Belcheer zagwar 3

МОНГОЛ ОРНЫ ЗОНХИЛОХ БЭЛЧЭЭРИЙН
ТӨЛӨВ БАЙДАЛ, ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ЗАГВАРУУД
ГАЗАР ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ,
ГЕОДЕЗИ ЗУРАГ ЗҮЙН ГАЗАР
УС ЦАГ УУР, ОРЧНЫ СУДАЛГАА
МЭДЭЭЛЛИЙН ХҮРЭЭЛЭН
ШУА, ЕРӨНХИЙ БОЛОН СОРИЛЫН
БИОЛОГИЙН ХҮРЭЭЛЭН
Эмхэтгэсэн: Доктор, Дэнсамбуугийн Булгамаа
Доктор, Индрээгийн Түвшинтогтох
Магистр, Баттөрийн Анхцэцэг
Магистр, Сайннэмэхийн Сүмжидмаа
Eрөнхий редактор: Доктор, Дэнсамбуугийн Булгамаа
Доктор, Индрээгийн Түвшинтогтох
Pедактор: Доктор, Улагваны Бекет (Өндөр уулын бүслүүр)
Доктор, Чүлтэмжамцын Оюунцэцэг (Ойт хээрийн бүслүүр)
Доктор, Намдагийн Лхагважав (Ойт хээрийн бүслүүр)
Докторант, Лхагважавын Отгонтуяа (Ойт хээрийн бүслүүр)
Доктор, Жадамбын Санжид (Цөлийн бүс)
Эх бэлтгэсэн: Магистр, Баттөрийн Анхцэцэг
Магистр, Сайннэмэхийн Сүмжидмаа
Газрын зургийг бэлтгэсэн: Магистр, Уламбаярын Будбаатар
Дизайнер: Бат-Эрдэнэ Ариунболд
Хэвлэлийн хуудас: 9.75
Цаасны хэмжээ: А4
Хэвлэсэн тоо: 1000
ШИНЭЧИЛЖ САЙЖРУУЛСАН 4 ДЭХ ХЭВЛЭЛ

2
Монгол улсын нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийг даган бэлчээрийн газрын
ашиглалтын горим, ачаалал болон дэлхийн уур амьсгалын дулаарлын хавсарсан
нөлөө улам бүр эрчимжиж буй өнөө үед бэлчээр ашиглалтыг бэлчээрийн
ургамлын сэргэх чадавхи, даацад нь тохируулах замаар бэлчээрийн экосистемийг
тогтвортой хадгалах, хамгаалах хариуцлагатай үүрэг бэлчээр зохион байгуулагчид,
ашиглагчдын өмнө зүй ёсоор тавигдаж байна.
Ногоон Алт төслийн хүрээнд хийсэн бэлчээрийн экологийн чадавхийн урт
хугацааны судалгаа, УЦУОСМХ, ГЗБГЗЗГ-ын мэргэжилтнүүд болон ШУА-ийн
хүрээлэнгийн эрдэмтэд, зөвлөхүүдийн нөр их хөдөлмөрийн үр дүнд боловсруулан
гаргасан “МОНГОЛ ОРНЫ БЭЛЧЭЭРИЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ, ӨӨРЧЛӨЛТИЙН
ЗАГВАРУУД”-ын шинэчилсэн хувилбарыг та бүхний гар дээр тавьж байна. Энэхүү
хялбаршуулсан зурагт каталогийг эдүгээ бэлчээрийн төлөв байдлын мониторинг
үнэлгээний мэдээллийг боловсруулж, түүний үр дүнгээр хэрэглэгчдэд үйлчлэх,
бэлчээрийн газрын ашиглалтыг тухайн орон нутгийн экологи, нийгэм эдийн засгийн
онцлогт тохируулан төлөвлөх, түүнийг хэрэгжүүлэх, бэлчээр ашиглалтын нөлөөг
хянаж үнэлэх үндсэн арга хэрэгсэл болгон ашиглаж байна.
Энэхүү каталогит Монгол орны бэлчээрийн голлох төрлүүдээр унаган соргог
болон өөрчлөгдсөн төлөв байдлын хувилбарууд, тэдгээрийн хоорондын шилжилт
өөрчлөлтийг үе үеийн судлаачдын хээрийн судалгааны тоон мэдээлэл, эрдэмтдийн
мэдлэг туршлагад тулгуурлан тоон үзүүлэлтээр боловсруулан загварчилж, тухайн
төлөв байдлыг тодорхойлох түлхүүр зүйл ургамлууд, боломжит бүтээмжийн
талаарх мэдээллээс гадна ашиглалтын зохистой горим, хэлбэрийн технологийн
зөвлөмжүүдийг хавсаргасан болно.
“МОНГОЛ ОРНЫ БЭЛЧЭЭРИЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ, ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ЗАГВАР”-ын
шинэчилсэн хувилбараар бэлчээрийн экологийн чадавхийн бүлгүүдийн тархцыг
засаг захиргааны нэгжээр тодруулсны зэрэгцээ сэргэх чадавхийн түвшнээс гадна
доройтлын түвшний мэдээллийг нэмж орууллаа. Энэхүү каталогийн хэрэглээг улам
өргөжүүлэх зорилгоор ургамлын бүрхэцийн шугаман цэгийн аргаар тодорхойлсон
тоон мэдээллээс гадна уламжлалт буюу нүдэн баримжааны аргаар тодорхойлсон
хувийг давхар оруулахын зэрэгцээ бэлчээрийн ургамлын төлөв байдал бүрээр
зонхилогч болон дэд зонхилогч ургамлын мэдээллийг дэлгэрэнгүйгээр оруулсан.
Ус, цаг уурын болон газрын харилцааны улсын сүлжээн дээрх бэлчээрийн
мониторингийн мэдээлэл боловсруулах, бэлчээрийн төлөв байдал, сэргэх чадавхийг
үнэлэхэд, мөн сумын бэлчээр зохион байгуулалтыг төлөвлөх, хэрэгжүүлэх,
ашиглалтын үр нөлөөг хянахад МОНГОЛ ОРНЫ БЭЛЧЭЭРИЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ,
ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ЗАГВАР-ыг ашиглах бүрэн боломжтойг шинжлэх ухааны болон
холбогдох байгууллагуудын зүгээс баталгаажуулж албажуулсан болно.
ӨМНӨХ ҮГ
Газар Зохион Байгуулалт, Геодези, Зураг Зүйн Газар
Ус, Цаг уур, Орчны Судалгаа Мэдээллийн Хүрээлэн
ШУА-ийн Ерөнхий болон Сорилын Биологийн Хүрээлэн
Монголын Бэлчээр Ашиглагчдын Нэгдсэн Холбоо
Швейцарын Хөгжлийн Агентлагийн Ногоон Алт төсөл

3
1. ЧУЛУУРХАГ ХӨРСТЭЙ УУЛЫН ЭНГЭР БОЛОН ЦАВ ТОЛГОДЫН ОРОЙ,
ХАЖУУГИЙН ЧУЛУУСАГ АЛАГ ӨВС-БОТУУЛЬТ УУЛЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Ботуульт соргог төлөв байдал 2. Дэд зонхилогч өөрчлөгдсөн
төлөв байдал
3. Зонхилогч ургамал
өөрчлөгдсөн төлөв байдал
4. Доройтсон төлөв байдал
1.1 Чулуусаг алаг өвс-жижиг
дэгнүүлт үетэн-ботуульт бүлгэмдэл
2.1 Чулуусаг алаг өвс-агь-жижиг
дэгнүүлт үетэнт бүлгэмдэл
дэгнүүлт үетэн-агьт бүлгэмдэл
4.1 Доройтлын таниур ургамал
бүхий Агьт бүлгэмдэл
Ленийн ботууль Сунагар биелэг
Том цэцэгт даагансүүл
Агь
Дэрвээн хазаар өвс
Шүдлэг сонгино
Арзгар согсоолж
Ишгүй гичгэнэ
Хялгасан
дэвхэргийн
цагаан
Хадны бөгтөргөнө
Шивүүрт жав
Дундаж ургац: 650-740 кг/га
Боломжит даац: 38-44 хонин толгой/100га
БЭЛЧЭЭРИЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ЗАГВАРЫН ХЯЛБАРШУУЛСАН ХУВИЛБАРЫГ АШИГЛАХ ЗӨВЛӨМЖ
Бэлчээрийн төлөв байдлын шилжилт: Соргог төлөв байдлаас доройтсон төлөв байдал уруу чиглэлтэй
Бэлчээрийн экологийн чадавхийн
бүлгийн нэр: Газрын гадаргын хэлбэр,
хөрс, бэлчээрийг заана.
Төлөв байдлын нэр
Тухайн төлөв байдалд
зонхилох бүлгэмдлийн
нэр
Төлөв байдлыг
илэрхийлэгч
ургамлууд
Тухайн төлөв байдлын
дундаж ургац,
боломжит даац
Улаан сум: Төлөв
байдал хоорондын
шилжилт,
доройтлыг
илэрхийлнэ.
Ногоон сум: Төлөв
шилжилт,
сэргэлтийг
илэрхийлэнэ
Тасархай ногоон
сум: Төлөв байдал
хоорондын
шилжилт
тодорхойгүй
I II III IV
I-V Төлөв байдлын
сэргэх чадавхийн
түвшин

