Bh31
- 1. LĂȘi nĂŁi ÂźĂu
NĂn kinh tĂ nĂc ta mĂi chuyĂn ŸÊi v” Âźang cĂŁ nhĂ·ng bĂc phžt triĂn
mĂi. Song âTšng trĂ«ng kinh tĂ ph¶i gŸn liĂn vĂi tiĂn bĂ© x· hĂ©i v” c«ng b»ng
x· hĂ©i trong tĂ”ng bĂc v” trong suĂšt quž trĂnh phžt triĂnâ (TrĂch všn kiĂn §Âči
hĂ©i §¶ng lĂn VIII).
ChĂnh sžch b¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿ· phĂŽc vĂŽ cho lĂźi Ăch cña ngĂȘi lao Ÿéng,
thĂčc sĂč vĂ sĂč c«ng b»ng, tiĂn bĂ© x· hĂ©i v” Ÿßc xžc ÂźĂnh l” mĂ©t trong
nhĂ·ng chĂnh sžch lĂn cña §¶ng v” Nh” nĂc ta - Nh” nĂc cña d©n, do d©n
v” và d©n.
ChĂnh sžch b¶o hiĂm x· hĂ©i Ă« ViĂt nam Ÿ· tr¶i qua chĂng ÂźĂȘng hÂŹn
30 nšm x©y dĂčng v” trĂ«ng th”nh kĂ tĂ” NghĂ ÂźĂnh 218/CP ng”y
27.12.1961 ban h”nh §iĂu lĂ tÂčm thĂȘi cžc chà Ÿé b¶o hiĂm x· hĂ©i, Ÿ· phžt
huy Ÿßc vai trĂ tĂch cĂčc ŸÚi vĂi x· hĂ©i, bĂnh ĂŠn ÂźĂȘi sĂšng ngĂȘi lao Ÿéng,
khÂŒng ÂźĂnh Ÿßc vai trĂ kh«ng thĂ thiĂu trong hĂ thĂšng chĂnh sžch x· hĂ©i
cña nh” nĂc ta.
Trong sĂč nghiĂp ŸÊi mĂi, phžt triĂn ÂźĂt nĂc do §¶ng ta khĂ«i xĂng v”
l·nh ÂźÂčo, ChĂnh sžch b¶o hiĂm x· hĂ©i cĂČng Ÿßc ŸÊi mĂi thĂch Ăžng. §iĂu
dĂŁ thĂ hiĂn rĂą tÂči chÂŹng XII BĂ© LuĂt lao Ÿéng v” §iĂu lĂ b¶o hiĂm x· hĂ©i
ban h”nh kĂm theo NghĂ ÂźĂnh 12/CP ng”y 26.01.1995 cña ChĂnh phñ.
MĂ©t trong nhĂ·ng nĂ©i dung ŸÊi mĂi Ÿã l”: Th”nh lĂp quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i
Ÿéc lĂp vĂi ng©n sžch nh” nĂc. TĂ” Ÿ©y chĂłng ta Ÿ· cĂŁ mĂ©t quĂŒ b¶o hiĂm
x· hĂ©i Ÿéc lĂp Ÿà tĂ” Ÿã phžt huy Ÿßc vai trĂ, tžc dĂŽng cña chĂnh sžch b¶o
hiĂm x· hĂ©i theo Ÿóng nghĂa cña nĂŁ trong nĂn kinh tĂ thĂ trĂȘng. Tuy
nhiÂȘn, nhĂn lÂči chĂng ÂźĂȘng Ÿ· qua, ng”nh B¶o hiĂm x· hĂ©i nĂŁi chung v”
quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i nĂŁi riÂȘng vĂn cĂn tĂ„n tÂči nhiĂu bĂt cĂp m” trong
khu«n khĂŠ b”i luĂn všn n”y xin Ÿßc Âźa ra mĂ©t sĂš gi¶i phžp nh»m n©ng
3
- 2. cao hiĂu qu¶ hoÂčt Ÿéng quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i. §ã l” âTh”nh lĂp quĂŒ B¶o
hiĂm x· hĂ©i th”nh phĂn Ă« B¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt nam â. NĂ©i dung ngo”i
phĂn mĂ« ÂźĂu v” kĂt luĂn bao gĂ„m ba chÂŹng:
ChÂŹng I: NhĂ·ng vĂn Ÿà cÂŹ b¶n vĂ B¶o hiĂm x· hĂ©i v” quĂŒ B¶o hiĂm
x· héi
ChÂŹng II: ThĂčc trÂčng tĂŠ chĂžc quĂŒ B¶o hiĂm x· hĂ©i Ă« ViĂt nam hiĂn
nay.
ChÂŹng III: Th”nh lĂp quĂŒ B¶o hiĂm x· hĂ©i th”nh phĂn Ă« B¶o hiĂm x·
hĂ©i ViĂt nam.
ViĂc th”nh lĂp quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i th”nh phĂn Ă« ViĂt nam hiĂn nay
l” mĂ©t vĂn Ÿà lĂn v” hĂt sĂžc mĂi mĂ. HÂŹn nĂ·a, mĂc dĂŻ rĂt t©m huyĂt vĂi
Ÿà t”i song do hÂčn chĂ vĂ thĂȘi gian cĂČng nh nšng lĂčc, do Ÿã Ÿ· kh«ng
tržnh khĂĄi nhĂ·ng thiĂu xĂŁt. Em rĂt mong nhĂn Ÿßc nhĂ·ng Ăœ kiĂn Ÿãng gĂŁp
cña cžc thĂy c« gižo v” nhĂ·ng ai quan t©m ÂźĂn Ÿà t”i.
§à ho”n th”nh b”i luĂn, em Ÿ· Ÿßc sĂč giĂłp ŸÏ tĂn tĂnh cña Ban l·nh
ÂźÂčo b¶o hiĂm x· hĂ©i TĂnh SÂŹn La cĂČng nh tĂp thĂ cžn bĂ© c«ng nh©n viÂȘn
tÂči cÂŹ quan. Em xin ch©n th”nh c¶m ÂŹn ban l·nh ÂźÂčo v” cžc c« chĂł cžn bĂ©
c«ng tžc tÂči B¶o hiĂm x· hĂ©i tĂnh SÂŹn La Ÿ· giĂłp em ho”n th”nh nhiĂm vĂŽ
trong giai ÂźoÂčn thĂčc tĂp v” nghiÂȘn cĂžu tÂči B¶o hiĂm x· hĂ©i TĂnh SÂŹn La.
CĂČng qua Ÿ©y, em xin göi lĂȘi c¶m ÂŹn ch©n th”nh tĂi thĂy gižo, TS
NguyĂn Všn §Ănh- trĂ«ng bĂ© m«n Kinh tĂ b¶o hiĂm, §Âči hĂ€c Kinh tĂ QuĂšc
d©n-H” nĂ©i Ÿ· tĂn tĂnh hĂng dĂn em trong quž trĂnh thĂčc tĂp v” ho”n
th”nh luĂn všn.
4
- 3. ChÂŹng I
NhĂ·ng vĂn Ÿà cÂŹ b¶n vĂ B¶o hiĂm x· hĂ©i
v” QuĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i
I. LĂœ luĂn chung vĂ B¶o hiĂm x· hĂ©i (BHXH)
1. B¶o hiĂm x· hĂ©i trong ÂźĂȘi sĂšng ngĂȘi lao Ÿéng.
X· hĂ©i lo”i ngĂȘi phžt triĂn th«ng qua quž trĂnh lao Ÿéng v” s¶n xuĂt,
thĂ nhng chĂnh quž trĂnh Ăy mĂ©t mĂt Ÿ· Âźa con ngĂȘi tĂi bĂc phžt triĂn vĂźt
bĂc, mĂt khžc lÂči l” cšn nguyÂȘn cña nhĂ·ng nçi lo thĂȘng trĂčc cña con ngĂȘi
vĂ trong quž trĂnh lao Ÿéng v” s¶n xuĂt con ngĂȘi lu«n ŸÞng trĂc nguy cÂŹ
gĂp ph¶i rñi ro bĂt ngĂȘ s¶y ra ngo”i mong Ÿßi:
Con ngĂȘi muĂšn tĂ„n tÂči v” phžt triĂn trĂc hĂt ph¶i šn, Ă«, mĂc v” Âźi lÂči ...
Ÿà tho¶ m·n nhĂ·ng nhu cĂu tĂši thiĂu Ÿã, ngĂȘi ta ph¶i lao Ÿéng Ÿà s¶n
xuĂt ra nhĂ·ng s¶n phĂm cĂn thiĂt. Khi s¶n phĂm Ÿßc s¶n xuĂt ra ng”y
c”ng nhiĂu thĂ ÂźĂȘi sĂšng con ngĂȘi ng”y c”ng ÂźĂy Ÿñ v” ho”n thiĂn, x·
hĂ©i ng”y c”ng všn minh hÂŹn. Nh vĂy viĂc tho¶ m·n nhĂ·ng nhu cĂu sinh
sĂšng v” phžt triĂn cña con ngĂȘi phĂŽ thuĂ©c v”o chĂnh kh¶ nšng cña hĂ€.
ThĂ nhng, trong thĂčc tĂ kh«ng ph¶i lĂłc n”o con ngĂȘi cĂČng gĂp thuĂn lĂźi,
cĂŁ ÂźĂy Ÿñ thu nhĂp v” mĂ€i ÂźiĂu kiĂn sinh sĂšng bĂnh thĂȘng. Trži lÂči, cĂŁ
rĂt nhiĂu trĂȘng hĂźp khĂŁ khšn bĂt lĂźi, Ăt nhiĂu phžt sinh ngĂu nhiÂȘn l”m cho
ngĂȘi ta bĂ gi¶m hoĂc mĂt thu nhĂp hoĂc cžc ÂźiĂu kiĂn sinh sĂšng khžc.
ChÂŒng hÂčn, bĂ bĂt ngĂȘ Ăšm Âźau hay bĂ tai nÂčn lao Ÿéng, mĂt viĂc l”m
hay khi tuĂŠi gi” kh¶ nšng lao Ÿéng v” kh¶ nšng tĂč phĂŽc vĂŽ suy gi¶m... khi
rÂŹi v”o nhĂ·ng trĂȘng hĂźp n”y, cžc nhu cĂu cĂn thiĂt trong cuĂ©c sĂšng kh«ng
5
- 4. vĂ thĂ m” mĂt Âźi, trži lÂči cĂŁ cži cĂn tšng lÂȘn, thĂm chĂ cĂn xuĂt hiĂn mĂ©t
sĂš nhu cĂu mĂi nh: cĂn Ÿßc khžm chĂ·a bĂnh khi Ăšm Âźau, tai nÂčn thÂŹng tĂt
nĂng cĂn ph¶i cĂŁ ngĂȘi chšm sĂŁc nu«i dĂŹng... BĂ«i vĂy, muĂšn tĂ„n tÂči v” ĂŠn
ÂźĂnh cuĂ©c sĂšng, con ngĂȘi v” x· hĂ©i lo”i ngĂȘi ph¶i tĂm ra v” thĂčc tà Ÿ·
tĂm ra nhiĂu cžch gi¶i quyĂt khžc nhau nh: San sĂ, Ÿïm bĂ€c lĂn nhau
trong nĂ©i bĂ© cĂ©ng ŸÄng; §i vay, Âźi xin hay dĂča v”o sĂč cĂžu trĂź cña nh” n-
Ăc... song Ÿã l” nhĂ·ng cžch l”m thĂŽ Ÿéng v” kh«ng chŸc chŸn.
Khi nĂn kinh tĂ h”ng hož phžt triĂn, viĂc thuÂȘ mĂn nh©n c«ng trĂ« nÂȘn
phĂŠ biĂn. LĂłc ÂźĂu ngĂȘi chñ chĂ cam kĂt tr¶ c«ng lao Ÿéng, nhng vĂ
sau Ÿ· ph¶i cam kĂt c¶ viĂc b¶o ٦m cho ngĂȘi l”m thuÂȘ cĂŁ mĂ©t sĂš thu
nhĂp nhĂt ÂźĂnh Ÿà hĂ€ trang tr¶i nhĂ·ng nhu cĂu thiĂt yĂu khi kh«ng
may bĂ Ăšm Âźau, tai nÂčn... Trong thĂčc tĂ, nhiĂu khi cžc trĂȘng hĂźp trÂȘn
kh«ng x¶y ra v” ngĂȘi chñ kh«ng ph¶i chi ra mĂ©t ŸÄng n”o. Nhng cĂČng cĂŁ
khi s¶y ra dĂ„n dĂp buĂ©c hĂ€ ph¶i bĂĄ ra mĂ©t lĂłc nhiĂu kho¶n tiĂn lĂn m” hĂ€
kh«ng mong muĂšn. VĂ thĂ m©u thuĂn chñ- thĂź phžt sinh, giĂi thĂź liÂȘn kĂt
ÂźĂu tranh buĂ©c giĂi chñ thĂčc hiĂn cam kĂt. CuĂ©c ÂźĂu tranh ng”y c”ng
rĂ©ng lĂn v” cĂŁ tžc Ÿéng nhiĂu mĂt ÂźĂn ÂźĂȘi sĂšng kinh tĂ x· hĂ©i. Do vĂy
Nh” nĂc Ÿ· ph¶i ŸÞng ra can thiĂp v” ÂźiĂu ho” m©u thuĂn. SĂč can thiĂp
n”y mĂ©t mĂt l”m tšng Ÿßc vai trĂ cña nh” nĂc, mĂt khžc buĂ©c c¶ giĂi chñ
v” giĂi thĂź ph¶i Ÿãng mĂ©t kho¶n tiĂn nhĂt ÂźĂnh h”ng thžng Ÿßc tĂnh tožn
chĂt chĂ dĂča trÂȘn cÂŹ sĂ« xžc suĂt rñi ro s¶y ra ŸÚi vĂi ngĂȘi l”m thuÂȘ. SĂš tiĂn
Ÿãng gĂŁp cña c¶ chñ v” thĂź hĂnh th”nh mĂ©t quĂŒ tiĂn tĂ tĂp trung trÂȘn
phÂčm vi quĂšc gia. QuĂŒ n”y cĂn Ÿßc bĂŠ xung tĂ” ng©n sžch nh” nĂc khi cĂn
thiĂt nh»m ٦m b¶o ÂźĂȘi sĂšng cho ngĂȘi lao Ÿéng khi hĂ€ gĂp ph¶i nhĂ·ng
biĂn cĂš bĂt lĂźi.
ChĂnh nhĂȘ nhĂ·ng mĂši quan hĂ r”ng buĂ©c Ÿã m” rñi ro, bĂt lĂźi cña
ngĂȘi lao Ÿéng Ÿßc d”n tr¶i, cuĂ©c sĂšng cña ngĂȘi lao Ÿéng v” gia ÂźĂnh hĂ€
ng”y c”ng Ÿßc b¶o ٦m ĂŠn ÂźĂnh. GiĂi chñ cĂČng thĂy mĂnh cĂŁ lĂźi v” Ÿßc
b¶o vĂ, s¶n xuĂt kinh doanh diĂn ra bĂnh thĂȘng, tržnh Ÿßc nhĂ·ng xžo trĂ©n
kh«ng cĂn thiĂt.
B¶o hiĂm x· hĂ©i ra ÂźĂȘi Ÿ· gi¶i quyĂt Ÿßc m©u thuĂn trong mĂši quan
hĂ chñ- thĂź v” kĂt hĂźp h”i ho” lĂźi Ăch giĂ·a cžc bÂȘn:
6
- 5. ⹠§Úi vĂi ngĂȘi lao Ÿéng: GĂŁp phĂn ĂŠn ÂźĂnh cuĂ©c sĂšng cho ngĂȘi lao
Ÿéng khi hĂ€ k«ng may bĂ mĂt hoĂc gi¶m thu nhĂp, tÂčo ÂźiĂu kiĂn cho hĂ€
yÂȘn t©m s¶n xuĂt v” c«ng tžc, gŸn bĂŁ lĂźi Ăch cña mĂnh v” gŸn bĂŁ lĂźi Ăch
cña chñ sö dĂŽng lao Ÿéng v” lĂźi Ăch cña nh” nĂc.
⹠§Úi vĂi ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng: GiĂłp hĂ€ ĂŠn ÂźĂnh s¶n xuĂt kinh
doanh tržnh Ÿßc nhĂ·ng thiĂt hÂči lĂn khi ph¶i chi ra nhĂ·ng kho¶n tiĂn lĂn khi
kh«ng may ngĂȘi lao Ÿéng m” mĂnh thuÂȘ mĂn gĂp rñi ro trong lao Ÿéng,
ÂźĂc biĂt th«ng qua b¶o hiĂm x· hĂ©i lĂźi Ăch cña ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng vĂi
ngĂȘi lao Ÿéng Ÿßc gi¶i quyĂt h”i ho” tržnh nhĂ·ng cšng thÂŒng kh«ng cĂn
thiĂt.
⹠§Úi vĂi x· hĂ©i: B¶o hiĂm x· hĂ©i l” mĂ©t trong nhĂ·ng chĂnh sžch b¶o
٦m an to”n cho x· hĂ©i, ÂźĂc biĂt quĂŒ B¶o hiĂm x· hĂ©i l” mĂ©t nguĂ„n ÂźĂu
t rĂt lĂn gĂŁp phĂn phžt triĂn v” tšng trĂ«ng kinh tĂ, th«ng qua Ÿã gŸn bĂŁ lĂźi
Ăch cña tĂt c¶ cžc bÂȘn tham gia.
2. Khži niĂm, ŸÚi tĂźng v” chĂžc nšng cña B¶o hiĂm x· hĂ©i
a, Khži niĂm
B¶o hiĂm x· hĂ©i l” sĂč b¶o ٦m ٦m thay thĂ hoĂc bĂŻ ÂźÂŸp mĂ©t
phĂn thu nhĂp ŸÚi vĂi ngĂȘi lao Ÿéng khi hĂ€ gĂp ph¶i nhĂ·ng biĂn cĂš l”m
gi¶m hoĂc mĂt kh¶ nšng lao Ÿéng hoĂc mĂt viĂc l”m trÂȘn cÂŹ sĂ« hĂnh
th”nh v” sö dĂŽng mĂ©t nguĂ„n quĂŒ tiĂn tĂ tĂp trung nh»m ٦m b¶o ÂźĂȘi
sĂšng cho ngĂȘi lao dĂ©ng v” gia ÂźĂnh hĂ€, gĂŁp phĂn ٦m b¶o an to”n x·
héi.
b, §Úi tĂźng cña b¶o hiĂm x· hĂ©i
B¶o hiĂm x· hĂ©i l” mĂ©t hĂ thĂšng b¶o ٦m kho¶n thu nhĂp bĂ gi¶m
hoĂc mĂt Âźi do ngĂȘi lao Ÿéng bĂ gi¶m hoĂc mĂt kh¶ nšng lao Ÿéng,
mĂt viĂc l”m vĂ cžc nguyÂȘn nh©n nh Ăšm Âźau, tai nÂčn, gi” yĂu... ChĂnh vĂ
vĂy, ŸÚi tĂźng cña b¶o hiĂm x· hĂ©i chĂnh l” thu nhĂp cña ngĂȘi lao Ÿéng
bĂ biĂn Ÿéng gi¶m hoĂc mĂt Âźi cña nhĂ·ng ngĂȘi tham gia b¶o hiĂm x·
héi.
ChĂłng ta cĂČng cĂn ph©n biĂt giĂ·a ŸÚi tĂźng cña b¶o hiĂm x· hĂ©i v”
ŸÚi tĂźng tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i, Ă« Ÿ©y ŸÚi tĂźng tham gia b¶o hiĂm x·
hĂ©i chĂnh l” nhĂ·ng ngĂȘi lao Ÿéng ŸÞng trĂc nguy cÂŹ mĂt an to”n vĂ thu
7
- 6. nhĂp v” c¶ nhĂ·ng ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng bĂ r”ng buĂ©c tržch nhiĂm trong
quan hĂ thuÂȘ mĂn lao Ÿéng.
c, ChĂžc nšng cña B¶o hiĂm x· hĂ©i
âą Thay thĂ hoĂc bĂŻ ÂźÂŸp mĂ©t phĂn thu nhĂp bĂ gi¶m cña ngĂȘi lao
Ÿéng tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i. SĂč b¶o ٦m thay thĂ hoĂc bĂŻ ÂźÂŸp n”y
chŸc chŸn sĂ x¶y ra, vĂ suy cho cĂŻng, mĂt kh¶ nšng lao Ÿéng sĂ ÂźĂn vĂi
tĂt c¶ mĂ€i ngĂȘi lao Ÿéng khi hĂt tuĂŠi lao Ÿéng theo cžc ÂźiĂu kiĂn quy
ÂźĂnh cña b¶o hiĂm x· hĂ©i. CĂn mĂt viĂc l”m v” mĂt kh¶ nšng lao Ÿéng
tÂčm thĂȘi l”m gi¶m hoĂc mĂt thu nhĂp, ngĂȘi lao Ÿéng cĂČng sà Ÿßc hĂ«ng trĂź
cĂp b¶o hiĂm x· hĂ©i vĂi mĂžc hĂ«ng phĂŽ thuĂ©c v”o cžc ÂźiĂu kiĂn cĂn thiĂt.
§©y l” chĂžc nšng cÂŹ b¶n nhĂt cña b¶o hiĂm x· hĂ©i, nĂŁ quyĂt ÂźĂnh nhiĂm
vĂŽ, tĂnh chĂt v” c¶ cÂŹ chĂ tĂŠ chĂžc hoÂčt Ÿéng cña b¶o hiĂm x· hĂ©i.
âą TiĂn h”nh ph©n phĂši v” ph©n phĂši lÂči thu nhĂp giĂ·a nhĂ·ng ngĂȘi
tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i. QuĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿßc hĂnh th”nh tĂ” nhiĂu
nguĂ„n: NgĂȘi lao Ÿéng, ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng v” c¶ Nh” nĂc... Tuy nhiÂȘn
chĂ nhĂ·ng ngĂȘi lao Ÿéng gĂp ph¶i cžc rñi ro biĂn cĂš Ÿßc b¶o hiĂm mĂi
Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp b¶o hiĂm x· hĂ©i, sĂš lĂźng nhĂ·ng ngĂȘi n”y thĂȘng chiĂm tĂ»
trĂ€ng nhĂĄ trong tĂŠng sĂš nhĂ·ng ngĂȘi tham gia Ÿãng gĂŁp. B¶o hiĂm x· hĂ©i
thĂčc hiĂn ph©n phĂši v” ph©n phĂši lÂči thu nhĂp th«ng qua viĂc lĂy sĂč
Ÿãng gĂŁp cña sĂš Ÿ«ng ngĂȘi lao Ÿéng tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i bĂŻ ÂźÂŸp
cho sĂš Ăt ngĂȘi lao Ÿéng kh«ng may gĂp cžc rñi ro trong quž trĂnh lao
Ÿéng. ViĂc ph©n phĂši Ÿßc thĂčc hiĂn theo c¶ chiĂu dĂ€c v” chiĂu ngang:
Ph©n phĂši lÂči giĂ·a nhĂ·ng ngĂȘi cĂŁ thu nhĂp cao v” thĂp, giĂ·a nhĂ·ng ngĂȘi
khoĂ mÂčnh Âźang l”m viĂc vĂi nhĂ·ng ngĂȘi Ăšm yĂu ph¶i nghĂ viĂc... ThĂčc
hiĂn chĂžc nšng n”y cĂŁ nghĂa l” b¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿ· gĂŁp phĂn thĂčc hiĂn
c«ng b»ng x· héi.
âą GĂŁp phĂn kĂch thĂch ngĂȘi lao Ÿéng hšng hži lao Ÿéng s¶n xuĂt ÂźĂ
n©ng cao nšng suĂt lao Ÿéng cž nh©n v” nšng suĂt lao Ÿéng x· hĂ©i. CĂŁ
thĂ nĂŁi b¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿ· l”m triĂt tiÂȘu Âźi nçi lo ngÂči cña ngĂȘi lao Ÿéng
vĂ bĂnh tĂt, tai nÂčn lao Ÿéng hay tuĂŠi gi”... B»ng cžc kho¶n trĂź cĂp Ÿñ
و ٦m b¶o ĂŠn ÂźĂnh cuĂ©c sĂšng cña ngĂȘi lao Ÿéng, tÂčo nÂȘn t©m lĂœ yÂȘn
t©m cho ngĂȘi lao Ÿéng, ÂźĂc biĂt l” vĂi nhĂ·ng ngĂȘi lao Ÿéng l”m cžc c«ng
viĂc nĂng nhĂ€c, Ÿéc hÂči, nguy hiĂm ... ChĂžc nšng n”y biĂu hiĂn nh l”
8
- 7. mĂ©t ÂźĂn bĂy kinh tĂ kĂch thĂch ngĂȘi lao Ÿéng trong hoÂčt Ÿéng lao Ÿéng
s¶n xuĂt.
