1. 1
ðI M TIN M Y NGÀY QUA
S 53
THƯ G I CH T CH NƯ C
nhân chuy n công du Hoa kỳ
Kính g i Ch t ch Nư c Trương T n Sang
Chúng tôi, nh ng ngư i Vi t Nam trĩu n ng ưu tư v v n nư c, ñang băn khoăn theo
dõi nh ng di n bi n m i v th i cu c trong nư c và trên th gi i, bày t v i Ch t ch Nư c
nhân chuy n công du Hoa Kỳ s p t i m t s suy nghĩ sau ñây:
1. Cu c công du c a Ch t ch Nư c l n này di n ra trong b i c nh c a nh ng ho t
ñ ng qu c t d n d p khu v c ðông Nam Á, ðông Á, Châu Á-Thái Bình Dương và trên th
gi i, ñ c bi t là cu c h i ñàm riêng gi a Ch t ch Trung Qu c T p C n Bình và T ng th ng
Obama, r i chuy n công du c a Ch t ch Nư c ñ n Trung Qu c và ký k t Tuyên b chung
Vi t Nam-Trung Qu c.
Nh ng cam k t ñưa ra trong Tuyên b chung Vi t Nam-Trung Qu c chưa ráo m c
thì ngay l p t c trên Bi n ðông, các tàu h i giám c a Trung Qu c ñã rư t ñu i và hành
hung tàu cá c a ngư dân ta ñang hành ngh trên vùng lãnh h i c a Vi t Nam g n qu n ñ o
Hoàng Sa. Hành ñ ng ngang ngư c này di n ra ñ ng th i v i vi c h t ch c c p phát gi y
ch ng minh nhân dân và gi y cư trú ñ t ñ u cho ngư i Trung Qu c cái g i là “thành ph
Tam Sa”, mà ngay khi h thành l p, Vi t Nam ñã tuyên b rõ ràng r ng vi c làm này c a
Trung Qu c ñã vi ph m ch quy n c a Vi t Nam ñ i v i hai qu n ñ o Hoàng Sa và Trư ng
Sa và hoàn toàn vô giá tr .
ðây là m t hành ñ ng có tính toán th hi n rõ âm mưu và th ño n x o quy t c a gi i
c m quy n B c Kinh, cho nên không th trông mong vào ñi u mà ngư i phát ngôn c a B
Ngo i giao ta tuyên b “khi ñư ng dây nóng ñi vào ho t ñ ng, hai bên s có th nhanh chóng,
k p th i trao ñ i thông tin và bi n pháp x lý các v vi c phát sinh ñ t xu t liên quan ñ n ngh
cá”. Làm sao có th tin vào gi i c m quy n Trung Qu c khi h nói m t ñ ng, làm m t n o?
Vì v y, tuy t ñ i không th ñ cho nh ng “cam k t”, nh ng “tuyên b ” v i Trung Qu c
trong th i gian v a qua ph bóng và nh hư ng x u t i cu c công du c a Ch t ch Nư c ñ n
Hoa Kỳ l n này.
Ch ng nào các nhà lãnh ñ o Vi t Nam v n còn lư ng vư ng trong vòng ki m t a c a
“mư i sáu ch ”, “b n t t” nh m che ñ y th ño n c a ch nghĩa bành trư ng ð i Hán,
ch ng y Vi t Nam v n b ñ y vào qu ñ o Trung Qu c, ñ t nư c s v n còn tr m luân. N u
l i ch d a vào nh ng gi i pháp như ki u “ñư ng dây nóng” thì e ch có th d n t i vi c trói
tay trói chân ngư i yêu nư c ñang quy t li t ñ u tranh v ch m t mưu ñ ñen t i c a k xâm

2. 2
lư c, khác nào nh ng th a thu n ng m nh m làm suy gi m ý chí qu t cư ng b t khu t c a
toàn dân Vi t Nam, ñang ph n n v ch tr n nh ng th ño n x u xa, l a m .
2. Chuy n công du c a Ch t ch nư c di n ra trong b i c nh ñ t nư c ñang g p nhi u
khó khăn. Th c tr ng kinh t r t ñáng lo ng i. Nhi u ho t ñ ng kinh t b ñình ñ n, nhi u
doanh nghi p phá s n, ngư i lao ñ ng thi u vi c làm, nông dân và ngư dân g p vô vàn tr
ng i, ñ i s ng các t ng l p nhân dân, ñ c bi t là ngư i nghèo, ngư i s ng vùng sâu vùng xa
h t s c khó khăn. Nhi u gi i pháp tháo g ñang ñư c ñ t ra và xúc ti n m nh m , trong ñó
vi c tham gia Hi p ñ nh ð i tác Kinh t xuyên Thái Bình Dương (TPP) c n ñư c xem như
m t hư ng ra, m t gi i pháp quan tr ng. ðây là v n ñ ñư c ñưa ra trong chương trình ngh
s c a Ch t ch Nư c v i ngư i ñ ng c p Hoa Kỳ.
Tuy nhiên nh ng ñi u ki n tham gia TPP không ñơn thu n ch là nh ng cam k t v
kinh t mà bao g m c nh ng v n ñ dân ch và nhân quy n. Báo chí và truy n thông M
nh ng ngày g n ñây liên t c ñưa tin v ch ñ này. ð i s Hoa Kỳ t i Vi t Nam, ông David
Shear ñã không ng n ng i nói rõ: “S có r t nhi u ngư i Qu c h i M ñ t câu h i v v n ñ
dân ch , nhân quy n c a Vi t Nam khi chúng tôi trình hi p ư c ñó (TPP) lên, chúng tôi không
th tránh ñư c th c t chính tr ñó”. Tuy th , dân bi u Frank Wolf c a ð ng C ng hòa v n
quy t li t: “Ngư i dân Vi t Nam và hàng tri u ngư i M g c Vi t x ng ñáng ñư c hư ng ñi u
ki n t t hơn nh ng gì mà ð i s Shear và chính quy n này mang l i. Chính quy n Obama ñã
làm th t v ng m i công dân Vi t Nam và m i công dân M g c Vi t v n quan tâm ñ n nhân
quy n và t do tôn giáo”.
Ph i chăng ñó cũng là lý do t i sao g n ñây hai văn b n v nhân quy n ñ i v i Vi t
Nam l i g p rút ñư c so n th o và trình lên H ngh vi n và Thư ng ngh vi n M . Trong
ñó, có n i dung ràng bu c ñi u ki n nhân quy n và dân ch vào các kho n vi n tr phi nhân
ñ o dành cho chính ph Vi t Nam, ñ ng th i c súy thái ñ c ng r n hơn trong lĩnh v c
nhân quy n và t do tôn giáo, thêm vào ñó có ñi u kho n v ñóng băng và c m ch giao d ch
liên quan ñ n t t c tài s n và l i ích c a nh ng ñ i tư ng vi ph m lu t này. T ch c Phóng
viên Không biên gi i m i v a ñưa ra m t danh sách 35 blogger b giam c m Vi t Nam là
m t c nh báo v s vi ph m m t cách tr ng tr n ñi u 19 c a Tuyên ngôn qu c t nhân quy n,
khi Vi t Nam ñang ng c vào H i ñ ng Nhân quy n: “M i ngư i ñ u có quy n t do tư
tư ng và bi u ñ t. Quy n này bao g m s t do tư tư ng mà không b c n tr , ñư c t do tìm
ki m, thu nh n và qu ng bá tin t c và ý ki n qua m i phương ti n truy n thông b t k biên
gi i”. Không ph i ng u nhiên T ng Thư ký Liên Hi p Qu c tuyên b : “T t c các n n nhân
c a vi c vi ph m nhân quy n có th trông c y vào H i ñ ng nhân quy n như m t di n ñàn và
m t bàn ñ p cho các hành ñ ng”.
y v y mà, trong khi ñ i s ng kinh t b ñình ñ n thì gi i c m quy n nư c ta l i tăng
cư ng b t b , tr n áp ngư i yêu nư c; nh ng ngư i bày t chính ki n m t cách ôn hòa
ch ng Trung Qu c xâm lư c v n b kh ng b , ñe d a theo ñi u 258 c a B lu t Hình s , ñi u
ñó ñã t o m t áp l c ñè n ng lên tâm tr ng xã h i. Ch ng nào mà cái g i là “t i l i d ng các
quy n t do dân ch xâm ph m l i ích c a Nhà nư c, quy n, l i ích h p pháp c a t ch c,
công dân” ñang ñư c v n d ng h t s c tùy ti n và tràn lan chưa b xóa b , thì gương m t
Vi t Nam v dân ch và nhân quy n chưa th ñư c c i thi n trong ánh m t c a công lu n
trong khu v c và trên th gi i. Không th nh p nh ng khái ni m “nhân ñ o” như cách mà
báo chí nhà nư c ñưa tin v i vi c kh ng ñ nh th c thi quy n con ngư i, th c thi dân ch .
Tình tr ng y làm cho vi c tham gia vào TPP không th thu n bu m xuôi gió ñư c.

3. 3
3. ðó là hai tr ng i to l n mà Ch t ch Nư c ñang ñ i di n. Tuy v y, ñây l i là th i
cơ ñ th hi n b n lĩnh c a ngư i gánh vác tr ng trách trư c T qu c và nhân dân. Và ñây
cũng là th i cơ thu n l i ñ ñ y t i công cu c “gi i Hán hóa” mà dân t c ta bao ñ i nung
n u, quy t thoát kh i qu ñ o Trung Qu c h i nh p vào th gi i dân ch , văn minh. Ông
cha ta t ng răn d y, b l th i cơ là s b l t h i nh t mà r i cái giá mà dân t c ph i tr là
không sao lư ng h t. Chính vì v y mà cách ñây hơn năm trăm năm, Nguy n Trãi ñã c nh
báo: “Th i! Th i! Th c không nên l ”. Chúng tôi hy v ng r ng Ch t ch s không ph lòng
mong m i c a ông cha ñ x ng ñáng v i ñòi h i c a nhân dân ñang chăm chú dõi theo
chuy n công du quan tr ng này.
Xin g i Ch t ch Nư c l i chào trân tr ng.
Ngày 19.7.2013
DANH SÁCH NH NG NGƯ I G I THƯ
1. Nguy n Quang A, nguyên Vi n trư ng Vi n IDS, Hà N i
2. Bùi Ti n An, c u tù chính tr Côn ð o, nguyên cán b Ban Dân v n Thành y TP HCM, TP
HCM
3. L i Nguyên Ân, nhà nghiên c u phê bình văn h c, Hà N i
4. Huỳnh Kim Báu, nguyên T ng thư ký H i Trí th c yêu nư c TP H Chí Minh, TP HCM
5. Nguy n Nguyên Bình, H i viên H i Nhà văn Hà N i, Hà N i
6. Nguy n Tr ng Bình, nguyên Hi u trư ng Trư ng ð i h c T i ch c TP H i Phòng, H i
Phòng
7. Nguy n Hu Chi, GS, nguyên Ch t ch H i ñ ng Khoa h c Vi n Văn h c, Hà N i
8. T ng Văn Công, nguyên T ng biên t p báo Lao ñ ng, TP HCM
9. Nguy n Trung Dân, nhà báo, TP HCM
10. Nguy n ð c Diên, bác sĩ, TP HCM
11. Nguy n Xuân Di n, TS, nhà nghiên c u Hán Nôm, Hà N i
12. Hoàng Dũng, PGS TS, TP HCM
13. Ph m Chí Dũng, nhà báo t do, TP HCM
14. Hà Dương D c, Hoa Kỳ
15. Lê Hi u ð ng, nguyên Phó T ng Thư ký y ban Trung ương Liên minh các l c lư ng Dân
t c, Dân ch và Hòa bình Vi t Nam, nguyên Phó Ch t ch M t tr n T qu c Vi t Nam TP
H Chí Minh, ð i bi u H i ñ ng Nhân dân TP H Chí Minh khóa 4, 5, TP HCM
16. Nguy n ðình ð u, nhà nghiên c u, TP HCM
17. Ph m Văn ð nh, TSKH, Pháp
18. Nguy n Ng c Giao, GS, nhà báo, Paris, Pháp
19. Lê Công Giàu, nguyên Phó Bí Thư thư ng tr c Thành ðoàn TNCS TP HCM, nguyên Phó
T ng Giám ñ c T ng công ty Du l ch TP HCM
20. Chu H o, PGS TS, nguyên Th trư ng B Khoa h c Công ngh và Môi trư ng, nguyên
thành viên Vi n IDS, Hà N i
21.ð ng Th H o, TS, nguyên Phó ban Văn h c C C n ñ i, Vi n Văn h c, Hà N i
22. Võ Th H o, nhà văn, Hà N i
23. Ph m Duy Hi n, GS TS, nguyên Vi n trư ng Vi n Nghiên c u h t nhân ðà L t, nguyên
thành viên Vi n IDS, Hà N i

4. 4
24. H Hi u, c u tù Côn ð o, nguyên Chánh văn phòng Ban Dân v n M t tr n, Thành u TP
H Chí Minh, TP HCM
25. Võ Văn Hi u, nguyên cán b ðài phát thanh gi i phóng thu c Ban Tuyên hu n Trung ương
c c Mi n Nam
26. Nguy n Xuân Hoa, nguyên Giám ñ c S Văn hóa Thông tin t nh Th a Thiên Hu , Ch
t ch H i Liên hi p Văn h c Ngh thu t Th a Thiên Hu
27. Phaolô Nguy n Thái H p, Giám m c Giáo ph n Vinh
28. Nguy n Th Hùng, GS TS, Trư ng ð i h c Bách khoa ðà N ng, Phó Ch t ch H i Cơ h c
Th y khí Vi t Nam, ðà N ng
29. Hà Thúc Huy, PGS TS, Trư ng ð i h c Khoa h c T nhiên, TP HCM
30. Nguy n Th T Huy, TS, TP HCM
31. Ph m Khiêm Ích, y viên y ban Trung ương M t tr n T Qu c Vi t Nam, nguyên Phó
Vi n trư ng Vi n Thông tin, Vi n Hàn Lâm Khoa h c Xã h i Vi t Nam
32. Tr n H u Kham, thương binh mù, c u tù chính tr Côn ð o trư c 1975
33. Tr n H u Khánh, cán b hưu trí, TP HCM
34. Lê Xuân Khoa, GS, nguyên Phó Vi n trư ng Ð i h c Sài Gòn, Hoa Kỳ
35. Nguy n Khuê, cán b hưu trí, TP HCM
36. Vi n Kính, nhà báo, TP HCM
37. Tương Lai, nguyên Vi n trư ng Vi n Xã h i h c, nguyên thành viên T chuyên gia tư v n
c a Th tư ng Võ Văn Ki t, nguyên thành viên Vi n IDS, TP HCM
38. Cao L p, c u tù chính tr Côn ð o, nguyên Giám ñ c Làng Du l ch Bình Qu i, TP HCM
39. Lương Văn Li t, nguyên cán b Thanh niên Xung phong, nguyên cán b Chi c c thu , TP
HCM
40. Tr n Văn Long, nguyên T ng thư ký Ban v n ñ ng c i thi n ch ñ lao tù mi n Nam Vi t
Nam (trư c 1975), nguyên Phó Bí thư Thành ñoàn TP HCM, TP HCM
41. Nguy n Văn Ly, nguyên Phó phòng PA 25 CA thành ph HCM, nguyên thư ký c a Bí thư
thành y TP HCM Mai Chí Th
42. Nguy n Kh c Mai, nguyên V trư ng Ban Dân v n Trung ương, Hà N i
43. Huỳnh T n M m, bác sĩ, nguyên ð i bi u Qu c h i khóa 6, nguyên Ch t ch T ng h i Sinh
viên Sài Gòn trư c 1975, TP HCM
44. André Menras - H Cương Quy t, c u tù chính tr trư c năm 1975, Pháp
45. GB Huỳnh Công Minh, Linh m c, T ng Giáo ph n Sài Gòn, TP HCM
46. Ph m Gia Minh, TS, Hà N i
47. Tr n T Nga, c u tù chính tr trư c 1975, Pháp
48. Kha Lương Ngãi, nguyên Phó T ng biên t p báo Sài Gòn Gi i phóng, TP HCM
49. Nguyên Ng c, nhà văn, nguyên thành viên Vi n IDS, H i An
50. H ðình Nguyên, c u tù chính tr Côn ð o trư c 1975
51. Nguy n Xuân Ng , c u chi n binh, TP HCM
52. H Ng c Nhu n, y viên y ban Trung ương M t tr n T Qu c Vi t Nam, Phó Ch t ch
M t tr n T qu c Vi t Nam TP H Chí Minh, nguyên Giám ñ c chính tr nh t báo Tin
sáng, TP HCM
53. Tr n ð c Nguyên, nguyên thành viên T chuyên gia tư v n c a Th tư ng Võ Văn Ki t,
Trư ng ban Ban Nghiên c u c a Th tư ng Phan Văn Kh i, nguyên thành viên Vi n IDS,
Hà N i
54. Phan Th Hoàng Oanh, TS, gi ng viên ñ i h c, TP HCM
55. Nguy n H u Phư c, nhà báo, TP HCM