4
Төлөв байдал Зонхилогч ургамал
1. ЧУЛУУРХАГ ХӨРСТЭЙ УУЛЫН ЭНГЭР БОЛОН ЦАВ ТОЛГОДЫН ОРОЙ,
ХАЖУУГИЙН ЧУЛУУСАГ АЛАГ ӨВС-БОТУУЛЬТ УУЛЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
Үндсэн шалгуур
1. Ботуульт соргог төлөв байдал
2. Дэд зонхилогч өөрчлөгдсөн төлөв байдал
3. Зонхилогч ургамал өөрчлөгдсөн
1.1 Чулуусаг алаг өвс-жижиг дэгнүүлт үетэн-ботуульт
бүлгэмдэл
2.1 Чулуусаг алаг өвс-агь-жижиг дэгнүүлт үетэнт
бүлгэмдэл
3.1 Чулуусаг алаг өвс-жижиг дэгнүүлт үетэн-агьт
бүлгэмдэл
4.1 Доройтлын таниур ургамал бүхий Агьт бүлгэмдэл
I
II-III
IV
V
I
II
III
IV
Зонхилогч: Ленийн ботууль, Сунагар
биелэг, Том цэцэгт даагансүүл
Дэд зонхилогч: Хялгасан дэвхэргийн
цагаан, Шивүүрт жав, Хадны
бөгтөргөнө, Турчаниновын яргуй
Зонхилогч: Ленийн ботууль, Дэрвээн
хазаар өвс, Том цэцэгт даагансүүл
Дэд зонхилогч: Агь, Хависгана навчит
бэриш, Хялгасан дэвхэргийн цагаан,
Хадны бөгтөргөнө, Буурал гандбадраа
Зонхилогч: Агь
Дэд зонхилогч: Дэрвээн хазаар өвс,
Хялгасан дэвхэргийн цагаан, Шүдлэг
сонгино, Ишгүй гичгэнэ
Дэд зонхилогч: Ишгүй гичгэнэ, Арзгар
согсоолж зэрэг доройтлын таниур
ургамлууд
Ленийн ботууль 15-25%
Жижиг дэгнүүлт үетэн
10-15%
Ленийн ботууль
>20% эсвэл
>15%
>15% Агь <15%
>20% Агь<30%
Агь>15%
<15%
Агь>30%
<15%
Агь >20% Агь >40%
БЭЛЧЭЭРИЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ЗАГВАРЫН ДЭЛГЭРЭНГҮЙ
ХУВИЛБАРЫГ АШИГЛАХ ЗӨВЛӨМЖ
Бэлчээрийн
төлөв байдлын
шилжилт:
Соргог төлөв
байдлаас
доройтсон
уруу чиглэнэ.
Бэлчээрийн экологийн чадавхийн
бүлгийн нэр: Газрын гадаргын хэлбэр,
хөрс, бэлчээрийг заана.
Төлөв байдлын нэр
Тухайн төлөв байдалд
зонхилох бүлгэмдлийн нэр
Төлөв байдлыг
илэрхийлэгч
ургамлууд
Тусгагын бүрхэц:
Нүдэн баримжааны
аргаар
Тохиолдоц: Шугам-
цэгийн аргаар
I-V
I-V Доройтлын
зэрэглэл
Улаан сум: Төлөв
шилжилт,
доройтлыг
илэрхийлнэ.
Ногоон сум: Төлөв
шилжилт,
сэргэлтийг
илэрхийлэнэ
Тасархай ногоон
сум: Төлөв байдал
хоорондын
шилжилт
тодорхойгүй
Төлөв байдлын
сэргэх чадавхийн
түвшин

5
БЭЛЧЭЭРИЙН МОНИТОРИНГ, ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТООН МЭДЭЭГ БОЛОВСРУУЛАХ
ҮНДСЭН АРГА ХЭРЭГСЭЛ БОЛОХ НЬ

Ус, цаг уурын улсын сүлжээн дээр:
Бэлчээрийн газрын зохион байгуулалтанд:

БЭЛЧЭЭРИЙН ТӨЛӨВ БАЙДЛЫН
МЭДЭЭЛЭЛ ҮЙЛЧИЛГЭЭ
БЭЛЧЭЭРИЙН СЭРГЭХ ЧАДАВХИД
СУУРИЛСАН ТӨЛӨВЛӨЛТ АШИГЛАЛТ
  


6
ХОЛБОГДОХ ТУШААЛ ШИЙДВЭРҮҮД

МОНГОЛ ОРНЫ ЗОНХИЛОХ БЭЛЧЭЭРИЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ, ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ЗАГВАРУУД ОЙТ ХЭЭРИЙН БҮСЛҮҮР
7
1. Чулуурхаг хөрстэй уулын
энгэр болон цав толгодын орой,
хажуугийн Чулуусаг алаг өвс-
ботуульт уулын хээрийн бэлчээр
ОЙТ ХЭЭРИЙН БҮСЛҮҮР
УУЛ БОЛОН ЦАВ ТОЛГОДЫН
ОРОЙ, ХАЖУУ
УУЛЫН ХАЖУУ, ХӨНДИЙ ГОЛЫН ТАТАМ
2. Шавранцар хөрстэй уулын хажуу,
бэлийн Алаг өвс-жижиг дэгнүүлт
үетэнт уулын хээрийн бэлчээр
3. Шавранцар хөрстэй уулын
хажуугийн Сөөгөн боролзгоно
бүхий Улалж-үетэн-баялаг алаг өвст
нугын хээрийн бэлчээр
4. Шавранцар хөрстэй уулын
бэл, хөндийн Алаг өвс-байгалын
хялганат нугын хээрийн бэлчээр
5. Алаг өвс-үетэнт татмын нугын
бэлчээр

8
1. ЧУЛУУРХАГ ХӨРСТЭЙ УУЛЫН ЭНГЭР БОЛОН ЦАВ ТОЛГОДЫН ОРОЙ, ХАЖУУГИЙН
ЧУЛУУСАГ АЛАГ ӨВС-БОТУУЛЬТ УУЛЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
Төлөв байдал Зонхилогч ургамал Үндсэн шалгуур
1. Ботуульт соргог төлөв байдал
2. Дэд зонхилогч өөрчлөгдсөн төлөв байдал
1.1 Чулуусаг алаг өвс-жижиг дэгнүүлт үетэн-ботуульт
бүлгэмдэл
2.1 Чулуусаг алаг өвс-агь-жижиг дэгнүүлт үетэнт
бүлгэмдэл
3.1 Чулуусаг алаг өвс-жижиг дэгнүүлт үетэн-агьт
бүлгэмдэл
4.1 Доройтлын таниур ургамал бүхий Агьт бүлгэмдэл
I
II-III
IV
V
I
II
III
IV
Зонхилогч: Ленийн ботууль, Сунагар
биелэг, Том цэцэгт даагансүүл
Дэд зонхилогч: Хялгасан дэвхэргийн
цагаан, Шивүүрт жав, Хадны
бөгтөргөнө, Турчаниновын яргуй
Зонхилогч: Ленийн ботууль, Дэрвээн
хазаар өвс, Том цэцэгт даагансүүл
Дэд зонхилогч: Агь, Хависгана навчит
бэриш, Хялгасан дэвхэргийн цагаан,
Хадны бөгтөргөнө, Буурал гандбадраа
Хялгасан дэвхэргийн цагаан, Шүдлэг
сонгино, Ишгүй гичгэнэ
Дэд зонхилогч: Ишгүй гичгэнэ, Арзгар
согсоолж зэрэг доройтлын таниур
ургамлууд
Ленийн ботууль 15-25%
10-15%
>20% эсвэл
>15%
>15% Агь <15%
>20% Агь<30%
Агь>15%
<15%
Агь>30%
<15%
Агь >20% Агь >40%

9
ЧУЛУУСАГ АЛАГ ӨВС-БОТУУЛЬТ УУЛЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Ботуульт соргог төлөв байдал 2. Дэд зонхилогч өөрчлөгдсөн
3. Зонхилогч ургамал
дэгнүүлт үетэн-ботуульт бүлгэмдэл
2.1 Чулуусаг алаг өвс-агь-жижиг
дэгнүүлт үетэн-агьт бүлгэмдэл
бүхий Агьт бүлгэмдэл
Ленийн ботууль Сунагар биелэг
Том цэцэгт даагансүүл
Агь
Шүдлэг сонгино
Арзгар согсоолж
Хялгасан
дэвхэргийн
цагаан
Хадны бөгтөргөнө
Шивүүрт жав
Боломжит даац: 38-44 хонин
толгой/100га
I II III IV

10
ЧУЛУУСАГ АЛАГ ӨВС-БОТУУЛЬТ УУЛЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

