیدی‬ ‫های‬
‫خ‬ ‫تنش‬ ،‫ازتوباکتر‬ ، ‫آزوسییریلو‬
‫آبیاری‬ ‫مدیریت‬ ،‫شکی‬
‫مقدمه‬
2
‫مهم‬
‫امنیبت‬ ‫کبه‬ ‫مشکلی‬ ‫ترین‬
‫تهدیبد‬ ‫را‬ ‫جهبان‬ ‫و‬ ‫کشبور‬ ‫غبذایی‬
‫می‬
‫مهبم‬ ‫از‬ ‫یکبی‬ ‫خشبکی‬ .‫اسبت‬ ‫مناسبب‬ ‫آب‬ ‫منابع‬ ‫کمتود‬ ‫کند‬
‫تبرین‬
‫تنش‬
‫غیر‬ ‫های‬
‫در‬ ‫زیستی‬
( ‫اسبت‬ ‫ایران‬
Abolhassani-Zeraatkar et
al., 2008
‫تالش‬ ‫طرفی‬ ‫از‬ .)
،‫تولید‬ ‫در‬ ‫خودکفایی‬ ‫راستای‬ ‫در‬ ‫اخیر‬ ‫های‬
‫آب‬ ‫منابع‬ ‫بر‬ ‫بیشتری‬ ‫فشار‬
‫و‬ ‫آب‬ ‫کبه‬ ‫کنونی‬ ‫روند‬ ‫با‬ ‫قطعا‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫وارد‬
6
-
‫دکتری‬ ‫دانشجوی‬
‫نتاتبات‬ ‫اصبالح‬ ‫و‬ ‫زراعبت‬ ‫گروه‬
‫مهندسبی‬ ‫و‬ ‫علبو‬ ‫دانشبکده‬ ،
‫منابع‬ ‫و‬ ‫کشاورزی‬ ‫دانشکده‬ ،‫کشاورزی‬
‫طتیعی‬
‫تهران‬ ‫دانشگاه‬
‫ایران‬ ،‫کرج‬ ،
0
-
‫نتاتبات‬ ‫اصالح‬ ‫و‬ ‫زراعت‬ ‫گروه‬ ‫استادیار‬
،‫کشباورزی‬ ‫مهندسبی‬ ‫و‬ ‫علبو‬ ‫دانشبکده‬ ،
‫دانش‬
‫کده‬
‫طتیعی‬ ‫منابع‬ ‫و‬ ‫کشاورزی‬
‫کرج‬ ،‫تهران‬ ‫دانشگاه‬
‫ایران‬ ،
1
-
‫نتاتبات‬ ‫اصبالح‬ ‫و‬ ‫زراعبت‬ ‫گروه‬ ‫استاد‬
،‫کشباورزی‬ ‫مهندسبی‬ ‫و‬ ‫علبو‬ ‫دانشبکده‬ ،
‫طتیعی‬ ‫منابع‬ ‫و‬ ‫کشاورزی‬ ‫دانشکده‬
‫د‬
‫کرج‬ ،‫تهران‬ ‫انشگاه‬
‫ایران‬ ،
0
-
‫گروه‬ ‫استاد‬
،‫کشباورزی‬ ‫فنباوری‬ ‫و‬ ‫مهندسبی‬ ‫دانشبکده‬ ،‫خباک‬ ‫مهندسبی‬ ‫و‬ ‫علو‬
‫طتیعی‬ ‫منابع‬ ‫و‬ ‫کشاورزی‬ ‫دانشکده‬
‫کرج‬ ،‫تهران‬ ‫دانشگاه‬
‫ایران‬ ،
*(
-
:‫مسئوز‬ ‫نویسنده‬
Email: mjabbari.oranj@ut.ac.ir
)
https://doi.org/10.22067/jcesc.2022.76560.1170
‫می‬ ‫تغییر‬ ‫شدن‬ ‫خشک‬ ‫و‬ ‫گر‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫ایران‬ ‫هوای‬
‫در‬ ‫آب‬ ‫منبابع‬ ،‫یاببد‬
‫راهکارهبای‬ ‫از‬ ‫یکبی‬ .‫شبد‬ ‫خواهبد‬ ‫جدی‬ ‫آسیب‬ ‫دچار‬ ‫کشاورزی‬ ‫بخش‬
‫کبارایی‬ ‫و‬ ‫پبایین‬ ‫آببی‬ ‫نیباز‬ ‫ببا‬ ‫گیاهانی‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫بحران‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫مقابله‬
‫می‬ ‫باال‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬
‫با‬ ‫گیاهان‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫باشد‬
‫ویژگی‬ ‫این‬
‫می‬ ‫ها‬
‫کینوا‬ ‫توان‬
(
Chenopodium quinoa willd
‫کبه‬ ‫اسبت‬ ‫گیاهانی‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫برد‬ ‫نا‬ ‫را‬ )
‫بهره‬ ‫و‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫کمتر‬ ‫ایران‬ ‫در‬
.‫است‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫برداری‬
‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬
‫تیمارهبای‬ ‫سایر‬ ‫به‬ ‫نستت‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
‫زراعبی‬
‫ببر‬ ‫را‬ ‫تباثیر‬ ‫بیشبترین‬
‫زر‬ ‫گیاه‬ ‫فیزیولوژیکی‬ ‫خصوصیات‬
‫ا‬
‫عی‬
‫می‬
‫گذارد‬
‫بناب‬ ،
‫تاریخ‬ ‫انتخاب‬ ‫راین‬
‫می‬ ‫نیز‬ ‫مناسب‬ ‫کاشت‬
‫و‬ ‫گیباه‬ ‫رشبد‬ ‫روند‬ ‫میان‬ ‫را‬ ‫تطابق‬ ‫بیشترین‬ ‫تواند‬
‫کند‬ ‫ایجاد‬ ‫اقلیمی‬ ‫شرایط‬
(
Gharineh et al., 2019
‫کشور‬ .)
‫ایبببران‬
‫اسبت‬ ‫متنبوعی‬ ‫اقلیمبی‬ ‫تنببوع‬ ‫دارای‬
.
‫ایجبباد‬ ‫موجبب‬ ‫کینبوا‬ ‫کشبت‬
،‫زراعبببی‬ ‫محصوالت‬ ‫در‬ ‫تنببوع‬
‫پایبببدار‬ ‫تولیبببد‬
،
‫افبزایش‬ ‫ایجببباد‬
‫خواهبد‬ ‫غبذایی‬ ‫امنیبت‬ ‫و‬ ‫کشباورزان‬ ‫درآمبد‬
.‫شبد‬
‫تأمین‬ ‫طرف‬ ‫یک‬ ‫از‬
‫از‬ ‫و‬ ‫جهان‬ ‫روزافزون‬ ‫جمعیت‬ ‫برای‬ ‫مناسب‬ ‫کیفیت‬ ‫دارای‬ ‫و‬ ‫کافی‬ ‫غذای‬
‫بت‬
‫ب‬‫زیس‬ ‫بکالت‬
‫ب‬‫مش‬ ‫بر‬
‫ب‬‫دیگ‬ ‫برف‬
‫ب‬‫ط‬
‫بای‬
‫ب‬‫کوده‬ ‫باربرد‬
‫ب‬‫ک‬ ‫از‬ ‫بی‬
‫ب‬‫ناش‬ ‫بی‬
‫ب‬‫محیط‬
‫هزینه‬ ،‫شیمیایی‬
‫آن‬ ‫مصرف‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫های‬
‫در‬ ‫تجدیبدنظر‬ ،‫هبا‬
‫روش‬
‫هبای‬

4. 67
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫زراعی‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
12
‫شماره‬ ،
2
،
‫بهار‬
2411
.‫است‬ ‫ساخته‬ ‫ضروری‬ ‫را‬ ‫زراعی‬ ‫محصوالت‬ ‫تولید‬ ‫افزایش‬
‫ببی‬ ‫بتفاده‬
‫ب‬‫اس‬ ‫امبروزی‬ ‫تجباری‬ ‫کشباورزی‬ ‫در‬
‫از‬ ‫بادز‬
‫ب‬‫نامتع‬ ‫و‬ ‫رویبه‬
‫موجبودات‬ ‫رفبتن‬ ‫ببین‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫خباک‬ ‫تخریبب‬ ‫باعبت‬ ‫شبیمیایی‬ ‫کودهای‬
‫و‬ ‫خباک‬ ‫حاصبلخیزی‬ ،‫تولید‬ ‫توان‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫ستب‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫خاکزی‬
‫با‬ .‫کند‬ ‫پیدا‬ ‫کاهش‬ ‫تولیدی‬ ‫محصوالت‬ ‫کیفیت‬
‫شبده‬ ‫یاد‬ ‫موارد‬ ‫به‬ ‫توجه‬
‫می‬
‫سیستم‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫مدیریت‬ ‫با‬ ‫توان‬
‫تغذیه‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫شرایط‬ ،‫ای‬
‫گونه‬ ‫به‬ ‫را‬
‫ببالقوه‬ ‫پتانسبی‬ ،‫وضبعیت‬ ‫آن‬ ‫تحت‬ ‫گیاه‬ ‫که‬ ‫آورد‬ ‫فراهم‬ ‫ای‬
‫از‬ .‫یاببد‬ ‫دسبت‬ ‫کیفی‬ ‫و‬ ‫کمی‬ ‫عملکرد‬ ‫حداکثر‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫ظاهر‬ ‫را‬ ‫خود‬
‫کاربرد‬ ‫بایستی‬ ‫رو‬ ‫این‬
‫فراورده‬
‫گ‬ ‫تغذیه‬ ‫برای‬ ‫زیستی‬ ‫های‬
‫زراعبی‬ ‫یاهبان‬
‫به‬
‫گیبرد‬ ‫قبرار‬ ‫مبدنظر‬ ‫پایبدار‬ ‫کشباورزی‬ ‫در‬ ‫بنیبادین‬ ‫راهکباری‬ ‫عنوان‬
(
Hamzei & Salimi, 2015
‫ضبروری‬ ‫جبزر‬ ‫کبه‬ ‫زیسبتی‬ ‫کودهای‬ .)
‫مبی‬ ‫محسبوب‬ ‫ارگانیک‬ ‫کشاورزی‬
‫ببا‬ ‫زنبده‬ ‫موجبودات‬ ‫حباوی‬ ،‫شبوند‬
‫گونه‬
‫تثتیت‬ ‫کارآمد‬ ‫های‬
‫ح‬ ‫و‬ ‫نیتروژن‬ ‫کننده‬
‫کننبده‬
‫ه‬ ‫فسبفات‬ ‫ی‬
‫سبتند‬
‫مح‬ ‫یا‬ ‫خاک‬ ،‫بذر‬ ‫برای‬ ‫که‬
‫افبزایش‬ ‫هبدف‬ ‫ببا‬ ‫کمیوسبت‬ ‫حاوی‬ ‫های‬
‫میکرو‬ ‫این‬ ‫تعداد‬
‫ارگانیسم‬
‫میکروبی‬ ‫فرایندهای‬ ‫به‬ ‫بخشیدن‬ ‫سرعت‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫عناصر‬ ‫به‬ ‫دسترسی‬ ‫که‬
‫گیاهان‬ ‫در‬ ‫مناسب‬ ‫آسیمیالسیون‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫غذایی‬
‫می‬ ‫مهیا‬
‫مبی‬ ‫قبرار‬ ‫اسبتفاده‬ ‫مبورد‬ ،‫کنند‬
( ‫گیرنبد‬
Venkatashwarlu,
2008
‫کلیبه‬ ‫ببر‬ ‫که‬ ‫مثتتی‬ ‫اثرات‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ‫بیولوژیک‬ ‫کودهای‬ ‫کاربرد‬ .)
‫به‬
‫ب‬‫جنت‬ ‫از‬ ،‫دارد‬ ‫باک‬
‫ب‬‫خ‬ ‫بیات‬
‫ب‬‫خصوص‬
‫بت‬
‫ب‬‫زیس‬ ،‫بادی‬
‫ب‬‫اقتص‬ ‫بای‬
‫ب‬‫ه‬
‫و‬ ‫بی‬
‫ب‬‫محیط‬
‫مبی‬ ‫و‬ ‫ببوده‬ ‫مفید‬ ‫نیز‬ ‫اجتماعی‬
‫ببه‬ ‫توانبد‬
‫و‬ ‫مناسبب‬ ‫جبایگزینی‬ ‫عنبوان‬
‫آزو‬ .‫باشبد‬ ‫شبیمیایی‬ ‫کودهبای‬ ‫ببرای‬ ‫مطلوب‬
‫از‬ ‫ازتوبباکتر‬ ‫و‬ ‫سبییریلو‬
‫میکرو‬
‫ارگانیسم‬
‫تثتیبت‬ ‫های‬
‫در‬ ‫کبه‬ ‫هسبتند‬ ‫مولکبولی‬ ‫نیتبروژن‬ ‫کننبده‬
‫ریشه‬ ‫با‬ ‫همیاری‬
‫آن‬ ‫رشد‬ ،‫گیاهان‬ ‫ی‬
‫گیاه‬ ‫مقاومت‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫تقویت‬ ‫را‬ ‫ها‬
‫تنش‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫را‬
‫غیبر‬ ‫و‬ ‫زیسبتی‬ ‫هبای‬
‫بنبابراین‬ ‫داده‬ ‫افبزایش‬ ‫زیسبتی‬
‫می‬
‫ا‬ ‫محیط‬ ‫حفاظت‬ ‫و‬ ‫خاک‬ ‫حاصلخیزی‬ ‫در‬ ‫کلیدی‬ ‫نقش‬ ‫توانند‬
‫کنند‬ ‫یفا‬
(
Itelima et al., 2018
‫آن‬ ‫از‬ .)