5. 5
56. Nguy n Ki n Phư c, nhà báo, TP HCM
57. ðoàn Chí Phương, nguyên cán b Ban Giao bưu Trung ương c c Mi n Nam
58. Ngô Văn Phương, ð i bi u H i ñ ng Nhân dân TP HCM khóa 5, y viên MTTQ TP HCM
khóa 6
59. Ph m Xuân Phương, ð i tá, c u chi n binh, Hà N i
60. ðào Xuân Sâm, nguyên thành viên T chuyên gia tư v n c a Th tư ng Võ Văn Ki t,
nguyên thành viên Ban Nghiên c u c a Th tư ng Phan Văn Kh i, Hà N i
61. Tô Lê Sơn, k sư, TP HCM
62. Nguy n Ng c Sơn, nguyên Phó T ng Biên t p t p chí ð i h c và Giáo d c chuyên nghi p,
Phó T ng Biên t p t p chí Th gi i trong ta, Hà N i
63. Lê Văn Tâm, nguyên Ch t ch H i ngư i Vi t Nam t i Nh t B n, y viên y ban Trung
ương M t tr n T Qu c Vi t Nam khóa VII, Nh t B n
64. Tr n Công Th ch, hưu trí, TP HCM
65. Nguy n Qu c Thái, nhà báo, TP HCM
66. Tr n Th Băng Thanh
67. Jos Lê Qu c Thăng, Linh m c, T ng Giáo ph n Sài Gòn, TP HCM
68. Lê Thân, c u tù chính tr Côn ð o, TP HCM
69. Tr n Văn Th , GS, ð i h c Waseda, Nh t B n
70. Võ Văn Thôn, nguyên Giám ñ c S Tư pháp TP HCM, TP HCM
71. Tr n Qu c Thu n, lu t sư, nguyên Phó Ch nhi m Văn phòng Qu c h i, TP HCM
72. Phan Văn Thu n, Giám ñ c công ty TNHH Phú An ð nh, TP HCM
73. Ph m Toàn, nhà giáo, Hà N i
74. Nguy n Th Ng c To n, GS, bác sĩ, ð i tá, c u chi n binh, Hà N i
75. Nguy n Th Ng c Trai, nhà văn, nguyên Phó T ng Biên t p báo Văn Ngh c a H i Nhà
văn Vi t Nam, Hà N i
76. Nguy n Th Khánh Trâm, nghiên c u viên, TP HCM
77. Ph m ðình Tr ng, nhà văn, TP HCM
78. Vũ Qu c Tu n, nguyên tr lý Th tư ng Võ Văn Ki t, nguyên thành viên Ban Nghiên c u
c a Th tư ng Phan Văn Kh i, Hà N i
79. Hoàng T y, GS, Vi n Toán h c, nguyên Ch t ch Vi n IDS, Hà N i
80. Hà Dương Tư ng, nguyên GS ð i h c Compiègne, Pháp
81. Tr n Thanh Vân, ki n trúc sư, Hà N i
82. Tô Nhu n V , nhà văn, Hu
Nhân s trí th c g i thư cho Ch t ch
Nư c
C p nh t: 06:29 GMT - th hai, 22 tháng 7, 2013

6. 6
các nhân s trí th c ñã nhi u l n lên ti ng v các v n ñ quan tr ng c a ñ t nư c
Nhóm nhân s trí th c 80 ngư i v a g i thư cho Ch t ch nư c Trương T n Sang khuy n cáo ông
n m th i cơ 'gi i Hán và th c thi dân ch ' trong chuy n ñi M .
Ông Sang s công du chính th c Hoa Kỳ t 24/7-26/7, trong ñó có cu c h i ki n v i T ng th ng
Barack Obama Nhà Tr ng hôm th Năm 25/7.
Cu i tu n v a qua, nhóm nhân s trí th c t ng g i nhi u thư khuy n cáo Chính ph và ð ng C ng
s n Vi t Nam trong các s ki n quan tr ng, ñã có thư "bày t v i Ch t ch nư c nhân chuy n công
du Hoa Kỳ s p t i m t s suy nghĩ".
Trong s nh ng ngư i ký tên có Giáo sư Tương Lai, Nhà văn Nguyên Ng c, Ti n s Nguy n
Quang A...
Văn b n b c thư mà BBC có trong tay phân tích b i c nh c a chuy n thăm c p nhà nư c l n này,
ñ c bi t nh n m nh các hành ñ ng m i ñây c a Trung Qu c trong vi c kh ng ñ nh ch quy n c a
nư c này t i Bi n ðông.
Lá thư nói nh ng vi c làm c a Trung Qu c là "hành ñ ng có tính toán th hi n rõ âm mưu và th
ño n x o quy t c a gi i c m quy n B c Kinh", và khuy n cáo không th "tin vào gi i c m quy n
Trung Qu c khi h nói m t ñ ng, làm m t n o".
Thư vi t: "Vì v y, tuy t ñ i không th ñ cho nh ng 'cam k t', nh ng 'tuyên b ' v i Trung Qu c
trong th i gian v a qua ph bóng và nh hư ng x u t i cu c công du c a Ch t ch Nư c ñ n Hoa
Kỳ l n này".
"Ch ng nào các nhà lãnh ñ o Vi t Nam v n còn lư ng vư ng trong vòng ki m t a c a “mư i sáu
ch ”, “b n t t” nh m che ñ y th ño n c a ch nghĩa bành trư ng ð i Hán, ch ng y Vi t Nam
v n b ñ y vào qu ñ o Trung Qu c, ñ t nư c s v n còn tr m luân."
Thúc ñ y nhân quy n
Khía c nh th hai c a chuy n thăm, mà nh ng ngư i ký tên g i là cơ h i l n c n n m b t, là trong
lĩnh v c dân ch -nhân quy n.
Lá thư nói chuy n công du c a ông ch t ch di n ra "trong b i c nh ñ t nư c ñang g p nhi u khó
khăn. Th c tr ng kinh t r t ñáng lo ng i".
"Ông cha ta t ng răn d y, b l th i cơ là s b l t h i nh t mà r i cái giá mà dân t c ph i tr là
không sao lư ng h t."

7. 7
Thư c a các v trí th c
"Nhi u gi i pháp tháo g ñang ñư c ñ t ra và xúc ti n m nh m , trong ñó vi c tham gia Hi p ñ nh
ð i tác Kinh t xuyên Thái Bình Dương (TPP) c n ñư c xem như m t hư ng ra, m t gi i pháp
quan tr ng. ðây là v n ñ ñư c ñưa ra trong chương trình ngh s c a Ch t ch Nư c v i ngư i
ñ ng c p Hoa Kỳ."
Thư phân tích r ng ñi u ki n tham gia TPP không ñơn thu n ch là "cam k t v kinh t mà bao
g m c nh ng v n ñ dân ch và nhân quy n".
Nh ng ngư i vi t thư ch trích gi i c m quy n trong nư c "tăng cư ng b t b , tr n áp ngư i yêu
nư c; nh ng ngư i bày t chính ki n m t cách ôn hòa ch ng Trung Qu c xâm lư c v n b kh ng
b , ñe d a theo ñi u 258 c a B lu t Hình s , ñi u ñó ñã t o m t áp l c ñè n ng lên tâm tr ng xã
h i".
H cho r ng các vi ph m dân ch -nhân quy n trong nư c có th "làm cho vi c tham gia vào TPP
không th thu n bu m xuôi gió ñư c".
Nh ng ngư i ký tên kêu g i Ch t ch Trương T n Sang n m th i cơ "ñ th hi n b n lĩnh c a
ngư i gánh vác tr ng trách trư c T qu c và nhân dân".
"Ông cha ta t ng răn d y, b l th i cơ là s b l t h i nh t mà r i cái giá mà dân t c ph i tr là
không sao lư ng h t....Chúng tôi hy v ng r ng Ch t ch s không ph lòng mong m i c a ông cha
ñ x ng ñáng v i ñòi h i c a nhân dân ñang chăm chú dõi theo chuy n công du quan tr ng này."
Chưa rõ b c thư có ñư c chuy n t i tay Ch t ch nư c hay không và ph n ng c a ông như th
nào.
Suy nghĩ v chuy n ñi c a Ch t ch Sang
Giáo sư Tương Lai. G i cho BBC t TP HCM. C p nh t: 08:29 GMT - th năm, 18 tháng 7,
2013
Ch t ch Vi t Nam s p thăm Hoa Kỳ l n ñ u tiên
Sau chuy n thăm Trung Qu c thì chuy n công du s p t i c a ông Ch t ch nư c là m i b n tâm
c a r t nhi u ngư i ñang trĩu n ng suy tư v v n nư c.

8. 8
Nh ng ho t ñ ng ngo i giao d n d p trong th i gian qua càng làm cho m i b n tâm y thêm b c
xúc trư c nh ng di n bi n m i c a th i cu c trong nư c và th gi i.
Nh ng ho t ñ ng ñ i ngo i g n li n máu th t v i ho t ñ ng ñ i n i, mà v th c ch t thì n i l c c a
dân tôc, th ñ ng c a ñ t nư c là nhân t quy t ñ nh chi n lư c và sách lư c ñ i ngo i. Ti ng
chuông ñánh nư c ngư i vang ñ n ñâu là tùy thu c vào s d n s c, góp l c c a c toàn dân.
ðương nhiên, khôn khéo và thông minh ñ n m b t th i cơ, khai thác và phát huy t i ña h p l c
ñư c t o ra t ho t ñ ng ñ i ngo i v i nh n th c r ng, b l th i cơ là s b l ñáng ti c nh t mà
r i cái giá mà dân t c ph i tr là không sao tính xu ! Ch ng th mà Nguy n Trãi t ng căn d n
"Th i! Th i! Th c không nên l ".
V chăng, chúng ta l i ñang s ng trong m t th gi i ñ y bi n ñ ng.
Cu c cách m ng thông tin v i m ng lư i internet ph sóng kh p nơi ñã khi n cho th gi i r ng l n
ñư c thu h p l i trong "ngôi nhà toàn c u", làm cho nh t c , nh t ñ ng c a m i m t ai ñó, nh t là
c a các "chính khách" ñ u hi n rõ m n m t trư c ñôi m t tinh anh c a công lu n.
Chính cái ñó ñem l i m t s c m nh m i, cách suy nghĩ m i cho m i con ngư i. Ngư i ta hi u ra
r ng, ki u tư duy tuy n tính theo l i mòn không b t k p v i th i ñ i mà chu n m c chính là s thay
ñ i.
Nh ng tri th c cũ, kinh nghi m cũ, dù quy báu ñ n ñâu, cũng không còn ñ cho hành trình c a dân
t c ñi v phía trư c. Không th không có tri th c m i, kinh nghi m m i ñ hình thành m t ki u tư
duy tương thích v i nh p s ng ñương ñ i c a n n văn minh trí tu ñang làm cho ti n trình phát
tri n ñưa t i nh ng bư c h p tr i, t o ra nh ng ñ t bi n không th nào d báo trư c ñư c.
Hi n tư ng Myanmar là m t ví d th t h p d n.
Ngoài ra, nh ng bài h c tr nư c và c u nư c c a ông cha ta v n n ch a nh ng nguyên lý ng x
v i dân v i nư c, v i b n v i thù theo l i "mãn chiêu t n, khiêm th ích" (cái ñ y g i cái vơi,
võng xu ng thì ñư c làm cho ñ y tr l i,) v n có ý nghĩa sâu s c trong ho t ñ ng ñ i n i và ñ i
ngo i.
Dòng sông cu c s ng ñang ñ y con thuy n ñ t nư c ñi vào ño n nư c xoáy, ngư i lèo lái ch m t
chút sơ s y, thi u b n lĩnh, thi u hi u bi t s khi n cho dân t c ph i tr giá ñ t. Vì xét ñ n cùng,
cái quy t ñ nh v n con ngư i.
Thì ch ng th sao? "ð i Vi t S ký toàn thư. K nhà Tr n" có chép l i tên tư ng Ô Mã Nhi nh n
xét v ð Kh c Chung, ngư i ñư c vua Nhân Tông c ñ n tr i gi c dò xét tình hình: "Có th nói
là [ngư i này] không nh c m nh vua. Nư c nó còn có ngư i gi i, chưa d mưu tính ñư c".
Tên tư ng Tàu này qu là bi t xét ñoán ngư i và hi u ñư c th i cu c ñ th c thi ñư ng l i c
truy n nh t quán c a chúng: không khu t ph c, mua chu c ñư c ñ i phương thì tìm cách mà tr
ñi! B n lĩnh hiên ngang không bi t cúi th p ñ u c a ð Kh c Chung là bi u hi n khí phách dân

9. 9
t c, làm nên s c m nh Vi t Nam ñánh tan tác k thù t ng xéo nát nhi u vùng lãnh th t Á sang
Âu th k XIII.
Ngư i th c thi m nh [l nh] c a nư c c a dân th k XXI này, vì th , ph i bi t h c cha ông,
không ñ nh c qu c th .
Quan h Nư c l n-Nư c nh và B n lĩnh Dân t c
Có m t ñi u ph i suy nghĩ thêm khi báo chí ta g n ñây hay nói ñ n chuy n ng x gi a nư c nh
v i nư c l n. ði u y có cái lý c a nó. Nhưng cũng l i ph i th y cho ra m t ñi u n a là, m t nư c
ñ ng th 13 th gi i v dân s , cũng ñã t ng ñư c c th gi i bi t ñ n như là m t dân t c t ng
ñánh th ng nh ng th l c ngo i xâm kh ng l th k XIII, XV, XVIII và XX ñ hiên ngang t n
t i bên b Thái Bình Dương r ng l n, có m t v th trong kh i Asean, mà c v n mang tâm lý
"nư c nh " trong ng x thì e cũng có ch chưa th a ñáng.
"ði u chua chát ñáng nói nh t khi s d ng khái ni m "nư c nh " chính là s n m tr i v ñ ng c a
thân ph n m t dân t c t ng là m t quân c trên bàn c trong cu c chơi gi a các "nư c l n"!"
Hàn Qu c v i di n tích 100.032 km vuông, dân s 48 tri u ngư i, là "nư c nh " nhưng xem ra th
ng x c a h trên trư ng qu c t thì cũng không "nh " như ngư i ta tư ng. R i Singapore, v i
di n tích 697.7km2, ch b ng di n tích huy n C n Gi c a TPHCM và dân s ch 5,1 tri u ngư i
vào năm 2010 thì ñúng là nh , r t nh . N u tính t ngày tuyên b ñ c l p năm 1965 thì h ch m i
có g n 50 năm phát tri n t m t nư c h u như không có tài nguyên, nguyên li u ñ u ph i nh p t
bên ngoài. Nhưng cũng chính vì th , h nhanh nh y ñi ñ u trong vi c chuy n ñ i sang n n kinh t
tri th c và theo d tính thì ñ n 2018 Singapore s là m t ñ u m i c a m ng lư i năng ñ ng trong
n n kinh t châu Á và toàn c u v i tính ña d ng nh y bén trong ho t ñ ng kinh doanh. Th ñ ng
c a ñ t nư c này, vì th , ñâu kém nh ng nư c di n tích l n, dân s ñông!
Còn ta, vì sao Vi t Nam ta t ñ nh cao chi n th ng l i tr thành l c h u và l c ñi u v i th gi i?
ðây là câu chuy n dài nhưng không th không th ng th n và sòng ph ng ch ra nguyên nhân c a
nó.
Mu n th , ph i ñ t v n m nh c a t qu c lên trên h t và trư c h t, th c hi n s hòa gi i và hòa
h p dân t c, g t b nh ng mâu thu n v l i ích riêng tư, ch m d t nh ng hành vi và th ño n tranh
giành quy n l c ñ ñ ng tâm hi p l c xây d ng ñ t nư c. Có như v y m i t o nên ñư c m t th
ñ ng Vi t Nam trong nh ng m i liên h ph thu c và tác ñ ng l n nhau c a các m i quan h qu c
t , v n ñ có ý nghĩa s ng còn trong ho t ñ ng ñ i ngo i, tránh ñư c nguy cơ thao túng c a nư c
l n.
ði u chua chát ñáng nói nh t khi s d ng khái ni m "nư c nh " chính là s n m tr i v ñ ng c a
thân ph n m t dân t c t ng là m t quân c trên bàn c trong cu c chơi gi a các "nư c l n"!
B n lĩnh và khí phách c a dân t c trư c k thù ngo i xâm ñã gi c giã nhi u th h Vi t Nam lên
ñư ng c u nư c, không ng i hy sinh. Máu ngư i không ph i nư c lã. Và máu ñã ch y thành sông,
xương ñã ch t thành núi t i Nam Quan ñ n Mũi Cà Mau. Vì th , quy t không ñ cho m ng s ng