11
2. ШАВРАНЦАР ХӨРСТЭЙ УУЛЫН ХАЖУУ, БЭЛИЙН
АЛАГ ӨВС-ЖИЖИГ ДЭГНҮҮЛТ ҮЕТЭНТ УУЛЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Соргог төлөв байдал
2. Үетэн багассан төлөв байдал
1.1 Алаг өвс-жижиг дэгнүүлт үетэнт бүлгэмдэл
2.1 Ширэг улалж-алаг өвс-жижиг дэгнүүлт үетэнт
бүлгэмдэл
3.1 Үетэн-ширэг улалжит бүлгэмдэл
4.1 Доройтлын таниур ургамал бүхий Ширэг улалжит
бүлгэмдэл
I
II
IV
V
I
II
III
IV
Зонхилогч: Том цэцэгт дааган сүүл,
Ленийн ботууль, Сунагар биелэг,
Дэд зонхилогч: Тагийн гол гэсэр,
Хависгана навчит бэриш, Бууралдуу
янгиц, Турчаниновийн яргуй
Зонхилогч: Том цэцэгт дааган сүүл,
Ленийн ботууль, Дэрвээн хазаар өвс,
Нангиад түнгэ
Дэд зонхилогч: Буурал гандбадраа,
Дагуур хатны цэцэг, Ишгүй гичгэнэ
Зонхилогч: Ширэг улалж
Нангиад түнгэ, Крыловын хялгана
Оролцогч: Агь, Ишгүй гичгэнэ, Имт
гичгэнэ
Дэд зонхилогч: Агь, Адамсын шарилж,
Ишгүй гичгэнэ, Имт гичгэнэ
Үетэн>20% Үетэн>30%
Үетэн<20% Үетэн<30%
Ширэг улалж >15%
Үетэн <10%
Үетэн <15%
Ширэг улалж>20% Ширэг улалж>40%

12
АЛАГ ӨВС-ЖИЖИГ ДЭГНҮҮЛТ ҮЕТЭНТ УУЛЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Соргог төлөв байдал 2. Үетэн багассан төлөв байдал 3. Зонхилогч ургамал
1.1 Алаг өвс-жижиг дэгнүүлт үетэнт
бүлгэмдэл
2.1 Ширэг улалж-алаг өвс-жижиг
3.1 Үетэн-ширэг улалжит бүлгэмдэл 4.1 Доройтлын таниур ургамал
бүхий Ширэг улалжит бүлгэмдэл
Дундаж ургац: 710-810 кг/га;
Том цэцэгт
дааган сүүл
Сунагар биелэг
Тагийн гол гэсэр Турчаниновын яргуй
Нангиад түнгэ Буурал гандбадраа
Ширэг улалж
Крыловын хялгана
Адамсын шарилж
I II III IV

13
АЛАГ ӨВС-ЖИЖИГ ДЭГНҮҮЛТ ҮЕТЭНТ УУЛЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

14
3. ШАВРАНЦАР ХӨРСТЭЙ УУЛЫН ХАЖУУГИЙН СӨӨГӨН БОРОЛЗГОНО БҮХИЙ
УЛАЛЖ-ҮЕТЭН-БАЯЛАГ АЛАГ ӨВСТ НУГЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Алаг өвс зонхилсон соргог төлөв
байдал
2. Хуурайшсан төлөв байдал
1.1 Улалж-үетэн-баялаг алаг өвст бүлгэмдэл
2.1 Үетэн-алаг өвс-түнгэт бүлгэмдэл
3.1 Шарилж-түнгэ-ширэг улалжит бүлгэмдэл
I
II
IV
I
II
III
Зонхилогч: Сибирь зүр өвс, Эмийн
сөд, Жинхэнэ өрөмтүүл, Дэлбээрхүү
буржгар, Бага хумхаал
Дэд зонхилогч: Соргүй согоовор,
Байгал хялгана, Шеллийн бутнуур,
Хонин ботууль, Сунагар биелэг,
Сөөгөн боролзгоно, Зогдор улалж
Зонхилогч: Нангиад түнгэ
Дэд зонхилогч: Марал навчит гичгэнэ,
Цагаан уул, Ишгэн шарилж, Салбант
шарилж, Ширэг улалж, Сөөгөн
боролзгоно, Байгалын хялгана, Дэрвээн
хазаар өвс
Дэд зонхилогч: Нангиад түнгэ, Саарал
шарилж, Ишгэн шарилж, Агь, Ганц
түрүүлиг шарилж
Алаг өвс > 40%
Үетэн > 40%
Үетэн > 45%
Түнгэ > 25%
Үетэн > 15%
Түнгэ > 35%
Үетэн > 25%
Ширэг улалж > 25%
Түнгэ > 20%
Шарилж > 20%
Сөөгөн боролзгоно
(тачир намхан)
Ширэг улалж > 50%
Түнгэ > 30%
Шарилж > 30%
Сөөгөн боролзгоно
(тачир намхан)

15
УЛАЛЖ-ҮЕТЭН-БАЯЛАГ АЛАГ ӨВСТ НУГЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Алаг өвс зонхилсон соргог төлөв байдал 2. Хуурайшсан төлөв байдал 3. Доройтсон төлөв байдал
1.1 Улалж-үетэн-баялаг алаг өвст бүлгэмдэл 2.1 Үетэн-алаг өвс-түнгэт бүлгэмдэл 3.1 Шарилж-түнгэ-ширэг улалжит бүлгэмдэл
Эмийн сөд
Сөөгөн боролзгоно Соргүй согоовор
Жинхэнэ өрөмтүүл Нангиад түнгэ Дэрвээн хазаар өвс
Цагаан уул Марал навчит гичгэнэ
Саарал шарилж Ишгэн шарилж
I II III

16
УЛАЛЖ-ҮЕТЭН-БАЯЛАГ АЛАГ ӨВСТ НУГЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

17
4. ШАВРАНЦАР ХӨРСТЭЙ УУЛЫН БЭЛ, ХӨНДИЙН
АЛАГ ӨВС-БАЙГАЛЫН ХЯЛГАНАТ НУГЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
2. Байгаль хялгана багассан төлөв байдал
3. Зонхилогч өөрчлөгдсөн төлөв
байдал
1.1 Алаг өвс–байгалын хялганат бүлгэмдэл
2.1 Улалж-үетэн–байгалын хялганат бүлгэмдэл
3.1 Үетэн–агь-ширэг улалжит бүлгэмдэл
4.1 Ширэг улалж-шарилжит бүлгэмдэл
I
II
IV
V
I
II
III
IV
Зонхилогч: Байгалын хялгана
Дэд зонхилогч: Сибирь зүр өвс,
Жинхэнэ өрөмтүүл, Эмийн сөд өвс,
Цомцогт бэрцэцэг
Зонхилогч: Байгалын хялгана
Дэд зонхилогч: Нангиад түнгэ, Дэрвээн
хазаар өвс, Ширэг улалж, Агь
Дэд зонхилогч: Агь
Нангиад түнгэ, Дэрвээн хазаар өвс,
Ишгүй гичгэнэ, Имт гичгэнэ
Зонхилогч: Адамсын шарилж, Агь
Дэд зонхилогч: Ширэг улалж
Байгалын хялгана >30% Байгалын хялгана
>45%
Байгалын хялгана
<30%
<45%
Ширэг улалж >25% Ширэг улалж >50%
Шарилж >25%
<25%
Шарилж >35%

18
4. ШАВРАНЦАР ХӨРСТЭЙ УУЛЫН БЭЛ, УУЛ ХООРОНДЫН ТЭГШИВТЭР ХӨНДИЙН
АЛАГ ӨВС-БАЙГАЛЬ ХЯЛГАНАТ НУГЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Соргог төлөв байдал 2. Байгаль хялгана багассан
3. Зонхилогч өөрчлөгдсөн төлөв
байдал
1.1 Алаг өвс–байгалын хялганат
бүлгэмдэл
2.1 Улалж-үетэн–байгалын хялганат
бүлгэмдэл
3.1 Үетэн–агь-ширэг улалжит
бүлгэмдэл
4.1 Ширэг улалж-шарилжит
бүлгэмдэл
Сибирь зүр өвс Цомцогт бэрцэцэг
Агь
Имт гичгэнэ
I II III IV

19
4. ШАВРАНЦАР ХӨРСТЭЙ УУЛЫН БЭЛ, УУЛ ХООРОНДЫН ТЭГШИВТЭР ХӨНДИЙН
АЛАГ ӨВС-БАЙГАЛЬ ХЯЛГАНАТ НУГЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

20
5. ГОЛЫН ТАТМЫН АЛАГ ӨВС-ҮЕТЭНТ НУГЫН БЭЛЧЭЭР
1. Чийгсэг үетэн зонхилсон соргог
3. Хуурайшиж доройтсон төлөв
байдал
1.1 Алаг өвс-үетэнт бүлгэмдэл
2.1 Улалж-алаг өвс- үетэнт бүлгэмдэл
3.1 Үетэн-алаг өвс-ширэг улалжит бүлгэмдэл
I
II
IV
I
II
IV
Зонхилогч: Ахар сорт арвай,
Триниусын улаан толгой, Туужууны
биелэг, Сорлог хиаг
Дэд зонхилогч: Судалгүй улалж,
Хэвлэг гиш, Гэрийн хошоонгор,
Эмийн сөд, Намгийн дүндэггарав
Зонхилогч: Триниусын улаан толгой,
Дэд зонхилогч: Галуун гичгэнэ, Салбант
шарилж, Сарвуун холтсонцэцэг, Ширэг
улалж, Судалгүй улалж
Дэд зонхилогч: Галуун гичгэнэ, Салбант
шарилж, Нангиад түнгэ
Үетэн > 40%
Үетэн > 60%
Үетэн < 40%
Алаг өвс < 30%
Улалж < 15%
Үетэн < 60%
Улалж < 30%
Улалж > 20%
Үетэн < 20%
Улалж > 40%
Алаг өвс<35%
Үетэн<30%
Ургамалжилтын өөрчлөлтөөс гадна хөрсний
өнгөн хэсгийн цэгэн халцралт үүссэн.

