1. ΤΑ Ξ Ι Δ Ι Α 414 0 ΤΑ Ξ Ι Δ Ι Α
Χαοτική, αλλά πολύχρωμη, γεμάτη πάθος και
ψυχή, σε συνεπαίρνει και σε παρασύρει σε ένα
γοητευτικό ταξίδι στο χρόνο.
KEIMENO: ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΖΑΜΠΕΤΑΚΗ
Οι βουτιές από τον ύφαλο
της παραλιακής Malecon
ταυτίζονται με τη ζωή στην
Αβάνα και συχνά συνοδεύ-
ονται από... φλερτ.
ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ
ΚΟΥΒΑ
ΧΩΡΙΣ
ΜΑΚΙΓΙΑΖ
©APPhoto/RamonEspinosa

2. ΤΑ Ξ Ι Δ Ι Α 4 34 2 ΤΑ Ξ Ι Δ Ι Α
Η
Κούβα «φο-
ριέται» πολύ
τελευταία:
από την
ιστορική επί-
σκεψη του Μπαράκ Ομπάμα και
τη συναυλία των Rolling Stones
τον περασμένο Μάρτιο μέχρι την
πρόσφατη επίδειξη μόδας του
οίκου Chanel και τα γυρίσματα
της ταινίας «Fast and Furious», η
Αβάνα είχε δεκαετίες να υποδε-
χτεί τόσες διασημότητες μέσα σε
τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.
Κι ενώ οι περισσότεροι σκεφτό-
μαστε ότι λίγος χρόνος απομένει
μέχρι την εμπορευματοποίηση
του τουριστικού προϊόντος της
Κούβας, η αλήθεια είναι ότι έχου-
με ήδη χάσει επεισόδια.
«Οι Αμερικανοί επισκέπτονται
τη χώρα κατά εκατοντάδες χι-
λιάδες τα τελευταία δύο χρόνια.
Και με χρειάζονται!» μου εξηγεί
πίνακες ζωγραφικής στους τοί-
χους κι έναν εξώστη, κατά μήκος
του οποίου κρέμονται πολύχρω-
μες γραβάτες. «Ο ένας από τους
ιδιοκτήτες του είναι Βάσκος», μου
εξηγεί ο Αλάιν συστήνοντάς μου
τον Ματέο, έναν από τους πρώ-
τους επιχειρηματίες που άνοιξαν
μαγαζί στην Αβάνα όταν άρχισαν
να παραχωρούνται οι σχετικές
άδειες το 2010. Προσπαθώ να
φανταστώ πώς ήταν η Κούβα
την εποχή που ως εστιατόρια λει-
τουργούσαν μόνο συγκεκριμένα
κρατικά μαγαζιά και τα σαλόνια
των σπιτιών κάποιων Κουβανών.
Στο μεταξύ, ο Αλάιν μού μιλάει
για το πιο δημοφιλές φαγάδικο
της Αβάνας σήμερα, ένα εστιατό-
ριο με concept... κρατητηρίου και
ιδιοκτήτη έναν πρώην αστυνομι-
κό. Παραγγέλνουμε δύο μοχίτο
φραπέ και απολαμβάνω τον εν-
θουσιασμό του, καθώς μου εξηγεί
πως οι Κουβανοί έχουν πλέον το
δικαίωμα αγοράς κατοικίας και
ότι ίσως κι εκείνος να αγοράσει
κάποτε ένα μικρό διαμέρισμα στο
κέντρο της Αβάνας.
Συνεχίζουμε με έναν περίπατο
στους γύρω δρόμους, που είναι
μάλλον ήσυχοι αυτό το δευτεριά-
τικο βράδυ. Καταλήγουμε στην
πιάτσα των ταξί στο κεντρικό
πάρκο της πόλης. Ο Αλάιν σκύβει
στο παράθυρο για να συνεννοη-
θεί με τον οδηγό σχετικά με την
κούρσα και μετά με δασκαλεύει:
«Αν σου ζητήσει περισσότερο
από μισό πέσο, θα του πεις “Pipo
(που σημαίνει “καλέ μου” στα
Κουβανέζικα), δεν είμαι τουρί-
στρια. Στην πρεσβεία δουλεύω”».
