MALAYSIAN HISTORY ASSIGNMENT

1. CTU553: Hak-hak Non-Muslim di Negara Islam Rahila Sulung
PENDAHULUAN
Perkataan non-Muslim merupakan satu istilah yang paling popular di kalangan para pendakwah
di Malaysia pada masa kini demi menjaga maruah mereka. Ini penting kerana pada anggapan
mereka, penggunaan perkataan kafir menggambarkan mereka adalah orang yang melakukan
kemungkaran di bumi ini sedangkan mereka juga menyumbangkan bakti ke arah kebaikan dan
kemajuan masyarakat, negara dan bumi ini. Sebenarnya mereka tidak memahami maksud
perkataan kafir itu sendiri yang ditujukan khusus kepada mereka yang mengingkari perintah
Allah dan menolak Islam sebagai agama mereka.
Walau bagaimanapun, perbicaraan terhadap pengertian non-Muslim iaitu orang-orang yang
bukan beragama Islam atau yang mempunyai kepercayaan atau agama selain dari agama Islam
juga meliputi beberapa istilah lain yang diterima pakai bagi mereka yang tidak menerima Islam
antaranya perkataan al-Kufr, al-Juhud dan al-Syirik. Maksud ini menggambarkan bahawa
terdapat pelbagai cara yang menggolong seseorang itu kepada non-Muslim disebabkan
keingkaran terhadap perintah Allah. Di dalam banyak penulisan, non- Muslim dimaksudkan
sebagai kafir.
Oleh sebab itu, non-Muslim atau kafir menurut syarak ialah suatu sifat bagi seseorang yang
ingkar kepada sesuatu hukum yang telah ditetapkan dan difardhukan oleh Allah S.W.T. supaya
diimani dan dipercayai, iaitu sesuatu yang dikemukakan melalui bukti dan disampaikan hakikat
kebenarannya.
Menurut Sheikh Nazih Ibrahim Ibn Abdullah melalui artikel beliau yang berjudul “The
Ordinances of the People Minorities in an Islamic State” para sarjana telah mengklasifikasikan
bahawa orang-orang non-muslim terdiri daripada dua ketegori iaitu Dar-ul-Harb atau Rumah
Perang, mereka ini merupakan non-muslim yang tidak terikat dengan kesepakatan damai atau
perjanjian yang mana harta dan darahnya tidak dilindungi oleh hokum balas dendam atau
pembalasan. Ketegori yang kedua ialah Dar-us-Salam atau rumah damai yang meliputi tiga
klasifikasi iaitu kaum Zhimmi/Dhimmi (orang-orang yang ditahan), kaum Hudna (damai) dan
kaum Musta’min (Orang-orang yang dilindungi).

2. CTU553: Hak-hak Non-Muslim di Negara Islam Rahila Sulung
SEJARAH NON-MUSLIM DI MEKAH DAN MADINAH
Terdapat pelbagai istilah yang digunakan di dalam Islam untuk merujuk kepada non-muslim.
Perbezaan ini wujud kerana sifat dan bentuk yang dimiliki dalam istilah tersebut dan membawa
kepada jenis non-muslim yang diiktiraf dalam Islam. Istilah-istilah tersebut adalah
seperti zimmah, mu’ahid, harbi, musta’man, ahl hudnah sertaahl amn. Kesemua istilah ini
dirangkumkan sebagai non-muslim. Non-muslim di dalam negara Islam dapat dilihat di dalam
dua aspek utama iaitu hak dan tanggungjawab.
Selepas pembukaan Kota Mekah pada 8 Hijrah, non-muslim telah dilibatkan dalam Perjanjian
Zimmah oleh Rasulullah s.a.w.. Hal ini berlaku sesudah turunnya ayat berkaitan cukai dan jizyah
pada tahun 9 Hijrah. Menurut al-Mawardi, di dalam Perjanjian Zimmah ada dua syarat yang
dituntut daripada ahl al-Zimmah memenuhinya;
Syarat pertama – ia merupakah syarat sah perjanjian, tanpa memenuhinya perjanjian akan
terbatal. Syarat kedua – merupakan syarat yang dituntut jika ia dimasukkan ke dalam perjanjian
itu, tanpa melaksanakannya mereka boleh dipersalah oleh pihak berkuasa.