21
5. ГОЛЫН ТАТМЫН АЛАГ ӨВС-ҮЕТЭНТ НУГЫН БЭЛЧЭЭР
1. Чийгсэг үетэн зонхилсон соргог төлөв
байдал
2. Үетэн багассан төлөв байдал 3. Хуурайшиж доройтсон төлөв байдал
1.1 Алаг өвс-үетэнт бүлгэмдэл 2.1 Улалж-алаг өвс- үетэнт бүлгэмдэл 3.1 Үетэн-алаг өвс-ширэг улалжит бүлгэмдэл
Дундаж ургац: 760-808 кг/га; Боломжит
даац: 41-44 хонин толгой/100га
Триниусын улаан толгой Хэвлэг гиш
Ахар сорт арвай Судалгүй улалж
Нангиад түнгэ Сарвуун холтсонцэцэг
Галуун гичгэнэ
Салбант шарилж
I II IV

22
5. ГОЛЫН ТАТМЫН АЛАГ ӨВС-ҮЕТЭНТ НУГЫН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

МОНГОЛ ОРНЫ ЗОНХИЛОХ БЭЛЧЭЭРИЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ, ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ЗАГВАРУУД ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БҮС
23
6. Чулуусаг алаг
өвс-жижиг дэгнүүлт
үетэн-крыловын
хялганат бэлчээр
7. Үетэн-крыловын
8. Харгана бүхий
Үетэн-крыловын
9. Алаг өвс-түнгэ-
том хялганат бэлчээр
10. Дэрст цайдмын
бэлчээр
ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БҮС
ЧУЛУУРХАГ
ХӨРСТЭЙ УУЛ,
ТОЛГОДЫН ОРОЙ
БОЛОН ЭНГЭР
ХАЖУУГИЙН
ХӨНГӨН
ШАВРАНЦАР
ХӨРСТЭЙ УУЛЫН
ХАЖУУ, ЦАВ
ТОЛГОДЫН
ЭЛСЭНЦЭР
ХӨРСТЭЙ УХАА
ГҮВЭЭТ ТАЛ
ГАЗРЫН
ЭЛСЭНЦЭР
ХӨРСТЭЙ
ТЭГШ ТАЛ ГАЗРЫН
ЭЛСЭНЦЭР
ХӨРСТЭЙ
ТЭГШ ТАЛ ГАЗРЫН

24
6. ЧУЛУУРХАГ ХӨРСТЭЙ УУЛЫН ОРОЙ, ЭНГЭР ХАЖУУГИЙН
ЧУЛУУСАГ АЛАГ ӨВС-ЖИЖИГ ДЭГНҮҮЛТ ҮЕТЭН-КРЫЛОВЫН ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Үетэн зонхилсон төлөв байдал
1.1 Чулуусаг алаг өвс-жижиг дэгнүүлт үетэн-
крыловын хялганат бүлгэмдэл
2.1 Үетэн-агь-крыловын хялганат бүлгэмдэл
3.1 Цөөн наст ургамал бүхий Үетэн-агьт бүлгэмдэл
I
II
IV
I
II
III
Зонхилогч: Крыловын хялгана
Дэд зонхилогч: Саман ерхөг,
Дэрвээн хазаар өвс, Ленийн ботууль
Хялгасан дэвхэргийн цагаан,
Бууралдуу янгиц, Говийн ганга,
Буурал далантовч
Дэд зонхилогч: Агь, Саман ерхөг,
Дэрвээн хазаар өвс, Бүхэл навчит
багдай
Дэд зонхилогч: Крыловын хялгана,
Дэрвээн хазаар өвс, Толгодын
бударгана, Ямаан шарилж, Бүхэл навчит
багдай
>25%
Үетэн >25%
>35%
Үетэн >35%
Үетэн < 25% Үетэн <35%
Заримдаг
сөөгөнцөр>25%
Заримдаг
сөөгөнцөр>35%

25
ЧУЛУУСАГ АЛАГ ӨВС-ЖИЖИГ ДЭГНҮҮЛТ ҮЕТЭН-КРЫЛОВЫН ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Үетэн зонхилсон төлөв байдал 2. Үетэн багассан төлөв байдал 3. Доройтсон төлөв байдал
1.1 Чулуусаг алаг өвс-жижиг дэгнүүлт үетэн-
2.1 Үетэн-агь-крыловын хялганат бүлгэмдэл 3.1 Цөөн наст ургамал бүхий Үетэн-агьт
бүлгэмдэл
Саман ерхөг
Говийн ганга
Бууралдуу янгиц
Дэлхээ тогторгоно
Агь Бүхэл навчит багдай
Толгодын бударгана Ямаан шарилж
I II III

26
ЧУЛУУСАГ АЛАГ ӨВС-ЖИЖИГ ДЭГНҮҮЛТ ҮЕТЭН-КРЫЛОВЫН ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

27
7. ХӨНГӨН ШАВРАНЦАР ХӨРСТЭЙ УУЛЫН ХАЖУУ, ЦАВ ТОЛГОДЫН
ҮЕТЭН-КРЫЛОВЫН ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Крыловын хялгана зонхилсон
2. Сийрэгжсэн үетэнт төлөв байдал
3. Агь зонхилсон төлөв байдал
1.1 Үетэн–крыловын хялганат бүлгэмдэл
1.2 Агь–крыловын хялгана–үетэнт бүлгэмдэл
2.1 Ширэг улалж-агь–үетэнт бүлгэмдэл
3.1 Үетэн–ширэг улалж–агьт эсвэл дэлхээ
тогторгонот бүлгэмдэл
4.1 Доройтлын таниур ургамал бүхий
Ширэг улалж – шарилжит бүлгэмдэл
I
III
IV
V
I
II
III
IV
Саман ерхөг, Нангиад түнгэ
Зонхилогч: Дэрвээн хазаар өвс, Нангиад
түнгэ
Дэд зонхилогч: Агь, Ширэг улалж,
Дагуур хатны цэцэг, Бүхэл навчит
багдай
Зонхилогч: Агь, Дэлхээ тогторгоно
Дэд зонхилогч: Ширэг улалж, Нангиад
түнгэ, Дэрвээн хазаар өвс
Зонхилогч: Адамсын шарилж, Агь
Дэд зонхилогч: Ширэг улалж, Амманы
сэдэргэнэ, Налчгар хэрээн хошуу,
Толгодын бударгана, Ногоон лууль, Имт
гичгэнэ, Алтайн согсоолж
>20%
Үетэн > 15%
Агь <10%
>30%
эсвэл
Үетэн > 20%
Агь <20%
Үетэн>10%
Агь >10%
Ширэг улалж < 10%
Үетэн < 20%
Агь >20%
Ширэг улалж < 20%
Агь > 20%
Үетэн < 10%
Агь > 40%
Үетэн < 15%
Агь >20%
Адамсын
шарилж>25%
Агь>40%
эсвэл
Адамсын
шарилж>50%

28
ҮЕТЭН-КРЫЛОВЫН ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Крыловын хялгана зонхилсон
2. Сийрэгжсэн үетэнт төлөв
байдал
3. Агь эсвэл тогторгоно
зонхилсон төлөв байдал
4. Шарилжит доройтсон төлөв
байдал
1.1 Үетэн–крыловын хялганат
бүлгэмдэл
3.1 Ширэг улалж-агь–үетэнт
бүлгэмдэл
3.1 Үетэн–ширэг улалж–агьт
бүлгэмдэл
4.1 Ширэг улалж – шарилжит
бүлгэмдэл
Дундаж ургац: 890-1000 кг/
га; Боломжит даац: 30-34 хонин
Дагуур хатны цэцэг
Дэрвээн хазаар өвс Нангиад түнгэ
Агь
Дэлхээ тогторгоно
Амманы сэдэргэнэ
I II III IV

