ĐỀ TÀI: Chu trình kiểm toán hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Thị Phương Hoa
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU........................................................................................1
Phần I : Giới thiệu chung về Công ty AISC chi nhánh Hà Nội..........3
1.1. Quá trình thành lập Công ty AISC chi nhánh Hà Nội......................3
1.2. Nguyên tắc hoạt động của Công ty AISC chi nhánh Hà Nội............4
1.3. Các dịch vụ kiểm toán cung cấp tại chi nhánh AISC tại Hà Nội.....4
1.4. Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty AISC chi nhánh Hà Nội........5
1.5. Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính tại Chi nhánh AISC Hà Nội
.......................................................................................................................7
1.5.1. Lập kế hoạch kiểm toán..................................................................8
1.5.2. Thực hiện kiểm toán........................................................................9
1.5.3. Kết thúc kiểm toán và công bố Báo cáo kiểm toán.........................9
1.6. Tổ chức lưu trữ hồ sơ kiểm toán.......................................................10
1.7. Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán.....................................11
Phần II : Quy trình kiểm toán chu trình hàng tồn kho
trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty AISC
chi nhánh Hà Nội thực hiện................................................................12
2.1. Khái quát chung về hàng tồn kho có ảnh hưởng đến kiểm toán....12
2.1.1. Khái niệm hàng tồn kho................................................................12
2.1.2. Đặc điểm của hàng tồn kho ảnh hưởng đến kiểm toán.................12
2.2. Nội dung kiểm toán khoản mục hàng tồn kho trong kiểm toán báo
cáo tài chính...............................................................................................14
2.2.1. Mục tiêu kiểm toán khoản mục hàng tồn kho trong kiểm toán báo
cáo tài chính............................................................................................14
2.2.2. Các giai đoạn kiểm toán khoản mục hàng tồn kho trong kiểm toán
báo cáo tài chính......................................................................................15
SV: Nguyễn Hoàng Hiệp Kiểm toán 47B

2.2.2.1. Lập kế hoạch kiểm toán........................................................16
2.2.2.2. Thực hiện kiểm toán hàng tồn kho.......................................22
2.2.2.3. Kết thúc kiểm toán................................................................27
2.3. Quy trình kiểm toán thực tế chu trình hàng tồn kho trong kiểm
toán báo cáo tài chính do Công ty AISC chi nhánh tại Hà Nội thực hiện
.....................................................................................................................28
2.3.1. Quy trình kiểm toán hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài
chính tại khách hàng ABC......................................................................29
2.3.1.1. Công việc thực hiện trước khi kiểm toán.............................29
2.3.1.2. Lập kế hoạch kiểm toán tổng hợp........................................31
2.3.1.3. Lập kế hoạch kiểm toán chi tiết và lên chương trình kiểm
toán....................................................................................................41
2.3.1.4. Thực hiện kiểm toán ............................................................42
2.3.1.5. Tổng hợp và báo cáo............................................................54
chính tại khách hàng XYZ......................................................................55
2.3.2.1. Tìm hiểu chung về Nhà máy XYZ.........................................55
2.3.2.2. Tìm hiểu chung về quy trình kế toán hàng tồn kho tại Nhà
máy XYZ............................................................................................57
2.3.2.3. Thực hiện kiểm toán hàng tồn kho tại nhà máy XYZ...........63
2.3.2.4. Tổng hợp và báo cáo............................................................75
Phần III. Nhận xét và các giải pháp hoàn thiện quy trình kiểm toán
khoản mục hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công
ty AISC chi nhánh Hà Nội thực hiện..................................................77
3.1. So sánh quy trình kiểm toán hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo
tài chính tại hai khách hàng ABC và XYZ.............................................77

3.2. Nhận xét chung về thực tế kiểm toán chu trình hàng tồn kho trong
kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty AISC chi nhánh Hà Nội thực
hiện..............................................................................................................80
3.2.1. Về Mô tả hệ thống kiểm soát nội bộ.............................................80
3.2.2. Về đánh giá tính trọng yếu và rủi ro kiểm toán.............................81
3.2.3. Về phương pháp chọn mẫu trong kiểm toán.................................81
3.2.4. Thực hiện kiểm kê cuối năm.........................................................82
3.3. Một số định hướng và giải pháp hoàn thiện kiểm toán hàng tồn
kho trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty AISC chi nhánh tại
Hà Nội.........................................................................................................82
3.3.1. Ý nghĩa việc hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho trong
kiểm toán báo cáo tài chính.....................................................................82
3.3.2. Định hướng hoàn thiện kiểm toán khoảm mục hàng tồn kho trong
kiểm toán báo cáo tài chính.....................................................................84
3.3.3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện phương pháp kiểm toán
hàng tồn kho............................................................................................85
KẾT LUẬN...........................................................................................91
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................92
PHỤ LỤC ............................................................................................93

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Sơ đồ 1.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Chi nhánh AISC Hà
Nội...........................................................................................................5
Sơ đồ 1.2: Sơ đồ hạch toán của Công ty AISC Hà Nội........................7
Bảng 2.1: Mục tiêu kiểm toán chu trình hàng tồn kho.....................14
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ trình tự lập kế hoạch kiểm toán hàng tồn kho......16
Sơ đồ 2.2 : Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty...................32
Sơ đồ 2.3: Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán của Công ty ABC...........33
Biểu 2.1. Giấy tờ làm việc số …ABC – Ghi chú hệ thống hàng tồn
kho.........................................................................................................35
Biểu 2.2: Giấy làm việc số …ABC – Báo cáo kiểm kê kho
nguyên vật liệu.....................................................................................44
Biểu 2.3: Giấy làm việc số …ABC – Tổng hợp giá trị
hàng tồn kho cuối năm........................................................................47
Biểu 3.4: Giấy làm việc số …ABC - Đánh giá hàng tồn kho chậm
luân chuyển - Nguyên vật liệu.............................................................49
Biểu 2.5: Giấy làm việc số …ABC - So sánh giá trị tồn kho
với giá thị trường.................................................................................52
Biểu 2.6: Giấy làm việc số …ABC - So sánh giá trị tồn kho với giá
thị trường – Sợi bông gòn....................................................................53
Biểu 2.7: Giấy làm việc số …XYZ – Ghi chú hệ thống hàng tồn kho
...............................................................................................................57
Biểu 2.8: Giấy làm việc …XYZ - Kiểm kê hàng tồn kho –
Kho nguyên liệu...................................................................................63
Biểu 2.9: Giấy làm việc số …XYZ - Lập dự phòng hàng tồn kho....66

Biểu 2.10: Giấy làm việc số …XYZ – Kiểm tra tính đúng kì
hàng tồn kho.........................................................................................68
Biểu 2.11: Giấy làm việc số …XYZ – Kiểm tra việc
tính giá thành thành phẩm..................................................................69
Biểu 2.12: Giấy làm việc số …XYZ – Kiểm tra việc tính
giá thành thành phẩm – Tính hệ số phân bổ.....................................71
Bảng 2.2: Bảng phân bổ chi phí..........................................................73
Biểu 2.13: Giấy làm việc số …XYZ – Kiểm tra việc tính giá thành
thành phẩm – Xác định mức ảnh hưởng khi chi phí dùng xác định
giá thành khác chi phí thực tế phát sinh............................................74

LỜI MỞ ĐẦU
Trong xu thế hiện nay, khi Việt Nam đã ra nhập WTO, các doanh nghiệp
sẽ ngày càng có nhiều cơ hội mới để phát triển kinh doanh; đồng thời đi kèm
với các cơ hội này là hàng loạt các thách thức và những rủi ro mới. Các doanh
nghiệp muốn phát triển phải tạo dựng chỗ đứng cho mình, tạo được niềm tin
nơi khách hàng. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải được kiểm toán.
Kiểm toán là sự xác minh tính đúng đắn của thông tin, tính minh bạch của
doanh nghiệp, kiểm toán là nền tảng tạo lập môi trường tài chính công khai,
minh bạch cho đầu tư cũng như cho sự phát triển kinh tế xã hội. Sự cần thiết
của kiểm toán là rất rõ ràng. Và như một xu thế chung của toàn thế giới, kiểm
toán cũng đang phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam.
Là một sinh viên chuyên ngành Kiểm toán của trường ĐH Kinh Tế Quốc
Dân, với sự ham thích về kiểm toán, sau quá trình thực tập kiểm toán tại Công
ty TNHH Kiểm toán và dịch vụ tin học TP.HCM – AISC đã giúp em hoàn
thành chuyên đề thực tập của mình với đề tài: “Chu trình kiểm toán hàng
tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH kiểm toán
và dịch vụ tin học TP.HCM chi nhánh Hà Nội thực hiện”. Đây là một nội
dung lớn trong kiểm toán báo cáo tài chính, là mối quan tâm của các công ty
kiểm toán nói chung và là vấn đề hết sức phức tạp. Do trình độ cũng như thời
gian và kinh nghiệm có hạn nên bài viết của em khó tránh khỏi các khiếm
khuyết. Em rất mong nhận được ý kiến của các thầy cô, các anh chị để bài
viết của em được hoàn thiện hơn, giúp em có thêm hiểu biết và kinh nghiệm
về quy trình kiểm toán koản mục hàng tồn kho.
Em xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới Cô giáo - TS. Nguyễn Thị
Phương Hoa đã tận tình giúp em hoàn thiện Chuyên đề thực tập của mình.
SV: Nguyễn Hoàng Hiệp 1 Kiểm toán 47B

Em cũng xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ và bảo ban tận tình của các
anh chị trong Công ty AISC chi nhánh Hà Nội ( Sau đây xin gọi là Công ty
AISC Hà Nội) đã giúp em hoàn thành tốt Chuyên đề thực tập của mình.
Chuyên đề thực tập là những nghiên cứu của em về quy trình kiểm toán
khoản mục hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty AISC
Hà Nội thực hiện. Chuyên đề thực tập này bao gồm bốn phần chính:
Phần I : Giới thiệu chung về Công ty AISC chi nhánh Hà Nội
Phần II : Quy trình kiểm toán chu trình hàng tồn kho trong kiểm
toán báo cáo tài chính do Công ty AISC chi nhánh Hà Nội thực hiện
Phần III. Nhận xét và các giải pháp hoàn thiện quy trình kiểm toán
khoản mục hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty
AISC chi nhánh Hà Nội thực hiện
Một lần nữa, em xin cám ơn Công ty TNHH kiểm toán và dịch vụ tin
học TP.HCM chi nhánh Hà Nội và TS. Nguyễn Thị Phương Hoa đã giúp đỡ
em hoàn thành Chuyên đề thực tập này.

Phần I : Giới thiệu chung về Công ty AISC chi nhánh Hà Nội
1.1. Quá trình thành lập Công ty AISC chi nhánh Hà Nội
Công ty AISC chi nhánh Hà Nội được thành lập theo Quyết định số
4485/QĐ- UB ngày 9/8/2001 của UBND Thành phố Hà Nội. Chi nhánh hoạt
động theo giấy phép kinh doanh số 314886 do Sở Kế Hoạch và Đầu Tư Hà
Nội cấp ngày 4/8/2001. Chi nhánh là đơn vị hạch toán phụ thuộc của Công ty,
đặt tại C2 Tầng 24 Toà nhà VIMECO Lô E9,Phạm Hùng - Hà Nội. Chi nhánh
mở Tài khoản số 720A 02227 tại Sở giao dịch I của Ngân hàng Công thương
Việt Nam.
Năm tài chính của Chi nhánh được bắt đầu từ tháng 1 năm sau khi quyết
toán của năm trước được duyệt.
Khách hàng của chi nhánh bao gồm tất cả các doanh nghiệp thuộc các
thành phần kinh tế, các đơn vị có vốn đầu tư nước ngoài, các cơ quan Nhà
Nước, các đoàn thể công cộng và các tổ chức kinh tế xã hội. Các khách hàng
của chi nhánh cũng rất đa dạng hoạt động hầu hết trong tất cả các ngành nghề
như ngân hàng, thương mại, tín dụng, bảo hiểm, xây dựng, dịch vụ, bưu chính
viễn thông, vận chuyển, công nghiệp thuộc nhiều thành phần kinh tế trên tất
cả các địa bàn trong cả nước.
Hiện Chi nhánh có khoảng 50 nhân viên chính thức có trình độ chuyên
môn nghiệp vụ cao và đạo đức nghề nghiệp tốt. Công ty AISC Hà Nội cũng
có đội ngũ cán bộ, cộng tác viên đông đảo, gồm những chuyên gia có kinh
nghiệm, có nhiều năm công tác trong ngành quản lý kinh tế, tài chính, kế
toán, kiểm toán, pháp lý và được đào tạo có hệ thống.

