รากศัพท์ชีวะช่วยในการเดาความหมายของศัพท์ในวิชาชีววิทยา

1. biological terms (รากศัพทในชีววิทยา)
Prefixes
A
a-,ab- from, away, apart (abduct, move away from the midline of the body)
จาก, หาง, นอกเหนือ (abduct, ยายออกจากแกนรางกาย)
a-, an-, un- less, lack, not (asymmetrical, not symmetrical)
นอย, ขาด, ไม (asymmetrical, ไมสมมาตร)
ad- (also af-, ag-, an-, ap-) to, toward (adduct, move toward the midline of the body)
ตอ (adduct, ตอเขาสูแกนรางกาย)
allo- different (allometric, growth for different parts of the body during development)
แตกตาง, อื่นๆ (allometric, การเจริญเติบโตของสวนหนึ่งของสิ่งมีชีวิตที่สัมพันธในระหวางที่มีการเจริญเติบโต)
ambi- both sides (ambidextrous, able to use either hand)
ทั้งสองดาน (ambidextrous, สามารถใชอีกมือได)
andro- a man (androecium, the male portion of a flower)
เพศผู (androecium, สวนที่เปนเพศผูของดอกไม)
anis- unequal (anisogamy, sexual reproduction in which the gametes are of unequal sizes)
ที่ไมเทากัน (anisogamy, การสืบพันธุแบบอาศัยเพศที่เซลลสืบพันธุมีขนาดไมเทากัน)
ante- forward, before (anteflexion, bending forward)
ขางหนา, กอน (anteflexion, ดัดไปขางหนา)
anti- against (antibody, proteins that have the capacity to react against foreign substances in the body)
ตอตาน (antibody, โปรตีนมีศักยภาพที่จะตอตานกับสารตางๆ ในรางกาย)
auto- self (autotroph, organism that manufactures its own food)
ตัวเอง (autotroph, สิ่งมีชีวิตที่ผลิตอาหารดวยตัวเอง)
B
bi- two (biennial, a plant that takes two years to complete its life cycle)
สอง (biennial, พืชสองฤดูคือพืชที่จบวงจรชีวิตภายใน 2 ป หรือ 2 ฤดู)
bio- life (biology, the study of life)
ชีวิต (biology, การศึกษาสิ่งมีชีวิต)
C
circum-, circ- around (circumcision, a cutting around)
รอบ, ลอม, ลอมรอบ (circumcision, การตัดรอบๆ หรือขริบ)
co-, con- with together (congenital, existing with or before birth)
ที่มีรวมกัน (congenital, มีมาแตกําเนิด)
contra- against (contraception, against conception)
ตอตาน (contraception, ตอตานแนวความคิดหรือการคุมกําเนิด)
cyt- cell (cytology, the study of cells)
เซลล (cytology, การศึกษาเซลลหรือเซลลวิทยา)
D
di- two (disaccharide, a compound made of two sugar molecules chemically combined)
สอง (disaccharide, มีนํ้าตาลโมเลกุลเดี่ยวสองตัวมาตอกัน เชน มอลโทส (กลูโคสกับกลูโคส))

2. dis- apart (dissect, cut apart)
แยกจาก (dissect, ผาหรือชําแหละ)
E
ecto- outside (ectoderm, outer layer of cells)
ขางนอก (ectoderm, เนื้อเยื่อชั้นนอก)
end-, endo- within, inner (endoplasmic reticulum, a network of membranes found within the cytoplasm)
อยูภายใน, ชั้นใน (endoplasmic reticulum, มีโครงสรางเปนระบบทอเชื่อมประสานกันทั้งเซลล
พบภายในไซโทพลาสซึม)
epi- on, upon (epidermis, upon the dermis)
บน, ตาม (epidermis, บนผิวหนัง)
ex-, e-, ef- out from, out of (extension, a straightening out)
ออก, ออกจาก (extension, การยืดออก)
extra- outside, beyond (extraembryonic membrane, a membrane that encircles and
protects the embryo)
ขางนอก, เหนือ (extraembryonic membrane, เยื่อหุมที่ลอมรอบและปกปองตัวออนหรือเยื่อหุมรอบเอ็มบริโอ)
G
gravi- heavy (gravitropism, growth of a plant in response to gravity)
ความถวง, นํ้าหนัก (gravitropism, การเจริญเติบโตของพืชตามแรงโนมถวง)
H
