dr.gülten yılmaz

1. ANAFİLAKSİ, AKUT ALLERJİK
REAKSİYONLAR VE ANJİOÖDEM
DR. GÜLTEN YILMAZ

2. TERMİNOLOJİ
– Anafilaktik terimi…..IgE aracılı reaksiyonlar
– Anafilaktoid terimi…..IgE aracılı olmayan reaksiyonlar
Daha onceden bir alerjene maruz kalmak gerekmez)
– Hipersensitivite….. antijenlere karşı gelişen uygunsuz
bir immun yanıt
Anafilaksi, ani hipersensitivite reaksiyonunun en
dramatik ve en şiddetli formudur.

4. Epidemiyoloji
 Anafilaksi olgularının büyük bir bölümünde herhangi bir neden
bulunamaz (idiyopatik anafilaksi).
 B-Laktam antibiyotiklerin, her 10.000 maruziyette 1 sistemik alerjik
reaksiyon oluşmaktadır.
ABD’de her yıl 400-800 ex
 Arı (Hymenoptera) sokmaları, sonraki en yaygın anafilaksi
nedenidir.
ABD’de her yıl 100 ex
 Çocuklarda en sık karşılaşılan anafilaksi nedeni:
Besin allerjileri

5. PATOFİZYOLOJİ
Histamin, Prostaglandin-D2, Lökotrienler, Trombosit Aktive Edici Faktor ,
TNF-a anafilaksi patofizyolojisinden sorumludur.

7. Semptomlar
• Rinit
• Farinks ödemi
• Larinks ödemi
• Öksürük
• Bronkospazm
• Dispne
• Disritmiler
• Kardiak kollaps
• Kardiyak arrest
• Kaşıntı
• Ürtiker
• Anjiyoödem
• Kızarıklık
• Bulantı, kusma
• Gastroinestinal kramplar
• Diare
• Gözde kaşıntı
• Gözde sulanma, kızarıklık
• Acil idrar yapma isteği
• Genitoüriner kramplar

10. • Klasik anafilaksi tablosu genelde;
– Ürtiker
– Boğazda yumru hissi- ses kısıklığı(larengeal ödem!)
– Dispne
– Anksiyete
– Göğüste sıkışma hissi
– Sersemlik hissi ile gelir.
– Bilinç düzeyinde azalma, solunum güçlüğü,
dolaşım yetmezliği
– En ağır formunda; biliniç kaybı ve
kardiyorespiratuvar arrest gelişebilir.

11. Vazovagal Reaksiyon
• Hipotansiyon
• Solukluk
• Bradikardi
• Terleme
• Güçsüzlük
• Senkop

12. REKÜRRENS
• İlk reaksiyon…. 0-60 dk
• Rekürrens....
– Bifazik Fenomen
– %3-20
– 4-8. saatte pik yapar
– İlk klinik belirtiler ortadan kalktıktan 3-4 saat sonra
klinik olarak kendini gosterir.
– Sorumlu ajan: SİSTEİNİL LÖKOTRİENLER

13. LABORATUVAR
• Triptaz;
– Sadece mast hücre granüllerinde
– Nötral bir proteaz
– Serum düzeyleri birkaç saat süreyle yüksek kalır.

14. TEDAVİ
1. BASAMAK TEDAVİ
– ABC
– Havayolu
– Oksijenizasyon
– ANTA-SS
– Kardiak monitorizasyon
– Dekontaminasyon
– EPİNEFRİN
– Kristaloid
2. BASAMAK TEDAVİ
– Steroid
– Antihistaminik
– Bronkodilatörler
– Glukagon

15. EPİNEPHRİN

16. POZOLOJİ
• Epinefrin dozu, 0.3-0.5 mg (1:1000 dilüsyondan 0.3-0.5 mL)
IM olarak her 5-10 dakikada bir olmak üzere yanıt ya da
nüks durumuna göre tekrarlanır.
• Epinefrin:
– EpiPen
Yerişkinler için 0.3 mg epinefrin
– EpiPen Junior
<30kg çocuklar için 0.15 mg epinefrin
• Beta bloker kullanan hastalarda dikkatli olmak gerekir,
çünkü epinefrin kullanılması beta adrenerjik stimulasyona
karşı koyulamamasına sekonder ciddi hipertansiyonla
sonuçlanabilir.

17. POZOLOJİ-2
• Tedaviye dirençli veya kardiyovasküler risk ya da kollaps
bulguları varsa;
– IV epinefrin başlangıç bolus infuzyonu: 0.1 mg IV, 1:100,000
dilüsyonla verilmelidir. Bunun için, 10 mL SF içinde 0.1 mg
epinefrin (1:1000 dilüsyondan 0.1 mL) 5-10 dakikalık infüzyon
(1-2 mL/dak) şeklinde verilebilir.
• Başlangıç bolus uygulamasına da dirençli ise;
– İV Epinefrin infüzyonu: 1 mg epinefrin (1:1000 dilüsyondan 1.0
mL) 500 ml SF içinde 0,001-0,004 mg/dak (0.5-2mL/dak) olacak
şekilde etkisi gözlenerek verilir.

18. 2. BASAMAK TEDAVİ
• Birinci basamak tedaviye dirençli veya komplikasyon gelişen
olgularda ve ayrıca tekrarlamaların önlenmesinde
kullanılırlar.
– Metilprednizolon; 80-125 mg IV (çocuklarda 2 mg/kg max:125
mg)
veya
– Hidrokortizon; 250-500 mg IV (çocuklarda 5-10mg/kg max: 500
mg)
Metilprednizolon, hidrokortizona kıyasla daha az sıvı retansiyonuna
neden olur ve yaşlılarda veya sıvı retansiyonu sorun
yaratabilecek hastalarda (orn.renal ve kardiyak yetmezlikte)
tercih edilir.

19. 2. BASAMAK TEDAVİ
ANTİHİSTAMİNİK
• Difenhidramin benzeri H-1
blokeri;
– 25-50 mg IV dozunda
almalıdır.
• Dirençli anafilakside;
ranitidin veya simetidin
benzeri H-2 blokerleri
verilebilir.
BRONKODİLATÖR
• Antikolinerjik ajanlar
nebulize;
– ipratropium bromid; 250-500
mg/doz).
• Magnezyum sulfat;
– Erişkinlerde 2 gr IV 20-30
dakika içinde
– Çocuklarda 25-50 mg/kg
olarak tek doz

20. 2. BASAMAK TEDAVİ
• Glukagon;
– Sıvı tedavisi ve epinefrine dirençli hipotansiyon
– Beta bloker alan hastalarda
– Hipotansiyon düzelene kadar
– Her beş dakikada 1 mg İV
– Ardından 0,005-0,015 mg/dk infüzyon
– Bulantı,kusma, hipokalemi, baş dönmesi, ve
hiperglisemi başlıca yan etkileridir.

22. • Olguların %4’ü yatış
• Tedaviye dirençli unstabil hastalar YBÜ
• En az 4 saatlik gözlem
• Geçmişte şiddetli reaksiyon öyküsü olanlarda ve beta-
bloker kullananlarda gözlem süresi uzatılmalıdır.
(REKÜRRENS DAHA SIK)
• Beta bloker almakta olan herhangi bir anafilaksi
hastasına başka bir antihipertansif
• İdiyopatik anafilaksili hastalarda agresif daha uzun
sureli steroid yaklaşımı nükslerin sıklığını azaltır.

24. ÜRTİKER- ANJİOÖDEM
• Ürtiker;
– Geçici
– Farklı büyüklükte
– Kaşıntılı
– Eritematoz

25. • Eritema multiforme;
– Ürtikerin daha belirgin bir
varyasyonu
– Tipik hedef tahtası şeklinde
– Dermiste ödem
– Daha derin bir reaksiyon
– Sıklıkla yüz, boyun ve
distal ekstremiteler

26. TEDAVİ
• Antihistaminikler
• Steroid
• Epinefrin
• Ranitidin
• Soğuk kompres

27. ANJİOÖDEM
• Ace inhibitörleri!! (%0,1-0,7)
Antihistaminikler ve kortikosteroidler gibi tipik allerjik reaksiyon
ilaçları faydasız, çünkü ACE-inhibitor anjiyoödemi IgE artışıyla ilişkili
değildir.
• Orta veya ağır düzeyde şişme, disfaji veya solunumsal distres
gorulen hastaların yakın gözlem için yatırılması en iyisidir.

28. Herediter Anjioödem
• Kompleman yolunda defekt
• Otozomal dominant
• C1 esteraz inhibitörü duzeyleri düşük veya
disfonksiyonel C1 esteraz inhibitörü düzeyleri
yuksek
• Akut ataklar arası dönemde C4 duzeyleri düşük
• Sıklıkla üst solunum sistemi ve GİS i tutar.
• Birkaç saat ile 1-2 gün

29. Herediter Anjioödem-2
• Çoğunlukla minor travma reaksiyonu hızlandırabilir.
• Epinefrin, steroidler ve antihistaminikler gibi tipik alerjik
reaksiyonların tedavisinde kullanılan ajanların çoğu etkisizdir.
• Akut atakların profilaksileri;
– stanozolol 2mg/gun veya
– Danazol 200 mg/gun olacak şekilde zayıf androjenler ile mumkun
olabilir.
• Akut atakların süresi, C1 esteraz inhibitoru konsantresi replasmanı
ile kısaltılabilir.
• Taze donmuş plazma

30. SIK RASTLANAN DİĞER ALLERJİK
PROBLEMLER
• Besin allerjisi reaksiyonları
• Böcek sokmaları allerjik reaksiyonları
• Allerjik ilaç reaksiyonları

31. Besin Allerjisi Reaksiyonları
• Besin proteinlerine karşı IgE aracılı reaksiyonlar
• GİS lümende dizilmiş olan IgE-kaplı mast hucreleri
• Günlük ürünler, yumurta, fındık ve kabuklu deniz ürünleri
• Alerjik belirtilerin ortaya çıkmasından önceki 24 saat içindeki
ayrıntılı diyet öyküsü
• Dudaklarda, ağız ve farinkste kaşıntı ve şişme, bulantı, karında
kramplar, kusma, ishal
• Anjiyoodem ve urtiker gibi deri lezyonları, yanı sıra anafilaksi
gelişebilir.

32. Böcek Sokmaları Allerjik Reaksiyonları
• Hymenoptera (arı) üç aileyi içerir:
– Apidae (bal arıları),
– Formicidae (ateş karıncaları)
– Vespidae (yabanarıları, sarı ceketler, ve eşek arıları)
• Toksin-aracılı reaksiyonlar içinde lokalize ağrı, kaşıntı, şişme
ve kızarıklık(sellülit ile karışır)
• Buz uygulama ve oral antihistaminikler
• Daha yaygın reaksiyonlar veya baş ve boyun bolgesindeki
lokal reaksiyonlar kısa sureli kortikosteroid tedavisinden
fayda gorebilir.
• Ciddi reaksiyonlarda ek olarak epinefrin reçete edilebilir.

33. Allerjik İlaç Reaksiyonları
• Penisilinler (% 90 sorumlu)
• Fatal anaflaktik ilac reaksiyonu geciren hastaların yaklaşık %75’i
penisilin nedenlidir.
• Parenteral penisilin uygulaması, oral tedaviye kıyasla iki kat daha
yüksek fatal alerjik reaksiyon riski taşır.
• Penisilin allerjisinin sefalosporinler ile capraz reaksiyon oranı
yaklaşık %7’dir.
• Penisilinle daha önce yaşamı tehdit eden veya anafilaktik
reaksiyonlu hastalara sefalosporinler verilmemelidir.
(en allerjik sefaclor)
• Sulfonamid antibiyotiklerine karşı alerjisi olan hastalara sulfa-içeren
bileşikler verilmemelidir.

35. Serum Hastalığı
– Genellikle ilac verilmesinden sonraki birinci veya ikinci haftada
başlar ve hastalığın hafiflemesi ilac kesildikten sonra birkac
haftayı bulabilir.
– Genel keyifsizlik, artralji, artrit, kaşınma, urtikeryal dokuntuler,
ateş, adenopati ve hepatosplenomegali sık gorulen bulgu ve
belirtilerdir.
– İlac ateşi, diğer ilişkili klinik bulgular ve immunolojik bir temel
olmaksızın ortaya cıkabilir.
– Dolaşımdaki immun kompleksler muhtemelen bazı ilaclar
nedeniyle oluşan lupus-benzeri reaksiyonların sorumlusudur.
– Hemolitik anemi gibi sitotoksik reaksiyonlar ortaya cıkabilir.
– Eritem, kaşıntı, urtiker, anjiyoodem, eritema multiforme, ve
fotosensitivite gibi deri dokuntuleri olabilir.
– Bronkospazm ve havayolu tıkanması gibi pulmoner
komplikasyonlar gelişebilir.

36. • Topikal uygulanan ilaclara bağlı olarak,
gecikmiş tip hipersensitivite reaksiyonları
kontakt dermatit şeklinde ortaya cıkabilir.
• Oral ya da parenteral antihistaminikler ve
kortikosteroidler kullanılır.
• İlacların hemen kesilmesi onemlidir, fakat ilac
kullanılmayan donemde de reaksiyonlar
devam edebilir ya da tekrarlayabilir.

37. Dinlediğiniz için
Teşekkürler…