10. 10
c a ngư i Vi t, v n m nh c a t qu c b l i ích c a nh ng nư c l n v i ñ th "nhân danh" ñ
bi n thành nh ng quân c trong cu c chơi c a h .
Quân c y, khi c n thi t thì ngư i ta ñánh bóng m k n, ho c th i lên thành m t chi c bong bóng
s c s s c màu huy n tho i ñ mà vui v nh n lãnh nh ng vinh quang vô ích: "N u l ch s ch n ta
làm ñi m t a, Vui gì hơn làm ngư i lính ñi ñ u".
ð r i, trong "ni m vui" y, nh ng núi xương, sông máu c a "ngư i lính ñi ñ u" ñ ra t o thành
kho ng cách an toàn cho Mao "ñ i nh y v t" và ñ n m t ngày ñ p tr i thì Chu (Ân Lai) vui v b t
tay Richard Nixon Thư ng H i ñ m c c trên ñ u ngư i b n láng gi ng "núi li n núi, sông li n
sông, chung m t bi n ðông" v nư c c "thí t t, ñ y xe", b t ñèn xanh cho B52 r i th m Hà N i.
Quy n l c và T i l i
Chi c bong bóng s c s kia v tan, nhưng không ch là m t o nh tan v mà là m t h l y l ch s
n ng n v i nh ng v t thương h n sâu trong lòng dân t c khi non sông ñã quy v m t m i.
Thay vì làm lành v t thương, ngư i ta l i khoét sâu thêm do b ch nghĩa giáo ñi u c m tù, mà
nguy hi m nh t là ti p t c th c thi quan ñi m"ñ u tranh giai c p là ñ ng l c c a s phát tri n " ñ
r i t o ra m t xã h i b t an và xáo ñ ng, h th ng giá tr b ñ o l n, văn hóa dân t c v i c t lõi là
n n văn hóa làng, cái nôi c a tâm h n Vi t, b băng ho i. ðó chính là h l y n ng n v a nh c ñ n.
Li u thu c ch a tr cho s b t an y, bi ñát thay, l i là m t ch ñ toàn tr ph n dân ch ñang ñư c
ñ y t i ngày càng hung hãn như không có ñi m d ng. Cái g i là "nhà nư c pháp quy n" ñư c rao
gi ng là "c a dân, do dân và vì dân" ñang quay lưng l i v i dân. Cán cân công lý chao ñ o trư c
vòng xoáy l i ích c a các nhóm quy n l c v i nh ng b n án b túi theo Ngh quy t. ðó là lý do
gi c giã nh ng "bàn chân n i gi n" c a nông dân, c a thanh niên sinh viên, c a trí th c r m r p
xu ng ñư ng b t ch p m i th ño n tr n áp và s xuyên t c, l a m .
Chưa bao gi ngư i ta th y cái nguyên lý kh ng khi p v n hành trong xã h i t ng ñư c trí tu loài
ngư i ñúc k t : "Quy n l c thúc ñ y vi c m r ng vô h n ñ quy n l c, và h u như không có ñi m
d ng. Nhưng "quy n l c l i có xu hư ng tham nhũng và quy n l c tuy t ñ i thì tham nhũng cũng
tuy t ñ i” (Power tends to corrupt and absolute power corrupts absolutely).
"Th gi i văn minh làm sao ch p nh n m t th lu t r ng trong ng x v i dân?"

11. 11
Ch ñ toàn tr ph n dân ch là nguyên nhân sâu xa cho cái chuy n "quy n l c tuy t ñ i thì tham
nhũng cũng tuy t ñ i " y.
Vì v y, n u ch chĩa mũi nh n vào m t s ngư i, cho dù là c n thi t ñi chăng n a, thì ch là bôi
thu c ch a m n ngoài da ñ mong ñ y lùi căn b nh ñã ăn sâu vào l c ph ngũ t ng. Cho nên, n i
b c xúc l n ñang ch a ch t trong lòng xã h i là c i cách th ch ñ l p l i tr t t và thúc ñ y kinh
t phát tri n, c i thi n ñ i s ng c a m i t ng l p nhân dân, ñ c bi t là nông dân và bà con dân t c
vùng sâu, vùng xa.
Dân ch là li u thu c ñ c tr ñ ch ng tham nhũng và các t t b nh nói trên có hi u qu nh t vào
lúc này.
Dân ch là phương thu c hi u nghi m cho căn b nh tư ng như vô phương c u ch a là b máy nhà
nư c ñang ngày càng phình to.
Dân ch cũng là phương thu c hi u nghi m nh t ñ ð ng C ng s n Vi t Nam, l c lư ng chính tr
l n nh t, có m ng lư i r ng kh p c nư c, t ch nh ñ n mình nh m ñáp ng ñòi h i b c xúc c a
dân và c a c ñông ñ o ñ ng viên c a ð ng.
Chuy n này ch ng có gì m i, s dĩ ph i nêu lên ñây vì chúng liên quan m t thi t v i gương m t
ñ t nư c trư c th gi i. Nói cách khác, liên quan ñ n s c m nh c a dân t c, th ñ ng c a ñ t nư c
trong ho t ñ ng ñ i ngo i.
Th gi i văn minh làm sao ch p nh n m t th lu t r ng trong ng x v i dân? Làm sao xây d ng
ñư c ni m tin chi n lư c v i các ñ i tác trên trư ng qu c t khi Vi t Nam tuy ñã công nh n Tuyên
ngôn Qu c t Nhân quy n là giá tr ph d ng, ñã ký cam k t tuân th Công ư c Qu c t v các
Quy n Dân s và Chính tr ,Công ư c Qu c t v các Quy n Kinh t , Xã h i và Văn hóa, ng c
vào H i ñ ng Nhân quy n Liên Hi p Qu c nhưng trong ng x th c t thì làm ngư c l i?
Cái chuy n nhân danh "ñ c thù" c a m i nư c v văn hóa, chính tr ñ ph nh n nh ng chu n m c
chung v văn minh mà th gi i tôn tr ng ñã tr nên k ch c m và l c ñi u. C n quan ni m r ng
th c thi dân ch , c i thi n ñi u ki n ñ quy n con ngư i ñư c th c hi n m t cách công khai và
lành m nh, chính là ñòi h i c a s phát tri n, tăng cư ng n i l c ch không ph i là do s c ép c a
bên ngoài, càng không th là m t s áp ñ t.
B l Cơ h i và L a ch n Sai l m

12. 12
M t cơ h i b b l cho vi c ñưa ñ t nư c ñi vào qu ñ o c a th gi i ti n b và văn minh là th i
ñi m l y ý ki n toàn dân v s a ñ i Hi n Pháp. Bi t bao tâm huy t và trí tu chân thành, th ng
th n góp vào chuy n qu c gia ñ i s này ñã b lãng phí m t cách vô ích mà Ki n ngh c a gi i trí
th c, nhân sĩ (g i t t là Ki n ngh 72) góp vào xây d ng Hi n Pháp là m t b ng ch ng s ng ñ ng.
Ph i chăng ngư i ta mu n noi theo cách hành x c a T p C n Bình khi ông ta kh ng ñ nh: "Tôi
cho r ng ñi u ki n hi n nay cũng gi ng trư c kia, th i cơ v n chưa chín mu i. Tình hình trong và
ngoài nư c hi n nay ch cho phép chúng ta dùng “li u pháp gi nguyên”, hơn n a duy trì ñư c
hi n tr ng cũng là t t l m r i, th c ra duy trì ñư c cũng không ph i d dàng. B i v y, tôi ch có th
nh c l i “ba tin tư ng” [tin vào ñư ng l i, tin vào lý lu n, tin vào ch ñ ] mà th c s không th
ñ ng t i c i cách th ch chính tr ho c ít nh t hi n nay không ñư c ñ ng t i".
Không ñư c ñ ng t i vì chính ñây là t huy t c a ch ñ toàn tr ph n dân ch ñang th ng tr
Trung Qu c.
N u ñi u d n ra trên ñúng là tư tư ng c a ngư i gi vai trò nguyên th c a ñ t nư c Trung Hoa
thì r t ñáng ph i suy nghĩ v tác ñ ng không nh c a tư tư ng này ñ i v i m t s ai ñó ñang nuôi
dư ng o m ng "ñi v i Trung Qu c thì b o v ñư c ñ ng, gi ñư c ch ñ XHCN"!
H không dám nhìn th ng vào s th t là khi Trung Qu c di u võ dương oai bên ngoài là nh m
ñánh l c hư ng nh ng mâu thu n gay g t bên trong, nh m che l p nh ng gi ng xé ñ u ñá trong n i
b ñ ng c m quy n, nh ng mâu thu n trong xã h i, mâu thu n s c t c, tôn giáo ñang ngày càng
gay g t, ñ y t i nguy cơ bùng n . Ngoài ra, nh ng ch s gi m sút v tăng trư ng kinh t và s
ki n h th ng ngân hàng ti p t c tài tr cho các d án qu c doanh thua l n ng ñã cho th y Trung
Qu c ñang trên ñà suy thoái khó lòng c u vãn.
Như v y, v i vã h p l y "li u pháp gi nguyên" c a Trung Qu c, ñ r i "th c s không th ñ ng
t i c i cách th ch chính tr ho c ít nh t hi n nay không ñư c ñ ng t i", chính là ngăn ch n s
phát tri n c a ñ t nư c, duy trì s l c h u và l c ñi u v i th gi i ñ "ông b n láng gi ng"d b
thao túng ch không có gì khác.
ðây là ý ñ thâm hi m c a m t b ph n trong gi i c m quy n B c Kinh ñang th c thi âm mưu
bành trư ng c a ch nghĩa ð i Hán.
N u tìm ñư c ngư i cùng h i cùng thuy n, cùng chung cái g i là "ý th c h " thì "d mưu tính"
như cách Ô Mã Nhi xưa kia mưu toan, s không ph i ñi u binh khi n tư ng h t s c t n kém, l i
ph i ñương ñ u v i c th gi i, nhưng v n tháo g ñư c cái xương ñang m c ngang c h ng khi n
khó nu t trôi ñư c c vùng tài nguyên và con ñư ng huy t m ch Bi n ðông và khu v c ðông
Nam Á.
L a ch n “li u pháp gi nguyên” c a Trung Qu c cũng là quên m t r ng m t khi “ñi m t a duy
nh t” này s p ñ ch ñ ăn theo cũng s không th thoát kh i cùng chung s ph n.
Sinh l duy nh t: Dân ch

13. 13
N u Vi t Nam quy t li t c i cách th ch , th c thi dân ch hóa, ñ nh hình m t mô hình phát
tri n,s t o ra m t n i l c hùng h u, nhân t quy t ñ nh thành công c a ho t ñ ng ñ i ngo i và làm
phá s n th ño n "b t chi n t nhiên thành" trong mưu ñ nham hi m c a Trung Qu c. Vì th ,
Trung Qu c s ra s c ngăn c n Vi t Nam th c hi n ñi u này.
"Ch có th t o ñư c th ñ ng khi Vi t Nam thoát ra kh i qu ñ o c a
Trung Qu c, v t b cái mũ kim cô mà ch nghĩa bành trư ng ð i Hán ñang c thít ch t ñ d b ki m t a và thao túng. "
Giáo sư Tương Lai
Ngăn c n còn là vì h không mu n có hình nh m t qu c gia quy t tâm c i cách th ch , th c thi
dân ch sát nách h ! Hình nh này s khơi g i và thúc ñ y thêm phong trào ñ u tranh dòi dân
ch và nhân quy n trong ñ t nư c h . M t Mianma láng gi ng là ñã quá ñ ñ i v i nhà c m quy n
Trung Qu c ñang c duy trì ch ñ toàn tr ph n dân ch .
Cho nên, n u soi k nh ng ph n ng c a h t i Di n ñàn Shangri-La v a r i s hi u rõ chúng ta
c n ph i làm gì trong nh ng ho t ñ ng ñ i ngo i s p t i.
ðương nhiên, không ch u làm m t quân c trên bàn c qu c t trong cu c chơi c a các nư c l n
không có nghĩa là co mình l i, không dám ch ñ ng t o ra m t th liên k t m i trên trư ng qu c
t . Chính m i liên k t ñó s t o nên m t th ñ ng Vi t Nam trong khu v c ðông Nam Á, Châu Á-
Thái Bình Dương và trên toàn th gi i.
Ch có th t o ñư c th ñ ng y khi Vi t Nam thoát ra kh i qu ñ o c a Trung Qu c, v t b cái
mũ kim cô mà ch nghĩa bành trư ng ð i Hán ñang c thít ch t ñ d b ki m t a và thao túng.
Ch ng th mà Trung Qu c ñã không úp m v a d d v a ñe d a khi Vi t Nam thi t l p m t quan
h m i v i M và các nư c phương Tây cho dù Vi t Nam ñ ng v ng trên tư th ñ c l p ñ th c
thi m t chính sách ñ i ngo i thân thi n và bình ñ ng v i t t c các nư c, trong ñó có Trung Qu c.
Trong l ch s d ng nư c và gi nư c, ông cha ta ñã t ng th c hi n vi c "gi i Hán hóa" m t cách
khôn ngoan ñ gìn gi b n s c văn hóa Vi t. y v y mà, ñúng như Tr n Qu c Vư ng nh n xét,
"cu c ñ u tranh gi a mô hình dân t c và mô hình ki u Tàu cho ñ n khi phong ki n h t th i v n
chưa ch m d t...". Trong cu c ñ u tranh y, "tìm v dân t c" và "thân dân" là phương cách hi u
nghi m nh t ñ th c hi n vi c "gi i Hán hóa", và hôm nay là vi c thoát ra kh i cái qu ñ o Trung
Qu c ñ ñ n v i th gi i văn minh, ti n b .

14. 14
Vì th , xin mư n cách di n ñ t (và ch là cách di n ñ t thôi) c a Lê Quý ðôn trong "Qu n thư
kh o bi n" nh m thâu tóm nh ng nghĩ suy và d n gi i dài dòng trên ñây nhân chuy n công du s p
t i c a ông Ch t ch Nư c ñ ch d n vào m t ch , như Lê Quý ðôn ñã vi t:
"Kinh D ch nói: Bi n ñ ng trong thiên h chính ñáng ch có m t [lý] thôi. Chí lý thay ch 'm t'.
L y ch 'm t' y mà xuyên su t m i vi c thì dù b n b chín châu cách tr , ngàn xưa trăm ñ i xa
xôi, m i trao qua ñ i l i, m i xem xét ñánh giá ñ u v n rõ ràng như bày ra trư c m t, rành r t như
tr bàn tay v y"!
Ch "m t" ñây chính là “DÂN CH ”.
*
B n k ch b n cho cu c g p M -Vi t
Ph m Chí Dũng. G i cho BBC t Sài Gòn.C p nh t: 07:01 GMT - th tư, 24 tháng 7, 2013
Ông Trương T n Sang ñã ñáp xu ng Washington s m ngày 24/7
Ngay sau khi cu c g p Obama - Trương T n Sang ñư c Nhà Tr ng chính th c thông báo vào ngày
11/7, không khí bình lu n trong nư c và qu c t b t ch t sôi ñ ng h n lên. Ngư i ta nói v và ñ t
câu h i v s v i vã ñáng hoài nghi v chuy n ñi c a ông Sang.
L n th hai trong năm nay, sau thông báo ñ t ng t v cu c di n ki n ông T p C n Bình B c
Kinh, cu c g p ông Obama c a ông Sang là m t s ki n có tính b t ng .
Cu c g p Washington này l i ch di n ra sau cu c g p t i B c Kinh, và sau khi nguyên th hai
cư ng qu c c a hành tinh ñã có ti p xúc California vào ñ u tháng Sáu.
Trong b i c nh ñó, li u có m t nhà lãnh ñ o nào c a Vi t Nam ñ dũng khí ñ ñ ng ra tuyên b s
ng h n v phương B c hay sang phương Tây?