Η αλήθεια είναι ότι, όσο σημα-
ντικό κι αν είναι να μιλάς Ισπα-
νικά στην Κούβα, και πάλι δεν
σε σώζει από τους κάθε λογής
τουριστοφάγους «καρχαρίες»
-έτσι τους αποκαλούν οι ντόπιοι-
που διψάνε για εύκολο χρήμα και
χρεώνουν κατά βούληση, με τιμές
ακόμα και 20 φορές υψηλότερες
από τις κανονικές.
Επιστρέφοντας στην αριστο-
1. Οι επενδύσεις...
έρχονται, τα
εργοτάξια επίσης.
Μεγάλος αριθμός
κλινών αναμένεται
να προστεθεί στο
ξενοδοχειακό δυ-
ναμικό της Αβάνας
μέσα στην επόμενη
τριετία.
2. Το ποδήλατο
αποτελεί δημοφιλές
μέσο μεταφοράς,
ειδικά στο βόρειο
κομμάτι του νησιού.
3. Κάποιες δουλειές
-όπως του κουρέα-
γίνονται κατ’ οίκον,
αφού συχνά οι
υποδομές είναι
ελάχιστες.
ο Αλάιν, ο οποίος εργάζεται ως
φωτογράφος σε κουβανέζικο πε-
ριοδικό, αλλά συμπληρώνει το
εισόδημά του με φωτογραφικά
σεμινάρια που απευθύνονται σε
ξένους επισκέπτες. «Η Κούβα
αποτελεί γι’ αυτούς ένα απροσπέ-
λαστο χάος», συνεχίζει καθώς
περνάμε έξω από το υπό ανακαί-
νιση Καπιτώλιο το οποίο, όπως το
περιγράφουν χαρακτηριστικά οι
Κουβανοί, «μοιάζει με τον Λευκό
Οίκο, αλλά είναι ένα μέτρο ψη-
λότερο».
Βαδίζοντας προσεκτικά στα
στενά που απλώνονται πίσω του,
μπαίνουμε σε ένα μοδάτο εναλλα-
κτικό μπαράκι με προκλητικούς
1
2
3
Η παλιά πόλη της
Αβάνας χαρακτηρί-
ζεται από αρχιτε-
κτονική αποικιακού
ρυθμού.
«H Κούβα αποτελεί
απροσπέλαστο
χάος για τους
Αμερικανούς»,
λέει ο Αλάιν, που
παραδίδει σεμινάρια
φωτογραφίας σε
ξένους επισκέπτες.
ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ
©AlejandroErnesto,DesmondBoylan,RamonEspinosa

3. ΤΑ Ξ Ι Δ Ι Α 4 54 4 ΤΑ Ξ Ι Δ Ι Α
κρατική γειτονιά του Vedado,
αφήνω το κέρμα στην παλάμη
του ταξιτζή με αυτοπεποίθηση
και περπατώ στα φαρδιά, αμερι-
κανικού τύπου πεζοδρόμια. Τα
περισσότερα οικήματα της περι-
οχής είναι επαύλεις που έχτισαν
οι Γάλλοι τη δεκαετία του 1930,
ακολουθώντας το ετερόκλητο
αρχιτεκτονικό στυλ του εκλεκτι-
κισμού. Νεοκλασικοί κίονες, νε-
ογοτθικά και αποικιακά στοιχεία
συνδυάζονται στο ίδιο κτίριο - και
μάλιστα σε εξίσου τολμηρές χρω-
ματικές αντιθέσεις. Υπάρχουν
σπίτια τόσο παραμελημένα που
δείχνουν ετοιμόρροπα και άλλα
που ανακαινίστηκαν μόλις πρό-
σφατα ή που ετοιμάζονται να υπο-
δεχτούν τους νέους ιδιοκτήτες
τους. Στους δρόμους του Vedado
βλέπεις πάρα πολλά σύγχρονα
αυτοκίνητα μεσαίου κυβισμού,
που στην Κούβα στοιχίζουν από
60.000 μέχρι 100.000 δολάρια.