‫جایی‬
‫خصبو‬ ‫در‬ ‫زیادی‬ ‫مطالعات‬ ‫که‬
‫تغذیه‬ ‫و‬ ‫مناسب‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬
‫اسبت‬ ‫نگرفتبه‬ ‫صورت‬ ‫کینوا‬ ‫گیاه‬
‫کبم‬ ‫ببه‬ ‫واکبنش‬ ‫شبدن‬ ‫مشبخ‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫انجا‬ ‫از‬ ‫هدف‬ ‫بنابراین‬
‫زیسبتی‬ ‫مختلف‬ ‫کودهای‬ ‫کاربرد‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬
‫گیباه‬ ‫ایبن‬ ‫در‬
‫می‬
.‫باشد‬
‫روش‬ ‫و‬ ‫مواد‬
‫ها‬
‫زراعبی‬ ‫سباز‬ ‫دو‬ ‫طبی‬ ‫در‬ ‫آزمایش‬ ‫این‬
6022
-
6131
‫مزرعبه‬ ‫در‬
‫ای‬
‫موقعیبت‬ ‫با‬ ،‫بابک‬ ‫روستای‬ ،)‫سوار‬ ‫بیله‬ ‫(شهرستان‬ ‫مغان‬ ‫منطقه‬ ‫در‬ ‫واقع‬
‫جغرافیایی‬
01
‫و‬ ‫درجه‬
60
‫جغرافیبایی‬ ‫عبر‬ ‫و‬ ‫شرقی‬ ‫طوز‬ ‫دقیقه‬
13
‫و‬ ‫درجه‬
09
‫ارتفاع‬ ‫با‬ ‫شمالی‬ ‫دقیقه‬
602
‫سطح‬ ‫از‬ ‫متر‬
‫نظبر‬ ‫از‬ ‫کبه‬ ،‫دریا‬
‫طتقه‬ ‫و‬ ‫هوایی‬ ‫و‬ ‫آب‬
‫متوسبط‬ ‫ببا‬ ‫گر‬ ‫معتدز‬ ‫مناطق‬ ‫جزو‬ ‫اقلیمی‬ ‫بندی‬
‫سالیانه‬ ‫بارش‬
122
-
052
‫میلی‬
‫سبالیانه‬ ‫دمبای‬ ‫حداکثر‬ ‫میانگین‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫متر‬
02
‫سالیانه‬ ‫دمای‬ ‫حداق‬ ‫میانگین‬ ‫و‬
1
‫سانتی‬ ‫درجه‬
‫گراد‬
6
.‫شد‬ ‫اجرا‬ ‫بوده‬
6
-
‫اردبی‬ ‫استان‬ ‫هواشناسی‬ ‫ک‬ ‫اداره‬ :‫ماخذ‬
‫ویژگی‬
‫تبا‬ ‫صبفر‬ ‫عمبق‬ ‫در‬ ‫آزمایش‬ ‫مح‬ ‫خاک‬ ‫های‬
12
‫سبانتی‬
‫متبری‬
‫جدوز‬ ‫مطابق‬
6
‫سباز‬ ‫در‬ ‫منطقبه‬ ‫هواشناسبی‬ ‫آمار‬ ‫همچنین‬ .‫بود‬
‫هبای‬
‫جدوز‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫آزمایش‬ ‫اجرای‬
0
.‫بود‬
‫تی‬ ‫رقم‬ ‫کینوا‬ ‫گیاه‬ ‫آزمایش‬ ‫این‬ ‫در‬
‫به‬ ‫کاکا‬ ‫تی‬
‫در‬ ‫و‬ ‫تابستانه‬ ‫صورت‬
‫کرت‬ ‫طرح‬ ‫قالب‬
‫پایبه‬ ‫طرح‬ ‫متنای‬ ‫بر‬ ‫شده‬ ‫خرد‬ ‫دوبار‬ ‫های‬
‫بلبوک‬
‫هبای‬
‫آزمب‬ ‫فاکتورهبای‬ .‫گردید‬ ‫کشت‬ ‫تکرار‬ ‫سه‬ ‫با‬ ‫تصادفی‬ ‫کام‬
‫شبام‬ ‫ایش‬
‫به‬ ‫آبیاری‬
‫قطبع‬ ،‫معمبولی‬ ‫(آبیباری‬ ‫سبطح‬ ‫سبه‬ ‫در‬ ‫اصلی‬ ‫فاکتور‬ ‫عنوان‬
‫غنچه‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬
،)‫دانبه‬ ‫شبدن‬ ‫پبر‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫قطع‬ ‫و‬ ‫دهی‬
‫به‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
( ‫سطح‬ ‫سه‬ ‫در‬ ‫فرعی‬ ‫فاکتور‬ ‫عنوان‬
5
،‫مرداد‬
02
‫و‬ ‫مرداد‬
5
)‫شهریور‬
0
‫بذر‬ ‫تلقیح‬ ،‫تلقیح‬ ‫(بدون‬ ‫نیتروژنه‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫سطح‬ ‫چهار‬ ‫و‬
‫ب‬
‫و‬ ‫ازتوبباکتر‬ ‫مخلبوط‬ ‫ببا‬ ‫تلقبیح‬ ‫و‬ ‫آزوسییریلو‬ ‫با‬ ‫بذر‬ ‫تلقیح‬ ،‫ازتوباکتر‬ ‫ا‬
‫به‬ ) ‫آزوسییریلو‬
‫منظور‬ ‫به‬ .‫شد‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫فرعی‬ ‫فرعی‬ ‫فاکتور‬ ‫عنوان‬
‫در‬ ‫زمین‬ ‫اولیه‬ ‫شخم‬ ‫کاشت‬ ‫بستر‬ ‫تهیه‬
05
‫عملیبات‬ ‫و‬ ‫مباه‬ ‫اردیتهشبت‬
‫آماده‬ ‫نهایی‬
‫انجا‬ ‫کاشت‬ ‫از‬ ‫قت‬ ‫تسطیح‬ ‫و‬ ‫سطحی‬ ‫شخم‬ ‫قتی‬ ‫از‬ ‫سازی‬
.‫گرفت‬
‫ا‬ ‫از‬ ‫قت‬ ‫همچنین‬
‫طبر‬ ‫اجبرای‬ ‫محب‬ ‫خباک‬ ‫از‬ ‫آزمایش‬ ‫جرای‬
‫ح‬
‫نمونه‬
‫فسبفره‬ ‫کبود‬ ‫خباک‬ ‫آزمون‬ ‫نتایج‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫آنالیز‬ ‫و‬ ‫برداری‬
1
‫به‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬
‫به‬ ‫نیتروژن‬ ‫و‬ ‫آمونیو‬ ‫فسفات‬ ‫صورت‬
‫زمبین‬ ‫در‬ ‫اوره‬ ‫صورت‬
.‫گردیبد‬ ‫مخلبوط‬ ‫خباک‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫پخش‬
‫تباریخ‬ ‫در‬ ‫کینبوا‬ ‫کاشبت‬ ‫عملیبات‬
‫کاشت‬
‫به‬ ‫شده‬ ‫ذکر‬ ‫های‬
‫دستی‬ ‫صورت‬
.‫شد‬ ‫انجا‬
‫فاصله‬ ‫آزمایش‬ ‫این‬ ‫در‬
‫ردیف‬
52
‫سانتی‬
‫بوته‬ ‫فاصله‬ ‫و‬ ‫متر‬
‫ردیف‬ ‫روی‬ ‫ها‬
5
‫الی‬
62
‫سبانتی‬
‫متبر‬
‫(به‬
‫متوسط‬ ‫طور‬
9
‫سانتی‬
‫تراکم‬ ‫با‬ ‫متر‬
015922
‫نظبر‬ ‫در‬ )‫هکتار‬ ‫در‬ ‫بوته‬
‫بباال‬ ‫تبراکم‬ ‫ببا‬ ‫ببذرها‬ ‫ابتبدا‬ ،‫فوق‬ ‫تراکم‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫جهت‬ .‫شد‬ ‫گرفته‬
‫مورد‬ ‫تراکم‬ ‫تنک‬ ‫عملیات‬ ‫با‬ ‫سیس‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫کشت‬
.‫گردیبد‬ ‫حاصب‬ ‫نظبر‬
‫کرکوکببو‬ ‫ازتوببباکتر‬ ‫زیسببتی‬ ‫کودهببای‬ ،‫کینببوا‬ ‫بببذر‬ ‫تلقببیح‬ ‫بببرای‬
MG386293
‫برازیلنس‬ ‫آزوسییریلو‬ ‫و‬
MH130055
‫تعبداد‬ ‫ببا‬ ،
621
‫میلی‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫زنده‬ ‫سلوز‬
‫باکتری‬ ‫از‬ ‫هرکدا‬ ‫از‬ ‫محلوز‬ ‫لیتر‬
‫موسسه‬ ‫از‬ ،‫ها‬
‫صبم‬ ‫محلبوز‬ ‫از‬ ‫همچنبین‬ .‫گردیبد‬ ‫تهیه‬ ‫کشور‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫خاک‬ ‫تحقیقات‬
‫چس‬ ‫برای‬ ‫عربی‬
‫عملیات‬ ‫کلیه‬ .‫شد‬ ‫استفاده‬ ‫بذرها‬ ‫تلقیح‬ ‫مایه‬ ‫بهتر‬ ‫تندگی‬
‫خشک‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫بذرها‬ ‫و‬ ‫گرفت‬ ‫انجا‬ ‫آفتاب‬ ‫نور‬ ‫از‬ ‫دور‬ ‫و‬ ‫سایه‬ ‫محیط‬ ‫در‬
‫در‬ ‫کشبت‬ ‫پایان‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫بالفاصله‬ ‫آبیاری‬ ‫نوبت‬ ‫اولین‬ .‫شدند‬ ‫کشت‬ ‫شدن‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
‫شده‬ ‫مشخ‬ ‫های‬
‫شبد‬ ‫داده‬ ‫تیبد‬ ‫یبا‬ ‫نبواری‬ ‫روش‬ ‫ببه‬
.
‫علف‬ ‫با‬ ‫متارزه‬
‫طوز‬ ‫در‬ ‫هرز‬ ‫های‬
‫ببه‬ ‫رشد‬ ‫دوره‬
‫ببرای‬ ‫و‬ ‫دسبتی‬ ‫صبورت‬
‫آفت‬ ‫از‬ ‫آفات‬ ‫با‬ ‫متارزه‬
‫کش‬
‫اسبتفاده‬ ‫الرویبن‬ ‫و‬ ‫کنفیبدور‬ ‫شیمیایی‬ ‫های‬
.‫گردید‬
0
-
‫تاریخ‬ ‫انتخاب‬ ‫متنای‬
‫ببذر‬ ‫و‬ ‫نهاز‬ ‫اصالح‬ ‫تحقیقات‬ ‫موسسه‬ ‫توصیه‬ ‫به‬ ‫کاشت‬ ‫های‬
‫منطقه‬ ‫عرف‬ ‫و‬ ‫شرایط‬ ‫و‬ ‫کرج‬
1
-
‫حد‬
‫خاک‬ ‫در‬ ‫فسفر‬ ‫بحرانی‬
‫زراعی‬ ‫های‬
9
-
62
‫میلی‬
‫بهینبه‬ ‫حبد‬ ‫و‬ ‫کیلبوگر‬ ‫در‬ ‫گر‬
‫آن‬
65
‫میلی‬
‫می‬ ‫کیلوگر‬ ‫در‬ ‫گر‬
‫باشد‬
(
., 2005
et al
Malakoti
)
‫میبزان‬ ‫بنبابراین‬
.‫گردید‬ ‫مخلوط‬ ‫خاک‬ ‫با‬ ‫کاشت‬ ‫از‬ ‫قت‬ ‫خاک‬ ‫آزمون‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫فسفر‬

5. ‫جباری‬
‫اورنج‬
،‫همکاران‬ ‫و‬
‫کم‬ ‫تاثیر‬
‫صفات‬ ‫بر‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬
...
