Đề tài nghiên cứu sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh, ĐIỂM CAO

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th. S Vũ Hải Yến
SVTH: Võ Minh Mẫn - 1-
CHÖÔNG 1
MÔÛ ÑAÀU
1.1. Ñaët vaán ñeà
Hieän nay, vieäc thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù chaát thaûi raén (CTR) ñoâ thò
ñang laø vaán ñeà mang tính caáp baùch vaø nan giaûi ñoái vôùi nhieàu ñòa phöông trong caû
nöôùc. CTR vaø caùc vaán ñeà lieân quan hieän khoâng chæ laø ñieåm noùng trong caùc cuoäc
hoäi hoïp, hoäi thaûo cuûa caùc caáp laõnh ñaïo maø coøn laø vaán ñeà “côm böõa” cuûa caùc taàng
lôùp xaõ hoäi. Cuøng vôùi söï gia taêng daân soá vaø phaùt trieån cuûa khoa hoïc kyõ thuaät, möùc
soáng cuûa ngöôøi daân ngaøy caøng ñöôïc naâng cao thì khoái löôïng CTR phaùt sinh ngaøy
caøng nhieàu. Löôïng CTR neáu khoâng ñöôïc xöû lyù toát seõ daãn ñeán haøng loaït haäu quaû
moâi tröôøng khoâng theå löôøng tröôùc ñöôïc.
Cho ñeán nay, giaûi phaùp baõi choân laáp (BCL) vaãn ñang laø phöông phaùp chuû
yeáu ñeå xöû lyù CTR. Nhöng hieän nay caùc BCL ñang boäc loä nhieàu nhöôïc ñieåm nhö:
laø nguoàn gaây oâ nhieãm nghieâm troïng ñeán 3 moâi tröôøng ñaát, nöôùc, khoâng khí, laõng
phí nguoàn nguyeân lieäu coù khaû naêng taùi sinh vaø taùi söû duïng. Maët khaùc khi BCL ñaày
thì phaûi tìm moät ñòa ñieåm khaùc ñeå xaây döïng BCL môùi trong khi giaù ñaát ngaøy caøng
gia taêng vaø khan hieám. Nhö vaäy, trong khi caùc nguoàn gaây oâ nhieãm töø caùc baõi raùc
cuõ chöa giaûi quyeát xong thì laïi phaùt sinh caùc nguoàn oâ nhieãm môi. Hôn nöõa, caùc
BCL cuõ khoâng chæ tieáp tuïc chieám dieän tích lôùn vaø phaûi boû hoang haøng chuïc naêm
ñeå cho CTR phaân huyû heát maø coøn laø caùc ñieåm oâ nhieãm laâu daøi toán keùm trong
coâng taùc quan traéc vaø duy tu.
Thò tröôøng tieâu thuï phaân boùn trong nöôùc coù nhieàu höùa heïn, theo Boä Noâng
Nghieäp Vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân nhu caàu söû duïng phaân boùn cho ngaønh noâng
nghieäp taïi Vieät Nam vaøo khoaûng 5,2 trieäu taán haøng naêm. Caùc loaïi phaân boùn ñöôïc
tieâu thuï treân thò tröôøng Vieät Nam hieän nay chuû yeáu laø phaân hoaù hoïc. Phaân hoaù

hoïc ñöôïc saûn xuaát phaàn lôùn töø daàu hoaû, giaù daàu hoaû treân theá giôùi taêng hay giaûm
ñeàu aûnh höôûng ñeán giaù phaân boùn, giaù phaân boùn khoâng oån ñònh seõ aûnh höôûng ñeán
saûn xuaát noâng nghieäp. Trong khi ñoù, nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát phaân höõu cô töø raùc
thaûi seõ khoâng bò bieán ñoäng veà maët giaù thò tröôøng giuùp ngöôøi daân yeân taâm hôn
trong vieäc ñaàu tö laâu daøi vaøo ngaønh noâng nghieäp, ñaëc bieät Vieät Nam laø nöôùc vôùi
khoaûng 80% daân soá tham gia saûn xuaát noâng nghieäp.
Treân theá giôùi vaø keå caû ôû Vieät Nam hieän nay, compost ñang ñöôïc saûn xuaát
vôùi coâng ngheä oån ñònh, söû duïng nhieàu phöông phaùp khaùc nhau. Moät trong nhöõng
ñieåm khaùc bieät giöõa caùc phöông phaùp uû compost laø vieäc aùp duïng bieän phaùp taêng
cöôøng sinh hoïc (bioaugmentation), töùc laø cho theâm moät cheá phaåm sinh hoïc chöùa
moät löôïng vi sinh vaät chuyeân bieät naøo ñoù vaøo khoái uû nhaèm taêng toác ñoä vaø hieäu
quaû phaân huyû sinh hoïc. Hieäu quaû thöïc tieãn cuûa bieän phaùp taêng cöôøng sinh hoïc
trong cheá bieán compost ra sao laø moät vaán ñeà caàn ñöôïc laøm roõ.
Chính vì nhöõng lyù do treân, ñeà taøi “Nghieân cöùu saûn xuaát phaân höõu cô vi
sinh töø chaát thaûi raén ôû caùc chôï taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh” ñöôïc thöïc hieän
nhaèm ñaùnh giaù, so saùnh khaû naêng phaân huyû chaát höõu cô cuûa VSV trong quaù trình
uû compost, taïo ñieàu kieän toái öu nhaát cho VSV phaùt trieån, ñoàng thôøi ruùt ngaén thôøi
gian phaân huyû CHC nhöng vaãn taïo ra saûn phaåm phaân compost chaát löôïng.
1.2. Muïc ñích cuûa ñeà taøi
- Ñaùnh giaù khaû naêng phaân huyû CHC cuûa VSV ñoái vôùi raùc chôï, raùc chôï vôùi
muøn cöa, raùc chôï vôùi muøn cöa vaø cheá phaåm BIO – F.
- Taïo ra saûn phaåm phaân compost töø raùc chôï vaø muøn cöa coù boå sung cheá
phaåm BIO – F.
1.3. Noäi dung nghieân cöùu
Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu nghieân cöùu, ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän vôùi nhöõng noäi
dung chính sau :

- Tìm hieàu veà coâng ngheä compost: ñònh nghóa, caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán
compost.
- Tìm hieåu veà caùc coâng ngheä compost ñaõ aùp duïng.
- Nghieân cöùu saûn xuaát compost töø raùc chôï.
- Vaän haønh moâ hình, ño ñaïc caùc thoâng soá.
- Vieát baùo caùo.
- Theo doõi caùc chæ tieâu:
+ Kieåm tra nhieät ñoä moãi ngaøy.
+ Kieåm tra pH, ñoä aåm, CHC, carbon vôùi taàn suaát 2 ngaøy/laàn.
+ Kieåm tra nitô vôùi taàn suaát 7 ngaøy/laàn.
1.4. Ñoái töôïng nghieân cöùu
Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: raùc höõu cô töø chôï Bình Long, quaän Taân
Phuù, Tp. Hoà Chí Minh vaø muøn cöa laáy töø traïi naám Baûy Yeát, ñoàng thôøi boå sung cheá
phaåm BIO – F.
1.5. Phöông phaùp nghieân cöùu
1.5.1. Phöông phaùp luaän
Chaát thaûi höõu cô laø moät nguoàn nguyeân lieäu coù theå taùi söû duïng laøm phaân boùn
raát toát cho noâng nghieäp. Vì theá neáu xöû lyù chaát thaûi nhöng coù theå taän duïng ñeå laøm
phaân boùn ñieàu ñoù coù yù nghóa raát nhieàu trong vieäc baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån
beàn vöõng.
Coâng ngheä cheá bieán compost hieáu khí, kî khí treân theá giôùi vaø Vieät Nam hieän
nay tuy ñaõ taïo ra ñöôïc nhöõng saûn phaåm compost ñaït chaát löôïng khi söû duïng. Tuy
nhieân, quaù trình phaân huyû trong cheá bieán compost laø moät quaù trình phöùc taïp vôùi
khoaûng thôøi gian phaân huyû laâu neáu quaàn theå sinh vaät chöa kòp phaùt trieån ñeán möùc
toái öu. Do ñoù ñeå ruùt ngaén thôøi gian phaân huyû, tieát kieäm chi phí vaän haønh thì bieän
phaùp taêng cöôøng sinh hoïc laø giaûi phaùp höùa heïn coù theå mang laïi keát quaû cao trong

coâng ngheä cheá bieán compost. Taêng cöôøng sinh hoïc ngoaøi vieäc taïo ra söï caïnh tranh
giöõa caùc quaàn theå sinh vaät ñöa vaøo vaø quaàn theå sinh vaät hieän coù giuùp phuïc vuï cho
muïc ñích xöû lyù noù coøn coù theå xöû lyù nhöõng chaát thaûi maø söï hieän höõu cuûa VSV
trong chaáât thaûi khoâng xöû lyù ñöôïc.
1.5.2. Phöông phaùp thöïc tieãn
- Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: thu thaäp caùc soá lieäu trong quaù trình uû
compost (nhieät ñoä, pH, ñoä aåm, C, N).
- Phöông phaùp thöïc nghieäm: laøm moâ hình uû compost.
- Phöông phaùp thoáng keâ: tính toaùn caùc bieán thieân nhieät ñoä, ñoä aåm, CHC, C,
N trong quaù trình uû compost.
1.6. YÙ nghóa khoa hoïc vaø yù nghóa thöïc tieãn
1.6.1. YÙ nghóa khoa hoïc
Ñeà taøi nghieân cöùu nhaèm tìm ra ñieàu kieän toái öu nhaát trong quaù trình saûn xuaát
phaân höõu cô vi sinh vôùi nguoàn nguyeân lieäu laø raùc taïi caùc chôï ôû thaønh phoá Hoà Chí
Minh, vôùi muïc ñích haïn cheá oâ nhieãm moâi tröôøng töø raùc ñoâ thò goùp phaàn vaøo söï
phaùt trieån beàn vöõng cuûa ñaát nöôùc.
1.6.2. YÙ nghóa thöïc tieãn
- Quaù trình saûn xuaát phaân vi sinh ñôn giaûn vaø deã thöïc hieän.
- Nöôùc ta laø moät nöôùc coù dieän tích ñaát noâng nghieäp lôùn vì theá coù theå söû duïng
phaân höõu cô vi sinh thay theá cho phaân hoaù hoïc vôùi hieäu quaû töông ñoái nhö nhau
vaø laïi khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng.
- Ngoaøi muïc tieâu xöû lyù chaát thaûi, ngaên chaën nguy cô phaùt taùn, gaây oâ nhieãm
cuûa raùc thaûi sinh hoaït, ñeà taøi coøn giuùp ruùt ngaén thôøi gian cho moät chu trình xöû lyù
chaát thaûi raén sinh hoaït.
1.7. Ñòa ñieåm nghieân cöùu

Moâ hình thí nghieäm ñöôïc ñaët taïi tröôøng tình thöông Taân Sôn Nhì, quaän
Bình Taân, Tp. Hoà Chí Minh.
Caùc thí nghieäm phaân tích taïi phoøng thí nghieäm Khoa Moâi Tröôøng vaø Coâng
Ngheä Sinh Hoïc, tröôøng ñaïi hoïc Kyõ Thuaät Coâng Ngheä Tp. Hoà Chí Minh.

CHÖÔNG 2
TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN
2.1. Ñònh nghóa chaát thaûi raén
Theo quan nieäm chung : CTR laø toaøn boä caùc loaïi vaät chaát ñöôïc con ngöôøi
loaïi boû trong caùc hoaït ñoäng kinh teá, xaõ hoäi cuûa mình, bao goàm caùc hoaït ñoäng saûn
xuaát, caùc hoaït ñoäng soáng vaø duy trì söï toàn taïi cuûa coäng ñoàng…Trong ñoù quan
troïng nhaát laø caùc loaïi chaát thaûi sinh ra töø hoaït ñoäng saûn xuaát vaø hoaït ñoäng soáng.
2.2. Nguoàn goác, thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa chaát thaûi raén
2.2.1. Nguoàn goác
Caùc nguoàn chuû yeáu phaùt sinh CTR bao goàm :
− Raùc sinh hoaït töø caùc hoä daân cö, khaùch vaõng lai, du lòch…goàm raùc thöïc
phaåm, giaáy, carton, nhöïa, vaûi, raùc vöôøn, goã, thuyû tinh, lon, ñoà hoäp, tro vaø caùc chaát
thaûi ñoäc haïi. Chaát thaûi thöïc phaåm bao goàm caùc loaïi thöùc aên thöøa, rau, quaû…loaïi
chaát thaûi naøy mang baûn chaát deã bò phaân huyû sinh hoïc. Quaù trình phaân huyû taïo ra
muøi khoù chòu, ñaëc bieät laø trong ñieàu kieän thôøi tieát noùng aåm.
− Raùc töø caùc chôï, khu thöông maïi, tuï ñieåm buoân baùn, nhaø haøng, khaùch
saïn… goàm giaáy, carton, nhöïa, goã, da, raùc thöïc phaåm, thuyû tinh, kim loaïi, caùc chaáât
thaûi ñoäc haïi.
− Raùc töø caùc cô quan, tröôøng hoïc, coâng sôû… goàm giaáy, carton, nhöïa, vaûi,
goã, thuyû tinh, lon, ñoà hoäp, raùc thöïc phaåm, ñeøn daàu, nhôùt, sôn thöøa.
− Raùc töø caùc coâng trình xaây döïng, caûi taïo vaø naâng caáp goàm goã vuïn, saét
theùp, xaø baàn, ñaát, caùt..
− Raùc töø hoaït ñoäng caùc khu coâng coäng, vui chôi giaûi trí, khu vaên hoaù …
goàm giaáy, tuùi nhöïa, laù caây…

− Raùc töø caùc cô sôû saûn xuaát xí nghieäp, caùc traïm xöû lyù chaát thaûi nhö kim
loaïi, thuyû tinh, caùt, buøn thaûi ñoäc haïi.
− Raùc töø caùc traïm xöû lyù nöôùc thaûi vaø ñöôøng oáng thoaùt nöôùc cuûa thaønh
phoá.
2.2.2. Thaønh phaàn vaø tính chaát
Thaønh phaàn lyù hoïc, hoaù hoïc cuûa CTR khaùc nhau tuyø thuoäc vaøo töøng ñòa
phöông, vaøo ñieàu kieän thôøi tieát, khí haäu, caùc ñieàu kieän kinh teá vaø nhieàu yeáu toá
khaùc.
Baûng 2.1 Thaønh phaàn CTR ôû caùc quoác gia coù thu nhaäp thaáp, thu nhaäp trung bình
vaø thu nhaäp cao
Thaønh phaàn
Quoác gia coù
thu nhaäp thaáp
Quoác gia coù
thu nhaäp TB
Quoác gia coù
thu nhaäp cao
Khoái löôïng chaát thaûi (kg/ngaøy)
Khoái löôïng rieâng (kg/m3
)
Ñoä aåm (%)
Thaønh phaàn (% khoái löôïng)
Giaáy
Thuyû tinh, goám
Kim loaïi
Nhöïa
Da, cao su
Goã, rôm raï
Haøng deät
Rau quaû, thöïc phaåm
Hoãn hôïp trô khaùc
0,4-0,6
250-500
40-80
1-10
1-10
1-5
1-5
1-5
1-5
1-5
40-80
1-40
0,5-0,9
170-330
40-60
15-40
1-10
1-5
2-6
-
-
2-10
20-65
1-30
0,7-1,8
100-170
20-30
15-40
4-10
3-13
2-10
-
-
2-10
20-50
1-20
(Nguoàn: Cointreau)

