More Related Content Similar to Agroecological Analysis of Sugar Beet Ecosystem (Beta vulgaris L.) in Torbat-e Heydarieh (20) More from Iran. J. Field Crops Research (11) Agroecological Analysis of Sugar Beet Ecosystem (Beta vulgaris L.) in Torbat-e Heydarieh1. Iranian Journal of Field Crops Research
Homepage: https://jcesc.um.ac.ir
Research Article
Vol. 20, No. 4, Winter 2023, p. 417-434
Agroecological Analysis of Sugar Beet Ecosystem (Beta vulgaris L.) in Torbat-e
Heydarieh
F. Moallem Banhangi1
, P. Rezvani Moghaddam 2*
, S. Khorramdel 3
, M. Nassiri Mahallati 4
Received: 01-02-2022
Revised: 12-04-2022
Accepted: 16-04-2022
How to cite this article:
Moallem Banhangi, F., Rezvani Moghaddam, P., Khorramdel, S., & Nassiri Mahallati, M.
(2023). Agroecological Analysis of Sugar Beet Ecosystem (Beta vulgaris L.) in Torbat-e
Heydarieh. Iranian Journal of Field Crops Research, 20(4), 417-434. (in Persian with
English abstract). https://doi.org/10.22067/jcesc.2022.75055.1147
Introduction
During the 1950s and 1960s, the green revolution led to a dramatic increase in global food and fodder
production to eliminate hunger and boost food security. This production enhancement was accompanied by an
intensified agricultural and chemical input consumption and increased cultivated area and mechanization.
Although yield per unit area has improved in most crops, concerns about food security for the world's rising
population are still significant. Guaranteeing food security in the future will necessitate a shift in management
approaches to boost output, agroecosystem sustainability, and stability and reduce the environmental harm
caused by agriculture. The first step to achieving sustainability and ecological intensification in agricultural
systems is to have a comprehensive agroecological analysis of agricultural systems in each region. Hence, the
complete evaluation and analysis of agroecological features according to their type in each region is necessary
for establishing an optimal management technique. After analyzing the present state of each region's shared
ecosystems, the optimal strategy for boosting production stability must be devised and implemented.
Materials and Methods
The goal of this study was to undertake a detailed investigation of the agroecological state of the sugar beet
ecosystems on a local scale. For this purpose, data were collected on the area under cultivation, yield, and input
consumption (including nitrogen and phosphorus fertilizers and chemical pesticides) from 2001 to 2016. Data
was acquired from the Ministry of Agriculture and other related organizations and direct interviews with the
farmers. In addition, data on climatic parameters (including daily minimum and maximum temperatures,
precipitation, and sunny hours) were collected from the Torbat-e Heydariyeh meteorological station. This study
researched the most important agroecological indicators of sugar beet farming systems in the Torbat-e Heydarieh
region. Study indicators include variations in sugar beet cultivation area and yield, Potential yield via the
methods FAO and FAO modified, beet yield gap, Regional Yield Factor trend, Changes in the intensification,
yield stability, nitrogen uptake, and nitrogen utilization, and nitrogen use efficiency.
Results and Discussion
According to this study results, sugar beet production increased by 59 percent between 2001 and 2016.
During the research years, sugar beet ecosystems saw a drop in the cultivation area. Potential yield calculations
using both FAO and modified FAO methodologies revealed that potential yield was nearly consistent over the
research period in the region.
1- PhD Student of Agroecology, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
2- Professor, Department of Agrotechnology, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
3- Associate Professor, Department of Agrotechnology, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
4- Professor, Department of Agrotechnology, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
(*- Corresponding Author Email: rezvani@um.ac.ir)
https://doi.org/10.22067/jcesc.2022.75055.1147
2. 814
جلد ،ایران زراعی پژوهشهای نشریه
02
شماره ،
4
،
زمستان
0420
The sugar beet yield gap averaged 35 ton.ha-1
over the research period. According to the findings, the
percentage of sugar beet yield gap ranged from 53 to 69 %, with an average of 63 %. The extent of the yield gap
decreased over the research period. The study of the regional yield factor (RYF) revealed that improving the
management system resulted in higher actual yield and thus a smaller yield gap in sugar beet ecosystems. In
sugar beet cultivation systems, the results revealed that by increasing intensification, the stability decreased. In
sugar beet cultivation systems, there was a reduction in yield stability. Given that nitrogen consumption
efficiency is one of the most important factors influencing the degree of stability in agricultural systems, the
findings revealed that the rate of nitrogen uptake efficiency (NUpE), nitrogen utilization efficiency (NUtE), and
nitrogen use efficiency (NUE) all decreased during the studied years in the region.
Conclusion
According to the findings, the major cause of the increase in nitrogen consumption, growing intensification,
and decreasing stability in the analyzed systems appears to be a deficiency of nitrogen use efficiency and its
downward trend. As a result, planning and altering management methods focusing on enhancing Nitrogen use
efficiency may be proposed as the first step toward boosting sustainability in the Torbat-e Heydarieh sugar beet
agroecosystems.
Keywords: Data analysis, Intake efficiency, Regional yield factor, Stability
3. ،همکاران و بنهنگی معلم
بوم اگرواکولوژیک تحلیل و تجزیه
نظام
های
چغندرقند زراعی
...
814
نشریه
پ
ایران زراعی ژوهشهای
Homepage: https://jcesc.um.ac.ir
پژوهشی مقاله
جلد
02
شماره ،
4
،
زمستان
1421
ص ،
434
-
414
بوم اگرواکولوژیک تحلیل و تجزیه
نظام
های
چغندرقند زراعی
(Beta vulgaris L.)
منطقه در
حیدریه تربت
بنهنگی معلم فاطمه
1
مقدم رضوانی پرویز ،
0
*
دل خرم سرور ،
3
،
محالتی نصیری مهدی
4
:دریافت تاریخ
21
/
22
/
2011
تاریخ
:پذیرش
12
/
12
/
2012
چکیده
بوم از اگرواکولوژیک تحلیل یک به دستیابی هدف با مطالعه این
نظام
چغندرقند های
مجموعه منظور بدین .شد اجرا و طراحی محلی مقیاس در
از ای
مهم
شاخص ترین
اگرواکولوژیک های
بوم
نظام
سال زمانی بازه در ،حیدریه تربت منطقه در چغندرقند کشت های
2831
تا
2831
.گرفتت قرار بررسی مورد
سال زمانی بازه در چغندرقند عملکرد که داد نشان پژوهش از حاصل نتایج
های
2831
تا
2831
،
13
ستط کته درحتالی .استت کرده پیدا افزایش درصد
محاسبه .داشت کاهشی روندی چغندرقند زیرکشت
د نشان تغییریافته فائو و فائو روش دو با پتانسیل عملکرد ی
طتول در پتانستیل عملکترد میتزان که اد
دوره
بوم در عملکرد خال میزان .بود ثابت تقریبا منطقه در مطالعه ی
منطقه عملکرد ضریب بررسی که یافته کاهش درحالی مطالعه مورد نظام
داد نشان ای
گردیده عملکرد خال کاهش درنتیجه و واقعی عملکرد بهبود به منجر مدیریتی سیستم ارتقای که
سال طی در .است
فشرده میزان ،مطالعه مورد های
سازی
یافته کاهش عملکرد ثبات و افزایش
نشان عملکرد ثبات کاهش .است
دهنده
بوم در پایداری وجود عدم ی
کارایی اهمیت به توجه با .بود مطالعه مورد نظام
بوم پایداری بر نیتروژن مصرف
نظام
میزان که داد نشان نتایج ،کشاورزی های
ستال طی در نیتروژن مصرف کارایی و استفاده کارایی ،جذب کارایی
هتای
یافته کاهش منطقه در مطالعه مورد
می نظر به اساس این بر .است
افتزایش اصتلی عامتل ن کاهشتی رونتد و نیتروژن مصرف کارایی بودن پایین ،رسد
فشرده افزایش ،نیتروژن مصرف
بوم در ثبات کاهش و سازی
مطال مورد نظام
می عه
از .باشد
این
برنامه رو
شیوه تغییر و ریزی
افزایش بر تمرکز با مدیریتی ی
می نیتروژن مصرف کارایی
به تواند
بوم در پایداری افزایش سمت به حرکت جهت در گام اولین عنوان
نظام
مطالعته متورد منطقته در چغندرقند کشت های
.گردد پیشنهاد
واژ
ه
های
کلیدی
:
ثبات ،داده نالیز
منطقه عملکرد ضریب ،
جذب کارایی ،ای
مقدمه
0
سال در
2311
متیالدی
2813
ایتران جمعیتت شمستی
22
/
22
2
-
اگرواکولوژی دکتری دانشجوی
،
کشاورزی دانشکده
،
مشتهد فردوستی دانشتااه
،
ایران ،مشهد
1
-
اگروتکنولوژی گروه استاد
،
کشاورزی دانشکده
،
مشهد فردوسی دانشااه
،مشتهد ،
ایران
8
-
دانشیار
اگروتکنولتوژی گروه
،
کشتاورزی دانشتکده
،
مشتهد فردوستی دانشتااه
،
ایران ،مشهد
0
-
اگروتکنولوژی گروه استاد
،
کشاورزی دانشکده
،
مشهد فردوسی دانشااه
،مشتهد ،
ایران
*
-
:مسئول نویسنده
rezvani@um.ac.ir
Email:
https://doi.org/10.22067/jcesc.2022.75055.1147
بته ایران جمعیت سال هفتاد طی در .بود نفر میلیون
30
نفتر میلیتون
پیش .یافت افزایش
بینی
می نشان ها
ستال در ایتران جمعیتت که دهد
1111
میالدی
2013
به شمسی
218
نفت میلیتون
خواهتد افتزایش ر
یافت
United Nations, 2019
امنیتت پایدار تامین شرایط این در .