1.2. Nguyên tắc hoạt động của Công ty AISC chi nhánh Hà Nội
Nguyên tắc hoạt động của Chi nhánh là độc lập, tự chủ về tài chính,
khách quan, chính trực, chịu sự kiểm tra và kiểm soát của các cơ quan chức
năng Nhà nước theo luật pháp quy định. Chi nhánh chịu trách nhiệm trước
pháp luật về tính trung thực và chính xác, bí mật của những số liệu, tài liệu do
chi nhánh kiểm tra hoặc cung cấp cho các doanh nghiệp.
Hoạt động của Chi nhánh theo cơ chế thị trường vừa là căn cứ, là đối
tượng hoạt động. Chi nhánh phải chịu trách nhiệm kinh doanh có lãi, bảo toàn
và phát triển vốn. Với giá cả, lệ phí dịch vụ hợp lý, chất lượng của dịch vụ
cao Chi nhánh AISC Hà nội đã ngày càng có uy tín và đạt được những hiệu
quả kinh doanh tốt.
1.3. Các dịch vụ kiểm toán cung cấp tại chi nhánh AISC tại Hà Nội
Chi nhánh Công ty AISC tại Hà Nội tự tổ chức hoạt động kinh doanh
của mình như một công ty riêng không phụ thuộc vào Tổng Công ty. Chi
nhánh Công ty AISC tại Hà Nội tự tìm kiếm khách hàng cho mình và thực
hiện đầy đủ mọi dịch vụ kiểm toán, tư vấn và tin học, với quy trình kiểm toán
thống nhất với Tổng Công ty, đảm bảo tuân thủ pháp luật và các chuẩn mực
kiểm toán, kế toán hiện hành. Chi nhánh không chỉ hoạt động trên các lĩnh
vực của Tổng Công ty mà còn mở rộng thêm một vài dịch vụ mới như:
*Các dịch vụ kiểm toán:
Cung cấp dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính(Báo cáo tài chính các dự
án)
Cung cấp dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính hoàn thành.
Kiểm toán các Tổ chức phi chính phủ,các nhóm đồng quan điểm.
Kiểm toán các dự án hoàn thành.
*Xác định giá trị Doanh Nghiệp:
*Cung cấp Dịch vụ Tư vấn về Tài chính, Thuế, Cổ phần hoá...

Hướng dẫn lập báo cáo hợp nhất.
Cung cấp dịch vụ kiểm toán tuân thủ.
1.4. Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty AISC chi nhánh Hà Nội
Chi nhánh AISC Hà Nội được quyền tự do kinh doanh và tìm kiếm
khách hàng,…như một công ty riêng mà không phụ thuộc vào văn phòng
chính Công ty AISC tại TP.HCM. Chi nhánh AISC Hà Nội do Giám đốc Đào
Tiến Đạt lãnh đạo. Giám đốc của chi nhánh có toàn quyền điều hành và quyết
định mọi hoạt động của chi nhánh theo đúng luật pháp nhà nước Việt Nam.
Giám đốc chi nhánh có quyền quyết định tổ chức bộ máy quản lý của chi
nhánh đảm bảo gọn nhẹ và có hiệu quả kinh doanh cao. Giám đốc chi nhánh
phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của chi nhánh. Giúp việc cho Giám
đốc chi nhánh có phó giám đốc và trưởng phòng hành chính nhân sự. Phó
giám đốc và trưởng phòng hành chính nhân sự chịu trách nhiệm trước giám
đốc về các phần việc được phân công và chịu trách nhiệm cá nhân về hành vi
sai phạm pháp luật, và họ đều do giám đốc đề nghị cấp trên bổ nhiệm.
Sơ đồ 1.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Chi nhánh AISC Hà Nội
Giám đốc
Phó giám đốc Trưởng phòng hành
chính nhân sự
Phòng
kiểm
toán II
Phòng
kiểm
toán
XD
CB
Phòng
hành
chính
nhân
sự
Phòng tổ
chức kế
toán,
marketing
Phòng
kiểm
toán I

Các phòng ban trong Công ty hoạt động khá độc lập và hiệu quả, mỗi
phòng đều có một trưởng phòng, phó phòng và các nhân viên. Các phòng
kiểm toán bao gồm các trưởng nhóm, các kiểm toán viên, các kỹ thuật viên
và các trợ lý kiểm toán. Các phòng hành chính thực hiện chức năng theo đúng
như tên gọi của mình. Tất cả các phòng ban đều nằm trong sự chỉ huy và điều
hành của Giám đốc.
* Bộ máy kế toán tại Chi nhánh AISC Hà Nội
Bộ máy kế toán tại Chi nhánh AISC Hà nội được tổ chức đơn giản, gọn
nhẹ để phù hợp với chức năng kinh doanh dịch vụ. Phòng tài chính kế toán
được ghép chung với phòng hành chính tổng hợp tồn tại độc lập bên cạnh các
phòng nghiệp vụ. Bộ máy kế toán của Công ty AISC Hà Nội chỉ có 2 người.
Một người phụ trách chủ yếu các hoạt động liên quan đến tiền, giao dịch với
ngân hàng,…Người kia phụ trách các lĩnh vực còn lại và thực hiện lưu trữ tài
liệu. Các kế toán viên phải kiêm nhiệm nhiều chức năng.
Tại Hà Nội, Công ty chỉ tiến hành hạch toán chi phí và đóng thuế riêng
còn việc hạch toán lỗ lãi được gửi vào trong thành phố Hồ Chí Minh để hạch
toán kết quả cuối cùng. Các hoạt động theo dõi công nợ cũng được tiến hành
ở TP.HCM, ở Hà Nội chỉ thu tiền ở một số khách hàng nào đó tuỳ theo hợp
đồng ký kết. Do các hoạt động phát sinh đơn giản nên hình thức ghi sổ được
áp dụng là hình thức Nhật ký chung. Công ty sử dụng phần mềm kế toán
AISYS (Accounting Informatic system) Là phần mềm áp dụng cho các Công
ty hoạt động thương mại dịch vụ đơn giản. Các hoạt động kế toán được Công
ty thực hiện theo Chuẩn mực và chế độ kế toán Việt Nam hiện hành do Bộ
Tài Chính quy định. Hình thức ghi sổ của Công ty được hạch toán theo sơ đồ:

Sơ đồ 1.2: Sơ đồ hạch toán của Công ty AISC Hà Nội
Ghi hằng ngày
Đối chiếu
Ghi cuối tháng
Hệ thống phần mềm kế toán AISYS được thiết kế bởi Công ty AISC,
AISYS được thiết kế theo các MODULE độc lập có khả năng tích hợp chung
vào hệ thống. AISYS có khả năng cài đặt tương thích cho từng loại hình
doanh nghiệp riêng. AISYS đã và đang được ứng dụng cho nhiều doanh
nghiệp nhà nước cũng như doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. AISYS là
hệ thống đáp ứng đầy đủ các chức năng nghiệp vụ kế toán phù hợp với chế độ
kế toán Việt Nam.
1.5. Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính tại Chi nhánh AISC Hà Nội
Do đặc điểm công việc kiểm toán tại mỗi công ty, mỗi đơn vị khác nhau
là khác nhau nên việc tiến hành kiểm toán sẽ khác nhau tại các công ty khác
Chøng tõ gèc
Chøng tõ gèc
B¶ng tæng hîp
chøng tõ gèc
B¶ng tæng hîp
chøng tõ gèc
B¸o ço
tµi chÝnh
B¸o ço
tµi chÝnh
Sæ, thÎ kÕ
to¸n chi tiÕt
Sæ, thÎ kÕ
to¸n chi tiÕt
B¶ng tæng hîp
chi tiÕt
B¶ng tæng hîp
chi tiÕt
Sæ
quü
Sæ
quü
B¶ng c©n ®èi sè ph¸t
sinh
B¶ng c©n ®èi sè ph¸t
sinh
Sæ çi

nhau. Tuy nhiên, để đảm bảo tính hiệu quả, tính kinh tế và tính hiệu lực của
từng cuộc kiểm toán cũng như để có thể thu thập bằng chứng kiểm toán đầy
đủ và có giá trị, Chi nhánh AISC Hà Nội đã lập ra cho mình một quy trình
kiểm toán báo cáo tài chính mẫu chung; theo đó các bước công việc sẽ diễn ra
theo quy trình sau: lập kế hoạch kiểm toán, thực hiện kiểm toán, kết thúc
kiểm toán và công bố báo cáo kiểm toán.
1.5.1. Lập kế hoạch kiểm toán
Lập kế hoạch kiểm toán là giai đoạn đầu tiên của một cuộc kiểm toán có
vai trò quan trọng, chi phối tới chất lượng và hiệu quả của toàn cuộc kiểm
toán. Kế hoạch kiểm toán là định hướng cho kiểm toán viên trong cuộc kiểm
toán, giúp kiểm toán viên thu thập bằng chứng đầy đủ, có hiệu quả, hạn chế
sai sót; giúp các kiểm toán viên phối hợp hoạt động hiệu quả; đây cũng là một
căn cứ để đánh giá tính hiệu quả, chất lượng của cuộc kiểm toán. Vì vậy:
- Kế hoạch kiểm toán được lập cho mọi cuộc kiểm toán mà công ty tham
gia kiểm toán, kế hoạch phải được lập thích hợp cho mỗi cuộc kiểm toán đảm
bảo bao quát hết các khía cạnh trọng yếu của cuộc kiểm toán; phát hiện gian
lận, rủi ro và những vấn đề tiềm ẩn; và đảm bảo cuộc kiểm toán được hoàn
thành đúng thời hạn, kế hoạch kiểm toán giúp việc phân chia công việc giữa
các thành viên trong nhóm hiệu quả hơn, tránh trùng lặp công việc giữa các
thành viên,…
- Phạm vi kế hoạch kiểm toán sẽ thay đổi tùy theo quy mô khách hàng,
tính chất phức tạp của công việc kiểm toán, kinh nghiệm và những hiểu biết
của kiểm toán viên về khách hàng và lĩnh vực hoạt động kinh doanh của
khách hàng để phần nào xác định được các yếu tố có ảnh hưởng trọng yếu đến
kết quả kinh doanh và báo cáo tài chính,…