Baûng 2.2 Thaønh phaàn CTRSH Tp. Hoà Chí Minh töø nôi phaùt sinh ñeán nôi thaûi boû
cuoái cuøng
Thaønh phaàn
% khoái löôïng
Hoä gia
ñình
Raùc
chôï
Tröôøng
hoïc
Khu
cheá
xuaát
Boâ eùp raùc
vaø traïm
trung
chuyeån
Baõi
choân
laáp
Thöïc phaåm
Giaáy
Carton
Vaûi
Tuùi nilon
Nhöïa cöùng
Da
Goã
Cao su meàm
Cao su cöùng
Lon, ñoà hoäp
Kim loaïi maøu
Saét
Thuyû tinh
Saønh söù
Xaø baàn, tro
Moáp xoáp
Thuøng ñöïng hoaù chaát
Bao ñöïng hoaù chaát
Lon, thuøng ñöïng sôn
Baõ sôn
61-96,6
1-19,7
0-4,6
0-14,2
0-36,6
0-10,8
0
0-7,2
0
0-2,8
0-10,2
0-3,3
-
0-25
0-10,5
0-9,3
0-1,3
0
0
0
0
20-99
0-11,4
0-4,9
0-58,1
0-6,5
0-4,3
0-1,6
0-5,3
0-5,6
0-4,2
0-2,1
0-5,9
0-5,9
0-4,9
0-1,5
0-4
0-2
-
-
-
-
23,5-75,8
1,5-27,5
-
0-3,8
8,5-34,4
3,5-18,9
0-4,2
0-20,2
-
-
0-4
<0,5
<0,5
0-1,3
-
-
1-2
-
-
-
-
-
20
1
5,5
12,8
29
1,6
11
1,6
-
2,7
-
-
-
-
5,5
-
-
2,6
-
60-94
0,5-5,5
0-6,5
0-4,5
0-9,6
0-1,6
0-1,9
0-2,3
0-4,5
0-1,6
0-4,3
0-0,8
0-0,8
0-5,6
0-0,8
0-4,5
0-1,2
-
-
<0,5
0-3
45-100
0-4,6
0-2,1
0-12,5
0-14,8
0-4,5
0-0,9
0-6,2
0-1,1
0-4
0-6,7
0-1,9
0-1,9
0-2
0-0,8
<0,5
0-1,2
-
-
-
-

Sôn
Boâng goøn
Than toå ong
Toùc
Pin
Tre, rôm raï
Voû soø, oác
Mica
Simili
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-
-
-
-
-
0-7,6
0-10,1
-
-
-
-
-
-
<0,5
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
6,6
-
-
-
-
0-1
0-0,9
-
<0,5
-
-
0-5,6
-
-
<0,5
-
-
-
(Nguoàn: CENTEMA, 2002)
a. Tính chaát vaät lyù:
Nhöõng tính chaát vaät lyù quan troïng cuûa CTR bao goàm :khoái löôïng rieâng, ñoä
aåm, kích thöôùc haït vaø söï phaân boå kích thöôùc, khaû naêng giöõ nöôùc vaø ñoä xoáp cuûa
CTR ñaõ neùn.
Khoái löôïng rieâng : laø khoái löôïng CTR treân moät ñôn vò theå tích, tính baèng
kg/m3
. Khoái löôïng rieâng cuûa CTR seõ khaùc nhau tuyø theo caùch löu tröõ nhö raùc ñeå
töï nhieân khoâng chöùa trong thuøng, raùc chöùa trong thuøng khoâng neùn, raùc chöùa trong
thuøng ñaõ neùn vaø coøn khaùc nhau tuyø theo töøng vò trí ñòa lyù, muøa trong naêm, thôøi
gian löu tröõ. Khoái löôïng rieâng cuûa CTR laáy töø caùc xe raùc dao ñoäng töø 180 – 420
kg/m3
, giaù trò ñaëc tröng vaøo khoaûng 300 kg/m3
.
Ñoä aåm : thöôøng ñöôïc bieåu dieãn theo hai caùch ñoù laø tính theo thaønh phaàn
phaàn traêm khoái löôïng öôùt vaø thaønh phaàn phaàn traêm khoái löôïng khoâ. Trong lónh
vöïc quaûn lyù CTR phöông phaùp döïa vaøo khoái löôïng öôùt thoâng duïng hôn. Ñoä aåm
cuûa CTR dao ñoäng khoaûng 30 -40%, trung bình 20%.
Kích thöôùc vaø söï phaân boá kích thöôùc : ñoùng vai troø quan troïng trong quaù
trình thu hoài pheá lieäu, nhaát laø khi söû duïng caùc phöông phaùp cô hoïc nhö saøng, quay
vaø caùc thieát bò phaân loaïi nhôø töø tính.

Khaû naêng tích aåm : laø toång löôïng aåm maø CTR coù theå tích tröõ ñöôïc. Ñaây laø
thoâng soá quan troïng trong vieäc xaùc ñònh löôïng nöôùc roø ræ sinh ra trong baõi choân
laáp. Phaàn nöôùc dö vöôït quaù khaû naêng tích tröõ cuûa CTR seõ thoaùt ra ngoaøi thaønh
nöôùc ræ raùc. Khaû naêng tích aåm cuûa CTR thay ñoåi tuyø theo ñieàu kieän neùn eùp vaø thôøi
gian phaân huyû cuûa chaát thaûi. Khaû naêng tích aåm cuûa CTR trong tröôøng hôïp khoâng
neùn coù theå dao ñoäng trong khoaûng 50 – 60%.
Baûng 2.3 Thaønh phaàn vaät lyù cuûa CTR
Hôïp phaàn
% troïng löôïng Ñoä aåm % Troïng löôïng rieâng
(kg/m3
)
KGT TB KGT TB KGT TB
Chaát thaûi thöïc phaåm
Giaáy
Carton
Chaát deûo
Vaûi vuïn
Cao su
Da vuïn
Saûn phaåm vöôøn
Goã
Thuyû tinh
Can hoäp
Kim loaïi khoâng theùp
Kim loaïi theùp
Buïi, tro, gaïch
6-25
25-45
3-15
2-8
0-4
0-2
0-2
0-20
1-4
4-16
2-8
0-1
1-4
0-10
15
40
4
3
2
0,5
0,5
12
2
8
6
1
2
4
50-80
4-10
4-8
1-4
6-15
1-4
8-12
30-80
15-40
1-4
2-4
2-4
2-6
6-12
70
6
5
2
10
2
10
60
20
2
3
2
3
8
128-800
32-128
38-80
32-128
32-96
96-192
96-256
84-224
128-200
160-480
48-160
64-240
128-1120
320-960
228
81,6
49,6
64
64
128
160
104
240
193,6
88
160
320
480
(Nguoàn : Traàn Hieáu Nhueä – Quaûn Lyù Chaát Thaûi Raén)
b. Tính chaát hoaù hoïc:

Ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc löïa choïn phöông aùn xöû lyù vaø thu hoài
nguyeân lieäu. Ñoái vôùi thaønh phaàn raùc höõu cô duøng laøm phaân compost hoaëc thöùc aên
gia suùc, ngoaøi thaønh phaàn nhöõng yeáu toá chính coøn phaûi chuù yù ñeán thaønh phaàn caùc
yeáu toá vi löôïng.
Ví duï nhö khaû naêng chaùy phuï thuoäc vaøo tính chaát hoaù hoïc cuûa CTR, ñaëc
bieät trong tröôøng hôïp chaát thaûi laø hoãn hôïp nhöõng thaønh phaàn chaùy ñöôïc vaø khoâng
chaùy ñöôïc.
Nhöõng tính chaát cô baûn caàn phaûi xaùc ñònh ñoái vôùi caùc thaønh phaàn chaùy
ñöôïc trong chaát thaûi raén bao goàm :
− Ñoä aåm (phaàn aåm maát ñi khi saáy ôû 1050
C)
− Thaønh phaàn caùc chaát chaùy bay hôi (phaàn khoái löôïng maát ñi khi nung ôû
9500
C trong tuû nung kín)
− Thaønh phaàn carbon coá ñònh (thaønh phaàn coù theå chaùy ñöôïc coøn laïi sau
khi thaûi caùc chaát coù theå bay hôi)
− Tro (phaàn khoái löôïng coøn laïi sau khi ñoát trong loø nung hôû).
Ñieåm noùng chaûy cuûa tro : laø phaàn traêm maø taïi ñoù tro taïo thaønh töø quaù trình
ñoát chaùy, chaát thaûi bò noùng chaûy vaø keát dính taïo thaønh daïng raén (xæ). Nhieät ñoä
noùng chaûy cuûa CTR ñaëc tröng thöôøng dao ñoäng khoaûng 1100 -12000
C.
Caùc nguyeân toá cô baûn : caùc nguyeân toá cô baûn caàn phaân tích trong CTR bao
goàm Carbon (C), Hydro (H), Oxy (O), Nitô (N), Löu huyønh (S) vaø tro. Keát quaû xaùc
ñònh caùc nguyeân toá cô baûn naøy thöôøng ñöôïc duøng ñeå xaùc ñònh coâng thöùc hoaù hoïc
cuûa thaønh phaàn chaát höõu cô coù trong CTR, cuõng nhö xaùc ñònh tyû leä C : N thích hôïp
cho quaù trình laøm compost.
Caùc chaát dinh döôõng vaø caùc nguyeân toá vi löôïng : neáu thaønh phaàn chaát höõu
cô coù trong CTR ñöôïc söû duïng saûn xuaát caùc saûn phaåm nhôø caùc quaù trình chuyeån

hoaù sinh hoïc nhö compost, methane, ethenol…thì soá löôïng veà chaát dinh döôõng vaø
nguyeân toá vi löôïng coù saün trong CTR ñoùng vai troø quan troïng nhaèm ñaûm baûo sinh
döôõng cho VSV cuõng nhö yeâu caàu cuûa saûn phaåm sau khi chuyeån hoaù sinh hoïc.
Baûng2.4 Thaønh phaàn caùc nguyeân toá trong CTRSH töø khu daân cö
Thaønh phaàn
Phaàn traêm khoái löôïng khoâ (%)
C H O N S Tro
Chaát höõu cô
Chaát thaûi thöïc phaåm
Giaáy
Carton
Nhöïa
Vaûi
Cao su
Da
Raùc vöôøn
Goã
Chaát voâ cô
Thuyû tinh
Kim loaïi
Buïi tro
48
43,5
44
60
55
78
60
47,6
49,5
0,5
4,5
26,3
6,4
6
5,9
7,2
6,6
10
8
6
6
0,1
0,6
3
37,6
44
44,6
22,8
31,2
-
11,6
38
42,7
0,4
4,3
2
2,6
0,3
0,3
-
4,6
2
10
3,4
0,2
<0,1
<0,1
0,5
0,4
0,2
0,2
-
0,15
-
0,4
0,3
0,1
-
-
0,2
5
6
5
10
2,5
10
10
4,5
1,5
98,9
90,5
68
(Nguoàn : George Tchobanoglous,1993)
c. Tính chaát sinh hoïc:
Ñaëc tính sinh hoïc quan troïng nhaát cuûa thaønh phaàn chaát höõu cô coù trong
CTR laø haàu heát caùc thaønh phaàn naøy ñeàu coù theå chuyeån hoaù sinh hoïc taïo thaønh khí,
chaát raén höõu cô vaø voâ cô ngoaïi tröø nhöïa, cao su. Phaàn chaát höõu cô coù trong CTR
ñöôïc phaân loaïi nhö sau :

− Nhöõng chaát tan ñöôïc trong nöôùc : nhö ñöôøng, tinh boät, amino axit vaø caùc
axit höõu cô khaùc.
− Hemicellulose : laø saûn phaåm ngöng tuï cuûa ñöôøng 5Carbon vaø ñöôøng 6
Carbon.
− Cellulose : laø saûn phaåm ngöng tuï cuûa glucose vaø ñöôøng 6Carbon.
− Môõ, daàu vaø saùp laø nhöõng este cuûa röôïu vaø axit beùo maïch daøi.
− Lignin : laø hôïp chaát cao phaân töû caùc voøng thôm vaø caùc nhoùm methoxyl.
− Lignocellulose.
− Protein.
Khaû naêng phaân huyû cuûa thaønh phaàn chaát höõu cô : haøm löôïng chaát raén bay
hôi ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch nung ôû nhieät ñoä 5500
C, thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh
giaù khaû naêng phaân huyû sinh hoïc cuûa chaát höõu cô trong CTR. Tuy nhieân, vieäc söû
duïng chæ tieâu haøm löôïng chaát raén bay hôi ñeå bieåu dieãn khaû naêng phaân huyû sinh
hoïc cuûa chaát höõu trong CTR thoâng thöôøng khoâng chính xaùc vì moät soá thaønh phaàn
chaát höõu cô raát deã bay hôi nhöng khoù phaân huyû (ví duï giaáy in baùo). Cuõng coù theå
söû duïng haøm löôïng lignin coù trong chaát thaûi ñeå xaùc ñònh tyû leä chaát höõu cô coù khaû
naêng phaân huyû sinh hoïc.
Söï hình thaønh muøi : muøi sinh ra khi toàn tröõ CTR trong thôøi gian daøi giöõa
caùc khaâu thu gom, trung chuyeån vaø ñoå ra BCL nhaát laø nhöõng vuøng khí haäu noùng
aåm do khaû naêng phaân huyû kî khí nhanh, caùc chaát höõu cô deã bò phaân huyû coù trong
CTR.
Söï saûn sinh ruoài nhaëng : vaøo muøa heø cuõng nhö taát caû caùc muøa cuûa nhöõng
vuøng coù khí haäu aám aùp, söï saûn sinh ruoài nhaëng ôû nhöõng khu vöïc chöùa CTR laø
nhöõng vaán ñeà ñaùng quan taâm.

2.3. Caùc phöông phaùp xöû lyù CTR
Hieän nay, vôùi khoái löôïng CTR ngaøy caøng gia taêng, vaán ñeà xöû lyù CTR ngaøy
caøng trôû neân caáp baùch vaø caàn thieát. Muïc tieâu cuûa xöû lyù CTR laø laøm giaûm hoaëc
loaïi boû caùc thaønh phaàn khoâng mong muoán trong chaát thaûi nhö caùc chaát ñoäc haïi,
khoâng hôïp veä sinh, taäân duïng vaät lieäu vaø naêng löôïng coù trong chaát thaûi. Caùc bieän
phaùp coù theå ñöôïc söû duïng ñeå xöû lyù CTR ñoù laø :
− Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc : neùn, eùp, caét, baêm, nghieàn, phaân loaïi.
− Phöông phaùp xöû lyù hoaù hoïc : ñoát, nhieät phaân.
− Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc : Biogas, cheá bieán phaân compost, nuoâi giun
ñaát.
− Phöông phaùp choân laáp hôïp veä sinh.
Khi löïa choïn caùc phöông phaùp xöû lyù CTR caàn xem xeùt ñeán caùc yeáu toá sau :
− Thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa CTR.
− Toång khoái löôïng CTR caàn ñöôïc xöû lyù.
− Khaû naêng thu hoài saûn phaåm vaø naêng löôïng.
− Yeâu caàu baûo veä moâi tröôøng.
− Ñieàu kieän kinh teá.
2.3.1. Phöông phaùp cô hoïc
Neùn raùc : laø khaâu quan troïng trong quaù trình xöû lyù CTR. Ngaøy nay, ôû caùc
ñoâ thò moät soá phöông tieän vaän chuyeån CTR ñöôïc trang bò theâm boä phaän cuoán eùp
vaø neùn raùc, ñieàu naøy goùp phaàn laøm taêng söùc chöùa cuûa xe vaø taêng hieäu suaát
chuyeân chôû cuõng nhö keùo daøi thôøi gian phuïc vuï cho BCL.
Caét hoaëc nghieàn raùc : nhaèm laøm giaûm kích thöôùc cuûa raùc ñeå thuaän tieän cho
quaù trình xöû lyù tieáp theo.