مهم از یکی غذایی
چالش ترین
پیش های
متی شتمرده بشر روی
.شتود
می نشان مطالعات
که دهد
،جهتانی غتذایی امنیتت بته دستیابی برای
سال بین غذا تولید
های
1111
تا
1111
باید
حدود
21
افتزایش درصد
یابد
Kopittke et al., 2019
بتا ستبز انقتالب بتروز راستا این در .
افتزایش بته منجر ،غذایی مواد تولید تقویت و گرسنای کاهش هدف
طتوری بته .شتد جهتان سراسر در علوفه و غذا تولید چشمایر
در کته
از گرسنای سط جهانی مقیاس
83
د %
سال ر
2391
به
22
سال در %
1121
یافتتت کتتاهش
(
Hazell, 2010
)
ایتتن .
در تولیتتد افتتزایش
تتم
تسیس
تین
تماش تاربرد
تک تزایش
تاف تا
تب تان
تهمزم تاورزی
تکش تای
ته
الت
4. 824
جلد ،ایران زراعی پژوهشهای نشریه
02
شماره ،
4
،
زمستان
0420
و کشاورزی
نهتاده روزافتزون مصترف
گرفتت انجتام شتیمیایی هتای
Pellegrini & Fernández, 2018
به .
طوری
دهه خالل در که
های
فشرده ،اخیر
،شتیمیایی مواد مصرف افزایش و فشرده مدیریت با سازی
بوم اکثر در
نظام
زراعی های
مهم
تر
ی
ن
نقش
را
در
شکل
گ
یت
ر
ی
ستاختار
کشتتاورز
ی
و
تولیتتد افتتزایش
در
نقتتا
مختلتت
جهتتان
ا
ی
فتتا
کتترد
., 2019
l
et a
Beckmann
.
فشرده
سازی
کشاورز
ی
عبارت
استت
از
افزا
ی
ش
تول
ی
دات
کشاورز
ی
به
نسبت
نهاده
هتا
ی
ورود
ی
ن
یت
رو
ی
،کتار
زم
ی
،ن
،کود
بذر
و
سرما
ی
ه
Palmer, 2008
.
سال مطالعات
اخیر های
می نشان
فشرده افزایش که دهد
بوم در سازی
نظام
کنتار در زراعی های
اف
تبعتات جملته از .استت داشته همراه به مختلفی تبعات ،تولید زایش
فشرده
محتیط به سیب ،سازی
زیستت
2020
.,
et al
Clay
کتاهش
بوم پایداری
نظتام
کشتاورزی هتای
2016
.,
et al
Pittelkow
بته و
بود غذایی امنیت انداختن مخاطره
ه
استت
Kopittke et al., 2019
.
این وجود با ترتیب این به
در عملکترد زراعتی محصتوالت اکثر در که
یافته افزایش سط واحد
غتذایی امنیتت تتامین برای نارانی اما ،است
هم زمین کره افزایش به رو جمعیت
پابرجاستت چنان
.,
al
et
Funk
2009
تغییتر مستتلزم ینتده در غتذایی امنیت تامین شرایط این در .
شیوه
پایتداری ،تولید افزایش حین در که است سمتی به مدیریتی های
بوم ثبات و
نظام
زیستت تلفات و یافته افزایش کشاورزی های
محیطتی
برستد حتداقل بته کشتاورزی از ناشی
2015
.,
et al
Berry
بترای .
بوم در پایداری این تحقق
نظام
استت نیاز گام اولین در کشاورزی های
سیستم از اگرواکولوژیک جامع تحلیل که
منطقه هر در کشاورزی های
شیوه با که گردد مشخص تا شود انجام
هر در موجود فعلی مدیریتی ی
بوم ،منطقه
نظام
اکولوژی خصوصیات چه از منطقه ن کشاورزی های
ک
ینده چه پایداری نظر از مدیریتی شیوه این با و هستند برخوردار
در ای
ن انتظار
از برختی تغییتر یتا حفتغ بتا لتزوم صتورت در تتا ،استت ها
روش
در ،تولیتد افتزایش بترای را برنامته بهترین بتوان مدیریتی های
هتر بترای محصتول هتر در ،پایتداری افتزایش سمت به حرکت حین
اج و طراحی منطقه
کرد را
Mazourek, 2018
&
Brzozowski
از .
،،بتزر مقیاس در عملکرد مکانی تنوع وجود به توجه با ،دیار طرفی
ارائه و اکولوژیک خصوصیات تحلیل و تجزیه
روش ی
متدیریتی هتای
نمی مفید چندان ،بزر مقیاس در
دقیق مطالعات بنابراین و باشند
در تر
مقی
اس
دارد ضترورت نیتز محلتی کوچتک های
Neumann et al.,
2010
علمتتی نتتام بتتا چغندرقنتتد .
Beta vulgaris L.
از یکتتی
شترایط از وستیعی محدوده در که است کشور مهم زراعی محصوالت
متی کشتت ایتران اقلیمتی
شتود
5
Nazari, 201
&
Dihim Fard
.
حدود با ایران
213
هکتار هزار
عملکرد و زیرکشت سط
2
/
12
در تن
هکتار
Ministry of Agriculture-Jahad, 2020
کشور یازدهمین
استت خاورمیانته در کشتور ستومین و جهتان در چغندرقند تولیدکننده
FAO, 2018
چغندرقن .
مهم د
استت ایتران در شکر تولید منبع ترین
به
طوری
با که
1
/
11
رتبته ،صنعتی محصوالت برداشت سط از درصد
استت داده اختصتاد ختود بته را گتروه این اول
&
Dihim Fard
Nazari, 2015
میتزان نظر از چغندرقند کشت ،شکر تولید بر عالوه .
اشتغال
کشتور در زایتی
و نیکتویی .استت بتاالیی اهمیتت دارای نیتز
همکتاران
Nikoei et al., 2007
مطالعته در
میتزان بررستی بتا ای
اشتغال
تتن هتر تولیتد برای که دادند گزارش ایران در چغندرقند زایی
بته برداشتت تا تولید مرحله از چغندرقند
متوستط طتور
21
/
2
نفتر
-
روز
مشغ کار نیروی
ساالنه اساس این بر که بودند کار به ول
118112
نفر
متعتدد مناطق بین در .داشتند کامل اشتغال کشور چغندرقند صنعت در
به خراسان استان ،ایران در چغندرقند کشت
مهتم از یکی عنوان
تترین
استان
با کشور های
29810
رربایجتان از بعتد کشت زیر سط هکتار
ا کشت زیر سط بیشترین غربی
ختود بته کشتور در را محصتول یتن
است داده اختصاد
Ministry of Agriculture-Jahad, 2020
.