15. 15
Hi n th i, chưa có ai tr l i ñư c câu h i này. Nhưng n u b n là ngư i Vi t Nam và c m nh n
ñư c vô s ñi u khó x c a gi i ch c lãnh ñ o cao c p ñ t nư c ñ y ph c h p này, có l b n s
không th tìm th y ñáp s , ít ra trong ng n h n.
Ph n ñông dư lu n v n nhìn nh n v cu c g p Sang – Obama như m t cái gì ñó có tính xã giao và
có th c tính qu ng bá – tuyên truy n cho m t th ñ ng chính tr trên trư ng qu c t và có th c
th “ñi dây” mang n i hàm chính th l n l i ích cá nhân.
Còn n u nhìn t h quy chi u c a Nhà Tr ng, li u có x y ñ n m t k ch b n tiêu c c cho cu c h i
ki n Obama – Sang?
V i nh ng gì ñã ñư c “quy chi u” b i tr c thương m i M - Trung v i nh ng móc xích khóa ch t
gi a hai n n kinh t l n nh t th gi i, cùng hai chuy n di n ki n con thoi như ñư c m c ñ nh c a
ngư i Vi t Nam, g n như ch c ch n s không có k ch b n x u, b i ñi u d hi u là s khó có m t
mâu thu n ñ l n, ít ra trong ng n h n, có th gây tác ñ ng không t t ñ n chuy n ñi Washington.
Cũng s ch ng có m t s quay lưng hoàn toàn nào c a Hoa Kỳ ñ i v i nh ng nguy n v ng và c
tham v ng c a Vi t Nam.
Nh ng k ch b n l c quan
"S ch ng có m t s quay lưng hoàn toàn nào c a Hoa Kỳ ñ i v i nh ng
nguy n v ng và c tham v ng c a Vi t Nam".Cu c g p Vi t - M năm 2007
Vài ngày trư c cu c g p gi a hai ông Obama – Sang, m t nhóm nhân sĩ, trí th c Vi t Nam ñã g i
th nh nguy n thư cho ngư i chu n b bư c qua c a Nhà Tr ng.
Không th nói khác hơn là tâm tư trong b n th nh nguy n thư trên, ñư c kh i t ch y u t các
nhân sĩ và trí th c trong nhóm “Ki n ngh 72”, v n n ng lòng v i v n m nh dân t c và v n trông
ñ i, dù ch b ng m t xác su t r t nh , vào cơ h i “thoát Trung” t chuy n ñi Hoa Kỳ c a ngài ch
t ch nư c.
M t chuyên gia qu c t còn nh n ñ nh có th ông Trương T n Sang s quy t ñ nh “tr m t cái giá”
ñ ñ i l i s ng h c a ngư i M trong các v n ñ ñ i tác chi n lư c toàn di n, an ninh khu v c
bi n ðông và c nh ng quy n l i kinh t liên quan ñ n Hi p ñ nh TPP.
M t l n n a, nhi u ngư i l i kỳ v ng vào m t s thay ñ i, sau cu c g p Nguy n Minh Tri t –
George W. Bush cách ñây sáu năm mà ñã h u như ch ng t o ra m t hi u ng ñ i thay nào.

16. 16
T t nhiên, hy v ng v n là hy v ng, b i ñó là m t trong s không nhi u th c t n có th t n t i
Vi t Nam mà không b ñánh thu .
Nh ng ngư i theo xu th l c quan ñã v ra m t k ch b n t t nh t có th , v i k t qu cu c g p
Obama - Sang ñi ñ n th ng nh t ký k t nh ng văn b n th a thu n c p ñ không th p v s h tr
h i quân c a Hoa Kỳ khu v c bi n ðông, ti n trình rút ng n th t c cho Vi t Nam gia nh p TPP
và có th c m t văn b n h p tác chi n lư c toàn di n gi a hai qu c gia – ñi u mà gi i ngo i giao
Hà N i luôn xem là m t món quà h u hĩ.
Có l ph n l n con m t l c quan trên thu c v gi i ch c ð ng và chính ph .
Trong trư ng h p kém kh quan hơn, nh ng văn b n trên có th ch mang tính khung c nh mà
không ñ c p vào chi ti t. ðây cũng là trư ng h p mà như ngư i ta thư ng nói, t t c c n ph i có
th i gian, mà th i gian l i ph thu c vào s c g ng c a không ch m t bên mà c hai phía.
N u k ch b n này x y ra, s có m t ch giao thoa v quan ñi m gi a “hai phía” khác: chính gi i
c m quy n và m t b ph n gi i quan sát ñ c và ph n bi n ñ c l p trong nư c.
Nhưng b ph n còn l i c a gi i ph n bi n ñ c l p trong nư c, và có l ña s trong gi i quan sát
qu c t , l i không m y kỳ v ng vào s gi i quy t r t ráo nh ng hi n t n ñang ám nh.
B i sau m i m c ñích, n i l c ñ ñ t ñư c m c ñích l i ph thu c r t l n vào l i th so sánh c a
nhà nư c Vi t Nam và b n lĩnh chính tr c a chính khách Vi t.
V y chính khách Vi t ñang có trong tay cái gì?
'ðư ng bi u di n' nhân quy n
Li u Vi t Nam s như ng b v nhân quy n ñ xích g n l i hơn v i Hoa Kỳ?
M t trong nh ng hi n t n n ng n nh t Vi t Nam là ch ñ “nhân quy n và dân ch ” mà ngư i
M ch c ch n s ñ t ra ñ i v i nhà nư c c u thù vào l n g p g s p di n ra.
Quá kh ñã có th d dàng gác l i, và càng có nhi u lý do ñ b qua vào th i ñi m “nh y c m”
này, nhưng làm th nào ñ nh ng ngư i Vi t r i Sài Gòn vào ngày 30/4/1975, và trên h t là nh ng
ngư i b t ñ ng chính ki n ñang hi n h u t i Vi t Nam, có th chia s v i chính ñ ng c m quy n
v h l y mà phương Tây luôn căn v n: ñàn áp nhân quy n?
V i nh ng gì mà Hà N i ñã b c l t sau cu c ñ i tho i nhân quy n Vi t – M vào trung tu n
tháng 4/2013 ñ n nay, ñi u rõ ràng là chưa có m t bi u hi n l di n nào v kh năng c i thi n tình
hình.

17. 17
Th m chí, ñư ng bi u di n quy n làm ngư i Vi t Nam còn ñư c chia thành hai phân ño n khá
rõ r t trong n a ñ u năm 2013: trư c và sau tháng Tư năm nay.
phân ño n trư c, gi i quan sát qu c t ñã ch ng ki n m t s ki n chưa có ti n l : chuy n làm
vi c c a T ch c ân xá qu c t t i Vi t Nam, l n ñ u tiên t năm 1975, v i vi c các quan ch c c a
t ch c này còn ñư c ti p c n nh ng “ñ i tư ng” do h ñ ngh ñích danh. Và có th , ý nghĩa c a
l n vi ng thăm này còn l n lao hơn c m t n ý nào ñó c a chuy n “hành hương” ñ n Vatican c a
nhân v t s m t trong ð ng – ông Nguy n Phú Tr ng – vào ñ u năm 2013.
Cùng trong phân ño n bi u di n nhân quy n trên, nh ng ki n ngh chưa t ng th y c a nhóm “72”
v Hi n pháp và ñi u 4 ñ c ñ ng ñã t o nên m t xung ch n ñ m nh trong ñ i s ng chính tr phi
chính th c Vi t Nam – m t hi n tư ng tâm lý xã h i ñư c xem như không ch ph n ánh ý th c
ñ i l p c a ngư i dân mà còn d t dây sang tâm tr ng “suy thoái” c a m t b ph n không quá nh
trong kh i ñ ng viên và công ch c nhà nư c.
Ch có ñi u, sau phân ño n sôi trào không khí ph n bi n như th l i là m t sóng xu ng khá tr m
l ng.
Ngay sau khi cu c ñàm phán nhân quy n Vi t – M k t thúc t i Hà N i, trư ng phái ñoàn là Dan
Baer ñã không làm cách nào ti p xúc ñư c v i nh ng nhà ho t ñ ng nhân quy n là bác sĩ Ph m
H ng Sơn và lu t sư Nguy n Văn ðài. Cu c g p duy nh t mà Dan Baer ñ t ñư c ch là v i linh
m c Nguy n Văn Lý trong nhà tù ch ñ . Cha Lý l i là m t con chiên n i ti ng b t ñ c dĩ v i hình
nh b nh ng ngư i không m c s c ph c b t mi ng t i tòa án.
Hình như Hà N i v n chưa s n sàng ñ i tho i v nhân quy n, dù m t s quan ch c ñã hé m tâm
tr ng riêng tư c a h v i ngành ngo i giao C ng ñ ng châu Âu “hãy cho chúng tôi thêm th i
gian”.
"N u th i gian ñã ñư c ch ng nghi m Myanmar v i nh ng cam k t ñã bi n thành hi n th c
c a T ng th ng Thein Sein ... thì Vi t Nam l i chưa hi n ra m t tinh th n t nguy n nào."
Song n u th i gian ñã ñư c ch ng nghi m Myanmar v i nh ng cam k t ñã bi n thành hi n th c
c a T ng th ng Thein Sein b ng vào l nh th hàng trăm tù chính tr trong hai năm 2011, 2012 và
s th h t trong năm 2013, thì Vi t Nam l i chưa hi n ra m t tinh th n t nguy n nào.
K ch b n chi m ưu th ?
T sau cu c ñ i tho i nhân quy n Vi t – M , làn sóng b t b blogger l i trào lên. B t k vì lý do
và ñ ng cơ gì, vì an ninh qu c gia hay m t ñ ng l c riêng tư nào ñó, vi c b t gi ba blogger
Trương Duy Nh t, Ph m Vi t ðào và ðinh Nh t Uy ñã làm d y lên m i nghi ng chưa bao gi k t

18. 18
thúc c a gi i nhân quy n M và châu Âu v ñi u chưa bao gi ñư c xem là “thành tâm chính tr ”
c a nhà c m quy n Hà N i.
V y làm sao có th hy v ng vào m t k ch b n t t ñ p, ho c tương ñ i t t ñ p, trong cu c g p
Obama - Sang vào l n này, khi nhân quy n và dân ch l i là ñ i tr ng mà ngư i M ñang ñ t ra
như m t ñi u ki n c n?
Ch có th nghĩ ñ n m t k ch b n khá trung dung, th m chí r t bình thư ng – k ch b n th tư – v i
xác su t x y ra l n nh t.T c s không có m t th a thu n nào gây n tư ng, dù ch là th a thu n
khung, v các v n ñ TPP, an ninh khu v c bi n ðông và ñ i tác chi n lư c toàn di n. Thay vào
ñó, s ch là nh ng l i h a h n trên bàn ngo i giao – m t lo i qu ngôn t không h thi u th n n u
các nhà ngo i giao th y chưa c n thi t ph i làm ñ y ñ n hơn n a.
Nh ng nhà ngo i giao Hoa Kỳ l i không h mu n b dư lu n dân chúng M và qu c t ñánh giá v
m t sai l m ti p n i c a h , n u h “buông” cho Hà N i vư t vũ môn ñ ti p c n m t cách quá d
dàng v i nh ng m c ñích t thân v kinh t và danh v ng.WTO 6 năm v trư c và Hi p ñ nh
thương m i Vi t – M cách ñây ñúng m t “con giáp” là nh ng bài h c s n sùi khó nu t c a ngư i
M .
N u năm 2007 ñánh d u cu c ñ i tho i ñ u tiên gi a hai nguyên th nhà nư c Bush – Tri t, thì
trư c ñó m t năm, nư c M cũng nh c Vi t Nam ra kh i danh sách CPC v nh ng qu c gia c n
quan ng i ñ c bi t v nhân quy n và tôn giáo. Nhưng cũng k t th i gian ñó, tình tr ng nhân
quy n và tôn giáo Vi t Nam l i không có d u hi u kh quan hơn, n u không mu n nói là b ñánh
giá “th t lùi sâu s c”.
Hi n nhiên, bài h c v nhân quy n khép kín không tương x ng v i ñ m t i ña v kinh t ñã h n
sâu trong não tr ng ngư i M , cho t i gi và cho c nh ng năm tháng trong tương lai.
S b t tương x ng như th l i còn như ñư c gia c b i m i quan h ñang có chi u hư ng b n v ng
gi a B c Kinh - m t h u du mao - ít v n ch ng m y quan tâm ñ n v n ñ quy n con ngư i và
m i ñây còn b t luôn c m t lu t sư ñang bào ch a cho thân ch ho t ñ ng nhân quy n m i b b t
c a mình - v i Hà N i. Cái gì mang tính h th ng luôn có th d n ñ n chu i logic trong hành x .
M i quan h “mư i sáu ch vàng” có th ñã h u h o ñ n m c mà ngư i M không còn mơ h v
vi c nhà nư c Vi t Nam s khó tránh kh i nh hư ng c a Trung Nam H i v chính sách n i tr ,
ñ i v i nh ng gì và nh ng ai không ñ ng nh t v i ý th c h và quy n l i chính tr c a h .
L i t t
M t h qu h u như ch c ch n là cho dù không x y ra k ch b n tiêu c c cho cu c h i ki n Obama – Sang,
nhưng không ph i vì th mà m i ñi u kho n c a TPP ñ u d dàng thu n th o.
Nh n ñ nh g n ñây c a m t quan ch c châu Âu cho bi t khác nhi u v i mong mu n c a Hà N i,
TPP s không k t thúc l trình ñàm phán nào vào tháng 10/2013, mà kh năng s m nh t c a hi p

19. 19
ñ nh này là ñư c thông qua b i Qu c h i Hoa Kỳ vào năm sau. Còn n u m i vi c thu n l i, n n
kinh t Vi t Nam ch có th tìm ra l i m qua TPP sau hai năm n a, t c vào năm 2015.
Kho ng cách t ñây ñ n năm 2015 có l l i là quá lâu so v i th nôn nóng c a nh ng ngư i ñang
mu n g g c n n kinh t kh i kh ng ho ng.
Mà cũng chưa bi t ch ng, n n kinh t y hoàn toàn có th b ho i thư toàn ph n ch sau hai năm
n a.
Nhưng v n còn m t l i m khác - ng n hơn, cũng là m t l i t t thu rút con ñư ng hòa h p và hòa
gi i qu c t c a gi i lãnh ñ o Vi t Nam. Không còn nhi u l a ch n, ñó ph i là m t ho c nh ng
bi u hi n c a lòng thành tâm chính tr - ñi u ñã ñư c phương Tây ghi nh n Myanmar, ñ i v i
Thein Sein.
Không có thành tâm chính tr , ngư i ta s không ñ t ñư c b t kỳ m t m c tiêu và k ch b n t t ñ p
nào, dù cho cá nhân
24/07/2013
Nên ñem gì t i M ?
ð c Thành
Nh ng ngày này h th ng truy n thông chính th ng cũng như c ng ñ ng m ng theo dõi sát sao và
quan tâm ñ c bi t ñ n chuy n vi ng thăm nư c M b t ñ u t ngày 25/7 ñ n ngày 27/7/2013 c a
ngư i ñ ng ñ u nhà nư c Vi t Nam – Ch t ch Nư c Trương T n Sang.
Nh ng ñ n ñoán v tính “c p thi t” c a chuy n ñi này không ph i là không có lý vì nó ñư c vi ng
thăm li n ngay sau chuy n thăm c a Ch t ch ñ n nư c Tàu c ng s n.
Nhưng thôi, ñây không bàn lu n v “tính c p thi t” này làm gì n a. Mà hãy quan tâm ñ n vi c
Ch t ch Trương T n Sang ñem thông ñi p bày t nguy n v ng c a dân t c Vi t ñ n v i lãnh ñ o
và nhân dân M , hay ñem thông ñi p bày t ý mu n c a ð ng c m quy n Vi t Nam ñ n v i nư c
M xa xôi mong nư c M thông c m cho s nhu như c trư c âm mưu Hán hóa c a ngư i Tàu?!
Theo cách ñ t v n ñ c a gi i truy n thông thì ngoài m y toan tính v nhân quy n, v TPP, v vi c
mua vũ khí hay v cái gì gì ñó ñi n a mà ông Sang nh t thi t ph i bàn b c hay ñ c p v i phía M
thì ch ng y ngh trình li u ñã gi i t a n i lo cho dân t c Vi t trư c m t k hung hãn x o quy t
ngang t m ch nghĩa phát xít hay chưa. T i sao Vi t Nam l i không dám làm r t ráo v n ñ c i
cách như Myanmar ñã t ng làm th gi i ngư ng v ng trong m y năm qua?!
Còn nh cách ñây sáu năm trong chuy n vi ng thăm c a Ch t ch Nư c Nguy n Minh Tri t trư c
khi t i M , ông Tri t ñã ghé vào Cuba, khích l ông b n nh bé này ñ i ý r ng: Vi t Nam và Cuba

