More Related Content More from enkhsaruulsukhochir More from enkhsaruulsukhochir (20) 2. 2
Газар зүйн зураг гэжюу
вэ?Байгаль-нийгмийн үзэгдэл юмсыг математик арга
тооцонд үндэслэн масштабаар багасгаж, таних тэмдэг,
тусгаг ашиглан хавтгай дээрбуулгасан дүрслэл юм.
Газар зүйн
зургийг
Хамрах
нутгаар
Тусгагаар Масштабаар Агуулгаар
8. 8
* Хамрах нутаг
* Масштаб
* Агуулга
* Таних тэмдэг
* Тусгаг буюу торлол
* Дүрслэлийн арга
* Зурагзүйн ерөнхийлөл
Газар зүйн зургийн элемент
9. 9
1:8 600 000
Хамрах хүрээ
Тусгаг
Таних тэмдэг
Агуулга
Масштаб
Дүрслэлийн арга
Зурагзүйн өрөнхийлөл
10. 10
БАЙРЗҮЙН ЗУРАГ
Бага хэмжээтэй газар
нутгийн байгалийн болон
нийгмийн юмсыг хаяалбар
шугам, таних тэмдгийн
тусламжтайгаар том
масштабын газар зүйн
зураг болгон дүрсэлсэн
зураглал юм.
11. 11
Дэлхий тойргоороо 3600
учир
голдожийн дагуу 60-аар, хуваахад 60
багана үүснэ. Баганыг 1800 -ын
голдожоос эхлэн нар буруу
чиглэлтэйгээр 1-60 хүртэл тоогоор
дугаарлана. Экватороос хоёр тийш 40-
ын зайтайгаар зэргэдийн дагуу 22
эгнээүүснэ.
L – 48 – A – б
1:1000000 масштабын зургийг байрзүйн
зургийн суурь болгон авна.
Хуудсуудыг үсэг ба тоогоор
дугаарлахад Монгол орны нутаг K, L, M,
N гэсэн 4 эгнээ ба 45-50 гэсэн 6 баганад
хуваагдана.
14. 14
Тухайн обьектын байршлаас
нөгөө обьектын байршил аль
зүгт, хэдэн градусын чигт
оршиж байгааг өнцөг хэмжигч
шугам ашиглан тодорхойлж
болдог. Торлолын босоо
шугамын чиглэлийн дагуу өнцөг
хэмжигч шугамын 00 -ыг
тааруулан тавьж (00-аас цагийн
зүүний дагуу 900 , 1800 ,
2700 ,өнцөг) олно. Зурагт B
өртөөнөөс цэцэрлэг нь 1300
өнцгийнчигт оршиж байна.
B
15. 15
Даалгавар 1
Доорх өгөгдсөн зураг дахь В
цэгээс Г цэг хүртэлх зайг
хэмжиж, масштаб ашиглан
бодит зайгтооцоолно уу.11.8см
1 см ------------ 100 метр
11,8 см ------------ Х
Х = 1180 метр
17. 17
Даалгавар 3
Өөрийгөө галт тэргэнд суун
В өртөөнөөс Г өртөө рүү
аялж байна гэж
төсөөлөөрэй. Замын хойд
хэсэгт цонхоор харагдах
гадаргын хотгор, гүдгэр
хэлбэр, суурин газрын
объектуудыг нэрлэж бичнэ
үү?
Хөдөөгийн
суурин
Сургуул
ь
Ердийн хөрсөн
зам
Гүдгэр
гадаргуу
Карье
р
Гуу,
жалга
Гол
Эрчим хүчний
шугам
19. 19
Тэмдгийн арга – Юмс, үзэгдлийн орон зайн
байршлыг геометрийн хэлбэр, дүрс, үсэг зэргээр
тэмдэглэн үзүүлэх арга юм.
Ареалын арга – Нэлэхүй ба заримдаг тархсан юмс,
үзэгдэлийн тархалт байршлын хил хязгаарыг өнгө,
зураас болон шугам ашиглан үзүүлэх арга.
20. 20Дасгал 1. Газрын гадаргын өндөржилт ба тогтвортой цасан бүрхүүл үүсэх хугацааны
хоорондын хамаарлыг тодорхойлоорой.
Эх сурвалж: Баян-Өлгий аймгийн газар зүйн
тодорхойлолт М. БержанДасгал 1 Баян-Өлгий аймгийн тогтвортой цасан бүрхүүл үүсэх хугацаа нь
гадаргын өндөржилтөөс шууд хамаарч байгаа нь сэдэвчилсэн зургуудын давхцлаас
харагдаж байна.
21. 21
Дасгал 2. Агаарын температур, нар гийгүүлэх хугацааны хамаарлыг тайлбарлаарай.
Эх сурвалж: Баян-Өлгий аймгийн газар зүйн
тодорхойлолт М. Бержан
Дасгал 2 Баян-Өлгий аймгийн газрын гадарга өндөрлөг, уул нурууд ихтэй учир нар гийгүүлэх
хугацаанд нөлөөлнө. Улмаар агаарын температурт шууд хамаарч байгаа нь сэдэвчилсэн
зургуудын давхцлаас харагдаж байна.
22. 22Дасгал 3. Баян-Өлгий аймгийн Баяннуур сумын нутаг дэвсгэр 2339.5 км2, 4829 хүн амтай бол
нягтшилыг тооцоолоорой.
Эх сурвалж: Баян-Өлгий аймгийн газар зүйн
тодорхойлолт М. Бержан
23. 23
Дасгал 3
Нягтшил гэдэг нь улс, аймаг, сум, багийн
хүн амын тоог нутаг дэвсгэрт нь хуваасан
үзүүлэлт бөгөөд 1 км2
− т ногдох хүн амын
тоо гарна.
H =
М
𝐒
H =4829 /2339,5 = 2,064 хүн/км
26. Хичээлийн дүгнэлт
26
Байрзүйн зураг дээр хэмжилт хийлгэн, масштаб
ашиглан бодолт хийсэн.
Байрзүйн зураг дээр чиглэлийн өнцгийг
тодорхойлон тооцоолол хийлгэсэн.
Сэдэвчилсэн зургуудыг сонгон давхцуулах замаар
байгаль нийгмийн юмс үзэгдлийн холбоо
хамаарал, төлөв байдалд дүн шинжилгээ өгөв.