بت ،پتژوهش ایتن از هتدف فتوه مطالتب به عنایت با
ه
کتارگیری
بوم تحلیل و تجزیه در سیستمیک رهیافتی
نظام
چغندرقنتد کشت های
منطقه در
،حیدریه تربت
.است ایران شره شمال
روش و مواد
ها
بتوم اکولوژیتک تحلیل و تجزیه و بررسی منظور به
زراعتی نظتام
،کشتت زیتر ستط بته مربو مار ،حیدریه تربت منطقه در چغندرقند
و عملکرد
نهتاده مصرف میزان
و نیتتروژن کودهتای ،ب شتامل هتا
تربت منطقه در چغندرقند زراعت در فسفر
بتازه در حیدریته
زمتانی ی
سال
های
2831
-
2831
جمع
به .شد وری
جمتع منظور
داده وری
از هتا
داده
مارنامه ماری های
کشتاورزی جهتاد وزارت اطالعتات بانک و ها
Ministry of Agriculture-Jahad, 2001-2016
تار
تم تز
تمرک ،
ایران
www.amar.org.ir
مترتبط موسستات به حضوری مراجعه و
منتابع و کشتاورزی متوزش و تحقیقتات مرکتز قبیتل از کشاورزی با
کشتاورزی جهتاد ستازمان ،رضوی خراسان طبیعی
،رضتوی خراستان
تربت کشاورزی جهاد مدیریت ،مشهد کشاورزی جهاد مدیریت
حیدریه
ته
تمنطق تاورزان
تکش تا
تب تاحبه
تمص تین
تهمچن و
تین
تهمچن .تد
تش تتفاده
تاس
داده
،روزانته بیشتینه و کمینته دمتای شامل منطقه هوایی و ب های
ایستتااه از مطالعه مورد زمانی بازه در فتابی ساعات تعداد و بارندگی
.شد تهیه حیدریه تربت هواشناسی
5. ،همکاران و بنهنگی معلم
بوم اگرواکولوژیک تحلیل و تجزیه
نظام
های
چغندرقند زراعی
...
821
شکل
0
-
میانگین
01
( ساله
0832
تا
0831
دما )
و
در ماهانه بارش
حیدریه تربت
Figure 1- 15-year (2001-2016) average monthly temperature and precipitations in Torbat-e Heydarieh
بته اطالعات براساس
رهیتافتی بته دستتیابی بترای متده دستت
بوم تحلیل و تجزیه در سیستمیک
نظام
منطقه در چغندرقند کشت های
تربت
.گرفت قرار بررسی مورد ریل موارد حیدریه
آن
روند الیز
نظتام بتوم تحلیتل و تجزیته در مهتم اجزای از یکی
بررستی هتا
متی کشتاورزی تولیدات تغییرات روند و فعلی وضعیت
ایتن بته .باشتد
منطقته در چغندرقنتد زیرکشتت سط و عملکرد تغییرات روند منظور
تربت
بازه در حیدریه
سال زمانی ی
2831
تا
2831
قترار بررستی مورد
روند ارزیابی .گرفت
هتر تغییترات به خطی رگرسیون برازش طریق از
متغیتتر
y
زمتتان طتتی در
x
رگرستتیون ختتط شتتیب .شتتد انجتتام
تعیین
کننده
می زمان واحد در تغییر نرخ ی
.باشد
فائو روش به پتانسیل عملکرد برآورد
داده به دسترسی عدم
مهم از صحی و کامل های
مشتکالت ترین
از استفاده برای کشور محققین
مدل
شبیه های
عملکرد ورد بر در سازی
متی عملکرد خالء و پتانسیل
بت شترایطی چنتین در .باشتد
ه
کتارگیری
مدل
ساده های
ن در که شده
مدل محاسباتی الاوریتم ها
در رشتد های
می ارائه ساده معادله چند یا دو قالب
محسوب جایازین راهکاری شود
می
است برای فائو توسط که روش این در .شود
پهنه در فاده
بنتدی
هتای
ارائته زراعی محصوالت اگرواکولوژیک
شتده
(FAO, 1978, 1981)
خطی مرحله در رشد سرعت
LGR
کل و روز در هکتار در کیلوگرم ،
تولیدشده خشک ماده
TDM
پتانستیل شرایط در هکتار در کیلوگرم ،
از
روابط
2
و
1
ب
ه
می دست
:ید
2
p)
i
C
0.25
(1
GPHOT
0.72
LGR
1
)
i
C
0.25
p
1
(
GPHOT
0.36
TDM
معادالت این در
GPHOT
ناختالص فتوستنتز سترعت میتاناین
روز در هکتار در گلوکز کیلوگرم کانوپی
،
p
رشد دوره طول
183
روز
و شد گرفته نظر در
Ci
ناهتداری تتنفن ضتریب
Maintenance
respiration
رشد تنفن به مربو معادالت این ثابت مقادیر و است
Growth respiration
می ناهداری تنفن ضریب تصحی و
.باشد
تغییریافته فائو روش به پتانسیل عملکرد برآورد
خالصتته متتدل کتته روش ایتتن در
کیتتولن ون و ورستتتیخ شتتده
Versteeg & van Keulen, 1986
می
باشد
روش تغییریافته نوع و
می محسوب فائو
محاسبه برای ،شود
شتده تولیتد خشتک متاده کل ی
TDM
داده به هکتار در کیلوگرم ،
دما میاناین ،رشد دوره طول های
C
°
خورشیدی تشعشع روزانه میاناین و
MJ m-2
d-1
دوره طی در
شده تولید خشک ماده کل .است نیاز خطی رشد
TDM
،
در کیلوگرم
از هکتار
رابط
ه
8
ب
ه
:مد دست
8
TDM=2500+(0.4×p×LGR)+(0.15×
p ×
0.5 ×
LGR)
ن در که
LGR
هکتتار در کیلوگرم خطی مرحله در رشد سرعت
روز در
p
متی رشد دوره طول
ضترایب .باشتد
0
/
1
و
21
/
1
بته
ترتیتب
0
5
10
15
20
25
-10.00
-5.00
0.00
5.00
10.00
15.00
20.00
25.00
30.00
35.00
40.00
دما
Temperature
(°C)
بارندگی
Precipitations
(mm)
سال هایماه
Rain(mm)
T_Min
T average
T_Max
6. 822
جلد ،ایران زراعی پژوهشهای نشریه
02
شماره ،
4
،
زمستان
0420
نشان
رش دوره کل از نهایی رشد و خطی رشد دوره سهم دهنده
بتوده د
نص نهایی مرحله در رشد سرعت و
LGR
گرفته نظر در
شتده
.استت
فتائو و فتائو روش جزئیات
و محالتتی نصتیری مقالته در تغییریافتته
همکتتاران
Nassiri mahallati & Koocheki, 2018
کتتامال ،
شده تشری
شده تولید خشک ماده کل میزان نهایت در .است
TDM
،
فائو و فائو روش دو هر در هکتار در کیلوگرم
شتاخص در تغییریافتته
در تولیدشتده خشتک ماده مقدار و شده ضرب ریشه عملکرد برداشت
چغندرقنتد ریشه عملکرد برداشت شاخص مقدار شد محاسبه سال هر
زیست کل به چغندرقند ریشه عملکرد نسبت بیانار
می گیاه توده
باشتد
که
21
/
1
., 2016
et al
Sanghera
نهایتت در . شتد گرفته نظر در
مبنای بر چغندرقند ریشه عملکرد
11
شتد محاسبه خشک ماده درصد
., 2013
et al
Noghabi
-
Abdollahian
بته نتتایج .
از متده دستت
از استفاده با تغییریافته فائو و فائو روش
زمون
میتاناین متاری هتای
.شد اعتبار تعیین خطا جذرمربعات
%RMSE
معیاری
ن در کته است
پیش خطای معیار انحراف
بینی
RMSE
به
میاناین از درصدی عنوان
می بیان مشاهدات
شود
رابط
ه
0
.
0
O
100
n
n
1
i
2
)
i
O
i
(P
RMSE(%)
عملکرد خالء برآورد
عملکرد و پتانسیل عملکرد بین اختالف
بته واقعی
در متده دستت
می نامیده عملکرد خال منطقه یک
عملکترد خال میزان .شود
YG
از
رابط
ه
1
پتانستیل عملکترد بتین اختتالف ن در کته شتد محاستبه
شده محاسبه
YFi
شد مشاهده واقعی عملکرد از
ه
Yai
بته
عنتوان
گردید لحاظ عملکرد خال
رابط
ه
1
:
1
YGi = YFi -Yai
عم ضریب
منطقه لکرد
(RYF)
منطقته عملکترد ضتریب
Regional Yield Factor
معیتاری
روش بهبتتود از استتت
زمتتان طتتی در منطقتته یتتک متتدیریت هتتای
, 2019
Andarzian
از که
رابط
ه
9
.شد محاسبه
9
RYF=Ya/Yp
،معادله این در
Ya
و واقعی عملکرد
Yp
ا پتانستیل عملکرد
.ستت
منطقه عملکرد ضریب مقدار
و صفر بین ای
2
نشان و بوده متغیر
دهنده
،ب صتحی مدیریت با .است منطقه یک در تولید نظام توسعه میزان
بیماری و فات ،غذایی مواد
عل و ها
بهینه و هرز های
عملیتات سازی
پتانستیل بته واقعتی عملکرد مقدار ،کاشت تاریخ و تراکم نظیر زراعی
نزدیک
و شده تر
RYF
سمت به
2
نشان که رفت خواهد
میتزان دهنده
محدودکننده عوامل مدیریت با .است منطقه یک در تولید نظام توسعه
می تولید کاهنده عوامل و
عملکترد بته را واقعتی عملکترد مقدار توان
کرد نزدیک پتانسیل
2017
et al.,
Badsar
.