67
‫جدول‬
2
-
‫برخی‬
‫خصوصیات‬
‫فیزیکی‬
‫و‬
‫شیمیایی‬
‫خاک‬
‫محل‬
‫آزمایش‬
Table 1- Some physical and chemical properties of test soil
EC
(dS m-1
)
pH
Lime
(%)
Clay
(%)
Silt
(%)
Sand
(%)
Soil
Texture
Organic
carbon (%)
N Total
(%)
P(ave)
(ppm)
K(ave)
(ppm)
1.77
7.5
17.5
46
32
22
Clay
0.76
0.08
9.6
509
‫جدول‬
1
-
‫آمار‬
‫هواشناسی‬
‫مربوط‬
‫به‬
‫فصل‬
‫رویش‬
‫کینوا‬
‫در‬
‫دوره‬
( ‫ساله‬ ‫دو‬
2931
‫و‬
2933
)
Table 2- Weather data for quinoa growing season during two year (2019 and 2020)
‫حداکثر‬ ‫دمای‬ ‫میانگین‬
Mean max.
temperature (˚C)
‫حداقل‬ ‫دمای‬ ‫میانگین‬
Mean min.
temperature (˚C)
‫نسبی‬ ‫رطوبت‬
relative
humidity (%)
‫بارندگی‬
Rainfall (mm)
‫تبخیر‬
Evaporation
(mm)
1398
1399
1398
1399
1398
1399
1398
1399
1398
1399
33.2
32.1
21.8
21.7
47
53
0
3.6
250.6
247.1
( ‫مرداد‬
July - Aug
)
27.8
29.8
17.9
17.9
64
60
43.2
34.2
129.5
220.4
( ‫شهریور‬
Aug - Sep
)
25.3
24.1
15.1
13.9
68
71
10.1
28.0
133.4
87.4
( ‫مهر‬
Sep - Oct
)
17.9
18.3
8.1
10.5
69
78
20.3
10.5
87.0
61.4
( ‫آبان‬
Oct - Nov
)
11.3
9.1
4.4
4.1
78
85
29.2
36.5
28.3
15.3
( ‫آذر‬
Nov - Dec
)
-
-
-
-
-
-
102.8
112.8
628.8
631.6
‫جمع‬
(Total)
23.1
22.7
13.5
13.6
65.2
69.4
-
-
-
-
‫میانگین‬
(Average)
*
‫هواشناسی‬ ‫ک‬ ‫اداره‬ :‫ماخذ‬
‫اردبی‬ ‫استان‬
‫اندازه‬ ‫مورد‬ ‫صفات‬
،‫برگ‬ ‫سطح‬ ،‫ساقه‬ ‫قطر‬ ،‫بوته‬ ‫ارتفاع‬ ‫شام‬ ‫گیری‬
‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ ،‫پانیکوز‬ ‫طوز‬
6
‫کربن‬ ‫نستت‬ ،‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬ ،
‫نیتروژن‬ ‫به‬
‫جهت‬ .‫بود‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬
‫اندازه‬
‫قطبر‬ ،‫بوتبه‬ ‫ارتفباع‬ ‫گیبری‬
،‫بوتبه‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ‫و‬ ‫ساقه‬
‫فیزیولوژیبک‬ ‫رسبیدگی‬ ‫مرحلبه‬ ‫در‬
‫تعداد‬
62
‫ب‬ ‫بوته‬
‫ه‬
‫انتخباب‬ ‫تصبادفی‬ ‫صبورت‬
(Modarres Sanavi &
Sorushzadeh, 2003; Omidi et al., 2021)
‫از‬ ‫بتفاده‬
‫ب‬‫اس‬ ‫با‬
‫ب‬‫ب‬ ‫و‬
‫خط‬
‫میلی‬ ‫دقت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫کش‬
‫اندازه‬ ‫متری‬
‫آن‬ ‫میانگین‬ ‫و‬ ‫گیری‬
‫هبر‬ ‫ببرای‬ ‫هبا‬
‫م‬ ‫کرت‬
‫اندازه‬ ‫جهت‬ .‫گردید‬ ‫حاسته‬
‫انتخاب‬ ‫با‬ ‫برگ‬ ‫سطح‬ ‫گیری‬
‫پنج‬
‫بوته‬
‫ب‬ ‫هرکرت‬ ‫از‬
‫ه‬
‫اندازه‬ ‫و‬ ‫تصادفی‬ ‫صورت‬
‫برگ‬ ‫سطح‬ ‫دستگاه‬ ‫با‬ ‫گیری‬
‫سبنج‬
‫مدز‬
Leaf area meter Li-core. USA
( ‫گرفت‬ ‫صورت‬
Jamali &
Ansari, 2020
.)
‫وسطی‬ ‫کاشت‬ ‫خط‬ ‫دو‬ ‫محصوز‬ ،‫رشد‬ ‫فص‬ ‫پایان‬ ‫در‬
‫طوز‬ ‫به‬
‫چهار‬
‫نیم‬ ‫رعایت‬ ‫با‬ ‫متر‬
‫و‬ ‫شد‬ ‫برداشت‬ ‫طرفین‬ ‫از‬ ‫حاشیه‬ ‫اثر‬ ‫متر‬
‫خشک‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫تهویه‬ ‫آون‬ ‫در‬ ‫شدن‬
‫دمای‬ ‫با‬ ‫دار‬
92
‫سانتی‬ ‫درجه‬
‫ببه‬ ‫گراد‬
‫مدت‬
00
( ‫گردیبد‬ ‫تعیبین‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ،‫ساعت‬
Emam & Pirasteh
Anousheh, 2014
‫ببا‬ ‫خشبک‬ ‫احتبراق‬ ‫روش‬ ‫به‬ ‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ .)
( ‫گردیبد‬ ‫ببرآورد‬ ‫الکتریکی‬ ‫کوره‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫جریان‬
IPCC, 2006
‫ببرای‬ .)
‫اندازه‬
( ‫کجلداز‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬ ‫گیری‬
Sharpe et al., 2001
)
‫از‬ ‫نیتروژن‬ ‫درصد‬ ‫و‬ ‫گردید‬ ‫استفاده‬
( ‫رابطه‬
6
)
‫به‬
:‫آمد‬ ‫دست‬
6
-
‫مهم‬ ‫عناصر‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫کربن‬
‫ترکیتبات‬ ‫تما‬ ‫سازنده‬ ‫عنصر‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫گیاهان‬ ‫ساختار‬ ‫در‬
‫پروتئین‬ ،‫قندها‬ ‫همچون‬ ‫آلی‬
،‫بنیبادی‬ ‫عناصر‬ ‫در‬ ‫ترکیتات‬ ‫این‬ ‫است‬ ‫آلی‬ ‫اسیدهای‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫واکنش‬
‫مبی‬ ‫قبرار‬ ‫اسبتفاده‬ ‫مبورد‬ ‫ژنتیکبی‬ ‫مباده‬ ‫و‬ ‫آنزیمی‬ ‫های‬
( ‫گیبرد‬
Deming,
2010
.)
(
6
)
‫نمونه‬ ‫نیتروژن‬ ‫درصد‬
‫لیتر‬ ‫میلی‬ ‫مصرفی‬ ‫اسید‬ ‫حجم‬ ‫مصرفی‬ ‫اسید‬ ‫نرمالیته‬
‫گر‬ ‫به‬ ‫نمونه‬ ‫وزن‬
‫داده‬
‫از‬ ‫بان‬
‫ب‬‫اطمین‬ ‫برای‬
‫ب‬‫ب‬ ‫بانس‬
‫ب‬‫واری‬ ‫به‬
‫ب‬‫تجزی‬ ‫از‬ ‫ب‬
‫ب‬‫قت‬ ‫بایش‬
‫ب‬‫آزم‬ ‫بای‬
‫ب‬‫ه‬
‫واریانس‬ ‫یکنواختی‬
‫سیس‬ ‫و‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫بارتلت‬ ‫آزمون‬ ‫با‬ ‫ها‬
‫نبر‬ ‫از‬ ‫اسبتفاده‬ ‫با‬
‫افبزار‬
SAS
( ‫نسبخه‬
6
/
3
‫مقایسبه‬ .‫گردیبد‬ ‫تجزیبه‬ )
‫میانگین‬
‫احتماز‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫ها‬
‫پنج‬
‫چنبد‬ ‫آزمبون‬ ‫از‬ ‫اسبتفاده‬ ‫با‬ ‫درصد‬
‫دامنه‬
.‫گرفت‬ ‫صورت‬ ‫دانکن‬ ‫ای‬
‫بحث‬ ‫و‬ ‫نتایج‬
‫بوته‬ ‫ارتفاع‬
‫و‬ ‫گرفبت‬ ‫قبرار‬ ‫آزمایشی‬ ‫تیمارهای‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫کینوا‬ ‫در‬ ‫بوته‬ ‫ارتفاع‬
‫کود‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ،‫ساز‬ ‫ساده‬ ‫اثرات‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬
‫زیسبتی‬ ‫هبای‬
‫احتماز‬ ‫سطح‬ ‫در‬
6
‫معنی‬ ‫درصد‬
‫میبانگین‬ ‫مقایسه‬ ‫همچنین‬ ،‫شد‬ ‫دار‬
‫هبا‬
‫معنی‬ ‫متقاب‬ ‫اثر‬
‫در‬ ‫زیسبتی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ‫بین‬ ‫داری‬
‫احتماز‬ ‫سطح‬
‫پنج‬
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫درصد‬
1
‫طوری‬ ‫به‬ .)
‫بیش‬ ‫که‬
‫تبرین‬
( ‫بوته‬ ‫ارتفاع‬
01
/
19
‫سانتی‬
‫کاشبت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬ ‫معمولی‬ ‫آبیاری‬ ‫تیمار‬ ‫از‬ )‫متر‬
02
‫و‬ ‫آزوسبییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوبباکتر‬ ‫زیسبتی‬ ‫کودهای‬ ‫با‬ ‫توا‬ ‫تلقیح‬ ‫و‬ ‫مرداد‬
( ‫بوته‬ ‫ارتفاع‬ ‫کمترین‬
35
/
01
‫سانتی‬
‫مرحلبه‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫قطع‬ ‫تیمار‬ ‫از‬ )‫متر‬
‫غنچه‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬ ‫دهی‬
‫پنج‬
‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫با‬ ‫بذر‬ ‫تلقیح‬ ‫عد‬ ‫و‬ ‫شهریور‬
‫ب‬
‫ه‬
‫(جدوز‬ ‫آمد‬ ‫دست‬
0
.)

6. 78
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫زراعی‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
12
‫شماره‬ ،
2
،
‫بهار‬
2411
‫جد‬
‫ول‬
9
-
‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ‫تأثیر‬ ‫تحت‬ ‫کینوا‬ ‫گیاه‬ ‫در‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫رشدی‬ ‫صفات‬ ‫برخی‬ ‫مرکب‬ ‫واریانس‬ ‫تجزیه‬ ‫نتایج‬
Table 3- Results of combined ANOVA of some growth traits of quinoa as affected by irrigation, planting date and
biofertilizers
‫تغییرات‬ ‫منبع‬
Sources of Variation
‫درجه‬
‫آزادی‬
df
( ‫مربعات‬ ‫میانگین‬
Mean of squares
)
‫ارتفاع‬
‫بوته‬
PH
‫قطر‬
‫ساقه‬
SD
‫سطح‬
‫برگ‬
LA
‫طول‬
‫پانیکول‬
PL
‫کربن‬
‫برگ‬
Leaf
C%
‫نیتروژن‬
‫برگ‬
Leaf
N%
‫به‬ ‫کربن‬ ‫نسبت‬
‫نیتروژن‬
C:N Ratio
‫دانه‬ ‫عملکرد‬
SY
‫ساز‬
Year (Y) 1 1061.34**
0.15**
56.03**
238.35**
0.77ns
0.029*
1.15*
1310.78*
‫خطا‬
6
(
Error1
)
4 6.72 0.003 0.03 0.002 0.17 0.019 0.78 63.66
‫آبیاری‬
Irrigation (I)
2 9494.71**
0.046*
253.22**
213.17**
90.3**
4.736**
473.34**
174594.89**
‫ساز‬
×
‫آبیاری‬
(Year ×Irrigation)
2 2.97ns
0.009ns
0.05ns
0.051ns
1.35*
0.002ns
0.75*
55.30ns
‫خطا‬
0
(Error2)
8 2.31 0.009 0.05 0.013 0.65 0.009 0.79 52.10
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
Planting date (P.D)
2 5461.62**
0.002ns
33.15**
458.26**
93.01**
0.029*
9.55**
15545.20**
‫کود‬
Fertilizer (F)
3 456.34**
0.049*
10.11**
83.81**
98.74**
2.082**
71.71**
28654.21**
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
×
‫کود‬
(
Fertilizer
×
Planting date
)
6 17.68*
0.001*
2.03**
8.32**
0.63ns
0.004ns
0.55ns
1012.16*
‫ساز‬
×
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
(
planting date
×
Year
)
2 2.77ns
0.003ns
0.01ns
0.026ns
0.10ns
0.002ns
0.21ns
60.89ns
‫ساز‬
×
‫کود‬
(
Fertilizer
×
Year
)
3 0.75ns
0.001ns
0.04ns
0.001ns
0.14ns
0.001ns
0.09ns
63.12ns
‫ساز‬
×
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
×
‫کود‬
(
Fertilizer
×
Year×Planting
date
)
6 2.02ns
0.001ns
0.01ns
0.02ns
0.14ns
0.002ns
0.18ns
52.36ns
‫آبیاری‬
×
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
(
planting date
×
Irrigation
)
4 403.57**
0.011*
3.38**
34.26**
7.09**
0.193**
16.24**
6466.88**
‫آبیاری‬
×
‫کود‬
(
Irrigation
×
Fertilizer
)
6 8.83*
0.002*
5.53**
2.96*
6.23**
0.039*
2.86**
1493.74**
‫آبیاری‬
×
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
×
‫کود‬
(
Irrigation
×
Year×planting
date
)
12 21.67*
0.012*
2.52**
2.33*
4.99**
0.026*
2.12*
814.50*
‫ساز‬
×
‫آبیاری‬
×
‫تاریخ‬
‫کاشت‬
(
planting
date
×
Year×Irrigation
)
4 2.48ns
0.001ns
0.07ns
0.02ns
0.13ns
0.005ns
0.22ns
53.60ns
‫ساز‬
×
‫آبیاری‬
×
‫کود‬
(
Fertilizer
×
Year×Irrigation
)
6 1.23ns
0.006ns
0.06ns
0.03ns
0.09ns
0.002ns
0.06ns
53.71ns
‫ساز‬
×
‫آبیاری‬
×
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
×
‫کود‬
(
F
×
P.D
×
Y×I
)
12 1.44ns
0.001ns
0.08ns
0.03ns
0.11ns
0.004ns
0.34ns
59.457ns
‫آزمایشی‬ ‫اشتتاه‬
Error
44 11.62 0.001 0.57 1.41 1.46 0.009 0.09 355.36
‫تغییرات‬ ‫ضریب‬
CV (%)
- 5 3.4 3.2 6.9 3.0 4.3 5.2 8.5
*, ns
‫و‬
**
‫به‬
‫معنی‬ ‫غیر‬ ‫ترتیب‬
‫معنی‬ ‫و‬ ‫دار‬
‫سطح‬ ‫در‬ ‫دار‬
5
‫و‬
6
‫درصد‬
ns, * and ** indicate non-significant and significant at 5% and 1% probability level, respectively
PH: Plant Height, SD: Stem Diameter, LA: Leaf Area, PL: Panicle Length, Leaf C%: Leaf Carbon concentration, Leaf N%: Leaf
Nitrogen concentration; SY: Seed Yield

7. ‫جباری‬
‫اورنج‬
،‫همکاران‬ ‫و‬
‫کم‬ ‫تاثیر‬
‫صفات‬ ‫بر‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬
...