Syarat pertama mengandungi enam perkara, iaitu:
1. Mereka dilarang mencela kitab Allah (al-Quran) dan dilarang berusaha memesongkan
pengajarannya. Dalam erti lain mereka perlu menghormati al-Quran.
2. Mereka dilarang mendustakan pengajaran Rasulullah saw dan memandang rendah
kepada Rasulullah saw. Dalam kata lain mereka perlu menghormati Rasulullah saw.
3. Mereka dilarang menghina agama Islam dan mencelanya. Dalam kata lain, mereka perlu
menghormati agama Islam dan segala ajarannya.
4. Mereka dilarang berzina dan berkahwin dengan perempuan Islam.
5. Mereka dilarang menghasut orang Islam supaya menukar agamanya, mengganggu harta
bendanya serta agamanya.
6. Mereka dilarang memberikan bantuan kepada musuh-musuh negara dan dilarang
memberi sanjungan kepada orang kaya mereka.
Tegas al-Mawardi, Perlanggaran kepada syarat ini boleh menyebabkan terbatalnya Perjanjian
Zimmah tersebut. Ia selari dengan pendapat mazhab Syafi’i dan mazhab lain kecuali Hanafi.
Mazhab Hanafi mengatakan bahawa Perjanjian Zimmah hanya akan terbatal dengan tiga perkara:
1. Penganutan agama Islam,
2. Lari ke negara harbi,
3. Penguasaan mereka ke atas suatu tempat untuk memerangi orang Islam

3. CTU553: Hak-hak Non-Muslim di Negara Islam Rahila Sulung
Ali bin Abi Talib menegaskan bahawa bila non-muslim membayar jizyah, maka yang menjadi
tujuan sebenarnya ialah agar harta mereka menjadi seperti harta kita dan darah mereka menjadi
seperti darah kita. Para fuqaha’ menentukan kaedah; “Bagi mereka hak yang sama seperti hak
kita dan atas mereka tanggungjawab yang sama seperti tanggungjawab kita."
Ibnu Hazim menulis dalam kitabnya Marabit al-Ijma’;
“Bahawa jika ada orang-orang kafir zimmi yang mengikat perjanjian dengan
kita (kerajaan Islam), kemudian datang kaum kafir harbi yang lain ke negeri
kita untuk memerangi mereka, maka wajiblah kita umat Islam keluar
menentang kaum penceroboh itu dengan senjata untuk menghalangi mereka,
walaupun kita mati kerananya. Ini adalah disebabkan status mereka sebagai
orang-orang yang ada dalam tanggungan Allah dan RasulNya. Membiarkan
sahaja mereka diperangi oleh kaum kafir harbi tersebut bererti mengabaikan
ikatan janji dan zimmah yang telah dibuat dengan mereka”.
Antara mekanisme yang membolehkan seseorang bukan Islam mendapat hak
sebagai zimmi seperti yang dipetik daripada Mausu’ah Fiqhiyyah ialah; 1- Mengadakan kontrak
perjanjian, 2- Menetap dalam Dar al-Islam, 3- Perkahwinan, 4- Pembelian tanah kharajiah, 5-
Anak yang dijumpai (laqit), dan 6- Pembukaan negara baru.
Pelbagai Hak Tanggungjawab Non-Muslim dan Prinsip Berinteraksi
Berdasarkan kepada Piagam Madinah (Sahifat al-Madinah) dan Perjanjian Zimmah (‘Aqd ahl
Zimmah), beberapa cendiakawan kontemporari Islam seperti Dr. Abdul Karim Zaidan telah
merumuskan hak dan tanggungjawab non-muslim. Ianya adalah seperti berikut:
Kepelbagaian Hak
1. Perlindungan terhadap hak dilahirkan merdeka,
2. Perlindungan terhadap diri (nyawa dan anggota),
3. Perlindungan terhadap harta benda,
4. Perlindungan terhadap maruah atau kehormatan,
5. Perlindungan terhadap tempat tinggal,
6. Perlindungan ketika lemah, tua dan ketiadaan harta,
7. Kebebasan beragama,
8. Kebebasan berpindah,
9. Kebebasan berkumpul dan mengeluarkan pendapat,
10. Hak berkerja dan mencari rezeki,
11. Hak dalam pendidikan,
12. Hak dalam politik, dan
13. Hak terhadap kemudahan awam dan kehakiman.
Kepelbagaian Tanggungjawab
1. Membayar cukai jizyah, kharaj dan ‘usyur,
2. Membayar cukai pendapatan,

4. CTU553: Hak-hak Non-Muslim di Negara Islam Rahila Sulung
3. Mematuhi undang-undang negara,
4. Kepatuhan kepada sistem kehakiman am. Zimmi tidak boleh memegang jawatan yang
bersifat al-Qadha’ al-‘Ammah,
5. Memelihara perasaan orang-orang Islam,
6. Menghormati agama Islam, dan
7. Lain-lain tanggungjawab yang boleh ditentukan dari masa ke masa oleh pemerintah
berdasarkan kepada maslahah negara dan ummah.
Prinsip-prinsip dalam berinteraksi dengan non-muslim ialah ;
1. Ketidakpaksaan dalam memeluk Islam,
2. Kesamarataan,
3. Sikap adil,
4. Sikap Adil,
5. Sikap Bertolak Ansur,
6. Menepati Janji,
7. Rahmah dan kebaikan,
8. Polisi kemananan dan kesejahteraan, dan
9. Berdebat dengan cara yang baik.
Apabila menyentuh hak dilahirkan dalam keadaan merdeka, pada zaman kini tiada lagi manusia
yang dilahirkan dalam status hamba. Mereka selayaknya tidak boleh dijadikan buruh paksaan
sepanjang hayat atau menjadi hamba kepada tuan. Selain itu, mengenai hak nyawa pula Islam
telah meletakkan ketetapan; Pertama, tiap perkara yang berhubung dengan hidup dan nyawa
serta membawa kepada keselamatn tubuh badan dikira wajib seperti memelihara keselamatan
pekerjaan, memelihara kesihatan, merawat dan mencegah daripada penyakit atau mengawal
wabak-wabak yang menular. Kedua, tiap perkara yang boleh merosakkan tubuh badan dan
mengancam nyawa atau melemahkan adalah dilarang, seperti perkara memabukkan, dadah,
candu, heroin dan sebagainya atau memakan benda yang boleh mendatangkan wabak, penyakit
dan bahaya kepada badan.
Dalam membicarakan tanggungjawab warganegara non-muslim untuk mematuhi undang-
undang, tanggungjawab seseorang warganegara bukan sahaja meneruskan kelangsungan
kemerdekaan dan mengisinya dengan pengisian positif, tetapi yang lebih utama ialah memenuhi
tanggungjawab melaksana dan menghormati peruntukan Perlembagaan.
Sekiranya seseorang warganegara menerima Perlembagaan itu adalah undang-undang tertinggi
negara yang meletakkan garis panduan dan prinsip tertentu, maka Perlembagaan juga
menyatakan tanggungjawab ke atas semua warga untuk melaksanakannya. Warganegara atau
rakyat tidak boleh mengganggap diri mereka semata-mata hanya sebagai pengguna
Perlembagaan dan mengharap manfaat daripada pelaksanaan prinsip Perlembagaan oleh pihak
pemerintah.
Tanggungjawab warganegara selain daripada hak yang diperuntukkan, menjadi sangat sinonim
dengan prinsip ketinggian Perlembagaan. Selain melaksanakan peruntukan Perlembagaan,

5. CTU553: Hak-hak Non-Muslim di Negara Islam Rahila Sulung
tanggungjawab lain yang datang seiringan adalah terhadap seseorang warganegara ialah
mempertahankan serta menghormatinya sama ada ketika berada di dalam atau luar negara.
Dari sudut undang-undang negara, non-muslim wajib mematuhinya sama ada dalam bidang
muamalat atau jenayah, disamping mereka juga terikat dengan kehakiman Islam selama mereka
berada dalam negara Islam. Apabila menyentuh tanggungjawab non-muslim untuk menghormati
agama Islam, mereka dilarang melakukan sesuatu yang boleh menyinggung perasan orang Islam
seperti menghina Allah, kitab al-Quran dan Rasulullah saw, syi’ar Islam, individu muslim, atau
apa sahaja yang menyentuh kesucian agama.
Ada riwayat yang menceritakan terdapat perempuan Yahudi yang mencaci Rasulullah saw, lalu
baginda menghalalkan darah perempuan tersebut serta tidak menghukum pembunuh perempuan
Yahudi itu. Selain itu, terdapat juga riwayat seorang lelaki bernama Anas bin Zanim dari
Bani Bakr telah menghina Rasulullah, lalu baginda menghalalkan darah lelaki tersebut.