فشرده
سازی
در
بوم سازی فشرده مطالعه این
نظتام
در چغندرقنتد زراعتی هتای
بازه
سال زمانی ی
2831
تا
2831
تربت منطقه در
از استفاده با حیدریه
شاخص
ورودی با مرتبط های
شاخص و ها
خروجتی بتا مرتبط های
هتا
.شد محاسبه
فشرده سنجش
ورودی اساس بر سازی
ها
ترده
تفش تزان
تمی تبه
تمحاس ترای
تب
تاخص
تش از تازی
تس
ترای
تب ته
تهزین
ورودی
استفاده مورد معمول شیمیایی کودهای انواع شامل مزرعه های
نیتروژن مقدار اوره کود شامل منطقه در
09
تریپتل سوپرفسفات و %
P2O5
هزینه محاسبه از بعد نهایت در .شد استفاده
در مصترفی هتای
فشرده مقایسه هکتار هر
در سازی
سال
مبنتای بتر مطالعته متورد های
هزی
گرفتت صتورت شتده انجتام نته
Commission, 2012
بترای .
محاسبه
هزینه ی
نهاده از کدام هر ی
هر قیمت میاناین ،سال هر در ها
سایت از سال هر در نهاده
www.indexmundi.com
.شتد استخراج
ستال طی در ریال قیمت زیاد نوسانات به توجه با
تمتامی ،اخیتر هتای
قیمت
.شد محاسبه مریکا دالر به های
فشرده سنجش
خروجی اساس بر سازی
ها
فشترده فیزیولوژیک لحاظ از
از استت عبتارت خروجتی در ستازی
زمتان و ستط واحتد ازای بته تولیتد افزایش
Hunt, 2000
.
بترای
فشرده محاسبه
تولید میزان سنجش این از استفاده با سازی
چغندرقنتد
به سال هر در
گتراف و شتده محاستبه ستط واحتد ازای
بته مربتو
سال در روند این تغییرات
رسم مطالعه مورد های
شد
.
از رونتد ارزیابی
متغیر هر تغییرات به خطی رگرسیون برازش طریق
y
زمتان طی در
x
تعیین رگرسیون خط شیب .شد انجام
کننده
واحتد در تغییتر نرخ ی
می زمان
با
.شد
ارزیابی
ثبات
عملکرد
بتا حیدریه تربت منطقه در چغندرقند عملکرد ثبات مطالعه این در
قرار ارزیابی مورد مختل روش دو
.گرفت
ارز
ی
اب
ی
اساس بر عملکرد ثبات
باقی
رگرسیون مانده
ستال در محصتول هتر عملکترد رگرستیون معادله
متتوالی هتای
نشان
دهنده
ط در عملکرد تغییرات روند ی
باقی .است زمان ی
این مانده
پتیش و واقعتی عملکردهای بین اختالف یعنی رگرسیون معادله
بینتی
نشان سال هر در شده
بتر هتوایی و ب محیطتی شرایط تاثیر دهنده
محسوب ثبات از شاخصی ،بنابراین و بوده عملکرد
می
شود
Nassiri
7. ،همکاران و بنهنگی معلم
بوم اگرواکولوژیک تحلیل و تجزیه
نظام
های
چغندرقند زراعی
...
824
Mahallati & Koocheki, 2014
.
دق محاسبه جهت
ی
ق
باقی
مانتده
رگرسیون
رگرس مدل ابتدا که است الزم
ی
ون
ی
مناسبی
بترا
ی
توصت
ی
روند
تغییرات
به محصول هر عملکرد
دست
ی
د
.
پتا
یی
ن
ضتریب بتودن
تبیین
R2
روند معادله
موجب
افزا
ی
ش
بتاقی
رگرست مانتده
ی
ون
شتده
و
نتا
ی
ج
را
غیرقابل
اتکا
خواهد
کر
د
اساس این بر
در
ا
ی
ن
مدل مطالعه
ها
ی
ت
ترگرس
ی
ون
ت
تخط
ی
ت
ترابط
ه
2
و
ت
تخط
ی
ته
تقطع دو
ا
ی
ت
ترابط
ه
3
ته
تس و
قطعه
ا
ی
رابط
ه
3
برا
ی
توص
ی
هر عملکرد روند
ی
ک
محصتوال از
ت
بررس تحت
ی
مقا مورد
ی
سته
قترار
گرفتت
استاس بتر متدل بهتترین و
،بزر
بتاقی توزیتع بتودن نرمتال و تبیتین ضتریب ترین
ن مانتده
هتا
Calderini & Slafer, 1998
انتخاب
.شد
2
Y = a + bx
خطی مدل
3
if x ≤ c
if x < c
Y = a + bx
Y = a + bc + d(x-c)
خطی مدل
دو
قطعه
ای
3
if x ≤ c
if e≤x<c
if x < e
Y = a + bx
Y = a + bc + d(x-c)
Y = a + bc + d(e-c)
+f(x – c)
خطی مدل
ستتتتتتتته
قطع
ه
ای
که
ن در
ها
Y
،عملکرد
x
سال
از
2831
تتا
2831
،
a
از عتر
،مبدا
b
افزا سرعت
ی
ش
ط عملکرد
ی
اول
ی
ن
خط مرحله
ی
،
c
ستال
ی
کته
اول ن در
ی
ن
می بروز عط نقطه
،کند
d
افتزا سرعت
ی
ش
در عملکترد
ط
ی
دوم
ی
ن
خط مرحله
ی
،
e
سال
ی
دوم ن در که
ی
ن
معادله عط نقطه
و دارد قرار روند
f
سر
افتزا عت
ی
طت در عملکترد ش
ی
ستوم
ی
ن
مرحلته
خط
ی
می
باش
.د
بت اختتالف ،مدل انتخاب از پن
ی
ن
واقعت عملکترد
ی
و
پ
ی
ش
ب
ی
ن
ی
ب شده
ه
وس
ی
له
رگرس مدل
ی
ون
ب
ه
بتاقی عنتوان
عملکترد مانتده
شد محاسبه
.
ا
ز
ن
ارز در که جا
ی
اب
ی
ثبات
،
قتدر تنهتا
تغ مطلتق
ییت
رات
اهم ترد
تعملک
ت
تی
ت
دارد
،
تامی
تتم تدرمطلق
تق
تاقی
تب
ت
تمان
ده
تای
ته
ترد
تعملک
محاسبه
ن از پن و شده
تقس با
ی
م
بتاقی
عملکترد بتر عملکترد مانتده
،واقعی
باقی
نسب مانده
ی
بوس عملکرد
ی
له
رگرس مدل
ی
ون
ی
محاسبه
شد
تا
باقی که شود مشخص
عملکت مانتده
رد
درصتد چته ستال هتر در
ی
از
سال ن عملکرد
است
Calderini & Slafer, 1998
نها .
ی
تا
رسم با
مقاد نمودار
ی
ر
نسب
ی
باقی
سال در عملکرد مانده
ها
ی
بررس تحت
ی
،
روند
برا عملکرد ثبات
ی
ب محصول هر
ه
.مد دست
ارز
ی
اب
ی
اساس بر عملکرد ثبات
عملکرد تغییرات ضریب
دوره برای عملکرد تغییرات ضریب
انحتراف تقسیم با دوساله های
سال دو ن میاناین بر معیار
به
ن خطی رگرسیون معادله و مد دست
.شتد محاسبه عملکرد تغییرات ضریب روند جهت تعیین منظور به نیز
معادله این مثبت شیب
b
بی افزایش معنای به
بته منفی شیب ،ثباتی
عملکرد تغییرات ضریب نسبی ثبات صفر شیب و ثبات افزایش معنای
می نشان مطالعه مورد دوره طی در را
.دهد
کا
نیتروژن مصرف و استفاده ،جذب رایی
نیتروژن مصرف کارایی
NUE
اقتصادی عملکرد کیلوگرم شامل
به ریشه
کارایی جز دو به که است شده مصرف نیتروژن کیلوگرم ازای
تارایی
تک و تذب
تج
تی
تم تیم
تتقس تروژن
تنیت از تتفاده
تاس
تود
تش
Moll et
al.,1982
.