29
ҮЕТЭН-КРЫЛОВЫН ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

30
8. ЭЛСЭНЦЭР ХӨРСТЭЙ УХАА ГҮВЭЭТ ТАЛ ГАЗРЫН
ХАРГАНА БҮХИЙ ҮЕТЭН-КРЫЛОВЫН ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Үетэн зонхилсон төлөв байдал
5. Хүчтэй доройтсон төлөв байдал
1.1 Харгана бүхий Үетэн-крыловын хялганат
бүлгэмдэл
5.1 Цөөн наст бүхий Харганат бүлгэмдэл
2.1 Харгана-крыловын хялганат бүлгэмдэл
2.2 Ширэг улалж-дэрвээн хазаар өвс-крыловын
хялганат бүлгэмдэл
3.1 Цөөн наст бүхий Үетэн-агь-харганат
3.2 Үетэн-ширэг улалжит бүлгэмдэл
4.1 Ширэг улалж-харганат бүлгэмдэл
4.2 Ширэг улалж-шарилжит бүлгэмдэл
I
V
II
IV
V
I
V
II
III
IV
Нангиад түнгэ,
Жижиг навчит харгана, Нарийн
навчит харгана
Дэд зонхилогч: Жижиг навчит харгана,
Нарийн навчит харгана, Ширэг улалж,
Дэрвээн хазаар өвс, Нангиад түнгэ
Зонхилогч: Жижиг навчит харгана,
Нарийн навчит харгана, Ширэг улалж
Дэд зонхилогч: Агь, Дэрвээн хазаар өвс,
Нангиад түнгэ, Крыловын хялгана
Зонхилогч: Жижиг навчит харгана,
Дэд зонхилогч: Ширэг улалж, Имт
гичгэнэ
Зонхилогч: Жижиг навчит харгана
Толгодын бударгана, Ногоон лууль,
Цагаан лууль, Шоргор лууль, Шүлхий
шарилж, Ямаан шарилж, Монгол
хамхаг
Крыловын хялгана >
20%
Үетэн > 15%
Харгана > 10%
30%
Үетэн > 20%
15%
Үетэн > 10%
Улалж > 10%
20%
Үетэн > 15%
Улалж > 20%
Үетэн > 10%
Улалж > 20%
Цөөн наст > 10%
Үетэн > 15%
Улалж > 40%
Улалж > 20%
Шарилж >20%
Улалж > 40%
Шарилж>30%

31
ХАРГАНА БҮХИЙ ҮЕТЭН-КРЫЛОВЫН ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Үетэн зонхилсон төлөв
байдал
2. Үетэн багассан төлөв
байдал
3. Зонхилогч өөрчлөгдсөн
4. Доройтсон төлөв байдал 5. Хүчтэй доройтсон төлөв
байдал
1.1 Харгана бүхий Үетэн-
2.1 Харгана-крыловын
3.1 Цөөн наст бүхий Үетэн-
агь-харганат
4.1 Ширэг улалж-харганат
бүлгэмдэл
5.1 Цөөн наст бүхий
Харганат бүлгэмдэл
Дундаж ургац: 1000-1200
кг/га; Боломжит даац:
59-71хонин толгой/100га
Крыловын
хялгана
Хонгорзулархуу
хонгорзалаа
Дэрвээн хазаар
өвс
Нарийн навчит
харгана
Жижиг навчит харгана
Жижиг навчит харганаНангиад түнгэ
Агь
Крыловын хялганы дэгнүүл
ил гарсан
Ширэг улалж Шоргор лууль
Цагаан лууль
I II III IV V

32
ХАРГАНА БҮХИЙ ҮЕТЭН-КРЫЛОВЫН ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

33
9. ЭЛСЭНЦЭР ХӨРСТЭЙ ТЭГШ ТАЛ ГАЗРЫН
АЛАГ ӨВС – ТҮНГЭ – ТОМ ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
2. Алаг өвс багассан төлөв байдал
3. Том хялгана багассан төлөв
байдал
1.1 Алаг өвс – түнгэ – том хялганат бүлгэмдэл
2.1 Түнгэ – том хялганат бүлгэмдэл
2.2 Дэрвээн хазаар өвс-том хялганат бүлгэмдэл
3.1 Том хялгана-агь-үетэнт бүлгэмдэл
4.1 Доройтлын таниур ургамал бүхий бүлгэмдэл
4.2 Цөөн наст ургамал бүхий Зээргэнэт бүлгэмдэл
I
III
IV
V
I
II
III
IV
Зонхилогч: Том хялгана
Дэд зонхилогч: Нангиад түнгэ,
Дэрвээн дааган сүүл, Марал
навчит гичгэнэ, Хонгорзулархуу
хонгорзалаа, Хижээл сонгино,
Дагуур хүж өвс
Зонхилогч: Том хялгана
Дэд зонхилогч: Дэрвээн хазаар
өвс, Нангиад түнгэ, Хонгорзулархуу
Зонхилогч: Дэрвээн хазаар өвс, Нангиад
түнгэ
Дэд зонхилогч: Агь, Том хялгана, Ширэг
улалж
Зонхилогч: Агь, Нангиад зээргэнэ,
Дэлхээ тогторгоно, Адамсын шарилж,
Ширэг улалж, Имт гичгэнэ, Амманы
сэдэргэнэ, Ногоон лууль, Шоргор лууль,
Толгодын бударгана
Том хялгана >25%
Нангиад түнгэ >20%
Алаг өвс >20%
Нангиад түнгэ >30%
> 15%
Дэрвээн хазаар өвс >
15%
> 20%
Дэрвээн хазаар өвс >
20%
Үетэн > 20%
Агь > 20%
Том хялгана <15%
Үетэн > 30%
Агь > 40%
Том хялгана <20%
Доройтлын
таниур ургамлууд
зонхилно.
Доройтлын таниур
ургамлууд зонхилно.

34
АЛАГ ӨВС – ТҮНГЭ – ТОМ ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Соргог төлөв байдал 2. Алаг өвс багассан төлөв байдал 3. Том хялгана багассан төлөв
байдал
1.1 Алаг өвс – түнгэ – том хялганат
бүлгэмдэл
2.2 Дэрвээн хазаар өвс-том
3.1 Том хялгана-агь-үетэнт
бүлгэмдэл
4.2 Цөөн наст ургамал бүхий
Зээргэнэт бүлгэмдэл
Том хялгана Дэрвээн хазаар өвс
Хонгорзулархуу
Дагуур хүж өвс Нангиад түнгэ
Агь
Нангиад зээргэнэ Амманы сэдэргэнэ
Шоргор лууль Ногоон лууль
I II III IV

35
АЛАГ ӨВС – ТҮНГЭ – ТОМ ХЯЛГАНАТ ХУУРАЙ ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

36
10. НАМ ДОР ГАЗРЫН ДЭРСТ ЦАЙДМЫН БЭЛЧЭЭР
3. Сийрэгжиж доройтсон төлөв
байдал
1.1 Үетэн-дэрст бүлгэмдэл
2.1 Улалж-түнгэ-дэрст бүлгэмдэл
3.1 Доройтлын таниур ургамлууд бүхий Дэрст
бүлгэмдэл
I
II
IV
I
II
IV
Зонхилогч: Гялгар дэрс
Дэд зонхилогч: Крыловын хялгана,
Цагаан суль, Нангиад түнгэ,
Цагаалин цахилдаг
Дэд зонхилогч: Нангиад түнгэ, Ширэг
улалж, Цагаалин цахилдаг, Имт гичгэнэ
Дэд зонхилогч: Ширэг улалж, Имт
гичгэнэ, Адамсын шарилж, цөөн наст
ургамлууд
Дэрс > 30%
Үетэн > 20%
Дэрс > 45%
Үетэн > 30%
Дэрс > 25%
Түнгэ > 15%
Улалж > 10%
Дэрс > 35%
Түнгэ > 30%
Улалж > 20%
Дэрс > 20%
Дэрсний амьдрамж, нөхөн сэргэлт
муудаж, давжаарна, голдуу хөгширсөн хөх
найлзууруудаас бүрдэнэ.

37
10. НАМ ДОР ГАЗРЫН ДЭРСТ ЦАЙДМЫН БЭЛЧЭЭР
1. Соргог төлөв байдал 2. Үетэн багассан төлөв байдал 3. Сийрэгжиж доройтсон төлөв байдал
1.1 Үетэн-дэрст бүлгэмдэл 2.1 Улалж-түнгэ-дэрст бүлгэмдэл 3.1 Доройтлын таниур ургамлууд бүхий Дэрст
бүлгэмдэл
Гялгар дэрс Крыловын хялгана
Цагаалин цахилдаг Нангиад түнгэ
Имт гичгэнэ
I II IV

38
10. НАМ ДОР ГАЗРЫН ДЭРСТ ЦАЙДМЫН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

МОНГОЛ ОРНЫ ЗОНХИЛОХ БЭЛЧЭЭРИЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ, ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ЗАГВАРУУД ЦӨЛӨРХӨГ ХЭЭРИЙН БҮС
39
11. Заримдаг
сөөгөнцөр-өдлөг
хялганат цөлийн
хээрийн бэлчээр
12. Сөөг-таана-
үетэн-өдлөг хялганат
цөлийн хээрийн
бэлчээр
13. Таана-заримдаг
сөөгөнцөр-өдлөг
хялганат цөлийн
хээрийн бэлчээр
14. Шар, улаан
бударгана-дэрст
цайдмын бэлчээр
15. Хагас бэхэжсэн
элсэн дээрх Хар
сульт бэлчээр
ЦӨЛӨРХӨГ ХЭЭРИЙН БҮС
ХАЙРГА-
ЧУЛУУРХАГ
ХӨРСТЭЙ НАМ
УУЛС, ТОЛГОДЫН
ЭЛСЭНЦЭР
ХӨРСТЭЙ ТАЛ
ГАЗРЫН
МАРААЛАГ
ШАВАРЛАГ
ХӨРСТЭЙ ТАЛ
ГАЗРЫН
ХУЖИР,
МАРААЛАГ
ХӨРСТЭЙ ХОТОС,
НАМ ДОР ГАЗРЫН
ХАГАС БЭХЭЖСЭН
ЭЛСЭН ДЭЭРХ