âą GŸn bĂŁ lĂźi Ăch giĂ·a ngĂȘi lao Ÿéng vĂi ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng, giĂ·a
ngĂȘi lao Ÿéng vĂi x· hĂ©i. M©u thuĂn trong quan hĂ chñ -thĂź vĂšn l” m©u
thuĂn nĂ©i tÂči m” b¶n th©n nĂŁ khĂŁ cĂŁ thĂ gi¶i quyĂt hoĂc gi¶i quyĂt vĂi sĂč
tiÂȘu tĂšn lĂn nguĂ„n lĂčc x· hĂ©i ( chÂŒng hÂčn nh nhĂ·ng cuĂ©c biĂu tĂnh ÂźĂi
quyĂn lĂźi g©y ÂźĂnh trĂ quž trĂnh s¶n xuĂt... ) v” cžch thĂžc dĂȘng nh l” tĂšt
nhĂt Ÿà gi¶i quyĂt m©u thuĂn n”y l” tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i m” trong
Ÿã quyĂn lĂźi cña c¶ hai bÂȘn ÂźĂu Ÿßc b¶o vĂ, tĂ” Ÿã gĂŁp phĂn l”m cho s¶n
xuĂt ĂŠn ÂźĂnh, kinh tĂ, chĂnh trĂ v” x· hĂ©i Ÿßc bĂnh ĂŠn v” kh«ng ngĂ”ng
phžt triĂn.
3.TĂnh chĂt cña B¶o hiĂm x· hĂ©i
âą TĂnh tĂt yĂu, khžch quan trong ÂźĂȘi sĂšng x· hĂ©i:
ChĂłng ta biĂt r»ng b¶o hiĂm x· hĂ©i ra ÂźĂȘi do xuĂt hiĂn nhĂ·ng m©u
thuĂn trong hĂ chñ-thĂź. NgĂȘi lao Ÿéng trong quž trĂnh lao Ÿéng khĂŁ cĂŁ
thĂ tržnh Ÿßc nhĂ·ng biĂn cĂš, rñi ro, cĂŁ nhĂ·ng trĂȘng hĂźp rñi ro x¶y ra nh l”
mĂ©t tĂt yĂu. Khi Ÿã ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng cĂČng rÂŹi v”o tĂnh trÂčng khĂŁ
khšn bĂ«i sĂč gižn ÂźoÂčn trong s¶n xuĂt kinh doanh. Khi nĂn s¶n xuĂt c”ng
phžt triĂn thĂ nhĂ·ng rñi ro trong lao Ÿéng c”ng nhiĂu v” trĂ« lÂȘn phĂžc tÂčp
dĂn ÂźĂn mĂši quan hĂ chñ-thĂź ng”y c”ng cšng thÂŒng v” nh” nĂc ph¶i
ŸÞng ra can thiĂp th«ng qua b¶o hiĂm x· hĂ©i. Do Ÿã, B¶o hiĂm x· hĂ©i
ho”n to”n mang tĂnh khžch quan trong ÂźĂȘi sĂšng kinh tĂ x· hĂ©i cña mçi n-
Ăc.
âą TĂnh ngĂu nhiÂȘn, phžt sinh kh«ng ŸÄng ÂźĂu theo thĂȘi gian v”
kh«ng gian: XuĂt phžt tĂ” nhĂ·ng rñi ro mang tĂnh ngĂu nhiÂȘn kh«ng lĂȘng tr-
Ăc Ÿßc, khĂŁ cĂŁ thĂ xžc ÂźĂnh Ÿßc khi n”o thĂ ngĂȘi lao Ÿéng gĂp rñi ro
trong lao Ÿéng v” cĂČng kh«ng ph¶i tĂt c¶ nhĂ·ng ngĂȘi lao Ÿéng ÂźĂu gĂp
rñi ro v”o cĂŻng mĂ©t thĂȘi ÂźiĂm. TĂnh chĂt n”y thĂ hiĂn b¶n chĂt cña b¶o
hiĂm l” lĂy sĂš Ÿ«ng bĂŻ sĂš Ăt.
âą B¶o hiĂm x· hĂ©i vĂ”a cĂŁ tĂnh kinh tĂ, vĂ”a cĂŁ tĂnh dĂch vĂŽ:
XĂt dĂi gĂŁc Ÿé kinh tĂ, c¶ ngĂȘi lao Ÿéng v” ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng
ÂźĂu Ÿßc lĂźi khi kh«ng ph¶i bĂĄ ra mĂ©t kho¶n tiĂn lĂn Ÿà trang tr¶i cho
nhĂ·ng ngĂȘi lao Ÿéng khi hĂ€ bĂ mĂt hoĂc g¶m thu nhĂp. VĂi nh” nĂc, b¶o
9
- 8. hiĂm x· hĂ©i gĂŁp phĂn l”m gi¶m gžnh nĂng cho ng©n sžch, ŸÄng thĂȘi quĂŒ
b¶o hiĂm x· hĂ©i cĂn l” nguĂ„n ÂźĂu t Ÿžng kĂ cho nĂn kinh tĂ quĂšc d©n.
Ngo”i ra b¶o hiĂm x· hĂ©i cĂn mang tĂnh dĂch vĂŽ trong lĂnh vĂčc t”i
chĂnh b»ng cžc hĂnh thĂžc ph©n phĂši v” ph©n phĂši lÂči thu nhĂp giĂ·a
nhĂ·ng ngĂȘi tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i.
âą TĂnh nh©n ÂźÂčo nh©n všn cao c¶:
ThĂ hiĂn Ă« sĂč tÂŹng trĂź, san xĂ lĂn nhau nhĂ·ng rñi ro kh«ng mong Ÿßi.
MĂ©t ngĂȘi cĂŁ thà Ÿãng gĂŁp rĂt nhiĂu v”o quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i m” kh«ng
Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp hoĂc hĂ«ng rĂt Ăt m” th«i, nhng kh«ng hĂ gĂ, bĂ«i sĂš tiĂn
Ÿã sà Ÿßc chia sĂ cho nhĂ·ng ngĂȘi khžc.
ChÂŒng hÂčn: Khi mĂ©t ngĂȘi tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿ· Ÿñ ÂźiĂu kiĂn h-
Ă«ng trĂź cĂp hu trĂ nhng kh«ng may hĂ€ bĂ chĂt v” chà Ÿßc hĂ«ng mĂ©t
kho¶n trĂź cĂp tö tuĂt Ăt ĂĄi so vĂi c«ng lao Ÿãng gĂŁp cña hĂ€. Hay mĂ©t minh
chĂžng cĂŽ thĂ hÂŹn Ÿã l” viĂc quy ÂźĂnh mĂ©t tĂ» là Ÿãng gĂŁp nh nhau song
nhĂ·ng ngĂȘi Ÿ”n «ng chÂŒng hy vĂ€ng gĂ Ă« kho¶n trĂź cĂp thai s¶n.
4. HĂ thĂšng cžc chà Ÿé b¶o hiĂm x· hĂ©i
MĂŽc ÂźĂch cña b¶o hiĂm x· hĂ©i thĂȘng gŸn liĂn vĂi viĂc âÂźĂn bĂŻâ hĂu
qu¶ cña nhĂ·ng sĂč kiĂn khžc nhau x¶y ra trong v” ngo”i quž trĂnh lao
Ÿéng cña nhĂ·ng ngĂȘi lao Ÿéng. TĂp hĂźp nhĂ·ng cĂš gŸng tĂŠ chĂžc â ÂźĂn
bĂŻâ cho nhĂ·ng sĂč kiĂn Ÿã l” cÂŹ sĂ« chñ yĂu cña cžc chĂnh sžch b¶o hiĂm
x· hĂ©i. VĂ thĂ, nšm 1952 TĂŠ chĂžc Lao Ÿéng quĂšc tĂ (ILO) Ÿ· ra c«ng Ăc
102 quy ÂźĂnh tĂši thiĂu vĂ b¶o hiĂm x· hĂ©i v” Ÿ· Ÿßc 158 nĂc th”nh viÂȘn
phÂȘ chuĂn. Theo c«ng Ăc n”y, hĂ thĂšng b¶o hiĂm x· hĂ©i gĂ„m cžc nhžnh
sau:
1. Chšm sĂŁc y tĂ.
2. TrĂź cĂp Ăšm Âźau.
3. TrĂź cĂp thĂt nghiĂp.
4. TrĂź cĂp tuĂŠi gi”.
5. TrĂź cĂp tai nÂčn lao Ÿéng _ bĂnh nghĂ nghiĂp.
6. TrĂź cĂp gia ÂźĂnh.
7. TrĂź cĂp thai s¶n.
10
- 9. 8. TrĂź cĂp t”n tĂt.
9. TrĂź cĂp mĂt ngĂȘi nu«i dĂŹng.
Ă« tĂ”ng nĂc, tuĂș theo ÂźiĂu kiĂn cĂŁ thĂ thĂčc hiĂn cĂŁ thĂ thĂčc hiĂn mĂ©t
sĂš chà Ÿé cÂŹ b¶n hoĂc mĂ« rĂ©ng. Tuy nhiÂȘn, ILO quy ÂźĂnh r»ng cžc
th”nh viÂȘn phÂȘ chuĂn c«ng Ăc ph¶i thĂčc hiĂn Ăt nhĂt 3 trong 9 chà Ÿé nÂȘu
trÂȘn, trong Ÿã ph¶i cĂŁ Ăt nhĂt mĂ©t trong cžc chà Ÿé 3, 4, 5, 8 hoĂc 9. Cžc
chà Ÿé b¶o hiĂm x· hĂ©i hiĂn nay Ă« ViĂt nam bao gĂ„m:
1.TrĂź cĂp Ăšm Âźau.
2.TrĂź cĂp thai s¶n.
1. TrĂź cĂp tai nÂčn lao Ÿéng_ bĂnh nghĂ nghiĂp.
2. TrĂź cĂp hu trĂ.
3. TrĂź cĂp tö tuĂt.
Ngo”i ra Ă« Ch©u ©u, cžc th”nh viÂȘn cña cĂ©ng ŸÄng ch©u ©u Ÿ· kĂœ
mĂ©t ÂźÂčo luĂt gĂ€i l” §Âčo luĂt Ch©u ©u vĂ b¶o hiĂm x· hĂ©i. §Âčo luĂt n”y vĂ
cÂŹ b¶n tÂŹng tĂč nh c«ng Ăc 102 nhng Ă« mĂžc Ÿé cao hÂŹn v” nhĂ·ng ÂźiĂu
kiĂn chĂt chĂ hÂŹn, phĂŻ hĂźp vĂi trĂnh Ÿé phžt triĂn kinh tĂ v” x· hĂ©i cña cžc
nĂc thuĂ©c cĂ©ng ŸÄng ch©u ©u.
5. NhĂ·ng quan ÂźiĂm cÂŹ b¶n vĂ b¶o hiĂm x· hĂ©i
a, MĂ€i ngĂȘi lao Ÿéng ŸÞng trĂc nguy cÂŹ bĂ gi¶m hoĂc mĂt thu nhĂp do
bĂ gi¶m hoĂc mĂt kh¶ nšng lao Ÿéng hoĂc bĂ mĂt viĂc l”m ÂźĂu cĂŁ
quyĂn tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i
BĂ«i vĂ b¶o hiĂm x· hĂ©i ra ÂźĂȘi l” Ÿà phĂŽc vĂŽ quyĂn lĂźi cña ngĂȘi lao
Ÿéng v” mĂ€i ngĂȘi lao Ÿéng Ă« mĂ€i ng”nh nghĂ thuĂ©c mĂ€i th”nh phĂn kinh
tĂ khžc nhau ÂźĂu ŸÞng trĂc nguy cÂŹ mĂt an to”n vĂ thu nhĂp v” ÂźĂu cĂŁ
nhu cĂu ÂźĂc tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i.
HĂu hĂt cžc nĂc khi mĂi thĂčc hiĂn chĂnh sžch b¶o hiĂm x· hĂ©i, do cžc
ÂźiĂu kiĂn kinh tĂ x· hĂ©i m” ŸÚi tĂźng thĂčc hiĂn b¶o hiĂm x· hĂ©i chĂ l”
c«ng nh©n viÂȘn chĂžc nh” nĂc v” nhĂ·ng ngĂȘi l”m c«ng hĂ«ng lÂŹng. ViĂt
nam cĂČng kh«ng vĂźt ra khĂĄi thĂčc tĂ n”y mĂc dĂŻ biĂt r»ng nh vĂy l” kh«ng
bĂnh ÂźÂŒng giĂ·a tĂt c¶ nhĂ·ng ngĂȘi lao Ÿéng. Tuy nhiÂȘn viĂc tham gia b¶o
11
- 10. hiĂm x· hĂ©i Ÿ· v” sà Ÿßc mĂ« rĂ©ng ÂźĂn tĂt c¶ ngĂȘi lao Ÿéng b»ng c¶ hĂnh
thĂžc tĂč nguyĂn v” bŸt buĂ©c.
b, Nh” nĂc v” ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng cĂŁ tržch nhiĂm ph¶i b¶o hiĂm x· hĂ©i
ŸÚi vĂi ngĂȘi lao Ÿéng, ngĂȘi lao Ÿéng ph¶i cĂŁ tržch nhiĂm tĂč b¶o hiĂm x·
hĂ©i cho mĂnh
B¶o hiĂm x· hĂ©i Âźem lÂči lĂźi Ăch cho c¶ ngĂȘi lao Ÿéng, ngĂȘi sö dĂŽng
lao Ÿéng v” c¶ nh” nĂc: Nh” nĂc thĂčc hiĂn chĂžc nšng qu¶n lĂœ vĂ m« mĂ€i
hoÂčt Ÿéng kinh tĂ x· hĂ©i v” cĂŁ Ÿñ phÂŹng tiĂn, c«ng cĂŽ thĂčc hiĂn chĂžc
nšng Ÿã, tuy nhiÂȘn kh«ng ph¶i lĂłc n”o chĂžc nšng Ÿã cĂČng Ÿßc phžt huy tžc
dĂŽng nh mong muĂšn m” Ÿ«i khi Âźem lÂči nhĂ·ng kĂt qu¶ bĂt lĂźi l”m ¶nh h-
Ă«ng ÂźĂn ÂźĂȘi sĂšng ngĂȘi lao Ÿéng. Khi Ÿã dĂŻ kh«ng cĂŁ b¶o hiĂm x· hĂ©i thĂ
nh” nĂc vĂn ph¶i chi ng©n sžch Ÿà giĂłp ŸÏ ngĂȘi lao Ÿéng dĂi mĂ©t dÂčng
khžc. §Úi vĂi ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng cĂČng tÂŹng tĂč nhng trÂȘn phÂčm vi xĂ
nghiĂp, Ÿn vĂ tĂŠ chĂžc s¶n xuĂt kinh doanh. ChĂ khi ngĂȘi sö dĂŽng lao
Ÿéng chšm lo ÂźĂn ÂźĂȘi sĂšng ngĂȘi lao Ÿéng v” cĂŁ nhĂ·ng u Ÿ·i xĂžng Ÿžng
thĂ ngĂȘi lao Ÿéng mĂi yÂȘn t©m, tĂch cĂčc lao Ÿéng gĂŁp phĂn tšng nšng
suĂt lao Ÿéng. CĂn ŸÚi vĂi ngĂȘi lao Ÿéng, nhĂ·ng rñi ro phžt sinh suy cho
cĂŻng ÂźĂu cĂŁ mĂ©t phĂn lçi cña ngĂȘi lao Ÿéng (do Ăœ thĂžc, tay nghĂ...) v” vĂ
thĂ hĂ€ cĂČng ph¶i gžnh vžc mĂ©t phĂn tržch nhiĂm tĂč b¶o hiĂm x· hĂ©i cho
mĂnh.
c, B¶o hiĂm x· hĂ©i ph¶i dĂča trÂȘn sĂč Ÿãng gĂŁp cña cžc bÂȘn tham gia ÂźĂ
hĂnh th”nh quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿéc lĂp, tĂp trung
NhĂȘ sĂč Ÿãng gĂŁp cña cžc bÂȘn tham gia m” phÂŹng thĂžc riÂȘng cĂŁ cña
b¶o hiĂm x· hĂ©i l” d”n tr¶i rñi ro theo nhiĂu chiĂu, tÂčo ÂźiĂu kiĂn ÂźĂ
ph©n phĂši lÂči thu nhĂp theo c¶ chiĂu dĂ€c v” chiĂu ngang mĂi Ÿßc thĂčc
hiĂn. HÂŹn nĂ·a, nĂŁ cĂn tÂčo ra mĂši liÂȘn hĂ r”ng buĂ©c chĂt chĂ giĂ·a quyĂn
lĂźi v” tržch nhiĂm cña mçi bÂȘn tham gia, gĂŁp phĂn tržnh nhĂ·ng hiĂn tĂźng
tiÂȘu cĂčc nh lĂźi dĂŽng chà Ÿé b¶o hiĂm x· hĂ©i.
d, Ph¶i lĂy sĂš Ÿ«ng bĂŻ sĂš Ăt
B¶o hiĂm nĂŁi chung hoÂčt Ÿéng trÂȘn cÂŹ sĂ« xžc suĂt rñi ro theo quy luĂt
sĂš lĂn, tĂžc l” lĂy sĂč Ÿãng gĂŁp cña sĂš Ÿ«ng ngĂȘi tham gia san xĂ cho sĂš Ăt
ngĂȘi kh«ng may gĂp rñi ro.
12
- 11. Trong sĂš Ÿ«ng ngĂȘi tham gia Ÿãng gĂŁp b¶o hiĂm x· hĂ©i, chĂ nhĂ·ng
ngĂȘi lao Ÿéng mĂi l” ŸÚi tĂźng hĂ«ng trĂź cĂp v” trong sĂš nhĂ·ng ngĂȘi lao Ÿéng
lÂči chĂ cĂŁ nhĂ·ng ngĂȘi bĂ Ăšm Âźau, thai s¶n, tai nÂčn lao Ÿéng hay tuĂŠi gi”...
cĂŁ Ÿñ cžc ÂźiĂu kiĂn cĂn thiĂt mĂi Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp b¶o hiĂm x· hĂ©i.
e, Ph¶i kĂt hĂźp h”i ho” cžc lĂźi Ăch, cžc kh¶ nšng v” phÂŹng thĂžc Ÿžp Ăžng
nhu cĂu b¶o hiĂm x· hĂ©i
ViĂc xžc ÂźĂnh lĂźi Ăch cña cžc bÂȘn tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i thà Ÿ· Ÿßc
l”m rĂą v” quyĂn lĂźi lu«n Âźi Ÿ«i vĂi tržch nhiĂm, ÂźiĂu Ÿã ÂźĂi hĂĄi ph¶i cĂŁ
mĂ©t sĂč c©n ŸÚi giĂ·a tržch nhiĂm v” quyĂn lĂźi cña mçi bÂȘn tham gia,
nghĂa l” xžc ÂźĂnh mĂžc Ÿãng gĂŁp cña mçi bÂȘn tham gia phĂŻ hĂźp vĂi lĂźi Ăch
m” hĂ€ nhĂn Ÿßc tĂ” viĂc tham gia Ÿã. ViĂc thĂčc hiĂn b¶o hiĂm x· hĂ©i cho
ngĂȘi lao Ÿéng sĂ kh«ng Ÿßc thĂčc hiĂn nĂu nh gžnh nĂng thuĂ©c vĂ bĂt cĂž
bÂȘn n”o l”m triĂt tiÂȘu Âźi lĂźi Ăch m” hĂ€ Ÿžng Ÿßc hĂ«ng.
f, MĂžc trĂź cĂp b¶o hiĂm x· hĂ©i ph¶i thĂp hÂŹn mĂžc tiĂn lÂŹng lĂłc Âźang Âźi
l”m, nhng thĂp nhĂt cĂČng ph¶i ٦m b¶o mĂžc sĂšng tĂši thiĂu
Trong ÂźiĂu kiĂn bĂnh thĂȘng, ngĂȘi lao Ÿéng l”m viĂc v” nhĂn Ÿßc
mĂžc tiĂn c«ng tho¶ Ÿžng. Khi gĂp cžc biĂn cĂš rñi ro hĂ€ Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp
v” nĂu nh mĂžc trĂź cĂp n”y lĂn hÂŹn hoĂc b»ng mĂžc tiĂn c«ng cña hĂ€ thĂ
kh«ng lĂœ gĂ m” hĂ€ ph¶i cĂš gŸng l”m viĂc v” tĂch cĂčc l”m viĂc. Tuy nhiÂȘn
do mĂŽc ÂźĂch, b¶n chĂt v” cžch l”m cña b¶o hiĂm x· hĂ©i thĂ mĂžc trĂź cĂp
b¶o hiĂm x· hĂ©i thĂp nhĂt cĂČng ph¶i Ÿñ Ÿà trang tr¶i cžc chi phĂ cĂn
thiĂt cho ngĂȘi lao Ÿéng trong cuĂ©c sĂšng h”ng ng”y.
g, ChĂnh sžch b¶o hiĂm x· hĂ©i l” bĂ© phĂn cĂu th”nh v” l” bĂ© phĂn quan
trĂ€ng nhĂt trong chĂnh sžch x· hĂ©i ÂźĂt dĂi sĂč qu¶n lĂœ thĂšng nhĂt cña
Nh” nĂc
Ă« nĂc ta, b¶o hiĂm x· hĂ©i n»m trong hĂ thĂšng cžc chĂnh sžch x· hĂ©i
cña §¶ng v” nh” nĂc. ThĂčc chĂt Ÿ©y l” mĂ©t trong nhĂ·ng chĂnh sžch nh»m
Ÿžp Ăžng mĂ©t trong nhĂ·ng quyĂn v” nhu cĂu tĂši thiĂu cña con ngĂȘi: Nhu
cĂu an to”n vĂ viĂc l”m, an to”n lao Ÿéng, an to”n x· hĂ©i ... chĂnh sžch
b¶o hiĂm x· hĂ©i cĂn thĂ hiĂn trĂnh Ÿé x· hĂ©i hož cña mçi quĂšc gia ( trĂnh
Ÿé všn minh, tiĂm lĂčc kinh tĂ, kh¶ nšng tĂŠ chĂžc v” qu¶n lĂœ x· hĂ©i ) v”,
trong mĂ©t chĂ”ng mĂčc n”o Ÿã, nĂŁ cĂn thĂ hiĂn tĂnh u viĂt cña mĂ©t chĂ
Ÿé x· héi.
13
- 12. HÂŹn nĂ·a, nh” nĂc cĂŁ chĂžc nšng qu¶n lĂœ vĂ m« mĂ€i mĂt cña ÂźĂȘi sĂšng
kinh tĂ x· hĂ©i do Ÿã b¶o hiĂm x· hĂ©i ph¶i Ÿßc ÂźĂt dĂi sĂč qu¶n lĂœ thĂšng
nhĂt cña nh” nĂc.
h, B¶o hiĂm x· hĂ©i ph¶i Ÿßc phžt triĂn dĂn tĂ”ng bĂc phĂŻ hĂźp vĂi cžc ÂźiĂu
kiĂn kinh tĂ x· hĂ©i cña ÂźĂt nĂc trong tĂ”ng giai ÂźoÂčn cĂŽ thĂ
SĂč phžt triĂn cña b¶o hiĂm x· hĂ©i cĂn tuĂș thuĂ©c v”o nhiĂu yĂu tĂš:
Cžc ÂźiĂu kiĂn vĂ kinh tĂ x· hĂ©i, trĂnh Ÿé qu¶n lĂœ cña nh” nĂc hay sĂč
ho”n chĂnh cña nĂn phžp chĂ mçi quĂšc gia. ViĂc thĂčc hiĂn to”n bĂ© 9
chà Ÿé trong c«ng Ăc 102 cña ILO l” mong muĂšn v” mĂŽc tiÂȘu phĂn ÂźĂu
cña mçi quĂšc gia, song kh«ng ph¶i quĂšc gia n”o cĂČng thĂčc hiĂn Ÿßc do sĂč
hÂčn chĂ vĂ nhiĂu mĂt. Khi x· hĂ©i Ÿ· ÂźÂčt tĂi mĂ©t bĂc phžt triĂn mĂi l”m n¶y
sinh nhĂ·ng vĂn Ÿà m” hĂ thĂšng b¶o hiĂm x· hĂ©i hiĂn thĂȘi kh«ng cĂn phĂŻ
hĂźp thĂ yÂȘu cĂu ÂźĂt ra l” sĂč ŸÊi mĂi hĂ thĂšng b¶o hiĂm x· hĂ©i ( CÂŹ cĂu
cžc bĂ© phĂn cña hĂ thĂšng, sĂš lĂźng v” cÂŹ cĂu cžc chà Ÿé trĂź cĂp, mĂžc
Ÿãng phĂ...) cho phĂŻ hĂźp vĂi sĂč phžt triĂn chung cña to”n x· hĂ©i.
ii. B¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt nam trong nĂn kinh tĂ thĂ trĂȘng
1. Giai ÂźoÂčn 1945- 1959
a, Všn b¶n phžp quy quy ÂźĂnh
Sau Cžch mÂčng thžng 8-1945 Nh” nĂc ViĂt nam D©n chñ CĂ©ng ho” ra
ÂźĂȘi v” mĂc dĂŻ Âźang ph¶i gi¶i quyĂt tršm c«ng ng”n viĂc quan trĂ€ng
mang tĂnh sĂšng cĂn cña ÂźĂt nĂc nhng §¶ng v” Nh” nĂc vĂn quan t©m
ÂźĂn c«ng tžc b¶o hiĂm x· hĂ©i ŸÚi vĂi c«ng nh©n viÂȘn chĂžc khi Ăšm Âźau,
thai s¶n, TNL§, tuĂŠi gi” v” tö tuĂt.