Oπως επισήμανε και ο Αλάιν, η
τάξη των νεόπλουτων ενισχύεται
κάθε μέρα.
ΚΟΥΡΣΑ ΑΠΟ
ΑΛΛΗ ΕΠΟΧΗ
Τα αυτοκίνητα που κυκλοφο-
ρούν στους δρόμους της Αβάνας
είναι μάλλον λίγα. Τα πεζοδρό-
μια, αντιθέτως, είναι γεμάτα
από ανθρώπους που περπατούν
προς κάθε κατεύθυνση. Μπορείς
να περάσεις ώρες χαζεύοντας
απλώς τους περαστικούς, ενώ
εξίσου απολαυστική είναι μια
διαδρομή με τα λεγόμενα -και πιο
οικονομικά- taxi colectivos, τα
οποία προτιμούν οι ντόπιοι για τις
μετακινήσεις τους. Ειδικά αν πε-
τύχεις κάποια κούρσα του ’60 με
κουβανέζικη ρεγκετόν (μουσικό
είδος) στο στερεοφωνικό, οι ει-
κόνες γύρω μοιάζουν σαν σκηνές
από βιντεοκλίπ: ξυπόλυτα αγόρια
που διασχίζουν κεντρικές λεω-
φόρους παίζοντας ποδόσφαιρο,
αγέρωχες μιγάδες ντυμένες με τα
πιο έντονα χρώματα, άντρες που
ψαρεύουν κατά μήκος της παρα-
λιακής λεωφόρου της Malecón,
εξωτικά προϊόντα στους πάγκους
μανάβικων (όπου διατίθεται επί-
σης από νωπό κρέας μέχρι παρά-
νομο συνάλλαγμα), δύο αδέρφια
που μοιράζονται το ίδιο ζευγάρι
πατίνια, Κουβανοί που χαζεύουν
ημίγυμνοι την κίνηση στο δρόμο
από το μπαλκόνι τους, κότες που
εμφανίζονται από το πουθενά.
H εικόνα του τάμπλετ σε παιδικές
αγκαλιές στην άκρη του πεζοδρο-
μίου, έξω από μισογκρεμισμένα
κτίρια των αρχών του 19ου αιώνα,
μοιάζει με παραφωνία, αλλά απο-
Οι επαύλεις στο
Vedado χτίστηκαν
από Γάλλους τη
δεκαετία του 1930,
ακολουθώντας
το ετερόκλητο
αρχιτεκτονικό στυλ
του εκλεκτικισμού.
1. Τα έντονα χρώμα-
τα κυριαρχούν στα
περισσότερα κτίρια
της Αβάνας.
2. Οι ρωμαιοκα-
θολικές παρα-
δόσεις, όπως η
Πρώτη Κοινωνία,
συνυπάρχουν με
αφροκουβανέζικα
εθιμοτυπικά.
Παιχνίδια στο δρόμο με
φόντο τον «καλύτερο
φίλο της Κούβας», όπως
λέει το γκράφιτι με τον
Ούγκο Τσάβες σε τοίχο
της Αβάνας.
«Το Καπιτώλιο μοιάζει
με τον Λευκό Οίκο, αλλά
είναι ένα μέτρο ψηλότε-
ρο», λένε οι Κουβανοί.
1
2
ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ
©REUTERS/AlexandreMeneghini,AlejandroErnesto,RamonEspinosa,SHUTTERSTOCK

4. ΤΑ Ξ Ι Δ Ι Α 4 74 6 ΤΑ Ξ Ι Δ Ι Α
Οσο κουραστικό
κι αν είναι το να
στηθείς στην ουρά
για να αποκτήσεις
αγαθά ή υπηρεσίες,
αποτελεί μέρος
της κουβανέζικης
κουλτούρας.
τελεί απλώς άλλο ένα συστατικό
του κουβανέζικου χάους. Κάποιοι
μάλιστα ισχυρίζονται ότι από τότε
που μπήκαν τα κινητά στη ζωή
των ανθρώπων και στα μπαρ οι
τηλεοράσεις, ο κόσμος άρχισε να
χορεύει λιγότερο.