40
11. ХАЙРГА-ЧУЛУУРХАГ ХӨРСТЭЙ НАМ УУЛС, ТОЛГОДЫН
ЗАРИМДАГ СӨӨГӨНЦӨР-ӨДЛӨГ ХЯЛГАНАТ ЦӨЛИЙН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Өдлөг хялгана зонхилсон төлөв
байдал
2. Өдлөг хялгана багассан төлөв байдал
1.1 Заримдаг сөөгөнцөр-өдлөг хялганат
бүлгэмдэл
2.1 Өдлөг хялгана-таана-заримдаг сөөгөнцөрт
бүлгэмдэл
2.2 Өдлөг хялгана-заримдаг сөөгөнцөр-таанат
бүлгэмдэл
3.1 Цөөн наст бүхий Таанат бүлгэмдэл
I
III
V
I
II
IV
Зонхилогч: Говийн хялгана, Сайрын
хялгана
Дэд зонхилогч: Төлөгчдүү боролз,
Ахар навчит баглуур, Агь, Орог
тэсэг, Бор бударгана, Шаргал
шарилж, Зараа таар
Зонхилогч: Таана, Агь, Ахар навчит
баглуур, Бор бударгана, Төлөгчдүү
боролз, Зараа таар
Дэд зонхилогч: Говийн хялгана, Сайрын
хялгана
Зонхилогч: Таана
Дэд зонхилогч: Шүлхий шарилж, Бага
хургалж, Ямаан шарилж
Оролцогч: Ахар навчит баглуур, Бор
бударгана, Зараа таар
Өдлөг хялгана 8-20%
Заримдаг сөөгөнцөр
>8%
Өдлөг хялгана >10%
>8%
Таана 10-20%
>5-10%
Өдлөг хялгана
< 8%
Таана >10%
>10%
Өдлөг хялгана
< 10%
Таана ≈10%
Цөөн наст >10%
Заримдаг сөөгөнцөр <
5%
Таана >15%
Цөөн наст >10%
< 5%

41
ЗАРИМДАГ СӨӨГӨНЦӨР-ӨДЛӨГ ХЯЛГАНАТ ЦӨЛИЙН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Өдлөг хялгана зонхилсон төлөв байдал 2. Өдлөг хялгана багассан төлөв байдал 3. Доройтсон төлөв байдал
1.1 Заримдаг сөөгөнцөр-өдлөг хялганат
бүлгэмдэл
2.2 Өдлөг хялгана-заримдаг сөөгөнцөр-таанат
бүлгэмдэл
3.1 Цөөн наст бүхий Таанат бүлгэмдэл
Говийн хялгана Төлөгчдүү боролз
Орог тэсэг Шаргал шарилж
Ахар навчит баглуур Бор бударгана
Агь Таана
Таана Шүлхий шарилж
Ямаан шарилж Бага хургалж
I II IV

42
ЗАРИМДАГ СӨӨГӨНЦӨР-ӨДЛӨГ ХЯЛГАНАТ ЦӨЛИЙН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

43
12. ЭЛСЭНЦЭР ХӨРСТЭЙ ТАЛ ГАЗРЫН
СӨӨГ-ТААНА-ҮЕТЭН-ӨДЛӨГ ХЯЛГАНАТ ЦӨЛИЙН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
байдал
3. Зонхилогчид солигдсон төлөв
байдал
1.1 Сөөг-таана-үетэн-өдлөг хялганат бүлгэмдэл
2.1 Таана-өдлөг хялганат бүлгэмдэл
2.2 Шарилж-өдлөг хялганат бүлгэмдэл
3.1 Үетэн-агьт бүлгэмдэл
3.2 Хазаар өвс-өдлөг хялгана-таанат бүлгэмдэл
Таанат бүлгэмдэл
4.2 Цөөн настын бүлгэмдэл
I
III
III-IV
V
I
II
III
IV
Зонхилогч: Говийн болон Сайрын
хялгана, Клеменцийн хялгана
Дэд зонхилогч: Зүүнгарын хазаар
өвс, Таана, Улаан харгана, Одой
харгана, Орог тэсэг, Шар хотир
Зонхилогч: Говийн болон Сайрын
хялгана, Клеменцийн хялгана
Дэд зонхилогч: Агь, Хуурайсаг шарилж,
Таана
Оролцогч: Зүүнгарын хазаар өвс,
Дэрвээн тогторгоно, Улаан харгана,
Орог тэсэг, Амманийн сэдэргэнэ
Зонхилогч: Агь, Таана
Дэд зонхилогч: Говийн болон Сайрын
хялгана, Зүүнгарын хазаар өвс
Оролцогч: Амманийн сэдэргэнэ, Улаан
харгана, Дэрвээн тогторгоно
Зонхилогч: Таана, Толгодын бударгана,
Шоргор лууль, Шүлхий шарилж, Ямаан
шарилж, Бага хургалж
Оролцогч: Амманийн сэдэргэнэ,
Адамсын шарилж, Арзгар согсоолж
Үетэн 3-5%
Таана 3-5%
Сөөг < 4%
Үетэн >3%
Таана >3%
Сөөг < 4%
Таана 5-10%
Шарилж 5-8%
Өдлөг хялгана<15%
Таана >10%
Шарилж >5%
Таана >10%
Шарилж > 10%
Өдлөг хялгана <8%
Таана >15%
Шарилж > 10%
Өдлөг хялгана <10%
Таана>8%
ургамал >10%
Таана>15%
ургамал >10%

44
СӨӨГ-ТААНА-ҮЕТЭН-ӨДЛӨГ ХЯЛГАНАТ ЦӨЛИЙН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
байдал
2. Үетэн багассан төлөв байдал 3. Зонхилогчид солигдсон төлөв
байдал
1.1 Сөөг-таана-үетэн-өдлөг хялганат
бүлгэмдэл
2.2 Шарилж-өдлөг хялганат
бүлгэмдэл
3.2 Хазаар өвс-өдлөг хялгана-таанат
бүлгэмдэл
бүхий Таанат бүлгэмдэл
Сайрын хялгана
Улаан харгана
Говийн хялгана
Хуурайсаг шарилж
Зүүнгарын хазаар өвс
Таана
Таана
Амманийн сэдэргэнэ
Шүлхий шарилж
Бага хургалж Шоргор лууль
I II III IV

45
СӨӨГ-ТААНА-ҮЕТЭН-ӨДЛӨГ ХЯЛГАНАТ ЦӨЛИЙН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

46
13. МАРААЛАГ, ШАВРАНЦАР ХӨРСТЭЙ ТАЛ ГАЗРЫН
ТААНА-ЗАРИМДАГ СӨӨГӨНЦӨР-ӨДЛӨГ ХЯЛГАНАТ ЦӨЛИЙН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
байдал
2. Заримдаг сөөгөнцөр зонхилсон
1.1 Таана-заримдаг сөөгөнцөр-өдлөг хялганат
бүлгэмдэл
бүлгэмдэл
Агьт бүлгэмдэл
3.2 Цөөн наст ургамал бүхий Таанат бүлгэмдэл
I
IV
V
I
II
IV
Зонхилогч: Сайрын болон Говийн
хялгана
Дэд зонхилогч: Улаан бударгана,
Бор бударгана, Агь, Таана
Зонхилогч: Агь, Улаан бударгана, Бор
бударгана
Дэд зонхилогч: Таана, Сайрын болон
Говийн хялгана
Зонхилогч: Агь,Таана
Дэд зонхилогч: Толгодын бударгана,
Ямаан шарилж, Бага хургалж
Оролцогч: Улаан бударгана, Хөмүүл
Заримдаг сөөгөнцөр >
5%
Таана < 5%
> 5%
Таана < 5%
Заримдаг сөөгөнцөр >
10%
Таана > 7%
Өдлөг хялгана < 5%
> 10%
Таана > 7%
Өдлөг хялгана < 10%
Агь > 5%
Таана > 5%
Доройтлын таниур > 5%
Агь > 5%
Таана > 10%
> 5%

47
ТААНА-ЗАРИМДАГ СӨӨГӨНЦӨР-ӨДЛӨГ ХЯЛГАНАТ ЦӨЛИЙН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Өдлөг хялгана зонхилсон төлөв байдал 2. Заримдаг сөөгөнцөр зонхилсон төлөв байдал 3. Доройтсон төлөв байдал
1.1 Таана-заримдаг сөөгөнцөр-өдлөг хялганат
бүлгэмдэл
бүлгэмдэл
3.2 Цөөн наст ургамал бүхий Таанат бүлгэмдэл
Сайрын хялгана
Бор бударгана
Улаан бударгана
Хөмүүл
Таана Агь
Толгодын бударгана Ямаан шарилж
I II IV