hemi- half (cerebral hemisphere, lateral half of the cerebrum)
ครึ่ง (cerebral hemisphere, ครึ่งหนึ่งของดานขางของสมองสวนหนา)
hetero- other, different (heterozygous, having unlike members of a gene pair)
อื่นๆ, ที่แตกตางกัน (heterozygous, ลักษณะของจีโนไทปที่มียีนทั้งคูแตกตางกัน)
homeo- unchanging, steady (homeostasis, reaching a steady state)
ไมเปลี่ยน, คงที่ (homeostasis, เขาสูสภาวะคงที่)
homo-, hom- same (homologous, corresponding in structure; homozygous, having identical members of
a gene pair)
เหมือน (homologous, ลักษณะของจีโนไทปที่มียีนทั้งคูเหมือนกัน)
hyper- excessive, above normal (hypersecretion, excessive secretion)
มากเกินไป, เหนือปกติ (hypersecretion, การหลั่งที่มากเกินไป)
hypo- under, below, deficient (hypotonic, a solution whose osmotic pressure is less than that of
a solution with which it is compared)
ภายใต, ดานลาง, ที่ขาด (hypotonic, สารละลายที่มีความเขมขนตํ่ากวาสารละลายภายในเซลล)
I
in-, im- not (incomplete flower, a flower that does not have one or more of the four main parts)
ไม (incomplete flower, ดอกที่มีสวนประกอบของดอกไมครบทั้ง 4 สวน ในดอกเดียวกัน)
inter- between, among (interstitial, situated between parts)
ระหวาง, ทามกลาง (interstitial, อยูระหวางชิ้นสวน)
intra- within (intracellular, within the cell)
ภายใน (intracellular, ภายในเซลล)

3. iso- equal, like (isotonic, equal osmotic pressure)
เทากัน, เหมือน (isotonic, แรงดันออสโมติกทั้งภายนอกและภายในเซลลเทากัน)
M
macro- large (macronucleus, a large polyploidy nucleus found in ciliates)
ใหญ (macronucleus, พวกที่มีนิวเคลียสขนาดใหญ พบในโพรทิสตที่ใชซิเลีย)
mal- bad, abnormal (malnutrition, poor nutrition)
ไมดี, ผิดปกติ (malnutrition, ไมมีคุณคาทางโภชนาการ)
mega- large, great (megakaryocyte, giant cell of bone marrow)
ใหญ, ดีมาก (megakaryocyte, เซลลขนาดใหญของไขกระดูก)
meso- middle (mesoderm, middle tissue layer of the animal embryo)
ตรงกลาง (mesoderm, เนื้อเยื่อชั้นกลางของเอ็มบริโอสัตว)
meta- after, beyond (metaphase, the stage of mitosis after prophase)
หลังจาก, เหนือ (metaphase, ระยะของการ mitosis ที่เกิดหลังจากระยะ prophase)
micro- small (microscope, instrument for viewing small objects)
เล็ก (microscope, เครื่องมือสําหรับการดูวัตถุขนาดเล็ก)
mono- one (monocot, a group of flowering plants with one cotyledon)
หนึ่ง (monocot, กลุมของพืชดอกที่มีหนึ่งใบเลี้ยง)
O
oligo- small, few scant (oligotrophic lake, a lake deficient in nutrients and organisms)
ขนาดเล็ก, มีนอย (oligotrophic lake, ทะเลสาบที่ขาดธาตุอาหารและสิ่งมีชีวิต)
oo- egg (oocyte, cell that gives rise to an egg cell)
ไข (oocyte, เซลลที่ทําใหเกิดเซลลไข)
P
paedo- a child (paedomorphosis, the preservation of a juvenile characteristic in an adult)
เด็ก (paedomorphosis, ลักษณะบางอยางของเด็กที่รักษาไวใหอยูตลอดชีวิต)
para- near, beside, beyond (paracentral, near the center)
ใกล, ขาง, เกิน (paracentral, ใกลศูนยกลาง)
peri- around (pericardial membrane, membrane that surrounds the heart)
รอบๆ (pericardial membrane, เยื่อหุมที่ลอมรอบหัวใจ)
photo- light (phototropism, growth of a plant in response to the direction of light)
แสง (phototropism, การเจริญเติบโตของพืชโดยมีแสงเปนสิ่งเรา)
poly- many, much, multiple, complex (polysaccharide, a carbohydrate composed of