Pada zaman Khalifah Umar al-Khattab, beliau telah mengadakan perjanjian dengan penduduk
Ilia’;
“Diberikan kepada mereka keamanan terhadap diri, harta, gereja dan semua
agama mereka. Hendaklah tidak didiami di dalam gereja-gereja mereka dan
tidak dikurangkannya, kebaikan dan salib mereka. Mereka tidak boleh
dipaksa meninggalkan ajaran mereja dan tidak boleh menyakiti sesiapa pun
di kalangan mereka.”
Berdasarkan larangan dua orang khalifah Islam iaitu iaitu Umar bin al-Khattab dan Ali bin Abi
Talib, non-muslim juga dilarang memasukkan babi dan arak serta menjualnya secarang terang-
terangan di kawasan orang Islam. Ia dianggap tidak menghormati orang Islam serta mencabar
perasaan mereka.
Di dalam perundangan dan kehakiman, terbukti orang bukan Islam turut menerima hak dan
hukuman yang sama dengan orang Islam. Mereka diadili berdasarkan hukum Islam. Seperti
dalam dua riwayat mengenai hukum qazf. Bapa kepada Umar bin Rabi’ telah dituduh zina oleh
seorang Yahudi. Kes ini dihakimi oleh Khalifah Umar bin Abdul Aziz. Maka Yahudi tersebut
telah menjatuhkan had qazf ke atas Yahudi tadi. Di dalam kes yang lain pula, seorang lelaki
muslim telah menuduh zina terhadap seorang wanita Kristian. Maka Khalifah Umar bin Abdul
Aziz telah menjatuhkan had qazfterhadap lelaki muslim itu dengan 80 kali sebatan.
Adalah menjadi tanggungjawab non-muslim memelihara perasaan orang Islam dan menjadi
rakan senegara dengan mereka yang beragama Islam. Begitu juga dengan kedaulatan negara
Islam yang memberikan pengawalan dan perlindungan kepada diri dan harta benda mereka.
Lantaran itu, mereka ditegah mencaci agama Islam, rasulNya dan kitab suciNya.
Mereka dilarang menyebarkan sebarang ideologi atau idea yang bertentangan dengan akidah
negara dan agamanya. Kedudukan sebegini adalah sejajar dengan kehendak perlembagaan
Malaysia berkaitan dengan kebebasan orang bukan Islam. Mereka dilarang menonjol-nonjol
perbuatan meminum arak dan memakan babi dan seumpamanya yang ditegah dalam Islam,

6. CTU553: Hak-hak Non-Muslim di Negara Islam Rahila Sulung
begitu juga mereka ditegah menjualkannya kepada orang Islam kerana perbuatan sedemikian
boleh merosakkan masyarakat Islam. Mereka juga dilarang menimbulkan sebarang isu sensitif
umat Islam, mempertikai syi’ar serta menjadi batu api dalam kelompok masyarakat Islam.
Ketika bulan Ramadhan, mereka dilarang menonjolkan perbuatan makan dan minum pada siang
hari bagi menjaga perasaan masyarakat Islam. Apa sahaja yang dipandang mungkar oleh Islam
tetapi ia adalah harus dalam agama mereka, jika mereka ingin melakukannnya, maka hendaklah
secara terkawal dan tidak terang-terangan serta dalam bentuk yang tidak mencabar perasaan
orang Islam. Sebarang bentuk gangguan terhadap agama lain juga adalah dilarang. Ia bertujuan
supaya seluruh anggota masyarakat akan dapat hidup dalam suasana yang damai dan bersatu-
padu.
Terdapat juga larangan yang dikenakan terhadap setiap urusan yang melibatkan riba’, khususnya
dalam urusan kewangan dan jual beli. Juga termasuk perniagaan yang berasaskan perkara yang
diharamkan dalam Islam seperti babi dan segala hasilan daripadanya, arak dan haiwan yang
diharamkan. Ia termasuk perniagaan yang dijalankan bertentangan dengan akhlak dan etika
Islam seperti mempamerkan aurat, lambang keagamaan secara umum dan eksploitasi
kemewahan dunia yang melampau.
