1. Met mij alles goed
Het perspectief van de ervaringsdeskundige
Marcia Kroes
Topzorg in de GGZ-verpleegkunde
26 mei 2008
SoSe

2. Samen werken aan herstel
De Landelijke Stichting Zelfbeschadiging is van
mening dat zelfbeschadiging als
overlevingsstrategie erkend moet worden. De
nadruk wordt niet gelegd op het direct moeten
stoppen, maar op het inzichtelijk maken van
oorzaken en aanleidingen, stap voor stap
werken aan controle en het vinden van
alternatieven. Zelfbeschadiging moet
bespreekbaar zijn: negeren, straffen,
veroordelen of verbieden werkt niet.

3. Met Mij Alles Goed
 Fotodocument
 Kunst- en trainingsproject LSZ

4. Eigen ervaring met zelfverwonding en de
verpleegkundige praktijk (1)
 20 jaar geleden
 10 jaar geleden

5. Klachten van lotgenoten
 Niet-snijd-contracten
 Genegeerd worden
 Neutrale behandeling
 Weggestuurd worden
 Zelf verbinden
 Er niet over mogen praten
 ‘Strafmaatregelen’
 …

6. Eigen ervaring met zelfverwonding en de
verpleegkundige praktijk (2)
 Heden
 Toekomst…??

7. Het taboe op lijden
Cliënten willen praten over:
 Hun pijn
 Hun verdriet
 Hun trauma’s
 Hun angsten
 Hun doodswens
 Hun boosheid

8. De verpleegkundigen
Verpleegkundigen willen:
 Controle
 Beheersen
 Dat hun cliënten stoppen met
zelfbeschadigen
 Hun cliënten helpen
 Dat hun begeleiding de cliënten helpt

9. Zelfbeschadiging kan:
 een manier zijn om heftige gevoelens te uiten;
 helpen om erger te voorkomen;
 een manier zijn om zichzelf te straffen;
 een manier zijn om jezelf te bewijzen, om zelfcontrole uit
te oefenen;
 ook een manier zijn om weer iets te voelen;
 soms een manier zijn om jezelf onaantrekkelijk te
maken;
 een manier zijn om aandacht en hulp te vragen voor
achterliggende problemen;
Waarom doen we het?

10. Waarom doen we het niet?
 Aandachttrekkerij
 Negatief gedrag
 Borderline
 Shockeren
 Groepsdruk
 Zielig doen
 Kopieergedrag

11. Zelfbeschadigingsproces
Het denkstadium (beginfase)
Het gevoelsstadium (klimmende fase)
Het gedragsstadium (crisisfase)
En het effect van de zelfbeschadiging
(postcrisisfase)

12. Wat levert het je op? (korte termijn)?
 Overleving
 Een vriend
 Rust
 Ontspanning
 Verminderen chaos in je hoofd
 Weer iets voelen
 Niks meer voelen

13. Wat krijg je er ongewild bij?
 Een vijand
 Wonden en littekens
 Slechte behandeling, bijv. SEH, uitgesloten
worden van therapie
 Stigmatisering
 Een waardeloze manier om te vragen wat je
nodig hebt
 Afwijzing door de omgeving

14. In een besloten setting
 Zelfbeschadiging neemt toe
 Heeft te maken met (verlies van) autonomie en
controle
 Groepsleiders zijn dan de ‘belangrijkste ander’
 Begeleiders moeten laten weten dat het voor hen
oké is om erover te praten
 Een reactie als boosheid, schrik, verdriet is allemaal
menselijk
Daar kunnen wij wel tegen!
 Voel je niet machteloos als niets wat je doet lijkt te
helpen…

15. Wat doet het met de cliënt?
 Schamen
 Terugtrekken
 Liegen
 Boos worden
 Bang zijn
 Sociaal wenselijk gedrag
 Ontwijken

16.  AFSTAND NEMEN
 Er niet naar vragen
 Er niet naar willen kijken
 Fysiek afstand nemen
 Het verzwijgen
 Het er niet over hebben met de cliënt in de hoop dat het
vanzelf wel weggaat
Wat doet het met de
verpleegkundige / begeleider?

17. Tips voor het teamTips voor het team
 Praat er met het team over
Wat doet het met je?
 Zorg voor je eigen deskundigheidsbevordering
 Zoek intervisie of een maatje
 Vraag supervisie aan
 Neem professionele afstand met behoud van
betrokkenheid: kijk er naar, neem waar wat het met
je doet en handel met verstand van zaken

18. Met mij alles goed
Het project vraagt door middel van kunst, in de
vorm van een reizende tentoonstelling,
gecombineerd met een meerdaags
trainingsprogramma aandacht voor de delicate,
complexe en belangrijke positie van
verpleegkundige en agogisch opgeleide
hulpverleners in de intramurale GGZ met als
doel een werk- en omgangsklimaat te stimuleren
waarin zowel patiënten als hulpverleners zich
gezien, begrepen en ondersteund voelen.

19. Hoop voor de toekomst
 Over tien jaar??

20. Landelijke Stichting Zelfbeschadiging (LSZ)
Postbus 140
3500 AC UTRECHT
Tel. 030 – 2311 473
www.zelfbeschadiging.nl
Marcia Kroes
SoSe Voorlichting, training & Advies
Tel. 06 – 5044 2319
sose.vta@hotmail.com