78
‫به‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫کاربرد‬ ‫بنابراین‬
‫آن‬ ‫تبوا‬ ‫کاربرد‬ ‫ویژه‬
‫ارتفباع‬ ‫هبا‬
‫در‬ ‫آبیباری‬ ‫(قطع‬ ‫شدید‬ ‫رطوبتی‬ ‫تنش‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫داشت‬ ‫بیشتری‬ ‫بوته‬
‫غنچه‬ ‫مرحله‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫و‬ )‫دهی‬
‫پنج‬
‫علی‬ ‫شهریور‬
‫این‬ ‫رغم‬
‫کباربرد‬ ‫که‬
‫عب‬ ‫ببه‬ ‫نسبتت‬ ‫بیشتری‬ ‫بوته‬ ‫ارتفاع‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬
‫داشبت‬ ‫کباربرد‬ ‫د‬
‫یافتبه‬ ‫کباهش‬ ‫کاشبت‬ ‫در‬ ‫تباخیر‬ ‫و‬ ‫رطوبتی‬ ‫تنش‬ ‫خاطر‬ ‫به‬ ‫بوته‬ ‫ارتفاع‬
‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ .‫است‬
‫کباهش‬ ‫رویشبی‬ ‫رشد‬ ‫سرعت‬ ،‫هوا‬ ‫شدن‬ ‫سرد‬ ‫با‬ ‫رسد‬
‫ارتفباع‬ ‫در‬ ‫گیاهبان‬ ‫و‬ ‫یافته‬
‫کوتباه‬
‫شبده‬ ‫زایشبی‬ ‫مرحلبه‬ ‫وارد‬ ‫تبری‬
.‫انبد‬
‫ببه‬ ‫دسبترس‬ ‫در‬ ‫آب‬ ‫مقدار‬ ‫کاهش‬ ‫همچنین‬
‫دوره‬ ‫ابتبدای‬ ‫در‬ ‫خصبو‬
‫گ‬
‫ضمن‬ ‫دهی‬
،‫زایشی‬ ‫رشد‬ ‫کردن‬ ‫کوتاه‬ ‫و‬ ‫رویشی‬ ‫رشد‬ ‫سرعت‬ ‫کاهش‬
‫به‬
‫غیر‬ ‫طور‬
( ‫دارد‬ ‫منفی‬ ‫تأثیر‬ ‫نیز‬ ‫بوته‬ ‫ارتفاع‬ ‫بر‬ ‫مستقیم‬
Sivaramaiah
et al., 2007
‫رویشبی‬ ‫رشبد‬ ‫و‬ ‫ارتفباع‬ ‫افبزایش‬ ‫باعبت‬ ‫آبیاری‬ ‫تیمار‬ .)
‫مبی‬
( ‫شبود‬
Rawson & Turner, 1982
)
‫کودهبای‬ ‫تلفیقبی‬ ‫کباربرد‬ .
‫معنی‬ ‫افزایش‬ ‫موجب‬ ‫زیستی‬
‫ارتفباع‬ ‫جملبه‬ ‫از‬ ‫کینبوا‬ ‫رویشی‬ ‫صفات‬ ‫دار‬
( ‫گردید‬ ‫بوته‬
Amiryousefi et al., 2020
‫ببه‬ ‫اسبتناد‬ ‫ببا‬ ‫رو‬ ‫ایبن‬ ‫از‬ .)
‫می‬ ،‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫مطالعات‬
‫کبود‬ ‫که‬ ‫گفت‬ ‫توان‬
‫زیسبتی‬ ‫هبای‬
‫اثبرات‬
‫غذ‬ ‫عناصر‬ ‫بهتر‬ ‫جذب‬ ‫بر‬ ‫مثتتی‬
‫به‬ ‫ایی‬
‫نیتببروژن‬ ‫ویبژه‬
‫داشبته‬
‫بنبابراین‬
‫و‬ ‫نیتروژن‬ ‫دسترسی‬ ‫افزایش‬ ‫در‬ ‫زیادی‬ ‫نقش‬
‫داشته‬ ‫گیاه‬ ‫ارتفاع‬ ‫افزایش‬
‫معنی‬ ‫و‬ ‫مثتت‬ ‫همتستگی‬ ‫کینوا‬ ‫بوته‬ ‫ارتفاع‬ .‫است‬
،‫سباقه‬ ‫قطبر‬ ‫ببا‬ ‫داری‬
‫و‬ ‫داشت‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬ ‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ ،‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ،‫برگ‬ ‫سطح‬
‫منف‬ ‫همتستگی‬ ‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫به‬ ‫کربن‬ ‫نستت‬ ‫با‬
‫معنی‬ ‫و‬ ‫ی‬
‫داد‬ ‫نشبان‬ ‫دار‬
‫(جدوز‬
5
( ‫مطالعه‬ ‫در‬ .)
Iftikhar Hussain et al., 2020
‫ارتفباع‬ ‫نیز‬ )
.‫داد‬ ‫نشان‬ ‫مثتت‬ ‫رابطه‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬ ‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ ‫با‬ ‫بوته‬
‫ساقه‬ ‫قطر‬
‫و‬ ‫کاشبت‬ ‫تباریخ‬ ،‫آبیباری‬ ،‫سباز‬ ‫سباده‬ ‫اثرات‬ ‫مرکب‬ ‫تجزیه‬ ‫نتایج‬
‫احتمباز‬ ‫سبطح‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫کینوا‬ ‫ساقه‬ ‫قطر‬ ‫بر‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬
‫یبک‬
‫درصبد‬
‫معنی‬
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫دار‬
1
‫میبانگین‬ ‫مقایسبه‬ ‫در‬ ‫همچنبین‬ .)
‫اثبر‬ ‫هبا‬
‫سه‬ ‫متقاب‬
‫معنبی‬ ‫جانته‬
‫کودهبای‬ ‫و‬ ‫کاشبت‬ ‫تباریخ‬ ،‫آبیباری‬ ‫ببین‬ ‫داری‬
‫احتماز‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫زیستی‬
‫پنج‬
‫درصد‬
‫(جدوز‬ ‫داشت‬ ‫وجود‬
1
‫طبوری‬ ‫به‬ .)
‫بیش‬ ‫که‬
( ‫ساقه‬ ‫قطر‬ ‫ترین‬
9
/
66
‫میلی‬
‫ببا‬ ‫معمبولی‬ ‫آبیباری‬ ‫تیمار‬ ‫از‬ )‫متر‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
‫پنج‬
‫و‬ ‫ازتوبباکتر‬ ‫زیسبتی‬ ‫کودهبای‬ ‫تبوا‬ ‫تلقبیح‬ ‫و‬ ‫مبرداد‬
( ‫ساقه‬ ‫قطر‬ ‫کمترین‬ ‫و‬ ‫آزوسییریلو‬
62
‫میلی‬
‫آبیباری‬ ‫قطبع‬ ‫تیمار‬ ‫از‬ )‫متر‬
‫غنچه‬ ‫مرحله‬ ‫در‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬ ‫دهی‬
‫پنج‬
‫شهریو‬
‫ببا‬ ‫ببذر‬ ‫تلقیح‬ ‫عد‬ ‫و‬ ‫ر‬
‫به‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬
‫(جدوز‬ ‫آمد‬ ‫دست‬
0
،‫تبنش‬ ‫شبدت‬ ‫افبزایش‬ ‫با‬ ‫بنابراین‬ .)
‫در‬ .‫یافبت‬ ‫کاهش‬ ‫ساقه‬ ‫قطر‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫کاربرد‬ ‫عد‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫در‬ ‫تاخیر‬
‫دانبه‬ ‫عملکبرد‬ ‫و‬ ‫سباقه‬ ‫قطبر‬ ،‫بوتبه‬ ‫ارتفاع‬ ‫آبیاری‬ ‫آب‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫کینوا‬
( ‫یافت‬ ‫افزایش‬
Gharineh et al., 2019
‫در‬ ‫گیباه‬ ‫ساقه‬ ‫قطر‬ ‫افزایش‬ .)
‫بهره‬ ‫دلی‬ ‫به‬ ‫مناسب‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
‫نظیر‬ ‫محیطی‬ ‫عوام‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫مندی‬
( ‫اسبت‬ ‫شبده‬ ‫گبزارش‬ ‫غبذایی‬ ‫عناصر‬ ‫و‬ ‫نور‬ ،‫دما‬
Temel & Yolcu,
2020
‫باکتری‬ .)
‫رشد‬ ‫محرک‬ ‫های‬
‫هورمبون‬ ‫تولیبد‬ ‫در‬ ‫دخالبت‬ ‫با‬
‫هبای‬
‫به‬ ‫اکسین‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫گیاهی‬
‫طور‬
‫و‬ ‫شده‬ ‫ساقه‬ ‫رشد‬ ‫افزایش‬ ‫ستب‬ ‫مستقیم‬
‫آنزیم‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫سیتوکینین‬ ‫تولید‬ ‫با‬
‫گذاشبته‬ ‫منفی‬ ‫اثر‬ ‫پروتئاز‬ ‫و‬ ‫لییاز‬ ‫های‬
‫تجزیه‬ ‫مانع‬ ‫و‬
‫طریبق‬ ‫ایبن‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شبده‬ ‫سبلوز‬ ‫داخلی‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫پروتئین‬
‫مببی‬ ‫مببوثر‬ ‫سبباقه‬ ‫قطببر‬ ‫افببزایش‬ ‫و‬ ‫سببلولی‬ ‫تقسببیم‬ ‫باعببت‬
‫شببوند‬
(
Mohammadvarzi et al., 2011
‫ارتفاع‬ ،‫برگ‬ ‫سطح‬ ‫با‬ ‫ساقه‬ ‫قطر‬ .)
‫مثتت‬ ‫همتستگی‬ ،‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ ،‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ،‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ،‫بوته‬
‫معنی‬ ‫و‬
‫ببرگ‬ ‫نیتبروژن‬ ‫به‬ ‫کربن‬ ‫نستت‬ ‫و‬ ‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫دار‬
‫معنی‬ ‫و‬ ‫منفی‬ ‫همتستگی‬
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫دار‬
5
.)
‫برگ‬ ‫سطح‬
‫آزما‬ ‫تیمارهای‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫کینوا‬ ‫در‬ ‫برگ‬ ‫سطح‬
‫و‬ ‫گرفبت‬ ‫قرار‬ ‫یشی‬
‫زیسبتی‬ ‫کودهبای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ،‫ساز‬ ‫ساده‬ ‫اثرات‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬
‫احتماز‬ ‫سطح‬ ‫در‬
6
‫معنی‬ ‫مرکب‬ ‫تجزیه‬ ‫نتایج‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫درصد‬
،‫شبد‬ ‫دار‬
‫سه‬ ‫متقاب‬ ‫اثر‬ ‫همچنین‬
‫در‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ‫گانه‬
‫احتماز‬ ‫سطح‬
6
‫معنبی‬ ‫درصبد‬
‫(جبدوز‬ ‫گردیبد‬ ‫دار‬
1
‫کبه‬ ‫طبوری‬ ‫ببه‬ .)
‫بیش‬
‫ت‬
( ‫برگ‬ ‫سطح‬ ‫رین‬
01
/
09
‫سانتی‬
‫آبیاری‬ ‫تیمار‬ ‫از‬ )‫بوته‬ ‫در‬ ‫مربع‬ ‫متر‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬ ‫معمولی‬
02
‫آزوسییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوباکتر‬ ‫توا‬ ‫تلقیح‬ ‫و‬ ‫مرداد‬
( ‫برگ‬ ‫سطح‬ ‫کمترین‬ ‫و‬
96
/
63
‫سانتی‬
‫آبیباری‬ ‫قطع‬ ‫از‬ )‫بوته‬ ‫در‬ ‫مربع‬ ‫متر‬
‫غنچه‬ ‫مرحله‬ ‫در‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬ ‫دهی‬
‫پنج‬
‫ببا‬ ‫ببذر‬ ‫تلقیح‬ ‫عد‬ ‫و‬ ‫شهریور‬
‫به‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬
‫(جدوز‬ ‫آمد‬ ‫دست‬
0
‫در‬ ‫تاخیر‬ ،‫آبیاری‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫بنابراین‬ .)
‫کباهش‬ .‫یافبت‬ ‫کباهش‬ ‫برگ‬ ‫سطح‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫کاربرد‬ ‫عد‬ ‫و‬ ‫کاشت‬
‫سطح‬
‫برگ‬
‫یکبی‬
‫از‬
‫نخسبتین‬
‫نشبانه‬
‫هبای‬
‫کمتبود‬ ‫تبنش‬
‫آب‬
‫در‬
‫گیباه‬
‫می‬
( ‫باشبد‬
Boem & Thomas, 1998
‫کود‬ .)
‫طریبق‬ ‫از‬ ‫زیسبتی‬ ‫هبای‬
‫فعالیت‬ ‫افزایش‬
،‫کباتیونی‬ ‫تتبادز‬ ‫ظرفیبت‬ ‫بباالبردن‬ ‫و‬ ‫بیولوژیبک‬ ‫های‬
‫می‬ ‫خاک‬ ‫ساختمان‬ ‫بهتود‬ ‫موجب‬
‫نگهداری‬ ‫ظرفیت‬ ‫عام‬ ‫این‬ ‫که‬ .‫شوند‬
‫مناسب‬ ‫شرایط‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫افزایش‬ ‫را‬ ‫خاک‬ ‫در‬ ‫رطوبت‬
‫گیباه‬ ‫رشد‬ ‫برای‬ ‫تری‬
‫می‬ ‫فراهم‬
( ‫کند‬
Amiryousefi et al., 2020
‫ببرگ‬ ‫سبطح‬ ‫افبزایش‬ .)