48
ТААНА-ЗАРИМДАГ СӨӨГӨНЦӨР-ӨДЛӨГ ХЯЛГАНАТ ЦӨЛИЙН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

49
14. ХУЖИР, МАРААЛАГ ХӨРСТЭЙ ХОТОС, НАМ ДОР ГАЗРЫН
ШАР, УЛААН БУДАРГАНА-ДЭРСТ ЦАЙДМЫН БЭЛЧЭЭР
1. Дэрс зонхилсон төлөв байдал
2. Хуурайшсан төлөв байдал
1.1 Шар, улаан бударгана-дэрст бүлгэмдэл
2.1 Улаан бударгана-дэрст бүлгэмдэл
2.2 Таана-дэрст бүлгэмдэл
II
III
II
III
Дэд зонхилогч: Шар бударгана,
Оролцогч: Сибирь хармаг, Таана,
Хөмүүл, Бага хургалж, Хоног будаа
Дэд зонхилогч: Улаан бударгана, Таана
Оролцогч: Шар бударгана, Сибирь
хармаг, Хөмүүл, Бага хургалж, Хоног
будаа
Дэрс 10-30%
Бударгана 5-10%
Бусад ургамал <10%
Дэрс >15%
Бударгана >5%
Дэрс 10-15%
Хөрсний усны түвшин доошилсон, Дэрс
намсаж, амьдармж ба нөхөн сэргэлт муудсан.
Дэрс >10%

50
ШАР, УЛААН БУДАРГАНА-ДЭРСТ ЦАЙДМЫН БЭЛЧЭЭР
1. Дэрс зонхилсон төлөв байдал 2. Хуурайшсан төлөв байдал
1.1 Шар, улаан бударгана-дэрст бүлгэмдэл 2.1 Улаан бударгана-дэрст бүлгэмдэл
Дундаж ургац: 270-380 кг/га; Боломжит даац: 15-22 хонин толгой/100га Дундаж ургац: 270-380 кг/га; Боломжит даац: 15-22 хонин толгой/100га
Гялгар дэрс Шар бударгана Хөмүүл Улаан бударгана Таана Хоног будаа
II III

51
ШАР, УЛААН БУДАРГАНА-ДЭРСТ ЦАЙДМЫН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

52
15. ХАГАС БЭХЭЖСЭН ЭЛСЭН ДЭЭРХ ХАР СУЛЬТ БЭЛЧЭЭР
2. Сийрэгжсэн төлөв байдал
1.1 Хар сульт бүлгэмдэл
I
II-III
IV
I
II
IV
Зонхилогч: Хар суль
Оролцогч: Монгол азар, Улаан
харгана, Бунгийн харгана, Бөндгөр
шарилж, Шар шарилж, Цульхир
Оролцогч: Монгол азар, Улаан харгана,
Бунгийн харгана, Бөндгөр шарилж, Шар
шарилж, Цульхир
Суль > 40%
Бусад ургамал
10-20%
Суль > 60%
>10%
Суль 20-40%
5-10%
Суль >30%
>5%
Суль < 20%
< 5%
Суль < 30%
< 5%

53
15. ХАГАС БЭХЭЖСЭН ЭЛСЭН ДЭЭРХ ХАР СУЛЬТ БЭЛЧЭЭР
1. Соргог төлөв байдал 2. Сийрэгжсэн төлөв байдал 3. Доройтсон төлөв байдал
1.1 Хар сульт бүлгэмдэл 2.1 Хар сульт бүлгэмдэл 3.1 Хар сульт бүлгэмдэл
Хар суль Монгол азар
Бунгийн харгана
Бөндгөр шарилж
Улаан харгана
Цульхир
I II IV

54
15. ХАГАС БЭХЭЖСЭН ЭЛСЭН ДЭЭРХ ХАР СУЛЬТ БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

МОНГОЛ ОРНЫ ЗОНХИЛОХ БЭЛЧЭЭРИЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ, ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ЗАГВАРУУД ЦӨЛИЙН БҮС
55
16. Баглуур-шар модот
цөлийн бэлчээр
17. Заримдаг сөөгөнцөрт
18. Өндөр ургасан Загт
19. Заг- хармагт цөлийн
бэлчээр
ЦӨЛИЙН БҮС
ХАЙРГА-ЧУЛУУРХАГ
ГОВИЙН УУЛС,
ТОЛГОДЫН
ТОЛГОДЫН
ТОЛГОДЫН
ТОЛГОДЫН

56
16. ХАЙРГА-ЧУЛУУРХАГ ХӨРСТЭЙ ГОВИЙН УУЛС, ТОЛГОДЫН
БАГЛУУР-ШАРМОДОТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭР
1.1 Баглуур-шар модот бүлгэмдэл
2.1 Баглуур-шар модот бүлгэмдэл
I
II
I
II
Зонхилогч: Регелийн шар мод, Ахар
навчит баглуур
Оролцогч: Улаан бударгана, Орог
тэсэг, Заг, Шар хотир, Бүйлс,
Прежевальскийн зээргэнэ, Улаан
харгана, Ямаан шарилж, Гейманы
бөөдий
Зонхилогч: Регелийн шар мод, Ахар
навчит баглуур
Оролцогч: Улаан бударгана, Орог тэсэг,
Заг, Шар хотир, Бүйлс, Ямаан шарилж
Зонхилогч ургамал
8-15%
Бусад ургамал 5-8%
>10%
Бусад ургамал >5%
Зонхилогч ургамал <
8%
Бусад ургамал < 5%
< 10%

57
БАГЛУУР-ШАРМОДОТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Соргог төлөв байдал 2. Сийрэгжсэн төлөв байдал
1.1 Баглуур-шар модот бүлгэмдэл 2.1 Баглуур-шар модот бүлгэмдэл
Регелийн шар мод
Прежевальскийн зээргэнэ
Ахар навчит баглуур
Гейманы бөөдий
Шар хотир
Ямаан шарилж
I II

58
БАГЛУУР-ШАРМОДОТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

59
17. ХАЙРГА ЧУЛУУТ ТАЛ ГАЗРЫН ЗАРИМДАГ СӨӨГӨНЦӨРТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭР
1.1 Заримдаг сөөгөнцөрт бүлгэмдэл
2.1 Заримдаг сөөгөнцөрт бүлгэмдэл
I
II
I
II
Зонхилогч: Ахар навчит баглуур,
Улаан бударгана, Бор бударгана,
Заар таар /тус орны баруун хэсэгт/
Оролцогч: Заг, Орог тэсэг, Таана,
Шар бударгана, Хүйтсэг шарилж,
Ямаан шарилж, Сайрын хялгана,
Гейманы бөөдий, Бага хургалж
Зонхилогч: Ахар навчит баглуур, Улаан
бударгана, Бор бударгана, Заар таар /
тус орны баруун хэсэгт/
Оролцогч: Заг, Орог тэсэг, Таана, Шар
бударгана, Ямаан шарилж
Зонхилогч ургамал 10-
20%
Бусад ургамал 5-10%
>10%
Бусад ургамал >5%
5-10%
<10%

60
17. ХАЙРГА ЧУЛУУТ ТАЛ ГАЗРЫН ЗАРИМДАГ СӨӨГӨНЦӨРТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭР
1.1 Заримдаг сөөгөнцөрт бүлгэмдэл 2.1 Заримдаг сөөгөнцөрт бүлгэмдэл
Ахар навчит баглуур
Гейманы бөөдий
Ямаан шарилж
Бор бударгана
Зараа таар
Таана
I II

61
17. ХАЙРГА ЧУЛУУТ ТАЛ ГАЗРЫН ЗАРИМДАГ СӨӨГӨНЦӨРТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

62
18. БЭХЭЖСЭН БОЛОН ХАГАС БЭХЭЖСЭН ЭЛСЭН ДЭЭРХ
ӨНДӨР УРГАСАН ЗАГТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭР
1.1 Загт бүлгэмдэл
2.1 Загт бүлгэмдэл
I
II
I
II
Зонхилогч: Давссаг заг
Оролцогч: Монгол азар, Цагаан
гоёо, Цульхир
Зонхилогч: Давссаг заг
Оролцогч: Монгол азар, Цагаан гоёо,
Цульхир
Давссаг заг
(0,8-3м, 15-35%)
Давссаг заг
(0,6-2 м, 10-20%)
Өнгөн хөрсний элэгдэл
эвдрэлийн зэрэг > 3

63
ӨНДӨР УРГАСАН ЗАГТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭР
1.1 Загт бүлгэмдэл 2.1 Загт бүлгэмдэл
Заг
Монгол азар Цагаан гоёо
I II

64
ӨНДӨР УРГАСАН ЗАГТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

65
19. ДАВСАРХАГ ХОТСЫН ХАРМАГТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭР
1.1 Сибирь хармагт бүлгэмдэл
1.2 Заг-хармагт бүлгэмдэл
2.1 Сибирь хармагт бүлгэмдэл
2.2 Заг-хармагт бүлгэмдэл
I
II-III
I
II
Зонхилогч: Сибирь хармаг, говийн
баруун хэсэгт Цүндгэр үрт хармаг,
Роборовскийн хармаг
Дэд зонхилогч: Давссаг заг
Оролцогч: Орос махирс, Гялгар дэрс,
Зэгс, Урал чихэр өвс, Зүүнгарын
улаан гоёо, Сухай
Зонхилогч: Сибирь хармаг, говийн
баруун хэсэгт Цүндгэр үрт хармаг,
Дэд зонхилогч: Давссаг заг
Оролцогч: Орос махирс, Гялгар дэрс,
Зэгс, Урал чихэр өвс, Зүүнгарын улаан
гоёо, Сухай
Хармаг 15-35%
Хармаг 5-25%
(Өнгөн хөрсний элэгдэл
эвдрэлийн зэрэглэл > 3)