many simple sugars)
มาก, หลาย, ที่ซับซอน (polysaccharide, คารโบไฮเดรตที่ประกอบดวยนํ้าตาลโมเลกุลเดี่ยวจํานวนมาก)
post- after, behind (postnatal, after birth)
หลังจาก, หลัง (postnatal, หลังการคลอด)
pre- before (prenatal, before birth)
กอน (prenatal, กอนคลอด)
pseudo- false (pseudopod, a temporary protrusion of a cell, i.e.; “false foot”)
ปลอม, เทียม (pseudopod, สิ่งที่ยื่นออกมาจากเซลล นั่นคือ "ขาเทียม")

4. R
retro- backward (retroperitoneal, located behind the peritoneum)
ยอนกลับ (retroperitoneal, ตั้งอยูดานหลังเยื่อบุชองทอง)
S
semi- half (semilunar, half-moon)
ครึ่ง (semilunar, พระจันทรครึ่งดวง)
sub- under (subcutaneous tissue, immediately under the skin)
ใต (subcutaneous tissue, ชั้นใตผิวหนัง)
super, supra- above (suprarenal, above the kidney)
เหนือ (suprarenal, เหนือไต)
sym- with, together (sympatric speciation, evolution of a new species within the same
geographic region as the parent species)
กับ, ดวยกัน (sympatric speciation, เปนรูปแบบการเกิดสปชีสใหมที่ประชากรอาศัยอยูในพื้นที่เดียวกัน)
syn- with, together (syndrome, a group of symptoms that occur together and characterize a disease)
กับ, ดวยกัน (syndrome, อาการของโรคตางๆ ที่เกิดขึ้นพรอมๆ กัน)
T
trans- across, beyond (transport, carry across)
ขาม, นอกเหนือ (transport, ขนสง)
Suffixes
A
-able,-ible able (viable, able to live)
สามารถ (viable, สามารถมีชีวิตอยูได)
-ad used in anatomy to from adverbs of direction (cephalad, toward the head)
ใชในกายวิภาค ในรูปแบบของกริยาวิเศษณที่ใชบอกทิศทาง (cephalad, ไปทางหัว)
-asis, -asia, -esis condition or state of (euthanasia, state of “good death”)
เงื่อนไขหรือสถานะของ (euthanasia, สถานะ "ตายอยางไมเจ็บปวด")
C
-cide kill, destroy (biocide, substance that kills living things)
ฆา, ทําลาย (biocide, สารที่ฆาสิ่งมีชีวิต)
E
-emia condition of blood (anemia, a blood condition in which there is a lack of red blood cells)
สภาวะของเลือด (anemia, สภาพของเลือดที่ขาดเซลลเม็ดเลือดแดง)
G
-gen something produced or generated (pathogen, an organism that produces disease)
สิ่งที่่ผลิตหรือที่สราง (pathogen, สิ่งมีชีวิตที่ทําใหเกิดโรค)
-gram record, write (electrocardiogram, a record of the electrical activity of the heart)
บันทึก, เขียน (electrocardiogram, บันทึกคลื่นไฟฟาหัวใจ)

5. -graph record, write (electrocardiograph, an instrument for recording the electrical activity of the heart)
บันทึก, เขียน (electrocardiograph, เครื่องตรวจวัดสําหรับบันทึกคลื่นไฟฟาหัวใจ)
I
-ic adjective-forming suffix that means of the pertaining to (ophthalmic, of or pertaining to the eye)
เกี่ยวกับ (ophthalmic, หรือที่เกี่ยวของกับตา)
-itis is inflammation of (appendicitis, inflammation of the appendix)
การอักเสบของ (appendicitis, ไสติ่งอักเสบ)
L
-logy study or science of (cytology, study of cells)
การศึกษาหรือวิทยาศาสตรของ (cytology, การศึกษาเซลล)
O
-oid like, in the form of (thyroid, in the form of a shield, referring to the shape of the thyroid gland)
เหมือน, ในรูปแบบของ (thyroid, ในรูปแบบของโล หมายถึงรูปรางของตอมไทรอยด)
-oma tumor (carcinoma, a malignant tumor)
มะเร็ง (carcinoma, มะเร็งเนื้องอก)
-osis indicates disease (psychosis, a mental disease)