نیتتروژ جذب کارایی
ن
NUpE
شتده برداشتت نیتتروژن مقتدار
به گیاه توسط
استت خاک در موجود نیتروژن واحد هر ازای
Moll et
1982
,
al.
از که
رابط
ه
21
شتد محاستبه
et al.,
Bicharanloo
2021
.
21
100
f
u
N
N
NUpE
فرمول این در
Nu
در کیلتوگرم گیتاه توستط شده جذب نیتروژن
و هکتار
Nf
مصترف کتودی نیتروژن خاک در موجود نیتروژن مقدار
می خاک نیتروژن و شده
.باشند
به
محاسبه منظور
Nf
رابط
ه
22
مقتدار ،چغندرقند محصول برای
.شتد محاستبه ستال هتر برای کود طریق از مصرفی خالص نیتروژن
با ن بر عالوه
نیتروژن مقدار ،خاک ظاهری مخصود جرم از استفاده
و مصرفی خالص نیتروژن مجموع .شد زده تخمین نیز خاک در موجود
تدار
تمق تاک
تخ در تود
تموج تروژن
تنیت
Nf
داد تکیل
تتش را تول
تمحص تن
تای
2021
et al.,
Bicharanloo
تذر
تب تودن
تب تک
تکوچ ته
تب ته
تتوج تا
تب .
ناچ و ،چغندرقند
بتذری نیتروژن ،بذر در موجود نیتروژن مقدار بودن یز
.نشد گرفته نظر در محصول این برای
22
خاک نیتروژن + کود نیتروژن
Nf =
عملکترد ابتدا ،گیاه توسط شده جذب نیتروژن مقدار تخمین برای
شتاخص بتر ریشته اقتصتادی عملکترد تقستیم با ساالنه خشک ماده
ش محاسبه ریشه عملکرد برداشت
ریشته عملکترد برداشت شاخص د
تد
تچغندرقن
21
/
1
., 2016
et al
Sanghera
تد
تش ته
تگرفت تر
تنظ در
زیست عملکرد ،اقتصادی عملکرد از خشک ماده عملکرد تفاضل
تتوده
از گیتاه توسط شده جذب نیتروژن نهایت در .بود خواهد سال هر برای
اقتصادی محصول نیتروژن جمع
نیتروژن درصد
×
اقتصتادی عملکرد
زیست نیتروژن و
زیست نیتروژن درصد توده
توده
×
زیست عملکرد
توده
ب
ه
متد دست
Nassiri Mahallati & Koocheki, 2017
کتارایی .
نیتروژن از استفاده
NUtE
بته ریشه اقتصادی عملکرد کیلوگرم
ازای
نیتروژن کیلوگرم
ج
نیتز نیتتروژن فیزیولوژیکی یی کار به که شده ذب
است موسوم
رابط
ه
21
.
21
Nu
GY
GY
NUtE
ed
unfertiliz
fertilized
در
رابطه
21
GY fertilized
مصرف با ریشه اقتصادی عملکرد
،نیتروژن
GY unfertilized
مصترف بتدون ریشته اقتصادی عملکرد
می نیتروژن
نیتتر مصترف بتدون اقتصادی عملکرد .باشند
معتادل وژن
8. 828
جلد ،ایران زراعی پژوهشهای نشریه
02
شماره ،
4
،
زمستان
0420
رگرسیون خط مبدا از عر
رابط
ه
28
ریشته اقتصادی عملکرد بین
GY
ن بتتا متنتتاظر مصتترفی کتتود میتتزان و
Nf
بتته
عنتتوان
GYunfertilized
ته
تگرفت تر
تنظ در
تد
تش
Nassiri Mahallati &
Koocheki, 2017
.
28
f
N
PNP
a
GY
نهایت در
نیتروژن مصرف کارایی میزان
NUE
از استفاده با نیز
رابط
ه
20
.شد محاسبه
20
f
ed
unfertiliz
fertilized
N
GY
GY
NUE
بحث و نتایج
حیدریته تربتت منطقته در چغندرقند کشت زیر سط روند بررسی
تازه
تب در ته
تک داد تان
تنش
تانی
تزم ی
31
-
2831
تن
تای تت
تکش تر
تزی تط
تس
شتکل داشتت کاهشتی روندی محصول
1
ایت در .
بتازه ن
،زمتانی ی
ساالنه
013
تربت منطقه در چغندرقند مزارع کشت زیر سط از هکتار
در چغندرقند کشت زیر سط تغییرات روند بررسی .شد کاسته حیدریه
سال از که داد نشان نیز کشور کل
2831
تتا
2831
زیرکشتت ستط
کشتتور در چغندرقنتتد
13
یافتتت کتتاهش درصتتد
(Ministry of
Agriculture-Jahad, 2001, 2016)
.
شکل
0
-
در حیدریه تربت در چغندرقند زیرکشت سطح تغییرات روند
بازه
سال زمانی ی
های
0832
-
0831
Figure 2- Trend of sugar beet cultivated area variations in
the Torbat-e Heydariyeh from 2001-2016
شکل
8
-
بازه در حیدریه تربت در چغندرقند عملکرد تغییرات روند
ی
سال زمانی
های
0832
-
0831
Figure 3- Trend of sugar beet yield variations in the
Torbat-e Heydariyeh from 2001-2016
بتازه در چغندرقنتد عملکترد تغییترات ،زیرکشت سط برخالف
ی
زمانی
2831
-
2831
داد نشان افزایشی روندی حیدریه تربت منطقه در
شکل
8
دوره در متدل این اساس بر .
رشتد متوستط اشتاره متورد ی
چغندرقند عملکرد ساالنه
30
/
1
عملکترد متوستط .بتود هکتتار در تن
دوره در چغندرقند
مطالعه مورد ی
1
/
13
شکل شد ورد بر هکتار در تن
8
چغندرق زیرکشت سط کاهش وجود با .
محصتول ایتن عملکرد ،ند
بازه در حیدریه تربت در
زمانی ی
21
ساله
13
.یافتت افتزایش درصتد
می منطقه یک در عملکرد افزایش
روش کمک به تواند
به های
نتژادی
روش یا
به های
تحقق زراعی
یابتد
2013
,
.
et al
Cobb
روش .
هتای
به
پتا عملکترد بهبود طریق از نژادی
نباتتات اصتالا کمتک بتا نستیل
2011
,
.
et al
Brummer
روش و
بته های
بهبتود طریتق از زراعتی
روش در تغییر کمک با واقعی عملکرد
ختال کتاهش و متدیریتی هتای
می محقق عملکرد
شود
Senapati & Semenov, 2020
باعنایتت .
مط این به
از استفاده با مطالعه مورد زمانی بازه در پتانسیل عملکرد الب
به نتایج .شد زده تخمین تغییریافته فائو و فائو روش دو
از متده دستت
ماری معیار از استفاده با روش دو هر
%RMSE
.شتد اعتبتار تعیتین
مقدار
%RMSE
نشان تغییریافته فائو و فائو روش دو هر برای
دهنده
-
پیش ی
خ بینی
عملکترد میتاناین کته داد نشتان نتتایج .بود مدل وب
پتانسیل
فائو روش به چغندرقند
32
شکل هکتار در تن
0
روش به و
تغییریافتته فائو
8
/
32
شتکل هکتتار در تتن
1
رونتد .شتد محاستبه
سال طی محاسباتی روش دو هر با پتانسیل عملکرد
مطالعه مورد های
خیلی شیب با و نداشته زیادی تغییر
.داشت کاهش به رو کم
y = -408.54x + 572196
R² = 0.6781
0
2000
4000
6000
8000
10000
1375 1380 1385 1390 1395 1400
زیرکشت
سط
Cultivated
area
(ha)
سال
Year
y = 0.9456x - 1283.4
R² = 0.8737
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1375 1380 1385 1390 1395 1400
عملکرد
Yield
(kg
ha
-1
)
سال
Year
9. ،همکاران و بنهنگی معلم
بوم اگرواکولوژیک تحلیل و تجزیه
نظام
های
چغندرقند زراعی
...