20. 20
là hai nư c ti n ñ n XHCN, có nhi m v ñ ng gác cho nhau. Khi Vi t Nam th c thì thì Cuba ng
và ngư c l i khi Vi t Nam ng thì Cuba th c. Sáu năm ñã trôi qua k t vi c khích l ti n ñ n phe
XHCN y nhân dân hai nư c Cuba và Vi t Nam càng ng m và càng hi u r ng ñ ñ t nư c c a
mình mu n phát tri n ñ n th nh vư ng thì càng c n nhanh chóng v t b cái ñuôi XHCN như các
nư c ðông Âu và Liên Xô ñã làm t hơn 20 năm qua.
R t may là hi n nay nhà nư c Cuba ñang t ng bư c th c hi n c i cách do ñó có th nói ngay r ng
nhân dân Cuba cũng mu n cùng v i nhân dân Vi t Nam sánh bư c trên hành trình tìm ñ n dân ch
ñ phát tri n ñ t nư c ch không mu n ti p t c tr thành “k th c, ngư i ng ” như lãnh ñ o Vi t
Nam tuyên b trư c ñây sáu năm v i nghĩa v v ngư i ñ ng chí nh bé mà gan d m t th i bên
kia bán c u ñã t ng ng h Vi t Nam trong nh ng năm chi n tranh. ðây là cơ h i cho s suôn s
c a Ch t ch Trương T n Sang trong chuy n thăm M l n này.
ð i v i trong nư c, thì cơ h i cho chuy n thăm M c a Ch t ch Nư c nói riêng và các v lãnh
ñ o khác (n u mu n) cũng r t thu n l i vì nhân dân ñã chán ng y cái tinh th n ñ ng chí 4 t t và 16
ch vàng c a k láng gi ng to xác nhưng x u chơi v i cái gi ng lu n ñi u r t “nam mô” nhưng
b ng l i ñ y “b dao găm” lăm lăm c m vào y t h u Bi n ðông c a chúng ta.
ðáp ng ñư c “lu t chơi” mà ngư i b n M ñưa ra là vi c r t ñơn gi n và r t d làm, l i phù h p
ñư c khát v ng ngàn ñ i c a dân t c Vi t là dân ch , t do, bình ñ ng trong xây d ng và phát
tri n ñ t nư c ñ phát huy m i ti m năng, trí tu công s c c a m i t ng l p trong xã h i nh m làm
cho dân giàu nư c m nh, xã h i công b ng, văn minh. ðó là th c hi n ngay ñ i s ng dân ch xã
h i sâu r ng, ña nguyên ña ñ ng, ña chính ki n nh m tri t tiêu ñ c quy n ñ c ñ ng lãnh ñ o nhà
nư c và xã h i; ñưa các thành ph n kinh t cùng bình ñ ng c nh tranh, không phân bi t khu v c
nhà nư c v i khu v c tư nhân; liên minh liên k t v i b t c ai tôn tr ng ch quy n bi n ñ o, lãnh
th lãnh h i c a Vi t Nam. Trư c m t c n tôn tr ng công ư c v nhân quy n, phóng thích nh ng
ngư i b b t vì ñ u tranh ôn hòa cho dân ch , cho ch quy n bi n ñ o.
Là nguyên th c a m t qu c gia g n trăm tri u dân, ông Sang c n nh r ng Vi t Nam chúng ta
không nên ti p t c t hào là nư c ñư c nh n vi n tr nhi u, nh t là l i nh n vi n tr c a k ñang
mu n thôn tính bi n ñ o c a mình. “Hãy cho nhau c n câu ch ñ ng cho nhau con cá”, hãy b t tay
v i ai mu n giúp ñ ta làm ra c n câu và hư ng d n ta b t ñư c nhi u cá. ðó m i là ñi u nhân dân
Vi t Nam r t c n.
“Không ai t nhiên l i ñi cho không ai cái gì”, do ñó nh ng l i h a vi n tr và ký k t hi p ñ nh
trong chuy n thăm Tàu c a Ch t ch v a qua h n ph n nào làm cho dân t c Vi t lo âu hơn là vui
m ng. Cũng không th ñem cái dân ch gi hi u ñ n M ñ ñánh l a ngư i M ñư c.
Nhìn sang các nư c như Nh t B n, Hàn Qu c, Philippines, Singapore… xem h chơi và làm b n
v i M h ñã ñư c gì và m t gì. Cũng như v y các nư c ñ c tài không thèm hay không th chơi
v i M h hi n ra sao?!
V y trong chuy n thăm Hoa Kỳ l n này, Ch t ch Nư c hãy vì l i ích ngàn ñ i c a dân t c Vi t,
hãy vì m t Vi t Nam phát tri n th nh vư ng bên m t nư c M siêu cư ng. Hãy ñem ti ng sóng
qu n qu i c a Bi n ðông và s rên xi t c a ngư i ngư dân Vi t Nam bé nh trư c ð i cu ng Hán

21. 21
t c b t ch p lu t pháp qu c t và ñ o lý, tình ngư i ñ n nư c M ñ ñánh th c lương tri và nhân
lo i ti n b M và th gi i.
Ch làm như th thôi cũng ñ ñ Vi t Nam ñư c b n bè th gi i ngư ng m và s n lòng giang tay
gúp ñ lúc ho n n n khó khăn này. Cũng ch b ng cách y, Vi t Nam ta m i hùng cư ng và giàu
m nh ñư c.
ð. T.
GM Phaolô Nguy n Thái H p:
Băn khoăn m t Vi t Nam ñen t i
M c Lâm, biên t p viên RFA
2013-07-23
M t b n tr dùng ñi n tho i ch p l i nh ng t m b n ñ c t i m t cu c tri n lãm v Hoàng Sa,
Trư ng Sa t i B o tàng Quân ñ i, Hà N i vào ngày 10/7/2013 . AFP photo
ð c Giám m c Phaolô Nguy n Thái H p, Ch t ch y ban Công Lý và Hòa Bình c a H i ð ng
Giám M c Vi t Nam ñang có chuy n công tác t i Hoa Kỳ và Nam M . Ông ñã dành cho ñài Á
Châu T Do cu c ph ng v n ñ c bi t v nh ng v n ñ ñang ñư c quan tâm t i Vi t Nam như Bi n
ðông, Trung Qu c, d th o s a ñ i hi n pháp và tình tr ng t do tôn giáo t i Vi t Nam.
M c Lâm: Thưa ð c cha, ñư c bi t Câu l c b Phaolo Nguy n Văn Bình là nơi trư c ñây thư ng
t ch c các cu c h i th o v v n ñ Bi n ðông, tuy nhiên m t th i gian g n ñây thì vi c này ñã
không còn x y ra n a, Xin ð c Cha cho bi t khó khăn nào ñã c n tr các bu i h i th o h u ích
như v y?
Giám m c Nguy n Thái H p: Cám ơn anh. Câu l c B Nguy n Văn Bình không ph i ch th o
lu n v v n ñ Bi n ðông mà còn nhi u v n ñ v kinh t , xã h i, tôn giáo. Trong ñ tài mà trí
th c băn khoăn thì có v n ñ Bi n ðông n m trong b i c nh ñó.
Cu c h i th o ñ u tiên c a m t nhóm tư nhân nói v v n ñ h i ñ o và lãnh th Vi t Nam. Cu c
h i th o này lúc ñ u có g p khó khăn nhưng sau ñó cũng ñư c cho phép và cu i cùng ñ c bi t hơn
n a là ñư c cơ quan nhà nư c cho phép xu t b n qua nhà xu t b n Trí Th c. Sau ñó ñ n năm 2001
chúng tôi t ch c m t cu c h i th o khác ñó là "Công lý và Hòa bình trên Bi n ðông" nhưng cu c
h i th o ñó không ñư c th c hi n vì nhi u lý do như anh ñã rõ. Nhưng r i chúng tôi cũng xu t b n
ñư c tài li u ñó thành m t b n văn ñó là "Công lý và hòa bình trên Bi n ðông". Tôi có ñưa t ng
cho m t s ngư i và hy v ng m t ngày nào ñó cũng ñ n tay quý anh. Cũng ư c mong r ng n u các

22. 22
anh có kh năng có ñi u ki n thì xin ph bi n cu n ñó không nh ng cho ngư i Vi t Nam mà cho
ngư i nư c khác n a.
Trung Qu c, hi m h a m t nư c ti m n
M c Lâm: ð c Cha r t quan tâm ñ n v n ñ Trung Qu c và ngài t ng cho r ng ñây là m i ñe
d a trên m i lĩnh v c c a Vi t Nam. Chính sách hòa hoãn hi n nay c a Vi t Nam có ph i là k
sách duy nh t ñ i phó v i Trung Qu c hay không, và n u nó t ra không hi u qu v lâu v dài thì
theo ngài chính ph c n ph i làm gì?
Giám m c Nguy n Thái H p: Quan ñi m ñó không ph i là c a m i mình tôi mà c a r t nhi u
ngư i Vi t Nam, nh t là khi chúng ta ñ c l i l ch s dân t c thì không ai là không ý th c m i hi m
h a ñ n t phương B c. M i hi m h a do ch nghĩa bành trư ng ñ i hán. Chính vì v y chúng tôi
r t băn khoăn cho ti n ñ , cho v n m nh ñ t nư c trong giai ño n hi n t i.
Cách ñây ít lâu Ch T ch nư c Trương T n Sang có sang Trung Qu c ký hi p ư c Vi t Nam v i
Trung Qu c cùng nhau khai thác d u h a trên v nh B c Vi t và có ñưa ra m t s ñi m, ch ng h n
như ñư ng giây nóng gi a hai chính ph ...Th nhưng như anh ñã bi t ch có m y ngày sau thì tàu
h i giám Trung Qu c rư t ñu i và hành hung các tàu cá Vi t Nam. ð c bi t hơn n a m y ngày sau
Trung Qu c ngang nhiên c p gi y ch ng minh nhân dân và gi y t m trú cho cái g i là thành ph
Tam Sa.
Trung Qu c nói m t ñ ng làm m t n o. Chúng tôi nghĩ r ng n u c ti p t c cái b n t t và mư i
sáu ch vàng thì không bao gi chúng ta có k sách h u hi u ñ ñ i phó mà r t có th s rơi vào
vòng tay c a Trung Qu c.
Chính vì v y ñi u quan tr ng là ph i ch m d t ñ i tho i song phương ñ qu c t hóa v n ñ Bi n
ðông. Chúng ta cũng như các nư c khác l y lu t bi n năm 1982 coi như m t chương trình ñ
chúng ta ñ i tho i song phương v i Trung Qu c. V n ñ Bi n ðông hôm nay là v n ñ Trung
Qu c, Vi t Nam và v i nhi u nư c khác trong khu v c cũng như t t c các nư c như Nh t, Hoa
Kỳ, Úc vì con ñư ng Bi n ðông là con ñư ng qu c t , con ñư ng thông thương gi a các nư c v i
nhau.
Chúng tôi nghĩ r ng n u c ti p t c cái b n t t và mư i sáu ch vàng thì không bao gi chúng ta
có k sách h u hi u ñ ñ i phó mà r t có th s rơi vào vòng tay c a Trung Qu c.
- Giám m c Nguy n Thái H p
Chính vì v y tôi không ph i là chính tr gia nhưng v i tư cách là trí th c chúng tôi băn khoăn và
th y r ng chính sách hi n t i càng ngày làm cho Trung Qu c càng l n lư t.
M c Lâm: ð c Cha v a nh c t i công ư c 1982 làm liên tư ng ñ n vi c Philippines v a mang
Trung Qu c ra tòa. ð c cha có nghĩ r ng vi c này s khi n cho nhi u nư c có thái ñ t tin hơn
trư c s l n lư t c a Trung Qu c, ñ c bi t là Vi t Nam?
Giám m c Nguy n Thái H p: Tôi th y m i nư c có m t chính sách, m t k ho ch riêng trong
v n ñ Bi n ðông. C nhân ta trong l ch s m i tri u ñ i có cách ñ i phó v i Trung Qu c khác

23. 23
nhau, Có khi v a ñàm v a ñánh. ði m này Vi t Nam có l không nh t thi t ph i gi ng như Phi
Lu t Tân.
Tuy nhiên vi c công khai hóa, qu c t hóa v n ñ Bi n ðông d a trên công ư c qu c t công ư c
1982 s làm cho th gi i th y b m t c a Trung Qu c và hi u hơn tham v ng c a Trung Qu c
trong v n ñ ñư ng lư i bò. Tôi th y Vi t Nam có l cũng nên làm nh ng cách tương t vì trong
ñ i ngo i, ngo i giao m i nư c có m t cách khác nhau nhưng ph i có nhi u vi c chung tôi g i ñó
là qu c t hóa v n ñ Bi n ðông. ð i tho i ña phương ch không ph i song phương. Song phương
trong khi Vi t Nam cùng m t ý th c h v i Trung Qu c thì không bao gi Vi t Nam thoát kh i
nanh vu t c a ch nghĩa bành trư ng ñ i hán.
Cơ h i t Washington
M c Lâm: ð c Cha v a nh c vi c Ch T ch nư c sang Trung Qu c m t tháng trư c ñây v y
trong chuy n sang Hoa Kỳ l n này theo ngài thì Ch T ch nư c Trương T n Sang c n có nh ng
ñ ng thái gì ñ mang thông ñi p ng m t i T ng Th ng Barack Obama r ng Vi t Nam không ph i
là ñ ng minh c a Trung Qu c trong v n ñ Bi n ðông?
Giám m c Nguy n Thái H p: M t l n n a tôi phát bi u v i tư cách m t công dân, m t trí th c
cũng là m t giám m c công giáo băn khoăn v i v n m nh c a ñ t nư c ch không ph i v i tư
cách m t chính tr gia. Tôi th y ñ i tác kinh t xuyên Thái Bình Dương là m t hư ng ñi quan tr ng
ñ i v i Vi t Nam hôm nay. Nh t là Vi t Nam trong b i c nh b Trung Qu c l n lư t thì ñ i tác
kinh t xuyên Thái Bình Dương s giúp cho Vi t Nam m r ng con ñư ng khác và s giúp cho
Vi t Nam tìm ñư c m t cơ h i.
Chúng tôi th y r ng H i ð ng Giám M c Vi t Nam cũng như nhi u nhóm trí th c cho r ng Vi t
Nam ph i t b ý th c h vì cái ý th c h ñó g n ch t, trói bu c Vi t Nam v i Trung Qu c. Vi t
Nam c n tr v v i văn hóa dân t c, ñ nghĩ ñ n quy n l i c a dân t c, c a ñ t nư c vư t trên ý
th c h . ðây là cơ h i ngàn vàng c a Vi t Nam trong b i c nh hi n nay. R t ti c trong nh ng th p
niên sau cùng Vi t Nam ñã b l khá nhi u cơ h i và chúng tôi ư c mong r ng l n này, ñ c bi t
Ch t ch nư c và phái ñoàn sang Hoa Kỳ không b l cơ h i ñó.
Như anh nói Vi t Nam ph i có m t tín hi u ñ Hoa kỳ cũng như các nư c t do khác th y r ng
Vi t Nam không ph i là ñ ng minh g n k t v i Trung Qu c, và Vi t Nam ñang vươn lên như m t
qu c gia ñ c l p. ð ñư c như v y bên c nh nh ng xác quy t ñó Vi t Nam ph i c i thi n nhân
quy n vì dĩ nhiên Hoa kỳ và các nư c khác s không th tr thành ñ i tác ñ c bi t khi mà b n
Tuyên Ngôn Qu c T Nhân Quy n Vi t Nam ñã ký mà l i có nh ng hành ñ ng ñi ngư c l i l i
chính b n Tuyên Ngôn Qu c T Nhân Quy n ñó.
Chúng tôi ư c mong r ng c ng ñ ng ngư i Vi t cũng có th giúp cho phái ñoàn Vi t Nam ý th c
hơn ñi u ñó. Và cũng r t mong r ng Ch t ch Trương T n Sang và phái ñoàn Vi t Nam s ý th c
ñư c yêu c u và ñòi h i c a v n m nh ñ t nư c trong giây phút quan tr ng này ñ ñ ng b thêm
m t cơ h i quan tr ng n a.
Bi u tình có ph i là gi i pháp duy nh t?