Phaân loaïi caùc hôïp phaàn trong chaát thaûi : ñeå thuaän tieän trong vieäc xöû lyù,
ngöôøi ta phaûi taùch, phaân chia caùc hôïp phaàn trong chaát thaûi. Ñaây laø quaù trình caàn
thieát trong coâng ngheä xöû lyù ñeå thu hoài taøi nguyeân töø CTR, duøng cho quaù trình
chuyeån hoaù bieán thaønh saûn phaåm hoaëc cho caùc quaù trình thu hoài naêng löôïng sinh
hoïc. Ñeå tieán haønh taùch, phaân chia caùc hôïp phaàn trong CTR coù theå baèng phöông
phaùp thuû coâng hoaëc baèng cô giôùi.
EÙp kieän : phöông phaùp xöû lyù raùc baèng coâng ngheä eùp kieän ñöôïc thöïc hieän
treân cô sôû toaøn boä raùc thaûi ñöôïc taäp trung thu gom vaøo toaøn boä nhaø maùy. Raùc seõ
ñöôïc phaân loaïi treân baêng taûi vaø caùc chaát nhö kim loaïi, nilon, thuyû tinh,
plastic…ñöôïc thu hoài ñeå taùi cheá. Nhöõng chaát coøn laïi seõ ñöôïc baêng taûi chuyeån qua
heä thoáng eùp neùn raùc baèng thuyû löïc vôùi muïc ñích laøm giaûm toái ña theå tích khoái raùc
vaø taïo thaønh caùc kieän vôùi tyû soá neùn raát cao.
Caùc kieän raùc ñaõ eùp neùn naøy ñöôïc söû duïng vaøo vieäc ñaép caùc bôø chaén hoaëc
san laép nhöõng vuøng ñaát truõng sau khi ñöôïc phuû leân lôùp ñaát caùt.
2.3.2. Phöông phaùp ñoát
Ñoát raùc laø giai ñoaïn xöû lyù cuoái cuøng ñöôïc aùp duïng cho cho moät soá loaïi raùc
nhaát ñònh khoâng theå xöû lyù baèng caùc bieän phaùp khaùc. Ñaây laø moät giai ñoaïn oxy
hoaù nhieät ñoä cao vôùi söï coù maët cuûa oxy trong khoâng khí. Phöông phaùp naøy laøm
giaûm chaát thaûi tôùi möùc nhoû nhaát cho khaâu xöû lyù cuoái cuøng, neáu söû duïng coâng ngheä
tieân tieán coøn coù yù nghóa cao trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng. Tuy nhieân chi phí
xöû lyù raát cao, cao gaáp 10 laàn so vôùi phöông phaùp choân laáp.
Naêng löôïng phaùt sinh trong quaù trình ñoát coù theå taän duïng cho loø hôi, hoaëc
coâng nghieäp caàn nhieät vaø phaùt ñieän.
Xöû lyù raùc baèng phöông phaùp ñoát coù öu ñieåm laø :

− Xöû lyù trieät ñeå chaát thaûi.
− Xöû lyù toaøn boä chaát thaûi maø khoâng caàn nhieàu dieän tích ñaát söû duïng laøm
BCL.
Tuy nhieân phöông phaùp naøy cuõng coù nhöôïc ñieåm nhö :
− Vaän haønh daây chuyeàn phöùc taïp, caàn naêng löïc kyõ thuaät vaø tay ngheà cao.
− Giaù thaønh ñaàu tö lôùn, chi phí tieâu hao naêng löôïng vaø chi phí xöû lyù cao.
− Phaùt sinh CO2, hôi nöôùc coù theå gaây hieäu öùng nhaø kính.
2.3.3. Phöông phaùp choân laáp hôïp veä sinh
Trong caùc phöông phaùp xöû lyù CTR, choân laáp laø phöông phaùp phoå bieán vaø
ñôn giaûn nhaát. Phöông phaùp naøy ñöôïc aùp duïng roäng raõi ôû haàu heát caùc nöôùc treân
theá giôùi. Veà thöïc chaát, choân laáp laø phöông phaùp löu giöõ chaát thaûi trong moät baõi
thaûi vaø coù phuû ñaát leân treân.
Theo quan nieäm chung : choân laáp hôïp veä sinh laø moät phöông phaùp kieåm
soaùt söï phaân huyû cuûa CTR khi chuùng ñöôïc choân neùn vaø phuû laép beà maët. CTR
trong BCL seõ bò tan röõa nhôø quaù trình phaân huyû sinh hoïc beân trong ñeå taïo ra saûn
phaåm cuoái cuøng laø caùc chaát giaøu dinh döôõng nhö axit höõu cô, nitô, caùc hôïp chaát
amon vaø moät soá khí nhö CO2, CH4.
Theo quy ñònh TCVN 6696 -2000: BCL chaát thaûi raén hôïp veä sinh ñöôïc ñònh
nghóa laø khu vöïc ñöôïc quy hoaïch, thieát keá, xaây döïng ñeå choân laáp caùc chaát thaûi
phaùt sinh töø caùc khu daân cö, ñoâ thò vaø khu coâng nghieäp. BCL chaát thaûi raén bao
goàm caùc oâ choân laáp chaát thaûi, vuøng ñeäm, caùc coâng trình phuï trôï khaùc nhö traïm xöû
lyù nöôùc, traïm cung caáp ñieän nöôùc, traïm xöû lyù khí thaûi, vaên phoøng laøm vieäc…
CTR ñöôïc chaáp nhaän choân taïi BCL hôïp veä sinh laø taát caû caùc loaïi chaát thaûi
khoâng nguy haïi, coù khaû naêng phaân huyû theo thôøi gian, bao goàm:

− Raùc thaûi gia ñình.
− Raùc thaûi chôï, ñöôøng phoá.
− Giaáy, bìa, caønh caây nhoû vaø laù caây.
− Tro, cuûi, goã muïc, vaûi, ñoà da.
− Raùc thaûi töø vaên phoøng, khaùch saïn, nhaø haøng aên uoáng.
− Pheá thaûi cuûa caùc ngaønh cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm, thuyû saûn, giaûi
khaùt, giaáy…
− Buøn seät töø caùc traïm xöû lyù.
− Tro xæ töø quaù trình ñoát nhieân lieäu.
2.3.4. Phöông phaùp sinh hoïc
2.3.4.1. Phöông phaùp khí sinh hoïc (Biogas)
Laø phöông phaùp phaân huyû raùc trong ñieàu kieän moâi tröôøng khoâng coù oxy.
Saûn phaåm cuûa quaù trình phaân huyû kî khí laø CH4, CO2, vaø moät soá saûn phaåm trung
gian nhö axít höõu cô, alcohol vaø muøn (CH4 coù theå duøng laøm nguoàn naêng löôïng).
Phöông phaùp naøy raát thích hôïp cho xöû lyù chaát thaûi giaøu protein ( phaân ngöôøi, phaân
gia suùc, chaát thaûi nhaø maùy röôïu bia hoaëc cheá bieán thöïc phaåm).
So vôùi quaù trình cheá bieán compost hieáu khí, phaân huyû kî khí laø moät quaù
trình phöùc taïp bôûi nhöõng nguyeân nhaân sau:
− Caàn nhöõng kyõ thuaät ñaëc bieät (phaûi coù heä thoáng thu khí gas, heä thoáng chaïy
maùy phaùt ñieän)vaø voán ñaàu tö ban ñaàu cao.
− Saûn phaåm phuï cuûa quaù trình phaân huyû kî khí laø buøn öôùt, neân phaûi traûi qua
quaù trình xöû lyù baäc 2 tröôùc khi loaïi boû.
− pH vaø khaû naêng ñeäm laø raát quan troïng trong quaù trình phaân huyû kî khí vì
vi khuaån Methanogenic raát nhaïy caûm vôùi pH. Khi pH giaûm döôùi 6 khaû naêng hoaït
ñoäng cuûa VSV bò öùc cheá.

2.3.4.2. Phöông phaùp cheá bieán compost
Ñoái vôùi phöông phaùp naøy, chaát höõu cô ñöôïc phaân huyû bôûi caùc VSV trong
ñieàu kieän coù oxy taïo thaønh saûn phaåm laø CO2, nöôùc, nhieät ñoä vaø compost, saûn
phaåm compost coù theå ñöôïc söû duïng laøm phaân boùn cho noâng nghieäp.
Quaù trình cheá bieán compost laø moät quaù trình ñôn giaûn vôùi voán ñaàu tö vöøa
phaûi vaø saûn phaåm cuûa noù laø compost coù theå duøng laøm phaân boùn, do ñoù coù theå thu
hoài moät phaàn voán cuûa quaù trình. Beân caïnh ñoù, nhieät ñoä Thermophilic trong
compost coù theå loaïi boû ñöôïc caùc maàm beänh neân quaù trình compost ñöôïc ñaùnh giaù
laø ít aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng hôn so vôùi phöông phaùp phaân huyû kî khí. Hôn nöõa
quaù trình phaân huyû caùc chaát höõu cô trong compost taïo thaønh nhieät ñeå laøm bay hôi
nöôùc trong nguyeân lieäu, noù cuõng laø moät daïng taïo thaønh naêng löôïng vaø söû duïng
tröïc tieáp. Tuy nhieân cheá bieán compost coù moät baát lôïi tröïc tieáp ñoù laø caàn nguoàn
naêng löôïng cao cho quaù trình vaän haønh vaø duy trì söï oån ñònh cuûa heä thoáng cuõng
nhö khaû naêng lan truyeàn vaø phaùt thaûi NH3 trong khoâng khí neáu nhö vieäâc thieát keá
vaø vaän haønh khoâng phuø hôïp.
Caû hai phöông phaùp cheá bieán compost vaø phaân huyû kî khí Biogas ñeàu coù
öu vaø nhöôïc ñieåm rieâng, do ñoù döïa treân nhöõng ñieàu kieän saün coù vaø nhöõng ñieàu
kieän khaùch quan ñeå löïa choïn phöông phaùp thích hôïp cho töøng hoaøn caûnh cuï theå.
2.3.4.3. Phöông phaùp nuoâi giun ñaát
Nuoâi töï nhieân : duøng ñeå xöû lyù buøn coáng hoaëc caûi taïo ñaát baïc maøu. Raûi moät
lôùp buøn coáng leân vuøng ñaát caàn caûi taïo vaø thaû giun xuoáng. Döôùi taùc duïng cuûa giun
ñaát seõ taïo ra moät lôùp ñaát tôi xoáp giaøu chaát höõu cô.
Nuoâi giun coâng nghieäp : laøm giaøn nuoâi giun, thaû gioáng giun leân giaøn chöùa
pheá thaûi höõu cô. Taïo ñieàu kieän moâi tröôøng (pH, ñoä aåm, nhieät ñoä, khoâng khí …)

thích hôïp, boå sung thöùc aên cho giun. Giun ñöôïc taän duïng laøm thöùc aên cho gia suùc,
coøn pheá thaûi höõu cô ñaõ phaân huyû ñöôïc taän duïng laøm phaân.

CHÖÔNG 3
TOÅNG QUAN VEÀ COMPOST
3.1. Ñònh nghóa
Hieän taïi coù nhieàu ñònh nghóa veà quaù trình cheá bieán compost vaø compost,
moät ñònh nghóa thöôøng ñöôïc söû duïng laø ñònh nghóa cuûa Haug 1993. Theo Haug,
quy trình cheá bieán compost vaø compost ñöôïc ñònh nghóa nhö sau :
“Quy trình cheá bieán compost laø quaù trình phaân huyû sinh hoïc vaø oån ñònh
chaát höõu cô döôùi ñieàu kieän thermophilic. Keát quaû cuûa quaù trình phaân huyû sinh hoïc
taïo ra nhieät, saûn phaåm cuoái cuøng oån ñònh, khoâng mang maàm beänh vaø coù ích trong
vieäc öùng duïng cho caây troàng”.
“Compost laø saûn phaåm cuûa quaù trình cheá bieán compost, ñaõ ñöôïc oån ñònh
nhö humus, khoâng chöùa caùc maàm beänh, khoâng loâi keùo coân truøng, coù theå ñöôïc löu
tröõ an toaøn vaø coù lôïi cho söï phaùt trieån caây troàng”.
3.2. Caùc phaûn öùng sinh hoaù xaûy ra trong quaù trình uû
3.2.1. Phaûn öùng sinh hoaù
Caùc chaát thaûi höõu cô thích hôïp cho vieäc uû phaân compost coù thaønh phaàn thay
ñoåi raát lôùn. Caùc chaát thaûi ñoâ thò vaø buøn laéng trong raùc thaûi ñoâ thò thöôøng coù thaønh
phaàn khoâng ñoàng nhaát. Trong khi ñoù chaát thaûi töø caùc nhaø maùy cheá bieán thì thaønh
phaàn ñoàng nhaát. Quaù trình phaân huyû caùc chaát thaûi höõu cô dieãn ra raát phöùc taïp theo
nhieàu giai ñoaïn vaø saûn phaåm trung gian.
Ví duï quaù trình phaân huyû protein bao goàm caùc böôùc :

Protein peptides amino axit hôïp chaát amonium nguyeân sinh chaát cuûa
vi khuaån vaø N hoaëc NH3.
Ñoái vôùi hydratcarbon, quaù trình phaân huyû xaûy ra theo caùc böôùc sau :
Hydratcarbon ñöôøng ñôn axit höõu cô CO2 vaø nguyeân sinh chaát cuûa vi
khuaån.
Chính xaùc laø nhöõng chuyeån hoaù hoaù sinh xaûy ra trong quaù trình compost
vaãn chöa ñöôïc nghieân cöùu chi tieát. Quaù trình phaân huyû caùc chaát thaûi höõu cô trong
uû compost dieãn ra raát phöùc taïp, coù theå phaân bieät döïa vaøo 4 pha sau ñaây :
- Pha thích nghi (Latent phase) : ñaây laø thôøi gian caàn thieát ñeå VSV laøm
quen vaø ñònh cö trong moâi tröôøng môùi.
- Pha taêng tröôûng (Growth phase) : theå hieän söï gia taêng sinh hoïc vaø laøm
cho nhieät ñoä trong ñoáng uû taêng leân ñeán ngöôõng mesophilic.
- Pha öa nhieät (Thermophilic phase) :ñaây laø giai ñoaïn nhieät ñoä taêng cao
nhaát. Trong pha naøy, caùc chaát thaûi ñöôïc oån ñònh vaø maàm beänh bò tieâu
dieät coù hieäu quaû nhaát. Coù theå bieåu dieãn phaûn öùng sinh hoaù xaûy ra trong
pha naøy baèng phöông trình sau :
CHONS + O2 + VSV hieáu khí CO2 + NH3 + SP khaùc + naêng löôïng
CHONS + O2 + VSV kî khí CO2 + H2S + NH3 + CH4 + SP khaùc +
naêng löôïng
- Pha tröôûng thaønh (Maturation phase) : nhieät ñoä giaûm xuoáng
mersophilic vaø sau ñoù baèng nhieät ñoä moâi tröôøng. Quaù trình leân men thöù
caáp dieãn ra chaäm thích hôïp cho söï bieán ñoåi moät vaøi chaát phöùc taïp thaønh
chaát keo vaø sau ñoù thaønh chaát muøn. Quaù trình Nitrat hoaù vôùi amoni laøm

saûn phaåm trung gian bò oxy hoaù sinh hoïc taïo thaønh Nitrit (NO2
-
)vaø sau
cuøng laø Nitrat (NO3
-
). Phöông trình xaûy ra nhö sau :
Keát hôïp 2 quaù trình treân, quaù trình nitrat hoaù xaûy ra theo phaûn öùng sau :
NH4
+
+ 2O2 NO3
-
+ 2H+
+ H2O (3)
Vì NH4 cuõng ñöôïc toång hôïp trong moâ teá baøo, phaûn öùng ñaëc tröng cho quaù trình
toång hôïp trong moâ teá baøo nhö sau :
NH4
+
+ 4CO2 + HCO3
-
+ H2O C5H7O2N + 5O2 (4)
Keát hôïp (3) vaø (4) ta coù :
22 NH4
+
+ 37O2 + 4CO2 + HCO3
-
21 NO3
-
+ C5H7O2N + 20 H2O + 42H+
Ñoà thò 3.1 : Bieán thieân nhieät ñoä cuûa caùc pha
NH4
+
+ 3/2O2 NO2
-
+ 2H+
+ H2O
Nitrosomonas bacteria
NO2
-
+ 1/2O2 NO3
-
(2)
Nitrobactor bacteria
0
10
20
30
40
50
60
70
Nhieät
Thôøi gian
Pha
thích
nghi
Pha öa nhieät thermophilic
Pha
taêng
tröôûng
Pha tröôûng thaønh
Bieán thieân nhieät ñoä trong quaù trình uû