‫حبدود‬ ‫تبا‬ ‫ازتوبباکتر‬ ‫با‬ ‫بذر‬ ‫تلقیح‬ ‫اثر‬ ‫بر‬ ‫ذرت‬ ‫گیاه‬
15
‫گبزارش‬ ‫درصبد‬
( ‫گردید‬
Gholami & Nezarat, 2009
‫می‬ ‫بنابراین‬ .)
‫کبه‬ ‫گفبت‬ ‫توان‬
‫باکتری‬
‫نیتبروژن‬ ‫تثتیت‬ ‫ببر‬ ‫عالوه‬ ‫نیتروژنه‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫های‬
‫کردن‬ ‫متعادز‬ ‫و‬ ‫هوا‬
‫پر‬ ‫عناصبر‬ ‫جبذب‬
‫کبم‬ ‫و‬ ‫مصبرف‬
‫و‬ ‫سنتز‬ ‫با‬ ‫مصرف‬
‫مختلبف‬ ‫آمینبه‬ ‫اسبیدهای‬ ‫ترشبح‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫رشد‬ ‫محرک‬ ‫مواد‬ ‫ترشح‬
‫می‬ ‫گیاه‬ ‫هوایی‬ ‫اندا‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫رشد‬ ‫موجب‬
‫شون‬
‫کینبوا‬ ‫در‬ ‫ببرگ‬ ‫سطح‬ .‫د‬
‫عملکبرد‬ ‫و‬ ‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ ،‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ،‫بوته‬ ‫ارتفاع‬ ،‫ساقه‬ ‫قطر‬ ‫با‬
‫معنی‬ ‫و‬ ‫مثتت‬ ‫همتستگی‬ ‫دانه‬
‫نستت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫دار‬
‫ببرگ‬ ‫نیتبروژن‬ ‫ببه‬ ‫کربن‬
‫معنی‬ ‫و‬ ‫منفی‬ ‫همتستگی‬
‫(جبدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫دار‬
5
‫مبی‬ ‫بنبابراین‬ .)
‫تبوان‬
‫سباقه‬ ‫قطر‬ ،‫بوته‬ ‫ارتفاع‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫گفت‬
‫افبزایش‬ ‫پبانیکوز‬ ‫طبوز‬ ‫و‬
.‫است‬ ‫شده‬ ‫عملکرد‬ ‫افزایش‬ ‫باعت‬ ‫نهایت‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫یافته‬

8. 78
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫زراعی‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
12
‫شماره‬ ،
2
،
‫بهار‬
2411
‫جدول‬
4
-
‫مقایسه‬
‫میانگین‬
‫اثر‬
‫متقابل‬
‫سه‬
‫جانبه‬
(
‫آبیاری‬
×
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
×
‫کینوا‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ‫صفات‬ ‫بر‬ )‫زیستی‬ ‫کودهای‬
Table 4- Mean comparisons of the studied traits of quinoa as affected by irrigation, planting date, biofertilizers
‫پانیکول‬ ‫طول‬
(cm)
PL
‫برگ‬ ‫سطح‬
(cm2
.p-1
)
LA
( ‫ساقه‬ ‫قطر‬
mm
)
SD
‫ارتفاع‬
( ‫بوته‬
cm
)
PH
19.6 b-e
22.4 f-k
10.7 b-g
75.3 b-e
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-Inoculation
)
‫کاشت‬
5
‫مرداد‬
(27 July)
‫معمولی‬
‫آبیاری‬
Conventional
irrigation
22.4 ab
26.1 a-c
11.2 a-c
83.6 a-c
( ‫ازتوباکتر‬
Azotobacter
)
22.0 a-c
25.9 a-d
11.2 a-c
82.9 a-c
( ‫آزوسییریلو‬
Azospirillum
)
21.3 a-d
26.6 ab
11.7 a
82.4 a-c
( ‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
Azoto+Azos
)
18.7 c-g
22.7 e-j
10.1 fg
75.8 b-e
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-Inoculation
)
‫کاشت‬
02
‫مرداد‬
(11 August)
21.9 a-c
25.0 a-f
10.9 a-f
80.1 a-c
( ‫ازتوباکتر‬
Azotobacter
)
22.4 ab
25.0 a-f
10.7 b-g
82.4 a-c
( ‫آزوسییریلو‬
Azospirillum
)
24.7 a
27.2 a
11.0 a-e
87.3 a
( ‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
Azoto+Azos
)
15.2 g-j
21.9 g-k
10.7 a-g
60.7 g-j
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-Inoculation
)
‫کاشت‬
5
‫شهریور‬
(27 August)
15.9 f-i
24.5 a-g
11.2 a-c
66.1 e-h
( ‫ازتوباکتر‬
Azotobacter
)
16.3 e-i
25.4 a-e
10.6 b-g
63.4 f-i
( ‫آزوسییریلو‬
Azospirillum
)
16.9 e-i
25.0 a-f
11.3 ab
68.4 d-g
( ‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
Azoto+Azos
)
12.7 j-l
20.6 i-k
10.2 e-g
58.7 g-j
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-Inoculation
)
‫کاشت‬
5
‫مرداد‬
(27 July)
‫دهی‬
‫غنچه‬
‫مرحله‬
‫در‬
‫آبیاری‬
‫قطع‬
Irrigation
cut-off
in
budding
stage
14.8 h-j
23.1 d-i
10.3 c-g
62.4 g-i
( ‫ازتوباکتر‬
Azotobacter
)
13.7 i-k
21.2 h-k
10.7 b-g
58.8 g-j
( ‫آزوسییریلو‬
Azospirillum
)
14.6 i-j
23.4 c-i
10.7 b-g
63.9 f-i
( ‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
Azoto+Azos
)
10.8 kl
19.9 j-k
10.1 fg
51.1 j-l
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-Inoculation
)
‫کاشت‬
02
‫مرداد‬
(11 August)
12.7 j-l
21.2 h-k
10.2 d-g
53.1 i-l
( ‫ازتوباکتر‬
Azotobacter
)
13.5 i-k
20.8 i-k
10.6 b-g
54.3 i-l
( ‫آزوسییریلو‬
Azospirillum
)
13.9 i-k
21.5 h-k
10.5 b-g
56.3 h-k
( ‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
Azoto+Azos
)
9.8 l
19.7 k
10.0 g
43.9 l
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-Inoculation
)
‫کاشت‬
5
‫شهریور‬
(27 August)
11.0 kl
21.2 h-k
10.6 b-g
47.6 kl
( ‫ازتوباکتر‬
Azotobacter
)
10.7 kl
20.7 i-k
10.6 b-g
50.3 j-l
( ‫آزوسییریلو‬
Azospirillum
)
10.8 kl
21.1 h-k
11.1 a-d
50.1 j-l
( ‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
Azoto+Azos
)
18.2 d-h
22.4 f-k
10.3 c-g
73.4 c-f
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-Inoculation
)
‫کاشت‬
5
‫مرداد‬
(27 July)
‫دانه‬
‫پرشدن‬
‫مرحله‬
‫در‬
‫آبیاری‬
‫قطع‬
Irrigation
cut-off
in
seed
filling
stage
19.2 b-f
25.8 a-d
10.8 a-g
79.5 a-c
( ‫ازتوباکتر‬
Azotobacter
)
19.7 b-e
24.8 a-f
10.7 a-g
81.6 a-c
( ‫آزوسییریلو‬
Azospirillum
)
21.7 a-c
24.6 a-g
11.2 a-c
82.7 a-c
( ‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
Azoto+Azos
)
19.0 b-f
21.34h-k
10.5 b-g
77.75a-d
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-Inoculation
)
‫کاشت‬
02
‫مرداد‬
(11 August)
22.3 ab
24.70 a-g
11.2 a-c
82.27 a-c
( ‫ازتوباکتر‬
Azotobacter
)
21.9 a-c
25.48 a-d
11.0 a-e
84.95 ab
( ‫آزوسییریلو‬
Azospirillum
)
24.4 a
25.77 a-d
11.2 a-c
85.28 ab
( ‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
Azoto+Azos
)
14.6 ij
20.79 i-k
10.4 b-g
60.38 g-j
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-Inoculation
)
‫کاشت‬
5
‫شهریور‬
(27 August)
16.3 e-i
23.73b-h
10.3 c-g
63.07 f-i
( ‫ازتوباکتر‬
Azotobacter
)
16.3 e-i
22.39 f-k
10.9 a-f
60.08 g-j
( ‫آزوسییریلو‬
Azospirillum
)
16.9 e-i
24.23b-g
10.9 a-f
63.15 f-i
( ‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
Azoto+Azos
)
‫در‬
‫هرستون‬
‫میانگین‬
‫های‬
‫با‬
‫حروف‬
،‫مشابه‬
‫بر‬
‫اساس‬
‫آزمون‬
‫دانکن‬
‫درسطح‬
‫احتماز‬
‫پنج‬
‫درصد‬
‫اختالف‬
‫معنی‬
‫داری‬
‫ندارند‬
.
In each column, means followed by the same letters are not significantly different at the 5% level

9. ‫جباری‬
‫اورنج‬
،‫همکاران‬ ‫و‬
‫کم‬ ‫تاثیر‬
‫صفات‬ ‫بر‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬
...
78
‫جدول‬ ‫ادامه‬
4
-
‫مقایسه‬
‫میانگین‬
‫اثر‬
‫متقابل‬
‫جانبه‬ ‫سه‬
(
‫آبیاری‬
×
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬
×
‫کینوا‬ ‫ارزیابی‬ ‫مورد‬ ‫صفات‬ ‫بر‬ )‫زیستی‬ ‫کودهای‬
Table 4- Mean comparisons of the studied traits of quinoa as affected by irrigation, planting date, biofertilizers
‫دانه‬ ‫عملکرد‬
(
gr,m-2
)
SY
‫به‬ ‫کربن‬ ‫نسبت‬
‫نیتروژن‬
C:N Ratio
‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬
‫برگ‬
Leaf N%
‫کربن‬ ‫غلظت‬
‫برگ‬
Leaf C%
232.8 c-l
23.33 a
1.69 p
39.3 c-i
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-
Inoculation
)
‫کاشت‬
5
‫مرداد‬
(27 July)
‫معمولی‬
‫آبیاری‬
Conventional
irrigation
264.2 a-g
20.35 c-i
2.08 g-l
42.1 a-e
‫ازتوباکتر‬
(
Azotobacter
)
280.7 a-d
19.36 e-l
2.21 e-i
42.7 a-c
‫آزوسییریلو‬
(
Azospirillum
)
289.7 a-c
19.64 e-l
2.23 e-h
44.3 a
‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
(
Azoto+Azos
)
239.8 c-k
21.81 a-d
1.78 op
39.0 d-i
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-
Inoculation
)
‫کاشت‬
02
‫مرداد‬
(11
August)
252.1 b-j
19.90 d-j
2.04 i-m
40.5 b-i
‫ازتوباکتر‬
(
Azotobacter
)
266.3 a-e
20.22 c-h
1.92 l-o
42.7 a-c
‫آزوسییریلو‬
(
Azospirillum
)
304.9 a
19.18 e-l
2.07 h-l
43.0 ab
‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
(
Azoto+Azos
)
214.0 f-n
20.59 b-i
1.67 p
37.4 h-j
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-
Inoculation
)
‫کاشت‬
5
‫شهریور‬
(27
August)
245.9 b-j
18.81g-m
1.88m-o
39.8 b-i
‫ازتوباکتر‬
(
Azotobacter
)
278.1 a-e
18.10 j-n
1.95 k-o
38.2 f-j
‫آزوسییریلو‬
(
Azospirillum
)
286.9 a-d
17.74 k-n
2.09 f-k
40.3 b-i
‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
(
Azoto+Azos
)
182.4 k-p
21.11 b-e
2.15 f-j
39.4 c-i
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-
Inoculation
)
‫کاشت‬
5
‫مرداد‬
(27 July)
‫دهی‬
‫غنچه‬
‫مرحله‬
‫در‬
‫آبیاری‬
‫قطع‬
Irrigation
cut-off
in
budding
stage
198.3 h-p
19.79 d-k
2.49 cd
42.4 a-d
‫ازتوباکتر‬
(
Azotobacter
)
192.3 j-p
18.72h-m
2.36 de
41.6 a-f
‫آزوسییریلو‬
(
Azospirillum
)
193.7 h-p
18.93 f-l
2.60 a-c
42.1 a-e
‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
(
Azoto+Azos
)
134.2 qr
22.18 a-c
2.13 f-j
39.0 d-i
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-
Inoculation
)
‫کاشت‬
02
‫مرداد‬
(11
August)
158.3 n-r
20.89 b-g
2.59 a-c
41.0 a-h
‫ازتوباکتر‬
(
Azotobacter
)
183.4 k-q
21.05 b-f
2.58 a-c
40.3 b-i
‫آزوسییریلو‬
(
Azospirillum
)
165.0 m-r
19.81 d-k
2.72 a
40.8 b-h
‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
(
Azoto+Azos
)
125.3 r
22.67 ab
2.12 f-k
37.6 g-j
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-
‫کاشت‬
5

10. 78
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫زراعی‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
12
‫شماره‬ ،
2
،
‫بهار‬
2411
Inoculation
)
‫شهریور‬
(27
August) 148.5 p-r
21.02 b-f
2.54 bc
39.4 c-i
‫ازتوباکتر‬
(
Azotobacter
)
153.6 o-r
20.83 b-h
2.58 a-c
40.3 b-i
‫آزوسییریلو‬
(
Azospirillum
)
176.5 l-r
18.68 i-m
2.68 ab
39.0 d-i
‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
(
Azoto+Azos
)
211.2 g-o
17.57 l-n
1.87m-o
37.7 g-j
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-
Inoculation
)
‫کاشت‬
5
‫مرداد‬
(27 July)
‫دانه‬
‫پرشدن‬
‫مرحله‬
‫در‬
‫آبیاری‬
‫قطع‬
Irrigation
cut-off
in
seed
filling
stage
256.1 a-h
15.57 op
2.15 f-j
38.7 e-i
‫ازتوباکتر‬
(
Azotobacter
)
239.7 c-k
16.85 op
2.23 e-h
39.7 b-i
‫آزوسییریلو‬
(
Azospirillum
)
273.0 a-f
15.3 m-o
2.26 e-g
39.9 b-i
‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
(
Azoto+Azos
)
221.2 e-m
17.69 k-n
1.79m-o
37.7 g-j
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-
Inoculation
)
‫کاشت‬
02
‫مرداد‬
(11
August)
255.4 a-h
14.95 op
1.98 j-n
38.6 e-i
‫ازتوباکتر‬
(
Azotobacter
)
255.2 a-h
15.30 op
2.12 f-k
39.4 c-i
‫آزوسییریلو‬
(
Azospirillum
)
300.6 ab
14.84 op
2.24 e-h
40.4 b-i
‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
(
Azoto+Azos
)
168.2 m-r
16.42 n-p
1.83m-o
34.8 j
( ‫تلقیح‬ ‫عد‬
Non-
Inoculation
)
‫کاشت‬
5
‫شهریور‬
(27
August)
196.6 i-p
14.64 op
2.12 f-k
37.1 ij
‫ازتوباکتر‬
(
Azotobacter
)
231.5 d-l
15.10 op
2.11 f-k
39.1 d-i
‫آزوسییریلو‬
(
Azospirillum
)
229.6 c-l
15.10 p
2.27 ef
40.4 b-i
‫آزوسییریلو‬+‫ازتوباکتر‬
(
Azoto+Azos
)
‫در‬
‫هرستون‬
‫میانگین‬
‫های‬
‫با‬
‫حروف‬
،‫مشابه‬
‫بر‬
‫اساس‬
‫آزمون‬
‫دانکن‬
‫در‬
‫سطح‬
‫احتماز‬
‫پنج‬
‫درصد‬
‫اختالف‬
‫معنی‬
‫داری‬
‫ندارند‬
.