24. 24
Bi u tình ch ng Trung Qu c t i Hà N i hôm 09/12/2012. AFP photo
M c Lâm: Quay l i v i lòng dân trong nư c, s lo s vi c ngư i dân trong nư c bi u tình ch ng
Trung Qu c s gây b t n chính tr ñã khi n chính ph cương quy t ngăn c m. Vi c này t o ra dư
lu n không t t cho Vi t Nam. Theo ngài, ngoài vi c bi u tình thì ngư i dân còn có phương ti n hay
cách th c nào khác ñ t thái ñ mà không b nhà nư c lo l ng cho thi n chí c a h ?
Giám m c Nguy n Thái H p: Cũng r t khó. M t s ngư i dân mu n bi u l quan ñi m c a h
b ng bi u tình ôn hòa. ðây cũng là ñi m mà nhi u ngư i dân Vi t Nam lo ng i t i sao xác quy t
m t ñàng l i làm m t n o. T i sao nhà nư c v n hô hào ngư i dân là b o v ñ t nư c nhưng l i
không cho ngư i dân nói lên quan ñi m c a mình?
Anh h i là có cách nào n a không thì tôi th y có m t ñi u chúng ta ñã làm nhưng làm chưa ñ ,
chưa ñ n nơi ñ n ch n ñó là nghiên c u, ñó là nh ng h i th o nói cho th gi i bi t Bi n ðông
thu c v ai. Lúc nào Trung Qu c m i th t s nói ñ n Bi n ðông trong khi ñó Vi t Nam t th i
Chúa Tr nh, Chúa Nguy n và nhà Nguy n ñã có nh ng b ng ch ng rõ r t v Bi n ðông.
Tuy nhiên v n ñ t bày quan ñi m và t ch c h i th o cũng g p khó khăn ñó là ñi u mà chúng tôi
không hi u nhà nư c c a chúng ta như th nào và ñi u ñó làm cho nhi u ngư i m t ni m tin v i
ch trương và quan ñi m c a nhà nư c, m c dù trên nguyên t c chúng ta th a nh n r ng m i chính
ph , m i nhà nư c có m t cách th ñ i tho i t ng v n ñ khác nhau, nhưng ít ra ph i nhìn cái nh t
quán nào ñó và ñi u này chúng tôi th y r ng chưa có.
T i sao nhà nư c v n hô hào ngư i dân là b o v ñ t nư c nhưng l i không cho ngư i dân nói lên
quan ñi m c a mình?
- Giám m c Nguy n Thái H p
M c Lâm: Xin ñư c quay v v n ñ t do tôn giáo, thưa ð c cha giáo ph n Vinh là nơi có th nói
là có truy n th ng tranh ñ u v i nhà nư c v v n ñ t do tôn giáo kéo dài qua r t nhi u th i kỳ.
Xin ð c Cha cho bi t dư i s cai qu n c a ngài thì tình tr ng này có ñư c c i thi n hay không?
Giám m c Nguy n Thái H p: ngay Vinh thì có ngư i c a Ngh An, ngư i c a Vinh h v n có
cách ng x khác có ph n cái gì cũng c c ñoan, nhi u khi ñ y ñ n ch khó mà ñ i tho i. ðó là b n
tính c a ngư i dân mà ngư i ta nói là có l do ñi u ki n khí h u c a l ch s . Thành th ra n u nhìn
ngư i Vinh v i ngư i B c hay ngư i Nam thì ta th y r ng ngư i Vinh không có cái nét ngo i giao
hài hòa cũng không chín b làm mư i như nh ng nơi khác.
Cũng chính vì v y mà giáo ph n Vinh g m Ngh An, Hà Tĩnh, Qu ng Bình là nơi có nh ng ñ i
kháng m nh m hơn gi a ngư i công giáo v i ngư i c ng s n, và gi a nh ng ngư i công giáo v i
nhau n a hay gi a nh ng ngư i c ng s n v i nhau. Trong m y năm v a r i tôi ch trương ñ i

25. 25
tho i theo ñư ng hư ng c a C ng ñ ng Vatican II. Tuy nhiên ñ i tho i và s bi n ñ i cũng ph i
m t th i gian dài.
Nhưng nh ñ i tho i mà m t s ñi m ñang ñư c hình thành ch ng h n câu chuy n Con Cuông
cách ñây m t năm, nay cũng ñang d n d n ñi vào n ñ nh. C ng ñoàn nh bé Con Cuông nay ñã
ñư c c hành thánh l m i ngày Chúa Nh t và chúng tôi cũng ñang mong trong m t th i gian ng n
nhà nư c s c p ñ t ñ thành l p m t giáo h và có nhà th t i Con Cuông.
ð i v i ni m tin Ky tô giáo chúng tôi luôn luôn làm ch ng cho tình yêu ñ i v i m i ngư i, v i ñ t
nư c và luôn luôn gi i quy t v n ñ t quan ñi m ñ c tin Ky tô giáo, t quan ñi m "bài gi ng trên
núi" c a ð c Ky tô l y yêu thương l y hòa bình làm ñi u căn b n
ði u 4 Hi n pháp và giáo dân
Ngh sĩ Nguy n Trí H i cùng giáo dân c u nguy n cho LS Lê Qu c Quân hôm 07/7/2013. AFP photo
M c Lâm: ð i v i b n ñ ngh s a ñ i hi n pháp, H i ð ng Giám M c Vi t Nam ñã có l p
trư ng r t rõ ràng v ði u 4 Hi n pháp c n ph i bãi b . Xin ð c Cha cho bi t, dư i cái nhìn c a
m t ngư i Ky tô h u thì s hi n h u c a ði u 4 s mang l i di h i gì cho t do tín ngư ng cũng
như quan ñi m chính tr c a h ?
Giám m c Nguy n Thái H p: ðây là ñi u quan tr ng, th nh t như tôi nói h i nãy ði u 4 Hi n
pháp nói lên m t cái ý th c h và ñưa cái ý th c h ñó ñ ñ nh hư ng cho tương lai cũng như cho
l ch s Vi t Nam. Và cũng chính ý th c h ñó ñã trói ch t Vi t Nam v i Trung Qu c.
ð ng trên bình di n dân t c chúng tôi ñ ngh tr v v i văn hóa dân t c. Quy t và ñoàn k t m i
ngư i Vi t Nam t nh ng s c t c, giai c p và nh ng quan ñi m khác nhau. Chúng ta khó mà b o
v ñư c ñ t nư c n u còn gi cái ñi u 4 ñó n u chúng ta v n ñưa ý th c h mác xít lên làm ñ nh
hư ng cho xã h i và ñ t nư c chúng ta.
ði m th hai, dư i quan ñi m m t ngư i Ky tô h u thì chúng tôi như ñã nói rõ trong ki n ngh c a
H i ð ng Giám M c là không th nói có t do tôn giáo và m i ngư i công dân ñư c bình ñ ng
v i nhau. Ngư i công dân có và không có tín ngư ng ñư c bình ñ ng v i nhau. ði u 4 ch trương
vô th n, ch trương ð ng C ng s n ch ñ o qu c gia thì làm sao trong m t cái ñ ng như v y, trong
m t b i c nh như v y ngư i công dân có tín ngư ng và ngư i công dân không c ng s n có th
bình ñ ng th t s . H i là tr l i và cái câu h i ñó cũng là cái ñi u băn khoăn c a chúng tôi.
M c Lâm: Lu t ñ t ñai trong hi n pháp hi n nay là văn b n cho phép nhà nư c toàn quy n xâm
ph m ñ t ñai c a giáo h i cũng như c a ngư i dân. Theo ð c Cha n u Qu c H i ti p t c b
ngoài tai nhu c u c p thi t ph i thay ñ i nó thì vi c gì s x y ra?

26. 26
Chúng ta khó mà b o v ñư c ñ t nư c n u còn gi cái ñi u 4 ñó n u chúng ta v n ñưa ý th c h
mác xít lên làm ñ nh hư ng cho xã h i và ñ t nư c chúng ta.
- Giám m c Nguy n Thái H p
Giám m c Nguy n Thái H p: ði u mà chúng ta th y trư c m t trong nh ng th p niên v a r i
ñ n 80-85% nh ng khi u ki n, xung ñ t t i Vi t Nam là do lu t ñ t ñai. N u bây gi ti p t c
không s a ñ i lu t ñ t ñai n a thì trong tương lai t i tôi không rõ ñi u gì s x y ra. Nhà c m quy n
có l h không ý th c ñư c ñi u ñó. Hơn n a chúng tôi cũng th y có m t ñi u hy v ng là v a r i
qu c h i và nhà nư c ñã ñ ng ý ñ tri n h n v n ñ bi u quy t lu t ñ t ñai. Có l qu c h i cũng
như chính ph ñã ti p thu ý ki n c a dân ñ th y r ng lu t ñ t ñai c n ph i s a ch không th ñ y
nguyên như tình tr ng hi n t i. M t cái lu t, ñúng hơn là kh u hi u, ch không ph i là lu t vì “ñ t
ñai thu c quy n nhân dân nhưng mà do nhà nu c qu n tr ”, thì ñ ng trên phương di n pháp lý, lu t
l thì có l nó ch là m t kh u hi u. Tôi mong r ng xã h i Vi t Nam càng ngày càng c n nhi u lu t
l và lu t l rõ ràng ch không ph i nh ng hình th c kh u hi u.
M c Lâm: Xin ñư c m t câu h i cu i, ð c Cha ñánh giá th nào v s c m nh n i t i c a trí th c
Vi t Nam, ñ c bi t là các v trong nhóm ki n ngh 72?
Giám m c Nguy n Thái H p: Tôi th t s không có ñánh giá gì ñư c vì tôi cũng n m trong ñó.
Chúng tôi ch ng ph i là ñ ng phái cũng ch ng có cơ c u gì rõ r t. T t c nh m nói lên ti ng nói
c a lương tâm, ti ng nói ý th c c a dân t c t cái ư c mu n xây d ng m t ñ t nư c Vi t Nam t t
ñ p hơn. B y mươi hai hay m t trăm ngư i cũng ch ng là gì so v i m t dân t c tám mươi tư tri u.
Nhưng hy v ng r ng ti ng nói ñó d n d n s ñư c ñ ng thu n thì lúc ñó m i có s c m nh n i t i.
Chính vì v y có l tôi cũng ñang mu n h i anh M c Lâm r ng, ngoài b y mươi hai trí th c ñó hay
m t trăm trí th c ñó thì có m t s c m nh nào trong ñ t nư c Vi t Nam hôm nay chăng?
*
'Hoa Kỳ là ñ i tác quan tr ng hàng ñ u'
C p nh t: 21:16 GMT - th tư, 24 tháng 7, 2013
M b ng chương trình nghe nhìn khác [G I Ý L I CÁCH M : ð T CON TR VÀO DÒNG
CH NÀY,B M CHU T H I VÀO OPEN HYPERLINK , B M TI P CHU T TRÁI VÀO
MŨI TÊN ðEN V A HI N RA TRÊN B NG BÊN PH I ð NGHE]
Ch t ch Trương T n Sang phát bi u t i bu i ăn trưa cùng ngo i trư ng Hoa Kỳ John Kerry hôm
24/07.

27. 27
Ông Sang nói r ng Vi t Nam coi Hoa Kỳ là ñ i tác quan tr ng hàng ñ u và hai nư c ñã và ñang
h p tác trên nhi u lĩnh l c.
ðánh cư c vào Vi t Nam
Posted on July 24, 2013 by Jonathan London
Boston – ‘Nh ng cu c h i ñàm mang tính ñ t phá’ không ph i là thu t ng ñ u tiên n y ra trong
ñ u khi ta xét ñ n l ch s quan h Vi t-M . Tuy nhiên v i cu c g p di n ra trong tu n này, Ch
t ch Vi t Nam Trương T n Sang và T ng th ng M Barrack Obama có cơ h i ñ t quan h gi a hai
nư c c u thù trong chi n tranh trên m t n n t ng m i. ð i v i Vi t Nam, cu c g p này ñánh d u
m t th i ñi m h tr ng và có th t o bi n ñ i.
Kho ng 38 năm sau khi k t thúc m t trong nh ng cu c chi n tranh th m kh c nh t trong l ch s ,
Vi t Nam v n còn tương ñ i nghèo. Nhưng hơn hai th p niên tăng trư ng kinh t nhanh ñã làm
gi m ñáng k n n ñói nghèo, và nh ng c i thi n quan tr ng, tuy không ñ ng ñ u, v m c s ng.
Vi t Nam ñương ñ i là m t nư c ñang công nghi p hóa và ñô th hóa nhanh chóng, ñang ch t v t
bi n ti m năng c a mình thành hi n th c. ð ñ t ñư c như v y, Vi t Nam ñương ñ u v i ba nhóm
thách th c h tr ng. M i quan h v i M ñ u có liên quan v i m i nhóm thách th c ñó.
Nhóm thách th c ñ u tiên là v kinh t . Dù có ti m năng, Vi t Nam g n ñây ñã sa vào qu ñ o
tăng trư ng th p, ñó là k t qu không ch c a tình tr ng suy thoái toàn c u mà còn do h th ng
qu n lý kinh t kém c i c a nư c này. Khác v i các nư c ðông Á ñã công nghi p hóa thành công,
Vi t Nam thi u gi i lãnh ñ o m nh, có năng l c, và tương ñ i có quy n t ch c n ñ thúc ñ y
tăng trư ng công nghi p m t cách ch t ch , m nh m , và lâu dài. Thay vì th , nh ng nhóm l i ích
ch bi t vun vén t i ña cho b n thân bên trong và trên các biên gi i c a nhà nư c ñã b t ch p l i
ích qu c gia ñ ki m l i cho riêng mình. B ng cách này, Vi t Nam ñã hình thành m t tr t t kinh
t h n lo n ñe d a gây thi t h i cho tăng trư ng trong tương lai.
Trong lĩnh v c kinh t , Vi t Nam c n ba ñi u: cơ s h t ng t t hơn, l c lư ng lao ñ ng có k
năng cao hơn, và cách qu n lý có năng l c, minh b ch và có trách nhi m gi i trình cao hơn. Các
m i quan h h u h o hơn v i M t thân không th gi i quy t các như c ñi m này. M t khác,
thương m i gia tăng v i M có th s kích thích tăng trư ng kinh t và mang l i các l i ích có th
ñáng k cho thư ng dân Vi t Nam. Tri n v ng quan h h u h o hơn v i M có th t o ngu n sinh
khí m i cho các c i cách kinh t ch m ch p c a Vi t Nam. Vi c ð ng C ng s n nh t quy t v m t
n n kinh t th trư ng ñư c ñi u ph i không nh t thi t là rào c n ñ i v i vi c phát tri n m t n n
kinh t th trư ng hi u qu hơn. Nhưng cách qu n lý kinh t hi u qu s ñòi h i ph i có m t cách
ti p c n m i m , và nh ng cơ h i kinh t và ñ ng cơ khuy n khích t M có th khuy n khích
cách ti p c n ñó.
Nhóm thách th c th hai liên quan ñ n các v n ñ qu c t . M t trong nh ng thách th c quan tr ng
dù có th không th gi i quy t ñư c là x lý các m i quan h v i Trung Qu c và M . Khác v i
M , Vi t Nam có hàng ngàn năm kinh nghi m ñ i phó v i Trung Qu c. Nhưng s vươn lên c a
Trung Qu c ñ t ra nh ng v n ñ khó khăn cho c Vi t Nam và M . M t m t, Trung Qu c là ñ i
tác thương m i l n nh t c a Vi t Nam và Hà N i s ñư c r t nhi u n u có quan h n ñ nh, và