âą Thžng 12-1946 QuĂšc hĂ©i Ÿ· th«ng qua HiĂn phžp ÂźĂu tiÂȘn cña Nh”
nĂc d©n chñ nh©n d©n. Trong HiĂn phžp cĂŁ xžc ÂźĂnh quyĂn Ÿßc trĂź cĂp
cña ngĂȘi t”n tĂt v” ngĂȘi gi”.
âą Ng”y 12-3-1947 Chñ tĂch nĂc HĂ„ ChĂ Minh kĂœ SŸc lĂnh sĂš 29/SL
quy ÂźĂnh chà Ÿé trĂź cĂp cho c«ng nh©n.
âą Ng”y 20-5-1950 HĂ„ chñ tĂch kĂœ hai SŸc lĂnh sĂš 76, 77 quy ÂźĂnh
thĂčc hiĂn cžc chà Ÿé Ăšm Âźau, thai s¶n, tai nÂčn lao Ÿéng, hu trĂ cho cžn
bĂ©, c«ng nh©n viÂȘn chĂžc.
b, §Ăc ÂźiĂm cña chĂnh sžch b¶o hiĂm x· hĂ©i
14
- 13. Trong thĂȘi kĂș n”y thĂčc d©n phžp lÂči x©m chiĂm ViĂt nam nÂȘn trong
ho”n c¶nh khžng chiĂn gian khĂŠ viĂc thĂčc hiĂn b¶o hiĂm x· hĂ©i rĂt hÂčn
chĂ ( cžc loÂči trĂź cĂp ÂźĂu Ÿßc thĂčc hiĂn b»ng gÂčo ) tuy nhiÂȘn Ÿ· thĂ hiĂn
Ÿßc sĂč quan t©m rĂt lĂn cña §¶ng v” Nh” nĂc ŸÚi vĂi chĂnh sžch b¶o hiĂm
x· hĂ©i Ÿžnh dĂu thĂȘi kĂș manh nha vĂ b¶o hiĂm x· hĂ©i Ă« ViĂt nam.
2. Giai ÂźoÂčn 1960-1994
a, Všn b¶n phžp quy quy ÂźĂnh.
âą TÂči ÂźiĂu 14 cña HiĂn phžp nšm 1959 quy ÂźĂnh â C«ng nh©n viÂȘn
chĂžc nh” nĂc cĂŁ quyĂn Ÿßc hĂ«ng b¶o hiĂm x· hĂ©i â.
âą Ng”y 27-12-1961 ChĂnh phñ ban h”nh NghĂ ÂźĂnh 218/CP kĂm
theo ÂźiĂu lĂ tÂčm thĂȘi vĂ BHXH, cĂŁ hiĂu lĂčc thi h”nh tĂ” ng”y 1-1-1962.
Bao gÄm nh÷ng néi dung c b¶n sau:
- §Úi tĂźng žp dĂŽng: Cžn bĂ©, c«ng nh©n viÂȘn chĂžc nh” nĂc.
- HĂ thĂšng trĂź cĂp gĂ„m 6 chà Ÿé: Ăšm Âźau, thai s¶n, tai nÂčn lao Ÿéng
hay bĂnh nghĂ nghiĂp, mĂt sĂžc lao Ÿéng, hu trĂ, tö tuĂt.
- NguĂ„n t”i chĂnh BHXH: Cžc cÂŹ quan, Ÿn và Ÿãng 4,7% so vĂi
tĂŠng quĂŒ tiĂn lÂŹng v”o quĂŒ BHXH n»m trong Ng©n sžch nh” nĂc. ChĂ
phĂ vĂ BHXH nĂu vĂźt quž sĂš lĂźng Ÿãng gĂŁp thà Ÿßc NSNN cĂp bĂŻ.
- CÂŹ quan qu¶n lĂœ thĂčc hiĂn: BĂ© lao Ÿéng- ThÂŹng binh v” X· hĂ©i qu¶n
lĂœ 3 chà Ÿé MSL§, hu trĂ, tö tuĂt. TĂŠng liÂȘn Âźo”n Lao Ÿéng ViĂt nam
qu¶n lĂœ thĂčc hiĂn 3 chà Ÿé l” Ăšm Âźau, thai s¶n, TNL§-BNN.
b, §Ăc ÂźiĂm cña chĂnh sžch b¶o hiĂm x· hĂ©i.
- §· hĂnh th”nh nÂȘn mĂ©t khung hĂ thĂšng trĂź cĂp BHXH khž to”n diĂn
bao gĂ„m 6 chà Ÿé. §· gi¶i quyĂt cho 1,3 triĂu ngĂȘi hĂ«ng chà Ÿé hu trĂ,
mĂt sĂžc lao Ÿéng 50 vÂčn ngĂȘi, tö tuĂt l” 25 vÂčn v” h”ng triĂu lĂźt ngĂȘi hĂ«ng
chà Ÿé Úm Ÿau, thai s¶n.
- ChĂnh sžch BHXH Ÿ· gĂŁp phĂn ĂŠn ÂźĂnh ÂźĂȘi sĂšng cña cžn bĂ©, c«ng
nh©n viÂȘn chĂžc gĂŁp phĂn x©y dĂčng x· hĂ©i nh©n všn, tiĂn bĂ© v” gĂŁp phĂn
v”o sĂč nghiĂp ÂźĂu tranh gi¶i phĂŁng ÂźĂt nĂc.
- Do ho”n c¶nh cña ÂźĂt nĂc thĂȘi kĂș nay nĂn kinh tĂ cĂn kĂm phžt
triĂn v” nh” nĂc thĂčc hiĂn qu¶n lĂœ kinh tĂ x· hĂ©i theo cÂŹ chĂ bao cĂp nÂȘn
15
- 14. viĂc thĂčc hiĂn BHXH cĂn rĂt hÂčn hĂp ( mĂi chĂ thĂčc hiĂn Ÿßc vĂi c«ng
nh©n viÂȘn chĂžc nh” nĂc) v” nguĂ„n t”i chĂnh chñ yĂu Ÿà thĂčc hiĂn trĂź cĂp
cžc chà Ÿé BHXH l” do NSNN b¶o Ÿ¶m.
3. Giai ÂźoÂčn 1995 ÂźĂn nay
a, Všn b¶n phžp quy quy ÂźĂnh
- §à thĂčc hiĂn BHXH ŸÚi vĂi ngĂȘi l”m c«ng šn lÂŹng v” phžt triĂn cžc
hĂnh thĂžc BHXH khžc, ngay 23-6-1994 QuĂšc hĂ©i Ÿ· th«ng qua BĂ© luĂt lao
Ÿéng trong Ÿã cĂŁ mĂ©t chÂŹng quy ÂźĂnh vĂ BHXH .
- Ng”y 26-01-1995 ChĂnh phñ ban h”nh NghĂ ÂźĂnh sĂš 12/CP kĂm
theo §iĂu lĂ B¶o hiĂm x· hĂ©i ŸÚi vĂi c«ng nh©n viÂȘn chĂžc v” ngĂȘi lao
Ÿéng.
- Ng”y 15-7-1995 ChĂnh phñ ban h”nh NghĂ ÂźĂnh sĂš 45/CP kĂm
theo §iĂu lĂ B¶o hiĂm x· hĂ©i ŸÚi vĂi qu©n nh©n trong lĂčc lĂźng vĂČ trang.
Néi dung c b¶n cña nh÷ng všn b¶n phžp quy n”y:
1, TĂ”ng bĂc mĂ« rĂ©ng ŸÚi tĂźng tham gia BHXH b»ng hĂnh thĂžc kĂt hĂźp
bŸt buĂ©c v” tĂč nguyĂn ŸÚi vĂi ngĂȘi lao Ÿéng trong mĂ€i th”nh phĂn kinh
tĂ.
2, HĂ thĂšng cžc chà Ÿé trĂź cĂp BHXH gĂ„m: Ăšm Âźau, thai s¶n, tai nÂčn
lao Ÿéng- bĂnh nghĂ nghiĂp, hu trĂ v” tö tuĂt.
3, HĂnh th”nh quĂŒ BHXH Ÿéc lĂp, n»m ngo”i NSNN. QuĂŒ BHXH hĂnh
th”nh chñ yĂu tĂ” 3 nguĂ„n: Nh” nĂc, ngĂȘi lao Ÿéng v” ngĂȘi sö dĂŽng lao
Ÿéng.
4, HĂnh th”nh cÂŹ quan chuyÂȘn tržch vĂ BHXH l” B¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt
nam.
b, §Ăc ÂźiĂm cña chĂnh sžch b¶o hiĂm x· hĂ©i
- B¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿ· Ÿßc tĂŠ chĂžc v” thĂčc hiĂn phĂŻ hĂźp vĂi ÂźiĂu kiĂn
nĂn kinh tĂ nhiĂu th”nh phĂn cĂŁ sĂč qu¶n lĂœ cña nh” nĂc theo ÂźĂnh hĂng
X· hĂ©i chñ nghĂa.
- ThĂčc hiĂn sĂč c«ng b»ng vĂ quyĂn Ÿßc BHXH cña mĂ€i ngĂȘi lao
Ÿéng.
16
- 15. - ThĂčc hiĂn quan hĂ giĂ·a nghĂa vĂŽ Ÿãng gĂŁp v” hĂ«ng trĂź cĂp
BHXH.
- ThĂčc hiĂn cÂŹ chĂ qu¶n lĂœ thĂčc hiĂn phžp luĂt BHXH chuyÂȘn tržch.
II. TĂŠng quan vĂ quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i
1. Khži niĂm, ÂźĂc ÂźiĂm quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i
a, Khži niĂm quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i
QuĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i l” quĂŒ t”i chĂnh Ÿéc lĂp, tĂp trung n»m ngo”i
ng©n sžch nh” nĂc.
§iĂu kiĂn tiÂȘn quyĂt Ÿà mĂ©t hĂ thĂšng BHXH hoÂčt Ÿéng Ÿßc l” ph¶i
hĂnh th”nh Ÿßc nguĂ„n quĂŒ tiĂn tĂ tĂp trung Ÿà rĂ„i nguĂ„n quĂŒ n”y Ÿßc
dĂŻng Ÿà chi tr¶ trĂź cĂp cho cžc chà Ÿé BHXH.
b, §Ăc ÂźiĂm quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i
QuĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i mang ÂźĂy Ÿñ nhĂ·ng ÂźĂc trng cÂŹ b¶n nhĂt cña
mĂ©t quĂŒ, ngo”i ra do ÂźĂc thĂŻ cña BHXH m” quĂŒ BHXH cĂŁ nhĂ·ng ÂźĂc tr-
ng riÂȘng cĂŁ sau:
⊠QuĂŒ BHXH l” quĂŒ an to”n vĂ t”i chĂnh.
NghĂa l”, ph¶i cĂŁ mĂ©t sĂč c©n ŸÚi giĂ·a nguĂ„n v”o v” nguĂ„n ra cña
quĂŒ BHXH. ChĂžc nšng cña b¶o hiĂm x· hĂ©i l” ٦m b¶o an to”n vĂ thu
nhĂp cho ngĂȘi lao Ÿéng v” Ÿà thĂčc hiĂn chĂžc nšng n”y, ÂźĂn lĂźt nĂŁ,
BHXH ph¶i tĂč b¶o vĂ mĂnh trĂc nguy cÂŹ mĂt an to”n vĂ t”i chĂnh. §à tÂčo
sĂč an to”n n”y, vĂ nguyÂȘn tŸc tĂŠng sĂš tiĂn hĂnh th”nh nÂȘn quĂŒ ph¶i
b»ng tĂŠng sĂš tiĂn chi ra tĂ” quĂŒ. Tuy nhiÂȘn, kh«ng ph¶i cĂž ŸÄng tiĂn n”o
v”o quĂŒ l” Ÿßc dĂŻng Ÿà chi tr¶ ngay ( nĂu vĂy Ÿ· kh«ng tĂ„n tÂči cži gĂ€i l”
quĂŒ BHXH ) m” ph¶i sau mĂ©t kho¶ng thĂȘi gian nhĂt ÂźĂnh, Ÿ«i khi tÂŹng
ŸÚi d”i ( nh ŸÚi vĂi chà Ÿé hu trĂ ) sĂš tiĂn Ăy mĂi Ÿßc chi ra, cĂŻng thĂȘi gian
Ăy ŸÄng tiĂn lu«n biĂn Ÿéng v” cĂŁ thĂ bĂ gi¶m giž trĂ do lÂčm phžt, ÂźiĂu
n”y ÂźĂt ra yÂȘu cĂu quĂŒ BHXH kh«ng chĂ ph¶i b¶o ٦m vĂ mĂt sĂš lĂźng
m” cĂn ph¶i b¶o to”n vĂ mĂt giž trĂ. §iĂu Ÿã lĂœ gi¶i tÂči sao trong ÂźiĂu
17
- 16. 40 §iĂu lĂ BHXH nĂc ta quy ÂźĂnh â QuĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿßc thĂčc hiĂn
cžc biĂn phžp Ÿà b¶o tĂ„n giž trĂ v” tšng trĂ«ng theo quy ÂźĂnh cña chĂnh
phñ â.
⊠TĂnh tĂch luĂŒ.
QuĂŒ BHXH l” â cña Ÿà d”nh â cña ngĂȘi lao Ÿéng phĂng khi Ăšm Âźau,
tuĂŠi gi”... v” Ÿã l” c«ng sĂžc Ÿãng gĂŁp cña c¶ quž trĂnh lao Ÿéng cña ng-
ĂȘi lao Ÿéng. Trong quĂŒ BHXH lu«n tĂ„n tÂči mĂ©t lĂźng tiĂn tÂčm thĂȘi nh”n rçi Ă«
mĂ©t thĂȘi ÂźiĂm hiĂn tÂči Ÿà chi tr¶ trong tÂŹng lai, khi ngĂȘi lao Ÿéng cĂŁ Ÿñ
cžc ÂźiĂu kiĂn cĂn thiĂt Ÿà Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp ( chÂŒng hÂčn nh vĂ thĂȘi gian
v” mĂžc Ÿé Ÿãng gĂŁp BHXH ). SĂš lĂźng tiĂn trong quĂŒ cĂŁ thà Ÿßc tšng lÂȘn
bĂ«i sĂč Ÿãng gĂŁp ÂźĂu ÂźĂn cña cžc bÂȘn tham gia v” bĂ«i thĂčc hiĂn cžc
biĂn phžp tšng trĂ«ng quĂŒ.
⊠QuĂŒ BHXH vĂ”a mang tĂnh ho”n tr¶ vĂ”a mang tĂnh kh«ng ho”n tr¶.
TĂnh ho”n tr¶ thĂ hiĂn Ă« chç, mĂŽc ÂźĂch cña viĂc thiĂt lĂp quĂŒ
BHXH l” Ÿà chi tr¶ trĂź cĂp cho ngĂȘi lao Ÿéng khi hĂ€ kh«ng may gĂp cžc
rñi ro dĂn ÂźĂn mĂt hay gi¶m thhu nhĂp. Do Ÿã, ngĂȘi lao Ÿéng l” ŸÚi tĂźng
Ÿãng gĂŁp ŸÄng thĂȘi cĂČng l” ŸÚi tĂźng nhĂn trĂź cĂp. Tuy nhiÂȘn, thĂȘi gian,
chà Ÿé v” mĂžc trĂź cĂp cña mçi ngĂȘi sĂ khžc nhau, ÂźiĂu Ÿã phĂŽ thuĂ©c v”o
nhĂ·ng rñi ro m” hĂ€ gĂp ph¶i cĂČng nh mĂžc Ÿé Ÿãng gĂŁp v” thĂȘi gian
tham gia BHXH.
TĂnh kh«ng ho”n tr¶ thĂ hiĂn Ă« chç, mĂc dĂŻ nguyÂȘn tŸc cña BHXH
l” cĂŁ Ÿãng- cĂŁ hĂ«ng, Ÿãng Ăt- hĂ«ng Ăt, Ÿãng nhiĂu- hĂ«ng nhiĂu nhng
nh vĂy kh«ng cĂŁ nghĂa l” nhĂ·ng ngĂȘi cĂŁ mĂžc Ÿãng gĂŁp nh nhau sĂ chŸc
chŸn ŸÀc hĂ«ng mĂ©t kho¶n trĂź cĂp nh nhau. Trong thĂčc tĂ, cĂŻng tham gia
BHXH nhng cĂŁ ngĂȘi Ÿßc hĂ«ng nhiĂu lĂn, cĂŁ ngĂȘi Ÿßc hĂ«ng Ăt lĂn ( vĂi chĂ
Ÿé Ăšm Âźau), thĂm trĂ kh«ng Ÿßc hĂ«ng (chà Ÿé thai s¶n).
2. Ph©n loÂči quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i
NhiĂm vĂŽ cña cžc nh” l”m c«ng tžc BHXH l” ph¶i th”nh lĂp nÂȘn quĂŒ
BHXH theo cžch thĂžc phĂŻ hĂźp vĂi trĂnh Ÿé tĂŠ chĂžc v” thĂčc hiĂn. ThĂ nh-
ng, Ÿã lÂči l” mĂ©t vĂn Ÿà hĂt sĂžc khĂŁ khšn v” Ÿ«i khi kh«ng thĂšng nhĂt
quan ÂźiĂm. BĂ«i vĂ theo nhiĂu cžch tiĂp cĂn khžc nhau cĂŁ cžc loÂči quĂŒ b¶o
hiĂm x· hĂ©i khžc nhau.
a, Theo tĂnh chĂt sö dĂŽng quĂŒ
18
- 17. âą QuĂŒ d”i hÂčn: L” quĂŒ Ÿßc th”nh lĂp Ÿà dĂŻng chi tr¶ cho cžc chà Ÿé
Ÿ”i hÂčn ( chà Ÿé trĂź cĂp hu trĂ ).
âą QuĂŒ ngŸn hÂčn: DĂŻng chi tr¶ cho cžc chà Ÿé trĂź cĂp ngŸn hÂčn (Ăšm
Ÿau, thai s¶n...) .
b, Theo cžc trĂȘng hĂźp Ÿßc BHXH
CĂŁ thĂ th”nh lĂp ra cžc quĂŒ theo tĂ”ng chà Ÿé v” mçi quĂŒ sĂ dĂŻng ÂźĂ
chi tr¶ cho tÔng chà Ÿé tng Þng.
âą QuĂŒ hu trĂ.
âą QuĂŒ TNLD-BNN.
âą QuĂŒ thĂt nghiĂp.
âą ...
Cžch ph©n loÂči n”y giĂłp chĂłng ta cĂŁ thĂ c©n ŸÚi giĂ·a mĂžc hĂ«ng v”
mĂžc Ÿãng gĂŁp ŸÚi vĂi tĂ”ng chà Ÿé.
c, Theo ŸÚi tĂźng qu¶n lĂœ, cĂŁ:
âą QuĂŒ BHXH cho c«ng chĂžc nh” nĂc.
âą QuĂŒ BHXH lĂčc lĂźng vĂČ trang.
âą QuĂŒ BHXH cho n«ng Ÿ©n.
âą ...
Ă« mçi nĂc, tuĂș thuĂ©c v”o ÂźiĂu kiĂn cĂŽ thĂ m” cĂŁ thĂ th”nh lĂp quĂŒ
b¶o hiĂm x· hĂ©i phĂŻ hĂźp vĂi ÂźiĂu kiĂn kinh tĂ x· hĂ©i, trĂnh Ÿé qu¶n lĂœ nh”
nĂc... Th«ng thĂȘng, khi mĂi thĂčc hiĂn BHXH cžc nĂc th”nh lĂp mĂ©t quĂŒ
chung nhĂt cho mĂ€i ngĂȘi lao Ÿéng do: TrĂnh Ÿé tĂŠ chĂžc v” qu¶n lĂœ cĂn
hÂčn chĂ, ŸÚi tĂźng BHXH cĂn hÂčn hĂp v” cžc chà Ÿé b¶o hiĂm x· hĂ©i cĂn
Ăt ( mĂ©t v”i chà Ÿé ). Nhng khi nĂn kinh tĂ phžt triĂn ÂźĂn mĂ©t mĂžc Ÿé
nhĂt ÂźĂnh, trĂnh Ÿé qu¶n lĂœ Ÿßc n©ng cao, ŸÚi tĂźng tham gia ng”y c”ng
lĂn...thĂ xuĂt hiĂn nhĂ·ng bĂt cĂp m” ÂźĂi hĂĄi ph¶i th”nh lĂp ra cžc quĂŒ
BHXH th”nh phĂn.
Ă« ViĂt nam, nÂȘn chšng chĂłng ta cĂČng th”nh lĂp ra cžc quĂŒ BHXH
th”nh phĂn v” th”nh lĂp theo cžch n”o l” tĂšt nhĂt. ViĂc th”nh lĂp theo
cžch tiĂp cĂn thĂž hai v” thĂž ba ŸÚi vĂi ViĂt nam trong ÂźiĂu kiĂn hiĂn nay
dĂȘng nh kh«ng thĂch hĂźp vĂ nh thĂ sĂ ÂźĂn tĂi tĂnh trÂčng quž ph©n tžn
nguĂ„n Ÿãng gĂŁp cña cžc ŸÚi tĂźng tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i ( theo cžch
19
- 18. tiĂp cĂn thĂž hai chĂłng ta ph¶i th”nh lĂp ra 5 quĂŒ BHXH tÂŹng Ăžng vĂi 5
chà Ÿé BHXH hiĂn h”nh v” theo cžch tiĂp cĂn thĂž ba thĂ Ăt nhĂt cĂČng
ph¶i th”nh lĂp ra kh«ng dĂi 5 quĂŒ BHXH). Trong ÂźiĂu kiĂn hiĂn nay,
chĂłng ta nÂȘn th”nh lĂp ra cžc quĂŒ BHXH th”nh phĂn theo cžch tiĂp cĂn
thĂž nhĂt l” hĂźp lĂœ hÂŹn c¶ v” nhĂ·ng lĂœ do sà Ÿßc trĂnh b”y Ă« phĂn sau.
3. TÂčo nguĂ„n
a, §Úi tßng tham gia v” Ÿãng gãp.
NhĂ·ng c©u hĂĄi cÂŹ b¶n nhĂt liÂȘn quan ÂźĂn t”i chĂnh BHXH l”: Ai
Ÿãng gĂŁp, Ÿãng gĂŁp bao nhiÂȘu v” dĂča trÂȘn cÂŹ sĂ« n”o. NĂŁi chung, cžc
nguĂ„n kinh phĂ cña mĂ©t hĂ thĂšng BHXH cĂŁ thĂ liĂt kÂȘ nh sau: SĂč tham
gia cña Nh” nĂc, sĂč tham gia cña chĂnh quyĂn cžc cĂp ( chĂnh quyĂn
tĂnh v” ÂźĂa phÂŹng ); nhĂ·ng kho¶n thuà Ÿ· Ÿßc nhŸm trĂc hoĂc ph©n
bĂŠ cho BHXH; §ãng gĂŁp cña ngĂȘi tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i, cña chñ sö
dĂŽng lao Ÿéng; Thu nhĂp tĂ” ÂźĂu t v” cžc kho¶n thu nhĂp khžc. Trong Ÿã
nguĂ„n thu nhĂp chñ yĂu cña quĂŒ BHXH l” tĂ” sĂč Ÿãng gĂŁp cña ngĂȘi lao
Ÿéng, ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng v” nh” nĂc.
