1. Õ¿íèé ôèçèîëîãè
Ýñèéí ìåìáðàíû ¿¿ðýã, ¿éë
àæèëëàãàà
ÀÓ-íû магистр Д .Сарангэрэл

2. Ýñèéí ôèçèîëîãè
Àìüä áèå ìàõáîäûí á¿òýö-¿éë àæèëëàãààíû ¿íäñýí íýãæ
íü ýñ þì.
• Öî÷ðîõ ÷àíàð
• Ñýðýõ ÷àíàð
• Äàìæóóëàõ ÷àíàð
• Àãøèõ ÷àíàð
• Áîäèñûí ñîëèëöîî
• Ø¿¿ðýë ÿëãàðóóëàõ
• Ýñèéí àìüñãàë
• ͺõºí òºëæèõ

3. Ýñèéí åðºíõèé á¿òýö

4. Ñýðýìòãèé ýñ
Ñýðýõ ÷àíàðààðàà áóñäààñàà èë¿¿ ýñ¿¿äèéã
ñýðýìòãèé ýñ ãýíý.
• Áóë÷èíãèéí ýñ
• Áóë÷èðõàéí ýñ
• Ìýäðýëèéí ýñ

5. Ñýðýìòãèé ýñ
Ñýðýìòãèé ýñ¿¿ä äàðààõ åðºíõèé øèíæ ÷àíàðòàé. ¯¿íä:
• Ñýðýõ ÷àíàð
• Ñýðëèéã äàìæóóëàõ
• ¯¿ðýãò õºäëºíãè ÷àíàð-ëàáèëüíîñòü
• Ðåôðàêòåð ÷àíàð
• ªâºðìºö ¿éë àæèëëàãàà

6. Ýñèéí ìåìáðàí
Àìüä ýñèéã á¿òýö-¿éë àæèëëàãààíû íýãæ áîëãîí
áóñäààñ òóñãààðëàæ áàéäàã á¿òýö áîë ýñèéí ìåìáðàí
þì.
• ªíäºð ñîíãîí íýâòð¿¿ëýõ ÷àíàðòàé ø¿¿ëò¿¿ð
• Øèíãýí óðñàìòãàé òºëºâòýé
• 6-12 íì çóçààíòàé

7. Ýñèéí ìåìáðàíû ¿¿ðýã
• Ýñèéí ãàäààä áîëîí äîòîîä îð÷íû õîîðîíä áîäèñûí
ñîëèëöîî ÿâàãäàõàä îðîëöîíî.
• Ýñèéí äîòîð ìýäýýëýë äàìæóóëíà.
• Ýñèéí ìåìáðàíû ãàäíàõ ãëèêîêàëèêñ äàâõàðãà
íü ýñ ýñýý òàíèõ áèîëîãèéí ìàðêåð áîëíî.
• Ýñ õýëáýðýý ººð÷ëºõ, õºäºë㺺í õèéæ
øèëæèõýä ÷óõàë ¿¿ðýãòýé.

8. Ýñèéí ìåìáðàíû á¿òýö
• Ëèïèä
• Óóðàã
• Í¿¿ðñ óñ

10. Мембраны липид

11. Ìåìáðàíû ëèïèäèéí òºðºë
• Ôîñôîëèïèä
• Õîëåñòðîë
• Ãëèêîëèïèä

12. Мембраны липид

13. Ëипидийн õîñ äàâõàðãûí óðñàìòãàé ÷àíàð

14. Ìåìáðàíû óóðãèéí áàéðëàë

15. Ìåìáðàíû óóðãèéí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã

16. Ýñ õîîðîíäûí õîëáîîñ

17. Ýñèéí ìåìáðàíû нүүрс ус

18. Ýñèéí ìåìáðàíû нүүрс усны үүрэг
• Ìåìáðàíû ãàäàðãóó ñºðºã öýíýãòýé áàéõ íºõöºë
áîëíî.
• Ýñèéí ìåìáðàíû ãàäíà ãàäàðãóóãààð
ãëèêокаликсèéн давхарга үүсгэнэ . /
ýñ
õîîðîíäûí õîëáîîñûã áýõæ¿¿ëäýã./
• Өвөрмөц антигений үүрэг гүйцэтгэж эс –
эсээ таних , харилцан үйлчлэх үйл
ажиллагаанд оролцоно .

19. Ýñèéí ìåìáðàíààð áîäèñ òýýâýðëýãäýõ
Эсийн мембранаар бодис тээвэрлэгдэх үйл
ажиллагаа нь бие махбодын бүх эд
эрхтэний үйл ажиллагааны үндэс болно .
Тухайлбал :
• Эсийн бодисын солилцоо – эсэд
хэрэгтэй тэжээлийн бодисоор хангах
• Сэрэмтгий эсэд сэрэл үүсэх
• Óóøãè болон эä, эсийн хийн солилцоо
• Õîäîîä ãýäýñíèé çàìä òýæýýëèéí áîäèñóóä
øèìýãä¿¿ëýõ
• Áººðºíä øýýñ ¿¿ñãýõ

20. Ýñèéí ìåìáðàíààð áîäèñ òýýâýðëýãäýõ
Эсийн мембранаар
бодис тээвэрлэгдэх
хэлбэр , механизм нь :
• Тухайн бодисын
шинж чанар , хэмжээ
• Эсийн мембраны
нэвчимхий
чанараас хамаарна .

