Detyre Kursi - Pjeset fizike te KompjuteritDurim Hysa
Kjo eshte nje detyre kursi, ku shpjegonpjeset e kompjuterit dhe funksionimin e tyre, une po e ngarkoj kete detyre per tju ardhur ne ndihme sado pak studenteve te rinje. Faleminderit.
Detyre Kursi - Rrjetet Wireless dhe siguria e tyreDurim Hysa
Kjo eshte nje detyre kursi, ku shpjegon rrjetet wireless dhe teknologjite me te fundit, une po e ngarkoj kete detyre per tju ardhur ne ndihme sado pak studenteve te rinje. Faleminderit.
Detyre Kursi - Pjeset fizike te KompjuteritDurim Hysa
Kjo eshte nje detyre kursi, ku shpjegonpjeset e kompjuterit dhe funksionimin e tyre, une po e ngarkoj kete detyre per tju ardhur ne ndihme sado pak studenteve te rinje. Faleminderit.
Detyre Kursi - Rrjetet Wireless dhe siguria e tyreDurim Hysa
Kjo eshte nje detyre kursi, ku shpjegon rrjetet wireless dhe teknologjite me te fundit, une po e ngarkoj kete detyre per tju ardhur ne ndihme sado pak studenteve te rinje. Faleminderit.
Ndryshimi në mes të softverit sistemor dhe softverit aplikativ
Llojet e softverit sistemor
Funksionet bazike, karakteristikat dhe kategorit e softverit sistemor
Përshkrimi i sistemeve operative etj
Enkel vela nje krahasim midis arkitekturave te driverEnkel Vela
Enkel Vela: Kernelat e sistemeve te operimit me modern perbehen nga nje numer komponentesh si nje menaxher memorje,
nje skedulues procesesh, shtresa e abstragimit te hardware-it (HAL - Hardware Abstraction Layer) dhe menaxheri i sigurise.
3. Historia
Pajisja e driverëve u krijua nga disa programerë, të cilët kërkuan të vendosnin standarde të thirrjeve të
sistemit (system calls) në bashkëveprim me harduerin. Pajisja e driverëve u “shpik” kur procesorët x86bit shtuan
aftësinë e tyre të hyjnë në 32bit në modalitetin e mbrojtur (protected mode).
Pajisja e parë driver thuhet të jetë lansuar në vitin 1970 dhe është quajtuar RT-11. Ky driver kishte
madhësi të vogël dhe ishte një përdorimsh.
Fig.2 Definicioni “driver”
4. Shfrytëzimi
Pajisja e driverit është program i cili kontrollon një lloj të veçantë të pajisjes që është e bashkangjitur
në kompjuter.
Driveri është një komponent softuerik që mundëson komunikimin e sistemit operativ dhe pajisjes me
njëra-tjetrën.
Driverat mundësojnë sistemin operativ të komunikojë me hardware apo mund të themi se është një
përkthyes që përkthen gjuhën e sistemit operativ në gjuhën e pajisjes.
Çdo pajisje që lidhet me kompjuter ka driverin e vet, si p.sh. printeri (shtypësi), tastiera, DVD/CD-
ROM etj. Disa driver vijnë bashkë me sistem operativ (mausi, tastiera etj.), ndërsa të tjerat duhet të shfaqen (load)
atëherë kur e lidhim pajisjen me kompjuter, nëse jo atëherë duhet të ju instalohen driverat e rinj. Kjo e fundit
zakonisht ndodh atëherë kur ne instalojmë një verzion më të ri të ndonjë sistemi operativ. Driverët mund të
instalohen nga ueb-faqet e kompanive përkatëse.
Çdo pajisje ka driver të veçantë, pasi që funksionimi nuk është i njëjtë për të gjitha pajisjet.
Fig.3 Device Manager
5. Llojet/Krahasimi
Numri i llojeve të driverave është i panumrueshëm. Disa nga ata janë:
BIOS (basic input/output system)
Është driveri bazik i kompjuterit. BIOS është program i mikroprocesorëve të kompjuterëve personal
ku shfaqet (boot) kur e ndezim kompjuterin dhe startohet sistemi operativ.
Driverët e Pllakëzës amë (motherboard)
Driverët e Pllakëzës amë apo motherboard janë programe të vogla dhe bazike për funksionimin e
kompjuterit që mund të lexohen si nga Windows-i ashtu edhe nga Linux-i, ku bëjnë pjesë: portet e
broadband, portet e USB, portet e mausit dhe tastierës si dhe driverët bazikë të zërit (audio) dhe
videos (audio & video support).
Driverët e BIOS dhe të Motherboard nuk janë të njëjtë.
Driverët e Harduerit
Driverët e Harduerit janë programe të dizajnuara apo softuer që lejojnë sistemin operativ të
komunikojë me harduerin tonë. Disa nga këta driver janë: kartelat grafike, kartelat e zërit, kartelat e
rrjetit (network cards) etj.
Driverët virtual
Këta driver janë të ndryshëm nga shumica e driverëve të tjerë. Njëra prej detyrave kryesore të
driverave është leximi i fajllave .iso pa pasur një disk duke përdorur njërin prej këtyre driverëve që
imitojnë drivet e CD dhe DVD.