- Đồng thời khi lập kế hoạch kiểm toán, kiểm toán viên của Công ty cũng
cần thảo luận với các kiểm toán viên nội bộ, ban giám đốc và nhân viên của
đơn vị được kiểm toán, tham khảo ý kiến của các kiểm toán viên tiền nhiệm
đã thực hiện kiểm toán công ty khách hàng những năm trước nhằm nâng cao
hiệu quả công việc.
Các công việc cụ thể trong khâu lập kế hoạch kiểm toán sẽ được trình
bày cụ thể trong Phần II bên dưới.
1.5.2. Thực hiện kiểm toán
Thực hiện kiểm toán là quá trình triển khai một cách chủ động và tích cực
các kế hoạch kiểm toán, chương trình kiểm toán đã lập nhằm đưa ra các ý kiến
xác thực về mức độ trung thực và hợp lý của đối tượng kiểm toán.
Sau khi thực hiện xong việc lập kế hoạch kiểm toán, kiểm toán viên sẽ
thực hiện kiểm toán theo kế hoạch kiểm toán, chương trình kiểm toán đã định
một cách chủ động để rút ra các bằng chứng kiểm toán có giá trị, xác minh cho
tính đúng đắn và chính xác của đội tượng kiểm toán. Công việc kiểm toán rất đa
dạng tuỳ thuộc vào từng cuộc kiểm toán, thời gian cũng như thời điểm tiến hành
kiểm toán nên có thể có những thay đổi về công việc để có thể phù hợp với tình
hình của cuộc kiểm toán, tiến độ của cuộc kiểm toán và đặc biệt là phù hợp với
chi phi cuộc kiểm toán.
Trong quá trình thực hiện kiểm toán, các kiểm toán viên sẽ thực hiện các
thủ tục kiểm toán để thu thập các bằng chứng kiểm toán. Các thủ tục kiểm toán
này bao gồm các thủ tục phân tích và thủ tục kiểm tra chi tiết. Các thủ tục kiểm
toán này sẽ được trình bày rõ hơn trong Phần II bên dưới.
1.5.3. Kết thúc kiểm toán và công bố Báo cáo kiểm toán
Sau khi kết thúc kiểm toán, kiểm toán viên cần lập và phát hành các báo
cáo kiểm toán. Báo cáo kiểm toán thực chất là thông báo về kết quả cuộc kiểm

toán cho những người quan tâm, có ghi rõ trong hợp đồng kiểm toán số lượng
báo cáo kiểm toán phát hành và đối tượng nhận báo cáo.
Nội dung trình bày báo cáo kiểm toán có thể khác nhau nhưng chung quy
lại phải cung cấp cho người đọc những đánh giá của kiểm toán viên về tính
đúng đắn và chính xác của những thông tin trong báo cáo, sự phù hợp của
những thông tin này cũng như sự tuân thủ các chuẩn mực và quy định luật pháp
hiện hành.
Đồng thời, kiểm toán viên cũng cung cấp cho nhà quản lý Thư quản lý,
trong đó kiểm toán viên phải lập báo cáo những phát hiện quan trọng trong quá
trình kiểm toán đề cập tới tất cả các phát hiện quan trọng của kiểm toán viên
thu được trong quá trình kiểm toán (ngoài những vấn đề đã được nêu trong Báo
cáo kiểm toán), những vấn đề kiểm toán viên lưu ý đối với đơn vị nhằm giúp
đơn vị hoàn thiện hơn nữa công tác kế toán và quản lý tài chính.
1.6. Tổ chức lưu trữ hồ sơ kiểm toán
Sau khi hoàn thành tất cả các công việc kiểm toán, kiểm toán viên tiến
hành thu thập mọi giấy tờ làm việc cũng như tài liêu, bằng chứng kiểm toán,
báo cáo kiểm toán để lưu trữ vào hồ sơ kiểm toán. Hồ sơ kiểm toán là hoàn
toàn bảo mật với bên ngoài.
Chi nhánh AISC Hà Nội có các quy định về đạo đức nghề nghiệp, đặc biệt
là các quy định về vấn đề bảo mật và cam kết giữ bí mật: Công việc của công
ty có liên quan đến công việc của các tổ chức khác nhau, thông tin mà các nhân
viên công ty thu thập được từ khách hàng phải tuyệt đối giữ bí mật, các nhân
viên không được bàn tán, tiết lộ về các thông tin kể cả với người thân. Mọi
nhân viên trong công ty phải đọc, hiểu và kí tên xác nhận sự đồng ý của mình
với các cam kết này khi họ ký hợp đồng tuyển dụng.

1.7. Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán
Công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán là vấn đề về mặt chữ tín, luôn
được Chi nhánh AISC Hà Nội coi là mục tiêu hàng đầu. Chi nhánh AISC Hà
Nội đã có các chính sách rất hiệu quả cho việc kiểm soát chất lượng này. Chi
nhánh AISC Hà Nội không chỉ có các chính sách kiểm soát chất lượng trong
quá trình kiểm toán như các quy trình kiểm soát chất lượng kiểm toán, câu hỏi
đánh giá chất lượng kiểm toán trong mỗi bước công việc từ kiểm soát việc tìm
hiểu khách hàng đến kiểm soát quá trình lập kế hoạch, kiểm soát giai đoạn
thực hiện kiểm toán và quá trình lên báo cáo, lưu trữ hồ sơ kiểm toán, đảm
bảo cho các quy trình thực hiện phù hợp, đúng quy định và có hiệu quả.
Ngoài ra Chi nhánh AISC Hà Nội còn có các chính sách để nâng cao chất
lượng kiểm toán viên như các chính sách về tuyển nhân viên, phát triển nhân
viên. Công ty có các chương trình đào tạo và huấn luyện nhân viên, các quy
định về đánh giá công việc của nhân viên song hành với quy định nâng bậc
với các nhân viên thâm niên, có kinh nghiệm và làm tốt công việc. Đây cũng
là một trong những biện pháp kiểm soát đi đôi với cải thiện chất lượng kiểm
toán của Công ty.

Phần II : Quy trình kiểm toán chu trình hàng tồn kho
trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty AISC
chi nhánh Hà Nội thực hiện
2.1. Khái quát chung về hàng tồn kho có ảnh hưởng đến kiểm toán
2.1.1. Khái niệm hàng tồn kho
Theo chuẩn mực kế toán quốc tế (ISA2) và chuẩn mực kế toán Việt Nam
số 02” Hàng tồn kho” thì hàng tồn kho là những tài sản:
- Được giữ để bán trong kì sản xuất kinh doanh bình thường
- Đang trong quà trình sản xuất kinh doanh dở dang
- Nguyên liệu, vật liệu, công cụ dụng cụ để sử dụng trong quá trình sản
xuất kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ.
Có nhiều tiêu thức để phân loại hàng tồn kho, hàng tồn kho là tài sản
ngắn hạn của doanh nghiệp biểu hiện dưới hình thái vật chất, có thể mua
ngoài hoặc tự sản xuất để phục vụ mục đích sản xuất. Hàng tồn kho có thể
bao gồm hàng mua về chờ bán ( hàng tồn kho, hàng mua đang đi đường, hàng
gửi bán, hàng thuê gia công chế biến,…) với doanh nghiệp thương mại; hàng
tồn kho cũng có thể chia thành: nguyên nhiên vật liệu, công cụ dụng cụ tồn
kho hoặc đang gửi gia công, đã mua đang đi đường, sản phẩm dở dang, thành
phẩm,…
2.1.2. Đặc điểm của hàng tồn kho ảnh hưởng đến kiểm toán
Hàng tồn kho luôn là một khoản mục trọng yếu trong báo cáo tài chính
của mọi doanh nghiệp. Các đặc điểm chính khiến cho hàng tồn kho trở nên
đặc biệt quan trọng và có ảnh hưởng đến quá trình kiểm toán bao gồm:
- Hàng tồn kho thường chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng tài sản lưu
động của doanh nghiệp. Những sai phạm trên khoản mục hàng tồn kho

thường dẫn đến những sai sót trọng yếu về chi phí và kết quả kinh doanh của
doanh nghiệp. Nếu hàng tồn kho bị đánh giá sai lệch sẽ ảnh hưởng trọng yếu
tới mức độ trung thực và hợp lý của báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
- Số lượng và chủng loại hàng tồn kho rất phong phú, số lượng nghiệp
vụ phát sinh trong kỳ rất nhiều với giá trị lớn và liên quan đến nhiều loại
chứng từ. Do đó, việc quản lý và ghi chép hàng tồn kho rất phức tạp.
- Hơn nữa việc xác định giá trị hàng tồn kho ảnh hưởng trực tiếp đến giá
vốn hàng bán và do vậy có ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả kinh doanh của
doanh nghiệp, ảnh hưởng trọng yếu tới lợi nhuận của doanh nghiệp.
- Công viêc xác định chất lượng, tình trạng và giá trị của hàng tồn kho
luôn là công việc khó khăn và phức tạp, nhiều khoản mục hàng tồn kho rất
khó phân loại và định giá như các công trình xây dựng dở dang hay các tác
phẩm nghệ thuật, đá quý,…
- Hàng tồn kho thường được bố trí ở các địa điểm khác nhau, thậm chí
có thể phân tán và có thể do nhiều người ở các bộ phận khác nhau quản lý. Do
vậy, vấn đề kiểm soát vật chất thường gặp nhiều khó khăn và phức tạp, sai
phạm thường dễ xảy ra, thậm chí có thể xảy ra những gian lận từ phía nhà
quản lý.
- Có nhiều phương pháp tính giá khác nhau để đánh giá hàng tồn kho,
với mỗi phương pháp khác nhau thì giá trị hàng tồn kho cũng sẽ khác nhau
kéo theo sự thay đổi của giá vốn hàng bán và sự thay đổi của lợi nhuận. Vì thế
rất dễ xảy ra khả năng doanh nghiệp áp dụng các phương pháp tính giá không
phù hợp, không nhất quán theo chuẩn mực và chế độ kế toán để điều chỉnh
giá trị hàng tồn kho, điều chỉnh lãi (lỗ).
Do tính chất phức tạp của hàng tồn kho như đã trình bày ở trên, có thể
thấy khoản mục hàng tồn kho là vô cùng trọng yếu và có ảnh hưởng rất lớn
tới qua trình kiểm toán báo cáo tài chính của doanh nghiệp.

2.2. Nội dung kiểm toán khoản mục hàng tồn kho trong kiểm toán báo
cáo tài chính
2.2.1. Mục tiêu kiểm toán khoản mục hàng tồn kho trong kiểm toán báo
cáo tài chính
Mục tiêu của kiểm toán viên khi tiến hành kiểm toán khoản mục hàng
tồn kho là nhằm đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ với chu trình hàng tồn
kho và nhằm xác định tính hiện hữu đối với hàng tồn kho, khẳng định tính
trọn vẹn ( đầy đủ) của hàng tồn kho, quyền sở hữu của khách hàng với tài sản
hàng tồn kho, cũng như khẳng định tính chính xác và đúng đắn của các con số
trên sổ sách kế toán về hàng tồn kho và đảm bảo sự trình bày, khai báo về
hàng tồn kho là hợp lý. Các mục tiêu cụ thể về hàng tồn kho được tóm tắt cụ
thể trong bảng sau:
Bảng 2.1: Mục tiêu kiểm toán chu trình hàng tồn kho
Cơ sở dẫn liệu Mục tiêu đối với nghiệp vụ Mục tiêu đối với số dư
Sự hiện hữu
hay
phát sinh
- Các nghiệp vụ mua hàng đã
ghi sổ thể hiện số hàng hóa
được mua trong kì
- Các nghiệp vụ kết chuyển
hàng đã ghi sổ đại diện cho số
hàng tồn kho được chuyển từ
nơi này sang nơi khác hoặc từ
loại này sang loại khác
- Các nghiệp vụ tiêu thụ hàng
hóa đã được ghi sổ đại diện
cho số hàng tồn kho đã xuất
bán
- Hàng tồn kho được phản
ánh trên bảng cân đối kế
toán là thực sự tồn tại
- Tất cả các nghiệp vụ mua, -Số dư tài khoản “Hàng tồn

