Presentatie van Bart Ballaux, verbonden aan de ManaMa Archivistiek: Erfgoedbeheer en Hedendaags Documentbeheer, over de geschiedenis van de interuniversitaire archiefopleiding aan de VUB en de hervorming in 2018. Presentatie gegeven op de FAAD-studiedag 'Future Proof: Vorm mee de archivaris van de toekomst' op 2018-05-07. Zie https://faad.be/2018/05/studiedag-future-proof-vorm-mee-de-archivaris-van-de-toekomst-herbekijk-de-presentaties/

1. VOORSTELLEN TOT HERVORMING VAN ‘ONZE’ MANAMA
ABSOLUTELY NOT FUTURE PROOF
Bart Ballaux

2. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 2
▶ 1988-1989: Bijzondere licentie Archiveringstechnieken, VUB
▶ 1989-1990: Bijzondere licentie Archivistiek, KULeuven
▶ 1993-1994: interuniversitaire opleiding, KULeuven, UGent & VUB
▶ Gespecialiseerde Studies Archivistiek & Hedendaags Documentbeheer
▶ 2004-2005: interuniversitaire opleiding, KULeuven, UAntwerpen, UGent & VUB
▶ ManaMa Archivistiek: Erfgoedbeheer & Hedendaags Documentbeheer
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
HISTORIEK

3. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 3
▶ Visitatierapporten
▶ Feedback van studenten
▶ Interne cyclus van kwaliteitszorg
▶ Ontwikkelingen in het vakgebied
▶ Algemene erfgoedopleiding of specifieke archiefopleiding?
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
AANLEIDING

4. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 4
▶ Stamvakken
▶ Statisch en dynamisch archief van administraties en bedrijven
▶ Geschiedenis, principes en terminologie van de archivistiek
▶ Werkcollege in de archivistiek
▶ Archiefrecht, -organisatie en -opleiding
▶ Verplichte vakken
▶ Algemene inleiding tot de informatica
▶ Management voor dienstverlenende organisaties
▶ Inleiding tot de materiële bewaring en restauratie met gastcolleges
▶ Drie keuzevakken
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
VAKKEN
ANNO 1999

5. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 5
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
VAKKEN
ANNO 1999
keuzevak
keuzevak
keuzevak
Studiepunten: 60
Studietijd: ±1700

6. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 6
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
HUIDIGE SITUATIE
▶ Credits: 60 ECTS
▶ Verplichte vakken
▶ Archivistiek: theorie en methodologie
▶ Hedendaags documentbeheer
▶ Archiefrecht
▶ Werkcollege in de archivistiek
▶ Capita selecta informatiemanagement en informatiesystemen
▶ Masterproef
▶ Keuzevak
31 ECTS
▶ 6 ECTS
▶ 6 ECTS
▶ 6 ECTS
▶ 8 ECTS
▶ 5 ECTS
24 ECTS
5 ECTS

7. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 7
▶ Behoud van het partnership van de vier Vlaamse universiteiten
▶ Behoud van specifieke archiefopleiding & -diploma
▶ Behoud van positionering binnen Letteren & Wijsbegeerte, Geschiedenis
▶ Behoud van een opleiding die in één jaar kan worden afgerond
▶ Behoud van een ManaMa opleiding
▶ Behoud van combinatie van theorie, methodologie & praktijk
▶ Hervormingen noodzaken tot uitbreiding van het huidige kader (fte)
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
UITGANGSPUNTEN

8. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 8
▶ ‘Grote’ aanpassingen
▶ Alle vakken op de schop
▶ Thematisch programma
▶ ‘Beperkte’ aanpassingen
▶ Werkcollege wordt ingedaald & opgesplitst
▶ Aantal nieuwe vakken
▶ Beperkt aantal aanpassingen in archivistische vakken
▶ Consensus: digitale moet meer aan bod komen, zonder afbreuk te doen aan
traditionele archivistiek
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
IDEEËN

9. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 9
▶ Steeds kleine aanpassingen, ingegeven door pragmatisme, op ‘natuurlijke’ momenten
▶ Steeds meer focus op & gewicht aan archiefvakken
▶ Indaling van vakken in Werkcollege
▶ Materiële bewaring
▶ Management
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
ONTWIKKELINGEN IN VERLEDEN

10. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 10
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
VOORGESTELDE SITUATIE
▶ Credits: 60 ECTS
▶ Verplichte vakken
▶ Archivistiek: theorie & methodologie
▶ Hedendaags documentbeheer
▶ Archiefrecht
▶ Capita selecta informatiemanagement & informatiesystemen
▶ Digitaal informatie- & archiefbeheer
▶ Materiële conservering & depotbeheer
▶ Management voor informatieprofessionals
▶ Masterproef (inclusief stage: 3 ECTS)
▶ Keuzevak: Topics in digital information & records management
36 ECTS
▶ 6 ECTS
▶ 6 ECTS
▶ 6 ECTS
▶ 6 ECTS
▶ 6 ECTS
▶ 3 ECTS
▶ 3 ECTS
19 ECTS
5 of 6 ECTS
60 ECTS

11. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 11
▶ Keuzevak
▶ KULeuven, UAntwerpen & VUB werken met vakken van 3 of 6 ECTS
▶ UGent werkt met vakken van 5 ECTS
▶ ~ 61 ECTS
▶ Niet meer met écht semestersysteem, maar meer lessen bij aanvang van eerste
semester
▶ Leerinhoud: oefeningen & praktijk uit Werkcollege worden opgenomen in andere vakken
▶ Eén keuzevak vanuit de opleiding
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
PROGRAMMA

12. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 12
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
DIGITAAL INFORMATIE- EN ARCHIEFBEHEER
▶ Theorie van digitale bewaring, OAIS
▶ Digitaal depot
▶ Bewaarstrategieën & bestandsformaten
▶ Digitale toegankelijkheid
▶ Digitaal archiveren van databases, websites & social media
▶ Digitaal ondertekenen & Digital Act
▶ Technologische aspecten van GDPR & informatiebeveiliging
▶ Gebruik van beschrijvingsstandaarden
▶ Mark-up
▶ Digitalisering (papier -> digitaal)

13. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 13
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
MANAGEMENT
▶ Inleiding: macht, krachtverhoudingen & invloed in organisaties
▶ Beleidscyclus
▶ Audit van organisatie
▶ Beleidsplannen & verantwoording
▶ SWOT-analyse & risico-analyse
▶ Fundraising & financiële planning; projecten & financiering op basis van het cultureel
erfgoeddecreet
▶ Personeelsmanagement
▶ Communicatie & Public Relations

14. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 14
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
MATERIËLE CONSERVERING EN DEPOTBEHEER
▶ Begrippen & terminologie
▶ Conservering van papier & perkament, magnetische & optische media
▶ Factoren van verval, schadepreventie & –herkenning, calamiteitenplan
▶ Integraal preventiebeleid
▶ Conservering van foto’s & films
▶ Depotbeheer & depotvereisten

15. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 15
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
TOPICS IN DIGITAL INFORMATION & RECORDS MANAGEMENT
▶ Twee of drie thema’s uit de onderstaande (niet uitputtende) lijst
bij voorkeur i.s.m. andere univ’s: ULB (België), University of Toronto (Canada),
Simmons College (USA), UCL (UK), Mid-Sweden University (Härnösand)
▶ Databeheer: open data, linked data, big data: theorieën, praktijk & uitdagingen
▶ Waardering & selectie in de digitale wereld: uitdagingen & kansen
▶ Privacy by design: principes & praktijk
▶ Digital forensics: principes & praktijk
▶ Risicomanagement & compliance: principes & best practices
▶ Blockchain: hoax, hype or heaven?

16. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 16
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
SEMESTERVERDELING
▶ Credits: 60 ECTS
▶ Verplichte vakken
▶ Archivistiek: theorie & methodologie
▶ Hedendaags documentbeheer
▶ Archiefrecht
▶ Capita selecta informatiemanagement & informatiesystemen
▶ Digitaal informatie- & archiefbeheer
▶ Materiële conservering & depotbeheer
▶ Management voor informatieprofessionals
▶ Masterproef (inclusief stage: 3 ECTS)
▶ Keuzevak: Topics in digital information & records management
Semester
▶ eerste
▶ eerste
▶ tweede
▶ eerste & tweede
▶ eerste & tweede
▶ eerste of tweede
▶ eerste of tweede
▶ tweede
Concentratie
▶ begin
▶ begin
▶ doorlopend
▶ begin & begin
▶ ???
▶ ???
▶ ???
▶ begin

17. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 17
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
EVALUATIEVORMEN
▶ Credits: 60 ECTS
▶ Verplichte vakken
▶ Archivistiek: theorie & methodologie
▶ Hedendaags documentbeheer
▶ Archiefrecht
▶ Capita selecta informatiemanagement & informatiesystemen
▶ Digitaal informatie- & archiefbeheer
▶ Materiële conservering & depotbeheer
▶ Management voor informatieprofessionals
▶ Masterproef (inclusief stage: 3 ECTS)
▶ Keuzevak: Topics in digital information & records management
▶ mondeling examen
▶ mondeling examen & opdracht
▶ schriftelijk examen
▶ schriftelijk examen & groepsopdracht
▶ mondeling examen & opdracht
▶ paper(s) m.b.t. een issue
▶ (groeps)opdrachten/papers
▶ individuele & groepsopdracht

18. Absolutely NOT future proof
07-05-2018 | 18
‘ONZE’ MANAMA ARCHIVISTIEK
CONCLUSIES
▶ Voortbouwen op traditie van bijna 30 jaar
▶ Focus op digitale
▶ Focus op archivistiek: unieke van opleiding in relatie tot erfgoed of informatiewetenschap
?Pitches als aanvulling/input