Th«ng thĂȘng, و ٦m b¶o nguyÂȘn tŸc cĂŁ Ÿãng cĂŁ hĂ«ng, tĂt c¶
nhĂ·ng ngĂȘi lao Ÿéng tham gia BHXH ÂźĂu cĂŁ nghĂa vĂŽ Ÿãng gĂŁp b¶o
hiĂm x· hĂ©i, tuy nhiÂȘn viĂc xžc ÂźĂnh ŸÚi tĂźng tham gia Ă« mçi quĂšc gia cĂŁ
khžc nhau. Ban ÂźĂu, chÂŹng trĂnh BHXH kh«ng cĂŁ xu hĂng b¶o hiĂm cho
nhĂ·ng ngĂȘi tĂč tÂčo viĂc l”m, lao Ÿéng n«ng nghiĂp, ngĂȘi thĂt nghiĂp v”
ngĂȘi cha cĂŁ viĂc l”m. BHXH cĂČng kh«ng b¶o hiĂm cho nhĂ·ng ngĂȘi l”m
viĂc bžn thĂȘi gian v” lao Ÿéng trong cžc doanh nghiĂp nhĂĄ.
Ă« khu vĂčc Ch©u ž- Thži bĂnh dÂŹng, cžc quĂšc gia c«ng nghiĂp
(«xtraylia, HĂ„ng K«ng, NhĂt b¶n v” Niu Di L©n) v” cžc nĂc cĂ©ng ho” thuĂ©c
LiÂȘn x« (cĂČ) Âźang mĂ« rĂ©ng sĂč bao phñ hĂ thĂšng an to”n x· hĂ©i ÂźĂn to”n
bĂ© d©n chĂłng mĂ©t cžch to”n diĂn hÂŹn. Trong khi Ÿã, cžc nĂc cĂn lÂči chñ
yĂu tĂp trung cžc hĂ thĂšng cña hĂ€ v”o khu vĂčc sö dĂŽng lao Ÿéng mĂ©t
cžch chĂnh quy tÂči cžc trung t©m Ÿ« thĂ trong khi l”m ngÂŹ mĂ©t bĂ© phĂn
Ÿžng kĂ d©n chĂłng Âźang n»m ngo”i sĂč b¶o trĂź. NguyÂȘn nh©n cña sĂč bĂĄ
qua n”y l” do sĂč khĂŁ khšn vĂ mĂt h”nh chĂnh trong viĂc thĂłc ÂźĂy sĂč
mĂ« rĂ©ng bŸt buĂ©c cña hĂ€ cĂČng nh kh«ng cĂŁ kh¶ nšng vĂ t”i chĂnh cña
cžc doanh nghiĂp nhĂĄ Ÿà Ÿãng gĂŁp v”o hĂ thĂšng n”y. Ă« Giooc §an Ni,
20
- 19. thĂm chĂ nhĂ·ng trĂȘng hĂźp ban ÂźĂu Ÿßc tham gia hĂ thĂšng an to”n x· hĂ©i
nhng sau Ÿã lÂči bĂ bĂĄ qua nh trĂȘng hĂźp cña cžc n«ng d©n, ng d©n, ngĂȘi tĂč
lao Ÿéng ( l”m t). Ă« cžc nĂc khžc, mĂ©t sĂš n»m ngo”i Ÿ· Ÿßc cho phĂp tham
gia v”o chÂŹng trĂnh trÂȘn cÂŹ sĂ« tĂč nguyĂn.
b, Phng thÞc Ÿãng gãp
⹠§ãng gĂŁp theo mĂžc cĂš ÂźĂnh:
§Úi tĂźng tham gia Ÿãng mĂ©t mĂžc cĂš ÂźĂnh kh«ng phĂŽ thuĂ©c v”o mĂžc
thu nhĂp cña hĂ€, mĂc dĂŻ vĂy vĂn cĂŁ cĂŁ thĂ cĂŁ nhĂ·ng tĂ» là Ÿãng gĂŁp
khžc nhau ( vĂ dĂŽ tĂ» là Ÿãng gĂŁp cña ngĂȘi trĂ khžc vĂi cña ngĂȘi gi”, cña
nam khžc vĂi nĂ·...) nhng trong phÂčm vi mĂ©t nhĂŁm ngĂȘi thĂ mĂžc Ÿãng gĂŁp sĂ
nh nhau v” kh«ng gŸn vĂi thu nhĂp cña hĂ€ v” khi Ÿã mĂžc hĂ«ng cĂČng sĂ l”
mĂ©t kho¶n Ÿßc Ăn ÂźĂnh trĂc.
⹠§ãng gĂŁp gŸn vĂi thu nhĂp:
Theo phÂŹng thĂžc n”y, mĂžc Ÿãng gĂŁp sĂ gŸn vĂi thu nhĂp cña tĂ”ng cž
nh©n v” Ÿßc Ăn ÂźĂnh b»ng cžch sö dĂŽng cžch tĂnh phĂn tršm Ÿn gi¶n
so vĂi thu nhĂp, khi hĂ«ng trĂź cĂp thĂ mĂžc trĂź cĂp cĂČng Ÿßc cšn cĂž v”o mĂžc
thu nhĂp khi cĂn l”m viĂc cña ngĂȘi lao Ÿéng. PhÂŹng thĂžc n”y Ÿßc žp
dĂŽng phĂŠ biĂn nhĂt trÂȘn thĂ giĂi.
⹠§ãng gĂŁp theo nhĂŁm tiĂn c«ng:
Trong tĂ”ng nhĂŁm tiĂn c«ng cĂŁ cžc mĂžc tiĂn c«ng v” ŸÚi vĂi mçi mĂžc
tiĂn c«ng sĂ cĂŁ mĂ©t mĂžc Ÿãng gĂŁp tÂŹng Ăžng theo mĂžc Ÿé luĂŒ tiĂn. NhĂŁm
tiĂn c«ng cĂČng cĂŁ thà Ÿßc sö dĂŽng nh l” mĂ©t c«ng cĂŽ thĂłc ÂźĂy viĂc ph©n
phĂši lÂči nguĂ„n quĂŒ giĂ·a cžc th”nh viÂȘn.
⹠§ãng gĂŁp theo tĂ» lĂ ÂźĂc biĂt:
MĂ©t sĂš nĂc dĂča v”o mĂžc Ÿãng gĂŁp theo mĂ©t tĂ» lĂ ÂźĂc biĂt dĂča v”o
sĂč khžc biĂt giĂ·a cžc c«ng viĂc cña ngĂȘi lao Ÿéng. ChÂŒng hÂčn trong chĂ
Ÿé b¶o hiĂm tai nÂčn lao Ÿéng, tĂ» là Ÿãng gĂŁp thay ŸÊi tuĂș theo ng”nh
c«ng nghiĂp v” mĂžc Ÿé rñi ro cña mçi ng”nh nghĂ.
c, Xžc ÂźĂnh mĂžc Ÿãng gĂŁp.
NĂŁi chung, xžc ÂźĂnh mĂžc Ÿãng gĂŁp BHXH dĂča trÂȘn mĂ©t cÂŹ chĂ t”i
chĂnh l” c©n ŸÚi giĂ·a thu v” chi. CĂŁ thĂ xžc ÂźĂnh mĂžc Ÿãng gĂŁp v”, trÂȘn
cÂŹ sĂ« Ÿã xžc ÂźĂnh mĂžc hĂ«ng hoĂc cĂČng cĂŁ thĂ xžc ÂźĂnh mĂžc hĂ«ng trĂc
21
- 20. rĂ„i xžc ÂźĂnh mĂžc Ÿãng gĂŁp. Cho dĂŻ thĂčc hiĂn theo cžch n”o thĂ vĂn ph¶i
٦m b¶o sĂč c©n ŸÚi giĂ·a tĂŠng sĂš tiĂn hĂnh th”nh quĂŒv” tĂŠng sĂš tiĂn Âź-
Ăźc chi ra tĂ” quĂŒ.
HĂ thĂšng â trĂź cĂp xžc ÂźĂnh â v” hĂ thĂšng â Ÿãng gĂŁp xžc ÂźĂnh â:
- HĂ thĂšng â Ÿãng gĂŁp xžc ÂźĂnh â: HĂ thĂšng n”y xžc ÂźĂnh ngĂȘi lao
Ÿéng nÂȘn gi”nh bao nhiÂȘu tiĂn cho tuĂŠi gi” cña mĂnh chĂž kh«ng ph¶i
l” hĂ€ sĂ xĂžng Ÿžng Ÿßc nhĂn trĂź cĂp l” bao nhiÂȘu. Šu ÂźiĂm cña hĂ
thĂšng n”y l” nĂŁ kh«ng ph¶i chĂu bĂt cĂž sĂč mĂt c©n b»ng n”o vĂ t”i
chĂnh v” kh«ng bao giĂȘ ph¶i tšng mĂžc Ÿãng gĂŁp lÂȘn c¶. Nhng nhĂźc
ÂźiĂm cña nĂŁ l” do cĂŁ rĂt nhiĂu rñi ro nÂȘn mĂ©t sĂš hoĂc tĂt c¶ mĂ€i ng-
ĂȘi lao Ÿéng cĂŁ thĂ bĂ chĂm dĂžt Ÿßc nhĂn trĂź cĂp tuĂŠi gi”, mĂžc trĂź cĂp
n”y thĂp hÂŹn rĂt nhiĂu so vĂi mĂŽc tiÂȘu Ÿ· ÂźĂt ra.
- HĂ thĂšng â trĂź cĂp xžc ÂźĂnh â: Šu ÂźiĂm chĂnh cña hĂ thĂšng n”y l”
nĂŁ cho phĂp ngĂȘi lao Ÿéng Ÿßc b¶o ٦m vĂ t”i chĂnh Ă« mĂžc Ÿé cao
hÂŹn Ă« tuĂŠi gi”, tuy nhiÂȘn nhĂźc ÂźiĂm cña hĂ thĂšng n”y l” Ÿ«i lĂłc gĂp
ph¶i rŸc rĂši vĂ t”i chĂnh m” vĂn Ÿà n”y cĂn thiĂt ph¶i tšng mĂžc
Ÿãng gĂŁp v” hoĂc gi¶m mĂžc trĂź cĂp.
QuĂšc gia n”o žp dĂŽng ?. HĂ thĂšng b¶o hiĂm x· hĂ©i m” cĂŁ chà Ÿé tuĂŠi
gi” Ă« hĂu hĂt cžc nĂc (trong Ÿã cĂŁ ViĂt Nam) l” hĂ thĂšng b¶o hiĂm
chà Ÿé trĂź cĂp xžc ÂźĂnh. Trong khi Ÿã hĂ thĂšng tiĂt kiĂm hu trĂ bŸt
buĂ©c Ă« Chile v” QuĂŒ dĂč trĂ· quĂšc gia Ă« cžc nĂc Malayxia v” Singapore lÂči
l” nhĂ·ng vĂ dĂŽ ÂźiĂn hĂnh vĂ hĂ thĂšng b¶o hiĂm cĂŁ mĂžc Ÿãng gĂŁp
xžc ÂźĂnh.
NhiĂm vĂŽ cña nhĂ·ng ngĂȘi chĂu tržch nhiĂm thĂčc hiĂn l” ph¶i xžc
ÂźĂnh Ÿßc chĂnh xžc nhĂ·ng kho¶n chi phĂ chĂnh Ÿžng trong tÂŹng lai sĂ chi
ra tĂ” quĂŒ nhng ÂźiĂu Ÿã dĂȘng nh kh«ng thĂ bĂ«i nhĂ·ng thay ŸÊi kh«ng tiÂȘn
Âźožn trĂc Ÿßc sĂ x¶y ra. Do nhĂ·ng Ăc tĂnh l” kh«ng thĂ thĂčc hiĂn Ÿßc nÂȘn
khi xžc ÂźĂnh mĂžc Ÿãng gĂŁp ngĂȘi ta ph¶i xžc ÂźĂnh thÂȘm mĂ©t lĂźng Ÿñ ÂźĂ
dĂč trĂ· cho cžc sĂč cĂš phžt sinh l”m tšng thÂȘm cžc chi phĂ trong tÂŹng lai. HÂŹn
nĂ·a, viĂc xžc ÂźĂnh mĂžc trĂź cĂp lÂči kh«ng ho”n to”n mang tĂnh kĂŒ thuĂt
m” cĂn liÂȘn quan ÂźĂn nhiĂu vĂn Ÿà kinh tĂ x· hĂ©i ( nghĂa l” viĂc xžc
ÂźĂnh mĂši quan hĂ giĂ·a Ÿãng v” hĂ«ng chĂ mang tĂnh chĂt tÂŹng ŸÚi ).
Khi xžc ÂźĂnh mĂžc Ÿãng gĂŁp BHXH ph¶i ٦m b¶o nguyÂȘn tŸc:
22
- 21. - Ph¶i c©n b»ng Thu - Chi.
- LĂy sĂš Ÿ«ng bĂŻ sĂš Ăt.
- CĂŁ dĂč phĂng.
Kho¶n tiĂn Ÿãng gĂŁp cña nhĂ·ng ngĂȘi tham gia BHXH cho quĂŒ BHXH
Ÿßc gÀi l” phà BHXH :
Ptp = Ptt + Phc + Pdp
Trong Ÿã: Ptp: phĂ to”n phĂn.
Ptt: phĂ thuĂn tuĂœ.
Phc: chi phĂ h”nh chĂnh.
Pdp: phĂn an to”n.
ï§ PhĂ thuĂn tuĂœ Ÿßc dĂŻng Ÿà chi tr¶ trĂź cĂp cžc chà Ÿé BHXH v” Ÿã l”
phĂn m” nhĂ·ng ngĂȘi lao Ÿéng tham gia BHXH sà Ÿßc nhĂn khi hĂ€ cĂŁ Ÿñ
cžc ÂźiĂu kiĂn hĂ«ng trĂź cĂp. §©y l” phĂn chiĂm tĂ» trĂ€ng lĂn nhĂt trong quĂŒ
BHXH viĂc xžc ÂźĂnh phĂ thuĂn tuĂœ liÂȘn quan trĂčc tiĂp ÂźĂn mĂžc trĂź cĂp
BHXH. Th«ng thĂȘng, mĂžc trĂź cĂp c”ng cao thĂ phĂ thuĂn tuĂœ cĂČng Ÿßc
tšng lÂȘn v” ngĂźc lÂči, tuy nhiÂȘn ÂźiĂu n”y cĂČng kh«ng ph¶i lu«n Ÿóng khi sĂš l-
Ăźng nhĂ·ng Ÿãng gĂŁp v”o quĂŒ l” lĂn v” chĂ cĂŁ sĂš Ăt nhĂ·ng ngĂȘi hĂ«ng trĂź
cĂp.
ï§ Chi phĂ h”nh chĂnh Ÿßc dĂŻng Ÿà trang tr¶i cho cžc hoÂčt Ÿéng sĂč
nghiĂp. NhĂ·ng ngĂȘi thĂčc hiĂn BHXH suy cho cĂŻng hĂ€ kh«ng thĂ uĂšng nĂc
l· m” sĂšng ( thĂm chĂ nĂc l· cĂČng mĂt tiĂn ) v” thÂȘm v”o Ÿã l” cžc kho¶n
chi phà Ÿà x©y dĂčng cÂŹ sĂ« vĂt chĂt, hÂč tĂng... NguĂ„n t”i chĂnh t”i trĂź
cho cžc chi phĂ n”y l” tĂ” quĂŒ BHXH. Chi phĂ h”nh chĂnh bà ¶nh hĂ«ng
bĂ«i c¶ thĂȘi gian th”nh lĂp v” Ÿé lĂn cña tĂŠ chĂžc BHXH. Cžc tĂŠ chĂžc
BHXH mĂi th”nh lĂp thĂȘng cĂŁ chi phĂ h”nh chĂnh cao hÂŹn bĂ«i nhĂ·ng hĂ
thĂšng n”y cĂn Âźang trong giai ÂźoÂčn hĂ€c hĂĄi Ÿà hoÂčt Ÿéng cĂŁ hiĂu qu¶.
NhĂ·ng hĂ thĂšng BHXH nhĂĄ cĂŁ chi phĂ h”nh chĂnh cao hÂŹn gŸn vĂi mĂžc
Ÿãng gĂŁp bĂ«i vĂ nhĂ·ng hĂ thĂšng n”y kh«ng thĂ thĂčc hiĂn lĂźi thĂ cña tiĂt
kiĂm do mĂ« rĂ©ng quy m« do nhĂ·ng chĂžc nšng h”nh chĂnh Ÿßc chuyÂȘn
m«n hož cao hÂŹn v” kh¶ nšng d”n tr¶i chi phĂ cĂš ÂźĂnh ŸÚi vĂi chi phĂ
h”nh chĂnh ra cho nhiĂu ngĂȘi tham gia.
23
- 22. ï§ PhĂn an to”n Ÿßc thiĂt lĂp Ÿà ŸÚi phĂŁ vĂi nhĂ·ng biĂn cĂš x¶y ra
trong tÂŹng lai v” Ÿßc dĂŻng tĂi khi mĂžc trĂź cĂp vĂźt quž so vĂi dĂč tĂnh.
B¶ng 01: MĂžc Ÿãng gĂŁp BHXH cña mĂ©t sĂš nĂc trÂȘn thĂ giĂi.
TÂȘn nĂc ChĂnh phñ TĂ» là Ÿãng gĂŁp cña
NL§ so vĂi tiĂn l-
ÂŹng (%)
Tû là Ÿãng gãp
cña NSDL§ so vĂi
quĂŒ lÂŹng (%)
CHLB §Þc BĂŻ thiĂu 14,8 .. 18,8 16,3 ..22,6
CH Phžp BĂŻ thiĂu 11,82 19,68
Indonexia BĂŻ thiĂu 3,0 6,5
Philippin BĂŻ thiĂu 2,85 .. 9,25 6,85 .. 8,05
Malaixia Chi to”n bé
chà Ÿé Úm
Âźau, thai
s¶n
9,5 12,75
NguĂ„n: BHXH Ă« mĂ©t sĂš nĂc trÂȘn thĂ giĂi.
4. Sö dÎng nguÄn
a, §iĂu kiĂn hĂ«ng trĂź cĂp
Nh Ÿ· nÂȘu, kh«ng ph¶i tĂt c¶ nhĂ·ng ngĂȘi tham gia ÂźĂu Ÿßc nhĂn trĂź
cĂp v” kh«ng ph¶i ai cĂČng nhĂn Ÿßc mĂ©t kho¶n trĂź cĂp nh nhau m” chĂ
khi hĂ€ thĂčc sĂč bĂ mĂt hay gi¶m thu nhĂp. NghĂa l” hĂ€ gĂp ph¶i cžc rñi
ro trong quž trĂnh lao Ÿéng v” trong cuĂ©c sĂšng. Cžc rñi ro n”y cĂŁ thĂ l”:
- Theo nguyÂȘn nh©n:
+ NhĂ·ng rñi ro thĂ chĂt: L”m gi¶m hoĂc mĂt thu nhĂp tĂ” nghĂ
nghiĂp do nhĂ·ng nguyÂȘn nh©n nghĂ ngiĂp nh bĂ tai nÂčn lao Ÿéng v”
bĂnh nghĂ nghiĂp hoĂc kh«ng do nguyÂȘn nh©n nghĂ nghiĂp nh Ăšm
Âźau, sinh ÂźĂ, tuĂŠi gi”... l”m cho sĂžc lao Ÿéng cña ŸÚi tĂźng bĂ gi¶m sĂłt
hoĂc mĂt hÂŒn.
+ Rñi ro kinh tĂ: LoÂči rñi ro n”y cĂČng l”m gi¶m hoĂc mĂt thu nhĂp do
sĂžc lao Ÿéng kh«ng Ÿßc sö dĂŽng. §ã l” trĂȘng hĂźp thĂt nghiĂp.
24
- 23. + L”m gi¶m mĂžc sĂšng vĂ nhĂ·ng chi tiĂt bĂt thĂȘng: §©y l” loÂči rñi ro liÂȘn
quan ÂźĂn sö dĂŽng thu nhĂp. Thu nhĂp cña ngĂȘi lao Ÿéng trong cžc trĂȘng
hĂźp n”y kh«ng ph¶i do gi¶m hay mĂt Âźi m” do ph¶i sö dĂŽng thu nhĂp ÂźĂ
chi cho cžc kho¶n chi bĂt thĂȘng nh chi phĂ thuĂšc men, chĂ·a bĂnh hoĂc
cžc ٦m phĂŽ gia ÂźĂnh.
- Theo hĂu qu¶:
VĂ biĂu hiĂn, cĂŁ nhiĂu loÂči rñi ro khžc nhau nhng ÂźĂu cĂŁ hĂu qu¶ l”
Âźe doÂč sĂč an to”n vĂ kinh tĂ cña ngĂȘi lao Ÿéng cĂČng nh gia ÂźĂnh hĂ€.
NhĂ·ng rñi ro n”y cĂČng bao gĂ„m c¶ rñi ro vĂ thĂ chĂt v” rñi ro vĂ kinh tĂ.
Tuy nhiÂȘn, kh«ng ph¶i tĂt c¶ nhĂ·ng rñi ro nÂȘu trÂȘn ÂźĂu thuĂ©c ŸÚi tĂźng
cña BHXH (chÂŒng hÂčn nh tai nÂčn chiĂn tranh,...). Ngay c¶ nhĂ·ng rñi ro Ÿßc
gĂ€i l” ŸÚi tĂźng cña BHXH kh«ng ph¶i lĂłc n”o cĂČng Ÿßc b¶o hĂ©, Ÿßc ÂźĂn
bĂŻ. Trong lĂch sö phžt triĂn cña mĂnh, ban ÂźĂu cžc trĂȘng hĂźp Ÿßc BHXH l”
nhĂ·ng rñi ro liÂȘn quan ÂźĂn quž trĂnh lao Ÿéng cña ngĂȘi l”m c«ng šn lÂŹng
nh Ăšm Âźau, tai nÂčn lao Ÿéng v” bĂnh nghĂ nghiĂp. DĂn dĂn Ăœ niĂm vĂ
B¶o hiĂm x· hĂ©i hiĂm x· hĂ©i Ÿßc mĂ« rĂ©ng nÂȘn cžc trĂȘng hĂźp Ÿßc BHXH cĂČng
Ÿßc mĂ« rĂ©ng dĂn c¶ trong v” ngo”i quž trĂnh lao Ÿéng .
Ngo”i nhĂ·ng quy ÂźĂnh vĂ rñi ro, cĂn cĂŁ cžc quy ÂźĂnh vĂ tuĂŠi ÂźĂȘi
v” thĂȘi gian tham gia BHXH. Quy ÂźĂnh vĂ tuĂŠi ÂźĂȘi nh»m xžc lĂp mĂžc chi
tr¶ trĂź cĂp, quy ÂźĂnh vĂ thĂȘi gian tham gia nh»m xžc lĂp mĂžc Ÿé dĂŁng
gĂŁp. Hai ÂźiĂu kiĂn n”y l” mĂ©t trong nhĂ·ng biĂn phžp c©n ŸÚi thu chi cña
BHXH v” thĂčc hiĂn nguyÂȘn tŸc cĂŁ Ÿãng cĂŁ hĂ«ng, Ÿãng Ăt hĂ«ng Ăt, Ÿãng
nhiĂu hĂ«ng nhiĂu.
Mét v”i và dÎ :
VĂi chà Ÿé Ăšm Âźau: ThĂȘi gian Ÿãng BHXH trĂc khi Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp Ăšm
Âźau Ă« Mianma quy ÂźĂnh l” 6 thžng, iran l” 3 thžng...
VĂi chà Ÿé thai s¶n: ThĂȘi gian Ÿãng BHXH trĂc khi Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp
thai s¶n ŸÚi vĂi Mianma l” 26 tuĂn, §”i loan: 10 thžng, Ăn Ÿé: 18 tuĂn...
VĂi chà Ÿé hu trĂ: ThĂȘi gian tham gia Ÿãng BHXH trĂc khi nghĂ hu Ă«
cžc nĂc thĂȘng l” 60 cho nam v” 55 cho nĂ· ( mĂ©t sĂš nĂc cĂŁ quy ÂźĂnh khžc:
«xtr©ylia: 65 cho nam, 60 cho n÷; Sri lanka: 55 cho nam v” 50 cho n÷ ).
ThĂȘi gian tham gia BHXH trĂc khi hĂ«ng chà Ÿé hu trĂ thĂȘng l” tĂ” 20 ÂźĂn
30 nšm.