824
شکل
4
-
فائو روش به چغندرقند پتانسیل عملکرد تخمین
در حیدریه
بازه
سال زمانی ی
های
0832
-
0831
Figure 4- Predicted potential yield of sugar beet obtained
via the FAO method from 2001-2016
شکل
1
-
ف روش به چغندرقند پتانسیل عملکرد تخمین
تغییریافته ائو
بازه در حیدریه
سال زمانی ی
های
0832
-
0831
Figure 5- Predicted potential yield of sugar beet obtained
via the modified FAO method from 2001-2016
طی در پتانسیل عملکرد جزئی کاهش
21
روش دو هتر در ستال
شکل
0
و
1
می نشان
میتانا افتزایش دلیل که دهد
عملکردهتای ین
و نبتوده پتانستیل عملکترد بهبتود دلیتل به ،بازه این در شده مشاهده
تتاثیر تحتت مطالعه مورد زمانی بازه در شده مشاهده عملکرد افزایش
به عوامل
به عوامل .است گرفته صورت زراعی
استتفاده کمک با زراعی
روش از
ختال کتاهش و واقعتی عملکرد بهبود ،مزارع در مدیریتی های
ع
رقتم را عملکترد افزایش منطقه در ملکرد
متی
زننتد
Senapati &
Semenov, 2020
بعد گام در رو همین از .
ختال تغییرات پژوهش ی
بازه در چغندرقند عملکرد
زمتانی ی
2831
-
2831
قترار بررستی متورد
به واقعی عملکرد حداکثر و پتانسیل عملکرد بین اختالف .گرفت
دست
می نامیده عملکرد خال منطقه یک در مده
نشتان نتتایج بررسی .شود
منطقته در مطالعته متورد زمانی بازه در چغندرقند عملکرد خال که داد
به حیدریه تربت
میاناین طور
81
بتر هکتار در تن
ایتن کته ،شتد ورد
بازه در میزان
شتکل داشت کاهشی روندی مطالعه مورد زمانی ی
9
.
ع خال درصد
سال طی در چغندرقند ملکرد
بین مطالعه مورد های
18
تا
93
به که .شد محاسبه درصد
عملکترد خال درصد میزان میاناین طور
سال این طی در چغندرقند
ها
98
شکل شد محاسبه درصد
9
.
شکل
6
-
چغندرقند عملکرد خال درصد و خالعملکرد تغییرات روند
در
منطقه
تربت
بازه در حیدریه
سال زمانی ی
های
0832
-
0831
Figure 6- Trend of sugar beet yield gap and percentage of yield gap in the Torbat-e Heydariyeh region from 2001-2016
سال در
مطالعه پایانی های
2831
چغندرقنتد عملکرد خال درصد
28
سال به نسبت درصد
اولیه های
مطالعه مورد ی
2831
ب
یافت هبود
شکل
9
می نشان مختل مطالعات .
بتا عملکترد ختال میزان که دهد
ختال میزان که صورت این به دارد بستای ساالنه هوایی و ب شرایط
سال در عملکرد
پایین تولید پتانسیل با هایی
ستال از کمتر ،تر
بتا هتایی
پتانستیل
استت بتاالتر
(Caldiz et al., 2001; Abeledo et al.,
2008)
می نظر به فوه مطالب به باعنایت .
جزئتی کتاهش کته رستد
پتانسیل عملکرد
بازه در
کتاهش بتر منطقته در مطالعته مورد زمانی ی
y = -0.1373x + 277.96
R² = 0.0084
0
20
40
60
80
100
120
1375 1380 1385 1390 1395 1400
پتانسیل
عملکرد
Potential
yield
(t.ha
-1
)
سال
Year
y = -0.2417x + 416.68
R² = 0.0554
0.00
20.00
40.00
60.00
80.00
100.00
1375 1380 1385 1390 1395 1400
پتانسیل
عملکرد
Potential
yield
(t.ha
-1
)
سال
Year
y = -0.7688x + 1122.1
R² = 0.3338
0.00
20.00
40.00
60.00
80.00
1375 1380 1385 1390 1395 1400
عملکرد
خال
Yield
gap
(t.ha
-1
)
سال
Year
y = -0.7707x + 1132.6
R² = 0.658
0
20
40
60
80
100
1375 1380 1385 1390 1395 1400
عملکرد
خال
درصد
Percent
of
yield
gap
(%)
سال
Year
10. 824
جلد ،ایران زراعی پژوهشهای نشریه
02
شماره ،
4
،
زمستان
0420
ختال کتاهش اصتلی دلیتل امتا استت داشته جزئی تاثیر عملکرد خال
در واقعی عملکرد افزایش طریق از عملکرد
بته .شتد حاصتل منطقته
طوری
قابل افزایش که
واقعی عملکرد توجه
شکل
8
کتاهش کنار در
شکل پتانسیل عملکرد جزئی
0
و
1
پتی در را عملکترد خال کاهش ،
شکل است داشته
9
.
همکتاران و گوبت
Gobbett et al., 2017
فاصله بردن بین از که داشتند بیان نیز
حتال در کته عملکتردی بتین
به مزارع در حاضر
می دست
می که عملکردی و ید
،شتود حاصل تواند
می ممکن مدیریت بهبود طریق از
فتوه مطالتب بته عنایتت بتا .شود
منطقه عملکرد ضریب میزان
RYF
به
بررستی بترای معیاری عنوان
روش بهبود میزان
.گرفت قرار بررسی مورد زمان طی در مدیریت های
ن
منطقه عملکرد ضریب میاناین که داد نشان تایج
در حیدریه تربت ی
سال طی
های
2831
تا
2831
،
88
/
1
به
شتکل مد دست
2
طتی در .
سال
منطقته عملکترد ضتریب رونتد مطالعه های
چغندرقنتد بترای ای
به .یافت افزایش
طوری
سال از که
2831
تا
2831
چغندرقنتد برای
93
عملکرد ضریب افزایش درصد
منطقه
شکل شد مشاهده ای
2
.
شکل
7
-
منطقه عملکرد ضریب تغییرات روند
چغندرقند ای
در
منطقه
تربت
حیدریه
بازه در
سال زمانی ی
های
0832
-
0831
Figure 7- Trend of sugar beet regional yield factor in the Torbat-e Heydariyeh region from 2001-2016
این به توجه با
منطقته عملکترد ضتریب که
متدیریتی عملیتات ای
نمتایش را منطقته هتر کشاورزان
متی
دهتد
Lobell et al., 2009
تان
تنش تریب
تض تن
تای تزایش
تاف
در تدیریتی
تم تات
تعملی تای
تارتق تده
تدهن
بوم
نظام
می نشان مختل مطالعات .بود مطالعه مورد های
در کته دهتد
سال
عملیات اخیر های
بوم مدیریتی
نظتام
ستمت بته کشتاورزی هتای
فناوری از استفاده و فشرده مدیریت
خاک ،گوناگون های
،فشرده ورزی
فت ،شیمیایی کودهای
کش
عل و ها
کش
حرکتت در شتیمیایی هتای
فشرده افزایش به منجر که است
بتوم در سازی
نظتام
کشتاورزی هتای
متی
گتردد
Grassini,
&
Cassman
;
2019
,
.
al
et
Thomson
(
)
2020
به بنابراین .
بررس منظور
فشترده تغییرات روند ی
میتزان ،ستازی
فشرده
طی در سازی
21
بوم برای مطالعه مورد سال
در چغندرقنتد نظام
ایتن در .گرفتت قترار بررستی و مطالعته متورد حیدریته تربت منطقه
فشتترده میتتزان پتتژوهش
براستتاس روش دو از استتتفاده بتتا ستتازی
بته نتایج اساس بر .شد محاسبه خروجی و وروردی پارامترهای
دستت
فشرده میزان مده
سال از سازی
2831
تا
2831
شتکل یافت افزایش
3
فشرده میزان که داد نشان نتایج .
بتوم در ستازی
از چغندرقنتد نظتام
1
/
02
سال در هکتار در دالر
2831
بته
283
دال
ستال در هکتتار در ر
2831
شکل یافت افزایش
3
دوره طی در .
افتزایش درصد مطالعه ی
فشرده
طوری به بود صد در صد از بیشتر چغندرقند در سازی
میزان ،که
فشرده
چغندرقند در سازی
231
رونتد بررستی .یافتت افتزایش درصتد
فشرده میزان تغییرات
فشرده میزان که داد نشان سازی
ستال در سازی
2839
طتوری به داشت شدیدی افزایش
ستال از کته
2831
تتا
2839
فشرده روند
سال از ن از بعد و افزایشی سازی
2839
تا
2831
رونتدی
شکل داد نشان خود از کاهشی
3
.