Di dalam perkara yang melibatkan amalan non-muslim terhadap syi’ar agama mereka
pelaksanaan tanggungjawab terhadap agama mereka, mazhab Hanafi dan Syafi’i mengatakan
tidak harus secara mutlak (tidak dibenarkan) menzahirkan lambang agama seperti memakai
salib, membunyikan loceng-loceng gereja dan kuil, membakar lilin dan sebagainya di tempat
awam atau kawasan yang majoritinya didiami orang Islam. Kecuali ia dilaksanakan di kawasan
yang berasingan, tidak secara terang-terangan terhadap masyarakat Islam. Ia berdasarkan kepada
kepentingan umum (maslahah ‘ammah) kerana ditakuti berlaku fitnah dan suasana tidak
tenteram dalam masyarakat.
Dalam hal ini, Dr. Yusuf Qardhawi berpendapat:
“Apa yang dituntut daripada non-muslim ialah memelihara perasan orang Islam
dan kesucian agama mereka. Mereka dilarang menonjolkan pelbagai syi’ar
agama dan tanda salib mereka di kawasan-kawasan penempatan orang Islam dan
dilarang juga mereka membina gereja di mana-mana kawasan Islam jika sebelum
itu mereka tidak mempunyai gereja di sana. Tindakan penonjolan dipandang
sebagai mencabar perasaan orang Islam dan kemungkinan akan membawa
kepada timbulnya fitnah dan keadaan tidak tenteram. Inilah amalan yang telah
berlaku dalam sejarah orang Islam sejak zaman permulaan lagi.”
Bibliografi
Abdul Qadir Djaelani, Cetakan Pertama 2001, Membangun Masyarakat Bertamadun dan
Harmoni, Selangor: Pustaka Dini Sdn. Bhd.

7. CTU553: Hak-hak Non-Muslim di Negara Islam Rahila Sulung
Abdul Halim El-Muhammady, Cetakan Pertama 2005, Syariah Perkembangan dan Tuntutan
Pelaksanaannya, Selangor: Wadah Niaga Sd. Bhd.
Abdul Wahab Khallaf, Cetakan Pertama 2003, Siasah Syar’iyyah dalam Pemerintahan Islam,
Kuala Lumpur: Al-Hidayah Publishers.
Azhar Abdul Aziz dan Mohd Asmadi Yakob, Cetakan Pertama 2012, Sejarah Malaysia dalam
Konteks Hubungan Etnik, Selangor: Imtiyaz Multimedia and Publications.
Dr. Haji Mat Saad Abdul Rahman, Cetakan Kedua 2011, Kedudukan Orang Bukan Islam Dalam
Sejarah Pemerintahan Islam, Putrajaya: JAKIM.
Idris Zakaria, 2014, Falsafah Politik Islam dan Kepentingan di Malaysia, Bangi: UKM.
Nasir Muhammadiy Muhammad Jad, 2012, Prinsip-prinsip Islam dalam Berinteraksi dengan
Non-Muslim, Kuala Lumpur: Faza Publications.
Prof. Dr. Haron Din, Manusia dan Islam, Cetakan Ketiga 1988, Kuala Lumpur: Percetakan
Watan Sdn. Bhd.
Subhi Mahmasani, 2009, Kes-kes Kehakiman Berkaitan Jenayah Hudud, Qisas dan
Kekeluargaan di Zaman al-Khulafa’ al-Rashidin, terjemahan Md. Som Sujimon, Kuala Lumpur:
IIUM Press.
Tafsir Pimpinan Ar-Rahman kepada Pengertian Al-Quran, Mushaf Malaysia Rasm Uthmani.
Kamus Dewan Edisi Keempat, cetakan 2010, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Dr. Luqman Bin Hj Abdullah, Jabatan Fiqh Dan Usul, Akademi Pengajian Islam, Universiti
Malaya, Kertas kerja Simposium Fiqh Masyarakat Bukan Islam di Malaysia,Kerangka Asas
dalam Pembinaan Hukum Fiqh Masyarakat Bukan Islam Masa Kini, 23-24 Disember 2009,
Dewan Annex, SUK, Shah Alam anjuran Persatuan Ulama’ Malaysia Cawangan Selangor
Dengan Kerjasama Jabatan Agama Islam Selangor dan Majlis Agama Islam Selangor.