21. Èäýâõòýé òýýâýðëýëòèéí õýëáýð¿¿ä:
Êîòðàíñïîðò:
• Ñèìïîðò – 2 áîäèñûã
ìåìáðàíààð íýã ÷èãëýëä
纺âºðëºõ
• Àíòèïîðò – 2 áîäèñûã
ìåìáðàíààð õàðèëöàí
ýñðýã ÷èãëýëä 纺âºðëºõ

22. Суваг уураг
Мембраны суваг уургууд нь ºíäºð сонгон
нэвтрүүлэх шинж чанартай .
• Ñуваг óóðàã á¿ð òîäîðõîé нэг ионыг л
нэвчүүлдэг. – Na+, K +, Ca2+, Cl– ионы суваг
• Эсийн төлөв байдàл - нээлт т эй ба
хаалт т ай
• Íýãæ õóãàöààíä õýð îëîí èîí íýâ÷¿¿ëýõ ÷àäâàð –
ò¿ðãý áà óäààí
í

23. Суваг уураг
Ионы суваг
идэвхжиж нээгдэх
болон хаагдах
чанараас нь
хамаарч :
• Цахилгаан
зохицуулгатай
• Химийн
зохицуулгатай

24. Ýñèéí ìåìáðàíààð áîäèñ òýýâýðëýãäýõ
Ýñèéí ìåìáðàíààð áîäèñ òýýâýðëýãäýõ õýëáýð:
• Èäý âõã¿é òý âý ëò (ýíãèéí äèôôóç,
ý ðëý
õºíãºâ÷èëñºí äèôôóç, îñìîñ, ôèëüòðàö):
êèíåòèê ýíåðãè áîëîí ãèäðîñòàòèê äàðàëòûí
çºð¿¿ãýýð ýíåðãè çàðöóóëàãäàõã¿é áîäèñ
纺âºðëºãäºíº.
• Èäýâõòý òý âý ëò (óóññàí áîäèñóóäûí
é ý ðëý
èäýâõòýé òýýâýðëýëò, ýêçîöèòîç, ýíäîöèòîç):
ýíåðãè áóþó ÀÒÔ çàðöóóëàãäàæ áîäèñ
òýýâýðëýãäýíý.

25. • Идэвхгүй тээвэрлэлт : ууссан
Эсийн мембранаар
О ñìîñ бодисын
концентрац багатай хэсгээс концентрац
ихтэй хэсэг рүү усны молекул нэвчих
үзэгдэл
• Эсийн мембраны зарим хэсэг ууссан
бодисыг нэвчүүлдэггүй зөвхөн усны
молекулыг нэвчүүлэх шинж чанартай
байдаг

26. Дèôôóç
• Эсийн мембранаар ууссан бодисууд
концентрац ихтэй хэсгээс багатай хэсэг рүү
концентрацийн зөрүүний дагуу нэвчих
үзэгдэл
• Ууссан бодисын шинж чанараас хамаарч
энгийн ба хөнгөвчилсөн диффуз

27. Энгийн диффуз : Хийн солилцоо

28. Ýñèéí ìåìáðàíààð áîäèñ òýýâýðëýãäýõ
• Ýíãèéí äèôôóç:
• Òîñîíä óóñäàã,
öýíýãã¿é, æèæèã
ìîëåêóëóóä øóóä
ëèïèäèéí õîñ
äàâõðàãààð íýâ÷èíý
• Öýíýãòýé, óñàíä
óóñäàã æèæèã
ìîëåêóëóóä ñóâàã
óóðãààð íýâ÷èíý

29. Õºíãºâ÷èëñºí äèôôóç
• Õºíãºâ÷èëñºí äèôôóç –
òîì, öýíýãòýé
ìîëåêóëóóä 纺âºðëºã÷
óóðàãòàé íýãäýæ
концентрацийн
зөрүүний дагуу
тээвэрлэгдэнэ .
• Æèøýý íü: ãëþêîç,
àìèíõ¿÷èë

30. Ôèëüòðàö
• Óñ áîëîí ò¿¿íä óóññàí áîäèñóóä ìåìðáàíààð
ãèäðîñòàòèê äàðàëòûí çºð¿¿ãýýð íýâòðýõ ¿éë
ÿâö
• Äàðàëòûí çºð¿¿ íü óóñìàëûã äàðàëò èõòýé
õýñãýýñ íü áàãàòàé õýñýã ð¿¿ ò¿ëõýíý.
• Цусны бичил эргэлтэнд бодисын
солилцоо явагдах , бөөрөнд шээс үүсэх
үйл ажиллагаа фильтрацийн
механизмаар явагдана .

31. Ôèëüòðàö

32. Èäýâõòýé 纺âºðëºëò
• Áîäèñóóäûã ìåìáðàíààð ÀÒÔ-èéí çàðöóóëæ,
концентрацийн зөрүүний эсрэг зүгт
纺âºðëºíº.
• Èäýâõòýé 纺âºðëºëò íü ìåìáðàí äýýðõ 纺âºðëºã÷
óóðãèéí òóñëàìæòàéãààð ÿâàãäàõ áºãººä ýäãýýð
óóðãóóäûã “øàõóóðãà óóðàã” ãýæ íýðëýíý.
• Àíõäàã÷
• Õî¸ðäîã÷

33. Íàòðè-êàëèéí øàõóóðãà

34. Na+/
ãëþêîçûí 纺âºðëºëò

35. Ìàêðîìîëåêóëò íýãäë¿¿äèéí 纺âºðëºëò
• Ýíäîöèòîç
• Ýêçîöèòîç

36. Ìàêðîìîëåêóëò íýãäë¿¿äèéí 纺âºðëºëò

37. Анхаарал хандуулсанä
баярлалаа.