In each column, means followed by the same letters are not significantly different at the 5% level
‫پانیکول‬ ‫طول‬
‫احتمباز‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ،‫ساز‬
6
‫معنی‬ ‫تاثیر‬ ‫کینوا‬ ‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ‫بر‬ ‫درصد‬
‫مقایسبه‬ ‫همچنبین‬ .‫داشت‬ ‫دار‬
‫میانگین‬
‫معنی‬ ‫متقاب‬ ‫اثر‬ ‫ها‬
‫کودهبای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ‫بین‬ ‫داری‬
‫احتماز‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫زیستی‬
‫پنج‬
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫درصد‬
1
‫طوری‬ ‫به‬ .)
‫کبه‬
‫بیش‬
( ‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ‫ترین‬
11
/
00
‫سانتی‬
‫با‬ ‫معمولی‬ ‫آبیاری‬ ‫تیمار‬ ‫از‬ )‫متر‬
‫تاری‬
‫کاشت‬ ‫خ‬
02
‫آزوسبییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوبباکتر‬ ‫ببا‬ ‫ببذر‬ ‫توا‬ ‫تلقیح‬ ‫و‬ ‫مرداد‬
‫به‬
‫یبک‬ ‫در‬ ‫دانبه‬ ‫پرشبدن‬ ‫مرحلبه‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫قطع‬ ‫تیمار‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫آمد‬ ‫دست‬
( ‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ‫کمترین‬ ‫و‬ ‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫آماری‬ ‫گروه‬
91
/
3
‫سانتی‬
‫از‬ )‫متبر‬
‫غنچه‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫قطع‬ ‫تیمار‬
‫کاشبت‬ ‫تباریخ‬ ‫با‬ ‫دهی‬
5
‫و‬ ‫شبهریور‬
‫بذر‬ ‫تلقیح‬ ‫عد‬
‫به‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫با‬
‫و‬ ‫کاشبت‬ ‫تباریخ‬ ‫سه‬ ‫هر‬ ‫در‬ ،‫آمد‬ ‫دست‬
‫به‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫کاربرد‬ ‫آبیاری‬ ‫سطح‬ ‫سه‬ ‫هر‬
‫تبوا‬ ‫کباربرد‬ ‫خصبو‬
‫پبانیکوز‬ ‫طبوز‬ ‫کاشت‬ ‫در‬ ‫تاخیر‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ‫افزایش‬ ‫باعت‬
‫غنچه‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫قطع‬ ‫تیمار‬ ،‫آبیاری‬ ‫لحاظ‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫یافت‬ ‫کاهش‬
‫دهی‬
‫کبود‬ ‫سبطوح‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫سه‬ ‫هر‬ ‫در‬
‫معنبی‬ ‫تباثیر‬ ‫زیسبتی‬
‫ببر‬ ‫داری‬
‫(جدوز‬ ‫داشت‬ ‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ‫کاهش‬
0
‫داد‬ ‫نشبان‬ ‫تحقیبق‬ ‫یک‬ ‫نتایج‬ .)
‫اثبر‬ ‫سبنتله‬ ‫طوز‬ ‫نظیر‬ ‫کینوا‬ ‫گیاه‬ ‫رشدی‬ ‫خوا‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫آبی‬ ‫تنش‬ ‫که‬
( ‫دارد‬
Jamali et al., 2020
‫شاخ‬ ‫هند‬ ‫در‬ ‫دیگری‬ ‫پژوهش‬ ‫در‬ .)
‫های‬
‫به‬ ‫کینوا‬ ‫رشدی‬
‫قاب‬ ‫طور‬
‫توجهی‬
‫و‬ ‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬
‫تفاوت‬ ‫این‬
‫زمبان‬ ‫در‬ ‫بارنبدگی‬ ‫و‬ ‫نبور‬ ،‫دمبا‬ ‫میبزان‬ ‫در‬ ‫تغییر‬ ‫به‬ ‫ها‬
‫هبای‬
( ‫شد‬ ‫داده‬ ‫نستت‬ ‫کاشت‬ ‫مختلف‬
Hirich et al., 2014
‫کاهش‬ .)
‫طبوز‬

11. ‫جباری‬
‫اورنج‬
،‫همکاران‬ ‫و‬
‫کم‬ ‫تاثیر‬
‫صفات‬ ‫بر‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬
...
78
‫می‬ ،‫کاشت‬ ‫در‬ ‫تاخیر‬ ‫با‬ ‫سنتله‬
‫و‬ ‫پبایین‬ ‫دمبای‬ ‫ببا‬ ‫برخبورد‬ ‫دلی‬ ‫به‬ ‫تواند‬
‫ر‬ ‫نامساعد‬ ‫شرایط‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫در‬ ‫شدی‬
( ‫باشد‬ ‫دیر‬ ‫های‬
Jamali et al.,
2020
‫غلظبت‬ ،‫ببرگ‬ ‫سطح‬ ،‫ساقه‬ ‫قطر‬ ،‫بوته‬ ‫ارتفاع‬ ‫با‬ ‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ .)
‫معنی‬ ‫و‬ ‫مثتت‬ ‫رابطه‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬ ‫برگ‬ ‫کربن‬
‫ببه‬ ‫کربن‬ ‫نستت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫دار‬
‫معنی‬ ‫و‬ ‫منفی‬ ‫همتستگی‬ ‫برگ‬ ‫نیتروژن‬
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫دار‬
5
.)
‫غلظت‬
‫برگ‬ ‫کربن‬
‫قبرار‬ ‫آزمایشبی‬ ‫تیمارهبای‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫کینوا‬ ‫در‬ ‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬
‫تباریخ‬ ،‫آبیاری‬ ‫ساده‬ ‫اثرات‬ ‫از‬ ‫هریک‬ ‫تاثیر‬ ‫و‬ ‫گرفت‬
‫کودهبای‬ ‫و‬ ‫کاشبت‬
‫احتماز‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫زیستی‬
‫یک‬
‫معنبی‬ ‫درصد‬
‫مقایسبه‬ ‫همچنبین‬ ،‫شبد‬ ‫دار‬
‫میانگین‬
‫معنی‬ ‫متقاب‬ ‫اثر‬ ‫ها‬
‫کودهبای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ‫بین‬ ‫داری‬
‫احتماز‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫زیستی‬
‫یک‬
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫درصد‬
1
‫طوری‬ ‫به‬ .)
‫که‬
‫بیش‬
( ‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ ‫ترین‬
05
/
00
‫معمبولی‬ ‫آبیباری‬ ‫تیمار‬ ‫از‬ )‫درصد‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬
5
‫کمترین‬ ‫و‬ ‫آزوسییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوباکتر‬ ‫توا‬ ‫تلقیح‬ ‫و‬ ‫مرداد‬
( ‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬
91
/
10
‫تیمبا‬ ‫از‬ )‫درصبد‬
‫مرحلبه‬ ‫در‬ ‫آبیباری‬ ‫قطبع‬ ‫ر‬
‫کاشبت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬ ‫دانه‬ ‫پرشدن‬
5
‫زیسبتی‬ ‫کبود‬ ‫تلقبیح‬ ‫عبد‬ ‫و‬ ‫شبهریور‬
‫به‬
‫(جدوز‬ ‫آمد‬ ‫دست‬
0
‫مبی‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫بنابراین‬ .)
‫رطبوبتی‬ ‫شبرایط‬ ‫در‬ ‫رسبد‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫و‬ ‫مناسب‬
5
‫ایده‬ ‫ستب‬ ‫به‬ ‫مرداد‬
‫و‬ ‫دمبایی‬ ‫شرایط‬ ‫بودن‬ ‫آز‬
‫افبزا‬ ‫باعبت‬ ‫و‬ ‫گردیبده‬ ‫انجا‬ ‫بهتر‬ ‫فتوسنتز‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫کاربرد‬
‫یش‬
‫و‬ ‫دمبا‬ ‫کاهش‬ ‫دلی‬ ‫به‬ ‫کاشت‬ ‫در‬ ‫تاخیر‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫گردیده‬ ‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلطت‬
‫کودهبای‬ ‫سبطوح‬ ‫و‬ ‫آبیباری‬ ‫تیمبار‬ ‫سبطح‬ ‫سبه‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫فتوسنتز‬ ‫کاهش‬
‫(جبدوز‬ ‫اسبت‬ ‫یافتبه‬ ‫کباهش‬ ‫ببرگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ ‫زیستی‬
0
‫یبک‬ ‫در‬ .)
( ‫برگ‬
‫ب‬‫ب‬ ‫بربن‬
‫ب‬‫ک‬ ‫بت‬
‫ب‬‫غلظ‬ ‫بداکثر‬
‫ب‬‫ح‬ ‫به‬
‫ب‬‫مطالع‬
10
/
09
‫آن‬ ‫بداق‬
‫ب‬‫ح‬ ‫و‬ )‫بد‬
‫ب‬‫درص‬
(
05
/
01
‫ببه‬ )‫درصبد‬
( ‫آمبد‬ ‫دسبت‬
Iftikhar Hussain et al., 2020
.)
‫تما‬ ‫سازنده‬ ‫عنصر‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫گیاهان‬ ‫ساختار‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫عناصر‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫کربن‬
‫پروتئین‬ ،‫قندها‬ ‫همچون‬ ‫آلی‬ ‫ترکیتات‬
‫ایبن‬ ‫اسبت‬ ‫آلبی‬ ‫اسبیدهای‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫واکنش‬ ،‫بنیادی‬ ‫عناصر‬ ‫در‬ ‫ترکیتات‬
‫مبورد‬ ‫ژنتیکبی‬ ‫ماده‬ ‫و‬ ‫آنزیمی‬ ‫های‬
‫می‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬
( ‫گیرد‬
Deming, 2010
‫ارتفباع‬ ‫با‬ ‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ .)
‫همتسبتگی‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬ ‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ،‫برگ‬ ‫سطح‬ ،‫ساقه‬ ‫قطر‬ ،‫بوته‬
‫معنی‬ ‫و‬ ‫مثتت‬
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫دار‬
5
‫می‬ ‫بنابراین‬ .)
‫که‬ ‫داشت‬ ‫بیان‬ ‫توان‬
‫مبورد‬ ‫صبفات‬ ‫افبزایش‬ ‫ببر‬ ‫مثتبت‬ ‫تباثیر‬ ‫گیاه‬ ‫در‬ ‫کربن‬ ‫غلطت‬ ‫افزایش‬
‫د‬ ‫که‬ ‫داشت‬ ‫مطالعه‬
‫شبده‬ ‫کینبوا‬ ‫در‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫افزایش‬ ‫باعت‬ ‫نهایت‬ ‫ر‬
( ‫مطالعه‬ ‫در‬ .‫است‬
Iftikhar Hussain et al., 2020
‫کربن‬ ‫غلظت‬ ‫نیز‬ )
‫همتستگی‬ ‫نیتروژن‬ ‫به‬ ‫کربن‬ ‫نستت‬ ‫و‬ ‫بوته‬ ‫ارتفاع‬ ،‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫با‬ ‫برگ‬
.‫داد‬ ‫نشان‬ ‫مثتت‬
‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬
،‫ساز‬ ‫ساده‬ ‫اثرات‬ ‫بین‬
‫از‬ ‫زیسبتی‬ ‫کودهبای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬
‫معنی‬ ‫تفاوت‬ ‫کینوا‬ ‫در‬ ‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬ ‫لحاظ‬
،‫گردید‬ ‫مشاهده‬ ‫داری‬
‫میانگین‬ ‫مقایسه‬ ‫همچنین‬
‫معنی‬ ‫متقاب‬ ‫اثر‬ ‫ها‬
‫تباریخ‬ ،‫آبیباری‬ ‫بین‬ ‫داری‬
‫احتمباز‬ ‫سبطح‬ ‫در‬ ‫زیسبتی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬
‫پبنج‬
‫داد‬ ‫نشبان‬ ‫درصبد‬
‫(جدوز‬
1
‫طوری‬ ‫به‬ .)