บงชี้ถึงโรค (psychosis, โรคทางจิต)
P
-pathy disease (dermopathy, disease of the skin)
โรค (dermopathy, โรคผิวหนัง)
-phyll leaf (mesophyll, the middle tissue of the leaf)
ใบไม (mesophyll, เนื้อเยื่อตรงกลางของใบ)
S
-scope instrument for viewing or observing (microscope, instrument for viewing small objects)
เครื่องมือสําหรับการดูหรือการสังเกต (microscope, เครื่องมือสําหรับการดูวัตถุขนาดเล็ก)
Some Common Word Roots
A
abscis cut off (abscission, the falling off of leaves or other plant parts)
ตัดออก (abscission, การรวงของใบหรือชิ้นสวนอื่นๆ ของพืช)
angi, angio vessel (angiosperm, a plant that produces seeds enclosed within a fruit or “vessel”)
หลอด (angiosperm, พืชที่ผลิตเมล็ดอยูภายในผล)
apic tip, apex (apical meristem, area of cell division located at the tips of plant stems and roots)
ปลาย, ยอด (apical meristem, บริเวณที่มีการแบงเซลลอยูที่ปลายของลําตนและรากของพืช)
arthr joint (arthropods, invertebrate animals with jointed legs and segmented bodies)
ขอ, ขอตอ (arthropods, สัตวไมมีกระดูกสันหลังที่มีขาและรางกายเปนขอปลอง)
aux grow, enlarge (auxin, a plant hormone involved in growth and development)
เติบโต, ขยายขนาด (auxin, ฮอรโมนพืชที่เกี่ยวของกับการเจริญเติบโตและการพัฒนา)

6. B
blast a formative cell, germ layer (osteoblast, cell that gives rise to bone cells)
เซลลตัวออน, เนื้อเยื่อตัวออน (osteoblast, เซลลที่กอใหเกิดเซลลกระดูก)
brachi arm (brachial artery, blood vessel that supplies the arm)
แขน (brachial artery, เสนเลือดที่ไปยังแขน)
bry grow, swell (embryo, an organism in the early stages of development)
เติบโต, บวม (embryo, สิ่งมีชีวิตที่อยูในชวงแรกของการพัฒนา)
C
cardi heart (cardiac, pertaining to the heart)
หัวใจ (cardiac, ที่เกี่ยวของกับหัวใจ)
carot carrot (carotene, a yellow, orange, or red pigment in plants)
แครอท (carotene, รงควัตถุสีเหลือง, สม หรือแดงในพืช)
cephal head (cephalad, toward the head)
หัว (cephalad, ไปยังหัว)
cerebr brain (cerebral, pertaining to the brain)
สมอง (cerebral, ที่เกี่ยวของกับสมอง)
cervic, cervix neck (cervical, pertaining to the neck)
คอ (cervical, ที่เกี่ยวของกับคอ)
chlor green (chlorophyll, a green pigment found in plants)
สีเขียว (chlorophyll, รงควัตถุสีเขียวที่พบในพืช)
chondr cartilage (chondrocyte, a cartilage cell)
กระดูกออน (chondrocyte, เซลลกระดูกออน)
chrom color (chromosome, deeply staining body in nucleus)
สียอม (chromosome, โครงสรางที่ติดสีเขมในนิวเคลียส)
cili small hair (cilium, a short fine cytoplasmic hair projecting from the surface of a cell)
ผมเสนเล็ก (cilium, ขนสั้นๆ ที่อยูบริเวณผิวของเซลล)
coleo a sheath (coleoptile, a protective sheath that encircles the stem in grass seedlings)
ปลอก (coleoptile, เนื้อเยื่อหุมแรกเกิด)
conjug joined (conjugation, a sexual phenomenon in certain protists)
รวม (conjugation, จับคูกันเพื่อแลกเปลี่ยนสารพันธุกรรมพบในโพรทิสต)
cran skull (cranial, pertaining to the skull)
กะโหลก (cranial, เกี่ยวกับกะโหลกศีรษะ)
D
decid falling off (deciduous, a plant that sheds its leaves at the end of the growing season)
ลดลง (deciduous, พืชที่ผลัดใบออกเมื่อหมดฤดูกาล)
dehis split (dehiscent fruit, a fruit that splits open at maturity)