3.2.2. Phaûn öùng sinh hoïc
UÛ compost laø moät quaù trình sinh hoïc maø caùc chaát höõu cô coù trong CTR sinh
hoaït ñöôïc bieán ñoåi thaønh caùc chaát muøn oån ñònh do caùc hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc
coù theå soáng trong ñieàu kieän töï nhieân hieän dieän trong chaát thaûi. Caùc toå chöùc naøy
goàm caùc loaïi VSV nhö vi khuaån, naám, ñoäng vaät nguyeân sinh (protozoa).
Chaát thaûi höõu cô ñöôïc phaân huyû baét ñaàu töø sinh vaät tieâu thuï baäc 1 nhö vi
khuaån, naám. Söï oån ñònh chaát thaûi do caùc phaûn öùng cuûa vi khuaån thöïc hieän. Trong
thôøi gian ñaàu, vi khuaån thích hôïp vôùi ñieàu kieän mesophilic xuaát hieän tröôùc, khi
nhieät ñoä taêng vi khuaån thermophilic xuaát hieän chieám haàu heát caùc vò trí trong khoái
uû.
Thermophilic naám thöôøng taêng tröôûng töø 5 -10 ngaøy sau khi uû. Neáu nhieät
ñoä cao hôn 65 -700
C thì naám vaø haàu heát caùc vi khuaån bò öùc cheá vaø chæ coøn caùc
daïng baøo töû coù theå phaùt trieån. Trong giai ñoaïn cuoái cuøng, khi nhieät ñoä giaûm nhoùm
vi khuaån Actinomycetes trôû neân chieám öu theá laøm cho beà maët ñoáng uû seõ xuaát hieän
maøu traéng hoaëc naâu.
Caùc loaïi vi khuaån thermophilic, haàu heát laø caùc loaøi Bacillus ñoùng vai troø
quan troïng trong vieäc phaân huyû protein vaø hôïp chaát hydratcarbon . Maëc duø chæ
hoaït ñoäng beân lôùp ngoaøi cuûa ñoáng uû vaø chæ hoaït ñoäng vaøo giai ñoaïn cuoái nhöng
nhoùm Actinomycetes ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc phaân huyû cellulose,
lignin vaø caùc chaát beàn vöõng khaùc. Sau giai ñoaïn tieâu thuï baäc 1 hay sô caáp thöïc
hieän xong, caùc chaát naøy seõ laø thöùc aên cho sinh vaät tieâu thuï thöù caáp nhö ve, boï
caùnh cöùng, giun troøn, ñoäng vaät nguyeân sinh, phieâu sinh.
3.3. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình uû compost
Hieäu quaû cuûa quaù trình uû phaân compost phuï thuoäc vaøo nhoùm caùc toå chöùc cö
nguï vaø laøm oån ñònh trong chaát thaûi höõu cô. Do ñoù, quaù trình uû seõ khoâng ñaït keát

quaû mong muoán maø nguyeân nhaân chính laø do söï maát caân baèng veà thaønh phaàn hoaù
hoïc vaø ñieàu kieän lyù hoïc trong quaù trình uû. Chính vì vaäy, caàn chuù yù ñeán caùc yeáu toá
aûnh höôûng ñeán quaù trình uû phaân compost nhö :nhieät ñoä, ñoä aåm, pH, VSV, oxy,
chaát höõu cô, tyû leä C : N vaø caáu truùc chaát thaûi.
3.3.1. Nhieät ñoä
Laø moät yeáu toá quan troïng trong quaù trình saûn xuaát compost vì noù aûnh
höôûng ñeán hoaït tính cuûa VSV. Ngoaøi ra, nhieät ñoä coøn laø moät chæ thò ñeå nhaän bieát
caùc giai ñoaïn xaûy ra trong quaù trình uû compost.
Trong vaøi ngaøy ñaàu cuûa quaù trình uû, nhieät ñoä baét ñaàu taêng daàn töø nhieät ñoä
moâi tröôøng ñeán khoaûng 65 -700
C roài giaûm xuoáng daàn daàn ñeán nhieät ñoä cuûa moâi
tröôøng. Haàu heát caùc taøi lieäu ñeàu ñeà nghò duy trì ôû nhieät ñoä thermophilic (55 -650
C)
trong luoáng uû compost, vì ôû nhieät ñoä naøy quaù trình cheá bieán compost ñaït hieäu quaû
cao nhaát, VSV gaây beänh bò tieâu dieät, taïo neân saûn phaåm compost an toaøn khi söû
duïng cho caây troàng. Nhieät ñoä taêng treân ngöôõng naøy seõ öùc cheá hoaït ñoäng cuûa VSV
laøm cho quaù trình phaân huyû khoâng dieãn ra thuaän lôïi, ngöôïc laïi nhieät ñoä thaáp hôn
ngöôõng naøy compost seõ khoâng ñaït tieâu chuaån veà maàm beänh.
3.3.2. Tæ leä C : N
Tyû leä C : N laø thoâng soá quan troïng trong caân baèng dinh döôõng cho VSV.
Carbon laø nguoàn naêng löôïng chuû yeáu cuûa VSV vaø nitô laø nguyeân toá ñeå toång hôïïp
chaát nguyeân sinh. Tyû leä C : N toái öu trong khoaûng 25 – 30. Neáu tyû leä C : N cuûa vaät
lieäu laøm compost cao hôn giaù trò toái öu, seõ haïn cheá söï phaùt trieån cuûa VSV do thieáu
nitô, chuùng seõ traûi qua nhieàu chu trình chuyeån hoaù, oxy hoaù phaàn carbon dö cho
ñeán khi ñaït ñeán tyû leä C :N thích hôïp. Do ñoù thôøi gian caàn thieát cho quaù trình laøm
compost seõ bò keùo daøi hôn vaø thu ñöôïc saûn phaåm ít muøn hôn. Neáu tyû leä C :N thaáp,
nitô seõ bò thaát thoaùt döôùi daïng NH3 ñaëïc bieät trong ñieàu kieän nhieät ñoä cao, pH cao

vaø coù thoåi khí. Tyû leä C : N ôû saûn phaåâm compost thu ñöôïc thoâng thöôøng 15 -20 laø
toát nhaát.
Ngoaøi hai nguyeân toá carbon, nitô laø neàn taûng cô baûn cho hoaït ñoäng soáng
cuûa VSV trong ñoáng compost, caùc nguyeân toá photpho (P), löu huyønh (S), canxi
(Ca) laø nhöõng nguyeân toá quan troïng keá tieáp. Photpho aûnh höôûng ñeán chaát löôïng
compost vì photpho laø nguyeân toá caàn thieát cho söï phaùt trieån cuûa caây troàng, haøm
löôïng photpho thay ñoåi tuyø theo töøng nguyeân lieäu. Löu huyønh aûnh höôûng ñeán vieäc
sinh ra caùc hôïp chaát bay hôi taïo ra muøi hoâi trong khoái uû compost.
Baûng 3.1 Tyû leä C/N cuûa chaát thaûi
Chaát thaûi N(% troïng löôïng khoâ) Tyû leä C/N
Nöôùc tieåu 15 – 18 0,8
Hoãn hôïp chaát thaûi gieát moå 7 -10 2
Phaân chuoàng 5,5 - 6,5 6 – 10
Buøn coáng raõnh 1,9 16
Buøn hoaït tính 5 – 6 6
Coû caét xeùn 4 12
Baép caûi 3,6 12
Coû daïi 2 19
Coû hoãn hôïp 2,4 19
Phaân boùn ôû trang traïi 2,15 14
Laù khoai taây 1,5 25
Voû traáu 1,05 48
Rôm raï 0,3 128
Muøn cöa 0,11 511
Giaáy baùo Nil -
Chaát thaûi thöïc phaåm 2 – 3 15

Chaát thaûi rau quaû 1,5 35
Chaát thaûi khaùc 0,5 -1,4 30 -80
Goã 0,07 700
Giaáy 0,2 170
(Nguoàn : Obeng and Wright42)
3.3.3. Ñoä aåm
Laø moät yeáu toá ñoùng vai troø quan troïng trong quaù trình cheá bieán compost, noù
giuùp cho caùc vi khuaån phaân giaûi chaát höõu cô. Nöôùc raát caàn thieát cho söï cho söï hoaø
tan caùc chaát dinh döôõng vaø nguyeân sinh chaát trong teá baøo. Ñoä aåm nhoû hôn 20% seõ
öùc cheá caùc phaûn öùng sinh hoïc, ngöôïc laïi ñoä aåm quaù cao seõ daãn ñeán hieän töôïng roø
ræ chaát dinh döôõng vaø phaân taùn maàm beänh trong khoái uû. Maët khaùc ñoä aåm cao seõ
laøm giaûm söï löu thoâng oxy trong khoái uû hình thaønh ñieàu kieän uû kî khí coù theå gaây
thoái röûa vaø taïo ra muøi hoâi thoái oâ nhieãm moâi tröôøng xung quanh. Ñoä aåm toái öu cho
quaù trình uû compost vaøo khoaûng 50 -60%.
Vôùi thaønh phaàn CTR nöôùc ta coù ñoä aåm cao neân khi uû compost caàn phaûi
tieán haønh phôi khoâ ñeå laøm giaûm ñoä aåm hoaëc phoái troän vôùi caùc vaät lieäu coù ñoä aåm
thaáp ñeå luoân taïo ñoä aåm thích hôïp cho quaù trình dieãn ra thuaän lôïi. Trong quaù trình
uû seõ coù hieän töôïng boác hôi nöôùc hoaëc löu löôïng thoåi khí quaù cao coù theå laøm giaûm
ñoä aåm, luùc ñoù chuùng ta coù theå ñieàu chænh baèng caùch theâm nöôùc vaøo ñeå luoân luoân
taïo giaù trò ñoä aåm toái öu cho quaù trình cheá bieán compost.
3.3.4. VSV
Cheá bieán compost laø moät quaù trình phöùc taïp trong ñoù coù söï tham gia cuûa
nhieàu loaïi VSV khaùc nhau bao goàm : Naám, Actinomycetes, Vi khuaån, ñoâi khi coøn
coù Protozoa vaø Taûo. Ngöôøi ta xaùc ñònh raèng haàu heát caùc loaøi trong nhoùm VSV neâu
treân ñeàu coù khaû naêng phaân giaûi haàu heát caùc chaát höõu cô thoâ trong raùc thaûi. Taát

nhieân, moãi moät loaøi VSV coù khaû naêng toát nhaát ñeå phaân huyû moät daïng vaät chaát
höõu cô naøo ñoù.
Vi khuaån : coù maët haàu heát trong caùc giai ñoaïn saûn xuaát compost. Haàu heát
hoaït ñoäng cuûa VSV trong quaù trình uû compost coù ñeán 80 -90% laø do vi khuaån, bao
goàm Streptococus sp, Bacillus sp, vibrio sp.
Actinomycetes : thöôøng xuaát hieän vaøo khoaûng ngaøy thöù 5 -7 trong quaù trình
uû bao goàm : Micromonospora, Streptomyces, Actinomycetes
Naám : giôùi haïn nhieät ñoä cuûa naám laø khoaûng 600
C goàm caùc loaïi nhö sau:
Aspergillus, Penicillin, Fusarium, Trichoderma vaø Chaetomonium.
VSV gaây beänh : moät trong nhöõng yeâu caàu cuûa saûn xuaát compost laø phaûi haïn
cheá ñeán möùc toái ña caùc loaøi VSV gaây haïi coù trong saûn phaåm. Theo lyù thuyeát neáu
nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát compost khoâng coù chöùa phaân, chaát thaûi sinh hoïc thì saûn
phaåm ñaàu ra seõ ít caùc loaøi gaây beänh . Tuy nhieân treân thöïc teá nguyeân lieäu ñaàu vaøo
cho quaù trình cheá bieán compost khoâng phaûi luùc naøo cuõng ñaùp öùng caùc yeâu caàu ñoù.
Do ñoù, ñeå ñaûm baûo tieâu chuaån tieâu dieät maàm beänh cho caây troàng, trong luùc vaän
haønh cheá bieán compost chuùng ta caàn ñaûm baûo nhieät ñoä ñeå coù theå tieâu dieät heát
maàm beänh.
3.3.5. pH
Tuyø thuoäc vaøo thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa chaát thaûi, pH seõ thay ñoåi trong
quaù trình uû compost. pH cuûa vaät lieäu ban ñaàu cho vaøo uû compost dao ñoäng trong
khoaûûng 5,5 -9 laø coù theå cheá bieán compost moät caùch hieäu quaû. Khi baét ñaàu uû
compost, giaù trò pH giaûm ñi do söï hình thaønh caùc axit höõu cô. Nhöng sau ñoù pH
taêng leân vì caùc axit höõu cô chuyeån hoaù thaønh CH4 vaø CO2. Khi quaù trình uû
compost gaàn oån ñònh, pH cuûa vaät chaát cuoái cuøng dao ñoäng trong khoaûng 7,5 – 8,5.
Nguyeân lieäu söû duïng ñaàu vaøo ñeå cheá bieán compost khoâng ñöôïc quaù cao vì luùc ñoù