‫بیش‬ ‫که‬
‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬ ‫ترین‬
( ‫برگ‬
90
/
0
)‫درصد‬
‫غنچه‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫قطع‬ ‫تیمار‬ ‫از‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬ ‫دهی‬
02
‫و‬ ‫مبرداد‬
‫ببرگ‬ ‫نیتبروژن‬ ‫میبزان‬ ‫کمتبرین‬ ‫و‬ ‫آزوسییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوباکتر‬ ‫توا‬ ‫تلقیح‬
(
19
/
6
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬ ‫معمولی‬ ‫آبیاری‬ ‫تیمار‬ ‫از‬ )‫درصد‬
‫پبنج‬
‫و‬ ‫شبهریور‬
‫به‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫تلقیح‬ ‫عد‬
‫(جبدوز‬ ‫آمبد‬ ‫دست‬
0
‫کبا‬ ‫کبه‬ ‫هرچنبد‬ .)
‫ربرد‬
‫به‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬
‫نستت‬ ‫آزوسییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوباکتر‬ ‫توا‬ ‫کاربرد‬ ‫خصو‬
‫ببرگ‬ ‫نیتبروژن‬ ‫میبزان‬ ‫افزایش‬ ‫باعت‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫با‬ ‫بذر‬ ‫تلقیح‬ ‫عد‬ ‫به‬
‫در‬ )‫خشبکی‬ ‫تنش‬ ‫(افزایش‬ ‫آبیاری‬ ‫سطوح‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫ولی‬ ‫است‬ ‫گردیده‬
‫تاریخ‬ ‫تما‬
‫نیتبروژن‬ ‫غلظبت‬ ‫افزایش‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫سطوح‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫های‬
‫(ج‬ ‫بود‬ ‫مشهود‬ ‫برگ‬
‫دوز‬
0
‫نیتبروژن‬ ‫غلظبت‬ ‫حبداکثر‬ ‫مطالعه‬ ‫یک‬ ‫در‬ .)
( ‫برگ‬
01
/
0
( ‫آن‬ ‫حداق‬ ‫و‬ )‫درصد‬
0
/
6
( ‫شبد‬ ‫گزارش‬ )‫درصد‬
Iftikhar
Hussain et al., 2020
،‫خباک‬ ‫رطوبت‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫دیگری‬ ‫مطالعه‬ ‫در‬ .)
‫ببه‬ ‫یونجه‬ ‫هوایی‬ ‫بخش‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬ ‫و‬ ‫برگ‬ ‫کلروفی‬ ‫شاخ‬
‫طبور‬
‫معنی‬
‫افزایش‬ ‫داری‬
( ‫داد‬ ‫نشان‬
Zhang et al., 2014
‫تلقیح‬ ‫همچنین‬ .)
‫ببه‬ ‫را‬ ‫یونجبه‬ ‫ریشبه‬ ‫و‬ ‫هبوایی‬ ‫بخبش‬ ‫نیتبروژن‬ ‫غلظبت‬ ‫باکتری‬
‫طبور‬
‫معنی‬
( ‫داد‬ ‫افزایش‬ ‫داری‬
Markarian et al., 2015
‫غلظبت‬ ‫افزایش‬ .)
‫می‬ ‫را‬ ‫خاک‬ ‫رطوبت‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫هوایی‬ ‫بخش‬ ‫نیتروژن‬
‫توان‬
‫تغلبی‬ ‫اثر‬ ‫به‬
‫رطوببت‬ ‫کباهش‬ ‫ببا‬ ‫گیباه‬ ‫هوایی‬ ‫بخش‬ ‫رشد‬ ‫سرعت‬ ‫یعنی‬ ،‫داد‬ ‫نستت‬
‫می‬ ‫کاهش‬ ‫نیتروژن‬ ‫جذب‬ ‫سرعت‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫خاک‬
( ‫یاببد‬
Marschner,
1995
‫بباکتری‬ ‫تلقیح‬ ‫تیمار‬ ‫در‬ ‫هوایی‬ ‫بخش‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬ ‫افزایش‬ .)
‫نشان‬
‫بیول‬ ‫تثتیت‬ ‫در‬ ‫باکتری‬ ‫تلقیح‬ ‫بخشی‬ ‫اثر‬ ‫دهنده‬
‫هبوا‬ ‫نیتروژن‬ ‫وژیک‬
‫بخش‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫انتقاز‬ ‫و‬
( ‫اسبت‬ ‫گیباه‬ ‫هبوایی‬ ‫هبای‬
Markarian et al.,
2015
‫گیباه‬ ‫تلقبیح‬ ‫ببا‬ ‫آزمایشبی‬ ‫در‬ .)
‫ذرت‬
(
Zea mays
)
‫ببا‬
‫بباکتری‬
‫نیتروژن‬ ‫جذب‬ ‫آزوسییریلو‬
69
‫توسبعه‬ ‫باعبت‬ ‫که‬ ‫یافت‬ ‫افزایش‬ ‫درصد‬
‫ریشه‬ ‫سیستم‬
‫به‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫ای‬
‫امکان‬ ‫طتیعی‬ ‫طور‬
‫بهتبر‬ ‫جبذب‬ ‫و‬ ‫دسترسبی‬
‫می‬ ‫فراهم‬ ‫گیاه‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫غذایی‬ ‫عناصر‬
( ‫سازد‬
Sepehri & Shahbazi,
2020
‫همتسبتگی‬ ‫ببرگ‬ ‫سبطح‬ ‫و‬ ‫ساقه‬ ‫قطر‬ ‫با‬ ‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬ .)
‫معنی‬ ‫و‬ ‫منفی‬
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫دار‬
5
.)
‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫به‬ ‫کربن‬ ‫نسبت‬
‫کینوا‬ ‫در‬ ‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫به‬ ‫کربن‬ ‫نستت‬
،‫سباز‬ ‫سباده‬ ‫اثبرات‬ ‫نظر‬ ‫از‬
‫معنبی‬ ‫تفباوت‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬
‫داد‬ ‫نشبان‬ ‫داری‬
‫(جدوز‬
1
‫میانگین‬ ‫مقایسه‬ ‫همچنین‬ .)
‫معنبی‬ ‫متقابب‬ ‫اثبر‬ ‫ها‬
‫ببین‬ ‫داری‬
‫سه‬ ‫اثرات‬
‫احتماز‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ‫گانه‬
5
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ ‫درصد‬
1
‫طوری‬ ‫به‬ .)
‫بیش‬ ‫که‬
‫ببه‬ ‫کربن‬ ‫نستت‬ ‫ترین‬
( ‫برگ‬ ‫نیتروژن‬
11
/
01
‫کاشبت‬ ‫تباریخ‬ ‫با‬ ‫معمولی‬ ‫آبیاری‬ ‫تیمار‬ ‫از‬ )
‫پبنج‬
‫به‬ ‫کربن‬ ‫نستت‬ ‫میزان‬ ‫کمترین‬ ‫و‬ ‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫با‬ ‫بذر‬ ‫تلقیح‬ ‫عد‬ ‫و‬ ‫مرداد‬
( ‫نیتروژن‬
10
/
60
‫مرحله‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫قطع‬ ‫تیمار‬ ‫از‬ )
‫تباریخ‬ ‫با‬ ‫دانه‬ ‫پرشدن‬
‫کاشت‬
‫پنج‬
‫به‬ ‫ازتوباکتر‬ ‫با‬ ‫تلقیح‬ ‫و‬ ‫شهریور‬
،‫آمد‬ ‫دست‬
‫شرایط‬ ‫در‬ ‫بنابراین‬

12. 77
‫جلد‬ ،‫ایران‬ ‫زراعی‬ ‫پژوهشهای‬ ‫نشریه‬
12
‫شماره‬ ،
2
،
‫بهار‬
2411
‫غلظبت‬ ‫چبون‬ ‫آبیباری‬ ‫اعمباز‬ ‫و‬ ‫زیسبتی‬ ‫کودهبای‬ ‫ببا‬ ‫بذر‬ ‫تلقیح‬ ‫عد‬
‫می‬ ‫کاهش‬ ‫نیتروژن‬
‫یافت‬ ‫افزایش‬ ‫نیتروژن‬ ‫به‬ ‫کربن‬ ‫نستت‬ ‫بنابراین‬ ‫یابد‬
‫(جدوز‬
0
‫به‬ ‫کربن‬ ‫نستت‬ .)
،‫سباقه‬ ‫قطبر‬ ،‫بوتبه‬ ‫ارتفاع‬ ‫با‬ ‫برگ‬ ‫نیتروژن‬
‫معنبی‬ ‫و‬ ‫منفی‬ ‫همتستگی‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬ ‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ،‫برگ‬ ‫سطح‬
‫دار‬
‫ن‬
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫شان‬
5
.)
‫دانه‬ ‫عملکرد‬
‫داده‬ ‫مرکب‬ ‫تجزیه‬ ‫نتایج‬
‫معنبی‬ ‫تفباوت‬ ‫ها‬
‫سباده‬ ‫اثبرات‬ ‫ببین‬ ‫داری‬
‫دانبه‬ ‫عملکبرد‬ ‫نظبر‬ ‫از‬ ‫زیسبتی‬ ‫کودهبای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ،‫ساز‬
‫میانگین‬ ‫مقایسه‬ ‫همچنین‬ ،‫داد‬ ‫نشان‬ ‫کینوا‬
‫معنبی‬ ‫متقابب‬ ‫اثبرات‬ ‫هبا‬
‫دار‬
‫سه‬
‫ا‬ ‫با‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ‫جانته‬
‫حتماز‬
‫پنج‬
‫درصبد‬
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬
1
‫طوری‬ ‫به‬ )
‫بیش‬ ‫که‬
( ‫دانبه‬ ‫عملکبرد‬ ‫تبرین‬
39
/
120
‫بر‬ ‫گر‬
‫کاشبت‬ ‫تباریخ‬ ‫با‬ ‫معمولی‬ ‫آبیاری‬ ‫تیمار‬ ‫از‬ )‫مترمربع‬
02
‫و‬ ‫مبرداد‬
‫عملکرد‬ ‫کمترین‬ ‫و‬ ‫آزوسییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوباکتر‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫توا‬ ‫تلقیح‬
( ‫دانه‬
11
/
605
‫ببر‬ ‫گبر‬
‫مر‬ ‫در‬ ‫آبیباری‬ ‫قطبع‬ ‫تیمبار‬ ‫از‬ )‫مرببع‬ ‫متبر‬
‫حلبه‬
‫غنچه‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬ ‫دهی‬
‫پنج‬
‫زیستی‬ ‫کود‬ ‫با‬ ‫بذر‬ ‫تلقیح‬ ‫عد‬ ‫و‬ ‫شهریور‬
‫به‬
‫(جدوز‬ ‫آمد‬ ‫دست‬
0
‫در‬ ‫عملکبرد‬ ‫کباهش‬ ‫بر‬ ‫متنی‬ ‫زیادی‬ ‫گزارشات‬ .)
‫ببر‬ ‫زیسبتی‬ ‫کودهبای‬ ‫و‬ ‫کاشبت‬ ‫تباریخ‬ ‫تباثیر‬ ‫و‬ ‫رطبوبتی‬ ‫تنش‬ ‫شرایط‬
‫دارد‬ ‫وجبود‬ ‫دانبه‬ ‫عملکبرد‬
(Anjum et al., 2011; Farooq et al.,
2009; Chen et al., 2005; Dawood, 2018)
‫ببا‬ ‫آب‬ ‫کمتبود‬ .
‫کینبوا‬ ‫مخبزن‬ ‫و‬ ‫منتبع‬ ‫اندازه‬ ‫کاهش‬ ‫ستب‬ ‫برگ‬ ‫گازی‬ ‫تتادالت‬ ‫کاهش‬
‫می‬
‫گیا‬ ‫در‬ ‫فتوسنتزی‬ ‫مواد‬ ‫تسهیم‬ ‫و‬ ‫تخلیه‬ ،‫بارگیری‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫شود‬
‫به‬ ‫ه‬
‫می‬ ‫هم‬
‫گیاهی‬ ‫خشک‬ ‫ماده‬ ‫تقسیم‬ ‫بر‬ ‫زیادی‬ ‫تأثیر‬ ‫کاشت‬ ‫در‬ ‫تاخیر‬ .‫ریزد‬
‫دانبه‬ ‫ببه‬ ‫فتوسنتزی‬ ‫مواد‬ ‫انتقاز‬ ‫کارایی‬ ‫کاهش‬ ‫باعت‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫دانه‬ ‫به‬
‫هبا‬
‫مبی‬ ‫عملکبرد‬ ‫کباهش‬ ‫باعبت‬ ‫و‬ ‫شبده‬
( ‫گبردد‬
Samadzadeh et al.,
2020
‫یافته‬ ‫ارتتاط‬ ‫همین‬ ‫در‬ .)
‫مشبابهی‬ ‫پبژوهش‬ ‫هبای‬
‫در‬ ‫کینبوا‬ ‫روی‬
‫می‬ ‫نشان‬ ‫بیرجند‬
‫گرده‬ ‫که‬ ‫مرداد‬ ‫اواسط‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫که‬ ‫دهد‬
‫آن‬ ‫افشانی‬
‫می‬ ‫مواجه‬ ‫شهریور‬ ‫اواخر‬ ‫در‬ ‫مناسب‬ ‫نستتا‬ ‫دماهای‬ ‫با‬
‫می‬ ،‫شود‬
‫رشد‬ ‫تواند‬
‫به‬ ‫را‬ ‫کینوا‬ ‫زایشی‬
( ‫بخشبد‬ ‫بهتبود‬ ‫مطلبوبی‬ ‫طبور‬
Mostafaei et al.,
2017
‫هم‬ ‫تلقیح‬ .)