Οσο κουραστικό κι αν είναι
το να στηθείς στη σειρά για να
αποκτήσεις οποιοδήποτε αγαθό
ή υπηρεσία, αποτελεί μέρος της
κουβανέζικης κουλτούρας. Για να
προμηθευτώ κάρτα σύνδεσης στο
ίντερνετ, χρειάστηκε να περιμένω
περισσότερα από 45 λεπτά και να
καταχωρίσω ακόμα και τα στοι-
χεία του διαβατηρίου μου. Εξίσου
αυθεντική βρήκα την εμπειρία
του να μοιράζομαι το περιορισμέ-
νο bandwidth με 30 ακόμα Κου-
βανούς που με τα laptop ανοιχτά
στα γόνατά τους στριμώχνονται
στο πεζούλι ή στην πλατεία για
να μπουν στο facebook ή να μιλή-
σουν με συγγενείς τους στο εξω-
τερικό. Το σκηνικό συμπληρώ-
νουν μικροπωλητές που περνούν
με καροτσάκια με λουκουμάδες
ή με σακ-βουαγιάζ γεμάτα με σα-
ντουιτσάκια. «Ελάτε, παιδιά, έχω
βάλει και μπόλικο βουτυράκι σή-
μερα», τα πλασάρει παιχνιδιάρικα
μια χαμογελαστή Αφροκουβανή.
ΜΕ ΤΟ ΚΑΡΑΒΑΚΙ
ΣΤΗ REGLA
Επιζητώντας μια βόλτα σε λι-
γότερο τουριστικές γειτονιές,
επιβιβάζομαι στο καραβάκι που
σε περνά στην απέναντι όχθη
του κόλπου, στην εργατική συ-
νοικία της Regla. «Εξι φορές το
έχουν κλέψει αυτό το καράβι για
να πάνε στο Μαϊάμι», μου απα-
ντά ο Αφροκουβανός φίλος μου
Γιάσερ, πριν προλάβω να τον ρω-
τήσω για ποιο λόγο τον υποβάλ-
λουν σε σωματικό έλεγχο πριν
από την επιβίβαση. Το καραβάκι
δένει στην αποβάθρα της Regla
και ο Γιάσερ βοηθά ένα κοριτσά-
κι να πηδήσει στη στεριά. «Είναι
πολύ όμορφος!» εκμυστηρεύεται
στη μαμά της η μικρή με μάτια
που λάμπουν από τσαχπινιά.
Περπατάμε σε στενά δρομάκια
ανάμεσα σε ξύλινα σπίτια του
περασμένου αιώνα και σε οικίες
που δείχνουν φτωχές και παραμε-
λημένες σε βαθμό κατάρρευσης.
Σε πολλά μπαλκόνια ξεμυτίζουν
χαριτωμένα τσιουάουα, τα αγαπη-
μένα κατοικίδια των Κουβανών,
ενώ οι απλωμένες μπουγάδες
περιλαμβάνουν ακόμα και βρεφι-
κές πάνες μιας χρήσης. «Ναι, τις
ξαναχρησιμοποιούμε», μου λύνει
την απορία ο Γιάσερ. «Και αυτό
για τη χρήση της εφημερίδας
1. Λευκή άμμος, τιρκουάζ
νερά, βασιλικοί φοίνικες:
οι παραλίες της πλευράς
του Ατλαντικού θεωρού-
νται οι καλύτερες του
νησιού.
2. Ο κόσμος... ανάποδα
σε πάρκο της κουβανέζι-
κης πρωτεύουσας.
3. Δεν υπάρχει καλύτερος
τρόπος να γνωρίσετε τις
γειτονιές της Αβάνας από
μια βόλτα με κρις-κρις
(όχημα με πεντάλ, σαν
αυτό που διακρίνεται
σταθμευμένο δεξιά).
4. Καλή παρέα, βουτιά και
ανεμελιά στα νερά του
ποταμού Mayari.
5. Εκτελούνται... μεταφο-
ρές στους δρόμους του
Holguin.