فشرده شدید افزایش دلیل
سال در سازی
2839
افتزایش دلیتل به
شتکل تریپل فسفات سوپر کود قیمت ناگهانی
3
شتک اوره و
ل
21
بین سط در
بود سال این در المللی
www.indexmundi.com
.
فشرده کاهشی روند وجود با
سال از سازی
2839
میزان اما ،بعد به
متورد محصتوالت در تریپتل سوپرفستفات و اوره کتود دو هر مصرف
شکل داشت افزایشی روندی بررسی
22
لذا .
می نظر به
دلیل که رسد
فشرده کاهشی روند
سال از سازی
2839
صترفا پژوهش این در بعد به
قیمت کاهش دلیل به
نهاده این جهانی های
که حالی در ،است بوده ها
.بود یافته افزایش استفاده مورد شیمیایی کودهای مصرف
y = 0.012x - 16.33
R² = 0.7893
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
1375 1380 1385 1390 1395 1400
ای
منطقه
عملکرد
ضریب
Regional
yield
factor
سال
Year
11. ،همکاران و بنهنگی معلم
بوم اگرواکولوژیک تحلیل و تجزیه
نظام
های
چغندرقند زراعی
...
824
شکل
3
-
فشرده تغییرات روند
بوم سازی
نظام
ت در چغندرقند های
حیدریه ربت
بازه در
سال زمانی ی
های
0832
-
0831
Figure 8- Trend of intensification of sugar beet systems in the Torbat-e Heydariyeh region from 2001-2016
شکل
3
-
روند
سال از تریپل فسفات سوپر کود قیمت جهانی تغییرات
0832
-
0831
Figure 9- Trend of global changes in the price of triple
superphosphate fertilizer from 2001-2016
شکل
02
-
سال از اوره کود قیمت جهانی تغییرات روند
0832
-
0831
Figure 10- Trend of global changes in the price of urea
fertilizer from 2001-2016
اف حال در منطقه در شیمیایی کودهای مصرف میزان
.استت زایش
بررسی
می نشان ها
ایتران در اوره مصترف متوسط که دهد
83
درصتد
جهانی میاناین از بیشتر
است
Nazari, 2015
&
Dihim Fard
در .
کاروالهو راستا همین
Carvalho, 2006
کشورهای که داشت اظهار
حال در
توس و توسعه
عه
دو در شیمیایی سموم از استفاده میزان در یافته
حالی در ،هستند حرکت حال در مخال جهت
حتال در کشتورهای که
کشتورهای ،دارنتد شتیمیایی ستموم از بیشتر استفاده به تمایل توسعه
توسعه
بته .هستند سموم از استفاده میزان کاهش حال در یافته
عبتارتی
مصر سریع افزایش دلیل پژوهشاران
حتال در کشورهای در سموم ف
نارانتی بته نستبت غتذا تتامین بیشتر اهمیت از ناشی را توسعه
هتای
تت
تزیس
تته
تدانس تی
تمحیط
تد
تان
Wilson & Otsuki, 2004
.
تت
تهان
Hunt, 2000
این علت به است معتقد
تولیتد کشتاورزی از هدف که
می
شتاخص ،باشد
سیستتم در خروجتی هتای
ورد بتر کشتاورزی هتای
دقیق
فشرده از بهتری و تر
به اراضی سازی
متی دست
بته دهنتد
همتین
فشرده میزان دلیل
اندازه نیز خروجی پارامترهای اساس بر سازی
گیری
اروپتا متحتده کشتورهای مشتترک کمیستیون گتزارش براساس .شد
Commission, 2012
ترده
تفش
تزایش
تاف از تت
تاس تارت
تعب تازی
تس
ورودی
باعت نهایتتا کته زراعتی زمتین هکتتار هر در کشاورزی های
تد
تواح در تد
تتولی افتزایش
متی تط
تس
تی
تبررس تتا
تراس تین
تهم در .تردد
تگ
فشرده
کته داد نشتان سط واحد ازای به تولید میزان اساس بر سازی
به تولید میزان
ش داشت افزایشی روندی سط واحد ازای
کل
21
.
y = -2.244x2 + 6233.9x - 4E+06
R² = 0.6026
0.00
100.00
200.00
300.00
400.00
1375 1380 1385 1390 1395 1400
سازی
فشرده
Intensification($.ha
-1
)
سال
Year
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
1375 1385 1395 1405
تریپل
فسفات
سوپر
کود
جهانی
قیمت
Price
of
triple
superphosphate
(
US
$
per
ton
)
سال
Year
0
100
200
300
400
500
600
1375 1385 1395 1405
اوره
کود
جهانی
قیمت
Price
of
urea
(
US
$
per
ton
)
سال
Year
12. 824
جلد ،ایران زراعی پژوهشهای نشریه
02
شماره ،
4
،
زمستان
0420
شکل
00
-
بوم در تریپل فسفات سوپر و اوره کود مصرف میزان تغییرات روند
نظام
چغندرقند کشت های
بازه در
سال زمانی ی
های
0832
-
0831
حیدریه تربت منطقه در
Figure 11- Trend of changes in urea and triple superphosphate fertilizer application in the sugar beet systems in the
Torbat-e Heydariyeh region from 2001-2016
Superphosphate Urea
شکل
00
-
حیدریه تربت منطقه در سطح واحد ازای به چغندرقند تولید میزان تغییرات روند
بازه در
سال زمانی ی
های
0832
-
0831
Figure 12- Trend of in sugar beet production changes per unit area in the Torbat-e Heydariyeh region from 2001-2016
به نتایج اساس بر
دست
مترمربع یک در چغندرقند تولید میزان مده
ستال مترمربع در کیلوگرم دو از
2831
بته
9
/
8
مترمربتع در کیلتوگرم
سال
2831
نشان که .یافت افزایش
افزایش دهنده
31
در
طی در صدی
سال
شکل است مطالعه مورد های
21
ایتن بته توجه با .
از یکتی کته
فشرده در مهم اهداف
و عملکرد افزایش سازی
تولید افزایش نتیجه در
به تولید افزایش .است
معیاری ،منطقه یک در زمان و سط واحد ازای
فشرده افزایش از
استت ستازی
, 2019
.
al
t
e
Beckmann
بررستی .
بوم برای بررسی تحت منطقه در نتایج
نشتان چغندرقنتد نظتام
دهنتده
سال طی در عملکرد افزایش و عملکرد خال کاهش
مطالعته مورد های
می نشان مطالعات اما .است
ختالء کتاهش و عملکرد افزایش که دهد
عملکرد
مشاهده
منطقه این در شده
تضمین صورتی در
کننده
ی
امنیتت
ثبات با که بود خواهد غذایی
عملکرد
باشتد همتراه
Urruty et al.,
2016
.
به
بته بایتد تولیتد افتزایش ،دیاتر عبتارت
کته باشتد نحتوی
بوم
نظام
طتی در تولیتد پتانستیل پایتدار حفتغ توانایی ،کشاورزی های
داشته را زمان
باشند
Altieri, 2002
مولفه از یکی .
تولیتد مهتم های
بوم در پایدار
نظام
است عملکرد ثبات ،کشاورزی های
Knapp & der
Heijden, 2018
بیان ثبات .
مواجته در عملکرد نوسانات شدت کننده
کوتاه تغییرات با
ستال به سال نوسانات از معیاری و بوده محیطی مدت
د عملکترد
استت منطقته یتک ر
Nielsen & Vigil, 2018
نتتایج .
حاصل
طتی در کته داد نشان پژوهش از
21
دلیتل بته گذشتته ستال
R² = 0.7543
R² = 0.7529
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
1375 1380 1385 1390 1395 1400
کود
مصرف
میزان
(
ton
ha
-1
)
Fertilizer
application
rate
سال
Year
y = 0.0946x - 128.34
R² = 0.8737
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
1375 1380 1385 1390 1395 1400
سطح
واحد
ازای
به
تولید
Production
rate
per
area
(kg.m
-2
(
سال
Year
13. ،همکاران و بنهنگی معلم
بوم اگرواکولوژیک تحلیل و تجزیه
نظام
های
چغندرقند زراعی
...
824
بتاقی میزان در زیادی نسبتا پراکندگی ،عملکرد نوسانات
مطلتق مانتده
میتزان کته داد نشتان نتتایج بررستی .شد مشاهده چغندرقند عملکرد
مق پراکندگی
باقی مطلق ادیر
بین چغندرقند در رگرسیون مانده
1
/
1
تتا
9
/
9
بتود افزایشتی ن تغییترات رونتد و بتود متغیتر هکتار در تن
کته
نشان
بی افزایش دهنده
سیستتم در ثباتی
بتود چغندرقنتد کشتت هتای
شکل
28
.