Tính đầy đủ
hay trọn vẹn
kết chuyển và tiêu thụ hàng
tồn kho xảy ra trong kỳ đều đã
được phản ánh trên sổ kế toán
và báo cáo kế toán
kho” đã bao hàm tất cả các
nguyên vật liệu, công cụ
dụng cụ,…hiện có tại thời
điểm lập báo cáo.
Quyền và nghĩa
vụ
- Trong kỳ doanh nghiệp có
quyền đối với hàng tồn kho đã
ghi sổ
- Doanh nghiệp có quyền
với số dư hàng tồn kho tại
thời điểm lập báo cáo
Đo lường và
tính giá
- Chi phí nguyên vật liệu và
hàng hóa thu mua, giá thành
sản phẩm, sản phẩm dở dang
phải được xác định chính xác
và phù hợp với quy định cảu
chế độ và các nguyên tắc kế
toán hiện hành.
- Số dư hàng tồn kho phải
được phản ánh đúng giá trị
thực hoặc giá trị thuần của
nó tuân theo các nguyên tắc
chung được thừa nhận.
Phân loại và
trình bày
- Các nghiệp vụ liên quan tới
hàng tồn kho phải được xác
định và phân loại đúng đắn
trên hệ thống báo cáo tài chính
- Số dư hàng tồn kho phải
được phân loại và sắp xếp
đúng vị trí trên bảng cân đối
kế toán. Những khai báo có
liên quan tới sự phân loại
căn cứ tính giá và phân bổ
hàng tồn kho phải thích
đáng
2.2.2. Các giai đoạn kiểm toán khoản mục hàng tồn kho trong kiểm toán
báo cáo tài chính
Kiểm toán hàng tồn kho là một phần hành cụ thể trong kiểm toán báo
cáo tài chính của doanh nghiệp. Do đó, kiểm toán hàng tồn kho cũng phải

được thực hiện qua ba giai đoạn: Lập kế hoạch kiểm toán, thực hiện kiểm
toán và kết thúc kiểm toán.
2.2.2.1. Lập kế hoạch kiểm toán
Lập kế hoạch kiểm toán đối với hàng tồn kho bao gồm các bước công
việc sau:
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ trình tự lập kế hoạch kiểm toán hàng tồn kho
* Chuẩn bị kế hoạch kiểm toán
Quy trình kiểm toán được bắt đầu từ khi kiểm toán viên và công ty kiểm
toán tiếp nhận một khách hàng, trên cơ sở thư mời kiểm toán, kiểm toán viên
sẽ tiến hành các công việc cần thiết bao gồm:
Chuẩn bị cho kế hoạch kiểm toán
Thu thập thông tin cơ sở
Thu thập thông tin về nghĩa vụ pháp lý
của khách hàng
Thực hiện các thủ tục phân tích
Đánh giá tính trọng yếu và rủi ro của
hàng tồn kho
Thiết kế chương trình kiểm toán
Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ và
đánh giá rủi ro kiểm soát

- Tiếp nhận yêu cầu của khách hàng, điều tra về khách hàng và đánh giá
khả năng chấp nhận kiểm toán. Kiểm toán viên phải đánh giá việc chấp nhận
một khách hàng mới hay tiếp tục kiểm toán cho một khách hàng truyền thống;
đồng thời đánh giá việc chấp nhận kiểm toán có làm tăng rủi roc hoạt động
kiểm toán và có ảnh hưởng đến uy tín của công ty kiểm toán hay không. Để
thực hiện công việc này kiểm toán viên cần chú trọng tới xem xét tính liêm
chính của ban giám đốc công ty khách hàng vì đây chính là nền tảng cho mọi
hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng.
- Lựa chọn đội ngũ kiểm toán viên thực hiện cuộc kiểm toán. Dựa trên
yêu cầu của công việc kiểm toán, trình độ, khả năng và chuyên môn nghiệp
vụ, chuyên môn kỹ thuật của các kiểm toán viên để ban giám đốc công ty
kiểm toán lựa chọn.
- Sau khi đã quyết định chấp nhận kiểm toán cho khách hàng, công ty
kiểm toán tiến hành ký hợp đồng kiểm toán với khách hàng. Đây là cơ sở
pháp lý để kiểm toán viên thực hiện các bước công việc tiếp theo của cuộc
kiểm toán và có ảnh hưởng đến trách nhiệm pháp lý với khách hàng.
* Thu thập thông tin cơ sở
Sau khi ký kết hợp đồng kiểm toán, kiểm toán viên và công ty kiểm toán
tiến hành lập kế hoạch chiến lược và kế hoạch tổng quát. Trong đó, kiểm toán
viên phải có hiểu biết cần thiết và đầy đủ về tình hình kinh doanh nhằm đánh
giá và phân tích được các sự kiện, các nghiệp vụ và thực tiễn hoạt động của
đơn vị được kiểm toán mà theo kiểm toán viên thì có ảnh hưởng trọng yếu
đến báo cáo tài chính, đến việc kiểm tra của kiểm toán viên hoặc đến báo cáo
kiểm toán.
Theo đó, khi lập kế hoạch kiểm toán khoản mục hàng tồn kho, kiểm toán
viên cần thực hiện các bước:

- Tìm hiểu các thông tin về hàng tồn kho của khách hàng bao gồm về
chủng loại, đặc điểm của từng chủng loại hàng, công tác bảo quản và quản lý
hàng tồn kho mang tính quy chuẩn của khách hàng.
Với các khách hàng năm đầu, kiểm toán viên thường phải thu thập các
thông tin sau: ngành nghề kinh doanh;các chủng loại và đặc điểm của từng
chủng loại hàng tồn kho;công tác bảo quản hàng tồn kho; báo cáo tài chính,
biên bản thanh tra hay kiểm tra của các năm trước và năm hiện hành, biên bản
họp đại hội cổ đông, hội đồng quản trị và ban giám đốc liên quan tới hàng tồn
kho.
Với các khách hàng lâu năm, thường xuyên của công ty kiểm toán thì
các thông tin này được lưu trữ lại trong hồ sơ kiểm toán chung của khách
hàng và các kiểm toán viên chỉ cần thu thập các thông tin của năm hiện hành.
Các thông tin này kiểm toán viên có thể thu thập thông qua các phương pháp
như: Phỏng vấn ban giám đốc, kế toán trưởng, các nhân viên của khách hàng
hoặc thông qua quan sát thực tế.
- Xem xét lại kết quả kiểm toán hàng tồn kho của cuộc kiểm toán trước
và hồ sơ kiểm toán chung: Các hồ sơ kiểm toán năm chứa rất nhiều thông tin
về khách hàng, về công việc kinh doanh, cơ cấu tổ chức và các đặc điểm hoạt
động khác. Việc xem xét lại kết luận kiểm toán hàng tồn kho năm trước giúp
kiểm toán viên có thể đối chiếu và đánh giá tình hình thực hiện các quy định
về hàng tồn kho năm nay.
- Tiến hành đi tham quan nhà xưởng và dự kiến nhu cầu chuyên gia
trong trường hợp cần thiết. Việc tham quan nhà xưởng giúp kiểm toán viên
có cái nhìn tổng thể về công việc sản xuất kinh doanh của khách hàng, đặc
biệt là công tác bảo quản và lưu kho, giúp kiểm toán viên phát hiện các vấn đề
cần quan tâm như: sản xuất trì trệ, sản phẩm ứ đọng, máy móc lạc hậu,…cũng

như có được những nhận định ban đầu về cách thức quản lý của ban giám
đốc.
* Thu thập thông tin về nghĩa vụ pháp lý của khách hàng
Việc thu thập các thông tin về nghĩa vụ pháp lý của khách hàng đối với
hàng tồn kho giúp kiểm toán viên nắm bắt được quy trình mang tính pháp lý
có ảnh hưởng đến khoản mục hàng tồn kho. Các thông tin này được thu thập
trong quá trình tiếp xúc với khách hàng thông qua: giấy phép thành lập công
ty, giấy phép kinh doanh, điều lệ công ty, báo cáo kiểm toán các năm trước,
biên bản thanh tra, kiểm tra các năm trước, biên bản họp đại hội cổ đông,…
* Thực hiện thủ tục phân tích sơ bộ
Thủ tục phân tích là quá trình đánh giá các thông tin tài chính được thực
hiện thông qua việc nghiên cứu các mối quan hệ đáng tin cậy giữa các dữ liệu
tài chính và phi tài chính, nó bao hàm cả việc so sánh số liệu trên sổ với số
liệu ước tính. Các thủ tục phân tích được áp dụng cho tất cả các cuộc kiểm
toán. Đối với phần hành hàng tồn kho kiểm toán viên sẽ tiến hành phân tích
một số các chỉ tiêu sau:
- So sánh số dư của từng khoản mục hàng tồn kho kỳ này so với kỳ trước
hoặc giữa các tháng, quý với nhau, xem xét và phát hiện những biến động bất
thường đối với số lượng và giá trị của hàng tồn kho.
- Chọn mẫu so sánh hàng tồn kho thực tế với định mức hàng tồn kho
nhằm phát hiện các chênh lệch quá lớn so với định mức.
- So sánh tổng giá vốn hàng bán thực tế kỳ này so với các kỳ trước để
nhận thấy sự biến động của giá vốn hàng bán; đồng thời xem xét sự biến động
của giá vốn hàng bán có phù hợp với biến động của doanh thu không.
- So sánh tỷ trọng cảu từng loại hàng tồn kho để nhân thấy sự bất thường
trong các tài khoản chi tiết. Tuy nhiên, khi tiến hành so sánh giữa các kỳ,
kiểm toán viên cần loại bỏ sự ảnh hưởng do biến động của giá.

* Đánh giá tính trọng yếu và rủi ro tiềm tàng hàng tồn kho
-Tính trọng yếu: Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán, kiểm toán viên
phải đánh giá được mức độ trọng yếu để ước tính được mức độ sai sót trong
báo cáo tài chính, từ đó xác định phạm vi của cuộc kiểm toán. Sau khi đánh
giá mức độ trọng yếu, kiểm toán viên cần phải phân bổ về cho từng khoản
mục trên báo cáo tài chính.
Trong báo cáo tài chính của phần lớn các doanh nghiệp, hàng tồn kho và
giá vốn hàng bán luôn chiếm tỉ lệ cao và có ảnh hưởng trọng yếu đến tình
hình tài chính và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Việc đánh giá tính
trọng yếu của khoản mục hàng tồn kho được tiến hành theo hai bước sau: Ước
lượng ban đầu về mức độ trọng yếu và phân bổ ước lượng ban đầu về mức độ
trọng yếu cho hàng tồn kho. Việc phân bổ mức trọng yếu dựa trên bản chất
của khoản mục, kinh nghiệm của các kiểm toán viên, rủi ro kiểm toán, rủi ro
tiềm tàng và rủi ro kiểm soát được đánh giá sơ bộ đối với khoản mục. Nếu
khoản mục hàng tồn kho của khách hàng phát sinh nhiều và phức tạp, hệ
thống kiểm soát về hàng tồn kho là yếu,…dẫn đến khả năng xảy ra sai phạm
là cao thì ước lượng ban đầu về mức độ trọng yếu của khoản mục hàng tồn
kho sẽ cao hơn và ngược lại.
- Đánh giá rủi ro: để đánh giá tính trọng yếu, đồng thời kiểm toán viên
phải đánh giá rủi ro đối với khoản mục hàng tồn kho. Có rất nhiều khả năng
làm tăng khả năng xảy ra sai phạm với khoản mục hàng tồn kho như: Số
lượng nghiệp vụ mua, sản xuất, tiêu thụ và mức độ thường xuyên của chúng,
tính chủ quan trong việc tính giá và đo lường, kiểm soát việc bảo quản hàng
tồn kho, định mức hàng tồn kho,…
* Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ và đánh giá rủi ro kiểm soát
đối với hàng tồn kho
Các vấn đề mà kiểm toán viên cần tìm hiểu trong phần này bao gồm:

- Môi trường kiểm soát: bao gồm tòa bộ các nhân tố bên trong và bên
ngoài công ty khách hàng có tác động đến hoạt động kiểm soát hàng tồn kho
của công ty khách hàng như: Đặc thù về quản lý, cơ cấu tổ chức phân công
phân nhiệm, theo dõi hàng tồn kho, công tác dự trữ, bảo quản hàng tồn kho,
lập dự phòng cho sản xuất, việc ghi chép kiểm tra kiểm soát hàng tồn kho,…
- Hệ thống kế toán hàng tồn kho: bao gồm hệ thống chứng từ, sổ sách kế
toán, tìa khoản kế toán và hệ thống bảng biểu tổng hợp trong chu trình hàng
tồn kho, các vấn đề về lập và luân chuyển chứng từ, lưu trữ và bảo quản
chứng từ về kho,…
- Các thủ tục kiểm soát với hàng tồn kho: kiểm toán viên cần xem xét sự
tồn tại của các thủ tục kiểm soát với hàng tồn kho cũng như tính hiệu quả của
nó ở công ty khách hàng.
- Kiểm toán nội bộ đối với hàng tồn kho: đây là một trong các nhân tố
quan trọng của hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp. Để đánh giá hệ
thống kiểm soát nội bộ, kiểm toán viên có thể sử dụng bảng câu hỏi về hệ
thống kiểm soát nội bộ với hàng tồn kho, sử dụng các bảng tường thuật để mô
tả và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ.
* Thiết kế chương trình kiểm toán hàng tồn kho
Sau khi thực hiện xong các bước trên, kiểm toán viên tiến hành lập
chương trình kiểm toán hàng tồn kho. Đây là những dự kiến chi tiết về nội
dung, thời gian, phạm vi của các thủ tục kiểm toán, cũng như các tài liệu có
liên quan cần thu thập. Khi tiến hành lập chương trình kiểm toán hàng tồn
kho, kiểm toán viên cần xác định được các thủ tục kiểm toán cần thực hiện
đối với hàng tồn kho, quy mô chọn mẫu hàng tồn kho,…đây cũng là căn cứ
để phối hợp, kiểm tra cuộc kiểm toán, làm căn cứ để kiểm soát chất lượng
kiểm toán.( Mẫu chương trình kiểm toán tại Phụ lục 1)

2.2.2.2. Thực hiện kiểm toán hàng tồn kho
Thực hiện kiểm toán là quá trình sử dụng các phương pháp kỹ thuật
kiểm toán thích hợp đối với mỗi đối tượng cụ thể nhằm thu thập bằng chứng
kiểm toán. Khi thực hiện kiểm toán hàng tồn kho, kiểm toán viên cần phải
thực hiện các thử nghiệm kiểm soát và thử nghiệm cơ bản theo chương trình
kiểm toán hàng tồn kho đã được thiết kế trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm
toán.
* Thực hiện thử nghiệm kiểm soát hàng tồn kho
Các thủ nghiệm kiểm soát thường hướng và tính hiệu lực của hệ thống
kiểm soát nội bộ nhằm giúp kiểm toán viên đánh giá tính hiệu quả, hiệu lực
đó và khẳng định lại mức rủi ro đánh giá ban đầu. Thường các thử nghiệm
kiểm soát thường chỉ được kiểm toán viên thực hiện khi đánh giá ban đầu của
kiểm toán viên về hệ thống kiểm soát nội bộ là tốt, có hiệu quả. Các thủ tục
kiểm soát hàng tồn kho bao gồm:
- Thủ tục kiểm soát quá trình mua hàng: Kiểm tra dấu hiệu của tính phê
chuẩn các nghiệp vụ mua hàng có đúng thẩm quyền không, dấu hiệu kiểm
soát nội bộ trên các hóa đơn của người bán, báo cáo nhận hàng, phiếu yêu cầu
mua hàng, đơn đặt hàng. Xem xét việc xử lý đơn đặt hàng có đúng quy định
hay không, kiểm tra chứng từ đảm bảo tính có thật của việc mua hàng, đơn
đặt hàng, báo cáo nhận hàng và hóa đơn của người bán.
- Thủ tục kiểm soát quá trình nhập xuất kho: Kiểm tra tính có thật của
các yêu cầu sử dụng vật tư hàng hóa kiểm tra lại các phiếu yêu cầu và có sự
phê duyệt với các yêu cầu đó như chữ ký, dấu của bộ phận yêu cầu hay
không. Xem xét các thủ tục nhập, xuất kho hàng hóa vật tư có đúng quy định
hay không, có kiểm nhận hàng đúng quy định không. Xem xét tính độc lập
của thủ kho với người giao nhận hàng, sự độc lập của người làm nhiệm vụ
kiểm tra chất lượng vật tư với người giao hàng và người sản xuất. Kiểm tra

chứng từ, sổ sách có liên quan đến việc hạch toán nghiệp vụ nhập xuất vật tư
hàng hóa. Tìm hiểu quy trình luân chuyển chứng từ và quy định về ghi sổ kế
toán kho.
- Thủ tục kiểm soát đối với quá trình sản xuất: Xem xét việc tổ chức
quản lý và theo dõi sản xuất tại các phân xưởng, việc giám sát và kiểm soát
sản xuất của quản lý phân xưởng, việc ghi chép nhật ký sản xuất tại các bộ
phận sản xuất, quy trình kiểm soát chất lượng,…
-Thủ tục kiểm soát quá trình lưu kho: Kiểm tra việc ký nhận hàng nhập
kho của thủ kho, người giao hàng trên các phiếu nhập kho, báo cáo giao nhận
hàng, tính liên tục của chứng từ để phát hiện việc ghi thiếu hoặc ghi trùng
chứng từ: kiểm tra quá trình xuất kho, tính đầy đủ của các chứng từ gốc như
phiếu xuất kho, lệnh xuất, phiếu lĩnh vật tư đồng thời kiểm tra tính phê duyệt
của các chứng từ này. Đối chiếu giữa sổ sách kế toán và các chứng từ gốc có
liên quan. Quan sát kiểm kê hàng tồn kho và kiểm tra hệ thống kiểm soát nội
bộ với hàng tồn kho như việc quản lý kho bãi, thực hiện định mức hàng tồn
kho,…Quan sát và phỏng vấn việc phân công phân nhiệm giữa các thành
viên.
Sau khi thực hiện thủ tục kiểm soát hàng tồn kho cần lưu hồ sơ và xem
xét ảnh hưởng của các phát hiện qua kiểm tra tới việc lựa chọn thực hiện các
thử nghiệm tiếp theo với hàng tồn kho.
* Thực hiện các thủ tục phân tích
- Phân tích ngang( phân tích xu hướng)
Rà soát các mối quan hệ giữa hàng tồn kho với số hàng mua trong kỳ,
lượng sản xuất ra, số lượng hàng tiêu thụ trong kỳ nhằm đánh giá chính xác
sụ thay đổi của hàng tồn kho.
So sánh số dư hàng tồn kho năm nay so với năm trước, số dư hàng tồn
kho thực tế so với định mức trong đơn vị.

So sánh chi phí sản xuất thực tế kỳ này so với kỳ trước, và tổng chi phí
kế hoạch để thấy sự biến động của tổng chi phí sản xuất giữa các kỳ.
So sánh giá thành đơn vị thực tế của kỳ này so với kỳ trước, so sánh giá
thành thực tế và giá thành kế hoạch. Thủ tục này giúp kiểm toán viên phát
hiện sự biến động tăng giảm bất thường của giá thành sản phẩm sau khi đã
loại bỏ sự ảnh hưởng của các biến động giá cả nhằm tìm hiểu nguyên nhân
dẫn đên sự thay đổi đó.
- Phân tích dọc( Phân tích tỷ suất)
So sánh tỷ lệ hàng tồn kho trong tài sản lưu động của công ty để xem xét
xu hướng biến động của chúng.
Trị giá hàng tồn kho
Tỷ trọng HTK trong TSLĐ =
Tổng tài sản lưu động
Để đánh giá tính hợp lý cảu giá vốn hàng bán và để phân tích hàng hóa
hoặc thành phẩm nhằm phát hiện những hàng tồn kho đã cũ, lạc hậu, kiểm
toán viên có thể sử dụng các chỉ tiêu sau:
Tỷ suất lãi gộp:
Tổng lãi gộp
Tỷ suất lãi gộp =
Tổng doanh thu
Tỷ lệ vòng quay hàng tồn kho :
Tổng giá vốn hàng bán
Tỷ lệ vòng quay hàng tồn =
Số dư bình quân hàng tồn kho

Trong đó:
Số dư HTK đầu kỳ + Số dư HTK cuối kỳ
Số dư bình quân HTK =
2
Việc so sánh hệ số vông quay hàng tồn kho so với kỳ trước thường được
áp dụng cho các khoản muc như thành phẩm, hàng hóa tồn kho. Nếu số vòng
quay hàng tồn kho kỳ này so với kỳ trước chênh lệch quá nhỏ hoặc quá lớn thì
có thể có sự bất thường. Tuy nhiên nếu hệ số vòng quay hàng tồn kho của kỳ
này xấp xỉ kỳ trước thì cũng chưa hẳn là tốt cho nên kiểm toán viên cần so
sánh với hệ số vòng quay hàng tồn kho bình quân của ngành để có kết luận
chính xác hơn. Nếu tỷ lệ lợi nhuận quá thấp hoặc tỷ lệ hàng tồn kho quá cao
so với dự kiến của kiểm toán viên thì có thể đơn vị khách hàng đã khai tăng
giá vốn hàng bán và khai giảm hàng tồn kho.
* Thực hiện các thủ tục kiểm tra chi tiết nghiệp vụ hàng tồn kho
Để kiểm tra chi tiết nghiệp vụ hàng tồn kho, kiểm toán viên chủ yếu tiến
hành xem xét mối liên hệ giữa các tài khoản có liên quan. Cụ thể:
- Để kiểm tra sự phù hợp của giá trị nguyên vật liệu xuất kho sử dụng
với chi phí vật liệu phát sinh ở các bộ phận khác nhau trong doanh nghiệp
kiểm toán viên tiến hành đối chiếu số liệu trên tài khoản 152 với số liệu phát
sinh Nợ của các tài khoản 621, 627, 641, 642. Tại các doanh nghiệp việc kiểm
soát quá trình sản xuất không chặt chẽ sẽ tạo điều kiện cho những gian lận
phát sinh. Có những trường hợp giá trị nguyên vật liệu xuất dùng trong kỳ
không được sử dụng vào sản xuất mà vẫn được hạch toán vào chi phí sản xuất
trong kỳ. Những sai sót này dẫn đến việc tập hợp sai chi phí sản xuất phát
sinh trong kỳ của doanh nghiệp do đod phản ánh sai lệch giá trị sản phẩm dở
dang và thành phẩm cuối kỳ.
- Để đánh giá tính hợp lý, đúng đắn của quá trình tập hợp chi phí kiểm
toán viên cần tiến hành xem xét chứng từ, tài liệu của chi phí sản xuất được

hạch toán vào tài khoản chi phí có đầy đủ hay không. Kiểm toán viên tiến
hành chọn mẫu phiếu xuất kho để tiến hành kiểm tra chi tiết nhằm khẳng định
tính hiệu lực và đầy đủ của chứng từ phiếu xuất kho.
- Kiểm toán viên xem xét việc ghi chép, xác định giá trị sản phẩm dở
dang cuối kỳ có hợp lý hay không, phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang
cuối kỳ có nhất quán hay không. Đồng thời, khảo sát phương pháp tính giá
thành, xem xét tính nhất quán trong phương pháp tính giá thành, thực hiện lại
việc tập hợp chi phí tính giá thành để phát hiện các sai sót trong quá trình
hạch toán.
- Đối chiếu giữa số phát sinh bên Có tài khoản 155 với số dư bên Nợ tài
khoản 632 để kiểm tra tính khớp đúng của giá trị thành phẩm xuất bán. Kiểm
toán viên tiến hành chọn mẫu một số phiếu xuất kho thành phẩm đối chiếu
với sổ cái tài khoản 155 và tài khoản 632 để khẳng định tính có thật và tính
đúng kỳ của nghiệp vụ.
* Thực hiện các thủ tục kiểm tra chi tiết số dư hàng tồn kho
- Thu thập danh mục hàng tồn kho và đối chiếu chúng với hệ thống sổ
tổng hợp và sổ chi tiết hàng tồn kho nhằm khẳng định tính khớp đúng giữa
các thẻ kho với sổ sách kế tóan cũng như báo cáo tài chính.
- Quan sát kiểm kê vật chất hàng tồn kho: Xác định cuộc kiểm kê của
khách hàng đang thực hiện có tuân thủ theo đúng quy định và hướng dẫn của
doanh nghiệp hay không; tham quan và xem xét các phương tiên, kho bãi, nơi
bảo quản hàng hóa, hàng tồn kho, khu vực sản xuất; theo dõi và xem xét sổ kế
toán ghi chép các nghiệp vụ nhập xuất kho hàng hóa, thành phẩm, nguyên vật
liệu, sổ theo dõi chi phí sản xuất, sản phẩm dở dang,…Đối chiếu số liệu xem
có đúng khớp và phù hợp hay không; khẳng định hàng tồn kho đã được kiểm
kê chính xác.