6. Εφηβη Κουβανή γιορτά-
ζει την «quinceanera»
της, δηλαδή τα 15α
γενέθλιά της, μπροστά
από τον Καθεδρικό της
Παναγίας στην Αβάνα.
Η κοινωνία εμπνέει,
η τέχνη ΑΝΘΕΙ
Η «Ειδική Περίοδος» -η οικο-
νομική κατάρρευση που υπέστη
δηλαδή η Κούβα το 1991- ώθησε
αρκετούς καλλιτέχνες να εκφρά-
σουν την αβεβαιότητα και, ενίοτε,
την ελπίδα τους μέσα από την τέ-
χνη. Οι πρωτοπόροι εκείνης της
δεκαετίας άνοιξαν το δρόμο για
ένα δεύτερο κύμα καλλιτεχνών
που μοιράστηκαν το έργο τους
με την κοινότητά τους. Το απο-
τέλεσμα το βιώνει κανείς περπα-
τώντας κατά μήκος του Callejon
de Hamel, ενός μικρού δρόμου
της Αβάνας, όπου ο Σαλβαδόρ
Γκονσάλες Εσκαλόνα φιλοτέ-
χνησε τοιχογραφίες και γλυπτά
εμπνευσμένα από την αφροκου-
βανέζικη κουλτούρα. Χαζεύω τον
υπερυψωμένο κόκκινο θρόνο του
Τσανγκό, στον οποίο κάθεσαι για
να πραγματοποιήσει ο «βασιλιάς
των θεών» μια επιθυμία σου, και
τη βαθυκίτρινη τοιχογραφία που
απεικονίζει την Οτσούν, τη θεά
του έρωτα, της θηλυκότητας και
του μελιού. Στο νου μου έρχονται
κάποια από τα χαρακτηριστικά
της αφροκουβανέζικης φιλοσο-
φίας -όπως η δύναμη, ο αισθη-
σιασμός και η στωικότητα- που
ενδεχομένως βοηθούν τους Κου-
βανούς να αντιμετωπίσουν τις
δυσκολίες του εμπάργκο.
Ακόμη εντονότερη είναι η σύν-
δεση της τέχνης με την κοινότητα
μέσα από το έργο του Χοσέ Φου-
στέρ. Ντύνοντας με πολύχρωμα
σπασμένα πλακάκια πρώτα το
σπίτι του και μετά μια σειρά από
κτίσματα και στάσεις λεωφορεί-
ων στη γειτονιά του Jaimanitas,
ο Κουβανός κεραμίστας θέλησε
να χτίσει «ένα διαφορετικό περι-
βάλλον για τα παιδιά της γειτο-
νιάς και ένα σύμπαν όπου κάθε
ατέλεια είναι πιθανή αλλά και
όμορφη». Η καλαίσθητη αστική
παρέμβαση του Φουστέρ θυμίζει
την τεχνική του Αντόνιο Γκα-
ουντί και προσελκύει ποιοτικό
τουρισμό στη γειτονιά, δίνοντας
εργασίας σε 50 οικοδόμους.
Η παρουσία της κοινότητας
είναι έντονη και στο ατελιέ του
διεθνώς προβεβλημένου γλύπτη
Κάτσο στο El Romerillo. Μάλι-
στα, ο καλλιτέχνης εγκαινίασε
πέρυσι το πρώτο wi-fi spot στην
Κούβα με δωρεάν πρόσβαση στο
ίντερνετ. Παρά το ότι συνεργάτης
του στο έργο είναι η αμερικανική
Google, το password για τη σύν-
δεση στο δίκτυο είναι: «Abajo el
bloqueo» (κάτω το εμπάργκο).
Πολλοί Κουβανοί δηλώνουν,
ωστόσο, επιφυλακτικοί απέναντι
στον ευκατάστατο καλλιτέχνη,
που τυχαίνει να συνδέεται στενά
με την οικογένεια του Φιντέλ
Κάστρο, και προτιμούν να πλη-
ρώνουν το τσουχτερό ποσό των 2
δολαρίων για 1 ώρα σε ένα από τα
λίγα wi-fi spots της πόλης.