شکل
08
-
عملکرد ثبات تغییرات روند
(مقادیر
و مطلق
نسبی
باقی
مانده
عمل
و کرد
ضریب
تغییرات
)عملکرد
چغندرقند
در
منطقه
تربت
حیدریه
در
بازه
سال زمانی ی
های
0832
-
0831
Figure 13- Trend of changes in stability (absolute, relative residual values and coefficient of variation) of sugar beet yield in
the Torbat-e Heydariyeh region from 2001-2016
باقی مقادیر تغییرات روند بررسی
طی در چغندرقند نسبی مانده
21
باقی ،که داد نشان نیز مطالعه مورد سال
چغندرقند عملکرد نسبی مانده
با ساله هر
12
به افزایش درصد
بی سوی
پیش بیشتر ثباتی
استت رفتته
شکل
28
می نظر به .
فشترده افتزایش بتر عتالوه که رسد
در ستازی
بوم
نظام
ساالنه تغییرات بروز ،چغندرقند کشت های
نیز هوایی و ب ی
در عملکرد ثبات کاهش به منجر
بوم
.استت گردیده مطالعه مورد نظام
این در
همکاران و بلدو راستا
Abeledo et al., 2008
داشتند بیان
بته بتا گذشته دهه چند در که
روش کتارگیری
هت
کشتاورزی نتوین ای
عملکرد خال میزان و است داشته افزایشی روندی ،محصوالت عملکرد
بی افزایش با عملکرد خال کاهش این اما است یافته کاهش
در ثبتاتی
بوم
نظام
در ن بر عالوه .است بوده همراه زراعی های
دهه
اخیتر هتای
پدیده فراوانی افزایش
متوج ،خشکسالی نظیر حدی های
و گرمتا هتای
می اقلیم تغییر قطعی پیامدهای از که سرما
بتر زیتادی تتاثیر نیز باشد
استت داشتته زراعتی محصتوالت عملکترد ثبتات کاهش
Nassiri
Mahallati & Koocheki, 2014
به تغییرات ضریب .
عنوان
معیاری
ساده
،پرکتاربرد و
مع انحتراف
یت
ار
عملکترد
میتاناین بته نستبت
را
در
مح
ی
ط
ها
دوره ،
یا و زمانی های
سال
ها
مختل ی
اندازه
گ
ی
ر
ی
متی
کنتد
،
در و بیشتتر نوسانات معنای به ،بیشترعملکرد تغییرات ضریب بنابراین
بی نتیجه
استت عملکترد بیشتر ثباتی
Ray et al., 2015
دامنته .
ی
تغییرات ضریب
بین چغندرقند عملکرد
تا صفر
12
/
1
مشاهده درصد
شد
نشان که
دهنده
بی ی
بوم در ثباتی
شتکل بتود مطالعته مورد نظام
28
.
ضریب روند شیب
چغندرقنتد بترای عملکرد تغییرات
1119
/
1
درصتد
y = 0.218x - 298.66
R² = 0.2563
0.00
2.00
4.00
6.00
8.00
10.00
1375 1380 1385 1390 1395 1400
مطلق
مانده
باقی
(
t/ha
)
Absolute
residuals
سال
Year
y = 0.2128x - 285.38
R² = 0.0342
0.00
5.00
10.00
15.00
20.00
25.00
30.00
1375 1380 1385 1390 1395 1400
نسبی
مانده
باقی
)%(
Relative
residuals
سال
Year
y = 0.0006x - 0.8053
R² = 0.0026
0.00
0.05
0.10
0.15
0.20
0.25
1375 1380 1385 1390 1395 1400
تغییرات
ضریب
(%)
CV
سال
Year
14. 844
جلد ،ایران زراعی پژوهشهای نشریه
02
شماره ،
4
،
زمستان
0420
به ثبات تقریبا
دست
می نشان که مد
بی شرایط دهد
بوم این ثباتی
نظام
سال طی در
بی حالت به همچنان مطالعه مورد های
ح ثبتات
شتده فتغ
شکل است
28
منفتی رابطته نتوعی وجود بیانار مختلفی مطالعات .
و عملکرد بین
سیستم در ثبات
متی کشتاورزی های
باشتد
(Urruty et
al., 2016; Nassiri Mahallati & Koocheki, 2014)
ثبات عدم .
بوم در مطلوب عملکرد
ن
ظام
متی نشان مطالعه مورد
افتزایش کته دهتد
مشاهده عملکرد
بوم این در شده
.بتود نخواهتد پایدار درازمدت در نظام
بوم این مدیریتی شیوه تغییر عدم لذا
نظام
کتاهش خطر درازمدت در ها
پی در را عملکرد و تولید شدید
مهم از یکی .داشت خواهد
عوامل ترین
مح عملکترد ثبتات میتزان بر موثر
مصترف کتارایی ،زراعتی صتوالت
استت شتیمیایی کودهتای
., 2020
et al
Dimkpa
.
دهته چنتد در
میتزان افزایش باع شیمیایی کودهای مصرف کارایی کاهش گذشته
نهاده این مصرف
بتی افتزایش بته منجتر ختود کته شده ها
در ثبتاتی
سیستم
می زراعی های
گردد
Foulkes et al., 2009
این از .
بهبود رو
پتیش جهتت کلیتدی استتراتژی نتوعی نیتتروژن مصرف کارایی
بترد
نظام
بته منجتر کته استت پایدار کشاورزی های
حتداکثر بته رستیدن
نهاده حداقل مصرف ازای در عملکرد
می نیتروژن رفت هدر و ها
شتود
., 2021
et al
Congreves
جتز دو بته نیتتروژن مصترف کتارایی .
متی تقسیم نیتروژن از استفاده کارایی و جذب کارایی
شتود
Moll et
al., 1982
میتزان که داد نشان نیتروژن جذب کارایی میزان بررسی .
بوم در نیتروژن جذب کارایی
نظام
ستال در چغندرقنتد های
متورد هتای
مطال
از کمتر عه
81
نشان که بود درصد
جذب کارایی بودن پایین دهنده
شکل است نیتروژن
28
می نشان مطالعات .
سیستم در که دهد
هتای
فشرده
از بتیش کشتاورزی ی
11
در شتده اعمتال نیتتروژن از درصتد
نمی استفاده گیاه توسط مزرعه
مصترف میزان افزایش به توجه با .شود
بوم در شیمیایی کودهای
نظام
شکل چغندرقند های
22
کارایی مقدار ،
سال طی در نیتروژن جذب
کتود مصترف افزایش با مطالعه مورد های
نیتروژن
شکل یافت کاهش
20
.
شکل
04
-
تغییرات روند
در چغندرقند در نیتروژن مصرف و استفاده ،جذب کارایی
منطقه
تربت
حیدریه
بازه در
سال زمانی ی
های
0832
-
0831
Figure 14- Trend of nitrogen uptake efficiency, nitrogen utilization efficiency and nitrogen use efficiency of sugar beet
in the Torbat-e Heydariyeh region from 2001-2016
به نتایج اساس بر
طتی در نیتتروژن مصترف افتزایش مده دست
سال
بت منجتر مطالعته متورد های
کتاهش ه
02
/
1
محصتول کیلتوگرم
کتارایی شتده جتذب نیتتروژن کیلتوگرم ازای به شده تولید اقتصادی
بتوم در نیتروژن از استفاده
داد نشتان نتتایج .گردیتد چغندرقنتد نظتام
y = -0.2536x + 146.88
R² = 0.4113
0
5
10
15
20
25
30
480.00 490.00 500.00 510.00 520.00
نیتزوژن
جذب
کارایی
Nitrogen
uptake
efficiency
)%(
نیتروژن مقدار
(
خاک و کود
)
(
kg ha-1
)
Nitrogen (fertilizer and soil)
y = -0.47x + 592.44
R² = 0.6264
460
470
480
490
500
510
520
150.00 170.00 190.00 210.00 230.00
نیتزوژن
استفاده
کارایی
Nitrogen
utilization
efficiency
(
kg
Root/
kg
N
obsorbed
)
نیتروژن مقدار
(
خاک و کود
)
(
kg ha-1
)
Nitrogen (fertilizer and soil)
y = -0.8076x + 436.1
R² = 0.6191
0
10
20
30
40
50
480 490 500 510 520
نیتروژن
مصرف
کارایی
Nitrogen
use
efficiency
)kg
Root/
kg
N)
نیتروژن مقدار
(
خاک و کود
)
(
kg ha-1
)
Nitrogen(fertilizer and soil)