- Kiểm tra quá trình tập hợp chi phí: Xem xét đối tượng tập hợp chi phí
và đối tượng tính giá thành của đơn vị xem có thay đổi gì không; xem xét
hạch toán chi phí có đúng phạm vị khoản mục không; các phương pháp tính
toán, phân bổ chi phí, tính giá thành của đơn vị có nhất quán hay không, có
đúng đắn và hợp lý với kỳ trước hay không.
2.2.2.3. Kết thúc kiểm toán
- Xem xét các sự kiện phát sinh sau ngày lập báo cáo tài chính
Thủ tục nhằm xác nhận tcác sự kiện này với hàng tồn kho bao gồm các
bước sau: Xem xét lại các thủ tục do khách hàng áp dụng đối với hàng tồn
kho nhằm đảm bảo mọi sự kiện phát sinh sau ngày khóa sổ kế toán đều được
xác định; xem xét các biên bản họp hội đồng cổ đông, họp hội đồng quản trị,
ban giám đốc, biên bản kiểm tra, thanh tra của các cơ quan chức năng sau
ngày khóa sổ kế toán để tìm kiếm các sự kiện có ảnh hưởng đến chỉ tiêu hàng
tồn kho; trao đổi với ban giám đốc khách hàng để xác định các sự kiện liên
quan đến hàng tồn kho xảy ra sau ngày khóa sổ kế toán có ảnh hưởng trọng
yếu đến báo cáo tài chính như: Việc ước tính giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ
chưa có cơ sở, hàng tồn kho bị phá hủy do thiên tai, hỏa hoạn,…
- Xem xét đánh giá bằng chứng, tổng hợp kết quả kiểm toán
Việc đánh giá của kiểm toán viên về sự đầy đủ và hợp lý của các bằng
chứng kiểm toán chủ yếu phụ thuộc vào: Tính chất, nội dung và mức độ rủi ro
tiềm tàng của khoản mục hàng tồn kho và các nghiệp vụ có liên quan; hệ
thống kế toán, hệ thống kiểm soát nội bộ và sự đánh giá về rủi ro kiểm soát
đối với hàng tồn kho; kinh nghiệm của kiểm toán viên về kiểm toán khoản
mục hàng tồn kho trong các lần kiểm toán trước đây; kết quả của thủ tục kiểm
toán, kể cả các sai sót và gian lận đã được phát hiện;nguồn gốc và độ tin cậy
của thông tin, tài liệu làm bằng chứng.

Sau khi đánh giá các bằng chứng kiểm toán viên đã thu thập được, kiểm
toán viên phải đưa ra ý kiến của mình về chỉ tiêu hàng tồn kho trên báo cáo tài
chính có đảm bảo tính trung thực, hợp lý xét trên các khía cạnh trọng yếu hay
không, có thỏa mãn được các mục tiêu kiểm toán hay không.
- Phát hành báo cáo kiểm toán và thư quản lý
Sau khi tổng hợp kết quả kiểm toán của các phần hành, kiểm toán viên
đưa ra ý kiến của mình xác nhận về tính trung thực và hợp lý của báo cáo tài
chính cũng như việc tuân thủ các chuẩn mực và chế độ kế toán, chính sách,
pháp luật về kế toán hiện hành.
Cùng với việc phát hành báo cáo kiểm toán, kiểm toán viên có thể phát
hành thư quản lý để đưa ra các kiến nghị của mình nhằm giúp khách hàng
chấn chỉnh, cải thiện công tác quản lý, công tác tài chính và kế toán, hoàn
thiện hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ. Thư quản lý mô tả về
từng sự kiện cụ thể bao gồm: Hiện trạng thực tế, khả năng rủi ro và kiến nghị
của kiểm toán viên cùng với ý kiến của người quản lý liên quan đến sự kiện
ấy.
2.3. Quy trình kiểm toán thực tế chu trình hàng tồn kho trong kiểm toán
báo cáo tài chính do Công ty AISC chi nhánh tại Hà Nội thực hiện
Trong phần này của chuyên đề sẽ phản ánh thực tế chu trình kiểm toán
hàng tồn kho tại 2 đơn vị khách hàng của Công ty kiểm toán AISC chi nhánh
tại Hà Nội là: Công ty ABC và nhà máy XYZ. Khách hàng ABC – là khách
hàng kiểm toán năm đầu tiên của Công ty AISC chi nhánh tại Hà Nội, khách
hàng XYZ sẽ là khách hàng kiểm toán nhiều năm của Công ty AISC chi
nhánh tại Hà Nội.
Chuyên đề sẽ trình bày thực tế kiểm toán tại 2 khách hàng nói trên theo
đúng trình tự của cuộc kiểm toán. Song để tránh đi lạc nội dung đề tài, trọng
tâm của chuyên đề sẽ tập trung vào chi tiết các công việc liên quan đếm kiểm

toán phần hành hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính của 2 khách
hàng. Các nội dung không liên quan hoặc ít liên quan sẽ được lược bỏ hoặc
trình bày ngắn gọn. Hơn nữa, do yêu cầu bảo mật thông tin cho khách hàng
nên một số thông tin chính lien quan đến khách hàng sẽ được thay đổi như:
Tên doanh nghiệp, giấy phép kinh doanh, các bên liên quan,…
chính tại khách hàng ABC
2.3.1.1. Công việc thực hiện trước khi kiểm toán
Công ty ABC là khách hàng kiểm toán năm đầu tiên của Công ty kiểm
toán AISC chi nhánh tại Hà Nội nên các thủ tục kiểm toán áp dụng khi thực
hiện kiểm toán tại Công ty ABC cũng được các kiểm toán viên thực hiện kĩ
lưỡng hơn, đầy đủ và chi tiết hơn so với kiểm toán tại khách hàng XYZ.
Để cuộc kiểm toán thực hiện có hiệu quả, các kiểm toán viên tổ chức
một cuộc khảo sát nhằm thu thập thông tin và tìm hiểu yêu cầu khách hàng,
đánh giá khả năng phục vụ khách hàng trên cơ sở đó xác định giá phí kiểm
toán và lập kế hoạch kiểm toán.
Trước khi tiến hành kiểm toán, đại diện Công ty AISC chi nhánh tại Hà
Nội và Công ty ABC sẽ cùng thảo luận về việc cung cấp dịch vụ kiểm toán.
Giám đốc hoặc chủ nhiệm kiểm toán sẽ lập kế hoạch giao dịch và cung cấp
dịch vụ kiểm toán cho khách hàng, kiểm tra các điều kiện phục vụ công việc,
các tài liệu cần được khách hàng cung cấp. Trong cuộc họp với khách hàng,
giám đốc hoặc chủ nhiệm kiểm toán sẽ thảo luận và thống nhất với khách
hàng về các thông tin cơ bản liên quan đến cuộc kiểm toán như: Thời điểm
thực hiện kiểm toán, thời hạn kiểm toán, thời hạn lập dự thảo báo cáo kiểm
toán, thời điểm phát hành báo cáo chính thức, các thành viên của đoàn kiểm
toán cũng như các tài liệu kiểm toán viên yêu cầu khách hàng cung cấp,…Các

tài liệu này sẽ được lưu trữ lại trong hồ sơ kiểm toán, là cơ sở để kiểm toán
viên và khách hàng tuân thủ trong quá trình thực hiện kiểm toán.
Do Công ty ABC là khách hàng kiểm toán năm đầu tiên của AISC nên
Phó giám đốc chi nhánh sẽ lập biên bản chấp nhận cung cấp dịch vụ kiểm
toán cho khách hàng. Nội dung chính của biên bản bao gồm:
- Thông tin chung về khách hàng: Tên Công ty khách hàng, kỳ kế toán,
các nét chính trong kinh doanh, loại hình kinh doanh, kiểm toán viên trước
đây của khách hàng, lý do khách hàng thay đổi đơn vị kiểm toán, loại hình
dịch vụ kiểm toán khách hàng yêu cầu chi nhánh AISC cung cấp.
- Đánh giá rủi ro: Phong cách và tính chính trực cảu Ban quản lý, Ban
Giám đốc của khách hàng,cơ cấu tổ chức và quản lý, loại hình kinh doanh,
môi trường kinh doanh, kết quả kinh doanh, đặc thù của dịch vụ kiểm toán
cung cấp, các mối quan hệ kinh doanh và các bên liên quan, các hiểu biết và
kinh nghiệm về khách hàng này,… đánh giá chung về rủi ro.
- Mức phí kiểm toán chấp nhận được.
- Kết luận về sự chấp thuận: Trong đó nêu ra những ghi chú chi tiết nếu
rủi ro được đánh giá là hơn hoặc vượt mức bình thường. Nếu có quyết định
tiếp tục cung cấp dịch vụ kiểm toán thì trưởng nhóm kiểm toán cần có kế
hoạch quản lý rủi ro.
Hai bên tiến hành kí kết hợp đồng cung cấp dịch vụ kiểm toán. Sau khi
hợp đồng kiểm toán được kí kết, trưởng nhóm kiểm toán thực hiện kiểm toán
tại khách hàng ABC( các thành viên kiểm toán được ghi rõ trong hợp đồng)
sẽ tiến hành lập kế hoạch kiểm toán cho khách hàng và phân công công việc
cho các thành viên trong đoàn kiểm toán.
Đối với kiểm toán khoản mục hàng tồn kho nói riêng, trưởng nhóm kiểm
toán sẽ chi tiết các tài liệu cần khách hàng cung cấp phục vụ cho kiểm toán
báo cáo tài chính cho năm tài chính 2008 bao gồm:

- Bảng mô tả quy trình sản xuất và phương pháp tính giá thành sản phẩm
- Biên bản kiểm kê hàng tồn kho và tài sản cố định vào cuối năm tài
chính( kiểm toán viên hướng dẫn kế hoạch, thủ tục thực hiện và chứng kiến
kiểm kê)
- Bảng tóm tắt và báo cáo chi tiết hàng tồn kho cho nguyên vật liệu, sản
phẩm dở dang và thành phẩm cuối kì
- Bảng kê mua vật liệu chính, vật liệu phụ trong năm
- Báo cáo về giá thành sản xuất( chi tiết theo các khoản mục nguyên vật
liệu, nhân công chính, chi phí quản lý phân xưởng)
- Báo cáo nhập xuất tồn nguyên vật liệu, sản phẩm dở dang, thành phẩm
tồn kho hư hỏng và chậm luân chuyển.
- Bảng phân tích giá vốn theo tỉ lệ lãi gộp hàng tháng
- Bảng phân tích sự tăng giảm các khoản chi phí sản xuất( chi tiết theo
các khoản mục nguyên vật liệu, nhân công chính, chi phí quản lý phân xưởng)
trong kì so với các kì trước và so với kế hoạch.
- Báo cáo thành phẩm gửi bán và hàng mua đang đi đường cuối năm tài
chính
- Bảng đối chiếu nguyên vật liệu xuất dùng, sản phẩm dở dang, thành
phẩm, giá vốn hàng bán và tài khoản 632 hàng tháng hoặc hàng quý.
2.3.1.2. Lập kế hoạch kiểm toán tổng hợp
* Tìm hiểu chung về khách hàng
Để thực hiện kiểm toán có hiệu quả, kiểm toán viên phải có hoặc thu
thập đầy đủ thông tin về tình hình kinh doanh khách hàng để có thể xác định
và hiểu được những sự kiện, các nghiệp vụ và cách thức thực hiện - mà theo
xét đoán của kiểm toán viên - có thể có những ảnh hưởng trọng yếu tới cuộc
kiểm toán và báo cáo tài chính.