25
- 24. b, Xžc ÂźĂnh mĂžc trĂź cĂp
Theo quan ÂźiĂm cña BHXH, mĂžc trĂź cĂp ph¶i thĂp hÂŹn mĂžc tiĂn l-
ÂŹng lĂłc Âźang Âźi l”m, nhng ph¶i ٦m b¶o mĂžc sĂšng tĂši thiĂu. Nhng mĂžc
trĂź cĂp l” bao nhiÂȘu ?. chĂłng ta biĂt r»ng mĂŽc ÂźĂch cña BHXH l” bĂŻ ÂźÂŸp
lÂči mĂ©t phĂn thu nhĂp Ÿ· bĂ mĂt v” gĂŁp phĂn ĂŠn ÂźĂnh cuĂ©c sĂšng cho
ngĂȘi lao Ÿéng. Do Ÿã, Ÿà xžc ÂźĂnh mĂžc trĂź cĂp ngĂȘi ta dĂča v”o:
⊠MĂžc gi¶m hoĂc mĂt thu nhĂp do gi¶m hoĂc mĂt kh¶ nšng lao
Ÿéng. Khi nh÷ng rñi ro x¶y ra, mÞc Ÿé suy gi¶m kh¶ nšng lao Ÿéng khžc
nhau dĂn tĂi viĂc gi¶m thu nhĂp khžc nhau. Do Ÿã, mĂžc trĂź cĂp BHXH
ph¶i cšn cĂž v”o mĂžc suy gi¶m thu nhĂp Ÿà cĂŁ thĂ bĂŻ ÂźÂŸp mĂ©t cžch hĂźp
lĂœ. Tuy nhiÂȘn ŸÚi vĂi c¶ mĂ©t tĂp hĂźp ngĂȘi lao Ÿéng vĂi nhĂ·ng mĂžc Ÿé suy
gi¶m kh¶ nšng lao Ÿéng khžc nhau v” do Ÿã mĂžc suy gi¶m thu nhĂp khžc
nhau thĂ cĂn ph¶i tĂnh tožn nhĂ·ng â thiĂu hĂŽt cĂŁ tĂnh x· hĂ©i â chung, cĂŁ
kh¶ nšng ÂźÂči diĂn cho mĂ€i ngĂȘi lao Ÿéng trong cžc trĂȘng hĂźp cĂŽ thĂ.
⊠NhĂ·ng chi phĂ cĂn thiĂt و ٦m b¶o cuĂ©c sĂšng tĂši thiĂu cña ngĂȘi
lao Ÿéng: §ã l” cžc kho¶n chi phà Ÿà Ÿžp Ăžng nhĂ·ng nhu cĂu tĂši thiĂu
nh: nhu cĂu šn, Ă«, mĂc, Âźi lÂči, nhu cĂu chĂ·a bĂnh, nhu cĂu hĂ€c tĂp...
§©y l” nhĂ·ng kho¶n chi phĂ cĂn thiĂt khžch quan v” ph¶i tuĂș thuĂ©c v”o
kh¶ nšng cña nĂn kinh tĂ quĂšc d©n cĂČng nh kh¶ nšng t”i chĂnh cña cÂŹ
quan BHXH m” cĂŁ thĂ xžc ÂźĂnh nhĂ·ng chi phĂ cĂn thiĂt Ÿã, Ÿžp Ăžng
mĂžc Ÿé nhĂt ÂźĂnh nhu cĂu ÂźĂi hĂĄi.
⊠MĂžc v” thĂȘi gian Ÿãng BHXH: MĂši liÂȘn hĂ giĂ·a mĂžc Ÿãng v” mĂžc h-
Ă«ng liÂȘn quan chĂt chĂ vĂi nhau, v” mĂc dĂŻ nhĂ·ng chi phĂ nh Ÿ· nÂȘu trÂȘn
l” khžch quan v” chĂnh Ÿžng nhng kh¶ nšng Ÿžp Ăžng nhu cĂu Ÿã lÂči phĂŽ
thuĂ©c rĂt nhiĂu v”o lĂźng vĂt chĂt (tiĂn) cña quĂŒ BHXH. QuĂŒ n”y lÂči Ÿßc tÂčo
ra tĂ” sĂč Ÿãng gĂŁp cña cžc ŸÚi tĂźng tham gia. §à thĂčc hiĂn sĂč tÂŹng Ÿng
giĂ·a Ÿãng v” hĂ«ng BHXH, cžc mĂžc trĂź cĂp v” thĂȘi hÂčn hĂ«ng trĂź cĂp ph¶i
cšn cĂž v”o mĂžc v” thĂȘi gian Ÿãng phĂ BHXH cña ngĂȘi lao Ÿéng v”, vĂ
nguyÂȘn tŸc, ai Ÿãng cao hÂŹn v” l©u hÂŹn sà Ÿßc hĂ«ng mĂžc trĂź cĂp cao hÂŹn
v” d”i hn.
Theo c«ng Ăc 102 cña ILO: kho¶n trĂź cĂp BHXH cho thai s¶n kh«ng
thĂ thĂp hÂŹn 2/3 thu nhĂp trĂc khi sinh v” khuyĂn cžo cžc nĂc nÂȘn tšng
mĂžc trĂź cĂp thai s¶n b»ng 100% mĂžc thu nhĂp trĂc khi sinh; MĂžc hĂ«ng trĂź
26
- 25. cĂp Ăšm Âźau b»ng 45% mĂžc lÂŹng (tuy nhiÂȘn Âźa sĂš cžc nĂc quy ÂźĂnh trĂź
cĂp Ăšm Âźau b»ng 50-70% mĂžc lÂŹng ) ; V” vĂi chà Ÿé hu trĂ, mĂžc hĂ«ng trĂź
cĂp thĂȘng l” 70-80% mĂžc tiĂn lÂŹng bĂnh qu©n cña mĂ©t sĂš nšm trĂc khi
nghĂ hu.
c, PhÂŹng thĂžc chi tr¶ trĂź cĂp BHXH
NĂŁi chung cžc tĂŠ chĂžc b¶o hiĂm x· hĂ©i thĂčc hiĂn chi tr¶ trĂź cĂp th«ng
qua mĂ©t mÂčng lĂi chi tr¶ do mĂnh th”nh lĂp ra hoĂc l” kĂœ kĂt hĂźp ŸÄng vĂi
cžc cÂŹ sĂ« l”m ÂźÂči lĂœ chi tr¶, viĂc thĂčc hiĂn chi tr¶ thĂȘng Ÿßc tiĂn h”nh theo
thžng, tuĂn... mĂ©t cžch ÂźĂnh kĂș.
CÂŹ quan qu¶n lĂœ BHXH v” VĂŽ PhĂłc lĂźi x· hĂ©i New Zrealand Ÿ· xŸp
xĂp viĂc thanh tožn chi tr¶ trĂź cĂp theo tĂ”ng giai ÂźoÂčn ( thžng, tuĂn )
Ÿà gi¶m bĂt khĂši lĂźng c«ng viĂc phžt sinh trong quž trĂnh tiĂn h”nh
thanh tožn theo ÂźĂi hĂĄi cña khžch h”ng. Ă« Nam phi, hÂŹn 400.000 ngĂȘi
vĂ hu nhĂn trĂź cĂp chà Ÿé th«ng qua mžy rĂłt tiĂn tĂč Ÿéng cña ng©n
h”ng hay Ă« ireland, CĂŽc Cžc VĂn Ÿà X· HĂ©i, CĂ©ng ŸÄng v” gia ÂźĂnh
( DSCFA ) Ÿ· hĂźp ŸÄng chi tr¶ trĂź cĂp ngŸn hÂčn vĂi ng”nh Bu ÂźiĂn (vĂi
mÂčng lĂi 2000 trÂčm bu ÂźiĂn ÂźĂa phÂŹng).
5. CÂŹ quan tĂŠ chĂžc thĂčc hiĂn.
ViĂc tiĂn h”nh tĂŠ chĂžc thĂčc hiĂn cĂŁ thĂ do nh” nĂc ٦m nhĂn v”
cĂČng cĂŁ thĂ do t nh©n tiĂn h”nh v” Ÿ«i khi cĂŻng tĂ„n tÂči mĂ©t lĂłc hai hĂ
thĂšng th”nh phĂn. Nh” nĂc Ÿßc lĂźi tĂ” BHXH nhng nh thĂ kh«ng cĂŁ nghĂa
l” nh” nĂc ph¶i trĂčc tiĂp ŸÞng ra thĂčc hiĂn m” chĂ cĂn Ÿãng vai trĂ cña
mĂ©t bÂȘn tham gia v” thĂčc hiĂn chĂžc nšng qu¶n lĂœ. VĂi hĂ thĂšng b¶o hiĂm
x· hĂ©i do nh” nĂc lĂp ra, quĂŒ BHXH cĂŁ sĂč bĂŻ ÂźÂŸp thÂȘm cña Ng©n sžch nh”
nĂc v” nĂŁ kh«ng hoÂčt Ÿéng theo phÂŹng thĂžc kinh doanh ŸÚi vĂi ngĂȘi lao
Ÿéng. CĂn hĂ thĂšng b¶o hiĂm x· hĂ©i do t nh©n v” cžc tĂŠ chĂžc x· hĂ©i thĂčc
hiĂn theo quy ÂźĂnh cña phžp luĂt v” cĂŁ sĂč b¶o trĂź cña nh” nĂc thĂ hoÂčt
Ÿéng theo phÂŹng thĂžc kinh doanh v” trong phĂ b¶o hiĂm Ÿßc thÂȘm mĂ©t
phĂn gĂ€i l” l·i ÂźĂnh mĂžc cho tĂŠ chĂžc b¶o hiĂm x· hĂ©i ( PlÂźm, khi Ÿã
Ptp=Ptt+Phc+Pdp+PlÂźm ).
LiĂu r»ng, qu¶n lĂœ Nh” nĂc hay qu¶n lĂœ t nh©n cžc hĂ thĂšng b¶o
hiĂm x· hĂ©i cĂŁ hiĂu qu¶ hÂŹn ? ChĂłng ta thö so sžnh hai hĂnh thĂžc n”y
th«ng qua viĂc lĂp quĂŒ hu trĂ:
27
- 26. B¶ng 02: Qu¶n lĂœ Nh” nĂc v” t nh©n cžc hĂnh thĂžc quĂŒ BHXH.
Qu¶n lĂœ nh” nĂc Qu¶n lĂœ t nh©n
An
to”n
thu
nhĂp
khi
nghĂ
hu
- Cžc quĂŒ cĂŁ thĂ liÂȘn quan tĂi
viĂc tži ph©n phĂši.
- Cžc quĂŒ thĂȘng Ÿßc ÂźĂu t v”o
trži phiĂu chĂnh phñ m” Ă«
nhiĂu nĂc Âźang phžt triĂn cho
lĂźi nhuĂn thĂp hoĂc ©m, ngay
c¶ cžc nĂc Ÿ· phžt triĂn trži
phiĂu cĂČng sĂŽt giž do lÂčm phžt
- Ngay c¶ khi ÂźĂu t v”o t”i
s¶n thĂ cĂČng chĂ trong nĂn
kinh tĂ nĂ©i ÂźĂa, do Ÿã thu
nhĂp phĂŽ thuĂ©c v”o hoÂčt Ÿéng
cña nĂn kinh tĂ nĂ©i ÂźĂa.
- Do tĂnh Ÿéng lĂčc thĂp, hay
yĂu tĂš chĂnh trĂ nÂȘn cžc
kho¶n mĂŽc ÂźĂu t kh«ng hiĂu
qu¶. Ngay c¶ khi ÂźĂu t hiĂu
qu¶ thĂ cĂČng bĂ lĂy Âźi phĂn
lĂn th«ng qua thuĂ.
- Cžc t”i s¶n Ÿßc Âźa dÂčng hož vĂ
ÂźĂu t v” ph©n bĂŠ hiĂu qu¶.
- Bao gĂ„m c¶ ÂźĂu t ra nĂc ngo”i do
Ÿã Âźa dÂčng hož rñi ro tĂ” thĂ trĂȘng nĂ©i
ÂźĂa v” cžc thĂ trĂȘng t”i chĂnh.
- SĂč th”nh c«ng cña qu¶n lĂœ t nh©n
phĂŽ thuĂ©c v”o hoÂčt Ÿéng cña khu
vĂčc qu¶n lĂœ t”i s¶n, ÂźiĂu m” bà ¶nh
hĂ«ng bĂ«i kh¶ nšngcÂčnh tranh, ÂźÂči
diĂn cžc c«ng ty nĂc ngo”i... TĂnh
kh«ng hiĂu qu¶ cña khu vĂčc qu¶n lĂœ
t”i s¶n cã thà do Ÿé rñi ro cao do
mÂčo hiĂm Ÿà t vĂi sĂš tiĂn hu.
- Qu¶n lĂœ t nh©n cžc quĂŒ cĂŁ thĂ ÂźĂ
bĂ tĂŠn hÂči bĂ«i tĂnh trÂčng lĂ”a ٦o cña
ngĂȘi qu¶n lĂœ.
Cžc
vĂn
Ÿà t”i
chĂnh
- chi phĂ qu¶n lĂœ cĂŁ thĂ thĂp
mĂc dĂŻ do thiĂu Ÿéng lĂčc lĂźi
Ăch cho cžn bĂ©, v” cĂČng Ăt bĂ
thĂłc Ăp Ÿà gi¶m thiĂu chi
phĂ.
- Tuy nhiÂȘn tĂŠng chi phĂ cĂŁ
thĂ tšng lÂȘn do l·i thĂp tĂ” cžc
kho¶n ÂźĂu t tĂ„i tĂ” quĂŒ.
- TĂnh phi kinh tĂ bĂ«i quy m«
trong qu¶n lĂœ t”i s¶n dĂn ÂźĂn
sĂč kh«ng cĂŁ kh¶ nšng trong
viĂc dĂch chuyĂn ÂźĂu t.
- §Ău t cĂŁ hiĂu qu¶ sĂ gi¶m chi phĂ
do tšng l·i Ă« mĂžc rñi ro nhĂt ÂźĂnh.
- LĂźng quĂŒ cĂŁ thĂ phi kinh tĂ do nhĂĄ,
chi phĂ qu¶n lĂœ cĂŁ thĂ cao.
- Chi phà marketing cña lng hu cž
nh©n cao.
- CÂŹ cĂu qu¶n lĂœ phĂžc tÂčp hÂŹn do yÂȘu
cĂu cña qu¶n lĂœ t”i s¶n t nh©n .
Cžc nĂc
žp dÎng
ThuĂŸ §iĂn, Malayxia,
Singapore.
Anh, MĂŒ, H” Lan.
NguĂ„n: Ng©n h”ng tži thiĂt v” phžt triĂn Ch©u ©u.
Theo cžch tiĂp cĂn n”y, chĂłng ta thĂy qu¶n lĂœ t nh©n v” qu¶n lĂœ
nh” nĂc ÂźĂu cĂŁ nhĂ·ng u v” nhĂźc ÂźiĂm riÂȘng. XĂt vĂ khĂa cÂčnh kinh tĂ,
qu¶n lĂœ t nh©n sĂ cĂŁ hiĂu qu¶ hÂŹn do kh¶ nšng tham gia v”o thĂ trĂȘng
28
- 27. NgĂȘi L§ Ÿãng gĂŁp
PhÂčt Hç trĂź cña Nh” nĂc Thu nhĂp tĂ” ÂźĂ
t
CÂŹ quan BHXH
Chi tr¶ trĂź cĂp PhĂ qu¶n lĂœ PhĂ ÂźĂu t
trong hoÂčt Ÿéng ÂźĂu t. ThĂ nhng, BHXH lÂči l” mĂ©t chĂnh sžch x· hĂ©i v” do
Ÿã, qu¶n lĂœ nh” nĂc cžc hĂnh thĂžc quĂŒ BHXH sĂ cĂŁ hiĂu qu¶ hÂŹn trong
viĂc b¶o ٦m ÂźĂȘi sĂšng ngĂȘi lao Ÿéng cĂČng nh ĂŠn ÂźĂnh tĂnh hĂnh kinh
tĂ- chĂnh trĂ v” x· hĂ©i cña ÂźĂt nĂc.
6. MĂši liÂȘn hĂ giĂ·a ÂźĂu v”o v” ÂźĂu ra cña quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i
a, Chu trĂnh quĂŒ cña mĂ©t hĂ thĂšng b¶o hiĂm x· hĂ©i
TrĂź cĂp
ngŸn hÂčn
TrĂź cĂp
d”i hÂčn
TrĂź cĂp TNL§ TrĂź cĂp thĂt
nghiĂp
...
*Chšm sãc
y tĂ
*Ăšm Âźau
*Thai s¶n
*Mai tžng
*MĂt sĂžc
lao Ÿéng
*TuÊi gi”
*Tö tuĂt
*Chšm sĂŁc y tĂ
*MĂt sĂžc tÂčm thĂȘi
*MĂt sĂžc vĂnh
viĂn
*TrĂź cĂp ngĂȘi šn
*ThĂt nghiĂp
*TrĂź cĂp bĂŠ
xung cho ngĂȘi
šn theo
...
...
29
NgĂȘi SDL§ Ÿãng gĂŁp
- 28. Thu cĂŁ thĂ x¶y ra = Chi phĂ cĂŁ thĂ
Thu = Chi ( hoĂc thu nhĂp = chi tiÂȘu
)
... theo
b, Cžc biĂn phžp gi¶i quyĂt khi quĂŒ mĂt c©n ŸÚi
MĂ©t cžch Ÿn gi¶n nhĂt, c«ng thĂžc cÂŹ b¶n ŸÚi vĂi c©n ŸÚi t”i chĂnh
cña mĂ©t hĂ thĂšng BHXH Ÿßc viĂt:
V”, vĂi tĂ» là Ÿãng gĂŁp Ÿßc xžc ÂźĂnh trĂc, c«ng thĂžc Ÿßc biĂu thĂ:
V”, Ÿã l” ÂźiĂu m” cžc nh” l”m c«ng tžc BHXH mong muĂšn nhĂt. Tuy
nhiÂȘn ÂźiĂu Ÿã kh«ng ph¶i lĂłc n”o cĂČng x¶y ra, do nhĂ·ng sai lĂch trong
tĂnh tožn hay nhĂ·ng thay ŸÊi trong tÂŹng lai m” nhiĂu khi quĂŒ BHXH cĂŁ
thĂ bĂ©i thu hay bĂ©i chi (m” thĂȘng l” bĂ©i chi), vĂy thĂ biĂn phžp Ÿà ŸÚi
phĂŁ vĂi tĂnh trÂčng n”y l” gĂ ?
Th«ng thĂȘng, khi x¶y ra mĂt c©n ŸÚi giĂ·a thu v” chi, mĂ©t cžch Ÿn
gi¶n nhĂt, ngĂȘi ta tĂm ra nhĂ·ng nguyÂȘn nh©n g©y ra sai lĂch Ÿã v” tžc
Ÿéng v”o chĂłng. ChÂŒng hÂčn nh vĂi chà Ÿé TNL§-BNN, khi cĂŁ mĂ©t sĂč gia
tšng vĂ tĂ» lĂ TNL§ -BNN dĂn ÂźĂn bĂ©i chi BHXH thĂ ngĂȘi ta sĂ tĂm cžch
gi¶m tĂ» lĂ n”y b»ng cžc biĂn phžp tšng cĂȘng c«ng tžc an to”n lao Ÿéng,
vĂ sinh lao Ÿéng hay chšm lo ÂźĂn sĂžc khoĂ cña ngĂȘi lao Ÿéng hÂŹn. Tuy
nhiÂȘn cžch l”m n”y hĂt sĂžc thĂŽ Ÿéng vĂ an to”n lao Ÿéng v” vĂ sinh lao
Ÿéng kh«ng ph¶i l” nhiĂm vĂŽ cña BHXH. HÂŹn nĂ·a, ŸÚi vĂi mĂ©t v”i chĂ
Ÿé, biĂn phžp n”y dĂȘng nh kh«ng hĂźp lĂœ, chĂłng ta kh«ng thĂ l”m gi¶m tĂ»
lĂ sinh Ÿà khi chĂnh sžch d©n sĂš cña quĂšc gia l” khuyĂn khĂch tšng d©n
sĂš. Hay vĂi chà Ÿé hu trĂ, khi tuĂŠi thĂ€ tšng lÂȘn dĂn ÂźĂn bĂ©i chi BHXH thĂ
chĂłng ta cĂČng kh«ng thĂ tĂm cžch n”o Ÿã Ÿà l”m gi¶m tuĂŠi thĂ€ vĂ tšng
tuÊi thÀ l” mÚi quan t©m cña cžc nh” khoa hÀc, l” mong muÚn cña mçi x·
hĂ©i v” l” mĂŽc ÂźĂch cña to”n nh©n loÂči.
VĂy thĂ biĂn phžp n”o l” thĂch hĂźp ?
30
- 29. âą C©n ŸÚi lÂči giĂ·a mĂžc Ÿãng v” mĂžc hĂ«ng BHXH: Khi quĂŒ BHXH bĂ
th©m hĂŽt, cĂŁ thĂ buĂ©c cžc ŸÚi tĂźng Ÿãng gĂŁp ph¶i Ÿãng gĂŁp thÂȘm mĂ©t
kho¶n Ÿñ Ÿà bĂŻ ÂźÂŸp sĂč thiĂu hĂŽt Ÿã. Gi¶m mĂžc hĂ«ng trĂź cĂp BHXH
cĂČng l” cžch c©n ŸÚi quĂŒ v” cĂČng cĂŁ thĂ sö dĂŽng c¶ hai biĂn phžp trÂȘn
( vÔa tšng mÞc Ÿãng gãp v” vÔa gi¶m mÞc hëng). Khi tšng mÞc Ÿãng gãp
ph¶i xem xĂt ÂźĂn kh¶ nšng tham gia cña ngĂȘi lao Ÿéng v” khi gi¶m mĂžc
hĂ«ng ph¶i xem xĂt ¶nh hĂ«ng cña quyĂt ÂźĂnh Ÿã ÂźĂn viĂc ĂŠn ÂźĂnh ÂźĂȘi
sĂšng cña ngĂȘi lao Ÿéng v” gia ÂźĂnh hĂ€.
⹠§žnh giž lÂči hiĂu qu¶ hoÂčt Ÿéng BHXH: Cžc chi phĂ cho hoÂčt Ÿéng sĂč
nghiĂp Ÿ«i khi lĂn quž mĂžc cĂn thiĂt, hoĂc chi phĂ vĂi mĂžc kh«ng tÂŹng
xĂžng cĂČng sĂ l” nguyÂȘn nh©n ¶nh hĂ«ng ÂźĂn quĂŒ BHXH. Tuy nhiÂȘn Ÿã
kh«ng thĂȘng l” nh©n tĂš mang tĂnh quyĂt ÂźĂnh ÂźĂn sĂč th©m hĂŽt quž lĂn
quĂŒ BHXH song cĂČng cĂn Âźa v”o Ÿžnh giž Ÿà tšng cĂȘng hiĂu qu¶ hoÂčt
Ÿéng quĂŒ BHXH. KhĂa cÂčnh khžc cĂn quan t©m l” vĂn Ÿà ŸĂu t quĂŒ
BHXH. §«i khi th©m hĂŽt quĂŒ BHXH kh«ng ph¶i do bĂ©i chi hay do sĂč Ÿãng
gĂŁp quž Ăt cña ŸÚi tĂźng tham gia vĂ chĂłng ta biĂt r»ng theo thĂȘi gian quĂŒ
BHXH sĂ bĂ gi¶m giž trĂ v” nĂu nh kh«ng cĂŁ cžc biĂn phžp b¶o to”n giž
trĂ cho quĂŒ thĂ th©m hĂŽt quĂŒ l” ÂźiĂu kh«ng thĂ tržnh khĂĄi. Tržch nhiĂm
n”y thuéc và cžc nh” l”m c«ng tžc BHXH.
âą SĂč t”i trĂź cña Ng©n sžch nh” nĂc: VĂi nhiĂu quĂšc gia, mĂžc Ÿãng gĂŁp
tĂši Âźa v” mĂžc hĂ«ng trĂź cĂp tĂši thiĂu Ÿßc Ăn ÂźĂnh bĂ«i nhĂ·ng quy ÂźĂnh
cña nh” nĂc v” nĂu nh Ÿã l” nguyÂȘn nh©n th©m hĂŽt quĂŒ BHXH thĂ sĂč t”i
trĂź cña Ng©n sžch nh” nĂc l” hĂt sĂžc cĂn thiĂt. V” nĂu nh kh«ng ph¶i vĂ
ÂźiĂu Ÿã thĂ, vĂ mĂŽc ÂźĂch an to”n x· hĂ©i chung, nh” nĂc cĂČng nÂȘn hç trĂź
mĂ©t phĂn.
