Onder de titel Palliatieve zorg op een palliatieve zorg unit besprak ik de lessen van de afgelopen 20 jaar in ons ziekenhuis met een palliatieve zorg afdeling tijdens de Pijndagen, 24 november 2012.

1. De anesthesioloog en
de palliatieve zorg unit
Paul J. Lieverse

2. Twee stromingen
Medisch script Verzet tegen medisch script
 Volgt medische definities  Brengt juist de stervende persoon
van dood en leven als actor in beeld
 “De dood zie je op monitor”  Vaak leidend principe in hospices
 Beslissen over leven & dood  Persoonlijke groei in het
 Leven behouden gezien als stervensproces (Kübler-Ross)
eerbied voor het leven  De dood een mysterie
Naar Clive Seale, Constructing Death, 1998

3. Palliatieve zorg & oncologie
 Klein plekje in de opleiding tot arts
 Bezien als de softe sector
 Ervaren als “handdoek in de ring gooien”
 Kennis wel aanwezig,
maar weinig toegepast
 Groeiende aandacht
vanuit de politiek

4. Startfase PZU in Daniel den Hoed
 Vanaf 1995, al snel met 7 bedden
 Ingebed in afdeling Interne Oncologie (“strijd”)
 Toen: gemiddelde overleving 2 maanden
 Toen: 25% overlijdt tijdens opname
 Toen: soms wekenlange opnames
 Investering in eigen motivatie, innerlijke groei personeel
 Daarnaast aparte transfer-functie (VCPT)

5. Cijfers van laatste jaren
 Aantal opnames > 400 per jaar (merendeel wegens pijn)
 Ligduur: 50% 2 - 5 dagen
44% 5 - 10 dagen
5% 10 - 15 dagen
1% > 15 dagen
 Overlijdens: 10% op de PZU (ca. 1 per jaar met euthanasie)
 Naar huis met “invasieve” pijnbehandeling: ong. 1 per week
 Groei naar 13 bedden
 Interdisciplinair werken meer onder druk (DOT)

6. Hoe was het “toen”… en hoe nu
Jaren 90 Anno 2012
 Bijna-thuis huis, hospice  Veel andere opties beschikbaar
 Vrijheid voor experiment  Business case vereist
 Intuïtief  Methodisch, protocollair
 Zorg voor de zorgenden  Dossiervorming, datamanagers
 Wie is de baas?  Wetenschappelijke productie
 Softe aanpak, eigen emoties  Meetpunten, symptoomcontrole
 Exclusief hoog-complexe zorg  Ook voor actief behandeltraject

7. Organisatorische consequenties
Sterkte Zwakte
 Bedden = concreet domein  Kift van andere afdelingen
 Toewijding, kwaliteit  Eiland, los van realiteit
 Whole person medicine  Welzijn i.p.v. benodigde zorg
 Kweekvijver (COPZ)  Alleen voor de happy few
 Communicatie met een C  Abracadabra voor buitenstaanders
 Zorg aan het bed  Hoog aantal burn-out
 Onderlinge scholing  Anamnese (dossier) zeeën tijd

8. Twee karikaturen
Jaren 90 Anno 2012
Medisch-
technische
inzet
Bejegening,
zingeving

9. Probleemgebieden voor professional
 Communicatie
 Attitude
 Grenzen
 Emoties
 Abstineren
 Pijn
 Rouw / stervensbegeleiding
 Cultuur
Naar Anneke Francke & Dick Willems

10. De dokter als solist
“Pijn hoeft niet meer
tegenwoordig”

11. Effect van multidisciplinair werken
“Wij weten wat
het beste is
voor de patiënt”

12. Wat vindt de patiënt belangrijk
 Bejegening – aardig
 Vakbekwaamheid – vaardig
 Organisatie
 Zelfstandigheid
 Steun
 Vertrouwelijk omgaan met informatie
 Toetsbaar zijn van de instelling