2. • Per here te pare i zbuloi zvicerani Miescher ne vitin 1970
ne berthemen e leukociteve
• James Watson dhe Francis Crick ne vitin 1953
percaktuan strukturen e ADN
• Watson, Crickdhe Maurice Wilkins u nderuan me qmimin
nobel ne vitin 1962 per fiziologji dhe mjekesi
• Per zbulimin e tyre ne lidhje me strukturen e ADN dhe
rendesine qe kane ne bartjen e materialit te jetes
3. • Kane strukture te nderlikuar
• Jane vargje polinukeotidike te ndertuara nga
mononukleotidet
• Mononukleotidi perbehet nga:
• Bazat azotike purine dhe pirimidine
• Monosaharidi (riboza ose deoksiriboza)
• Acidi fosforik
4. • Bazat azotike qe ndertojne acidet nukelike jane derivate
te
• Purines (adenina, guanina) dhe
• Pirimidines (timina uracili citozina)
5. • Jane molekula te perbera prej bazave azotike dhe
monosaharideve, ribozes ose deoksiribozes
• NUKLEOZIDI =BAZA+SHEQERI
• Lidhja B-N-glikozide ne poziten 1 te derivatet e
pirimidines dhe 9 te derivateve te purines
• Mbaresa –idin, per derivatet e pirimidines dhe
• -ozin, per derivatet e purines
6.
7. • Estere fosfatike te nukleozideve
• Lidhja e acidit fosforik per ribozen ne pozitat 2’,3’,5’
• Per deoksiribozen 3’dhe 5’
• Mundet qe molekula e acidit fosforik te formoj dy lidhje
esterike dhe formohen nukleotidet ciklike
• NAD
• NADP
• FAD
• Koenzima A
• Mononukleotidet Dyfosfate dhe trefosfate
8.
9.
10.
11. E ngjashme me ate te proteinave
Strukturen primare e ben renditje e bazave azotike ne vargun
polinukleotidik
Strukturen sekondare - lidhja hidrogjenore
Strukturen terciare – radhitja hapsinore
Strukturen kuaternare- realizohet me shtimin e elementeve tjera
si te proteinat kromatina paraqet nje strukture te komplikuare
12. • Jane polinukleotide te te cilat vargun kryesor e perbejne:
• Deoksiriboza
• Bazat azotike:adenina, guanina purine dhe citozina,
timina pirimidine
• Acidi fosforik
• Bazat heterocikle jane te vendosura ne anen e
brendshme, bazat purine dhe pirimidine jane te
vendosura njera prane tjetres dhe lidhen me lidhje
hidrogjenore
• ADN ka strukture alfa-helikse lidhja 3’5’-5’3’
13.
14.
15. • Gjenet jane te ndertuara prej acideve nukleike
• Replikimi ndodh gjate ndarjes se qelizave
• Ndodh shkeputja e lidhjeve hidrogjenore
• Despiralizimi
• Formimi i vargut te ri
• Modelet e replikimit:
• Konservativ
• Dispersiv dhe
• Semikonservativ
16.
17. • Kalimi i materialit gjenetik nga ADN-ARN quhet
transkriptim
• Kryhet ne drejtim 5’-3’
• Vetem njeri zingjire transkriptohet
• ARN polimeraza dhe enzima tjera
• Procesimi ARNi
18. • Nje zingjirore
• Permbejne vargje polinukleotidike me mase me te vogel
se ADN
• Strukturen e kane te ngjashme me acidet
deoksiribonukleinike
• Vetem ne vend te Timines eshte Uracili
• Sinteza behet ne baze te komplementaritetit dhe
dirigjohet nga ADN
• Transkriptim
• Skajet 5’,3’
19. • Egzistojne tri lloje te acideve ribonukleinike:
• ARNi-informative
• ARNr-ribozomale
• ARNt-transportuse
20. • ARN-t (ARN-ja e transportit).
• ARN-t ka funksion transportimin e aminoacideve në
ribozome. ARN-t është molekulë acidi nukleik shumë e
vogël me 75-90 nukleotide.
• Kanë formën e "gjethes së tërfilit" me katër palosje.Në
këtë strukturë dallohen dy zona veçanërisht të
rëndësishme.
• Krahu akseptor (skaji 3') ku fiksohet aminoacidi
• Antikodoni që përmban 3 baza të cilat çiftohen gjatë
përkthimit(translacionit) me një kodon,në bazë të vetisë
së përplotësimit.
21. • Kryhet ne ribozome
• Translatimi është përkthimi i informacionit gjenetik nga
gjuha e ARN-i në gjuhën e proteinave.Elementët qelizorë
që marrin pjesë në translatim janë :
• a)ribozomet ; b)ARN-i ; c)ARN-t.
• Në procesin e sintezës së proteinave dallohen tre faza :
• 1)fillimi ,
• 2)sinteza ,
• 3)mbarimi.
22. • Kane rendesi te madhe
• Ne ta ruhet materiali gjenetik qe eshte bartes i jetes
• Jane te vendosura te dhenat per proteinat e nevojshme
per ndertimin e qelizave te reja
• Paraqesin karakteristikat individuale per secilin lloj
• Pershkruajn vetite fenotipore te organizmav