Đối với khách hàng, ngoài các yếu tố cơ bản như: Tên công ty, loại hình
kinh doanh, địa chỉ văn phòng, số điện thoại, số fax, các ngân hàng giao dịch,
…kiểm toán viên còn phải thu thập các thông tin về các yếu tố bên trong và
bên ngoài đơn vị khách hàng có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh
doanh của khách hàng như: Cơ cấu vốn chủ sở hữu và cấu trúc quản lý, các
bên liên quan, đối tượng kinh doanh chủ yếu, các giai đoạn, kế hoạch và
phương pháp sản xuất kinh doanh, chính sách tài chính kế toán áp dụng, đội
ngũ nhân viên kế toán và lãnh đạo của công ty khách hàng, chính sách thuế và
các điều kiện thuận lợi, khó khăn trong kinh doanh và môi trường kinh doanh,
…
* Cơ cấu tổ chức và nguồn vốn chủ sở hữu:
Công ty ABC ( sau đây gọi tắt là “Công ty”) là Công ty 100% vốn đầu tư
nước ngoài, được thành lập năm 1993 theo giấy phép đầu tư số __/GP của
UBNN về hợp tác và đầu tư. Do có sự chuyển đổi về cơ cấu vốn chủ sở hữu
và vốn pháp định, Công ty ABC đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp giấy
phép điều chỉnh số __/GPDC để phù hợp với nhu cầu mở rộng quy mô hoạt
động kinh doanh cũng như nguồn vốn đầu tư của Công ty.
* Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty như sau:
Sơ đồ 2.2 : Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty
Giám đốc
Phó Giám đốc 3Phó Giám đốc 2Phó Giám đốc 1
Phòng
thu mua
Phòng kỹ
thuật
Phòng
sản xuất
Phòng hành
chính
Phòng
kế toán
Phòng
Marketing

Giám đốc sinh năm 1949 kĩ sư đại học Bách khoa Hà Nội, phụ trách
chung. Ông được đánh giá là người đặc biệt giỏi về kĩ thuật, chủ trì nhiều
sáng kiến và được cấp bằng sở hữu công nghiệp về cải tiến dây truyền sản
xuất phân lân.
Ba Phó Giám đốc đều là cử nhân kinh tế.
Theo đánh giá của kiểm toán viên, Ban Giám đốc Công ty đều là những
người được đào tạo chuyên ngành chính quy, đã có nhiều năm kinh nghiệm
trong sản xuất cũng như tiêu thụ sản phẩm, do đó có đủ khả năng điều hành
và quản lý Công ty.
* Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán của Công ty:
Sơ đồ 2.3: Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán của Công ty ABC
* Hoạt động kinh doanh, các sản phẩm chính:
Công ty ABC sản xuất ba nhóm sản phẩm chính gồm: Sợi bông gòn, vải
mộc và vải thành phần. Từ cuối năm 2007, Công ty ngừng sản xuất vải mộc
do không bán được. Vải thành phần chủ yếu được sản xuất với mục đích để
may đồng phục cho công nhân không phải để bán. Hiện tại, Công ty chỉ còn
sản xuất sợi bông gòn.
* Chính sách kế toán:
- Chế độ kế toán áp dụng: Công ty áp dụng chế độ kế toán VN theo
quyết định số 15-2006/QĐ-BTC ngày 20/3/2006 của Bộ trưởng BTC.
Kế toán trưởng
Kế
toán
tổng
hợp
Kế
toán
giá
thành
Kế
toán
công
nợ
Kế
toán
TSCĐ
Kế
toán
tiền
lương
Kế
toán
tiền và
doanh
thu

- Hình thức sổ kế toán áp dụng: Công ty áp dụng hình thức sổ kế toán
nhật ký chung.
- Niên độ kế toán: Niên độ kế toán của Công ty bắt đầu từ ngày 01/01/ và
kết thúc vào ngày 31/12/ hàng năm.
- Đơn vị tiền tệ: VND
- Hạch toán ngoại tệ: Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh bằng ngoại tệ được
quy đổi ra VND theo tỉ giá giao dịch thực tế hoặc tỉ giá bình quân liên ngân
hàng tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ. Tại thời điểm cuối năm, Công ty tiến
hành đánh giá lại các khoản mục có gốc ngoại tệ theo tỉ giá bình quân lien
ngân hàng do NHNN VN công bố tại ngày khóa sổ. Khoản chênh lệch tỉ giá
do đánh giá lại được kết chuyển vào BCKQKD trong năm tài chính.
- Hàng tồn kho: kế toán hàng tồn kho thực hiện theo phương pháp kê
khai thường xuyên, sử dụng phương pháp tính giá bình quân gia quyền để tính
giá hàng tồn kho.
- Tài sản cố định và trích khấu hao: Tài sản cố định được ghi nhận theo
giá gốc, trong quá trình sử dụng tài sản cố định được theo dõi trên ba chỉ tiêu:
nguyên giá, hao mòn lũy kế, giá trị còn lại. Khấu hao được tính theo phương
pháp đường thẳng, thời gian khấu hao được xác định phù hợp với quyết định
206/2006/QĐ-BTC ngày 12/12/2003 của BTC.
* Tìm hiểu quy trình kế toán khoản mục hàng tồn kho
Đối với kiểm toán khoản mục hàng tồn kho trong giai đoạn lập kế hoạch
kiểm toán tổng quát, kiểm toán viên tiến hành thu thập thông tin có liên quan
tới quản lý và sử dụng hàng tồn kho tại đơn vị khách hàng. Sau đó, kiểm toán
viên tổng hợp các thông tin đã thu thập được trên giấy làm việc của kiểm toán
viên - phần ghi chú hệ thống về quy trình luân chuyển, kiểm soát và hạch toán
kế toán hàng tồn kho.

Kết quả tìm hiểu quy trình kế toán hàng tồn kho tại Công ty ABC được
kiểm toán viên mô tả trên giấy tờ làm việc số … ABC – Ghi chú hệ thống
phần hành hàng tồn kho như sau:
Biểu 2.1. Giấy tờ làm việc số …ABC – Ghi chú hệ thống hàng tồn kho
CÔNG TY AISC CHI NHÁNH TẠI HÀ NỘI
Khách hàng: Công ty XYZ Tham chiếu:
Kỳ kết thúc: 31/12/2008 Người thực hiện:
Nội dung: Ghi chú hệ thống hàng tồn kho Ngày thực hiện:
TÀI KHOẢN SỬ DỤNG
Tài khoản 15110: Hàng mua đang đi đường
Tài khoản 15210: Nguyên vật liệu chính
Tài khoản 15220: Nguyên vật liệu phụ
Tài khoản 15310: Công cụ, dụng cụ cho sản xuất
Tài khoản 15313: Hàng tồn kho khác
Tài khoản 15400: Sản phẩm dở dang
Tài khoản 15510: Thành phẩm – Vải mộc (Ingrey Fabric)
Tài khoản 15511: Thành phẩm – Sợi bong gòn (Ingrey Fiber)
Tài khoản 15530: Thành phẩm – Vải thành phẩm (Fabic)
Tài khoản 159: Dự phòng giảm giá hàng tồn kho
MÔ TẢ CHUNG
- Kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên. Tuy nhiên,
thực tế trong năm kế toán lại sử dụng hình thức giống như kiểm kê định kỳ.
- Năm 2007, giá trị của sản phẩm dở dang chỉ có giá trị của nguyên vật liệu
chưa sử dụng hết còn lại tại dây truyền sản xuất. Tất cả chi phí nhân công và chi phí
sản xuất chung đều được đưa vào thành phẩm. Do đó không phản ánh đúng giá trị của
sản phẩm dở dang. Năm 2008, kế toán bắt đầu phân bổ chi phí nhân công, chi phí sản

xuất chung vào giá trị sản phẩm dở dang theo khối lượng => như vậy là hợp lý hơn.
- Hiện tại, thành phẩm hiện có của Công ty ABC gồm:
Sợi bông gòn (đơn vị tính: “kg”): bắt đấu sản xuất từ tháng 4 năm 2007. Đây là
mặt hang chủ lực của ABC.
Vải thành phẩm: bắt đầu sản xuất từ tháng 7 năm 2007. Thành phẩm vải được
gia công từ vải mộc của chính công ty (ABC nhở một công ty khác gia công vải hộ).
Thành phẩm vải chỉ được dùng để may đồng phục cho công nhân viên, không dùng để
bán.
Vải mộc: hiện chỉ còn tồn kho, ABC ngừng sản xuất vải mộc do tiêu thụ chậm,
chỉ bán ra cho hết lượng tồn.
- Nguồn cung cấp nguyên vật liệu: chủ yếu là các nhà công cụ trong nước do
nguyên liệu đầu vào để sản xuất sợi bông gòn là các phế liệu, bao nhựa hoặc chai
nhựa.
TÌM HIỂU HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ HÀNG TỒN KHO
1.NGUYÊN VẬT LIỆU
Quy trình quản lý kho nguyên vật liệu
- Công ty ABC không có kế hoạch mua hàng từ trước. Khi mua nguyên vật liệu,
kế toán sẽ đến kiểm tra chất lượng và giá cả, sau đó báo cáo với ban giám đốc, nếu
được duyệt, sẽ mua hang và đặt cọc. Khi hàng về đến kho, kế toán căn cứ vào phiếu
cân xe của nhà cung cấp, lập phiếu nhận hang và giao cho bên bán phiếu cân xe, phiếu
nhập kho (chỉ có một liên) giao cho bộ phận kho. Lúc này kế toán không hạch toán gì
trên sổ sách mà chỉ theo dõi lượng hàng nhập trong tháng trên phiếu cân xe. Khi nào
hóa đơn mua hàng về, kế toán mới hạch toán. Hóa đơn được xuất cho nhiều lô hàng
nhập trước đó.
- Trường hợp đến cuối tháng, hàng về nhưng vẫn chưa có hóa đơn, lúc này kế
toán mới hạch toán nhập kho cho những lô hàng chưa có hóa đơn để có thể đối chiếu
lượng nhập với kho.