แตกแยก (dehiscent fruit, ผลไมที่แกและแตกออกเมื่อโตเต็มที่)
derm skin (dermatology, study of the skin)
ผิวหนัง (dermatology, การศึกษาผิวหนัง)

7. E
ecol dwelling, house (ecology, the study of organisms in relation to their environment, i.e.,
“their house”)
ที่อยูอาศัย, บาน (ecology, การศึกษาความสัมพันธของสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดลอม คือ "บานของสิ่งมีชีวิต")
enter intestine (enterobacteria, a group of bacteria that includes species that inhabit the intestines of
humans and other animals)
ลําไส (enterobacteria, กลุมของแบคทีเรียที่มีสายพันธุอาศัยอยูในลําไสของคนและสัตวอื่นๆ)
evol to unroll (evolution, descent with modification gradual directional change)
คลี่ออก, มวนออก (evolution, เชื้อสายที่คอยๆ มีการดัดแปลงและเปลี่ยนทิศทาง)
F
fil a thread (filament, the thin stalk of the stamen in flowers)
ดาย (filament, ทอบางๆ ของเกสรดอกไมเพศผู)
G
gamet a wife or husband (gametangium, the part of a plant, protist, or fungus that produces
reproductive cells)
ตัวเมียหรือตัวผู (gametangium, เปนสวนหนึ่งของพืช, โพรทิสตหรือฟงไจซึ่งทําหนาที่สรางเซลลสืบพันธุ)
gastr stomach (gastrointestinal tract, the digestive tract)
กระเพาะอาหาร (gastrointestinal tract, ระบบทางเดินอาหาร)
glyc, glycol sweet, sugar (glycogen, storage form of glucose)
หวาน, นํ้าตาล (glycogen, รูปแบบการสะสมของกลูโคส)
gon seed (gonad, an organ that produces gametes)
เมล็ด (gonad, อวัยวะที่ผลิตเซลลสืบพันธุ)
gutt a drop (guttation, loss of water as liquid “drop” from plants)
หยด (guttation, การสูญเสียนํ้าในรูปของหยดนํ้าจากพืช)
gymn naked (gymnosperm, a plant that produces seeds that are not enclosed with a fruit, i.e.,“naked”)
เปลือย (gymnosperm, พืชเมล็ดเปลือย)
H
hem blood (hemoglobin, the pigment of red blood cells)
เลือด (hemoglobin, รงควัตถุของเซลลเม็ดเลือดแดง)
hepat liver (hepatic, of or pertaining to the liver)
ตับ (hepatic, ที่เกี่ยวของกับตับ)
hist tissue (histology, study of tissues)
เนื้อเยื่อ (histology, การศึกษาเนื้อเยื่อ)
hydr water (hydrolysis, a breakdown reaction involving water)
นํ้า (hydrolysis, ปฏิกิริยาการสลายโดยใชนํ้ามาเกี่ยวของ)
L
leuk white (leukocyte, white blood cell)
ขาว (leukocyte, เซลลเม็ดเลือดขาว)

8. M
menin membrane (meninges, the three membranes that envelop the brain and spinal cord)
เยื่อ (meninges, เนื้อเยื่อสามชั้นที่หอหุมสมองและไขสันหลัง)
morph form (morphogenesis, development of body form)
รูปแบบ (morphogenesis, การเปลี่ยนแปลงทางรูปราง)
my, myo muscle (myocardium, muscle layer of the heart)
กลามเนื้อ (myocardium, ชั้นกลามเนื้อของหัวใจ)
myc a fungus (mycelium, the vegetative body of a fungus)
รา (mycelium, โครงสรางที่ใชในการสืบพันธุของรา)
N
nephr kidney (nephron, microscopic unit of the kidney)
ไต (nephron, หนวยที่มีขนาดเล็กของไต)
neur, nerv nerve (neuromuscular, involving both the nerves and muscles)
เสนประสาท (neuromuscular, ที่เกี่ยวของกับเสนประสาทและกลามเนื้อ)
O
occiput back part of the head (occipital, back region of the head)
สวนดานหลังของหัว (occipital, บริเวณดานหลังของหัว)
ost bone (osteology, study of bones)
กระดูก (osteology, การศึกษากระดูก)
P
path disease (pathologist, one who studies disease processes)
โรค (pathologist, คนที่ศึกษากระบวนการเกิดโรค)
