Presentatie met discussie voor de CMF Studenten in Rotterdam in oktober 2012

1. CMF Rotterdam, 27 september 2012

2.  Collegiale verhouding met collega’s
 Behandeling ten nutte van de zieke
 Niets doen dat tot schade kan leiden
◦ Geen moord
◦ Geen euthanasie
◦ Geen abortus
 Geen misbruik maken van positie
◦ Seksueel genot zoeken
◦ Zwijgplicht negeren

3.  Medisch veld gegroeid
◦ Bedrijfsgeneeskunde
◦ Preventieve geneeskunde
◦ Integrale zorg
 Medisch macht toegenomen
◦ Orgaantransplantatie
◦ Reanimatie
◦ Voortplantingstechnieken, zoals IVF
 Beperkte middelen, dwingt tot keuzen
 Verzakelijking

4.  Niet meer menselijk… aan dood overgeven
 Niet meer te “repareren” door mensenhanden
 Voorbeeld: Leeftijd als keuzecriterium
◦ Fysiologische beperkingen
◦ Niet meer meetellen

5.  Wat is het nut, doel, effect van het handelen?
◦ Bv. Wat geeft meer schade, abortus of zwangerschap uitdragen?
◦ Hippocratische traditie
 Welke norm is in het geding (los van effect)?
◦ De Verlichting (bv. respect voor autonomie)
◦ Levensbeschouwing (bv. eerbied voor het leven)

6.  Dingen hebben een waarde los van hun nut
 houding van waardering
ingrijpen mag alleen op bepaalde voorwaarden
 Werkelijkheid –
een samenraapsel van toevalligheden
 houding van manipulatie
ingrijpen mag om te gebruiken en
te beheersen
Abraham Heschel
(1907–1972)

7.  Palliatieve sedatie
 Euthanasie
 Versterven
 Niet behandelen, niet reanimeren
 Stoppen met behandelen
 ‘Pil van Drion’

8.  Fysieke klachten
 Psychisch lijden
 Sociale pijn
 Spirituele noden
Cicely Saunders
(1918–2005)

9.  Alleen God eerbied verschuldigd
 De dood een vijand
 God heeft ook een hand in ons sterven
 De echte overwinning op de dood komt niet van artsen
 De dood soms
“genezing van het lijden”
 Grenzen nodig aan
medische inzet

10.  Hulp bij zelfdoding en euthanasie
 nieuwe indicaties
 Doden van mensen die
wilsonbekwaam zijn
◦ Gehandicapte pasgeborenen
◦ Demente bejaarden

11. CBS, 2012

14.  Eenzaamheid
 Verveling
 Lichamelijk
ongemak
 Afhankelijk zijn
 Je teveel voelen
Dit wordt verergerd
door de voorstellen
van ‘Uit Vrije Wil’

15.  ‘Geen kwaliteit van leven’
 ‘Geen bewustzijn’
 ‘Geen vermogen tot genieten’
 Bemoeilijkt palliatieve zorg
◦ Neiging om gebreken te
verbergen
◦ Neiging tot isolement
◦ Verminderd zelfbeeld
◦ Angst voor de toekomst

16.  ‘Pil van Drion’, 1991
 Zaak‐Brongersma, 2001, 2002
 Commissie‐Dijkhuis, 2004
 ‘Uit Vrije Wil’, 2010

17. Wetsvoorstel van Pia Dijkstra (D66)
Mensen die buiten de euthanasiewet vallen:
niet ernstig ziek, niet depressief en geen ondraaglijk lijden.
‘Sommige mensen vinden dat ze te oud worden’.
‘Voor hen moeten we een waardig einde kunnen regelen.’

19.  Voltooid leven, een kwestie die
je als volwassen mens
zelf nuchter regelt
 Angst, medelijden, solidariteit, vrijheidsdrang… en
allerlei persoonlijke ervaringen die
niemand onberoerd laten

20.  ‘als ouderen hun waardigheid verliezen, moeten zij
kunnen kiezen voor een humane dood’ (Femke
Halsema, 2008)
 Vergelijk keuze van…
beroep, woonplaats of
levenspartner
 ‘De dood komt niet aan
het eind van het leven’

21.  Artsen zijn ‘conservatiever’ dan
menig tv programma
Weerzin tegen ‘u vraagt en wij draaien’
 Voor arts is zorgplicht heilig,
daarom juist het doktersvak gekozen
Maar soms schiet de zorgplicht dóór – geen verschil zien
tussen zorgen en stoppen met behandelen

22. Lichamelijk Psychisch Sociaal Existentieel
Zelfstandigheid Helder zijn Zich een last Geen controle
voelen over het leven
Lichamelijke Neerslachtig Privacy Leven geen zin
klachten zijn bedreigd
Beperking Niet kunnen Geen steun Onzekerheid
activiteiten accepteren gemeenschap
Niet (mentaal) Niet kunnen Nadenken over
kunnen vechten communiceren het einde

23.  De arts heeft te veel macht gekregen
 Ethiek is verworden tot “je houden aan de regels”
 De dood is geen biologisch proces
 “Waardig sterven” is geen monopolie van de NVVE
 “Uit Vrije Wil” is een suggestieve naam
www.paullieverse.nl
www.cmf‐nederland.nl

24. Perspectieven op 35 jaar
euthanasie in Nederland
Lindeboomreeks deel 15
€ 16,90