MĂ©t ÂźiĂn hĂnh
§Úi vĂi chà Ÿé Ăšm Âźau, thai s¶n Ă« M«ng cĂŠ. Theo luĂt 1994, tĂ» lĂ h-
Ă«ng tĂši Âźa Ÿ· gi¶m xuĂšng tĂ” 80% xuĂšng cĂn 70% v” tĂ» lĂ hĂ«ng tĂši thiĂu
Ÿ· gi¶m xuÚng tÔ 60% xuÚng 45%. Cžc mÞc hëng n”y Ÿßc gi¶m xuÚng
nh»m (i) CŸt gi¶m chi phĂ, (ii) Tin tĂ«ng r»ng sĂč chÂȘnh lĂch lĂn giĂ·a lÂŹng
v” mĂžc hĂ«ng trĂź cĂp sĂ ngšn c¶n Ÿßc tĂnh trÂčng nghĂ viĂc.
CĂČng tÂči M«ng cĂŠ, LuĂt chà Ÿé d”i hÂčn nšm 1997 Ÿ· Âźa ra nhĂ·ng thay
ŸÊi nh»m g¶m mÞc hëng nh sau:
31
- 30. - Tšng tuĂŠi nghĂ hu tĂši thiĂu cho nam lÂȘn 55 v” nĂ· lÂȘn 50 ŸÚi vĂi
nhĂ·ng ngĂȘi l”m viĂc Ă« hĂm lĂ hoĂc trong cžc ÂźiĂu kiĂn nĂŁng bĂžc, Ÿéc
hÂči;
- Tšng mĂžc Ÿé t”n tĂt tĂši thiĂu cho phĂp hĂ«ng trĂź cĂp MSL§ d”i hÂčn Ă«
mĂžc 50%;
- NgĂ”ng chi tr¶ chà Ÿé d”i hÂčn cho nhĂ·ng ngĂȘi dĂi tuĂŠi hu quy ÂźĂnh
nĂu hĂ€ vĂn l”m viĂc.
ChÂŹng II
ThĂčc trÂčng tĂŠ chĂžc quĂŒ B¶o hiĂm x· hĂ©i Ă« ViĂt nam hiĂn nay
I. TÂčo nguĂ„n
1. §Úi tßng tham gia
Theo §iĂu lĂ b¶o hiĂm x· hĂ©i ( ban h”nh kĂm NghĂ ÂźĂnh 12/ CP
ng”y 26 thžng 01 nšm 1995 cña ChĂnh phñ) thĂ nhĂ·ng ngĂȘi lao Ÿéng sau
Ÿ©y thuĂ©c ŸÚi tĂźng žp dĂŽng cžc chà Ÿé b¶o hiĂm x· hĂ©i bŸt buĂ©c:
- NgĂȘi lao Ÿéng l”m viĂc trong cžc doanh nghiĂp nh” nĂc.
- NgĂȘi lao Ÿéng l”m viĂc trong cžc doanh nghiĂp thuĂ©c cžc th”nh
phĂn kinh tĂ ngo”i quĂšc doanh cĂŁ sö dĂŽng 10 lao Ÿéng trĂ« lÂȘn.
- NgĂȘi lao Ÿéng ViĂt nam l”m viĂc trong cžc doanh nghiĂp cĂŁ vĂšn
ÂźĂu t nĂc ngo”i, khu chĂ xuĂt, khu c«ng nghiĂp; Trong cžc cÂŹ quan, tĂŠ
chĂžc nĂc ngo”i hoĂc tĂŠ chĂžc quĂšc tĂ tÂči ViĂt nam, trĂ” trĂȘng hĂźp ÂźiĂu Ăc
quĂšc tĂ m” CĂ©ng ho” X· hĂ©i chñ nghĂa ViĂt nam kĂœ kĂt hoĂc tham gia
cĂŁ quy ÂźĂnh khžc.
- NgĂȘi lao Ÿéng l”m viĂc trong cžc tĂŠ chĂžc kinh doanh dĂch vĂŽ
thuĂ©c cÂŹ quan h”nh chĂnh, sĂč nghiĂp, cÂŹ quan §¶ng, Âźo”n thĂ.
- NgĂȘi lao Ÿéng l”m viĂc trong cžc doanh nghiĂp, tĂŠ chĂžc dĂch vĂŽ
thuĂ©c lĂčc lĂźng vĂČ trang.
32
- 31. - NgĂȘi giĂ· chĂžc vĂŽ d©n cö, bĂu cö l”m viĂc trong cžc cÂŹ quan qu¶n
lĂœ Nh” nĂc, §¶ng, Âźo”n thĂ tĂ” Trung ÂŹng ÂźĂn cĂp huyĂn.
- C«ng chĂžc, viÂȘn chĂžc Nh” nĂc l”m viĂc trong cžc cÂŹ quan h”nh
chĂnh sĂč nghiĂp; ngĂȘi l”m viĂc trong cžc cÂŹ quan §¶ng, Âźo”n thĂ tĂ”
Trung ÂŹng ÂźĂn cĂp huyĂn.
Cžc ŸÚi tĂźng trÂȘn Âźi hĂ€c, thĂčc tĂp, c«ng tžc, ÂźiĂu dĂŹng trong v” ngo”i
nĂc m” vĂn hĂ«ng tiĂn lÂŹng hoĂc tiĂn c«ng thĂ cĂČng thuĂ©c ŸÚi tĂźng b¶o
hiĂm x· hĂ©i bŸt buĂ©c.
Cžc ŸÚi tĂźng quy ÂźĂnh trÂȘn gĂ€i chung l” ngĂȘi lao Ÿéng.
NgĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng v” ngĂȘi lao Ÿéng ph¶i Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i
Ÿà thĂčc hiĂn cžc chà Ÿé b¶o hiĂm x· hĂ©i ŸÚi vĂi ngĂȘi lao Ÿéng. NgĂȘi lao
Ÿéng cĂŁ Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿßc cÂŹ quan b¶o hiĂm x· hĂ©i cĂp sĂŠ b¶o
hiĂm x· hĂ©i, cĂŁ quyĂn hĂ«ng cžc chà Ÿé b¶o hiĂm x· hĂ©i quy ÂźĂnh tÂči
ÂźiĂu lĂ n”y. QuyĂn hĂ«ng b¶o hiĂm x· hĂ©i cña ngĂȘi lao Ÿéng cĂŁ thĂ bĂ
ÂźĂnh chĂ, cŸt gi¶m hoĂc huĂ» bĂĄ khi ngĂȘi lao Ÿéng vi phÂčm phžp luĂt.
2. MÞc v” phng thÞc Ÿãng gãp
Theo ÂźiĂu 36 §iĂu lĂ b¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt nam. QuĂŒ b¶o hiĂm x·
hĂ©i Ÿßc hĂnh th”nh tĂ” cžc nguĂ„n sau Ÿ©y:
1. NgĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng Ÿãng b»ng 15% so vĂi tĂŠng quĂŒ tiĂnlÂŹng
cña nhĂ·ng ngĂȘi tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i trong Ÿn vĂ; trong Ÿã 10% ÂźĂ
chi cžc chà Ÿé hu trĂ, tö tuĂt v” 5% Ÿà chi cžc chà Ÿé Ăšm Âźau, thai s¶n,
tai nÂčn lao Ÿéng, bĂnh nghĂ nghiĂp.
2. NgĂȘi lao Ÿéng Ÿãng b»ng 5% tiĂn lÂŹng thžng Ÿà chi cžc chà Ÿé hu
trĂ v” tö tuĂt.
3. Nh” nĂc Ÿãng v” hç trĂź thÂȘm Ÿà b¶o ٦m hĂčc hiĂn cžc chà Ÿé b¶o
hiĂm x· hĂ©i ŸÚi vĂi ngĂȘi lao Ÿéng.
4. Cžc nguÄn khžc.
H”ng thžng, ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng cĂŁ tržch nhiĂm Ÿãng b¶o hiĂm x·
hĂ©i theo quy ÂźĂnh tÂči kho¶n 1 ÂźiĂu 36 v” trĂch tĂ” tiĂn lÂŹng cña tĂ”ng ngĂȘi
lao Ÿéng theo quy ÂźĂnh tÂči kho¶n 2 ÂźiĂu 36 §iĂu lĂ b¶o hiĂm x· hĂ©i ÂźĂ
Ÿãng cĂŻng mĂ©t lĂłc v”o quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i. TiĂn lÂŹng thžng l”m cšn cĂž
Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i gĂ„m lÂŹng theo ngÂčch bĂc, chĂžc vĂŽ, hĂźp ŸÄng v” cžc
33
- 32. kho¶n phĂŽ cĂp khu vĂčc, ÂźÂŸt Ÿå, chĂžc vĂŽ, th©m niÂȘn, hĂ sĂš chÂȘnh lĂch
b¶o lu ( nĂu cĂŁ ).
H”ng thžng, BĂ© t”i chĂnh trĂch tĂ” ng©n sžch Nh” nĂc chuyĂn v”o
quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿñ chi cžc chà Ÿé hu trĂ, trĂź cĂp mĂt sĂžc lao Ÿéng,
tai nÂčn lao Ÿéng, bĂnh nghĂ nghiĂp, tö tuĂt, b¶o hiĂm y tĂ cña nhĂ·ng
ngĂȘi Âźang hĂ«ng b¶o hiĂm x· hĂ©i trĂc ng”y 01 thžng 01 nšm 1995 v” hç trĂź
Ÿà chi lÂŹng hu cho ngĂȘi lao Ÿéng thuĂ©c khu vĂčc Nh” nĂc vĂ hu kĂ tĂ”
ng”y 01 thžng 01 nšm 1995.
ViĂc tĂŠ chĂžc thu b¶o hiĂm x· hĂ©i do tĂŠ chĂžc B¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt
nam thĂčc hiĂn.
II. Sö dĂŽng nguĂ„n (chi tr¶ trĂź cĂp cžc chà Ÿé b¶o hiĂm x· hĂ©i)
NguĂ„n quĂŒ BHXH Ÿßc sö dĂŽng Ÿà chi:
+ HoÂčt Ÿéng sĂč nghiĂp: ChĂnh phñ cho phĂp B¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt
nam Ÿßc sö dĂŽng 4% sĂš thu BHXH Ÿà chi cho cžc hoÂčt Ÿéng cña ng”nh.
+ Chi trĂź cĂp: NĂ©i dung vĂ ÂźiĂu kiĂn v” mĂžc hĂ«ng trĂź cĂp b¶o hiĂm
x· hĂ©i ŸÚi vĂi tĂ”ng chà Ÿé Ÿ· Ÿßc thĂ hiĂn rĂt chi tiĂt tÂči §iĂu lĂ B¶o
hiĂm x· hĂ©i ban h”nh kĂm NghĂ ÂźĂnh 12/CP cña ChĂnh phñ ng”y
26.01.1995; NghĂ ÂźĂnh 93/1998/CP ng”y 12.11.1998 cña chĂnh phñ vĂ
viĂc sö ŸÊi, bĂŠ xung mĂ©t sĂš ÂźiĂu lĂ cña §iĂu lĂ b¶o hiĂm x· hĂ©i ban
h”nh kĂm NghĂ ÂźĂnh 12/CP v” cžc všn b¶n phžp quy liÂȘn quan. Ă« Ÿ©y
chĂ xin Ÿßc nÂȘu ra nhĂ·ng vĂn Ÿà hĂt sĂžc cÂŹ b¶n trong cžc všn b¶n phžp
quy Ÿã.
1. Chà Ÿé Úm Ÿau
a, Cžc trĂȘng hĂźp Ÿßc nghĂ hĂ«ng trĂź cĂp Ăšm Âźau
- B¶n th©n ngĂȘi lao Ÿéng cĂŁ tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i bĂ Ăšm.
- NgĂȘi lao Ÿéng cĂŁ con dĂi 7 tuĂŠi bĂ Ăšm.
- NgĂȘi lao Ÿéng Ÿßc thĂčc hiĂn cžc biĂn phžp kĂ hoÂčch hož d©n sĂš.
b, §iĂu kiĂn Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp
34
- 33. - Ph¶i cĂŁ Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i, thĂȘi hÂčn hĂ«ng trĂź cĂp phĂŽ thuĂ©c v”o
thĂȘi gian tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i.
- CĂŁ giĂy xžc nhĂn cña tĂŠ chĂžc y tĂ (do BĂ© y tĂ quy ÂźĂnh).
c, ThĂȘi hÂčn v” mĂžc trĂź cĂp
§Úi vĂi ngĂȘi lao Ÿéng l”m viĂc trong ÂźiĂu kiĂn bĂnh thĂȘng
- 30 ng”y trong 1 nšm nĂu Ÿ· Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i dĂi 15 nšm
- 40 ng”y trong 1 nšm nĂu Ÿ· Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i tĂ” 15 dĂn 30
nšm
- 50 ng”y trong mĂ©t nšm nĂu Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i tĂ” 30 nšm trĂ« lÂȘn
§Úi vĂi ngĂȘi lao Ÿéng l”m viĂc trong cžc ng”nh nghĂ hoĂc c«ng viĂc
nĂng nhĂ€c, Ÿéc hÂči, l”m viĂc Ă« nÂŹi cĂŁ phĂŽ cĂp khu vĂčc nÂŹi cĂŁ hĂ sĂš 0,7
trĂ« lÂȘn Ÿßc nghĂ d”i hÂŹn 10 ng”y so vĂi ngĂȘi lao Ÿéng l”m viĂc trong ÂźiĂu
kiĂn bĂnh thĂȘng cĂŁ thĂȘi gian Ÿãng BHXH tÂŹng Ăžng nhu trÂȘn.
NgĂȘi lao Ÿéng bĂ mŸc cžc loÂči bĂnh cĂn ÂźiĂu trĂ d”i ng”y (theo quy
ÂźĂnh cña BĂ© y tĂ ) thĂ thĂȘi gian hĂ«ng trĂź cĂp tĂši Âźa l” 180 ng”y kh«ng
phĂŽ thuĂ©c v”o thĂȘi gian Ÿãng BHXH. TrĂȘng hĂźp hĂt 180 ng”y m” vĂn tiĂp
tĂŽc ÂźiĂu trĂ thà Ÿßc hĂ«ng tiĂp trĂź cĂp nhng vĂi mĂžc thĂp hÂŹn.
NgĂȘi lao Ÿéng thĂčc hiĂn cžc biĂn phžp kĂ hoÂčch hož d©n sĂš thà Ÿßc
nghĂ viĂc tĂ” 7 ÂźĂn 20 ng”y tuĂș tĂ”ng trĂȘng hĂźp cĂŽ thĂ.
NgĂȘi lao Ÿéng Ÿßc nghĂ chšm sĂŁc con Ăšm 20 ng”y trong nšm ŸÚi vĂi
con dĂi 3 tuĂŠi v” 15 ng”y trong nšm ŸÚi vĂi con tĂ” 3 ÂźĂn 7 tuĂŠi.
Trong thĂȘi hÂčn nghĂ theo quy ÂźĂnh ngĂȘi lao Ÿéng Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp
b¶o hiĂm x· hĂ©i b»ng 75% mĂžc tiĂn luÂŹng l”m cšn cĂž Ÿãng b¶o hiĂm x·
hĂ©i trĂc khi nghĂ viĂc. §Úi vĂi nhĂ·ng ngĂȘi mŸc bĂnh cĂn chĂ·a trĂ d”i
ng”y thĂ sau thĂȘi hÂčn 80 ng”y, Ÿßc nghĂ v” hĂ«ng trĂź cĂp b»ng 70% mĂžc
tiĂn lÂŹng l”m cšn cĂž Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i trĂc khi nghĂ Ăšm, nĂu cĂŁ thĂȘi
gian Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i dĂi 30 nšm. TiĂn lÂŹng l”m cšn cĂž Ÿãng b¶o
hiĂm x· hĂ©i bao gĂ„m lÂŹng theo cĂp bĂc, chĂžc vĂŽ, phĂŽ cĂp chĂžc vĂŽ, phĂŽ
cĂp khu vĂčc, phĂŽ cĂp ÂźÂŸt Ÿå (nĂu cĂŁ )...
2. Chà Ÿé thai s¶n
a, Cžc trĂȘng hĂźp Ÿßc hĂ«ng
35
- 34. - Lao Ÿéng nĂ· cĂŁ thai, sinh con thĂž nhĂt, thĂž hai
- Lao Ÿéng n÷ nu«i con s sinh
b, §iĂu kiĂn
CĂŁ tham gia Ÿãng gĂŁp b¶o hiĂm x· hĂ©i
c, ThĂȘi hÂčn v” mĂžc hĂ«ng b¶o hiĂm x· hĂ©i
ThĂȘi hÂčn:
- Khi cĂŁ thai Ÿßc nghĂ viĂc khžm thai 3 lĂn, mçi lĂn mĂ©t ng”y
- S¶y thai Ÿßc nghĂ tĂ” 20 ÂźĂn 30 ng”y tuĂș theo thžng thai
- Sinh mĂ©t lĂn nhiĂu con thĂ tĂnh tĂ” con thĂž hai trĂ« Âźi, mçi con sinh
thÂȘm mà Ÿßc nghĂ thÂȘm 30 ng”y
- TrĂȘng hĂźp sau khi sinh con chĂt, ngĂȘi mà Ÿßc nghĂ 75 ng”y kĂ tĂ”
ng”y sinh, nĂu con dĂi 60 ng”y tuĂŠi bĂ chĂt thĂ ngĂȘi mà Ÿßc nghĂ thÂȘm
15 ng”y kĂ tĂ” khi con bĂ chĂt nhng kh«ng quž thĂȘi hÂčn nghĂ sinh con
theo quy ÂźĂnh chung
- NĂu nu«i con sÂŹ sinh thĂ ngĂȘi nu«i Ÿßc nghĂ cho ÂźĂn khi con Ÿñ
4 thžng tuÊi.
MĂžc trĂź cĂp:
- §ßc hĂ«ng trĂź cĂp b»ng 100% mĂžc tiĂn lÂŹng l”m cšn cĂž Ÿãng b¶o
hiĂm x· hĂ©i trĂc khi nghĂ hĂ«ng trĂź cĂp.
- §ßc trĂź cĂp thÂȘm mĂ©t thžng tiĂn lÂŹng.
3. Chà Ÿé tai nÂčn lao Ÿéng v” bĂnh nghĂ nghiĂp
a, Cžc trĂȘng hĂźp Ÿßc xžc ÂźĂnh l” tai nÂčn lao Ÿéng, bĂnh nghĂ nghiĂp
- BĂ tai nÂčn trong giĂȘ l”m viĂc, tÂči nÂŹi l”m viĂc v” ngo”i giĂȘ l”m viĂc
theo yÂȘu cĂu cña chñ sö dĂŽng lao Ÿéng.
- BĂ tai nÂčn ngo”i nÂŹi l”m viĂc theo yÂȘu cĂu cña chñ sö dĂŽng lao
Ÿéng.
- BĂ tai nÂčn lao Ÿéng trÂȘn tuyĂn ÂźĂȘng Âźi v” vĂ tĂ” nÂŹi Ă« ÂźĂn nÂŹi l”m
viĂc.
36
- 35. - BĂ cžc bĂnh nghĂ nghiĂp do m«i trĂȘng v” ÂźiĂu kiĂn lao Ÿéng.
Danh mÎc BNN do Bé y tà v” Bé lao Ÿéng- Thng binh v” x· héi quy
ÂźĂnh.
b, §iĂu kiĂn hĂ«ng trĂź cĂp
- CĂŁ tham gia Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i
- CĂŁ gižm ÂźĂnh thÂŹng tĂt, bĂnh tĂt theo quy ÂźĂnh cña phžp luĂt
hiĂn h”nh.
c, Cžc loÂči trĂź cĂp
- Khi bĂ TNL§-BNN trong thĂȘi gian ÂźiĂu trĂ ngĂȘi lao Ÿéng vĂn Ÿßc
hĂ«ng lÂŹng v” cžc chi phĂ ÂźiĂu trĂ do chñ sö dĂŽng lao Ÿéng chi tr¶
( kh«ng thuĂ©c trĂź cĂp BHXH )
- Khi Ÿ· ĂŠn ÂźĂnh thÂŹng tĂt, Ÿßc gižm ÂźĂnh thÂŹng tĂt thà Ÿßc hĂ«ng
trĂź cĂp b¶o hiĂm x· hĂ©i tĂnh tĂ” khi ra viĂn, gĂ„m:
+ TrĂź cĂp 1 lĂn ( nĂu bĂ suy gi¶m kh¶ nšng lao Ÿéng tĂ” 5-30% b»ng
tĂ” 4-12 thžng tiĂn lÂŹng tĂši thiĂu ).
+ TrĂź cĂp h”ng thžng ( nĂu bĂ suy gi¶m tĂ” 31% trĂ« lÂȘn ) b»ng 0,4 -
1,6 lĂn mĂžc tiĂn lÂŹng tĂši thiĂu tuĂș thuĂ©c v”o tĂ» lĂ suy gi¶m kh¶ nšng lao
Ÿéng.
+ §ßc phĂŽ cĂp cho ngĂȘi phĂŽc vĂŽ b»ng 0,8 lĂn mĂžc tiĂn lÂŹng tĂši thiĂu
ŸÚi vĂi nhĂ·ng ngĂȘi mĂt kh¶ nšng lao Ÿéng tĂ” 81% trĂ« lÂȘn v” bĂ liĂt cĂ©t
sĂšng, mĂŻ hai mŸt, cĂŽt hai chi, t©m thĂn nĂng.
+ NĂu bĂ TNL§-BNN m” chĂt thĂ gia ÂźĂnh Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp 1 lĂn
b»ng 24 thžng tiĂn lÂŹng tĂši thiĂu v” Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp trĂc, kh«ng phĂŽ thuĂ©c
v”o thĂȘi gian Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i.
+ NgĂȘi bĂ TNL§-BNN cĂŁ Ÿñ ÂźiĂu kiĂn Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp hu trĂ.
4. Chà Ÿé hu trĂ
a, §iĂu kiĂn
Trong chà Ÿé hu trĂ ÂźiĂu kiĂn hĂ«ng trĂź cĂp gĂ„m tuĂŠi ÂźĂȘi v” sĂš nšm
Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i.
§à Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp lÂŹng hu ÂźĂy Ÿñ thĂ vĂ tuĂŠi ÂźĂȘi:
37
- 36. + Nam Ÿñ 60 tuĂŠi trong ÂźiĂu kiĂn lao Ÿéng bĂnh thĂȘng v” Ÿñ 55
tuĂŠi nĂu l”m Ă« ng”nh nghĂ hoĂc c«ng viĂc nĂng nhĂ€c, Ÿéc hÂči, hoĂc
Ă« nÂŹi cĂŁ phĂŽ cĂp khu vĂčc hĂ sĂš 0,7 trĂ« lÂȘn, hoĂc c«ng tžc Ă« chiĂn trĂȘng
B,C,K.
+ NĂ· Ÿñ 55 tuĂŠi trong ÂźiĂu kiĂn lao Ÿéng bĂnh thĂȘng hoĂc Ÿñ 50
tuĂŠi nĂu l”m viĂc Ă« cžc c«ng viĂc v” khu vĂčc nÂȘu trÂȘn nh nam giĂi.
VĂ thĂȘi gian Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i ph¶i cĂŁ Ÿñ 20 nšm Ÿãng ŸÚi vĂi
cžc loÂči lao Ÿéng v” ŸÚi vĂi cžc trĂȘng hĂźp gi¶m tiĂn thĂ trong Ÿã ph¶i cĂŁ 15
nšm Ă« ng”nh nghĂ hoĂc c«ng viĂc nĂng nhĂ€c, Ÿéc hÂči, nÂŹi cĂŁ phĂŽ cĂp
khu vĂčc hĂ sĂš 0,7 trĂ« lÂȘn hoĂc c«ng tžc Ă« cžc chiĂn trĂȘng B,C,K.
NhĂ·ng ngĂȘi nghĂ hu nhng hĂ«ng trĂź cĂp thĂp hÂŹn vĂi cžc ÂźiĂu kiĂn
sau:
+ Nam Ÿñ 60 tuĂŠi, nĂ· Ÿñ 55 tuĂŠi nhng cĂŁ thĂȘi gian Ÿãng b¶o hiĂm
x· hĂ©i tĂ” 15 nšm ÂźĂn dĂi 30 nšm.
+ Nam Ÿñ 50 tuĂŠi, nĂ· 45 tuĂŠi cĂŁ thĂȘi gian Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿñ
20 nšm trĂ« lÂȘn m” bĂ suy gi¶m kh¶ nšng lao Ÿéng tĂ” 61% trĂ« lÂȘn.