seõ daãn ñeán söï thaát thoaùt nitô döôùi daïng NH3 vaø caùc VSV caàn moät khoaûng pH toái
öu ñeå hoaït ñoäng.
3.3.6. Oxy
Laø moät nhaân toá cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng trong suoát quaù trình uû
compost. Khoâng khí ôûû moâi tröôøng xung quanh cung caáp tôùi khoái uû compost ñeå
VSV phaân huyû chaát höõu cô cuõng nhö laøm bay hôi nöôùc vaø giaûi phoùng nhieät ñoä.
Neáu khí khoâng ñöôïc cung caáp ñaày ñuû coù theå hình thaønh nhöõng vuøng kî khí beân
trong khoái compost coù theå gaây muøi hoâi. Löôïng khí cung caáp vaøo khoái uû coù theå
thöïc hieän baèng phöông phaùp thuû coâng nhö ñaûo troän theo chu kyø thôøi gian, ñaët caùc
oáng tre thoâng khí hoaëc thoåi khí baèng maùy caáp khí.
Quaù trình ñaûo troän nhaèm cung caáp khoâng khí chæ thoaû maõn ñieàu kieän hieáu
khí ñoái vôùi maët treân khoái uû coøn ôû beân trong coù theå laø moâi tröôøng tuyø nghi hoaëc kî
khí. Do ñoù toác ñoä phaân huyû vaø thôøi gian caàn thieát ñeå saûn xuaát compost coù theå keùo
daøi vaø gaây muøi hoâi thoái.
Coøn thoåi khí baèng maùy caáp khí laø phöông phaùp cho hieäu quaû phaân huyû cao
nhaát. Tuy nhieân löu löôïng khí phaûi ñöôïc khoáng cheá thích hôïp. Neáu caáp quaù nhieàu
khí seõ daãn ñeán chi phí cao vaø gaây maát nhieät cuûa khoái uû keùo theo saûn phaåm seõ
khoâng ñaûm baûo an toaøn vì coù theå chöùa VSV gaây beänh. Khi pH cuûa khoái phaân lôùn
hôn 7, cuøng vôùi quaù trình thoåi khí seõ gaây thaát thoaùt nitô döôùi daïng NH3. Traùi laïi,
neáu thoåi khí quaù thaáp moâi tröôøng beân trong seõ trôû neân kî khí.
3.3.7. Kích thöôùt haït
Kích thöôùc haït laø yeáu toá aûnh höôûng ñeán khaû naêng giöõ aåm vaø toác ñoä phaân
huyû. Quaù trình phaân huyû hieáu khí xaûy ra treân beà maët haït, haït coù kích thöôùc nhoû seõ
coù toång dieän tích beà maët lôùn neân seõ taêng söï tieáp xuùc vôùi oxy neân coù theå laøm taêng
vaän toác phaân huyû trong moät khoaûng ñoä xoáp nhaát ñònh. Haït quaù nhoû seõ coù ñoä xoáp

thaáp öùc cheá vaän toác phaân huyû. Ngöôïc laïi, haït coù kích thöôùc quaù lôùn seõ coù ñoä xoáp
cao vaø coù theå taïo ra caùc keânh thoåi khí laøm cho söï phaân boá khí khoâng ñoàng ñeàu,
khoâng coù lôïi cho quaù trình cheá bieán compost. Kích thöôùc haït toái öu cho quaù trình uû
laø ñöôøng kính haït khoaûng 2,5 -8cm.
3.3.8. Ñoä xoáp
Laø yeáu toá quan troïng trong quaù trình cheá bieán compost. Ñoä xoáp thay ñoåi
tuyø theo thaønh phaàn chaát thaûi raén. Vaät lieäu coù ñoä xoáp 36 -60% laø coù theå cheá bieán
compost thaønh coâng. Ñoä xoáp thaáp seõ haïn cheá söï vaän chuyeån oxy, neân haïn cheá
giaûi phoùng nhieät vaø laøm taêng nhieät ñoä trong ñoáng compost. Ngöôïc laïi, ñoä xoáp cao
coù theå daãn ñeán nhieät ñoä trong ñoáng compost thaáp, khoâng ñaûm baûo maàm beänh bò
tieâu dieät. Ñoä xoáp coù theå ñöôïc ñieàu chænh baèng caùch boå sung vaät lieäu chaát höõu cô
nhö rôm raï, voû traáu, muøn cöa.
3.4. Chaát löôïng compost
Chaát löôïng compost ñöôïc ñaùnh giaù döïa treân 4 yeáu toá sau :
− Möùc ñoä laãn taïp chaát (thuyû tinh, plastic, ñaù, kim loaïi naëng, chaát thaûi hoaù
hoïc, thuoác tröø saâu).
− Noàng ñoä caùc chaát dinh döôõng (dinh döôõng ña löôïng nhö N, P, K; dinh
döôõng trung löôïng Ca, Mg, S; dinh döôõng vi löôïng Fe, Zn, Cu, Mn, Mo,Co, Bo…).
− Maät ñoä VSV gaây beänh (thaáp ôû möùc khoâng aûnh höôûng ñeán caây troàng).
− Ñoä oån ñònh (ñoä chín hoaïi cuûa phaân) vaø haøm löôïng chaát höõu cô.
3.5. Tính caáp thieát cuûa compost

Caûi thieän cô caáu ñaát : phaân höõu cô vi sinh khi boùn vaøo ñaát seõ laøm cho nôi
coù ñaát seùt, ñaát baïc maøu, ñaát quaùnh ñöôïc raõ ra vaø khi gaëp laïi ñaát caùt laïi laøm cho
ñaát caùt rôøi dính laïi vôùi nhau, giuùp ñaát thoâng khí deã daøng.
Quaân bình ñoä pH trong ñaát : phaân höõu cô vi sinh cung öùng ñaày ñuû caùc chaát
höõu cô ñeå choáng laïi söï thay ñoåi pH.
Taïo ra söï maøu môõ trong ñaát : phaân höõu cô vi sinh chöùa nitô, photpho, laân,
magieâ, löu huyønh nhöng ñaëc bieät laø caùc chaát ñöôïc haáp thuï vaøo ñaát nhöõng gì ñaõ
maát ñi.
Duy trì ñoä aåm cho ñaát : caùc chaát höõu cô trong phaân khi hoaø tan vaøo ñaát seõ
trôû thaønh moät mieáng xoáp huùt nöôùc roài luaân chuyeån nöôùc vaøo trong ñaát nuoâi caây.
Neáu ñaát thieáu chaát höõu cô seõ khoù thaåm thaáu nöôùc töø ñoù ñaát seõ bò ñoùng maøng laøm
nöôùc bò öù ñoïng treân maët treân seõ gaây luït loäi, xoùi moøn ñaát.
Taïo moâi tröôøng toát cho caùc vi khuaån coù lôïi trong ñaát sinh soáng : phaân höõu
cô vi sinh coù khaû naêng cung caáp caùc chaát dinh döôõng laøm cho ñaát tôi xoáp, töø ñoù
taïo ra moâi tröôøng soáng cho caùc loaïi coân truøng vaø nhöõng loaøi vi sinh choáng laïi
tuyeán truøng laøm hö reã caây cuõng nhö tieâu dieät caùc loaïi coân truøng phaù hoaïi ñaát ñai,
gaây beänh cho caây troàng.
Baûng 3.2 Tieâu chuaån ngaønh 10 TCN 526-2002 cho phaân höõu cô VSV cheá bieán töø
raùc thaûi sinh hoaït cuûa Boä Noâng Nghieäp Vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân
Teân chæ tieâu Ñôn vò tính Möùc
Hieäu quaû ñoái vôùi caây troàng - Toát
Ñoä chín (hoaïi) caàn thieát - Toát
Ñöôøng kính haït khoâng lôùn hôn mm 4 - 5
Ñoä aåm khoâng lôùn hôn % 35
pH 5 - 8

Maät ñoä VSV (ñaõ tuyeån choïn) khoâng nhoû hôn CFU/g maãu 106
Haøm löôïng C toång soá khoâng nhoû hôn % 13
Haøm löôïng N toång soá khoâng nhoû hôn % 2,5
Haøm löôïng K höõu hieäu khoâng nhoû hôn % 1,5
Maät ñoä Salmonella trong 25g maãu CFU 0
Haøm löôïng Pb (khoái löôïng khoâ)khoâng lôùn hôn mg/kg 250
Haøm löôïng Cad (khoái löôïng khoâ)khoâng lôùn hôn mg/kg 2,5
Haøm löôïng Cr (khoái löôïng khoâ)khoâng lôùn hôn mg/kg 200
Haøm löôïng Cu (khoái löôïng khoâ)khoâng lôùn hôn mg/kg 200
Haøm löôïng Ni (khoái löôïng khoâ)khoâng lôùn hôn mg/kg 100
Haøm löôïng Zn(khoái löôïng khoâ)khoâng lôùn hôn mg/kg 700
Haøm löôïng Hg (khoái löôïng khoâ)khoâng lôùn hôn mg/kg 2
Thôøi haïn baûo quaûn khoâng ít hôn thaùng 6
(Nguoàn : Boä Noâng Nghieäp Vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân 2002)
3.6. Lôïi ích vaø haïn cheá cuûa cheá bieán compost
3.6.1. Lôïi ích
− Laø phöông aùn ñöôïc löïa choïn ñeå baûo toàn nguoàn nöôùc vaø naêng löôïng.
− Keùo daøi tuoåi thoï cho caùc BCL.
− OÅn ñònh chaát thaûi, caùc quaù trình sinh hoïc xaûy ra trong quaù trình laøm
compost seõ chuyeån hoaù caùc chaát höõu cô deã thoái röûa sang daïng oån ñònh,
chuû yeáu laø caùc chaát voâ cô ít gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø thích hôïp cho
vieäc caûi taïo ñaát vaø haáp phuï cuûa caây troàng.
− Laøm maát hoaït tính cuûa vi sinh vaät gaây beänh : nhieät ñoä sinh ra trong quaù
trình uû compost coù theå ñaït khoaûng 600
C. Nhieät ñoä naøy neáu ñöôïc duy trì
ít nhaát trong 1 ngaøy seõ laøm maát hoaït tính cuûa vi khuaån gaây beänh, virus,
tröùng, giun saùn. Do ñoù, caùc saûn phaåm cuûa quaù trình laøm compost coù theå

an toaøn khi boùn cho ñaát, söû duïng nhö phaân boùn hoaëc laø chaát laøm chaát
oån ñònh ñaát.
− Thu hoài dinh döôõng vaø caûi taïo ñaát : caùc chaát dinh döôõng (N, P, K)coù
trong chaát thaûi thöôøng ôû daïng phöùc taïp, caây troàng khoù haáp thuï. Sau quaù
trình uû compost caùc chaát naøy ñöôïc chuyeån hoaù thaønh caùc chaát voâ cô nhö
NO3
-
, PO4
3-
, thích hôïp cho vieäc haáp thuï cuûa caây troàng. Söû duïng saûn
phaåm cuûa quaù trình cheá bieán compost ñeå boå sung dinh döôõng cho ñaát coù
theå laøm giaûm söï thaát thoaùt dinh döôõng do roø ræ vì caùc chaát dinh döôõng
voâ cô toàn taïi chuû yeáu ôû daïng khoâng tan. Theâm vaøo ñoù lôùp ñaát troàng
cuõng ñöôïc caûi tieán neân giuùp reã caây phaùt trieån toát hôn.
− Taêng khaû naêng khaùng beänh cho caây troàng : ñaõ coù nhieàu nghieân cöùu
chöùng minh söï taêng khaû naêng khaùng beänh cuûa caây troàng trong ñaát boùn
phaân vi sinh vôùi haøm löôïng dinh döôõng cao, deã haáp thuï vaø chuûng loaïi
VSV ña daïng. Phaân höõu cô khoâng nhöõng laøm taêng naêng suaát caây troàng
maø coøn giaûm thieåu beänh cho caây troàng. So vôùi caùc loaïi phaân hoaù hoïc
khaùc, phaân compost khoâng nhöõng giuùp caây troàng haáp thuï heát caùc chaát
dinh döôõng maø coøn giuùp caây phaùt trieån toát vaø coù khaû naêng khaùng beänh
cao.
3.6.2. Haïn cheá
− Haøm löôïng chaát dinh döôõng trong compost khoâng thoaû maõn yeâu caàu.
− Do ñaëc tính cuûa chaát thaûi höõu cô coù theå thay ñoåi raát nhieàu theo thôøi
gian. Baûn chaát vaät lieäu laøm compost thöôøng laøm cho söï phaân boå nhieät
ñoä trong ñoáng phaân khoâng ñeàu, do ñoù khaû naêng laøm maát hoaït tính cuûa
VSV gaây beänh trong saûn phaåm compost taïo muøi hoâi, gaây maát myõ quan.
− Haàu heát caùc nhaø noâng vaãn thích söû duïng phaân hoaù hoïc vì khoâng ñaét
tieàn, deã söû duïng vaø taêng naêng suaát caây troàng moät caùch roõ raøng.

3.7. Moät soá phöông phaùp uû compost treân theá giôùi
3.7.1. Phöông phaùp uû theo luoáng coù ñaûo troän vaø thoåi khí (windrow
composting)
Windrow laø moät luoáng coù 3 tieát dieän giao nhau, chieàu daøi lôùn hôn chieàu
roäng vaø chieàu cao. Chieàu roäng thöôøng gaáp 2 laàn chieàu cao. Chieàu cao lyù töôûng
cho moät luoáng phaûi ñuû lôùn ñeå duy trì nhieät ñoä nhöng phaûi ñuû nhoû ñeå cho oxy lan
truyeàn vaøo giöõa luoáng uû. Thoâng thöôøng chieàu cao lyù töôûng laø 1,2-2,4m vôùi chieàu
roäng töø 4,2-4,8m.
Ñaûo troän ñeå ñöa khoâng khí töø beân ngoaøi vaøo luoáng uû vaø duy trì söï thoâng khí
ôû moïi luùc nhö ñaõ giôùi thieäu ôû treân, kích thöôùc luoáng uû seõ cho pheùp giöõ nhieät sinh
ra sinh ra trong quaù trình uû vaø cuõng cho pheùp khoâng khí lan truyeàn vaøo caùc phaàn
saâu trong luoáng. Luoáng uû phaûi ñaët treân beà maët ñöôïc laøm raén ñeå coù theå ñaûo troäân deã
daøng. Caùc ñoáng coù theå ñöôïc ñaûo troän vôùi chu kyø 1 laàn/tuaàn. Ñaûo troäân nhaèm ñeå
ñöa caùc vaät lieäu lôùp beân ngoaøi vaøo lôùp beân trong luoáng, nôi deã daøng bò phaân huyû.
Caùc ñoáng uû coù theå ñöôïc ñaët döôùi maùi che hoaëc ôû ngoaøi trôøi. Neáu ñaët ôû
ngoaøi trôøi seõ gaây ra hieän töôïng nöôùc chaûy traøn hoaëc roø ræ. Nöôùc chaûy traøn hoaëc roø
ræ töø caùc khoái uû phaûi ñöôïc thu gom laïi vaø xöû lyù hoaëc cho vaøo cuøng vôùi nguoàn
nguyeân lieäu môùi cung caáp ñeå gia taêng ñoä aåm.
Phöông phaùp naøy coù moät soá öu ñieåm, nhöôïc ñieåm sau:
Öu ñieåm:
− Do xaùo troän thöôøng xuyeân neân chaát löôïng compost thu ñöôïc khaù ñeàu.
− Voán ñaàu tö vaø chi phí vaän haønh thaáp vì khoâng caàn heä thoáng cung caáp
khí.
Nhöôïc ñieåm:
− Caàn nhieàu nhaân coâng.