1
2
3
ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ
©REUTERS/EnriquedelaOsa,SHUTTERSTOCK,VISUALHELLAS.GR,RamonEspinosa
4
5
6

5. ©GETTYIMAGES/IDEALIMAGE,VISUALHELLAS.GR,SHUTTERSTOCK
4 8 ΤΑ Ξ Ι Δ Ι Α
ΜΕΤΑΒΑΣΗ
Δεν υπάρχει απευθείας πτήση από
Αθήνα για Αβάνα, αλλά αρκετές
αεροπορικές εταιρείες εξυπηρετούν
το δρομολόγιο με έναν ενδιάμεσο
σταθμό και τιμές που κυμαίνονται
από 800 έως 1.400 ευρώ.
ΔΙΑΜΟΝΗ
• Hotel Ambos Mundos (τηλ.
+53-7669530, Παλιά Αβάνα, www.
hotelambosmundos-cuba.com,
100-170 ευρώ το δίκλινο). Χτίστηκε
το 1920 κι αν δεν μείνετε εδώ, αξίζει
να επισκεφτείτε το δωμάτιο 511 στο
οποίο έγραψε ο Χέμινγουεϊ το
«Για ποιον χτυπά η καμπάνα».
• Hotel Nacional (τηλ. +53-
78733564, Vedado, www.
hotelnacionaldecuba.com, 260
ευρώ το δίκλινο). Το πιο εμβληματικό
ξενοδοχείο της πόλης έχει φιλοξενή-
σει πληθώρα προσωπικοτήτων και οι
κήποι του απολαμβάνουν τη θέα της
Malecon.
• Hotel NH Parque Central (τηλ.
+53-78606627, Παλιά Αβάνα, www.
hotelparquecentral-cuba.com, από
300 ευρώ το δίκλινο). Σύγχρονο
ξενοδοχείο της γνωστής ισπανικής
αλυσίδας με ευρωπαϊκό προφίλ, στο
κέντρο της πόλης.
• Hotel Saratoga (τηλ. +53-
78681000, Αβάνα www.hotel-
saratoga.com, από 265 ευρώ το
δίκλινο). Το πρώτο μπουτίκ ξενοδο-
χείο της πόλης βρίσκεται απέναντι
από το Καπιτώλιο.
• Vedado House Cultural (τηλ.
+53-78301025, Vedado, www.
vedadohousecultural.com, από 20
ευρώ το δίκλινο). Εάν προτιμήσετε να
μείνετε σε casa particular (ενοικια-
ζόμενο δωμάτιο σε σπίτι), το Vedado
House είναι μια πολύ καλή επιλογή
και ο ιδιοκτήτης του Jose Camilo θα
σας κατατοπίσει άριστα σχετικά με
την πολιτιστική ζωή της πόλης.
ΦΑΓΗΤΟ
• La Guarida (418 Concordia,
Αβάνα). Nouvelle Cuisine σερβιρι-
σμένη στις σάλες του ατμοσφαιρικού
κτιρίου που έγινε γνωστό μέσα από
την ταινία «Φράουλα και σοκολάτα».
• San Cristobal Paladar (469
San Rafael, Αβάνα). Τη σάλα του
παραδοσιακού αυτού paladar, που
στεγάζεται σε παλάτι των αρχών του
20ού αιώνα, τίμησαν τόσο ο Μπαράκ
Ομπάμα όσο και η Κιμ Καρντάσιαν. Η
κουζίνα του συνδυάζει τις κουβανέζι-
κες γεύσεις με ευρωπαϊκές, ασιατικές
και αφρικανικές επιρροές.
• El Chanchullero (Teniente Rey
457A, Παλιά Αβάνα). Στο concept του
αστυνομικού τμήματος ακόμα και το
μενού έρχεται σε φάκελο «επίση-
μης ειδοποίησης». Το πριβέ τραπέζι
βρίσκεται πίσω από τις... μπάρες του
κρατητηρίου. Απλή κουζίνα, αλλά νό-
στιμη, με βασικά υλικά το κοτόπουλο,
το χοιρινό και τα θαλασσινά.