+ NgĂȘi lao Ÿéng cĂŁ Ăt nhĂt 15 nšm l”m c«ng viĂc nĂng nhĂ€c, Ÿéc
hÂči Ÿ· Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i Ÿñ 20 nšm m” bĂ suy gi¶m kh¶ nšng lao
Ÿéng tĂ” 61% trĂ« lÂȘn, kh«ng phĂŽ thuĂ©c tuĂŠi ÂźĂȘi.
b, MĂžc trĂź cĂp
NhĂ·ng ngĂȘi cĂŁ Ÿñ cžc ÂźiĂu kiĂn nÂȘu trÂȘn Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp h”ng thžng:
- MĂžc trĂź cĂp Ÿßc tĂnh dao Ÿéng tĂ” 45-75% mĂžc bĂnh qu©n tiĂn l-
ÂŹng l”m cšn cĂž Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i cña 5 nšm cuĂši cĂŻng trĂc khi nghĂ h-
u.
- §Úi vĂi nhĂ·ng ngĂȘi Ÿßc hĂ«ng hu nhng vĂi mĂžc trĂź cĂp thĂp hÂŹn thĂ cĂž
mçi nšm nghĂ hu trĂc tuĂŠi thĂ trĂ” Âźi 2% trĂź cĂp nhng thĂp nhĂt cĂČng ph¶i
b»ng mĂžc lÂŹng tĂši thiĂu.
- §Úi vĂi nhĂ·ng ngĂȘi cĂŁ tĂ” 30 nšm Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i trĂ« lÂȘn, ngĂȘi trĂź
cĂp h”ng thžng Ÿßc trĂź cĂp 1 lĂn trĂc khi nghĂ hu, tĂ” nšm thĂž 31 trĂ« Âźi cĂž
mçi nšm Ÿãng thÂȘm, ngĂȘi lao Ÿéng Ÿßc nhĂn thÂȘm 0,5 cña mĂžc bĂnh qu©n
tiĂn lÂŹng Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i nhng tĂši Âźa kh«ng quž 5 thžng.
38
- 37. - NhĂ·ng ngĂȘi cĂŁ Ÿñ thĂȘi gian Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i nhng cha Ÿñ tuĂŠi
ÂźĂȘi thĂ chĂȘ (hu chĂȘ) cho ÂźĂn khi Ÿñ tuĂŠi Ÿà hĂ«ng hu h”ng thžng.
- NgĂȘi kh«ng cĂŁ Ÿñ cžc ÂźiĂu kiĂn hĂ«ng hu h”ng thžng hoĂc hu chĂȘ
thà Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp 1 lĂn, cĂž mçi nšm Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i thà Ÿßc hĂ«ng
1 thžng mĂžc tiĂn lÂŹng bĂnh qu©n Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i.
c, SĂč thay ŸÊi chà Ÿé hu trĂ
Ng”y 12/11/1998 ChĂnh phñ ban h”nh NghĂ ÂźĂnh 93/CP söa ŸÊi
mĂ©t sĂš quy ÂźĂnh ŸÚi vĂi chà Ÿé hu trĂ nh sau:
- §Úi vĂi nhĂ·ng ngĂȘi cĂŁ Ÿñ 55 tuĂŠi ŸÚi vĂi nam v” 50 tuĂŠi ŸÚi vĂi nĂ·
m” cĂŁ Ÿñ 30 nšm Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i trĂ« lÂȘn thà Ÿßc hĂ«ng Ÿñ 75% tiĂn
lÂŹng bĂnh qu©n cña 5 nšm cuĂši m” kh«ng bĂ trĂ” tĂ» lĂ % nh trĂc. CĂn ŸÚi
vĂi nhĂ·ng ngĂȘi kh«ng Ÿñ ÂźiĂu kiĂn Ÿßc hĂ«ng hu ÂźĂy Ÿñ thay vĂ trĂ” Âźi
2% nay chĂ trĂ” 1%.
- §Úi vĂi nhĂ·ng ngĂȘi Ÿ· tĂ”ng cĂŁ 15 nšm l”m c«ng viĂc nĂng nhĂ€c,
Ÿéc hÂči m” sau Ÿã chuyĂn sang l”m c«ng viĂc khžc cĂŁ mĂžc tiĂn c«ng
thĂp hÂŹn thĂ khi tĂnh tiĂn lÂŹng bĂnh qu©n, Ÿßc tĂnh bĂnh qu©n cña 5
nšm liĂn kĂ cĂŁ mĂžc tiĂn lÂŹng cao nhĂt.
5. Chà Ÿé tö tuĂt
a, Cžc trĂȘng hĂźp
- NgĂȘi lao Ÿéng Âźang l”m viĂc bĂ Ăšm, bĂnh tĂt hoĂc bĂ tai nÂčn
chĂt
- NgĂȘi lao Ÿéng nghĂ chĂȘ hu bĂ chĂt
- NgĂȘi Âźang Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp b¶o hiĂm x· hĂ©i h”ng thžng ( hu,
MSL§,TNL§-BNN) bĂ chĂt. NhĂ·ng trĂȘng hĂźp n”y th©n nh©n Ÿßc hĂ«ng
chà Ÿé tr¶ trĂc.
b, §iĂu kiĂn hĂ«ng
- Tham gia BHXH dĂi 15 nšm m” chĂt thĂ th©n nh©n Ÿßc hĂ«ng trĂź
cĂp 1 lĂn.
- Tham gia BHXH tĂ” 15 nšm trĂ« lÂȘn m” chĂt thà Ÿßc hĂ«ng trĂź cĂp
h”ng thžng kĂm theo cžc ÂźiĂu kiĂn cña th©n nh©n
39
- 38. c, Cžc loÂči trĂź cĂp
- Mai tžng phĂ: chung cho tĂt c¶ mĂ€i ngĂȘi chĂt b»ng 8 thžng tiĂn l-
ÂŹng tĂši thiĂu.
- TrĂź cĂp 1 lĂn: ngĂȘi lao Ÿéng cha Ÿñ 15 nšm Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i
hoĂc th©n nh©n cha Ÿñ ÂźiĂu kiĂn hĂ«ng trĂź cĂp h”ng thžng. MĂžc trĂź cĂp
l” mçi nšm Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i thà Ÿßc hĂ«ng 1 thžng mĂžc tiĂn lÂŹng bĂnh
qu©n l”m cšn cĂž Ÿãng b¶o hiĂm x· hĂ©i nhng kh«ng quž 12 thžng.
§Úi vĂi ngĂȘi Âźang hĂ«ng hu chĂt m” th©n nh©n kh«ng Ÿñ ÂźiĂu kiĂn
hĂ«ng trĂź cĂp h”ng thžng thĂ nĂu chĂt trong nšm hĂ«ng hu thĂž nhĂt thà Ÿßc
hĂ«ng 12 thžng lÂŹng hu. NĂu chĂt tĂ” nšm hĂ«ng hu thĂž hai trĂ« Âźi, mçi nšm
Ÿ· hĂ«ng b¶o hiĂm x· hĂ©i gi¶m Âźi 1 thžng lÂŹng, nhng tĂši thiĂu cĂČng b»ng 3
thžng lng hu.
- TrĂź cĂp tuĂt h”ng thžng: khi th©n nh©n cña ngĂȘi Ÿñ ÂźiĂu kiĂn h-
Ă«ng trĂź cĂp h”ng thžng Ă« v”o mĂ©t trong cžc ÂźiĂu kiĂn sau:
+ Con cha Ÿñ 15 tuĂŠi hoĂc ÂźĂn 15 tuĂŠi nĂu Âźang Âźi hĂ€c.,
+ BĂš mĂ ÂźĂ, bĂš mĂ vĂź/chĂ„ng Ÿ· hĂt tuĂŠi lao Ÿéng (nam Ÿñ 60 tuĂŠi,
n÷ Ÿñ 55 tuÊi).
MĂžc trĂź cĂp Ÿßc hĂ«ng ŸÚi vĂi mçi th©n nh©n b»ng 40% tiĂn lÂŹng tĂši
thiĂu nhng kh«ng quž 4 suĂt. NhĂ·ng ngĂȘi c« Ÿn, kh«ng ngĂȘi nu«i dĂŹng
thà Ÿßc trĂź cĂp b»ng 70% tiĂn lÂŹng tĂši thiĂu.
III. §žnh giž hoÂčt Ÿéng quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i
NĂŁi chung, chĂłng ta cha x©y dĂčng Ÿßc mĂ©t hĂ thĂšng cžc chĂ tiÂȘu
cĂČng nh nhĂ·ng chuĂn mĂčc ph¶n žnh hiĂu qu¶ hoÂčt Ÿéng quĂŒ BHXH (cĂŁ
chšng cĂČng chĂ mĂ©t v”i chĂ tiÂȘu). Do Ÿã Ÿžnh giž hiĂu qu¶ quĂŒ BHXH
th«ng qua c«ng tžc tÂčo nguĂ„n v” sö dĂŽng nguĂ„n.
1. C«ng tžc thu B¶o hiĂm x· hĂ©i
B¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt nam Ÿßc th”nh lĂp theo N§ 19/CP ng”y
16/2/1995 cho ÂźĂn nay Ÿ· tr¶i qua chĂng ÂźĂȘng hÂŹn 6 nšm vĂi nhĂ·ng khĂŁ
khšn v” thö thžch m” BHXH ViĂt nam Ÿ· vĂźt qua, tĂč khÂŒng ÂźĂnh mĂnh v”
kh«ng ngĂ”ng lĂn mÂčnh. HoÂčt Ÿéng BHXH Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc nhĂ·ng kĂt qu¶ rĂt
40
- 39. Ÿžng tr©n trĂ€ng, khÂŒng ÂźĂnh sĂč ra ÂźĂȘi cña BHXH ViĂt nam l” ho”n to”n
Ÿóng ÂźÂŸn theo chñ trÂŹng, ÂźĂȘng lĂši cña §¶ng.
TrÂȘn cÂŹ sĂ«, nguyÂȘn tŸc cĂŁ Ÿãng BHXH mĂi Ÿßc hĂ«ng cžc chà Ÿé
BHXH Ÿ· ÂźĂt ra yÂȘu cĂu rĂt quyĂt ÂźĂnh ŸÚi vĂi c«ng tžc thu nĂ©p BHXH
vĂ nĂu kh«ng thu Ÿßc BHXH thĂ quĂŒ BHXH kh«ng cĂŁ nguĂ„n Ÿà chi tr¶ trĂź
cĂp BHXH cho ngĂȘi lao Ÿéng khi quĂŒ BHXH Ÿßc hÂčch tožn Ÿéc lĂp ÂźĂ
gi¶m bĂt gžnh nĂng cña NSNN. ThĂm nhuĂn nguyÂȘn tŸc trÂȘn, ngay tĂ” khi
mĂi th”nh lĂp, BHXH ViĂt nam Ÿ· rĂt coi trĂ€ng c«ng tžc thu, lu«n ÂźĂt
c«ng tžc thu Ă« vĂ trĂ h”ng ÂźĂu. NhĂȘ vĂy, c«ng tžc thu nĂ©p BHXH lu«n ÂźÂčt
chĂ tiÂȘu kĂ hoÂčch Ÿ· ÂźĂt ra, cĂŽ thĂ:
B¶ng 03: TĂnh hĂnh thu BHXH.
Nšm §V 1995 1996 1997 1998 1999 2000
SÚ Ÿn
vĂ tham
gia
18.566 30.789 34.815 49.628 59.404 61.404
TĂŠng sĂš
lao Ÿéng
NgĂȘi 2.275.99
8
2.821.44
4
3.162.35
2
3.355.38
9
3.579.42
7
3.842.68
0
SĂš lao
Ÿéng
BQ
Ng-
ĂȘi/Âźv
123 92 91 68 61 63
SĂš thu
BHXH
Tr.Âź 788.486 2.569.73
3
3.445.61
1
3.875.85
6
4.186.05
4
5.215.23
3
TÚcŸé
PT
% 100 134,08 112,49 108 124,58
NguÄn: BHXH.
B¶ng sĂš liĂu trÂȘn cho thĂy, sĂš thu BHXH qua cžc nšm ÂźĂu gia tšng,
nšm sau cao hÂŹn nšm trĂc. So vĂi sĂš thu nšm 1994 (l” nšm trĂc khi ŸÊi mĂi
chĂnh sžch BHXH ) thĂ sĂš thu tĂ” nšm 1998 ÂźĂn nay ÂźĂu tšng hÂŹn 10 lĂn.
VĂi kĂt qu¶ trÂȘn, BHXH ViĂt nam Ÿ· gĂŁp phĂn quan trĂ€ng v”o viĂc hĂnh
th”nh Ÿßc quĂŒ BHXH tĂp trung, hÂčch tožn Ÿéc lĂp v” tĂ”ng bĂc gi¶m nhĂ
cho NSNN trong viĂc chi tr¶ cžc chà Ÿé BHXH Ÿà cĂŁ ÂźiĂu kiĂn ÂźĂu t
v”o cžc lĂnh vĂčc kinh tĂ x· hĂ©i cña ÂźĂt nĂc. SĂš thu h”ng nšm tšng lÂȘn bĂ«i
mĂ©t mĂt, do ¶nh hĂ«ng cña nh©n tĂš chĂnh sžch ( NghĂ ÂźĂnh 06/CP ng”y
41
- 40. 21/1/1997 ÂźiĂu chĂnh mĂžc lÂŹng tĂši thiĂu tĂ” 120000Âź/thžng lÂȘn
144000Âź/thžng, tiĂp Ÿã l” NghĂ ÂźĂnh 175/CP ng”y 1/1/2000 n©ng mĂžc
lÂŹng tĂši thiĂu lÂȘn 180000 theo Ÿã sĂš thu BHXH cĂČng Ÿßc tšng lÂȘn) mĂt
khžc do sĂč tšng ŸÚi tĂźng tham gia BHXH:
BiĂn phžp quan trĂ€ng Ÿà b¶o to”n v” tšng trĂ«ng quĂŒ BHXH l” kh«ng
ngĂ”ng mĂ« rĂ©ng ŸÚi tĂźng tham gia BHXH vĂ quĂŒ BHXH Ÿßc hĂnh th”nh trÂȘn
cĂ« sĂ« mĂžc chÂȘnh lĂch giĂ·a dĂng tiĂn ch¶y v”o quĂŒ (thu) v” dĂng tiĂn
ch¶y ra khĂĄi quĂŒ (chi). NĂu chÂȘnh lĂch n”y dÂŹng thĂ quĂŒ sĂ lĂn lÂȘn vĂ sĂš
tuyĂt ŸÚi, ŸÄng thĂȘi khi mĂ« rĂ©ng ŸÚi tĂźng tham gia Ÿãng BHXH cĂČng cĂŁ
nghĂa l” tšng dĂn tĂch luĂŒ (vĂ mĂt giž trĂ tuyĂt ŸÚi) cña phĂn quĂŒ tÂčm
thĂȘi nh”n rçi nhĂt l” ŸÚi vĂi quĂŒ BHXH d”i hÂčn. NĂu nh ÂźĂu nšm 1995
to”n quĂšc cĂŁ 3174197 lao Ÿéng tham gia BHXH thĂ ÂźĂn nay con sĂš Ÿã
Ÿ· tšng gĂp Ÿ«i.
B¶ng 04: Thu BHXH TĂnh SÂŹn La 1996-2000.
§n và 1996 1997 1998 1999 2000
SÚ §V t/gia
BHXH
TÚc Ÿé PT
§V
%
462
100
584
126,4
680
116,43
689
101,3
2
701
101,7
4
SÚ L§ t/gia
BHXH
TÚc Ÿé PT
NgĂȘi
%
2643
4
100
2884
8
109,1
3
33760
117,03
3485
7
103,2
5
34950
100,2
6
SĂš thu BHXH
TÚc Ÿé PT
Tr.ŸÄng
%
1939
1
100
2476
6
127,7
2
28961
116,94
3049
2
105,2
9
38821
128,5
8
NguĂ„n: BHXH TĂnh SÂŹn La.
Cžc Ÿn vĂ tham gia BHXH Âźa sĂš nhĂn thĂžc tĂšt, cĂŁ tržch nhiĂm tham
gia b¶o hiĂm x· hĂ©i v” thu nĂ©p ÂźĂy Ÿñ. Trong tĂŠng sĂš cžc Ÿn vĂ tham
gia BHXH thĂ cžc Ÿn vĂ thuĂ©c doanh nghiĂp ngo”i quĂšc doanh cĂŁ sĂš
lao Ÿéng tham gia tšng nhanh: Nšm 1995 cĂŁ 30.063 ngĂȘi, nšm 1996 cĂŁ
42
- 41. 56.280 ngĂȘi, nšm 1997 cĂŁ 84.058 ngĂȘi, nšm 1998 cĂŁ 122.685 ngĂȘi tham
gia BHXH, bĂnh qu©n tšng 60%/nšm. Nšm 2000 tšng thÂȘm 200.000 lao
Ÿéng tham gia BHXH so vĂi nšm 1999, ÂźiĂn hĂnh:
+ Th”nh phÚ HÄ Chà Minh: Cã 616.549 lao Ÿéng tham gia BHXH ,
tšng so vĂi nšm 1999 l” 43.158 lao Ÿéng (tšng 8%), trong Ÿã cĂŁ 95.849 lao
Ÿéng ngo”i quĂšc doanh, tšng 27% so vĂi nšm 1999.
+ TĂnh BĂnh DÂŹng: 90.809 lao Ÿéng, tšng so vĂi nšm 1999 l” 12.797
lao Ÿéng (tšng 16%), trong Ÿã 20.000 lao Ÿéng ngo”i quÚc doanh, tšng
78% so vĂi nšm 1999.
+ TĂnh §Äng Nai: 175.500 lao Ÿéng, tšng so vĂi nšm 1999 l” 14.088
lao Ÿéng (tšng 9%), trong Ÿã cã 10.520 lao Ÿéng ngo”i quÚc doanh, tšng
19% so vĂi nšm 1999.
§à ŸÂčt Ÿßc nhĂ·ng kĂt qu¶ trÂȘn, B¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt nam Ÿ·:
âą Lu«n chĂł trĂ€ng c«ng tžc thu nĂ©p BHXH, coi c«ng tžc thu l” nhiĂm vĂŽ
h”ng ÂźĂu cho viĂc tšng trĂ«ng v” phžt triĂn nguĂ„n quĂŒ. HĂ©i ŸÄng thi Âźua
cžc cĂp Ÿ· Âźa chĂ tiÂȘu thu nĂ©p BHXH l” mĂ©t trong cžc chĂ tiÂȘu Ÿà xĂt
c«ng nhĂn danh hiĂu thi Âźua Ÿn vĂ hoĂc cž nh©n.
âą TĂch cĂčc r” sožt, tuyÂȘn truyĂn vĂn Ÿéng Ÿà tšng thÂȘm ŸÚi tĂźng tham
gia Ÿãng BHXH ŸÚi vĂi nhĂ·ng Ÿn vĂ sö dĂŽng lao Ÿéng v” ngĂȘi lao Ÿéng
thuĂ©c diĂn ph¶i tham gia BHXH nhng cha tham gia BHXH. §Äng thĂȘi Ÿ«n
ŸÚc, kiĂm tra, ŸÚi chiĂu thĂȘng xuyÂȘn Ÿà thu Ÿóng, thu Ÿñ, thu kĂp thĂȘi
sĂš tiĂn BHXH phžt sinh theo quĂŒ lÂŹng h”ng thžng, h”ng nšm.
âą BÂȘn cÂčnh Ÿã l” c«ng tžc truy thu nĂź ŸÀng Ÿà ngšn chĂn kh«ng ÂźĂ
c«ng nĂź phžt sinh thÂȘm, nhĂt l” cĂš gŸng tĂši Âźa hÂčn chĂ hiĂn tĂźng ch©y Ă
Ÿà nĂź ŸÀng lu cĂ·u, chĂ„ng chĂt ÂźĂn mĂžc kh«ng cĂn kh¶ nšng tr¶ nĂź.
âą C«ng tžc thu BHXH Ÿ· dĂn Âźi v”o ĂŠn ÂźĂnh, ng”nh BHXH Ÿ· phĂši
hĂźp tĂšt vĂi cžc ng”nh chĂžc nšng cĂČng nh tranh thñ sĂč l·nh ÂźÂčo cña cžc cĂp
uĂ» ٦ng, chĂnh quyĂn ÂźĂa phÂŹng trong c«ng cžc thu BHXH. BÂȘn cÂčnh Ÿã
l” c«ng tžc Ÿ”o tÂčo n©ng cao nšng lĂčc cžn bĂ©, tĂ”ng bĂc Ăžng dĂŽng c«ng
nghĂ tin hĂ€c v”o viĂc qu¶n lĂœ thu BHXH.
43
- 42. BÂȘn cÂčnh Ÿã, c«ng tžc thu BHXH vĂn cĂn mĂ©t sĂš tĂ„n ŸÀng sau:
- TĂnh hĂnh nĂź tiĂn BHXH Ă« cžc Ÿn vĂ tham gia BHXH cĂn khž lĂn
l”m ¶nh hĂ«ng ÂźĂn nguĂ„n thu BHXH, sĂš tiĂn nĂź BHXH cña cžc Ÿn vĂ
tham gia BHXH bĂnh qu©n trÂȘn 10 tĂ» ŸÄng/nšm, nguyÂȘn nh©n mĂ©t phĂn
do cžc Ÿn vĂ gĂp khĂŁ khšn trong hoÂčt Ÿéng (ÂźĂc biĂt l” cžc Ÿn vĂ
s¶n xuĂt kinh doanh) mĂt khžc l” do Ăœ thĂžc cña chñ sö dĂŽng lao Ÿéng, nĂź
tiĂn BHXH Ÿà dĂŻng sĂš tiĂn Ÿã quay vĂng kinh doanh, ŸÏ ph¶i vay vĂšn.
Trong khi Ÿã ngĂȘi lao Ÿéng do kh«ng hiĂu rĂą vĂ BHXH lÂči mang sÂœn t©m
lĂœ sĂź mĂt viĂc nÂȘn Ÿ· kh«ng džm ÂźĂu tranh b¶o vĂ quyĂn lĂźi chĂnh Ÿžng
cña mĂnh.
B¶ng 05: Thu BHXH tĂ” Doanh nghiĂp ngo”i quĂšc doanh.
§n và 1997 1998
SÚ Ÿn và §n và 2358 3147
SĂš lao Ÿéng NgĂȘi 84058 122685
SÚ Ÿ· thu Tr. ŸÄng 72414 118902
SÚ nß ŸÀng Tr.ŸÄng 6001 14716
NguĂ„n: TÂčp chĂ B¶o hiĂm x· hĂ©i.
- NhiĂu Ÿn vĂ thuĂ©c diĂn ph¶i tham gia BHXH cho ngĂȘi lao Ÿéng
nhng Ÿ· lĂn tržnh nghĂa vĂŽ tham gia v” nĂ©p BHXH và ¶nh hĂ«ng ÂźĂn lĂźi
nhuĂn, hoĂc cĂŁ tham gia cĂČng chĂ mang hĂnh thĂžc chiĂu lĂ, nhiĂu
doanh nghiĂp chà Ÿãng BHXH cho nhĂ·ng ngĂȘi l”m c«ng tžc qu¶n lĂœ
doanh nghiĂp, nĂ©p BHXH thĂ tĂm cžch khai gi¶m tiĂn lÂŹng, gi¶m sĂš lao
Ÿéng l”m viĂc hoĂc thĂčc hiĂn hĂźp ŸÄng lao Ÿéng theo mĂŻa vĂŽ, ngŸn hÂčn
dĂi 3 thžng Ÿà gi¶m sĂš lao Ÿéng kh«ng thuĂ©c diĂn Ÿãng BHXH vĂi nhiĂu
hĂnh thĂžc khžc nhau nh: kh«ng kĂœ hĂźp ŸÄng lao Ÿéng, kĂo d”i thĂȘi gian
thö viĂc... Ÿ©y l” nhĂ·ng kĂ hĂ« m” trong thĂȘi gian tĂi hĂ thĂšng BHXH ph¶i
lĂp ÂźĂy.
- MĂ©t trong nhĂ·ng biĂn phžp Ÿà b¶o to”n v” tšng trĂ«ng nguĂ„n quĂŒ
BHXH l” mĂ« rĂ©ng ŸÚi tĂźng tham gia BHXH, tuy Ÿ· cĂŁ nhiĂu lç lĂčc, cĂš
44
- 43. gŸng cña to”n hĂ thĂšng, song cho ÂźĂn nay sĂš tham gia BHXH chĂ mĂi
ÂźÂčt kho¶ng 4 triĂu lao Ÿéng thuĂ©c diĂn bŸt buĂ©c trong tĂŠng sĂš hÂŹn 40
triĂu lao Ÿéng, ngo”i x· hĂ©i vĂn cĂn mĂ©t lĂčc lĂźng lĂn cha Ÿßc khai thžc
nh»m mang lÂči lĂźi Ăch cho ÂźĂy Ÿñ ngĂȘi lao Ÿéng trong mĂ€i th”nh phĂn
kinh tĂ.