− Thôøi gian uû daøi (khoaûng 3 -6 thaùng).
− Do thoåi khí töï ñoäng neân khoù quaûn lyù, khoù kieåm soaùt nhieät ñoä vaø maàm
beänh.
− Ñaûo troän khoái compost seõ gaây thaát thoaùt nitô vaø gaây muøi.
− Quaù trình uû coù theå chòu aûnh höôûng cuûa thôøi tieát.
3.7.2. Phöông phaùp uû daïng ñoáng tónh coù thoåi khí baèng maùy caáp khí
UÛ phaân daïng ñoáng tónh coù thoâng khí ñoøi hoûi hoãn hôïp uû (nguyeân vaät lieäu
ñöôïc pha troän)phaûi ñöôïc ñaët treân heä thoáng thoåi khí.
Caùc ñoáng uû ñöôïc ñaët treân moät maïng löôùi oáng lieân thoâng vôùi quaït huùt. Quaït
naøy cung caáp khoâng khí cho ñoáng uû, khoâng khí coù theå ñöôïc cung caáp ôû daïng töï do
hoaëc cöôõng böùc. Thieát bò cung caáp khoâng khí coù theå thoåi khí vaøo khoái uû hoaëc huùt
khí ra ngoaøi, thieát bò thoåi khí ñöôïc kieåm soaùt baèng ñoàng hoà. Khoâng khí löu thoâng
trong khoái uû seõ cung caáp ñaày ñuû oxy caàn thieát cho VSV phaân huyû vaø ngaên chaëng
nhieät taïo thaønh trong khoái uû. Kieåm soaùt nhieät ñoä trong khoái uû ñeå duy trì nhieät ñoä
toái öu cho VSV hoaït ñoäng.
Nhieät ñoä trong caùc phaàn cuûa toaøn boä khoái uû thöôøng ñuû lôùn ñeå tieâu dieät heát
caùc vi khuaån gaây beänh vaø tieâu dieät maàm coû. Tuy nhieân, nhieät ñoä trong ñoáng uû coù
theå khoâng ñaït nhö mong muoán bôûi vì heä thoáng uû ñoáng tónh coù thoâng khí nhöng
khoâng ñöôïc ñaûo troän. Beân caïnh ñoù, phöông phaùp naøy cuõng coù moät soá öu vaø nhöôïc
ñieåm nhö sau :
Öu ñieåm:
− Deã kieåm soaùt khi vaän haønh heä thoáng, ñaëc bieät laø kieåm soaùt nhieät ñoä vaø
oxy trong khoái uû.
− Giaûm muøi hoâi vaø maàm beänh.
− Thôøi gian uû ngaén (3 – 6 tuaàn).

− Caàn dieän tích ñaát ít vaø coù theå tieán haønh ngoaøi trôøi hoaëc vò trí coù maùi
che.
Nhöôïc ñieåm:
− Heä thoáng cung caáp khí coù theå taéc ngheõn, do coù caàn phaûi tu söûa vaø baûo
trì.
− Chi phí cuûa phöông phaùp naøy cao hôn phöông phaùp thoåi khí nhôø ñaûo
troän.
3.7.3. Phöông phaùp uû trong thuøng kín
Heä thoáng naøy chöùa nguoàn nguyeân vaät lieäu trong caùc thuøng kín. Nhöõng
thuøng naøy coù theå chöùa moät hay nhieàu ngaên. Trong nhieàu tröôøng hôïp noù laø moät
thuøng quay, ña soá heä thoáng uû trong thuøng kín laø heä thoáng cung caáp vaät lieäu lieân
tuïc.
Öu ñieåm:
− Ít chòu aûnh höôûng cuûa ñieàu kieän thôøi tieát.
− Kieåm soaùt quaù trình uû vaø muøi hoâi toát hôn.
− Thôøi gian uû ngaén.
− Söû duïng dieän tích ñaát ít hôn caùc phöông phaùp khaùc.
− Chaát löôïng compost toát.
Nhöôïc ñieåm:
− Ñoøi hoûi voán ñaàu tö, chi phí vaän haønh cao.
− Thieát keá phöùc taïp vaø caàn trình ñoä cao
3.8. Vai troø cuûa bieän phaùp taêng cöôøng sinh hoïc trong saûn xuaát phaân höõu cô
vi sinh
3.8.1. Ñònh nghóa

Taêng cöôøng sinh hoïc (bioaugmentation) laø söï boå sung vaøo moâi tröôøng xöû lyù
chaát thaûi moät quaàn theå vi sinh vaät khoâng ñaëc höõu, ñaõ ñöôïc nuoâi caáy tröôùc ñoù ôû
beân ngoaøi.
3.8.2. Muïc ñích
- Gia taêng toác ñoä xöû lyù nhôø söï ruùt ngaén thôøi gian sinh tröôûng (do cung caáp
saün moät soá löôïng vi sinh vaät ban ñaàu, soá löôïng naøy seõ nhanh choùng phaùt trieån).
- Taïo öu theá caïnh tranh cho quaàn theå vi sinh vaät ñöôïc löïa choïn nhaèm phuïc
vuï muïc ñích xöû lyù (do coù maët töø ñaàu vôùi soá löôïng lôùn, quaàn theå ñöôïc ñöa vaøo deã
chieám soá löôïng aùp ñaûo vaø do ñoù khoáng cheá caùc quaàn theå khaùc coù saün trong moâi
tröôøng).
- Cung caáp khaû naêng xöû lyù ñoái vôùi moät ñoái töôïng xöû lyù ñaëc bieät naøo ñoù döïa
treân caùc vi sinh vaät chuyeân bieät (ví duï caùc chaát ñoäc haïi, khoâng xöû lyù ñöôïc baèng
caùc vi sinh vaät thoâng thöôøng).
Noùi chung hieäu quaû cuûa taêng cöôøng sinh hoïc ñöïôc coâng nhaän trong xöû lyù
caùc chaát oâ nhieãm ñaëc bieät. Tuy nhieân trong thöïc teá saûn xuaát, ñoái vôùi caùc quaù trình
xöû lyù caùc chaát oâ nhieãm höõu cô thoâng thöôøng, hieäu quaû cuûa bieän phaùp taêng cöôøng
sinh hoïc vaãn coøn laø vaán ñeà gaây tranh luaän, vì:
- Trong moâi tröôøng chöùa chaát oâ nhieãm höõu cô thoâng thöôøng, luoân luoân coù
saün moät quaàn theå vi sinh vaät, quaàn theå naøy thích nghi vôùi moâi tröôøng ñoù toát hôn
caùc loaøi ñöôïc nuoâi caáy trong moâi tröôøng nhaân taïo. Khi ñöôïc taïo ñieàu kieän thuaän
lôïi, chuùng seõ nhanh choùng phaùt trieån maø khoâng caàn ñöa theâm quaàn theå khaùc vaøo
töø beân ngoaøi.
- Neáu moâi tröôøng xöû lyù chöùa ñöïng nhieàu yeáu toá khaùc bieät vôùi caùc yeáu toá
cuûa moâi tröôøng nuoâi caáy nhaân taïo, ít coù khaû naêng caùc quaàn theå ñöôïc boå sung vaøo

coù theå toàn taïi vaø sinh tröôûng toát ñöôïc, vaø nhö vaäy laø söï boå sung naøy laø keùm hieäu
quaû.
3.8.3. VSV
VSV ñöôïc boå sung töø beân ngoaøi vaøo khoái uû compost giuùp taêng cöôøng sinh
hoïc goàm caùc gioáng vi khuaån, xaï khuaån, naám men, naám moác. Nhìn chung, caùc
gioáng VSV ñöôïc boå sung vaøo coù khaû naêng phaân huyû caùc thaønh phaàn sinh hoïc
trong chaát thaûi sinh hoaït nhö proâteâin, xenllulose, lignin vaø moät soá chaát khaùc.
Vi khuaån : caùc gioáng vi khuaån ñöôïc boå sung vaøo quaù trình uû compost bao
goàm : Bacillus, Pseudomonas, Clostridium, Azotomonas, Bacterium, Rhizobium.
Bacillus, Psendomonas : laø nhöõng vi khuaån tuyø nghi coù khaû naêng khöû nitrat thaønh
nitrit hoaëc chuyeån tieáp nitrit thaønh NH3 (amon hoaù nitrat), hoaëc N2 ( phaûn nitrat)
theo quy trình nhö sau:
Baûng3.3 Söï phaân huyû sinh hoïc caùc thaønh phaàn höõu cô cuûa VSV
Chaát bò
phaân huyû
Enzim
Saûn phaåm phaân huyû
Hieáu khí Kî khí
Proâtein Proteinaza Amon, nitrit, nitrat
Hydro sufua
Axit sulfuric
Röôïu, axit höõu cô
Carbon dioxit
Axit amin, amon
Hydro sufua
Metan
Carbon dioxit, hydro
Röôïu
NH2OH
N2O
NH3
N2
NO3
-
NO2
-
NO

Nöôùc Axit höõu cô
Phenol
Indol
Carbon hydrat Amilaza
Xenluloaza
Zima
Dehydrogenaza
Röôïu
Axit höõu cô
Carbon dioxit
Nöôùc
Carbon dioxit
Hydro
Röôïu
Axit höõu cô
(Nguoàn : PGS.TS Löông Ñöùc Phaåm – Xöû Lyù Nöôùc Thaûi Baèng Phöông Phaùp Sinh
Hoïc)
Gioáng Psendomonas :
− Coù maët haàu heát trong caùc loaïi chaát thaûi, chuùng coù theå ñoàng hoaù ñöôïc
moïi chaát höõu cô vaø ñöôïc xem laø vi khuaån ñaàu tieân phaân huyû caùc chaát
höõu cô trong quaù trình cheá bieán compost
− Laø nhöõng tröïc khuaån gram (-), chuyeån ñoäng do coù tieân mao moïc ôû moät
ñaàu.
− Tröïc khuaån coù theå laø hình que thaúng hoaëc hôi cong, khoâng taïo thaønh
baøo töû vaø phaùt trieån ôû ñieàu kieän hieáu khí.
− Taát caû Pseudomonas ñeàu coù hoaït tính amilaza vaø proteaza, neân coù theå
phaân huyû hydratcarbon, proteâin, xenllulose caùc hôïp chaát höõu cô khaùc vaø
phaûn nitraùt hoaù, ñoàng thôøi leân men ñöôïc nhieàu loaïi ñöôøng vaø taïo maùng
nhaày.
− Caùc loaøi sau coù theå tham gia vaøo quaù trình phaân huyû proteâin goàm :
Pseudomonas fluorescens, Pseudomonas aeruginosa, Pseudomonas
putreficans…
Gioáng Bacillus :

− Laø tröïc khuaån gram(+), chuùng coù hình que ñöùng rieâng reû hoaëc keát
thaønh chuoãi hoaêïc sôïi, laø vi khuaån dò döôõng
− Ñaëc ñieåm cuûa gioáng naøy laø sinh baøo töû soáng. Coù theå soáng trong moâi
tröôøng hieáu khí hoaëc kî khí tuyø nghi, chuùng coù enzim amilaza vaø
protoza, do ñoù coù theå phaân huyû phaân huyû tinh boät, proteâin, xenllulose).
− Caùc loaøi coù theå phaân giaûi proâteâin goàm: Bacillus mycoides, Bacillus
mesentericus, Bacillus subtilis, Bacillus cereus, Bacillus megaterium,
Bacillus histoliticus…moät soá loaøi coøn coù khaû naêng phaân giaûi ureâ nhö :
Bacillus pasteurii, Bacillus miquelli, Bacillus amylovorum, Bacillus
psichrocatericus.
Gioáng Clostridium :
− Laø tröïc khuaån gram (+), soáng kî khí baét buoäc, coù khaû naêng di ñoäng nhôø
tieân mao moïc khaép quanh cô theå, teá baøo dinh döôõng hình que nhöng vì
baøo töû coù kích thöôùc lôùn hôn chieàu ngang cuûa teá baøo dinh döôõng neân khi
mang baøo töû teá baøo coù daïng hình thoi hay hình duøi troáng.
− Coù theå phaân huyû chaát höõu cô taïo thaønh CH4. Trong soá caùc vi khuaån coù
khaû naêng phaân huyû proteâin, gioáng Clostridium phaân huyû proteâin raát
maïnh, coù theå chia laøm 3 nhoùm :
+ Clostridium nhoùm I (Clostridium butylicum) : phaân huyû tröïc tieáp
tinh boät sinh axit axetic, chuû yeáu laø axit butyric.
+ Clostridium nhoùm II : phaân huyû proteâin sinh ra axit azovaleric vaø
axit axetic
+ Clostridium nhoùm III (Clostridium perfringens) : phaân huyû proteâin,
khoâng phaân huyû ñöôøng, thu nhaän naêng löôïng töø chuyeån hoaù caùc axit
amin

− Moät soá loaøi trong gioáng Clostridium coù theå phaân giaûi caùc chaát höõu cô
ñöôïc trình baøy döôùi baûng sau:
Baûng3.4 Moät soá loaøi Clostridium ñaëc tröng phaân giaûi chaát höõu cô
Chaát bò phaân giaûi Vi khuaån
Leân men butyric
Phaân giaûi proteâin
Phaân giaûi xenllulose
Clostridium butyricum
Clostridium lactoacetophilum
Clostridium pasteurianum
Clostridium pectinovorum
Clostridium botulinum
Clostridium histolyticum
Clostridium sporogenes
Clostridium sticklandii
Clostridium cellulosolvens
(Nguoàn :Nguyeãn Laân Duõng- Vi sinh vaät hoïc )
Bacterium : coù khaû naêng leân men kî khí leân men ñöôøng kî khí caùc chaát
höõu cô.
Azotomonas, Rhizobium :
− Laø loaïi dò döôõng hieáu khí coù khaû naêng ñoàng hoaù nitô phaân töû taïo thaønh
ñaïm höõu cô cho cô theå, caùc VSV naøy goïi laø sinh vaät coá ñònh ñaïm.
− Chuùng coù khaû naêng naøy laø do trong heä enzim cuûa chuùng coù enzim
nitrogenase. Ngoaøi Rhizobium, Azotomonas coøn coù xaï khuaån Nocardia,
Actynomyces cuõng coù enzim naøy.
− Vi khuaån Rhizobium laø tröïc khuaån gram (-), coù khaû naêng di ñoäng nhôø
tieân mao, khoâng taïo baøo töû. Rhizobium soáng trong ñaát thì hieáu khí
nhöng khi soáng coäng sinh trong reã hoï ñaäu thì soáng kî khí.