28. 28
thi t r t nhi u n u có quan h b t n. M t khác, ch nghĩa bành trư ng c a Trung Qu c gây ra các
m i ñe d a nghiêm tr ng cho an ninh kinh t c a Vi t Nam.
Trong nh ng m i ñe d a này, rõ nh t là các tuyên b ch quy n c a Trung Qu c Bi n ðông
Nam Á (m t thu t ng phù h p hơn “Bi n Nam Hoa”). Lo ng i ph i quá nghiêng v m t trong hai
hư ng, nhi u v trong gi i lãnh ñ o Vi t Nam mu n nh c ñ n t m quan tr ng c a vi c xây d ng
các m i quan h h p tác chi n lư c v i c Trung Qu c và M ; ñó là m t ý tư ng h p lý. Tuy
nhiên, quan h h u h o hơn v i M có th s giúp Vi t Nam ngăn ch n các hành vi b t n t c a
B c Kinh, dù nư c ñi quan tr ng nh t s là M phê chu n Công ư c Liên H p Qu c v Lu t Bi n.
ð ch ng l i nh hư ng c a Trung Qu c, Vi t Nam c n ñư c ng h m nh hơn trên trư ng qu c
t . Các quan h ch t ch v i M có th h u ích.
Nhóm thách th c cu i cùng liên quan ñ n chính tr Vi t Nam và qu th c h th ng chính tr c a
nư c này. M t s ngư i ñã mô t tình hình chính tr hi n nay Vi t Nam là kh ng ho ng. Qu
th t, s c nh tranh căng th ng trong n i b ñ ng trong m y năm qua ñã t o ra m t b i c nh chính
tr có tính c nh tranh và d thay ñ i hơn. Tuy nhiên, vì thi u ch ñ pháp tr và các th ch có trách
nhi m gi i trình, chính tr Vi t Nam ñã thoái hóa thành m t ki u l ch l c c a ña nguyên trong n i
b ñ ng trong ñó các xu hư ng t vun vén t i ñã cho b n thân c a các nhóm l i ích ñã gây tác h i
cho cách qu n lý nhà nư c ch t ch , ñôi khi t o n tư ng v m t nhà nư c m t phương hư ng.
Hi n th i, các c i cách chính tr căn b n v n chưa th y ñâu. Nhưng các c i cách như v y có l c n
thi t n u Vi t Nam mu n thoát kh i tình tr ng chính tr và kinh t bê b t hi n nay. Nh ng c i thi n
quan tr ng v các quy n chính tr , vi c ch m d t các cu c b t b tùy ti n nh ng ngư i phê phán
ch ñ , vi c tôn tr ng nhi u hơn các quy n ñư c hi n pháp b o ñ m v t do báo chí và t do l p
h i có th s ñưa ñ n nh ng c i thi n r t quan tr ng trong các m i quan h gi a Hà N i và
Washington. Suy cho cùng, s ti n hóa c a n n kinh t chính tr Vi t Nam s do chính chính tr
Vi t Nam quy t ñ nh. Song, tính chính danh trong tương lai c a ð ng C ng s n Vi t Nam không
th giành ñư c b ng các bi n pháp tr n áp.
JL
Nhân quy n Vi t Nam và chuy n ñi M
c a Ch t ch Trương T n Sang
Các nhà l p pháp Hoa Kỳ t ch c hai bu i h p báo trong hai ngày liên ti p 23 và 24/7
lên án các vi ph m c a Vi t Nam và kêu g i T ng th ng Obama ph i ñ t v n ñ nhân quy n làm tr ng tâm hàng ñ u.
Trà Mi-VOA

29. 29
24.07.2013
Các n l c v n ñ ng Hoa Kỳ thúc ñ y Vi t Nam c i thi n nhân quy n ñư c th c hi n d n d p và
ráo ri t t i th ñô nư c M trư c khi Ch t ch nư c Trương T n Sang g p T ng th ng Barack
Obama t i Tòa B ch c vào ngày mai 25/7.
Phía l p pháp Hoa Kỳ t ch c hai bu i h p báo trong hai ngày liên ti p 23 và 24/7 lên án các vi
ph m c a Vi t Nam và m nh m kêu g i T ng th ng Obama ph i ñ t v n ñ nhân quy n làm tr ng
tâm hàng ñ u trong cu c h p thư ng ñ nh s p t i.
Sau cu c h p báo hôm 24/7, dân bi u Loretta Sanchez, ð ng Ch t ch Nhóm Nhân Quy n Vi t
Nam t i Qu c h i M và cũng là ngư i ch trì cu c h p báo, ñã dành cho Trà Mi VOA Vi t ng
cu c trao ñ i v ñ tài này.
Ph ng v n dân bi u Loretta Sanchez v nhân quy n Vi t Nam và chuy n ñi M c a ông
Trương T n Sang
VOA: Nhân quy n Vi t Nam ti p t c b lên án là xu ng d c tr m tr ng b t ch p nh ng l i kêu g i
c i thi n t qu c t . Có ý ki n cho r ng các n l c v n ñ ng ñ thúc ñ y Hà N i chưa ñ m nh.
Quan ñi m bà ra sao?
Ba ñ i T ng th ng t th i ông Bill Clinton, George W. Bush, và Obama, ñ u mu n g t hái các
thành qu kinh t v i Vi t Nam, nhưng l i ñ cho v n ñ nhân quy n b g t ra bên l ...ñi u h t s c
quan tr ng là chúng ta ph i ñ ng lên bu c Hà N i ph i d ng ngay vi c giam c m các công dân c a
h ...
Dân bi u Loretta Sanchez
Dân bi u Loretta Sanchez: Sau ba nhi m kỳ chính quy n theo dõi các l i ích thương m i gia tăng
v i Vi t Nam nhưng v n ñ nhân quy n c a Hà N i v n c ngày càng t i ñi. ðã ñ n lúc chính
quy n ñương nhi m c a T ng th ng Obama và B Ngo i giao M hi n nay ph i làm theo ñúng
nh ng lu t l c a h cũng như nh ng b n phúc trình c a h v n ñã ch rõ nhân quy n, ñ c bi t là
t do tôn giáo, ñang b nhà c m quy n Hà N i bóp ngh t và nh n m nh r ng th c tr ng này s
ñư c gi i quy t trư c khi Hoa Kỳ có thêm b t kỳ th a thu n m u d ch nào v i Vi t Nam.
VOA: Bà nh n xét chính quy n c a T ng th ng Obama hi n nay ñ t ưu tiên cho v n ñ nhân
quy n Vi t Nam t i m c nào trong ngh trình c a h so v i các ñ i T ng th ng trư c ñây?
Dân bi u Loretta Sanchez: Ba ñ i T ng th ng t th i ông Bill Clinton, George W. Bush, và
Obama, theo tôi, ñ u mu n g t hái các thành qu kinh t v i Vi t Nam, nhưng l i ñ cho v n ñ
nhân quy n b g t ra bên l . Tôi cho r ng ñi u h t s c quan tr ng là chúng ta ph i ñ ng lên bu c
Hà N i ph i d ng ngay vi c giam c m công dân c a h , ph i cho phép dân chúng ñư c th c hành
quy n t do ngôn lu n, t do báo chí, t do tôn giáo, cho phép các ñ ng phái chính tr ñư c ho t
ñ ng, cho phép ngư i dân ñư c ti n lên phía trư c và ñư c hư ng các quy n căn b n c a con
ngư i mà t t c loài ngư i trên toàn th gi i ñ u ph i ñư c hư ng.

30. 30
VOA: Có th nào Hoa Kỳ r t cu c s ph i gác qua m t bên ho c như ng b v n ñ nhân quy n
Vi t Nam gi a r t nhi u các l i ích ñang gia tăng khác không?
Ngư i M ñã b t ñ u nh n rõ Vi t Nam là m t trong nh ng qu c gia vi ph m nhân quy n t i t
nh t th gi i. T t c nh ng th c t ñó ph i ñư c ch m d t...
Dân bi u Sanchez
Dân bi u Loretta Sanchez: H vi n chúng tôi ti p t c n l c thông qua Lu t Nhân quy n Vi t
Nam. ðây là l n th b y ñ o lu t như th này ñư c ñưa ra H Vi n. Lu t này do dân bi u Chris
Smith là tác gi , tôi và Ch t ch y ban ð i ngo i H vi n Hoa Kỳ Ed Royce ñ ng b o tr , tôi
ch c ch n là nó s ñư c thông qua t i H vi n l n này n a. Và chúng tôi v n ñang ti p t c n l c
v n ñ ng Thư ng vi n ñ lu t cu i cùng s ñư c ñưa t i bàn làm vi c c a T ng th ng ñ ông
hi u rõ t m quan tr ng c a v n ñ này như th nào.
VOA: Hà N i hi u Washington không th ñ v n ñ nhân quy n làm t n h i bang giao song
phương và vì th h ch m ch p ñáp ng nh ng l i kêu g i c i thi n nhân quy n. Ý ki n c a bà ra
sao?
Dân bi u Loretta Sanchez: Tôi cho r ng h không nên t suy di n b t c ñi u gì. Ngư i M ñã
b t ñ u th y rõ nh ng gì ñang th c s di n ra t i Vi t Nam t v n ñ nô l tình d c ñ n ñàn áp
chính tr . Ngư i M ñã b t ñ u nh n di n rõ Vi t Nam là m t trong nh ng qu c gia vi ph m nhân
quy n t i t nh t th gi i. T t c nh ng th c t ñó ph i ñư c ch m d t. Càng ngày càng có nhi u
ngư i M th y rõ nh ng t h i c a nhà c m quy n Vi t Nam trong lĩnh v c quy n căn b n c a con
ngư i.
VOA: Có nh ng phương cách gì hi u qu hơn ñ thúc ñ y Hà N i ph i c i thi n nhân quy n
chăng?
Dân bi u Loretta Sanchez: Tôi ti p t c kêu g i c ng ñ ng ngư i Vi t t i M tăng cư ng v n
ñ ng các thư ng ngh sĩ ñ Lu t Nhân quy n Vi t Nam nhanh chóng ñư c thông qua t i Thư ng
vi n, g i th nh nguy n thư t i T ng th ng ñ bày t cho ông bi t t m quan tr ng c a vi c này. T t
c chúng ta có th h p l c làm t t c nh ng vi c này ñ cùng nhau ñòi h i nhân quy n cho ngư i
dân t i Vi t Nam.
VOA: Bà kỳ v ng gì sau chuy n thăm M l n này c a Ch t ch nư c Vi t Nam?
Dân bi u Loretta Sanchez: Tôi hy v ng Ch t ch nư c Vi t Nam hi u r ng chúng tôi s ti p t c
tranh ñ u cho nhân quy n Vi t Nam, r ng ñây là ưu tiên hàng ñ u c a chúng tôi, và r ng l ch s
luôn ñ ng v phía nh ng ngư i bênh v c cho các nhân quy n căn b n.
VOA: Xin chân thành c m ơn dân bi u Loretta Sanchez ñã dành cho chúng tôi cu c trao ñ i này.
Chuy n thăm Vi t-M là ‘m t quy t ñ nh
thi u khôn ngoan’

31. 31
Elle Bork, U.S.News
Ngày 25 tháng B y, T ng th ng Barack Obama s ñón ti p ông Trương T n Sang, Ch
t ch Nư c và y viên B Chính tr ð ng C ng s n Vi t Nam, t i Nhà tr ng. Trong khi
ñó, t i Vi t Nam thì nhi u nhà ho t ñ ng nhân quy n, các blogger, ngư i Công giáo,
dân t c thi u s và các lu t sư ñang tr i qua các cu c ñàn áp ngày càng có xu hư ng gia
tăng m nh m .
Trong s các tù nhân chính tr hi n ñang b giam gi t i Vi t
Nam bao g m ti n sĩ lu t Cù Huy Hà Vũ – ngư i ñã t ng ki n chính ph và ñang trong
tình tr ng s c kho suy kém, và lu t sư Lê Qu c Quân – m t blogger và là c u nghiên
c u sinh t i Qu Qu c gia vì Dân ch c a Hoa Kỳ Washington. Và h không ch là
nh ng ngư i duy nh t [b giam gi ]. Theo T ch c Theo dõi Nhân quy n [Human
Rights Watch] thì riêng trong năm tháng ñ u năm 2013 ñã có nhi u ngư i b k t án liên
quan ñ n các cáo bu c chính tr – con s này hi n lên hơn 50 ngư i, nhi u hơn so v i
c năm 2012.
Chuy n thăm Nhà tr ng c a ông Sang là m t ph n trong trong chính sách “tr c châu Á”
c a chính quy n Obama, m t chính sách nh m ch ng l i s nh hư ng quân s , kinh t
và chính tr ngày càng l n m nh c a Trung Qu c trong khu v c. T ng th ng Obama
kh ng ñ nh chính sách s tăng cư ng và duy trì s c m nh c a Hoa Kỳ trong khu v c
châu Á-Thái Bình Dương b t ngu n t t m nhìn dân ch cho c khu v c. Khi ñ c p
ñ n v n ñ này trư c Qu c h i Úc r ng Hoa Kỳ ñã “d n h t s c” vào khu v c châu Á-
Thái Bình Dương, ông ám ch quá trình dân ch hóa Hàn Qu c, Philippines và
Indonesia (lo i tr ðài Loan) trong m t th k qua. Ông nói ch nghĩa c ng s n và ch
nghĩa phát xít ñã th t b i b i vì “h ñã b qua quy n l c chính ñáng và h p pháp cu i
cùng – ñó là ý chí c a nhân dân.
Trong khi t ng th ng và các quan ch c cao c p c a chính quy n Obama nh n xét
nh ng ñi u nêu trên trư c nh ng khán gi thân thi n t i Canberra thì t i các h i ngh
dân ch và c trên Capitol Hill, h ñã không ñ t n ng v n ñ dân ch và t m quan tr ng
chi n lư c trong cu c h p tr c ti p v i các nhà lãnh ñ o như ông Sang. Th m chí, T ng
th ng Obama cũng ñã không theo ñu i nh ng l i nói hoa m c a mình b ng các hành
ñ ng c th .

32. 32
T ng th ng Obama nên làm gì ñ sát nh p chính sách vào l i l hoa m c a ông? V
trư ng h p Vi t Nam, các hành ñ ng như nh ng chuy n thăm các c p nhà nư c,
thương m i và nh ng ti n b trong quan h quân s ch nên di n ra sau khi, ch không
ph i ñ t trư c, nh ng c i cách chính tr và các như ng b v nhân quy n do ño ð ng
C ng s n Vi t Nam c m quy n. M c dù chính quy n Obama lâu nay v n thích trích d n
Mi n ði n như m t thành công c a chính sách tr c châu Á, nhưng k t qu v n còn quá
s m ñ k t lu n. Vi c này có th th y rõ qua vi c chính quy n Obama g b các l nh
c m v n và trao ñ i các chuy n thăm c p cao trong khi Mi n ði n v n chưa th c hi n
s a ñ i hi n pháp cũng như c i cách quân s toàn di n.
Châu Á hi n là nơi có nhi u ngư i s ng dư i ch ñ dân ch nhi u hơn trong b t kỳ
khu v c nào khác trên th gi i, không ch là nơi dành riêng cho nhà nư c chuyên ch
Trung Qu c.
“Chúng ta c n n m b t nhi u l i th chi n lư c này trong khi ñ i phó v i các s c m nh
khác ñang tr i d y”, ông Gary Schmitt thu c Vi n Doanh nghi p Hoa Kỳ cho bi t.
“Th c t là dân ch cu i cùng s giúp cho ‘tr c châu Á’ thành công, ch không ph i
các cu c trao ñ i ‘th c t ’ v i m t qu c gia như Vi t Nam”.
Trên t t c , Hoa Kỳ c n ph i hi u r ng thách th c c a Trung Qu c là m t thách th c
chính tr cu i cùng c n ñ i m t. S k t h p c a ch ñ ñ c tài và thành công kinh t t i
Trung Qu c là m t mô hình cho các nư c ñang phát tri n noi theo và ñó là cái c ñ
che ñ y trư c các qu c gia khác. B qua các di n ti n ñàn áp chính tr t i Trung Qu c
và s c i tr ñ c quy n c a ð ng C ng s n nư c này cho th y Hoa Kỳ không thành
th t, y u kém ho c c hai.
M t chính sách châu Á-tr c không kèm theo giá tr dân ch “s gia tăng ch nghĩa dân
t c c a ð ng C ng s n Trung Qu c, theo ñó Hoa Kỳ ñang có nh ng âm mưu ích k v i
các ñ ng minh trong khu v c nh m bao vây và ki m ch Trung Qu c, c n tr s gia
tăng c a h như m t cư ng qu c th gi i”, Tyler Roylance t i T ch c Freedom House
l p lu n.
“Làm th nào ñ gi i thích m t cách khác ñi v vi c Hoa Kỳ t v thân thi n v i m t
ch ñ C ng s n trong khi l i bu c m t ch ñ C ng s n khác ph i tr giá ch u ñ ng?”.
“B n không th là m t di n gi gi i tr khi b n là m t ngư i hành ñ ng tuy t v i”,
Walter Russell Mead ñã vi t trên t Wall Street Journal g n ñây, d n lý do r ng T ng
th ng Obama ñã không hành ñ ng ñ b o v Syria và Iran sau khi kêu g i các ch ñ
ñ c tài ñ cao nh ng giá tr ph quát.