• Café Ajiaco (οδός 92, ανάμεσα
στην 3η και την 5η οδό, Cojimar). Πα-
ραδοσιακές συνταγές με μοντέρνα
εκτέλεση που συνδυάζονται με μια
βόλτα στον οχυρωματικό πύργο της
παραθαλάσσιας συνοικίας Cojimar.
• Doνa Laura (οδός F μεταξύ 21ης
και 23ης οδού, Vedado). Αγαπημένη
καφετέρια των φοιτητών, σερβίρει
αυθεντική και καλομαγειρεμένη
κουβανέζικη κουζίνα στα όρθια.
• Sia Kara Café (Industria 502,
Αβάνα). Μοδάτο μπαράκι, ιδανικό για
να δοκιμάσετε αυθεντικό ντάκιρι ή
μοχίτο συνοδεία tapas.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
• Για μια φωτογραφική περιήγηση
στη λιγότερο τουριστική Αβάνα,
επικοινωνήστε με τον φωτογράφο
Alain Lazaro Gutierrez / alainlazaro@
gmail.com.
• Για πρωτότυπες περιηγήσεις, μπείτε
στο www.discover-vinales.com.
χρήσιμες πληροφορίες
στην τουαλέτα δεν είναι μύθος.
Αλλά εγώ για την κόρη μου φρο-
ντίζω να αγοράσω μωρομάντι-
λα», λέει με υπερηφάνεια.
Επιστρέφουμε στην παραλία,
όπου την ειδυλλιακή θέα της
Αβάνας απέναντι διαπερνά η
μυρωδιά μιας σφαγμένης κότας.
«Στη Regla είναι αρκετοί αυτοί
που ασχολούνται με τη σαντερία,
τη θρησκεία που συνδυάζει στοι-
χεία αφρικανικών παραδόσεων
και καθολικισμού», μου εξηγεί ο
Γιάσερ και με πιάνει από τον καρ-
στις ανατολικές της παραλίες, οι
οποίες, αν και απέχουν μόλις 18
χιλιόμετρα από την πόλη, ελάχι-
στα διαφέρουν από εκείνες του
φημισμένου Varadero. Μπορεί η
αμμουδιά να μην είναι τόσο πλα-
τιά, αλλά παραμένει εξίσου λευκή
και φίνα. Επιπλέον, δεν υπάρ-
χουν ούτε ξενοδοχεία ούτε ορδές
τουριστών με βραχιολάκια all-
inclusive στο χέρι: μόνο φοίνικες,
τιρκουάζ νερά και πλανόδιοι που
πουλάνε από καπέλα από φύλλα
κοκοφοίνικα μέχρι ταμάλες (γεμι-
στό φύλλο ζύμης στον ατμό, τυ-
λιγμένο μέσα σε μπανανόφυλλο)
ή αστακό - σου αφέρνουν ακόμα
και τραπεζοκαθίσματα δίπλα
στην ξαπλώστρα σου.
Χαζεύοντας τη θάλασσα από
μια απόμερη αγκαλιά της παρα-
λίας της Santa Maria del Mar,
βλέπω δύο windsurfs να σκίζουν
τα φουσκωμένα κύματα. Τα πα-
ρατηρούν και οι Κουβανοί φίλοι
μου, αλλά η εικόνα τούς ξυπνά
διαφορετικούς συνειρμούς:
- Με windsurf δεν είχαν πε-
ράσει εκείνοι οι δύο τρελοί στο
Μαϊάμι;
- Ναι, αλλά ο τρίτος της παρέας
που δεν τα κατάφερε έφαγε φυλα-
κή στην Κούβα.
Η συζήτηση επιταχύνεται και τα
σύμφωνα των λέξεων χάνονται,
όπως συνηθίζεται στα Κουβα-
νέζικα Ισπανικά. Σε λίγα δευτε-
ρόλεπτα νιώθω σαν να μιλάνε
μια ξένη γλώσσα που δημιουργεί
απόσταση ανάμεσά μας. Δεν βο-
ηθά το γεγονός ότι εγώ δεν θέλω
να αποχωριστώ την Αβάνα ενώ
εκείνοι επιβιώνουν χάρη στο
όνειρο της φυγής. Προσπαθώ
να αποφύγω τους συναισθηματι-
σμούς και να κλέψω λίγη από την
αισιόδοξη στωικότητα των περισ-
σότερων Κουβανών που γνώρισα
εδώ. Οπως το έθεσε κι ο ταξιτζής
που με πήγε στο αεροδρόμιο σι-
γοτραγουδώντας Χούλιο Ιγκλέ-
σιας: «La vida sigue igual» - η
ζωή απλώς συνεχίζεται.