ped, pod foot (bipedal, walking on two feet)
เทา (bipedal, เดินดวยสองเทา)
pell skin (pellicle, a flexible covering over the body of certain protests)
ผิวหนัง (pellicle, เยื่อบางๆ เปนเมือกใสเหนียวลื่น)
phag eat (phagocytosis, process by which certain cells ingest particles and foreign matter)
กิน (phagocytosis, การกลืนกินของเซลล)
phil love (hydrophilic, a substance that attracts, i.e., “loves,” water)
ชอบ (hydrophilic, สารที่ดึงดูด หรือ "ชอบ" นํ้า)
phloe bark of a tree (phloem, food-conducting tissue in plants that corresponds to bark in
woody plants)
เปลือกของตนไม (phloem, ทอลําเลียงอาหารในพืชซึ่งอยูในเปลือกของตนไม)
phyt plant (xerophyte, a plant adapted to xeric, or dry, conditions)
พืช (xerophyte, พืชปรับตัวใหเขากับทะเลทรายหรือสภาพที่แหงแลง)
plankt wandering (plankton, microscopic aquatic protests that float or drift passively)
เดินทางไปอยางไรจุดหมาย (plankton, โพรทิสตขนาดเล็กที่อยูในนํ้าที่ลอยหรือเลื่อนไปๆ มาๆ)
R
rhiz root (rhizome, a horizontal underground stem that superficially resembles a root)
ราก (rhizome, ลําตนแนวนอนใตดินที่มองดูเผินจะคลายกับราก)

9. S
scler hard (sclerenchyma, cells that provide strength and support in the plant body)
แข็ง, ทน (sclerenchyma, เซลลที่ใหความแข็งแรงและสนับสนุนตนพืช)
sipho a tube (siphonous, a type of tubular body form found in certain algae)
ทอ (siphonous, ชนิดของรูปแบบชองลําตัวที่พบในสาหราย)
som body (chromosome, deeply staining body in the nucleus)
โครงสราง, รางกาย (chromosome, โครงสรางที่ติดสีเขมในนิวเคลียส)
sor heap (sorus, a cluster or “heap” of sporangia in a fern)
กอง (sorus, กลุมหรือกองของอับสปอรในเฟรน)
spor seed (spore, a reproductive cell that gives rise to individual off-spring in plants, protists,
and fungi)
เมล็ด (spore, เซลลสืบพันธุของพืช โพรทิสตและฟงไจ)
stom a mouth (stoma, a small pore, i.e.; “mouth,” in the epidermis of plants)
ปาก (stoma, รูเล็กๆ คลายปากอยูที่ผิวหนังชั้นนอกสุดของพืช)
T
thigm a touch (thigmotropism, plant growth in response to touch)
สัมผัส (thigmotropism, เจริญเติบโตของพืชที่การตอบสนองตอการสัมผัส)
thromb clot (thrombus, a clot within a blood vessel)
จับตัวเปนลิ่ม (thrombus, ลิ่มในหลอดเลือด)
troph nourishment (heterotroph, an organism that must depend on other organisms for
its nourishment)
อาหารที่บํารุงรางกาย (heterotroph, สิ่งมีชีวิตที่ตองอาศัยสิ่งมีชีวิตอื่นในการไดมาซึ่งอาหาร)
tropi turn (thigmotropism, growth of a plant in response to contact with a solid object,
such as a tendril “turning” or wrapping around a wire fence)
กลายเปน (thigmotropism, การเจริญเติบโตของพืชที่ตองเจริญติดกับวัตถุที่เปนของแข็ง เชน ไมเลื้อย)
V
visc pertaining to an internal organ or body cavity (viscera, internal organs)
ที่เกี่ยวของกับอวัยวะภายในหรือชองรางกาย (viscera, อวัยวะภายใน)
X
xanth yellow (xanthophylls, a yellowish pigment found in plants)
เหลือง (xanthophylls, เม็ดสีเหลืองที่พบในพืช)
xyl wood (xylem, water-conducting tissue in plant, the “wood” of woody plants)
เนื้อไม (xylem, เนื้อเยื่อลําเลียงนํ้าซึ่งพบในเนื้อไมของพืช)
Z
zoo an animal (zoology, the science of animals)
สัตว (zoology, การศึกษาชีวิตสัตว)

10. abbreviations (ตัวยอในชีววิทยา)