33. 33
“ð ng nghĩ ñ n vi c di n gi i như th nào”, ông Mead kêu g i t ng th ng, “mà b t ñ u
suy nghĩ v chúng b ng các hành ñ ng c th ”.
L i m i ông Sang vi ng thăm Hoa Kỳ là m t quy t ñ nh thi u khôn ngoan n u xem xét
nh ng gì ñang x y ra Vi t Nam. Vì cu c g p s ñư c di n ra nên vi c yêu c u T ng
th ng Obama chia s công khai và rõ ràng v i Ch t ch Sang v vai trò c a dân ch
trong chính sách châu Á c a Hoa Kỳ là v cùng c p bách. Và sau ñó T ng th ng
Obama nên hành ñ ng c th như nh ng gì ông ñã nói.
Ellen Bork hi n là Giám ñ c v Dân ch và Nhân quy n t i Trung tâm Sáng ki n Chính
sách Nư c ngoài (Foreign Policy Initiative) Washington, DC.
DÂN BI U QU C H I ZOE LOFGREN
H P V I TT OBAMA
CU C H P T I NHÀ TR NG
V VI C VI PH M NHÂN QUY N TR M TR NG T I VI T NAM
Dân Bi u Qu c H i Hoa Kỳ, Zoe Lofgren. ð a H t 19, Ti u bang California
Các Dân Bi u - Zoe Lofgren, Susan Davis, Alan Lowenthal & Scott Peters: T ng Th ng Obama
ñã cam k t gi i quy t m i quan tâm v nhân quy n trong th i gian g p m t Ch t ch Trương
T n Sang c a Vi t Nam
Washington, DC - Sau cu c h p ngày hôm nay t i Nhà Tr ng v i T ng Th ng Obama, các Dân
bi u g m Zoe Lofgren (D-CA), Susan Davis (D-CA), Alan Lowenthal (D-CA), và Scott Peters (D-
CA) cho bi t h ñã có nh n ñư c cam k t c a T ng th ng Obama ñ gi i quy t các m i quan tâm
v nhân quy n v i ch t ch Vi t Nam, Trương T n Sang trong m t cu c h p s p t i c a hai nhà
lãnh ñ o. Các nhà l p pháp ñã hoan nghênh s b o ñ m c a T ng th ng, Ông Obama ñã nói v i
các nhà l p pháp r ng các v n ñ nhân quy n mà h ñưa ra là m t ưu tiên cho cu c h p s p t i c a
T ng Th ng Obama v i Ch t ch Sang.

34. 34
"Tôi hoan nghênh cam k t c a T ng th ng Obama bao g m các quy n con ngư i như m t ch ñ
ưu tiên trong các cu c ñàm phán s p t i c a ông v i Ch T ch c a Vi t Nam là ông Trương T n
Sang," Dân Bi u Zoe Lofgren, ñ ng Ch t ch m t cu c h p kín c a Qu c h i v Vi t Nam cho
bi t. "Theo các nhóm ñ c l p và nh ng ngư i ng h , ñánh giá h sơ nhân quy n c a Vi t Nam ñã
tr nên t i t hơn trong vài năm qua. Hoa Kỳ có th ñóng m t vai trò quan tr ng b ng cách làm
cho rõ hơn v tương lai c a m i quan h t t gi a Hoa Kỳ và Vi t Nam d a trên cơ b n tôn tr ng
nhân quy n "
"Tôi mu n c m ơn T ng th ng Obama ñã cam k t s nêu lên v n ñ nhân quy n trong cu c h p
s p t i c a ông v i Ch t ch nư c Trương T n Sang," C m ơn c a Susan Davis nói. "Chúng tôi
c n ph i g i m t thông ñi p m nh m và nói rõ s vi ph m nhân quy n t i Vi t Nam c n ph i
ch m d t ngay l p t c. Bình thư ng v Thương m i trư c h t là không ñư c phương h i ñ n các
quy n con ngư i."
"Tôi hài lòng khi nghe T ng th ng hôm nay th hi n m i quan tâm c a mình hơn trong ñi u ki n
v nhân quy n t i Vi t Nam và chúng ta bi t r ng bây gi là th i gian ñ ñưa lên nh ng v n ñ
này v i ch t ch Sang," Dân Bi u Alan Lowenthal nói. "Tôi c m th y r ng b t c ai h tr k t
thúc hành ñ ng vi ph m nhân quy n t i Vi t Nam s có m t ñ ng minh quan tr ng là Nhà Tr ng.
Chúng ta ph i ti p t c nh c nh Ch t ch Sang và chính ph c a Vi t Nam hãy ñ t t c m i ngư i
ñư c hư ng các quy n con ngư i cơ b n c a h , và r ng chúng tôi s ti p t c chi n ñ u ñ ñ m
b o các quy n này không b xâm ph m. "
"Hoa Kỳ không xem nh v n ñ vi ph m nhân quy n ," Dân Bi u Scott Peters nói. "Tôi khuy n
khích r ng T ng th ng ñang gi nh ng v n ñ này trên danh sách ưu tiên c a mình và tin tư ng
r ng ông s chuy n t i m i quan tâm c a chúng tôi cho ông ch t ch Vi t Nam, Trương T n Sang
trong nh ng cu c h p t i."
Các nhà l p pháp lưu ý r ng s ngo i giao song phương gia tăng trong trao ñ i thương m i và văn
hóa ñã không giúp c i thi n các quy n cơ b n t i Vi t Nam. Trong th c t , Human Rights Watch
(HRW) ñã lưu ý r ng chính ph Vi t Nam ñã ngày càng nh m m c tiêu là nh ng ngư i ng h ôn
hòa, tôn giáo thi u s , các bloggers và ngư i dân b b t gi và b tù tùy ti n như các trư ng h p tù
nhân chính tr . Theo HRW, vào Sáu tháng ñ u trong năm nay, nhi u ngư i ñã b k t án v b t ñ ng
chính ki n ôn hòa b ng t ng s cho c năm 2012.
y ban Hoa Kỳ v T do Tôn giáo Qu c t báo cáo c a năm 2013 có tên Vi t Nam như m t "qu c
gia hàng ñ u quan tâm ñ c bi t", ñ t nó trong cùng th lo i ch ñ áp b c các nư c bao g m Mi n
ði n, Iran, B c Tri u Tiên và Sudan. Tương t như v y, Phóng viên Không Biên gi i x p Vi t
Nam là h ng th 172 trên t ng s 179 qu c gia trong Ch s t do báo chí, và các cơ quan giám sát
ñ c l p như t ch c Freedom House li t kê Vi t Nam là nư c "không t do" cùng v i Iran, Syria
và Mi n ði n vào năm 2012 .
Vào tháng Tư, Dân Bi u Lofgren gi i thi u ngh quy t 1682, ð o lu t ñòi h i khi tham gia bang
giao kinh t v i Vi t Nam ("Vi t Nam T Do"). D lu t lư ng ñ ng s c m Vi t Nam ñư c hư ng
ưu ñãi thương m i ñ c bi t c a Hoa Kỳ cho ñ n khi nào chính ph c ng s n có bi n pháp ki m ch
các hành ñ ng ñàn áp nhân quy n.

35. 35
# # #
Dân bi u Zoe Lofgren ñang nhi m kỳ th mư i trong Qu c h i ñ i di n cho h u h t các thành
ph San Jose và Santa Clara County. Dân bi u Lofgren là Ch t ch c a các ñ i di n trong Qu c
H i thu c ñ ng Dân ch t i California, g m 38 thành viên ñ ng Dân ch c a H vi n Hoa Kỳ t
California và là ngư i gi trách nhi m hàng ñ u trong y Ban Di Trú Tư pháp và An Ninh Biên
Gi i .
(*) Ghi Chú: Thùy Trang d ch sang ph n ti ng Vi t cho nh ng ai không rành Anh Ng , các b n
khác mu n rõ hơn xin ñ c ph n Ti ng Anh phía dư i bài .
'Vi t Nam quan tr ng v i Hoa Kỳ'
Nguy n Hoàng. BBC ti ng Vi t, Washington.C p nh t: 15:06 GMT - th tư, 24 tháng 7, 2013
Vào chi u ngày 25/07/2013, sau khi g p T ng th ng Barack Obama vào bu i sáng, Ch t ch nư c
Vi t Nam Trương T n Sang s có bài thuy t trình t i Trung tâm Nghiên c u Chi n lư c và Qu c
t (CSIS).
BBC ti ng Vi t ñã ph ng v n ông Ernest Bower, m t chuyên gia theo dõi quan h M Vi t lâu
năm và hi n là c v n cao c p cho vi n nghiên c u có uy tín này.
BBC: Thưa ông, trong ch ng m c nào có th coi chuy n ñi c a Ch t ch Sang t i Hoa Kỳ là có
giá tr l ch s ?
Tôi cho r ng quan h M -Vi t có th là ñã ñ t t i g n t m cao k t khi hai nư c tái l p quan h
vào ñ u th p niên 1990. Tôi cũng nghĩ r ng vi c ngư i ñ ng ñ u nhà nư c Vi t Nam xu t hi n t i
m t vi n nghiên c u có t m c t i Washington v i m t bài thuy t trình v chính sách, v ñ a chính
tr , v chi n lư c là vi c mà dư ng như là t trư c t i nay chưa t ng có t i ñây.
BBC:Các quy t ñ nh có m c ñ quan tr ng v kinh t và chính tr c n ph i ñ t ñư c s ñ ng
thu n c a các thành viên B Chính Tr ð ng C ng S n Vi t Nam. Ông có nghĩ r ng Ch t ch Sang
có th ti p th ñư c, và ti p th có hi u qu , khi ông tr v nư c t nh ng gì mà T ng th ng
Obama chào hàng trong chuy n ñi này hay không?
ðó là câu h i khó ñ tr l i. Có th ch có nh ng lá phi u c a B Chính Tr m i có th tr l i ñư c
câu h i này. Nhưng ñó là câu h i hay, và tôi nghĩ r ng Washington ñang ñ t cư c vào t m quan

36. 36
tr ng c a vi c t o ñà và khích l ñ i v i nh ng thành viên c a B Chính Tr và y viên Trung
ương ð ng mu n ñi xa hơn trong quan h hai nư c và ti n thêm n a trong nh ng bư c c i cách.
Và ñó là vì sao Tòa B ch c, tôi tin ch c r ng, ñã tính toán là lúc này là th i ñi m ñúng ñ m i
Ch t ch Sang t i Washington.
BBC:Vào ñúng ngày Ch t ch Sang t i Washington chúng ta th y m t s dân bi u Hoa Kỳ h p
báo ñ lên án Hà N i v th c tr ng nhân quy n. Nhưng khó có th hình dung T ng th ng Obama
s rao gi ng v nhân quy n khi ông g p ngư i tương nhi m phía Vi t Nam.
"Washington ñang ñ t cư c vào t m quan tr ng c a vi c t o ñà và khích l ñ i v i nh ng thành
viên c a B Chính Tr và y viên Trung ương ð ng mu n ñi xa hơn trong quan h hai nư c và
ti n thêm n a trong nh ng bư c c i cách."
Tôi nghĩ là nhân quy n là m t ph n r t quan tr ng trong quan h song phương. Tôi ñã nghiên c u
và làm vi c v các ch ñ liên quan t i quan h M -Vi t ñư c kho ng 25 năm qua. Tôi ph i nói
r ng tôi th y gi i lãnh ñ o c a Vi t Nam ñang s n lòng hơn trong vi c ñ i tho i và bàn th o ch ñ
nhân quy n và t do tôn giáo so v i trư c ñây.
Tuy v y cũng ph i nói r ng v n còn nh ng v n ñ r t nghiêm tr ng. Quan h ñôi bên nay có thêm
nhi u vi c c n làm và ph i gi i quy t, và quan h không ch là v ch ñ nhân quy n m c dù nhân
quy n luôn luôn là ưu tiên cao nh t c a Hoa Kỳ. Tôi nghĩ r ng Vi t Nam hi u ñi u ñó.
Hy v ng là T ng th ng Obama s không trong tâm tr ng mu n rao gi ng. Tôi nghĩ r ng ông s bày
t quan ng i sâu s c v tình hình nhân quy n t i Vi t Nam. Ông Obama s yêu c u ngư i ñ ng
nhi m, Ch t ch Sang, l ng nghe m t cách nghiêm túc và ng h ông cũng như có hành ñ ng theo
hư ng ñi như th m t s tù nhân chính tr , là nh ng ngư i b ng i tù vì nh ng n l c c a h trên
truy n thông cũng như ng i tù vì tín ngư ng tôn giáo. Vì v y ñó là ch ñ r t quan tr ng.
Tuy nhiên tôi cũng nghĩ r ng ch ñ nhân quy n ñư c ñ t trong trong b i c nh r ng hơn trong
quan h , theo ñó Hoa Kỳ xem Vi t Nam là ti ng nói quan tr ng trong vi c phân tích tình hình
trong khu v c và coi Vi t Nam là m t ñ i tác quan tr ng v m u d ch.
BBC:Vi t Nam ñã có h p tác chi n lư c v i khá nhi u nư c r i. V y m t quan h ñ i tác chi n
lư c v i Hoa Kỳ, n u có, có ý nghĩa gì?
Vi t Nam là nư c có th xem ñã nh n th c ñư c r ng s n ñ nh v kinh t và an ninh qu c gia
ph thu c vào s n ñ nh và th nh vư ng trong vùng, và có th là hi u ñi u ñó còn nhi u hơn nư c
khác vì Vi t Nam quá g n ñư ng biên v i Trung Qu c và vì y u t l ch s gi a Vi t Nam và
Trung Qu c. Vi t Nam hi u r t rõ r ng b t kỳ ñ ng thái nào c a Trung Qu c d a trên s c m nh
kinh t m i thu lư m ñư c r i k như dùng s c m nh ñó ñ l n át láng gi ng v các ch ñ liên
quan t i ch quy n và tranh ch p lãnh th .
"Vi t Nam mu n Trung Qu c cùng bàn th o lu t l v i láng gi ng c a h và tuân th các lu t l ñó
thay vì t Trung Qu c ñ t ra lu t l riêng"

37. 37
Tôi cho r ng c Vi t Nam l n Nh t B n ñ u lo ng i không bi t Trung Qu c nghĩ gì và mu n s
d ng s c m nh c a h th nào. Và th m chí Myanmar cũng có nh ng câu h i tương t ñ i v i
Trung Qu c. Và khi nh n th c ñư c v n ñ này thì Vi t Nam nghĩ v vi c cân b ng chi n lư c và
s tin c y. Cá nhân tôi luôn nghĩ r ng Vi t Nam có quan ñi m r ng h mu n Trung Qu c tham gia
vào khuôn kh h p tác trong vùng như Thư ng ñ nh ðông Á (Di n ñàn thư ng niên c a 16 nư c
ðông Á) và các cơ ch h p tác khác và cùng bàn th o lu t l v i láng gi ng c a h và tuân th các
lu t l ñó thay vì t Trung Qu c ñ t ra lu t l riêng.
BBC:Hoa Kỳ có th c s c n Vi t Nam v phương di n kinh t và quân s hay không?
Tôi nghĩ r ng Hoa Kỳ có c n Vi t Nam. Hoa Kỳ c n Vi t Nam vì chi n lư c c a Hoa Kỳ ít nh t
d a vào m t ph n ñó là ASEAN m nh m . ASEAN có n n móng v ng ch c là ñi m t a cân b ng
cho ki n trúc vùng ki u m i trong Thư ng ñ nh ðông Á.
N u thi u v ng y u t lãnh ñ o m nh m c a Vi t Nam cũng như c a ASEAN, là kh i h p tác mà
Vi t Nam tin tư ng, thì chi n lư c c a Hoa Kỳ s r t y u. Do ñó Vi t Nam quan tr ng v i Hoa Kỳ
vì lý do này và nhi u lý do khác n a.
ð i s M ñ u tiên t i VN nghĩ gì v
chuy n ñi c a ông Sang?
Nguy n Trung
24.07.2013
Chuy n công du kéo dài hai ngày c a Ch t ch Vi t Nam Trương T n Sang t i Hoa Kỳ ñã thu hút
ñư c s chú ý c a dư lu n trong và ngoài nư c. Trong cu c ph ng v n dành riêng cho Nguy n
Trung c a VOA Vi t Ng , ông Pete Peterson, ñ i s M ñ u tiên t i Vi t Nam th i h u chi n, ñã
ñưa ra nhi u nh n ñ nh v các khía c nh c a chuy n công du này.
VOA: Chuy n thăm c a Ch t ch Vi t Nam Trương T n Sang t i M ñã gây b t ng cho gi i quan
sát. Còn ông thì sao?
Ông Pete Peterson: Th c s là không. Tôi hoàn toàn ñoán trư c ñư c chuy n thăm c a ông y.
Dĩ nhiên, tôi không bi t là khi nào thì ông y n ñ nh th i ñi m công du, nhưng tôi nghĩ ñó là m t
di n ti n logic. Tôi nghĩ ñó là m t ñi u tuy t v i.
VOA: Các v dân bi u và thư ng ngh sĩ M thu c c hai ñ ng Dân ch và C ng hòa ñã lên ti ng
kêu g i T ng th ng Obama ñưa nhân quy n làm tr ng tâm trong cu c g p v i ông Sang. Theo
ông, ñi u ñó có x y ra không?
Ông Pete Peterson: Dĩ nhiên r i. ðó luôn là m t ưu tiên khi các gi i ch c Vi t Nam và Hoa Kỳ
g p nhau. ðó là ưu tiên trong chính sách ñ i ngo i c a M trên toàn th gi i, ch không riêng gì