Ο χρόνος σταμάτησε
στο βινιαλεσ
Το Viñales (Βινιάλες) είναι μια
καταπράσινη κοιλάδα με ασβε-
στολιθικούς λόφους σε απόσταση
δυόμισι ωρών από την Αβάνα.
Βασικό πόλο έλξης αποτελούν οι
φυτείες καπνού και ζαχαροκάλα-
μου, όπου εφαρμόζονται ακόμα
παραδοσιακές μέθοδοι γεωργί-
ας. Βόδια και άροτρα, κότες που
κυκλοφορούν ελεύθερες στους
δρόμους και κάρα στη δεξιά
λωρίδα του αυτοκινητόδρομου
αποτελούν τον κανόνα παρά την
εξαίρεση. Μπαίνοντας στην ξύλι-
νη αποθήκη όπου ξηραίνονται τα
φύλλα του καπνού, με εντυπωσι-
άζει η απίστευτη ευωδιά τους. Ο
καλλιεργητής μάς εξηγεί ότι έχει
το δικαίωμα να κρατήσει το 10%
της παραγωγής και ότι φτιάχνει
τα πούρα του με τον παραδοσι-
ακό τρόπο, συνδυάζοντας τρεις
διαφορετικές ποιότητες καπνού.
Μάλιστα, το εξωτερικό φύλλο του
καπνού τυλίγει τα δύο εσωτερικά
αφού ποτιστεί με μέλι, μια πρα-
κτική που εξυπηρετoύσε τις ευαι-
σθησίες του ασθματικού
Τσε Γκεβάρα.
H τουριστική εκμετάλλευση της
περιοχής έχει δημιουργήσει έναν
πλούτο που δείχνει να κατανέμε-
ται πιο δίκαια ανάμεσα σε όλους
τους κατοίκους, η συντριπτική
πλειονότητα των οποίων ενοικιά-
ζει δωμάτια στους τουρίστες. Το
ύφος της νεολαίας που συχνά-
ζει στο δημοφιλές tapas bar του
Viñales θυμίζει περισσότερο
Αμερική, ενώ τα ρούχα των παι-
διών εδώ δείχνουν καινούργια σε
σχέση με εκείνων της Αβάνας.
πό για να με απομακρύνει. Πριν
όμως προλάβω να τον ρωτήσω
περισσότερα σχετικά, βρισκόμα-
στε και οι δύο στο επίκεντρο μιας
λιγότερο γοητευτικής πραγματι-
κότητας της σύγχρονης Κούβας.
Μια ανδροπαρέα λευκών από την
απέναντι μεριά του δρόμου τού
φωνάζει με κακία: «Jinetero», δη-
λαδή «εκδιδόμενε άντρα».
ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΦΥΓΗΣ
Την τελευταία μου μέρα στην
Αβάνα θέλησα να την περάσω
1. Το αριστοκρατικό
Paseo del Prado, το
οποίο μετατράπηκε σε
πασαρέλα για την ανοι-
ξιάτικη επίδειξη μόδας
του οίκου Chanel.
2. Στο ατμοσφαιρικό
κτίριο που φιλοξενεί το
εστιατόριο La Guarida
γυρίστηκαν σκηνές της
ταινίας «Φράουλα και
σοκολάτα».
3. Chevrolet και Ford
της δεκαετίας του
’60 αναμετρώνται με
καλοσυντηρημένα
ρωσικά μοντέλα της
ίδιας εποχής.
Ο ρυθμός της ρούμπα
αποτελεί κυριακάτικο
«θεσμό» στο στενάκι
του Callejon de Hamel.
1
2
3
ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