− Vi khuaån Rhizobium coù theå ñoàng hoaù ñöôïc nhieàu loaøi axit amin, pepton
vaø nhieàu nguoàn carbon khaùc nhau (ñöôøng ñôn, ñöôøng keùp, axit höõu cô,
glycogen…). Khaû naêng söû duïng caùc proteâin phaân töø laø raát thaáp nhöng coù
theå söû duïng caùc muoái amon, nitrat vaø keå caû ureâ.
Xaï khuaån : Actinomyces, Nocardia, Streptomyces coù khaû naêng phaân huyû
proteâin, xenllulose vaø caùc chaát beàn vöõng khaùc
Xaï khuaån Actinomyces, Nocardia cuõng laø loaïi dò döôõng hieáu khí vaø coù khaû
naêng ñoàng hoaù nitô phaân töû.
Streptomyces laø gioáng xaï khuaån baäc cao, thuoäc vi khuaån gram (+), khuaån
ty khí sinh phaùt trieån treân beà maët mang nhöõng chuoãi daøi caùc baøo töû. Caùc loaøi coù
khaû naêng phaân huyû proteâin:Streptomyces griseus, Streptomycesrimosus,
Streptomyces fradiae.
Naám men : bao goàm caùc gioáng sau : Saccharomyces, Candida,
Edomycopsis, Cladosporium.
Caùc gioáng naám treân coù khaû naêng phaân huyû caùc chaát höõu cô nhö xenlulose,
hemixenlulose vaø ñaëc bieät laø lignin. Naám men phaân huyû caùc chaát höõu cô haïn cheá
hôn vi khuaån nhöng chuùng coù theå leân men ñöôïc moät soá ñöôøng thaønh alcol, axit
höõu cô vaø glycerin trong ñieàu kieän kî khí vaø phaùt trieån taêng sinh khoái trong ñieàu
kieän hieáu khí.
Naám men coù caáu taïo ñôn baøo hình daïng thöôøng khoâng oån ñònh maø thay ñoåi
tuyø theo loaøi vaø ñieàu kieän moâi tröôøng. Chaúng haïn nhö Saccharomyces thöôøng coù
hình daïng hình tröùng hoaëc ovan, Candida coù daïng hình troøn, Endomycopsic coù
daïng sôïi daøi noái tieáp nhau. Hình daïng caùc naám men coù daïng daøi noái tieáp nhau taïo
thaønh sôïi goïi laø khuaån ty thaät hay khuaån ty giaû. Khuaån ty thaät ôû Endomycopsic

(sôïi thaät), Candida(sôïi giaû). Sôïi giaû noái vôùi nhau loûng leûo vaø hình thaønh khi thieáu
oxy.
Naáâm moác : Aspergillus
Naáâm moác Aspergillus thuoäc cô theå dò döôõng Carbon neân phaùt trieån toát
trong ñieàu kieän hieáu khí. Coù khaû naêng phaân giaûi toát caùc hôïp chaát höõu cô cellulose,
protein, kitin…
Caùc loaøi thuoäc gioáng Aspergillus coù khaû naêng phaân huyû proteâin:
Aspergillus oryzae, Aspergillus flavus, Aspergillus terricola, Aspergillus niger,
Aspergillus saitoi, Aspergillus awamori, Aspergillus alliaceus.
3.9. Cheá phaåm sinh hoïc BIO - F
3.9.1. Thaønh phaàn
- Xaï khuaån Streptomyces 107
CFU/g.
- Vi naám Trichoderma 108
CFU/g.
- Vi khuaån Bacillus sp CFU/g.
3.9.2. Taùc duïng
- Phoøng trò caùc naám beänh haïi caây troàng.
- Phaân giaûi cellulose, taêng ñoä muøn.
- Nhanh choáng giaûm muøi hoâi cuûa phaân chuoàng.
- Giuùp taêng naêng suaát caây troàng.
- Taêng ñoä phì nhieâu cuûa ñaát.
3.9.3. Lieàu duøng

Xöû lyù vôùi phaân chuoàng, than buøn, voû caø pheâ hoaëc raùc höõu cô söû duïng 100g
cheá phaåm raûi ñeàu leân 100kg nguyeân lieäu, uû thaønh ñoáng trong 7 – 10 ngaøy (phaân
chuoàng, than buøn), 20 – 25 ngaøy (voû caø pheâ, muøn mía, raùc höõu cô).
Boùn tröïc tieáp:
- Ñoái vôùi rau quaû: boùn 100gr BIO – F/100m2
/vuï.
- Caø chua, döa haáu: boùn 100 – 200gr BIO – F/100m2
/vuï.
- Caây aên traùi vaø caây coâng nghieäp: 100gr BIO – F/goác/ naêm.

CHÖÔNG 4
PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
4.1. Nghieân cöùu lyù thuyeát
- Thu thập các tài liệu về CTR, quá trình phân huỷ CTR hữu cơ, các yếu tố
ảnh hưởng…
- Điều tra về các nguyên liệu có thể thực hiện quá trình compost
- Khảo sát thực địa, chụp hình và lấy mẫu CTR
4.2. Nghieân cöùu thöïc nghieäm
4.2.1. Moâ hình thí nghieäm
Moâ hình söû duïng trong quaù trình uû compost coù daïng hình hoäp chöõ nhaät vôùi
kích thöôùc daøi x roäng x cao = 60cm x 40cm x 10cm. Vaät lieäu moâ hình laøm baèng
muùt xoáp caùch nhieät, beân trong coù oáng daãn khí xương cá ñaët theo chieàu doïc cuûa
thuøng vôùi ñöôøng kính 5mm, chieàu daøi oáng chính 60cm vaø moãi oáng nhaùnh 10cm
ñoàng thôøi coù khoan theâm loã doïc vaø ngang thaønh moâ hình ñeå taêng quaù trình tieáp
xuùc cuûa VSV vôùi moâi tröôøng. Khoâng khí ñöôïc ñöa vaøo moâ hình vôùi maùy suïc khí
lieân tuïc.
Hình 4.1 Vaät lieäu laøm moâ hình

Hình 4.2 Caáu taïo moâ hình
Địa điểm ñaët moâ hình thí nghieäm: trường tình thương Tân Sơn Nhì, quận
Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh.
Hình 4.3 Vò trí ñaët moâ hình thí nghieäm
4.2.2. Phöông phaùp nghieân cöùu:
4.2.2.1. Phaân tích maãu nguyeân lieäu ñaàu vaøo:

- Raùc ñöôïc laáy töø chôï Bình Long, quaän Taân Phuù, Tp. Hoà Chí Minh. Sau ñoù
ñöôïc loaïi boû caùc thaønh phaàn khoù phaân huyû sinh hoïc taïo ñieàu kieän ñeå quaù trình
phaân huyû dieãn ra thuaän lôïi hôn, ñoàng thôøi raùc thaûi phaân loaïi caét nhoû baèng tay ñeán
kích thöôùc 1 -2 cm ñeå quaù trình phaân huyû xaûy ra nhanh hôn, roài ñem troän ñeàu ñeå
xaùc ñònh khoái löôïng raùc ñaàu vaøo. Sau ñoù, ñöôïc saáy khoâ ôû 1050
C, phaân tích caùc chæ
tieâu ñaàu vaøo veà ñoä aåm, CHC, carbon, nitô.
Hình 4.4 Phaân loaïi raùc
Baûng 4.1 Phaân tích caùc chæ tieâu cuûa raùc ñaàu vaøo
Thaønh phaàn Ñôn vò Raùc chôï
Nhieät ñoä 0
C 33
Ñoä aåm % 92,93
Chaát höõu cô % 81
C % 45
N % 3,2
C/N - 14,06
- Muøn cöa ñöôïc laáy töø traïi naám Baûy Yeát, huyeän Cuû Chi, Tp. Hoà Chí Minh,
duøng raây 1mm ñeå loaïi boû muøn cöa coù kích thöôùc lôùn. Sau ñoù ñöôïc saáy khoâ ôû
1050
C, phaân tích caùc chæ tieâu ñaàu vaøo veà ñoä aåm, CHC, carbon, nitô.

(a) (b)
Hình 4.5 Muøn cöa
(a) Muøn cöa chöa xöû lyù
(b) Muøn cöa ñaõ xöû lyù qua raây 1mm
Baûng 4.2 Phaân tích caùc chæ tieâu cuûa muøn cöa ñaàu vaøo
Thaønh phaàn Ñôn vò Muøn cöa
Nhieät ñoä 0
C 33
Ñoä aåm % 7,9
Chaát höõu cô % 94
C % 52,22
N % 0,5
C/N - 104,44
- Cheá phaåm BIO – F ñöôïc mua taïi Vieän sinh hoïc nhieät ñôùi gồm vi khuẩn
Bacillus, xạ khuẩn Streptomyces và vi nấm Trichoderma.

Hình 4.6 Vi khuẩn Bacillus
Hình 4.7 Xạ khuẩn Streptomyces
Hình 4.8 Vi nấm Trichoderma

4.2.2.2. Vaän haønh moâ hình compost
Quaù trình uû compost goàm 3 moâ hình vôùi muïc ñích tìm ra ñieàu kieän toái öu
nhaát cho quaù trình uû compost. Ngay töø luùc baét ñaàu uû compost, ghi laïi toång khoái
löôïng nguyeân lieäu cho vaøo moâ hình, nhieät ñoä ban ñaàu, ño ñoä cao ban ñaàu cuûa
nguyeân lieäu trong moâ hình, laáy maãu nguyeân lieäu ban ñaàu phaân tích caùc chæ tieâu veà
ñoä aåm, pH, CHC, carbon, nitô.
- Moâ hình 1: raùc thaûi sau khi ñöôïc caét nhoû vaø loaïi boû bao bì nhöïa cuøng
caùc chaát khoù phaân huûy sinh hoïc, cho vaøo moâ hình, ñaây laø moâ hình ñoái
chöùng ñeå so saùnh.
- Moâ hình 2: raùc thaûi ñöôïc phoái troän vôùi muøn cöa ñaõ xöû lyù qua raây 1mm,
cho vaøo moâ hình 2 theo thæ leä 1:4, tæ leä C/N khoảng 25 - 30, ñoä aåm
khoaûng 60%.
- Moâ hình 3: raùc thaûi ñöôïc phoái troän vôùi muøn cöa ñaõ xöû lyù qua raây 1mm
cho vaøo moâ hinh 3 theo tæ leä 1:4, ñoàng thôøi coù boå sung cheá phaåm BIO –
F theo tæ leä 1:1000, tæ leä C/N khoảng 25 - 30, ñoä aåm khoaûng 60%.
Baûng 4.3 Thaønh phaàn nguyeân lieäu trong moâ hình
Thoâng soá Ñôn vò Moâ hình 1 Moâ hình 2 Moâ hình 3
Raùc chôï Kg 5 4 4
Muøn cöa Kg - 1 1
Khoái löôïng rieâng Kg/m3
357 357 357
BIO – F g - - 5
C % 47,22 49,44 50,56
N % 3,4 2 2,2
C/N 13,88 24,72 22,98
Ñoä aåm % 93 65 63

pH 6 6,7 6,9
Nhieät ñoä 0
C 33 33 33
4.2.2.3. Theo doõi caùc chæ tieâu:
Thí nghieäm ñöôïc thöïc hieän 3 laàn ñeå laáy giaù trò trung bình.
Trong quaù trình chaïy moâ hình, ngoaøi vieäc theo doõi tình traïng phaân huûy
haøng ngaøy caàn thöôøng xuyeân kieåm tra ñoä aåm, neáu thaáy ñoä aåm quaù thaáp khoâng
naèm trong ñieàu kieän toái öu cho söï phaùt trieån cuûa VSV caàn boå sung theâm nöôùc.
Beân caïnh ñoù caàn thöôøng xuyeân ñaûo troän nguyeân lieäu taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho
quaù trình phaân huûy cuûa VSV.
Chæ tieâu theo doõi: nhieät ñoä, pH, ñoä aåm, CHC, carbon, nitô, ñoä suït luùn
Taàn suaát:
- Nhieät ñoä: 1 laàn/ ngaøy vaøo 16h moãi ngaøy.
- pH, ñoä aåm, CHC, carbon 2 ngaøy/ laàn.
- Ñoä suït luùn: 5 ngaøy/ laàn.
- Nitô 7 ngaøy/laàn.
- Boå sung cheá phaåm BIO – F trong moâ hình 3 theo tæ leä 1:1000 (cheá phaåm
: nguyeân lieäu). Boå sung 5g cheá phaåm vaøo moâ hình 3.
- Thôøi gian theo doõi: 30 ngaøy.
- Sau 30 ngaøy seõ phaân tích caùc chæ tieâu C, N, P, K.
4.3. Phöông phaùp phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu
4.3.1. Phöông phaùp phaân tích
Caùc chæ tieâu phaân tích goàm: nhieät ñoä, pH, ñoä aåm, CHC, carbon, nitô.

Baûng 4.4 Caùc chæ tieâu vaø phöông phaùp phaân tích
STT Caùc chæ tieâu Phöông phaùp phaân tích
1 Nhieät ñoä Nhieät keá
2 pH Maùy ño pH caàm tay
3 Ñoä aåm Caân khoái löôïng
4 CHC Voâ cô hoùa vaø caân khoái löôïng
5 Nitô Phaân huyû vaø chöng caát Kjeldahl
6 Photpho Thieát (II) Clorua SnCl2
7 Kali ICP – OES DV 2000
4.3.2. Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu
Moãi thoâng soá lieân quan ñöôïc phaân tích 3 laàn ñeå laáy giaù trò trung bình qua
caùc laàn phaân tích. Moãi daõy keát quaû thu ñöôïc cuûa caùc thoâng soá phaân tích taïi moãi
thôøi ñieåm ñöôïc xöû lyù nhö sau:
- Kieåm tra vaø loaïi boû caùc sai soá thoâ ñaïi.
- Tính giaù trò trung bình sau khi loaïi boû sai soá.
- Tính ñoä leäch chuaån cuûa giaù trò trung bình. Giaù trò trung bình ñöôïc choïn ñeå
tính toaùn vaø theå hieän treân ñoà thò.
Caùc soá lieäu ñöôïc xöû lyù baèng phaàn meàm Excel.

CHÖÔNG 5
KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU
Sau 25 ngaøy theo doõi quaù trình uû compost, thu ñöôïc keát quaû nhö sau:
5.1 Muøi
Trong quaù trình nghieân cöùu, chæ coù moâ hình 1 coù muøi hoâi trong vaøi ngaøy
ñaàu sau ñoù muøi coù giaûm nhöng vaãn coøn hoâi, muøi hoâi xuaát hieän laøm oâ nhieãm moâi
tröôøng xung quanh ñoàng thôøi ôû moâ hình 1 nhaän thaáy coù nöôùc roø ræ vaøo ngaøy thöù 2
nhöng khoâng nhieàu vì khoái löôïng nguyeân lieäu quaù ít (5kg), nöôùc roø ræ xuaát hieän
laøm heä thoáng phaân phoái khí khoâng hoaït ñoäng ñöôïc, maët khaùc maët thoaùng moâ hình
khaù roäng vaø löôïng aåm bay hôi do thôøi tieát quaù noùng laøm cho nguyeân lieäu mau khoâ
vaø laøm ngheït oáng daãn khí. Ngoaøi ra, coøn coù söï xuaát hieän cuûa gioøi, moâi tröôøng
trong moâ hình 1 chuyeån sang moâi tröôøng kî khí do heä thoáng phaân phoái khí hoaït
ñoäng khoâng hieäu quaû, sau ñoù khi suïc khí ñaày ñuû trôû laïi moâ hình baét ñaàu hoaït ñoäng
laïi bình thöôøng nhöng muøi vaãn coøn.
5.2 Nhieät ñoä
Nhieät trong khoái uû laø saûn phaåm phuï cuûa söï phaân huûy caùc hôïp chaát höõu cô bôûi
vi sinh vaät, phuï thuoäc vaøo kích thöôùc cuûa ñoáng uû, ñoä aåm, khoâng khí vaø tyû leä C/N, möùc
ñoä xaùo troän vaø nhieät ñoä moâi tröôøng xung quanh.
Nhieät ñoä trong heä thoáng uû khoâng hoaøn toaøn ñoàng nhaát trong suoát quaù trình
uû, phuï thuoäc vaøo löôïng nhieät taïo ra bôûi caùc vi sinh vaät vaø thieát keá cuûa heä thoáng.