‫ببا‬ ‫دو‬ ‫زمبان‬
‫باعبت‬ ‫آزوسبییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوبباکتر‬ ‫کتری‬
‫عملکرد‬ ‫افزایش‬
02
‫ذرت‬ ‫در‬ )‫تلقبیح‬ ‫(عبد‬ ‫شباهد‬ ‫ببه‬ ‫نستت‬ ‫درصدی‬
( ‫گردید‬
Soleimani Fard et al., 2013
‫می‬ ،)
‫کبود‬ ‫نوع‬ ‫دو‬ ‫گفت‬ ‫توان‬
‫و‬ ‫داشبته‬ ‫را‬ ‫متقابب‬ ‫اثبرات‬ ‫بهتبرین‬ ) ‫آزوسبییریلو‬ ‫و‬ ‫(ازتوباکتر‬ ‫زیستی‬
‫هم‬ ‫اثرات‬ ‫دارای‬
‫می‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫افزایی‬
( ‫باشند‬
Moradi et al., 2011
.)
‫کبردن‬ ‫آزاد‬ ،‫نیتبروژن‬ ‫تثتیبت‬ ‫با‬ ‫طرف‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫بنابراین‬
‫ریشه‬ ‫رشد‬ ‫بهتود‬ ‫ستب‬ ‫رشد‬ ‫محرک‬ ‫مواد‬ ‫تولید‬ ‫و‬ ‫فسفر‬ ‫انحالز‬ ،‫پتاسیم‬
‫مبی‬ ‫غبذایی‬ ‫عناصر‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫جذب‬ ‫سرعت‬ ‫افزایش‬ ‫نهایت‬ ‫در‬ ‫و‬
‫از‬ ‫و‬ ‫شبوند‬
‫طرف‬
‫قرار‬ ‫تأثیر‬ ‫تحت‬ ‫با‬ ‫دیگر‬
‫افبزایش‬ ‫موجبب‬ ‫عملکبرد‬ ‫اجبزای‬ ‫دادن‬
‫می‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬
،‫سباقه‬ ‫قطبر‬ ،‫بوتبه‬ ‫ارتفاع‬ ‫با‬ ‫کینوا‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ .‫گردند‬
‫پانیکوز‬ ‫طوز‬ ،‫برگ‬ ‫سطح‬
،
‫و‬ ‫مثتبت‬ ‫همتسبتگی‬ ‫ببرگ‬ ‫کبربن‬ ‫غلظبت‬
‫معنی‬
‫معنی‬ ‫و‬ ‫منفی‬ ‫همتستگی‬ ‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫به‬ ‫کربن‬ ‫نستت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫دار‬
‫دار‬
‫(جدوز‬ ‫داد‬ ‫نشان‬
5
.)
‫جدول‬
5
-
‫ضرایب‬
‫همبستگی‬
‫بین‬
‫صفات‬
‫مورد‬
‫مطالعه‬
‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬ ‫تأثیر‬ ‫تحت‬ ‫کینوا‬
Table 5- Correlation coefficients between studied quinoa traits as affected by irrigation, planting date and biofertilizers
‫صف‬
‫ات‬
traits
1 2 3 4 5 6 7 8
1
‫بوته‬ ‫ارتفاع‬
Plant height 1
2
‫ساقه‬ ‫قطر‬
Stem diameter 0.54**
1
3
‫برگ‬ ‫سطح‬
Leaf area 0.82**
0.76**
1
4
‫پانیکوز‬ ‫طوز‬
Panicle length 0.97**
0.61**
0.86**
1
5
‫برگ‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬
Leaf C% 0.32**
0.37**
0.45**
0.34**
1
6
‫برگ‬ ‫نیتروژن‬ ‫غلظت‬
Leaf N% 0.02ns
-0.41**
-0.08ns
-0.05ns
0.07ns
1
7
‫نیتروژن‬ ‫به‬ ‫کربن‬ ‫نستت‬
C:N Ratio
-0.38**
-0.33**
-0.41**
-0.39**
0.18ns
-0.06ns
1
8
‫دانه‬ ‫عملکرد‬
Seed yield 0.85**
0.64**
0.86**
0.86**
0.38**
0.14ns
-0.42**
1
*, ns
‫و‬
**
‫به‬
‫معنی‬ ‫غیر‬ ‫ترتیب‬
‫معنی‬ ‫و‬ ‫دار‬
‫سطح‬ ‫در‬ ‫دار‬
5
‫و‬
6
‫درصد‬
ns, * and ** respectively non-significant and significant at 5% and 1%

13. ‫جباری‬
‫اورنج‬
،‫همکاران‬ ‫و‬
‫کم‬ ‫تاثیر‬
‫صفات‬ ‫بر‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫و‬ ‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ،‫آبیاری‬
...
76
‫می‬ ‫نظر‬ ‫به‬ ‫پس‬
‫و‬ ‫سباقه‬ ‫قطبر‬ ،‫بوته‬ ‫ارتفاع‬ ‫صفات‬ ‫افزایش‬ ‫که‬ ‫رسد‬
‫برگ‬ ‫سطح‬
‫زیسبتی‬ ‫کودهبای‬ ‫توا‬ ‫کاربرد‬ ‫با‬ ‫معمولی‬ ‫آبیاری‬ ‫شرایط‬ ‫در‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫در‬ ‫آزوسییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوباکتر‬
02
‫و‬ ‫بهتبر‬ ‫رشبد‬ ‫باعت‬ ‫مرداد‬
‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫کربن‬ ‫غلظت‬ ‫افزایش‬ ‫باعت‬ ‫خود‬ ‫که‬ ‫شده‬ ‫بیشتر‬ ‫فتوسنتز‬ ‫انجا‬
‫عملکبرد‬ ‫افزایش‬ ‫در‬ ‫مثتت‬ ‫تاثیر‬ ‫عوام‬ ‫این‬ ‫که‬ ‫گردیده‬ ‫طوی‬ ‫پانیکوز‬
.‫است‬ ‫داشته‬ ‫دانه‬
‫نت‬
‫یجه‬
‫گیری‬
‫کاهش‬ ‫باعت‬ ‫کینوا‬ ‫گیاه‬ ‫رشد‬ ‫مختلف‬ ‫مراح‬ ‫در‬ ‫خشکی‬ ‫تنش‬ ‫بروز‬
‫می‬ ‫آن‬ ‫عملکرد‬ ‫و‬ ‫مورفولوژیکی‬ ‫صفات‬
‫آب‬ ‫میزان‬ ‫بررسی‬ ‫بنابراین‬ .‫گردد‬
‫کاشبت‬ ‫تباریخ‬ ‫تعیبین‬ ،‫آببی‬ ‫منابع‬ ‫محدودیت‬ ‫کمتود‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫آبیاری‬
‫کبه‬ ‫زیسبتی‬ ‫کودهبای‬ ‫ماننبد‬ ‫مناسبب‬ ‫کودی‬ ‫ترکیتات‬ ‫یافتن‬ ‫و‬ ‫مناسب‬
‫عناصر‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫جذب‬
‫می‬ ‫تسهی‬ ‫گیاه‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫غذایی‬
‫ضبروریات‬ ‫از‬ ‫کننبد‬
‫آبیباری‬ ‫کبه‬ ‫هرچنبد‬ ‫کبه‬ ‫داد‬ ‫نشبان‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫حاص‬ ‫نتایج‬ .‫است‬
‫کاشبت‬ ‫تباریخ‬ ‫با‬ ‫معمولی‬
02
‫زیسبتی‬ ‫کودهبای‬ ‫تبوا‬ ‫تلقبیح‬ ‫و‬ ‫مبرداد‬
‫به‬ ‫مطالعه‬ ‫مورد‬ ‫صفات‬ ‫میزان‬ ‫بیشترین‬ ‫آزوسییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوباکتر‬
‫خصو‬
( ‫دانه‬ ‫عملکرد‬
39
/
120
)‫مترمربع‬ ‫بر‬ ‫گر‬
‫قطبع‬ ‫تیمبار‬ ‫ببا‬ ‫ولی‬ ‫داشت‬ ‫را‬
‫کاشت‬ ‫تاریخ‬ ‫با‬ ‫دانه‬ ‫پرشدن‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬
02
‫تبوا‬ ‫تلقبیح‬ ‫و‬ ‫مبرداد‬
‫لحباظ‬ ‫ببه‬ ‫بنبابراین‬ .‫گرفبت‬ ‫قرار‬ ‫آماری‬ ‫گروه‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬
‫می‬ ‫آب‬ ‫مصرف‬ ‫اهمیت‬
‫آببی‬ ‫منبابع‬ ‫محدودیت‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫گفت‬ ‫توان‬
‫مطلبوب‬ ‫دانه‬ ‫پرشدن‬ ‫مرحله‬ ‫در‬ ‫آبیاری‬ ‫قطع‬ ‫تیمار‬
‫نتیجبه‬ ‫تبرین‬
.‫دارد‬ ‫را‬
‫کودهبای‬ ‫کباربرد‬ ‫مثتبت‬ ‫تباثیر‬ ‫نمایبانگر‬ ‫مطالعبه‬ ‫مورد‬ ‫صفات‬ ‫بررسی‬
‫به‬ ‫زیستی‬
‫مبورد‬ ‫صبفات‬ ‫در‬ ‫آزوسبییریلو‬ ‫و‬ ‫ازتوبباکتر‬ ‫توا‬ ‫کاربرد‬ ‫ویژه‬
‫توانبایی‬ ‫دلیب‬ ‫به‬ ‫زیستی‬ ‫کودهای‬ ‫از‬ ‫توا‬ ‫استفاده‬ ‫بنابراین‬ .‫بود‬ ‫مطالعه‬
‫همچ‬ ‫گیاه‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫غذایی‬ ‫عناصر‬ ‫فراهمی‬ ‫و‬ ‫نیتروژن‬ ‫تثتیت‬ ‫در‬ ‫باال‬
‫ون‬
‫محلببوز‬ ‫و‬ ‫سببیدروفور‬ ‫تولیببد‬ ،‫پتاسببیم‬ ،‫فسببفر‬
‫سببنتز‬ ،‫آهببن‬ ‫سببازی‬
‫فیتوهورمون‬
‫آنزیم‬ ‫سنتز‬ ‫و‬ ‫جیترلین‬ ،‫سیتوکنین‬ ،‫اکسین‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫ها‬
‫هایی‬
‫می‬ ‫قرار‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬ ‫را‬ ‫گیاه‬ ‫نمو‬ ‫و‬ ‫رشد‬ ‫که‬
‫صفات‬ ‫بر‬ ‫مثتتی‬ ‫اثرات‬ ،‫دهند‬
‫به‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬
.‫داد‬ ‫نشان‬ ‫دانه‬ ‫عملکرد‬ ‫خصو‬
References
1. Abolhassani-Zeraatkar, M., Lakzian, A., Haghnia, G., Astarayi, A., & Sarcheshmepour, M. (2008). The study of
salt and drought tolerance of Sinorhizobium meliloti isolated from Kerman province. Iranian Journal of Field
Crops Research, 6(1), 1-10. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/gsc.v6i1.1170
2. Amiryousefi, M. R., Tadayon, M. R., & Ebrahimi, R. (2020). Effect of chemical and biological fertilizers on some
physiological traits, yield components and yield of quinoa plant. Journal of Crop Production and Processing,
10(2), 1-17. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.47176/jcpp.10.2.209112
3. Anjum, S. A., Xie, X., Farooq, M., Wang, L., Xue, L., Shahbaz, M., & Salhab, J. (2011). Effect of exogenous
methyl jasmonate on growth, gas exchange and chlorophyll contents of soybean subjected to drought. African
Journal of Biotechnology, 10(47), 9640-9646. https://doi.org/10.5897/AJB10.2641
4. Boem, F. A., & Thomas, G. W. (1998). Phosphorus nutrition affects wheat response to water deficit. Agronomy
Journal, 90, 166-171. https://doi.org/10.2134/agronj1998.00021962009000020008x
5. Chen, H. H., Shenand, Z. Y., & Li, P. H. (2005). Adaptability of crop plant to high temperature strees. Crop
Science, 22, 719-725. https://doi.org/10.2135/cropsci1982.0011183X002200040006x
6. Dawood, M. G. (2018). Improving drought tolerance of quinoa plant by foliar treatment of trehalose. Agricultural
Engineering International: CIGR Journal, 19(5), 245-254.
https://cigrjournal.org/index.php/Ejounral/article/view/4539
7. Deming, A. (2010). "King of the elements?". Nanotechnology, 21(30), 201-300.
8. Emam, Y., & Pirasteh Anousheh, E. (2014). Farm and laboratory methods in agricultural sciences. Mashhad
University Jihad Publications.
9. Farooq, M., Wahid, A., Kobayashi, N., Fujita, D. B. S. M. A., & Basra, S. M. A. (2009). Plant drought stress:
effects, mechanisms and management. Agronomy for Sustainable Development, 29, 185-196.
https://doi.org/10.1051/agro:2008021
10. Gharineh, M. H., Bakhshandeh, A., Andarzian, B., & Shirali, M. (2019). Effects of sowing dates and irrigation
levels on morphological traits and yield of Quinoa (Chenopodium quinoa Willd) in Khuzestan. Iranian Journal of
Field Crop Science, 50(3), 149-156. (in Persian with English abstract).
https://doi.org/10.22059/ijfcs.2018.209566.654135
11. Gholami, A., & Nezarat, S. (2009). Evaluation of the effect of plant growth stimulating bacteria on maize
agronomic characteristics in Shahroud region. 11th
Iranian Soil Science Congress. Shahid Beheshti University of
Tehran, Iran. (in Persian).
12. Hamzei, J., & Salimi, F. (2015). Root colonization, yield and yield components of milk thistle (Silybum marianum)
affected by mycorhizal fungi and phosphorus fertilizer. Jouranl of Agricultural Science and Sustainable
Production, 30(4), 161-171. https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_3290.html
13. Hillocks, R. J. (2012). Farming with fewer bio fertilizers in barley with water deficit stress. Crop Protection, 31,