66
19. ДАВСАРХАГ ХОТСЫН ХАРМАГТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭР
1.1 Сибирь хармагт бүлгэмдэл 2.1 Сибирь хармагт бүлгэмдэл
Цүндгэр үрт хармаг
Зүүнгарын улаан гоёо
Сибирь хармаг
I II

67
19. ДАВСАРХАГ ХОТСЫН ХАРМАГТ ЦӨЛИЙН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

МОНГОЛ ОРНЫ ЗОНХИЛОХ БЭЛЧЭЭРИЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ, ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ЗАГВАРУУД ӨНДӨР УУЛЫН БҮСЛҮҮР
68
20. Жижиг дэгнүүлт үетэн-хүйтсэг
алаг өвст өндөр уулын хээрийн
бэлчээр
21. Хүйтсэг алаг өвс-ботуульт өндөр
уулын хээрийн бэлчээр
22.Сөөг бүхий хуурайсуу-чийгсэг
алаг өвс-том дэгнүүлт үетэнт өндөр
уулын нугын бэлчээр
ӨНДӨР УУЛЫН БҮСЛҮҮР
МОНГОЛ-АЛТАЙН НУРУУНД
2650-3200 М ӨНДӨРТ
УУЛЫН ОРОЙ, ХЯР
МОНГОЛ АЛТАЙ
(2850-3050 М), ХАНГАЙН
(2520-2850 М) НУРУУНЫ
ӨНДӨР УУЛЫН БҮСЛҮҮРТ
ХУУРАЙСАГ НӨХЦӨЛД
МОНГОЛ АЛТАЙН
(2300-2600 М) НУРУУНД
ЧИЙГСЭГ НӨХЦӨЛД

69
20. ЖИЖИГ ДЭГНҮҮЛТ ҮЕТЭН-ХҮЙТСЭГ АЛАГ ӨВСТ
ӨНДӨР УУЛЫН ХЭЭРИЙН ХАЙРГА-ЧУЛУУТ БЭЛЧЭЭР
2. Шарилж зонхилсон төлөв байдал
1.1 Жижиг дэгнүүлт үетэн-хүйтсэг алаг өвст бүлгэмдэл
2.1 Хүйтсэг алаг өвс-шарилжит бүлгэмдэл
I
III
I
III
Зонхилогч: Дэрэн ажигана, Цасархуу
навчинцарт ортууз, Цөөн цэцэгт
ортууз, Мейерийн дэвхэргийн
цагаан, Хадны бөгтөргөнө
Дэд зонхилогч:
Ленийн ботууль, Алтайн дааган сүүл,
Сунагар биелэг, Алтайн бутнуур
Зонхилогч: Мөнгөлөг навчит шарилж,
Үндэсэрхэг шарилж
Дэд зонхилогч: Дэрэн ажигана, Хаврын
алаглиг цэцэг, Цагаан навчит банздоо,
Мейерийн дэвхэргийн цагаан
Оролцогч: Ленийн болон Крыловын
ботууль, Саман ерхөг, Алтайн дааган
сүүл, Сунагар биелэг
Хүйтсэг алаг өвс
20-30%
10-20%
>20%
>15%
Мөнгөлөг навчит
шарилж 10-25%
10-15%
Жижиг дэгнүүлт үетэн <
10%
Мөнгөлөг навчит
шарилж >10%
<20%
< 15%

70
ӨНДӨР УУЛЫН ХЭЭРИЙН ХАЙРГА-ЧУЛУУТ БЭЛЧЭЭР
1. Соргог төлөв байдал 2. Шарилж зонхилсон төлөв байдал
1.1 Жижиг дэгнүүлт үетэн-хүйтсэг алаг өвст бүлгэмдэл 2.1 Хүйтсэг алаг өвс-шарилжит бүлгэмдэл
Цасархуу навчинцарт ортууз Алтайн дааган сүүл
Ленийн ботууль Цөөн цэцэгт ортууз
Мөнгөлөг навчит шарилж Үндэсэрхэг шарилж
Мейерийн дэвхэргийн цагаан Дэрэн ажигана
I III

71
ӨНДӨР УУЛЫН ХЭЭРИЙН ХАЙРГА-ЧУЛУУТ БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

72
21. ЧУЛУУРХАГ ХӨРСТЭЙ ХҮЙТСЭГ АЛАГ ӨВС-БОТУУЛЬТ
ӨНДӨР УУЛЫН ХЭЭРИЙН БЭЛЧЭЭР
1. Ботууль зонхилсон төлөв байдал
2. Шарилж зонхилсон төлөв байдал
1.1 Хүйтсэг алаг өвс-ботуульт бүлгэмдэл
2.1 Жижиг дэгнүүлт үетэн- хүйтсэг алаг өвс-
шарилжит бүлгэмдэл
I
III
I
III
Зонхилогч: Ленийн ботууль,
Крыловын ботууль
Дэд зонхилогч: Цөөн цэцэгт ортууз,
Цасархуу навчит ортууз, Мейерийн
дэвхэргийн цагаан, Хялгасан
дэвхэргийн цагааан, Цөөн цэцэгт
батга, Торгон гичгэнэ, Цав цагаан
гичгэнэ
зөвхөн Монгол Алтайд- Дэрэн
ажигана
Оролцогч: Алтайн дааган сүүл,
Зонхилогч: Мөнгөлөг навчит шарилж,
Агь,Үндэсэрхэг шарилж
Дэд зонхилогч: Мейерийн дэвхэргийн
цагаан, Хялгасан дэвхэргийн цагаан,
Торгон гичгэнэ
Ленийн болон Крыловын ботууль,
Саман ерхөг, Алтайн дааган сүүл,
Ботууль 10-25%
Хүйтсэг алаг өвс 10-20%
Бусад жижиг дэгнүүлт
үетэн <10%
Ботууль >15%
>15%
Бусад жижиг дэгнүүлт
үетэн <15%
Шарилж 10-20%
Хүйтсэг алаг өвс 10-15%
<10%
Шарилж >10%
<15%
<15%

73
1. Ботууль зонхилсон төлөв байдал 2. Шарилж зонхилсон төлөв байдал
1.1 Хүйтсэг алаг өвс-ботуульт бүлгэмдэл 2.1 Жижиг дэгнүүлт үетэн- хүйтсэг алаг өвс-шарилжит бүлгэмдэл
Крыловын ботууль
Цасархуу навчинцарт ортууз
Мөнгөлөг навчит шарилж Үндэсэрхэг шарилж
Торгон гичгэнэ Мейерийн дэвхэргийн цагаан
I III

74

75
22. СӨӨГ БҮХИЙ ХУУРАЙСУУ-ЧИЙГСЭГ АЛАГ ӨВС-ТОМ ДЭГНҮҮЛТ ҮЕТЭНТ
ӨНДӨР УУЛЫН НУГЫН БЭЛЧЭЭР
1.1 Сөөг бүхий хуурайсуу-чийгсэг алаг өвс – том
2.1 Сөөг бүхий том дэгнүүлт үетэн-хуурайсуу алаг
өвст бүлгэмдэл
I
III
I
III
Зонхилогч: Шеллийн бутнуур,
Алтайн бутнуур
Дэд зонхилогч: Жинхэнэ өрөмтүүл,
Азийн төлөгч өвс, Цагаан дэгд
Оролцогч: Сибирь тошлог, Хар үрт
чаргай, Алтан харгана, Бунгийн
харгана, Тарваган харгана , Алтайн
далан хальс
Зонхилогч: Жинхэнэ өрөмтүүл, Азийн
төлөгч өвс
Дэд зонхилогч: Шеллийн бутнуур,
Алтайн бутнуур
Оролцогч: Сибирь тошлог, Хар үрт
чаргай, Алтан харгана, Бунгийн харгана,
Тарваган харгана , Алтайн далан хальс
Шеллийн бутнуур 25-
40%
Алаг өвс 25-40%
Шеллийн бутнуур
>35%
Шеллийн бутнуур < 25%
<25%
Алаг өвс< 35%

76
22.СӨӨГ БҮХИЙ ХУУРАЙСУУ-ЧИЙГСЭГ АЛАГ ӨВС-ТОМ ДЭГНҮҮЛТ ҮЕТЭНТ
ӨНДӨР УУЛЫН НУГЫН БЭЛЧЭЭР
1. Соргог төлөв байдал 2. Үетэн багассан төлөв байдал
1.1 Сөөг бүхий хуурайсуу-чийгсэг алаг өвс – том
2.1 Сөөг бүхий том дэгнүүлт үетэн-хуурайсуу алаг өвст
бүлгэмдэл
Хар үрт чаргай Азийн төлөгч өвс
I III

77
22.СӨӨГ БҮХИЙ ХУУРАЙСУУ-ЧИЙГСЭГ АЛАГ ӨВС-ТОМ ДЭГНҮҮЛТ ҮЕТЭНТ
ӨНДӨР УУЛЫН НУГЫН БЭЛЧЭЭРИЙН ТАРХАЦЫН ЗУРАГ

Belcheer zagwar 3

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Belcheer zagwar 3

Similar to Belcheer zagwar 3 (20)

More from hi_bmb

More from hi_bmb (20)

Belcheer zagwar 3