Nhieät ñoä coù vai troø raát quan troïng trong quaù trình uû, noù giuùp ta nhaän bieát coù
VSV hoaït ñoäng trong moâ hình.
Hình 5.1 laø keát quaû cuûa quaù trình theo doõi nhieät ñoä töø 3 moâ hình ñöôïc ño
vaøo 16h moãi ngaøy.
Baûng 5.1 Bieán thieân nhieät ñoä trong 25 ngaøy uû
Ngaøy
Nhieät ñoä (0
C)
Ngaøy
Nhieät ñoä (0
C)
MH 1 MH 2 MH 3 MH 1 MH 2 MH 3
1 33 33 33 14 32 32 32
2 45 36 38 15 32 32 35
3 42 40 40 16 32 32 38
4 39 42 43 17 31 31 37
5 38 44 47 18 31 31 33
6 35 40 48 19 31 31 31
7 33 37 45 20 31 31 31
8 33 34 45 21 31 31 31
9 32 33 41 22 31 31 31
10 32 32 40 23 30 30 30
11 32 32 38 24 30 30 30
12 32 32 35 25 30 30 30
13 32 32 33

Hình 5.1 Bieán thieân nhieät ñoä trong quaù trình uû
Nhaän xeùt:
Nhieät ñoä laø chæ thò cuûa söï taêng tröôûng cuûa VSV hieáu khí goàm: vi khuaån,
naám vaø xaï khuaån. Ñieàu ñoù theå hieän VSV ñaõ qua thôøi gian thích nghi vaø chuyeån
sang pha öa nhieät vaø tröôûng thaønh. Ñieàu naøy chöùng toû VSV ñaõ coù söï thích nghi
phuø hôïp.
Keát quaû theo doõi söï bieán thieân nhieät ñoä cho thaáy 3 moâ hình ñieàu coù söï bieán
thieân nhieät ñoä, ñieàu naøy chöùng toû caû 3 moâ hình ñieàu coù söï hoaït ñoäng cuûa VSV.
Tuy nhieân, moâ hình 3 laø moâ hình coù nhieät ñoä cao nhaát. Ñaây laø moâ hình coù boå sung
theâm cheá phaåm BIO – F. Ñieàu naøy cho thaáy raèng neáu khoâng coù söï boå sung VSV
beân ngoaøi thì VSV beân trong chaát thaûi khoâng ñuû ñieàu kieän toái öu ñeå phaùt trieån vaø
söï phaân huûy sinh hoïc cuõng thaáp hôn. Nhieät ñoä ôû moâ hình 1 cao hôn moâ hình 2 do
moâ hình 2 coù phoái troän vôùi muøn cöa (muøn cöa chöùa lignin vaø cenlulose laø caùc chaát
khoù phaân huûy), ôû moâ hình 1 (moâ hình ñoái chöùng) chæ söû duïng raùc thaûi laøm nguyeân
0
10
20
30
40
50
60
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
MH 1 MH 2 MH 3 Ngaøy
Nhieätñoä(0C)

lieäu neân khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cao vaø nhieät ñoä cuõng taêng nhanh do VSV
hoaït ñoäng maïnh.
Tuy nhieân, do keát caáu cuûa moâ hình vaø khoái löôïng nguyeân lieäu uû trong moâ
hình khoâng nhieàu neân trong quaù trình uû coù söï thaát thoaùt nhieät ñoä, vì vaäy phaân höõu
cô khoâng ñaït tieâu chuaån veà maàm beänh.
5.3 Ñoä suït giaûm theå tích
Ñoä suït giaûm theå tích khoái uû trong quaù trình nghieân cöùu chöùng toû trong moâ
hình coù quaàn theå VSV hoaït ñoäng, chuùng söû duïng CHC trong nguyeân lieäu laøm
nguoàn dinh döôõng cho caùc hoaït ñoäng soáng cuûa chuùng. Töø ñoù suy ra toác ñoä phaân
huûy vaø hieäu quaû xöû lyù.
Trong 5 ngaøy ñaàu VSV ñaõ phaân huûy:
- Moâ hình 1: 55% theå tích CTR
Do chieàu cao moâ hình nghieân cöùu thaáp (10cm) neân quaù trình theo doõi ñoä
suït giaûm theå tích gaëp nhieàu khoù khaên vaø ñoä chính xaùc cuõng khoâng cao.
Töø hình 5.2 ta coù theå thaáy roõ quaù trình suït giaûm cuûa moâ hình

Hình 5.2 Ñoä suït giaûm theå tích trong quaù trình uû
Nhaän xeùt
Do moâ hình 1 nguyeân lieäu hoaøn toaøn laø raùc chôï khoâng coù phoái troän neân
thaønh phaàn höõu cô deã phaân huûy sinh hoïc cao neân quaù trình phaân huûy xaûy ra nhanh
daãn ñeán theå tích moâ hình giaûm nhanh. Sau 25 ngaøy uû thì theå tích khoái uû cuûa moâ
hình 1 chæ coøn khoaûng 9%
Moâ hình 3 ñoä suït giaûm theå tích cao hôn moâ hình 2 laø do moâ hình 3 coù boå
sung cheá phaåm sinh hoïc neân VSV hoaït ñoäng maïnh hôn VSV moâ hình 2. Sau 25
ngaøy uû thì theå tích khoái uû moâ hình 2 vaø 3 laàn löôït laø 57% vaø 43%
Nhö vaäy, sau 25 ngaøy nghieân cöùu hieäu quaû xöû lyù ôû 3 moâ hình nhö sau:
- Moâ hình 1: 91%, nguyeân lieäu trong moâ hình phaân huûy gaàn heát, chæ coøn
laïi caùc CHC khoù phaân huûy nhö reã, caønh, laù…
0
20
40
60
80
100
120
1 5 10 15 20 25
MH 1 MH 2 MH 3
Ñoäsuïtgiaûmtheåtích(%)
Ngaøy

- Moâ hình 2: 43%, coù nguyeân lieäu phoái troän laø muøn cöa neân HQXL khoâng
cao vì muøn cöa chöùa nhieàu CHC khoù phaân huûy sinh hoïc. Ngoaøi ra, do
khoâng coù boå sung cheá phaåm sinh hoïc, neân hieäu quaû xöû lyù töông ñoái thaáp
- Moâ hình 3: 57% nguyeân lieäu ñaàu vaøo vaø tæ leä phoái troän vôùi muøn cöa
gioáng nhö moâ hình 2. Tuy nhieân, ôû moâ hình 3 coù boå sung cheá phaåm sinh
hoïc neân HQXL cao hôn so vôùi moâ hình 2.
Töø quaù trình suït giaûm theå tích ôû moâ hình 2 vaø 3 cho thaáy vai troø cuûa cheá
phaåm sinh hoïc trong quaù trình uû. Nhôø coù boå sung cheá phaåm sinh hoïc neân quaù trình
phaân huûy CHC nhanh hôn vaø oån ñònh hôn so vôùi moâ hình khoâng coù boå sung cheá
phaåm sinh hoïc.
5.4 Ñoä aåm
Ñoä aåm (nöôùc) laø moät yeáu toá caàn thieát cho hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät trong
quaù trình cheá bieán phaân höõu cô. Vì nöôùc caàn thieát cho quaù trình hoaø tan dinh
döôõng vaøo nguyeân sinh chaát cuûa teá baøo.
Ñoä aåm toái öu cho quaù trình uû phaân CTR naèm trong khoaûng 50 - 60%. Caùc
vi sinh vaät ñoùng vai troø quyeát ñònh trong quaù trình phaân huûy CTR thöôøng taäp trung
taïi lôùp nöôùc moûng treân beà maët cuûa phaân töû CTR. Neáu ñoä aåm quaù nhoû (< 30%) seõ
haïn cheá hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät, coøn khi ñoä aåm quaù lôùn (> 65%) thì quaù trình
phaân huûy seõ chaäm laïi, seõ chuyeån sang cheá ñoä phaân huûy kî khí vì quaù trình thoåi
khí bò caûn trôû do hieän töôïng bít kín caùc khe roãng khoâng cho khoâng khí ñi qua, gaây
muøi hoâi, roø ræ chaát dinh döôõng vaø lan truyeàn vi sinh vaät gaây beänh . Moâ hình 1 laø
moâ hình ñoái chöùng coù ñoä aåm > 65% neân moâi tröôøng trong moâ hình 1 laø moâi tröôøng
kò khí, coù muøi hoâi vaø coù nöôùc roø ræ raùc.

Trong quaù trình nghieân cöùu, chæ tieâu ñoä aåm luoân ñöôïc kieåm tra moãi ngaøy
vaøo caùc buoåi saùng vaø buoåi chieàu sau khi ño nhieät ñoä vôùi muïc ñích taïo ñieàu kieän
toái öu cho söï phaùt trieån cuûa VSV. Chæ tieâu ñoä aåm raát quan troïng vì neáu ñoä aåm quaù
thaáp thì quaàn theå VSV trong moâ hình bò haïn cheá veà hoaït ñoäng, coù theå cheát vaø quaù
trình nghieân cöùu coù theå seõ keát thuùc sôùm hoaëc thôøi gian phaân huûy CHC seõ laâu.
Tuy nhieân, do thôøi gian phaân tích ñoä aåm daøi töø 18 – 24h. Tuøy thuoäc vaøo
ñieàu kieän thôøi tieát maø boå sung löôïng nöôùc caàn thieát vaøo moâ hình. Do quaù trình
kieåm tra ñoä aåm ñöôïc thöïc hieän baèng tay neân ñoâi khi ñoä aåm khoâng naèm trong
khoaûng giôùi haïn toái öu (55% – 60%).
Baûng 5.2 Keát quaû theo doõi ñoä aåm trong 25 ngaøy uû
Ngaøy
Ñoä aåm (%)
Ngaøy
Ñoä aåm (%)
1 93 65 63 15 60 54 57
3 84 59 60 17 54 57 60
5 75 53 57 19 62 59 63
7 58 62 55 21 57 53 58
9 52 57 53 23 60 60 53
11 64 55 57 25 52 52 55
13 53 51 54

Hình 5.3 Dao ñoäng cuûa ñoä aåm trong quaù trình uû
Nhaän xeùt
Nhôø kieåm tra moãi ngaøy maø ñoä aåm luoân ñöôïc duy trì trong khoaûng töø 50% -
65%, nhaèm taïo ñieàu kieän toái öu cho VSV phaùt trieån vaø giaûm thôøi gian uû compost
caøng ngaén caøng toát.
5.5 pH
Giaù trò pH trong khoaûng 5,5 – 9 laø toái öu cho caùc vi sinh vaät trong quaù trình
uû phaân raùc. Caùc vi sinh vaät, naám tieâu thuï caùc hôïp chaát höõu cô vaø thaûi ra caùc acid
höõu cô. Trong giai ñaàu cuûa quaù trình uû phaân raùc, caùc acid naøy bò tích tuï vaø keát quaû
laøm giaûm pH, kìm haõm söï phaùt trieån cuûa naám vaø vi sinh vaät, kìm haõm söï phaân
huûy lignin vaø cellulose. Caùc acid höõu cô seõ tieáp tuïc bò phaân huûy trong quaù trình uû
phaân raùc. Neáu heä thoáng trôû neân yeám khí, vieäc tích tuï caùc acid coù theå laøm pH giaûm
xuoáng ñeán 4,5 vaø gaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25
Ñoäaåm(%)

Trong quaù trình nghieân cöùu , pH cuûa 3 moâ hình töông ñöông nhau (> 8), chæ
coù moâ hình 1 (moâ hình ñoái chöùng) coù pH cao nhaát (= 9).
Do nguyeân lieäu nghieân cöùu coù haøm löôïng nitô khaù cao, neân trong quaù trình
uû compost khoâng nhaän thaáy moâ hình coù söï suy giaûm pH trong moâ hình nghieân cöùu
Bảng 5.3 Dao ñđộng của pH trong quá trình ủ
Ngaøy
pH
Ngaøy
pH
1 6 6,7 6,9 15 8,8 8,7 8,1
3 8,2 7,9 7,5 17 8,2 8,4 7,8
5 8,5 8,5 8,4 19 8,5 8,3 7,7
7 8,8 8,8 8,7 21 8,6 8 7,5
9 8,3 8,2 8,2 23 8,4 7,9 7,4
11 9 8,6 8,3 25 8,5 7,6 7,5
13 8,7 8,8 8
Hình 5.3 Dao ñoäng cuûa pH trong quaù trình uû
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25
pH

Sau 25 ngaøy nghieân cöùu thì pH cuûa moâ hình 1 vaãn cao (> 8) trong khi moâ
hình 2 vaø moâ hình 3 pH laàn löôït laø 7,6 vaø 7,5.
Ñieàu naøy cho thaáy sau 25 ngaøy uû thì nguyeân lieäu trong moâ hình ñaõ oån ñònh,
VSV ñaõ ngöøng hoaït ñoäng khoâng coøn phaân huûy sinh hoïc.
Nguyeân nhaân laøm pH taêng laø do quaù trình phaân huûy nitô taïo thaønh NH3.
5.6 Chaát höõu cô
Vaän toác phaân huûy dao ñoäng tuyø theo thaønh phaàn, kích thöôùc, tính chaát cuûa
chaát höõu cô. Chaát höõu cô hoaø tan thì deã phaân huûy hôn chaát höõu cô khoâng hoaø tan.
Lignin vaø ligno – cellulosics laø nhöõng chaát phaân huûy raát chaäm.
VSV söû duïng CHC coù trong moâ hình laøm chaát dinh döôõng trong quaù trình
sinh tröôûng vaø phaùt trieån. Chuùng söû duïng caùc CHC deã phaân huûy sinh hoïc tröôùc,
sau khi ñaõ söû heát caùc CHC deã phaân huûy sinh hoïc chuùng seõ chuyeån sang söû duïng
caùc CHC khoù phaân huûy sinh hoïc.
Quaù trình suït giaûm theå tích moâ hình nghieân cöùu cho thaáy coù söï phaân huûy
CHC trong moâ hình. Hình 5.4 seõ cho ta thaáy roõ raøng hôn.
Baûng 5.4 Quaù trình phaân huûy CHC trong quaù trình uû
Ngaøy
CHC (%)
Ngaøy
CHC(%)
1 85 89 91 15 57 59 57
3 71 85 87 17 56 58 53
5 68 79 80 19 55 56 49
7 64 74 71 21 55 54 46
9 62 68 64 23 55 53 46
11 60 64 63 25 55 53 46
13 59 61 60

Hình 5.4 Söï suy giaûm CHC trong moâ hình
Nhaän xeùt
- Moâ hình 1: quaù trình phaân huûy dieãn ra raát nhanh, chæ sau 2 ngaøy uû thì
haøm löôïng CHC giaûm töø 85% xuoáng 71% do chæ coù raùc chôï trong moâ
hình neân quaù trình phaân huûy CHC nhanh. Do trong raùc chôï chöùa nhieàu
CHC deã phaân huûy sinh hoïc.
- Moâ hình 2 vaø moâ hình 3: do coù vaät kieäu phoái troän laø muøn cöa neân quaù
trình phaân huûy dieãn ra chaäm hôn so vôùi moâ hình 1 nhöng quaù trình phaân
huûy CHC dieãn ra oån ñònh hôn so vôùi moâ hình 1.
- Sau khi keát thuùc quaù trình uû compost, quan saùt thaáy moâ hình 1 coøn caùc
laù, reã, caønh caây… do chöùa nhieàu cellulose thôøi gian phaân huûy daøi. Trong
khi ñoù ôû moâ hình 2 vaø 3 do muøn cöa chöùa nhieàu cellulose neân quaù trình
phaân huûy CHC dieãn ra oån ñònh hôn so vôùi moâ hình 1.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25
MH 1 MH 2 MH 3
Ngaøy
HaømlöôïngCHC(%)

5.7 Carbon
Töø quaù trình phaân huûy CHC ta coù theå suy ra haøm löôïng carbon trong moâ
hình.
Baûng 5.5 Quaù trình phaân huûy carbon trong moâ hình
Ngaøy
Carbon (%)
Ngaøy
Carbon (%)
1 47,22 49,44 50,56 15 31,67 32,78 31,67
3 39,44 47,22 48,33 17 31,11 32,22 29,44
5 37,78 43,89 44,44 19 30,56 31,11 27,22
7 35,56 41,11 39,44 21 30,56 30 25,56
9 34,44 37,78 35,56 23 30,56 29,44 25,56
11 33,33 35,56 35 25 30,56 29,44 25,56
13 32,78 33,89 33,33
Hình 5.5 Söï suy giaûm carbon trong quaù trình uû
Nhaän xeùt:
0
10
20
30
40
50
60
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25
MH 1 MH 2 MH 3
Ngaøy
HaømlöôïngCarbon(%)

Đề tài nghiên cứu sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh, ĐIỂM CAO

Đề tài nghiên cứu sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh, ĐIỂM CAO

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Đề tài nghiên cứu sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh, ĐIỂM CAO

Similar to Đề tài nghiên cứu sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh, ĐIỂM CAO (20)

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Đề tài nghiên cứu sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh, ĐIỂM CAO