2. C«ng tžc chi tr¶ trĂź cĂp
Chi BHXH do hai nguÄn b¶o d¶m c b¶n l” Ng©n sžch (chi cho mét
sĂš cžc ŸÚi tĂźng hĂ«ng b¶o hiĂm x· hĂ©i trĂc 01/01/1995) v” nguĂ„n do quĂŒ
BHXH b¶o Ÿ¶m.
Theo quyĂt ÂźĂnh 20/199/Q§-TTg ban h”nh ng”y 26/1/1998 thĂ
nguĂ„n ng©n sžch chi tr¶ cho cžc trĂȘng hĂźp sau:
- TrĂź cĂp hu
- TrĂź cĂp MSL§
- TrĂź cĂp TNL§ v” ngĂȘi phĂŽc vĂŽ ngĂȘi bĂ tai nÂčn lao Ÿéng, trang cĂp
dĂŽng cĂŽ, phÂŹng tiĂn chuyÂȘn dĂŻng cho ngĂȘi bĂ TNL§
- TrĂź cĂp BNN
- TrĂź cĂp c«ng nh©n cao su
- TiĂn tuĂt (ÂźĂnh suĂt cÂŹ b¶n v” nu«i dĂŹng ) v” mai tžng phĂ
- TiĂn mua BHYT
- Là phà chi tr¶
- Cžc kho¶n chi khžc (nĂu cĂŁ )
QuĂŒ BHXH chi cho cžc ŸÚi tĂźng hĂ«ng BHXH tĂ” 1/1/1995 trĂ« Âźi, gĂ„m
cžc kho¶n chi sau:
- TrĂź cĂp hu (thĂȘng xuyÂȘn v” mĂ©t lĂn)
- TrĂź cĂp TNL§ v” ngĂȘi phĂŽc vĂŽ ngĂȘi bĂ tai nÂčn lao Ÿéng, trang cĂp
dĂŽng cĂŽ, phÂŹng tiĂn chuyÂȘn dĂŻng cho ngĂȘi bĂ TNL§
- TrĂź cĂp Ăšm Âźau
45
- 44. - TrĂź cĂp thai s¶n
- TrĂź cĂp BN N
- TiĂn tuĂt (ÂźĂnh suĂt cÂŹ b¶n v” nu«i dĂŹng) v” mai tžng phĂ
- TiĂn mua BHYT
- Là phà chi tr¶
- Cžc kho¶n chi khžc.
Chi tr¶ l” kĂt qu¶ cña quž trĂnh thĂčc hiĂn chĂnh sžch BHXH, l” kh©u
cuĂši cĂŻng cña c«ng tžc gi¶i quyĂt cžc chĂnh sžch BHXH liÂȘn quan cho ngĂȘi
lao Ÿéng bĂ suy gi¶m sĂžc lao Ÿéng cña mĂnh- chà Ÿé TNL§-BNN, chĂ
Ÿé Ăšm Âźau, thai s¶n... cho ŸÚi tĂźng hĂ«ng lÂŹng hu v” cžc loÂči trĂź cĂp BHXH
khi d· ho”n th”nh nghĂa vĂŽ. ViĂc chi tr¶ BHXH tĂ” khi cÂŹ quan B¶o hiĂm
x· hĂ©i Ÿßc th”nh lĂp tĂi nay nhĂn chung v” cÂŹ b¶n ٦m b¶o Ÿóng- Ÿñ- kĂp
thĂȘi, Ÿßc ngĂȘi hĂ«ng chà Ÿé BHXH ŸÄng tĂnh ñng hĂ©, ngĂȘi lao Ÿéng trong
cžc Ÿn vĂ yÂȘn t©m c«ng tžc, phĂn khĂ«i tin tĂ«ng v”o ÂźĂȘng lĂši chñ trÂŹng
cña §¶ng v” Nh” nĂc.
SĂš ŸÚi tĂźng hĂ«ng trĂź cĂp BHXH tšng qua cžc nšm, trong Ÿã sĂš ŸÚi tĂźng
hĂ«ng trĂź cĂp hu trĂ chiĂm tĂ» lĂ lĂn, tĂnh hĂnh thĂ hiĂn qua cžc b¶ng sau:
B¶ng 06: §Úi tĂźng hĂ«ng BHXH thĂȘng xuyÂȘn do BHXH b¶o ٦m.
§n vĂ: NgĂȘi
Nšm 1996 1997 1998 1999 2000
Hu viÂȘn chĂžc 10.789 24.212 40.258 64.070 92.876
Hu Q§ 2.492 5.817 9.205 13.943 18.500
§X tuĂt 6.361 11.290 16.517 21.543 27.119
TNL§-BNN 958 2.210 4.020 5.640 7.167
NguĂ„n: BHXH ViĂt Nam.
B¶ng 07: §Úi tĂźng hĂ«ng BHXH thĂȘng xuyÂȘn do NSNN b¶o ٦m.
§n vĂ: NgĂȘi
46
- 45. 1996 1997 1998 1999 2000
Hu VC 1.006.340 996.235 978.867 966.291 959.503
Hu Q§ 164.489 162.572 160.465 158.231 157.114
MSL§ 395.026 380.132 367.017 352.407 347.102
§X tuĂt 172.609 164.419 162.672 160.037 158.720
TNL§-BNN 10.357 11.332 11.960 12.292 12.458
NguĂ„n: BHXH ViĂt Nam.
Qua sĂš liĂu Ă« cžc b¶ng 06, 07 ta thĂy, sĂš ŸÚi tĂźng hĂ«ng BHXH tĂ”
NSNN gi¶m dĂn, cĂn sĂš ngĂȘi hĂ«ng BHXH lÂči tšng lÂȘn mĂ©t cžch rĂą rĂt, trong
Ÿã cžc ŸÚi tĂźng hĂ«ng lÂŹng hu rĂt lĂn. Tuy nhiÂȘn so vĂi cžc ŸÚi tĂźng hĂ«ng tĂ”
NSNN thĂ chiĂm tĂ» lĂ rĂt nhĂĄ. CĂŽ thĂ vĂ sĂš tiĂn trĂź cĂp do hai nguĂ„n
b¶o ٦m cĂČng nh tĂ» lĂ chi BHXH Ÿßc thĂ hiĂn th«ng qua cžc b¶ng dĂi:
B¶ng 08: Chi BHXH do NSNN b¶o Ÿ¶m.
§n vĂ: TriĂu ŸÄng.
Nšm 1996 1997 1998 1999 2000
Hu 3.442.207,
3
4.071.355,
2
4.060.887,
2
3.982.515 4.983.593
MSL§ 655.573,3 763.392,5 740.012,6 710.859 850.549
TNL§-BNN 10.191,9 12.812 13.034 12.984,5 15.308
Tö tuĂt 133.283,6 125.882,3 128.794,7 126.098,4 164.248
MTP 23.250,4 20.507,3 21.419,6 21.279,8 34.150
CN Cao su 1.337,8 1.535,7 1.493,0 1.416,3 1.657
Trang cĂp
dĂŽng cĂŽ
55,4 54,5 53,7 48,3 56,2
BHYT 117.493,3 141.572,3 136.943 135.167,9 166.757
L/phĂ chi
tr¶
22.064 25.981 25.828.5 25.250,4 31.629
TĂŠng 4.405.457 5.163.092,
8
5.128.466,
3
5.015.619,
6
6.247.947,
2
NguĂ„n: BHXH ViĂt Nam.
47
- 46. B¶ng 09: Chi BHXH do quĂŒ BHXH b¶o ٦m.
Nšm 1996 1997 1998 1999 2000
Hu 197.718,3 346.208,6 448.861,4 631.598,5 991.575
TNL§-BNN 3.573,2 6.165,3 9.843 11.311,4 12.769
Tö tuĂt 14.078,5 15.124,1 21.249,6 24.623,2 32.613
MTP 5,2 4.670 5.623,2 5.781,8 9.500
ۤ 61.811,4 90.681,7 110.866,4 95.798,2 98.775
Thai s¶n 103.844 124.980,1 146.231,8 158.003,5 240.005
Tr/cĂp
D/CĂŽ
34,9 57,4 33 86
BHYT 557,9 2.005,8 5.380,7 8.474,6 17.404
LĂ phĂ chi
tr¶
1.561,6 2.754,6 3.515,8 4.727 5.974
TĂŠng 383.150,1 593..525,1 751.629,3 940.351,2 1.328.701
NguĂ„n: BHXH ViĂt Nam.
B¶ng 10: CÂŹ cĂu chi BHXH.
§n vĂ: TriĂu ŸÄng
Nšm
NSNN QuĂŒ BHXH
TiĂn TĂ» lĂ
(%)
TiĂn TĂ» lĂ (%)
1996 4.405.457 92 383.150,1 8
1997 5.163.092,8 89,7 593.525 10,3
1998 5.128.466,3 87,2 751.629,3 12,8
1999 5.015.619,6 84,2 940.351,2 15,8
2000 6.247.947,2 82 1.328.701 18
NguĂ„n: BHXH ViĂt Nam.
Qua b¶ng sĂš liĂu trÂȘn chĂłng ta cĂŁ thĂ nhĂn xĂt: SĂš cžc ŸÚi tĂźng hĂ«ng
trĂź cĂp BHXH biĂn Ÿéng theo xu hĂng: ThuĂ©c NSNN gi¶m dĂn, thuĂ©c quĂŒ
BHXH tšng dĂn.
48
- 47. §Úi tĂźng hĂ«ng BHXH do NSNN b¶o ٦m tuy cĂŁ gi¶m nhng cĂn rĂt lĂn
(ÂźĂn nšm 2000 chi tĂ” NSNN vĂn chiĂm trÂȘn 80% tĂŠng chi trĂź cĂp BHXH),
nguyÂȘn nh©n l” do: SĂš ŸÚi tĂźng hĂ«ng trĂź cĂp BHXH trĂc ng”y 1.1.1995 l”
s¶n phĂm cña quž trĂnh thĂčc hiĂn chĂnh sžch BHXH theo cÂŹ chĂ cĂČ, cĂŁ
sĂč Âźan xen vĂi cžc chĂnh sžch x· hĂ©i khžc nh chĂnh sžch tr¶ ÂŹn ngĂȘi cĂŁ
c«ng vĂi cžch mÂčng, chĂnh sžch b¶o ٦m x· hĂ©i, giĂłp ŸÏ nhĂ·ng ngĂȘi khĂŁ
khšnâŠdo NSNN chi tr¶ to”n bĂ©, do Ÿã cžc ŸÚi tĂźng hĂ«ng trĂź cĂp BHXH rĂt
lĂn. RĂą r”ng viĂc thĂčc hiĂn chĂnh sžch BHXH theo cÂŹ chĂ cĂČ tĂ„n tÂči rĂt
nhiĂu bĂt cĂp v” viĂc chuyĂn ŸÊi cÂŹ chĂ thĂčc hiĂn chĂnh sžch BHXH
l” ho”n to”n Ÿóng ÂźÂŸn. ViĂc th”nh lĂp BHXH ViĂt Nam Ÿà thĂčc hiĂn
qu¶n lĂœ quĂŒ tĂp trung vĂ mĂ©t mĂši cĂŁ Ăœ nghĂa to lĂn, gi¶i quyĂt Ÿßc tĂnh
trÂčng qu¶n lĂœ lĂĄng lĂo, ph©n tžn, thiĂt lĂp Ÿßc mĂši quan hĂ giĂ·a ngĂȘi lao
Ÿéng v” c quan BHXH.
SĂš chi tĂ” quĂŒ BHXH tšng lÂȘn qua cžc nšm c¶ vĂ sĂš tuyĂt ŸÚi v” sĂš t-
ng ŸÚi, së dà sÚ chi n”y ng”y c”ng tšng l” và ŸÚi tßng hëng BHXH do
quĂŒ b¶o ٦m ng”y c”ng tšng, ÂźĂc biĂt l” sĂš ngĂȘi vĂ hu. MĂc dĂŻ vĂy, sĂš
chi tĂ” quĂŒ chĂ chiĂm tĂ» lĂ nhĂĄ so vĂi sĂš thu BHXH, nÂȘn cĂŁ thĂ nĂŁi r»ng
sau khi quĂŒ BHXH chi tr¶ trĂź cĂp v” cžc kho¶n chi khžc sĂ cĂn mĂ©t sĂš d t-
ÂŹng ŸÚi lĂn, Ÿ©y l” nguĂ„n ÂźĂu t lĂn gĂŁp phĂn b¶o to”n v” tšng trĂ«ng quĂŒ.
NhĂ·ng bĂt cĂp trong c«ng tžc chi BHXH:
- ViĂc chi tr¶ BHXH cĂŁ nhiĂu nÂŹi cĂn chĂm, cžc kho¶n chi Ÿ«i khi
cha rÂčch rĂi dĂn ÂźĂn t©m lĂœ nghi ngĂȘ chĂnh sžch BHXH tĂ” phĂa ngĂȘi lao
Ÿéng.
- Chà Ÿé Ăšm Âźau, thai s¶n kh«ng quy ÂźĂnh thĂȘi kĂș dĂč bĂ dĂn ÂźĂn
sĂč lÂčm dĂŽng quĂŒ l”m ¶nh hĂ«ng ÂźĂn t”i chĂnh quĂŒ BHXH cĂČng nh ŸÚi vĂi
ngĂȘi sö dĂŽng lao Ÿéng.
- §Úi vĂi chà Ÿé TNL§-BNN cĂn quy ÂźĂnh rĂą tržch nhiĂm ( lçi ) cña ai
trong viĂc x¶y ra tai nÂčn Ÿà cĂŁ hĂnh thĂžc tr¶ trĂź cĂp hĂźp lĂœ.
49
- 48. - MĂ©t trong nhĂ·ng khĂŁ khšn hiĂn nay trong qu¶n lĂœ quĂŒ BHXH l”
Ng©n sžch nh” nĂc kh«ng ٦m b¶o kĂp thĂȘi v” ÂźĂy Ÿñ sĂš tiĂn chuyĂn
cho quĂŒ BHXH Ÿà quĂŒ chi tr¶ hĂ© cho cžc ŸÚi tĂźng m” NSNN b¶o ٦m.
3. C«ng tžc ÂźĂu t quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i
B¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt nam hoÂčt Ÿéng kh«ng vĂ mĂŽc tiÂȘu lĂźi nhuĂn,
song do yÂȘu cĂu b¶o to”n v” tšng trĂ«ng quĂŒ, thĂ viĂc dĂŻng phĂn quĂŒ nh”n
rçi Âźem ÂźĂu t l” hĂt sĂžc cĂn thiĂt, mĂt khžc hoÂčt Ÿéng ÂźĂu t gĂŁp phĂn
quan trĂ€ng trong viĂc tšng trĂ«ng, phžt triĂn nĂn kinh tĂ ÂźĂt nĂc. Do Ÿã
tham gia v”o hoÂčt Ÿéng ÂźĂu t cĂČng cĂŁ nghĂa B¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt nam
Ÿ· gĂŁp phĂn v”o c«ng cuĂ©c x©y dĂčng v” phžt triĂn ÂźĂt nĂc.
§ßc sĂč cho phĂp cña ChĂnh phñ, B¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt nam Ÿ· dĂŻng
phĂn quĂŒ nh”n rçi Ÿà ŸĂu t sinh lĂȘi. VĂi sĂš thu tĂnh ÂźĂn hĂt nšm 1999 l”
4200 tĂ» ŸÄng, tĂŠng sĂš tiĂn do ÂźĂu t quĂŒ l” 1400 tĂ» ŸÄng. RiÂȘng nšm
1999 sĂš tiĂn sinh lĂȘi l” trÂȘn 600 tĂ» ŸÄng. HĂnh thĂžc ÂźĂu t chñ yĂu l” cho
Nh” nĂc vay thĂčc hiĂn cžc dĂč žn quĂšc gia vĂ gi¶i quyĂt viĂc l”m, chÂŹng
trĂnh xož Ÿãi gi¶m nghĂo v” mua trži phiĂu kho bÂčc. Trong Ÿßt phžt h”nh
c«ng trži cña Nh” nĂc nšm 1999 vĂi tĂŠng giž trĂ 4000 tĂ» ŸÄng thĂ B¶o
hiĂm x· hĂ©i ViĂt nam chiĂm 25% (500 tĂ» ŸÄng).
B¶ng 11: Cžc kho¶n cho vay b»ng ŸÄng tiĂn ViĂt Nam ( tĂnh ÂźĂn 8.
1998 ).
§n vĂ: TriĂu ŸÄng
Ng©n sžch nh” nĂc 1.078.636
TĂŠng cĂŽc ÂźĂu t v” phžt triĂn 1.700.000
Ng©n h”ng ÂźĂu t ViĂt Nam 950.000
QuĂŒ hç trĂź ÂźĂu t quĂšc gia 500.000
Ng©n h”ng n«ng nghiĂp ViĂt Nam 400.000
Ng©n h”ng c«ng thÂŹngg ho”n kiĂm 600.000
50
- 49. CĂ©ng 5.228.636
NguĂ„n: BHXH ViĂt Nam.
B¶ng 12: TĂŠng cžc Ÿßt mua kĂș phiĂu, trži phiĂu.
§n vĂ: TriĂu ŸÄng.
STT TÂȘn kĂș phiĂu, trži
phiĂu
MĂnh giž SĂš tiĂn
chuyĂn
L·i
suĂt
Ng”y thu
hÄi vÚn
1
Trži phiĂu KBNN
100.000 90.909 10% 03.10.98
131.700 120.604 9,2% 21.10.98
160.700 147.296 9,1% 31.10.98
46.600 40.917 9% 07.11.98
73.800 67.706 9% 14.11.989
2 KĂș phiĂu NHNN VN 200.000
150.000
176.000
150.000
1%/t
1%/t
31.12.98
18.04.99
3 K/phiĂu NHNN Lžng
hÂč
57.471 50.000 1%/t 19.04.99
NguĂ„n: BHXH ViĂt Nam.
TĂnh ÂźĂn ng”y 31.12.99 tĂŠng sĂš tiĂn tÂčm thĂȘi nh”n rçi dĂŻng ÂźĂ
ÂźĂu t l” 10.628 tĂ» ŸÄng.
KĂt qu¶ l·i ÂźĂu t tšng trĂ«ng ÂźĂn 31.12.99 l”:
TÊng sÚ: 1.351 tû ŸÄng.
Trong Ÿã: §Ăn nšm 1997: 209 tĂ» ŸÄng.
Phžt sinh nšm 1998: 163 tû ŸÄng.
Phžt sinh nšm 1999: 979 tû ŸÄng.
Cžc phÂŹng žn ÂźĂu t B¶o hiĂm x· hĂ©i ViĂt nam Âźang nghiÂȘn cĂžu l”:
gĂŁp quĂŒ v”o cžc dĂč žn lĂn, nh: khai thžc, chĂ biĂn dĂu khĂ, ÂźiĂn tö viĂn
th«ng, cžc khu c«ng nghiĂp kĂŒ thuĂt cao... b¶o ٦m cĂŁ l·i, khi cĂn rĂłt vĂšn
thuĂn lĂźi. Ngo”i ra, ÂźĂu t v”o thĂ trĂȘng chĂžng khožn cĂČng l” mĂ©t hĂng mĂ«.
HiĂn nay, s”n giao dĂch chĂžng khožn Ă« nĂc ta Ÿ· Ÿßc mĂ« tÂči Th”nh phĂš HĂ„
ChĂ Minh, tuy nhiÂȘn do mĂi hĂnh th”nh nÂȘn cĂn nhiĂu vĂn Ÿà bĂt cĂp
51
- 50. nÂȘn viĂc tham gia cña quĂŒ BHXH v”o lĂnh vĂčc n”y l” cha nÂȘn nhng trong
tÂŹng lai Ÿ©y sĂ l” lĂnh vĂčc ÂźĂu t nhiĂu hĂža hĂn.
§žnh giž tĂnh hĂnh ÂźĂu t quĂŒ BHXH:
ViĂc ÂźĂu t quĂŒ BHXH l” mĂ©t nĂt mĂi gĂŁp phĂn tšng cĂȘng kh¶ nšng
duy trĂ v” phžt triĂn nguĂ„n quĂŒ BHXH. Tuy nhiÂȘn cžc quy ÂźĂnh vĂ phÂčm
vi cho hoÂčt Ÿéng ÂźĂu t quĂŒ BHXH cha thĂt rĂ©ng r·i v” thuĂn lĂźi cho c«ng
tžc qu¶n lĂœ v” tšng trĂ«ng nguĂ„n quĂŒ BHXH cho nÂȘn vĂn cha ÂźÂčt kĂt qu¶
cao, chĂłng ta cĂŁ thĂ nhĂn thĂy ÂźiĂu n”y th«ng qua cžc b¶ng trÂȘn: L·i
suĂt trung bĂnh thu Ÿßc tĂ” cžc kho¶n ÂźĂu t quĂŒ BHXH chĂ dao Ÿéng
trong kho¶ng 6-7% trong khi Ÿã trong mĂ©t sĂš nšm thĂȘi kĂș 1995-1998 mĂžc
lÂčm phžt lÂȘm tĂi 9-10%. §iĂu n”y ÂźĂt ra trong thĂȘi gian tĂi cĂn cĂŁ nhĂ·ng
thay ŸÊi trong quy ÂźĂnh lĂnh vĂčc ÂźĂu t BHXH ViĂt Nam Ÿßc phĂp tham
gia Ÿà hoÂčt Ÿéng ÂźĂu t cĂŁ hiĂu qu¶ hÂŹn.
IV. PhÂŹng hĂng tĂŠ chĂžc thu-chi quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i
1. SĂč mĂ« rĂ©ng ŸÚi tĂźng tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i b»ng c¶ hĂnh thĂžc bŸt
buĂ©c v” tĂč nguyĂn
MĂ« rĂ©ng ŸÚi tĂźng tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i l” yĂu tĂš b¶o ٦m an to”n
x· hĂ©i v” tšng nguĂ„n Ÿãng gĂŁp v”o quĂŒ, ŸÄng thĂȘi tÂčo ra sĂč chÂȘnh lĂch d-
ÂŹng giĂ·a thu v” chi quĂŒ b¶o hiĂm x· hĂ©i nh»m b¶o tĂ„n v” tšng trĂ«ng nguĂ„n
quĂŒ. HiĂn nay, ŸÚi tĂźng tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i cĂn rĂt hÂčn hĂp: XĂp
xĂ 4 triĂu trong tĂŠng sĂš hÂŹn 40 triĂu lao Ÿéng, trong Ÿã lao Ÿéng thuĂ©c
khu vĂčc nh” nĂc l” chñ yĂu. Do Ÿã viĂc mĂ« rĂ©ng ŸÚi tĂźng tham gia l” mĂ©t
nĂ©i dung trong chiĂn lĂźc phžt triĂn ng”nh b¶o hiĂm x· hĂ©i ÂźĂn nšm 2010:
- §Úi tĂźng tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i bŸt buĂ©c sà Ÿßc mĂ« rĂ©ng thÂȘm:
NgĂȘi lao Ÿéng l”m viĂc trong cžc doanh nghiĂp ngo”i quĂšc doanh cĂŁ sö
dĂŽng dĂi 10 lao Ÿéng; ngĂȘi l”m viĂc trong cžc HTX phi n«ng nghiĂp; ngĂȘi
l”m viĂc trong cžc tĂŠ chĂžc bžn c«ng, d©n lĂp cĂŁ thuÂȘ mĂn lao Ÿéng cña
cžc ng”nh: Gižo dĂŽc, všn hož, du lĂch... NgĂȘi l”m viĂc thuĂ©c cžc hĂ© gia
ÂźĂnh Ÿšng kĂœ kinh doanh cĂŁ thuÂȘ mĂn lao Ÿéng...
- HĂnh thĂžc b¶o hiĂm x· hĂ©i tĂč nguyĂn sà Ÿßc thĂčc hiĂn vĂi cžc ŸÚi t-
Ăźng: X· viÂȘn cžc HTX n«ng nghiĂp, ng nghiĂp, ngĂȘi lao Ÿéng tĂč do... DĂč
kiĂn ÂźĂn nšm 2010 sĂš ngĂȘi tham gia b¶o hiĂm x· hĂ©i tĂč nguyĂn kho¶ng 8
52