A
A adenine
ABA abscisic acid
ABC transporters ATP-binding cassette transporters
ACTH adrenocorticotropic hormone
AD Alzheimer’s disease
ADA adenosine deaminase
ADH antidiuretic hormone
ADP adenosine diphosphate
AIDS acquired immunodeficiency syndrome
AMP adenosine monophosphate
Amu atomic mass unit (dalton)
APC antigen-presenting cell
ATP adenosine triphosphate
AV node or valve atrioventricular node or valve (of heart)
B
B lymphocyte or B cell lymphocyte responsible for antibody-mediated immunity
BAC bacterial artificial chromosome
BH brain hormone (of insects)
BMR basal metabolic rate
bya billion years ago
C
C cytosine
C3 three-carbon pathway for carbon fixation (Calvin cycle)
C4 four-carbon pathway for carbon fixation
CAM crassulacean acid metabolism
cAMP cyclic adenosine monophosphate
CAP catabolite activator protein
CD4 T cell T helper cell (TH); has a surface marker designated CD4
CD8 T cell T call with a surface marker designated CD8; includes T cytotoxic cells
Cdk cyclin-dependent protein kinase
cDNA complementary deoxyribonucleic acid
CFCs chlorofluorocarbons
CFTR cystic fibrosis transmembrane conductance regulator
CITES Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Flora and Fauna
CNS central nervous system
CO cardiac output
CoA coenzyme A
COPD chronic obstructive pulmonary disease
CP creatine phosphate
CPR cardiopulmonary resuscitation
CREB cyclic AMP response element binding protein
CSF cerebrospinal fluid

11. CVS cardiovascular system
D
DAG diacylglycerol
DNA deoxyribonucleic acid
DOC dissolved organic carbon
E
EA activation energy (of an enzyme)
ECG electrocardiogram
ECM extracellular matrix
EEG electroencephalogram
EKG electrocardiogram
EM electron microscope or micrograph
ENSO El Nino-Southren Oscillation
EPSP excitatory postsynaptic potential (of a neuron)
ER endoplasmic reticulum
ES cells embryonic stem cells
EST expressed sequence tag
F
F1 first filial generation
F2 second filial generation
Factor VIII blood-clotting factor (absent in hemophiliacs)
FAD/FADH2 flavin adenine dinucleotide (oxidized and reduced forms, respectively)
FAP fixed action pattern
Fc portion the part of an antibody that interacts with cells of the immune system
FISH fluorescent in situ hybridization
FSH follicle-stimulation hormone
G
G guanine
G1 phase first gap phase (of the cell cycle)
G2 phase second gap phase (of the cell cycle)
G3P glyceraldehyde-3-phosphate
G protein cell-signaling molecule that requires GTP
GA3 gibberellin
GAA Global Amphibian Assessment (by World Conservation Union)
GABA gamma-aminobutyric acid
GH growth hormone (somatotropin)
GnRH gonadotropin-releasing hormone
GTP guanosine triphosphate
H
HB hemoglobin
HBEF Hubbard Brook Experimental Forest
HBO2 oxyhemoglobin
HCFCs hydrochlorofluorocarbons

12. hCG human chorionic gonadotropin
HD Huntington disease
HDL high-density lipoprotein
HFCs hydrofluorocarbons
hGH human growth hormone
HIV human immunodeficiency virus
HLA human leukocyte antigen
HUGO Human Genome Organization
I
IAA indole acetic acid (natural auxin)
Ig immunoglobulin, as in IgA, IgG, etc.
IGF insulin-like growth factor
IP3 inositol trisphosphate
IPCC United Nations Intergovernmental Panal on Climate Change
IPSP inhibitory postsynaptic potential (of a neuron)
IUCN World Conservation Union
IUD intrauterine device
J
JH juvenile hormone (of insects)
K
kb kilobase
L
LDH lactate dehydrogenase enzyme
LDL low-density lipoprotein
LH luteinizing hormone
LM light microscope or micrograph
LSD lysergic acid diethylamide
LTP long-term potentiation
M
MAO monoamine oxidase
MAPs microtubule-associated proteins
MHC major histocompatibility complex
MI myocardial infarction
miRNA microribonucleic acid
MPF mitosis-promoting factor
MRI magnetic resonance imaging
mRNA messenger RNA
MSAFP maternal serum -fetoprotein
MSH melanocyte-stimulating hormone
mtDNA mitochondrial DNA
MTOC microtubule organizing center
MVP minimum viable population
mya million years ago

13. N
9 + 2 structure cilium or flagellum (of a eukaryote)
9 x 3 structure centriole or basal body (of a eukaryote)
n, 2n the chromosome number of a gamete and of a zygote, respectively
NAD+
/NADH nicotinamide adenine dinucleotide (oxidized and reduced forms, respectively)
NADP+
/NADPH nicotinamide adenine dinucleotide phosphate (oxidized and reduced forms, respectively)
NAG N-acetyl glucosamine
NK cell natural killer cell
NMDA N-methyl-D aspartate (an artificial ligand)
NO nitric oxide
NSF National Science Foundation
P
P generation parental generation
P53 a tumor suppressor gene
P680 reaction center of photosystem II
P700 reaction center of photosystem I
PABA para-aminobenzoic acid
PAMPs pathogen-associated molecular patterns
PCR polymerase chain reaction
PEP phosphoenolpyruvate
Pfr phytochrome (form that absorbs far-red light)
PGA phosphoglycerate
PID pelvic inflammatory disease
PIF3 phytochrome-interacting factor-3
PKU phenylketonuria
PNS peripheral nervous system
pre-mRNA precursor messenger RNA (in eukaryotes)
Pr phytochrome (form that absorbs red light)
PTH parathyroid hormone
R
RAS reticular activating system
RBC red blood cell (erythrocyte)
REM sleep rapid-eye-movement sleep
RFLP restriction fragment lengts polymorphism
RNA ribonucleic acid
RNAi ribonucleic acid interference
rRNA ribosomal RNA
rubisco ribulose bisphosphate carboxylase/oxygenase
RuBP ribulose bisphosphate
S
S phase DNA synthetic phase (of the cell cycle)
SA node sinoatrial node (of heart)

14. SCID severe combined immunodeficiency
SEM scanning electron microscope or micrograph
siRNA small interfering ribonucleic acid
snRNA small nuclear ribonucleic acid
snoRNA small nucleolar ribonucleic acid
snRNP small nuclear ribonucleoprotein complex
SRP RNA signal recognition particle ribonucleic acid
SSB protein single-strand binding protein
Ssp subspecies
STD sexually transmitted disease
STR short tandem repeat
T
T thymine
T lymphocyte or T cell lymphocyte responsible for cell-mediated immunity
TC lymphocyte T cytotoxic cell
TH lymphocyte T helper cell (CD4 T cell)
TATA box base sequence in eukaryotic promoter
TCA cycle tricarboxylic acid cycle (synonym for citric acid cycle)
TCR T-cell receptor
TEM transmission electron microscope or micrograph
Tm tubular transport maximum
TNF tumor necrosis factor
tRNA transfer RNA
U
U uracil
UPE upstream promoter element
UV light ultraviolet light
W
WBC white blood cell (leukocyte)