- Khi xuất kho nguyên vật liệu cho sản xuất: không có phiếu xuất kho nguyên
vật liệu, bộ phận kho ghi nhận số lượng xuất vào một cuốn sổ nhỏ và phó giám đốc
phụ trách sản xuất – Ông K sẽ ký nhận vào mối lần xuất. Khi nhập kho thành phẩm
cũng không có phiếu nhập. Cuối tháng, Ông K căn cứ vào sổ và đi kiểm kê.
Ông K sẽ tự cân đối số lượng xuất tồn trong tháng để lên báo cáo kho gửi cho
ban giám đốc. Sauk hi ban giám đốc kiểm tra, kế toán căn cử vào đó hạch toán xuất
kho trong kỳ (chỉ hạch toán xuất nguyên vật liệu một lần vào cuối tháng). Như vậy,
giữa kế toán và kho không có chênh lệch
Nhận xét: Kiểm soát nội bộ hàng tồn kho không chặt chẽ do kế toán và kho
không ghi nhậnsil độc lập với nhau. Do đó, cuối tháng không thể đối chiếu số liệu
giữa hai bên. Số liệu kế toán dựa hoàn toàn vào số liệu của kho.
Quy trình nhập xuất không có phiếu theo dõi. Cuối tháng, mặc dù có đi kiểm tra
nhưng không có báo cáo, hình thức kiểm kê chỉ là đi một vòng để kiêm tra lại số
lượng một cách tương đối. Do đó, số liệu kiểm kê chốt cuối mỗi tháng không phải là
số liệu cân đếm chính xác.
2. CÔNG CỤ DỤNG CỤ
Công cụ dụng cụ được theo dõi bởi bộ phận bảo trì. Kế toán phân chia công cụ
dụng cụ là 2 tiểu khoản theo dõi trên sổ sách:
Tài khoản 15310 – Dụng cụ phụ tùng thay thế: Đây là loại công cụ dụng cụ sẽ
được phân bổ thời gian nhất định tùy thuộc vào đặc điểm sử dụng.
Tài khoản 15313 – Vật tư khác: là những loại vật tư không tham gia trực tiếp
vào quá trình sản xuất thành phẩm (bao PP và Steel Wire).
Đối với dụng cụ phụ tùng thay thế, kế toán hạch toán:
Nợ tài khoản 627:
Có tài khoản 15310:
Đối với vật tư khác:
Nợ tài khoản 621:- đối với hóa chất

Nợ tài khoản 627:- đối với bao PP và Steel Wire
Nhận xét: Hóa chất do tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất, do đó được
theo dõi trên tài khoản 152, chi tiết Hóa chất sẽ phù hợp hơn với bản chất tài khoản.
3. SẢN PHẨM DỞ DANG
Giá trị sản phẩm dở dang gồm: Chi phí nguyên vật liệu + Chi phí nhân công +
Chi phí sản xuất chung. Chi phí nhân công và chi phí sản xuất chung được phân bổ
cho thành phẩm dở dang theo tỷ lệ.
4. THÀNH PHẨM
Thành phẩm được theo dõi bởi bộ phận kinh doanh. Trong kho hiện tại còn tồn 3
loại thành phẩm (vải mộc, thành phẩm vải và sợi bông gòn) nhưng chỉ có sợi bông
được sản xuất, các thành phẩm còn lại không được sản xuất nữa do khó tiêu thụ, chủ
yếu để bán cho hết lượng tồn.
Nhập kho thành phẩm:
Hàng ngày, bộ phận kho báo cáo lượng xuất nhập thành phẩm với bộ phận kinh
doanh. Qua đó, bộ phận kinh doanh sẽ theo dõi số lượng tồn kho từng ngày để đối
chiếu với đơn đặt hàng và thông báo với khách hàng về thời gian cung ứng hàng. Cuối
tháng, bộ phận kinh doanh lập Báo cáo tổng hợp gửi về phòng kế toán. Sau khi kế
toán đối chiếu số lượng giữa phòng kinh doanh và bộ phận kho khớp nhau sẽ hạch
toán hàng tồn kho. Khi nhập kho thành phẩm, công ty không có phiếu nhập kho.
Xuất kho thành phẩm:
Mục đích xuất:
Xuất bán: Chỉ xuất vải mộc và sợi bông gòn (không có vải thành phẩm)
Xuất mẫu vải mộc cho khách hàng.
Xuất bù do thiếu trọng lượng: trong năm có một số trường hợp ABC phải
xuất bù cho khách hàng (bù vào trọng lượng của bao và dây kẽm đóng gói).
Trong năm không có hàng bán bị trả về.

Hạch toán:
Khi xuất bán: Xuất hàng mẫu:
a) Nợ tài khoản 632: Nợ tài khoản 641:
Có tài khoản 155: Có tài khoản 155:
b) Nợ tài khoản 111/131:
5. MÔ TẢ QUY TRÌNH TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM
Mô tả chung:
Nguyên vật liệu xuất ra có thể theo dõi được cho từng nhóm sản phẩm riêng
biệt.
Quy trình tính giá thành:
Hiện tại, ABC chỉ sản xuất sợi bông gòn (Fiber). Năm 2007 là năm mới bắt đầu
sản xuất sợi bông nên chỉ sản xuất một loại là 7Dx51 (Regular). Năm 2008 tập trung
sản xuất sợi bông nên có them một số mã mới( các mã chỉ khác nhau về quy cách)
Quy trình sản xuất sợi bông gòn của ABC qua 2 giai đoạn chính:
Giai đoạn 1: Từ nguyên vật liệu đem nấu thành chip. Công đoạn này thực hiện
rất nhanh, nên hoàn toàn không có hàng dở dang trên dây chuyền sản xuất vào cuối
ngày. Chip cũng được xem là một loại nguyên vật liệu xuất ra tạo chip nhưng lượng
nhỏ hơn do có hao hụt.
Giai đoạn 2: Chip được nấu chảy và đánh tơi thành sợi bông, sản phẩm dở dang
cuối tháng là chip đang được nấu chảy chưa thành sợi. Mối nguyên vật liệu tham gia
vào quá trình sản xuất đều có mức độ hao hụt khác nhau. Nguyên vật liệu Water Jet
(sợi ướt) là có tỷ lệ hao hụt cao nhất, từ 60% -> 70%. Tỷ lệ hao hụt này thay đổi theo
điều kiện thời tiết hoặc khi thu mua. Water Jet quá ướt làm tỷ lệ hao hụt (trọng lượng
nguyên vật liệu mất đi do mất nước) tăng cao. ABC chấp nhận tỷ lệ hao hụt này.
Trường hợp tỷ lệ hao hụt lên quá cao, ABC sẽ đổi nhà cung cấp hoặc yêu cầu nhà

cung cấp giảm giá cho các lô hàng sau.
Cách xác định giá trị của chip (sản phẩm giai đoạn 1):
Bước 1: Xác định tổng số nguyên vật liệu trước khi đưa vào sản xuất (1):
(1) = Tồn đầu kỳ + Mua trong kỳ
Bước 2: Xác định số nguyên vật liệu chưa sử dụng còn lại cuối tháng (2):
Bước 3: Xác định số nguyên vật liệu dung để tạo chip = (1) – (2)
Toàn bộ chip tạo ra sẽ được nhập kho. Tuy nhiên, số lượng chip nhập kho sẽ
bằng đúng với giá trị của nguyên vật liệu tạo ra nó.
Cách xác định giás thành phẩm (sản phẩm cuối cùng của giai đoạn 2):
- Tính cho phần giá trị nguyên vật liệu:
Giá trị NVL của Tổng giá trị NVL Giá trị Giá trị
thành phẩm = (chip) đưa vào - sản phẩm phụ - sản phẩm
sản xuất được sản xuất (nếu có) dở dang
Giá trị sản phẩm phụ = Số lượng theo kiểm kê x Đơn giá
- Tính cho phần chi phí nhân công, sản xuất chung:
Bước 1: Xác định tổng số lượng nguyên vật liệu (chip) đã cấu thành trong thành
phẩm và sản phẩm dở dang (3).
Bước 2: Xác định chi phí nhân công, sản xuất chung phân bổ cho thành phẩm và
sản phẩm dở dang:
Đơn giá chi phí Giá trị tồn đầu kỳ của sản phẩm dở dang + Tổng
nhân công chi phí nhân công (hoặc chi phí sản xuất chung)
(hoặc chi phí sản =
xuất chung) (4) (3)

Giá trị chi phí nhân công Tổng kg nguyên vật liệu
(sản xuất chung) = cấu thành X (4)
của thành phẩm thành phẩm nhập kho
Giá trị chi phí nhân công Tổng kg nguyên vật liệu
(sản xuất chung) = cấu thành X (4)
của sản phẩm dở dang thành phẩm dở dang
* Nhận xét: Cách tính giá thành theo mô tả là hợp lý.
2.3.1.3. Lập kế hoạch kiểm toán chi tiết và lên chương trình kiểm toán
Sau khi thực hiện các công việc trên, nhóm kiểm toán sẽ tổng hợp kết
quả thu được và lập Bảng tổng hợp kế hoạch kiểm toán và trình lên chuyên
viên quản lý cao cấp và ban giám đốc. Ban giám đốc sẽ xác định phạm vi cụ
thể trong bảng tổng hợp kế hoạch kiểm toán. Quy mô, hình thức của thông tin
trong bảng này thay đổi theo quy mô, hình thức và độ phức tạp của việc kiểm
toán.
Trong Bảng tổng hợp kế hoạch kiểm toán, kiểm toán viên trình bày
thông tin chung về: Hiểu biết về khách hàng, hiểu biết về quy trình kế toán,
đánh giá rủi ro kiểm toán và môi trường kiểm soát, đánh giá mức độ trọng
yếu,…Sau khi tổng hợp kế hoạch kiểm toán, kiểm toán viên sẽ cập nhập các
rủi ro chi tiết, các sai sót tiềm tàng cũng như các tài khoản bị ảnh hưởng được
xác định để đưa ra các thủ tục kiểm toán thích hợp. Đối với các tài khoản
trọng yếu, kiểm toán viên phải đánh giá được rủi ro đối với số dư tài khoản và
mức độ sai sót tiềm tàng từ đó xây dựng kế hoạch kiểm toán đối với tài khoản
trọng yếu (hồ sơ tham chiếu 1820).
Hàng tồn kho, như đã trình bày ở trên, bản thân nó luôn chứa đựng nhiều
yếu tố dẫn đến sai phạm hoặc gian lận, có ảnh hưởng lớn đến tình hình tài
chính của mối doanh nghiệp. Do đó, hàng tồn kho luôn được coi là khoản

mục trọng yếu, kiểm toán viên sẽ lập kế hoạch kiểm toán chi tiết cho tài
khoản này. Kế hoạch được lập trên cơ sở đánh giá rủi ro liên quan đến kiểm
toán khoản mục hàng tồn kho.
Rủi ro được xác định thông qua: đánh giá những áp lực từ phía ban giám
đốc khách hàng (nếu có), từ điều kiện thị trường, xem xét liệu có những thay
đổi trong chính sách tính giá, phương pháp hạch toán kế toán hàng tồn kho,
thực hiện một số thủ tục phân tích ban đầu đối với hàng tồn kho. Thông qua
phân tích số dư tài khoản, phân tích những yếu tố có thể mang lại rủi ro, sai
sót khi hạch toán kế toán hàng tồn kho. Kiểm toán viên xác định mức độ rủi
ro đối với số dư tài khoản và rủi ro tiềm tàng, từ đó xây dựng độ tin cậy kiểm
toán, phương hướng áp dụng các kĩ thuật kiểm toán. Chương trình kiểm toán
khoản mục hàng tồn kho (mẫu chuẩn) của Công ty kiểm toán AISC được
trình bày tại phụ lục 01.
Công ty ABC là khách hàng kiểm toán năm đầu của AISC, qua các kết
quả phân tích, thêm vào đó tính thận trọng nghề nghiệp nên kiểm toán viên
đánh giá rủi ro tiềm tàng ở mức khá cao, rủi ro kiểm soát ở mức trung bình.
Vì vậy, kiểm toán viên sẽ thực hiện ít các thủ tục rà soát mà tập trung vào
thực hiện các thủ tục kiểm tra chi tiết trong phần kiểm toán khoản mục hàng
tồn kho.
2.3.1.4. Thực hiện kiểm toán
* Chứng kiến kiểm kê hàng tồn kho
Mục đích của kiểm toán viên khi thực hiện thủ tục này là để đạt được các
mục tiêu về: tính hiệu lực, tính đầy đủ, ghi chép, khóa sổ và đánh giá hàng tồn
kho. Kiểm toán viên kiểm tra xem công ty ABC có thực hiện ghi chép hàng
tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên hợp lý và đáng tin cậy như
đã mô tả trong giấy làm việc số 5420 – “Ghi chú hệ thống – Hàng tồn kho”
hay không, số lượng hàng tồn kho cuối kỳ có còn hợp lý vào thời điểm kiểm

ĐỀ TÀI: Chu trình kiểm toán hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính

ĐỀ TÀI: Chu trình kiểm toán hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to ĐỀ TÀI: Chu trình kiểm toán hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính

Similar to ĐỀ TÀI: Chu trình kiểm toán hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính (20)

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (18)

ĐỀ TÀI: Chu trình kiểm toán hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính