This document discusses an upcoming ICT seminar organized by the Ministry of Education. It provides details about the seminar such as its objectives to enhance ICT knowledge and skills of teachers, and develop innovative teaching methods using technology. It also lists the various presenters and their qualifications who will conduct sessions at the seminar. The topics that will be covered include digital literacy, data visualization, and image processing. The document encourages teachers to participate and benefit from the seminar.

2. ICT .=rejreka muKhs Facebook iuQyfha m%ldYkhls
ICT .=rejreka muKhs Facebook iuQyfha m%ldYkhls
ICT .=rejreka muKhs Facebook iuQyfha m%ldYkhls
Wiia fm<
Wiia fm<
f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh
f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh
m<uqjk fldgi
m<uqjk fldgi
Wiia fm<
f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh
m<uqjk fldgi
2017 wfmdi Wiia fm< úIh ks¾foaYhg wkql+,j ieliS we;

3. l¾;D uKav,h
l¾;D uKav,h
iñ; os,aYdkA
iñ; os,aYdkA
B.Sc(BIT)SP, MIE, DIP IN WEB, YOUTUBER, Government School ICT Teacher
B.Sc(BIT)SP, MIE, DIP IN WEB, YOUTUBER, Government School ICT Teacher
p;= ufyaIs
p;= ufyaIs
Bsc. (Hons in IT)
Bsc. (Hons in IT)
liqma foafõkaø úfcakaø
liqma foafõkaø úfcakaø
B.Sc , SLTS , Western province Resource person
B.Sc , SLTS , Western province Resource person
wreK fyar;a
wreK fyar;a
Bsc (BIT -University of Colombo), DICS,DISE,DIM,DiTEC,DIW
Bsc (BIT -University of Colombo), DICS,DISE,DIM,DiTEC,DIW
osfkaIa ' tï ' nKavdr
osfkaIa ' tï ' nKavdr
HNDIT(SLIATE) Assistant lecturer in lincolin University Collage.
HNDIT(SLIATE) Assistant lecturer in lincolin University Collage.
B ' mS ' wcs;a ksYdka;
B ' mS ' wcs;a ksYdka;
BSC in IT(Special), Special IT Trained (Mrt), B.A.(Peradeniya),DICT (RJT),
BSC in IT(Special), Special IT Trained (Mrt), B.A.(Peradeniya),DICT (RJT),
HNDIT(SLIATE),CCNA, NVQ Level 7 in ICT, Licensed NVQ Assessor in ICT.
HNDIT(SLIATE),CCNA, NVQ Level 7 in ICT, Licensed NVQ Assessor in ICT.
B ' tï ' wurisß
B ' tï ' wurisß
BA(sp),MSSc,PGDE,IT Trained.
BA(sp),MSSc,PGDE,IT Trained.
Ndkql fyajdjiï
Ndkql fyajdjiï
Msc (University of Kalaniya),Java scjp, BIT (UG) University of Moratuwa
Msc (University of Kalaniya),Java scjp, BIT (UG) University of Moratuwa
yi/,s chiqkaor
yi/,s chiqkaor
BIT- Uni.of Colombo,PGD(ed),PGD(IT) - Uni.of Peradeniya
BIT- Uni.of Colombo,PGD(ed),PGD(IT) - Uni.of Peradeniya
Dip in Mul media (Wytech-Colombo)
Dip in Mul media (Wytech-Colombo)
ufyaIa fldä;=jlal=
ufyaIa fldä;=jlal=
BTech(ICT) MCTS,MIEEE,Cert in Digital Marke ng(Google),Cert in ICT(AIT-Thailand)
BTech(ICT) MCTS,MIEEE,Cert in Digital Marke ng(Google),Cert in ICT(AIT-Thailand)
Na onal Dip in Teaching (Merit)
Na onal Dip in Teaching (Merit)
l¾;D uKav,h
iñ; os,aYdkA
B.Sc(BIT)SP, MIE, DIP IN WEB, YOUTUBER, Government School ICT Teacher
p;= ufyaIs
Bsc. (Hons in IT)
liqma foafõkaø úfcakaø
B.Sc , SLTS , Western province Resource person
wreK fyar;a
Bsc (BIT -University of Colombo), DICS,DISE,DIM,DiTEC,DIW
osfkaIa ' tï ' nKavdr
HNDIT(SLIATE) Assistant lecturer in lincolin University Collage.
B ' mS ' wcs;a ksYdka;
BSC in IT(Special), Special IT Trained (Mrt), B.A.(Peradeniya),DICT (RJT),
HNDIT(SLIATE),CCNA, NVQ Level 7 in ICT, Licensed NVQ Assessor in ICT.
B ' tï ' wurisß
BA(sp),MSSc,PGDE,IT Trained.
Ndkql fyajdjiï
Msc (University of Kalaniya),Java scjp, BIT (UG) University of Moratuwa
yi/,s chiqkaor
BIT- Uni.of Colombo,PGD(ed),PGD(IT) - Uni.of Peradeniya
Dip in Mul media (Wytech-Colombo)
ufyaIa fldä;=jlal=
BTech(ICT) MCTS,MIEEE,Cert in Digital Marke ng(Google),Cert in ICT(AIT-Thailand)
Na onal Dip in Teaching (Merit)

4. fmrjok
fmrjok
Wiia fm< f;dr;=re yd ikaksfõok úIh i|yd mßmQ¾K .%ka:hla
Wiia fm< f;dr;=re yd ikaksfõok úIh i|yd mßmQ¾K .%ka:hla
fkdue;s ùu tu úIh b.kajk .=rejrkag fukau úIh yodrK isiqkag o we;s
fkdue;s ùu tu úIh b.kajk .=rejrkag fukau úIh yodrK isiqkag o we;s
úYd, .eg¨jls' .=re w;afmd;a j, we;s we;eï ÿrdfndaO ;eka fukau
úYd, .eg¨jls' .=re w;afmd;a j, we;s we;eï ÿrdfndaO ;eka fukau
iúia;rd;aulj olajd fkdue;s fldgia fuu .eg¨j ;jÿrg;a ;Sj% lrhs'
iúia;rd;aulj olajd fkdue;s fldgia fuu .eg¨j ;jÿrg;a ;Sj% lrhs'
úIhla ckm%sh lrùu i|yd ta wdY%s; m%ldYk o iq,n úh hq;=h' fuu Wla;
úIhla ckm%sh lrùu i|yd ta wdY%s; m%ldYk o iq,n úh hq;=h' fuu Wla;
lreKq ie,ls,a,g .ksñka fmd;la ieliSu ms<sn| j woyi wm ICT .=rejreka
lreKq ie,ls,a,g .ksñka fmd;la ieliSu ms<sn| j woyi wm ICT .=rejreka
i|yd f*aianqla iuQyfhys úáka úg m, úh' flfia kuq;a fï woyi jßka jr
i|yd f*aianqla iuQyfhys úáka úg m, úh' flfia kuq;a fï woyi jßka jr
u;= fjñka kej; hgm;a fjñka mej;s w;r ta wruqK h:d¾:hla lsÍug .;a
u;= fjñka kej; hgm;a fjñka mej;s w;r ta wruqK h:d¾:hla lsÍug .;a
W;aidyhla f,i fuu .%ka:h ie,lsh yel'
W;aidyhla f,i fuu .%ka:h ie,lsh yel'
fuh lsisÿ wd¾Ól wruqKlskaa f;drj wm úiska .kakd ,o iduQysl
fuh lsisÿ wd¾Ól wruqKlskaa f;drj wm úiska .kakd ,o iduQysl
m%h;akhls' fuu ld¾hh idlaId;a lr .ekSu i|yd iyh jQ wm .=reuy;au
m%h;akhls' fuu ld¾hh idlaId;a lr .ekSu i|yd iyh jQ wm .=reuy;au
uy;aóka g fkdu| ia;=;sh ysñfõ'
uy;aóka g fkdu| ia;=;sh ysñfõ'
uq, oS tall 13 i|yd u fmd; ielish hq;=h hk woyfiys wm isáh;a
uq, oS tall 13 i|yd u fmd; ielish hq;=h hk woyfiys wm isáh;a
wdrïNhla f,i f;dard.;a tall lsysmhla jvd mq`t,a f,i fuu fmd;g tla
wdrïNhla f,i f;dard.;a tall lsysmhla jvd mq`t,a f,i fuu fmd;g tla
l< w;r th ;jÿrg;a ixj¾Okh lrñka ish¨u tall wdjrKh lsÍu fuys
l< w;r th ;jÿrg;a ixj¾Okh lrñka ish¨u tall wdjrKh lsÍu fuys
bosß wruqK f,i ie,lsh yels h'
bosß wruqK f,i ie,lsh yels h'
fuu .%ka:fhys olajd we;s tla tla tall .=reNjf;l= fyda lsysmfofkl= tla
fuu .%ka:fhys olajd we;s tla tla tall .=reNjf;l= fyda lsysmfofkl= tla
j ,shk ,o tajd neúka ta whf.a l¾;D whs;sh wdrlaId lrk fuka fuu lD;sh
j ,shk ,o tajd neúka ta whf.a l¾;D whs;sh wdrlaId lrk fuka fuu lD;sh
mßYS,kh lrk wm iyDohkaf.ka fukau wdorKsh orejkaf.ka o
mßYS,kh lrk wm iyDohkaf.ka fukau wdorKsh orejkaf.ka o
ldreKslj b,a,ñ'
ldreKslj b,a,ñ'
hï ksYaÑ; ld,mrdihla ;=< l< ks¾udKhla neúka fuys hï wvqmdvqjla
hï ksYaÑ; ld,mrdihla ;=< l< ks¾udKhla neúka fuys hï wvqmdvqjla
fyda tla úh hq;= hula ;sfí kï lreKdlr ixialdrl uKav,h úoHq;a ;emE,
fyda tla úh hq;= hula ;sfí kï lreKdlr ixialdrl uKav,h úoHq;a ;emE,
yryd wu;k fuka b,a,ñ'
yryd wu;k fuka b,a,ñ'
ixialdrl uKav,h
ixialdrl uKav,h
kkmaheshkodit@gmail.com
kkmaheshkodit@gmail.com
fmrjok
Wiia fm< f;dr;=re yd ikaksfõok úIh i|yd mßmQ¾K .%ka:hla
fkdue;s ùu tu úIh b.kajk .=rejrkag fukau úIh yodrK isiqkag o we;s
úYd, .eg¨jls' .=re w;afmd;a j, we;s we;eï ÿrdfndaO ;eka fukau
iúia;rd;aulj olajd fkdue;s fldgia fuu .eg¨j ;jÿrg;a ;Sj% lrhs'
úIhla ckm%sh lrùu i|yd ta wdY%s; m%ldYk o iq,n úh hq;=h' fuu Wla;
lreKq ie,ls,a,g .ksñka fmd;la ieliSu ms<sn| j woyi wm ICT .=rejreka
i|yd f*aianqla iuQyfhys úáka úg m, úh' flfia kuq;a fï woyi jßka jr
u;= fjñka kej; hgm;a fjñka mej;s w;r ta wruqK h:d¾:hla lsÍug .;a
W;aidyhla f,i fuu .%ka:h ie,lsh yel'
fuh lsisÿ wd¾Ól wruqKlskaa f;drj wm úiska .kakd ,o iduQysl
m%h;akhls' fuu ld¾hh idlaId;a lr .ekSu i|yd iyh jQ wm .=reuy;au
uy;aóka g fkdu| ia;=;sh ysñfõ'
uq, oS tall 13 i|yd u fmd; ielish hq;=h hk woyfiys wm isáh;a
wdrïNhla f,i f;dard.;a tall lsysmhla jvd mq`t,a f,i fuu fmd;g tla
l< w;r th ;jÿrg;a ixj¾Okh lrñka ish¨u tall wdjrKh lsÍu fuys
bosß wruqK f,i ie,lsh yels h'
fuu .%ka:fhys olajd we;s tla tla tall .=reNjf;l= fyda lsysmfofkl= tla
j ,shk ,o tajd neúka ta whf.a l¾;D whs;sh wdrlaId lrk fuka fuu lD;sh
mßYS,kh lrk wm iyDohkaf.ka fukau wdorKsh orejkaf.ka o
ldreKslj b,a,ñ'
hï ksYaÑ; ld,mrdihla ;=< l< ks¾udKhla neúka fuys hï wvqmdvqjla
fyda tla úh hq;= hula ;sfí kï lreKdlr ixialdrl uKav,h úoHq;a ;emE,
yryd wu;k fuka b,a,ñ'
ixialdrl uKav,h
kkmaheshkodit@gmail.com

5. f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh úIh yodrK fukau
f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh úIh yodrK fukau
tys kjux fidhñka bosßhg hk ieug msfohs
tys kjux fidhñka bosßhg hk ieug msfohs
f;dr;=re yd ikaksfõok ;dlaIKh úIh yodrK fukau
tys kjux fidhñka bosßhg hk ieug msfohs
msÿu
msÿu
msÿu

6. mgqk
ඒකකය පිටුව
තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය පිළිබඳ සංකල්පය 02
පරිගණකය හැඳින්නීම 23
දත්ත ිරූපණය 47
අංකිත පරිපථ වල මූලිකොංග 65
පරිගණක තමතහයුම් පද්ධති 96
දත්ත සන්නිතේදනය හො ජොලකරණය 141
පද්ධති විශ්තල්ශනය හො පිරිසැලසුම 198
දත්ත සමුදොය කළමනොකරණය 238

7. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 2
නිපුණතාවය 1 - තතාරතුරු හා සන්නනිතේදන තාක්ෂණතේ මූලික සංකල්ප, වර්තමාන දැනුම පාදක සමාජතයහි
දී තයාදා ගන්නනා ආකාරය , එහි භූමිකාව හා උචිත උපතයෝගීතාව සමඟ ගතේශනය කරයි.
1.1 දත්ත වල සහ තතාරතුරු වල මූලික තැනුම් ඒකක හා ඒවාතේ ගති ලක්ෂණ පිලිබඳව
විමර්ශනය කරයි.
දත්ත හා තතාරතුරු යනුතවන්න අදහස් වන්නතන්න තමානවාද?
අප භොවිත කරන පරිගණකයකින්න සිදුවන ප්‍රධොතම කොර්යය වන්නතන්න එයට ඇතුළත් කරනු ලබන දත්ත තහෝ
උපතදස් සැකසුමකට ලක්තකොට තතොරතුරු බවට පත්කිරීමයි. තමහි කියතවන දත්ත යනු තමොනවොද ? ඒ ගැන
අදහසක් ලබො ගැනීමට අපි පහත උදොහරණය භොවිත කරමු. පහත දැක්තවන්නතන්න සිසුන්න දස තදතනකු විසින්න උසස්
තපළ ආර්ික විදයොව විෂයට ලබො ගත් ලකුණු සටහනකි.
ශිෂයයොතේ
නම
ලබො ගත්
ලකුණු
තරණි 65
සංතක්ත් 74
මිෂොද් 83
කොවයො 53
රිස්වොන්න 64
රොජන්න 55
තදේදුණු 43
ප්‍රකොශ් 23
ගතේශො 12
පොතිමො 69
තමම ලකුණු තරො කිරීමකට ලක් කර තනොමැති අතර එක් ශිෂයතයකුතේ ලකුණක් පමණක් තිව ගත් කල ද එම
ලකුණ ගැන අදහසක් ලබො ගත තනොහැකිය.උදොහරණයක් තලස කොවයො ලකුණු 53 ක් ලබො තගන ඇති අතර ඇය
ලබො ගත් ලකුණ තිව ගත් කල ඉහල අගයක් ද නැතතහොත් පහල අගයක් ද යන්නන ගැන ිශ්ිත අදහසක් ලබො
ගත තනොහැකිය.
තමතලස යම් පිළිතවලකට සකසො තනොමැති තිව ගත් කල අර්ථවත් බවක් තනොමැති සංඛ්‍යො, වචන , ශබ්ද ,
මිණුම් තහෝ රූප දත්ත තලස හැඳින්නවිය හැකිය.
දැන්න අපි ඉහත ලකුණු අවතරෝහණ පිළිතවලකට සකසමු. එවිට ඉහලම ලකුණු ලබොගත් සිසුවො තමන්නම එක් එක්
ශිෂයයන්න ලබොගත් ලකුණු අනුව සිටින ස්ථොන පහසුතවන්න හඳුනො ගත හැකිය.
ශිෂයයොතේ
නම
ලබො ගත්
ලකුණු
මිෂොද් 83
සංතක්ත් 74
පොතිමො 69
තරණි 65
රිස්වොන්න 64
රොජන්න 55
කොවයො 53
තදේදුණු 43
ප්‍රකොශ් 23
ගතේශො 12
එතමන්නම විෂතයහි ලබො ගත් ලකුණු වල සොමොනයය ගණනය මගින්න එක් එක් ශිෂයයො ලබො ගත් ලකුණ එයට ඉහල
අගයක් ද පහල අගයක් ද යන්නන පිළිබඳ අදහසක් ලබො ගත හැකිය. උදොහරණයක් තලස කොවයො ලබො ගත් ලකුණ

8. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 3
53 ක් වන බැවින්න විෂතයහි සොමොනයය එම ලකුණ හො සංසන්නදනය කිරීම තුළින්න ඇය ලබොගත් ලකුණ පිලිබඳව
අදහසක් ලබො ගත හැකිය. තම් කොර්යයන්න කිරීම සඳහො දත්ත සැකසුමට ලක් කිරීමට සිදු වන අතර දත්ත තහෝ
උපතදස් සැකසීතමන්න තතොරතුරු ිර්මොණය කර ගත හැකිය.
ශිෂයයොතේ
නම
ලබො ගත් ලකුණු
තරණි 65
සංතක්ත් 74
මිෂොද් 83
කොවයො 53
රිස්වොන්න 64
රොජන්න 55
තදේදුණු 43
ප්‍රකොශ් 23
ගතේශො 12
පොතිමො 69
ලකුණු
සොමොනයය
(65+74+83+53+64+55+43+23+12+69)/10= 54.1
තකතස් නමුත් එකවර ම සංඛ්‍යො වචන , ශබ්ද , මිණුම් තහෝ රූප සමූහයක් දුටු පමණින්න ඒවො දත්ත යනුතවන්න හඳුනො
ගැනීම උිත තනොතේ.
අප පද්ධතියක් හරහො ලබො ගන්නනො තතොරතුරක් ක්‍රියොවලියක ප්‍රතිදොනයක් වුව ද එම තතොරතුර තවනත් ක්‍රියොවලියක්
සඳහො දත්තයක් විය හැකිය. උදොහරණයක් තලස උසස් තපළ විෂයන්න සඳහො විභොගයතේ දී ලබො ගන්නනො ලකුණු
ඇසුරින්න Z ලකුණ ිර්මොණය කර ගන්නනො අතර එම අවස්ථොතේ දී Z ලකුණ තතොරතුරක් තලස සැලකිය හැකි
වුවද එය විශ්ව විදයොල ප්‍රතේශය සඳහො අවශය වන ලකුණ සකසො ගැනීමට දත්තයක් තලස භොවිත කළ හැකිය.
එබැවින්න යම් ක්‍රියොවලියක ආදොන හො ප්‍රතිදොන විමසො බැලීතමන්න දත්ත හො තතොරතුරු පැහැදිලිව හඳුනො ගැනීම කළ
යුතුය.
දත්ත වලට එදිරිව තතාරතුරු
ති තිව ඇති දත්ත වල ප්‍රතයෝජනවත් බව අඩු වුවද ඒවො තතොරතුරු සකස් කර ගැිම සඳහො අවශය තේ. තමම
දත්ත අපට තකොටස් තදකකට වර්ීකරණය කළ හැකිය.
1- ගුණාත්මක දත්ත
මිණුම් ක්‍රම භොවිතතයන්න මැිය තනොහැකි සංඛ්‍යොත්මකව ඉදිරිපත් කිරිමට තනොහැකි දත්ත මින්න අදහස්
තේ. උදො - වර්ණ, රසය, ආදරය, සුවඳ
2- ප්‍රමාණාත්මක දත්ත
මිණුම් ක්‍රම භොවිතතයන්න මැිය හැකි සංඛ්‍යොත්මකව ඉදිරිපත් කිරිමට හැකියොව ඇති දත්ත මින්න අදහස්
තකතර්. තම්වො ගණිතමය කොර්යයන්න සඳහො භොජනය කළ හැකිය.
උදො - ලකුණු , උස , බර , වයස
ගුණාත්මක තතාරතුරක දැකිය හැකි ලක්ෂණ
• අදොල බව
තතොරතුරක් අදොල කොර්යය සඳහො ගැලපිය යුතුය. උදොහරණයක් තලස ශ්‍රී ලංකොතේ ආර්ික වර්ධනය
පිලිබඳව සිදුකරනු ලබන අධයයනයක් සඳහො ශ්‍රී ලංකොතේ මෑත කොලීන සමොජ ආර්ික තතොරතුරු
පරිශීලනය කිරීමට අවශය වන අතර තවනත් රටක් සම්බන්නධතයන්න ලබො ගත් තතොරතුරු ඉහත කොරණය
සඳහො අවශය තනොවනු ඇත.
• කොලීන බව
සියලුම තතොරතුරු යොවත්කොලීන විය යුතු අතර කල්ගත ීතම් දී තතොරතුරු වල වටිනො කම හීන වන
බැවින්න ( තම් පිලිබඳව ඉදිරිතේ දී සොකච්ඡො තකතර් ) කොලීන තතොරතුරු භොවිතය වැදගත් ය.
• ිරවදයතොවය
ිවැරදි තීරණ ලබො ගැනීම සඳහො ිරවදයතොවතයන්න යුතු තතොරතුරු තිබිය යුතු ය.

9. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 4
• පූර්ණත්වය
තතොරතුරක් අසම්පූර්ණ නම් එහි වටිනොකමක් තනොමැත. ිසි පරිදි තීරණ ගැනීම සඳහො පරිපූර්ණ
තතොරතුරු භොවිත කිරීම අතයවශය තේ.
• තත්රුම් ගැනීතම් හැකියොව
තතොරතුරු පහසුතවන්න තත්රුම් ගත හැකි විය යුතුය. ඒ සඳහො භොවිත වන තතොරතුරු පැහැදිලිව තමන්නම
ිරවුල් තලස සටහන්න තකොට තිබීම අවශය තේ.
ගුණොත්මක තතොරතුක් භොවිතතයන්න තීරණ වලට එළඹිය හැකි අතර දැනුම යොවත්කොලීන කිරීමට ද උපකොරීතේ.
දත්ත ජීවන චක්‍රය ( Life Cycle of Data)
දත්ත ිර්මොණය තහෝ ජනනය කර ගැනීමත් එතලස ිර්මොනය කරගනු ලබන දත්ත කළමනොකරණය කර
ගිමින්න තතොරතුරු සකසො ගැනීමත් තවදුරටත් අවශය තනොවන අභොවිත දත්ත පද්ධතිතයන්න ඉවත් කිරීමත් දත්ත
ජීවන චක්‍රය යනුතවන්න අදහස් කතර්.
තම් අනුව අපට දත්ත ජීවන චක්‍රතයහි අවස්ථො තුනක් හඳුනො ගත හැකිය. එනම්,
• දත්ත ිර්මොණය (Data creation)
• දත්ත කළමනොකරණය (Data Management)
• අභොවිත දත්ත ඉවත්කිරීම (Removal of obsolete data) යනුතවි.
1-1 රූපය - දත්ත ජීවන චක්‍රය
දත්ත නිර්මාණය (Data creation)
සැකසුම් කළ යුතු කොර්යය සඳහො අවශය දත්ත පද්ධතිය තවත ලබො දීම තහෝ පද්ධතිය තුළ දත්ත ිර්මොණය කර
ගැනීම දත්ත ිර්මොණය නම් තේ.
දත්ත කළමනාකරණය (Data Management)
දත්ත කළමනොකරණය යනු තතොරතුරු ිර්මොණය කිරීම සපුරොලීම සඳහො අවශය දත්ත ආරක්ෂො සහිතව තබො
ගැනීම හො අවශය පරිදි ලබො ගැනීතම් ක්‍රියොවලියයි.
අභාවිත දත්ත ඉවත් කිරීම. (Removal of obsolete data)
තවදුරටත් සැකසුම් ක්‍රියොවලියට අවශය තනොවන දත්ත එක් රැස්ී තිබිය හැකිය. එතමන්නම කල් ඉකුත් වූ දත්ත ද
සැකසුම් ක්‍රියොවලිතයන්න ඉවත් කළ යුතුය. එවැි දත්ත ඉවත් තකොට සැකසුම් ක්‍රියොවලිය සඳහො අවශය වන දත්ත
පමණක් පවත්වො ගැනීම අභොවිත දත්ත ඉවත් කිරීම නම් තේ.
මහ දත්ත ( Big Data )
වර්තමොනතේ දී සොකච්ඡො වන ඉතො වැදගත් සංකල්පයක් තලස මහ දත්ත සැලකිය හැකිය. තම් පිළිබඳව කතො
කිරීමට ප්‍රථම මො පහත දක්වො ඇති අංක 1-2 රූපය මගින්න කවරක් අදහස් තේදැයි යන්නන මඳක් විමසො බලන්නන.

10. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 5
අංක 1-2 රූපය මහදත්ත ිර්මොණය හො සැකසුම
ඉහත දැක්තවන්නතන්න 2005 හො වසතර් දී හො 2013 වසතර් දී වතිකොනුතේ පැවති ශුද්තධෝත්තම පොප්වහන්නතස් නම්
කිරීතම් උත්සවයට අදොල රූප තදකකි. 2005 වසතර් දී ලබො ගනු ලබන ඡොයොරූපතේ සිටින පිරිස් එම අවස්ථොව
තදස දෑස් දල්වො සිටින අතර ජංගම උපොංග එකකින්න තහෝ තදකකින්න එම අවස්ථොව ඡොයොරූපයට නඟන කිහිප
තදතනකු පමණක් අතරින්න පතර දැකිය හැකිය. තකතස් නමුත් ඉන්න වසර 8 කට පසුව අවස්ථොතවහි විශොල ජංගම
උපොංග රොශියක් දැල්ී ඇති අයුරු ඔබට තපතනනු ඇත. එතලස ලබො ගත්නො ඡොයරූප තහෝ ීඩිතයෝ එතවතල්ම
තබොතහෝ තදතනකු විසින්න සමොජ ජොල හරහො හුවමොරු කරන්නනට ඇතැයි සිතිය හැකිය.ඒවො දකින තවත් කිතුණු
බැතිමතුන්න ඒවො නැවත නැවත තම ජොල වල හුවමොරු කරන්නනට ඇත. තමතලස එකවර විශොල දත්ත ප්‍රමොණයක්
ජනනය වන අතර ඒවො සොමොනයතයන්න අප භොවිත කරන දත්ත සැකසුම් පද්ධති හරහො සැකසීම ද දුෂ්කර තේ.
තමතලස සොම්ප්‍රදොයික දත්ත සැකසුම් මෘදුකොංග වලින්න සැකසිය තනොහැකි සංකීර්ණ සහ විශොල පරිමොණතේ දත්ත
එකතු මහො දත්ත නමින්න හඳුන්නවනු ලැතබ්. තමම දත්ත සැකසීතම් දී ඇති වන අභිතයෝග වන්නතන්න දත්ත ග්‍රහණය
කර ගැනීම , ආචනය , විශ්තල්ශනය කිරීම , තසීම , තබදො ගැනීම , හුවමොරු කිරීම , ප්‍රදර්ශනය කිරීම , විමසීම ,
යොවත්කොලීන කිරීම සහ තතොරතුරු වල තපෞද්ගලිකත්වය රැකීම යනොදියයි.
තතොරතුරු වල ස්වර්ණමය නයොය යනු කුමක්ද?
දත්ත ක්‍රමොණුකූලව සකස් කිරීතමන්න තතොරතුරු ිර්මොණය කළ හැකි බව අප තමයට තපර කතො කළො
මතක ඇති. තමම තතොරතුරු සැම විටම එකම ආකොරයකින්න වටිනොකමක් සපයන්නතන්න තනොමැති අතර කොලය
ගතවත්ම තතොරතුරක ඇති වටිනොකම ක්‍රමතයන්න හීනී යයි. සරල උදොහරණයක් ගත තහොත් 1996 වසතර් දී ශ්‍රී
ලංකොව තලෝක ක්‍රිකට් කුසලොනය දිනො ගැනීම පිළිබඳ පුවත කුසලොනය ජය ගැනීමත් සමඟ රතිඤ්ඤො දල්වමින්න ශ්‍රී
ලංකිකයන්න සියලුම තදනො සැමරූ අතර අද වන විට එය අතීතයට අයත් වූ සිදුීමක් බවට පත්ව තිතබ්. එහි (
තතොරතුතරහි ) ඉහලම වටිනොකම ලැබුතේ ජයග්‍රොහී ලකුණ ලබොගත් අවස්ථොතව දී ය. තතොරතුරක වටිනොකම
Exam Tips:
මහ දත්ත සොම්ප්‍රදොයික දත්ත වලින්න තවනස් වන ආකොරය පිළිබඳව තසොයො බලන්නන. ඒ සඳහො ඔබට
පහත තවබ් අඩවි පරිශිලනය වැදගත් වනු ඇත.
www.guru99.com/what-is-big-data.html

11. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 6
ඉහල යන්නතන්න එය කොලතේ ශූනයට කිට්ටුවන අවස්ථොතේ වන අතර ඉන්න පසු ක්‍රමිකව එහි වටිනොකම අඩුී යොම
සිදුතේ. පහත ප්‍රස්තොරය බලන්නන.
අංක 1-3 රූපය තතොරතුරු වල ස්වර්ණමය නයොය
1.2 දත්ත හො තතොරතුරු , ිර්මොණය , තබදොහැරීම හො කළමනොකරණය සඳහො තොක්ෂණතේ අවශයතොව
විමර්ශනය කරයි.
අපට එදිතනදො ජීවිතතේ දී තීරණ වලට එළඹීම සඳහො තතොරතුරු අවශය තවයි. අනොගතය ගැන පුතරෝකථනයන්න
ලබො ගැනීමට තමන්න ම ප්‍රතිපත්ති හො සැලසුම් සකසො ගැනීම තකතරහි ද තතොරතුරු උපකොරීතේ. දත්ත සකසො
තතොරතුරු ලබො ගැනීම සිදුවන බැවින්න ඒ සඳහො විවිධ ක්‍රම භොවිත කළ යුතු තේ. දත්ත සකසො ගිමින්න තතොරතුරු
ිර්මොණය කර ගැනීම සඳහො ප්‍රධොන වශතයන්න ක්‍රම තදකක් භොවිත තේ. එනම්,
1- හස්තීය ක්‍රම භොවිතය
2- ස්වයංක්‍රීය ක්‍රම භොවිතය තලසිි.
දැන්න අපි තමම ක්‍රම තදතකහි දැකිය හැකි ලක්ෂණ හඳුනො ගිමු.
හස්තීය ක්‍රම භොවිතය ස්වයංක්‍රීය ක්‍රම භොවිතය
සෘජුවම මොනව මැදිහත්ීම මගින්න දත්ත සැකසීම
සිදුීම.
දත්ත අදොනය හො සැකසීම සඳහො අවම මොනව
සහභොගිත්වය
දත්ත සැකසීම සඳහො වැඩි කොලයක් ගත ීම. අඩු කොලයක් ලබො ගිමින්න
කොර්යක්ෂමතොවයකින්න යුතුව දත්ත සැකසීමක්
සිදු කිරීම.
මොනව තදෝෂ ිසො තතොරතුරු වල
විශ්වොසනීයත්වයට බලපෑම් ඇති කිරීම
තදෝෂ අවම කර ගත හැකි අතර ඉහල
විශ්වොසීයත්වයකින්න යුතු ීම.
කොර්යක්ෂමතොව අඩු බැවින්න උසස් තස්වොවක් ලබො
දීම දුෂ්කර ීම
ස්වයංක්‍රීය දත්ත සැකසීම මගින්න හදිසි විකොශන
සංඥො ,අයහපත් කොලගුණය පිලිබඳව අනතුරු
ඇඟීම් උපතදස් ලබො ගත හැකි ීම.තමමඟින්න
පහසුතවන්න මිිස් ජීවිත ගලවො ගැනීමට පවො
හැකියොව ලැබීම
අන්නතර්ජොලය ( Internet )
තලෝකයම අද කුඩො ගම්මොනයක් බවට පත් ව තිතබ්. එක් ස්ථොනයක සිදුවන සිදුීමක් තහෝ දැනුම ිතම්ෂයකින්න
ලබො ගත හැකි ආකොරයට පත්ව තිතබ්. තමතලස තලෝකයම විශ්ව ගම්මොනයක් බවට පත් කිරීම සඳහො තතොරතුරු
හො සන්නිතේදන තොක්ෂණතයහි දියුණුව බලපො තිතබ්. තලොවපුරො විසිරුණු පරිගණක ජොල විශොල ප්‍රමොණයක
එකතුවකින්න අන්නතර්ජොලය ිර්මොණය ී තිතබ්. අන්නතර්ජොලය භොවිතතයන්න අද ිතම්ශයකින්න දැනුම හො තතොරතුරු
ලබො ගත හැකි අතර එහි ආරම්භය හො වර්තමොනතයහි දී ලබො ගත හැකි තස්වො තමොනවොදැයි තසොයොබලමු.
එක්සත් ජනපදතේ, MIT විශ්ව විදයොලතේ J.C.R. Licklider විසින්න 1962 දී පමණ “Galactic Network” නම්
සංකල්පයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී. තවබ් අඩවි භොවිත කරමින්න සෑම තදනොටම ඉක්මින්න දත්ත හො වැඩසටහන්න
තවත ප්‍රතේශ විය හැකි තගෝලීය වශතයන්න අන්නතර් සම්බන්නිත පරිගණක සමූහයක් පිළිබඳව අදහසක් ඔහු ඉදිරිපත්
කළ අතර එය එකල විදයොඥයන්න අතර කතොබහක් ිර්මොණය කතළ්ය.

12. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 7
තම් කොලවකවොනුව වන විට තේ.සී.ආර්. ලික්ලීඩර් හො තරොබට් ඩබ්. තට්ලර් නැමැති පරිගණක පර්තේෂකයන්න
අන්නතර් ක්‍රියොකොරී ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු තසීම සඳහො එකිතනක හො සබැඳුනු තලෝක වයොප්ත ජොලයක් තයෝජනො
කළහ. ඒ හො සමොකොලීනවම එකිතනකින්න තවන්න වූ තභෞතික ජොල අතර ජොලකරණතේ මූලික නීති පර්තේෂණයට
පර්තේෂණ වැඩ සටහන්න ද ආරම්භ තකරිි. තමය පැකැට්ටු හුවමොරු (Packet switching) ක්‍රමතේ වර්ධනයට
තහ්තු විය. තමම පර්තේෂණ වැඩසටහන්නවලට තඩොනල්් ත්විස් (Donald Davies (NPL) තපෝල් බැරන්න (Paul
Baran)හො තලනොර්් ක්තල්යින්න තරොන්න (Leonard Kleinrock ) (MIT) යන පර්තේෂණ වැඩසටහන අයත් තේ.
තමය 1960 හො 1970 අග භොගතේ දී ARPANET, සහ X.25 ඇතුලුව පැකට්ටු හුවමොරු ජොලකරණ කිහිපයක
දියුණුවට මඟ හසර තහළි කතළ්ය.
අංක 1-4 රූපය ARPANET හි වයොප්තිය
ඇත්තටම මුල්කොලතේ දී ආර්පොතනට් ජොලය
භොවිත වූතේ තපන්නටගනය ඇතුළු ඇමරිකොතේ
දත්ත ආරක්ෂො කර ගැනීතම් වයොප්තියක් තලසිි.
තකතස්නමුත් 1980 ගණන්න වන විට රුසියොව හො
ඇමරිකොව අතර තිබූ බල තරඟය ිමො වූ අතර
රුසියොතේ සමොජවොදී ක්‍රමතේ අවසොනය සටහන්න
විය. තම් ිසො තමම ආරක්ෂක ජොලය විශ්ව
විදයොල හො ක්‍රමතයන්න සොමොනය ජනයොට විවෘත
විය. තකතස් නමුත් අන්නතර්ජොලය සොමොනය ජනයො අතර ජනප්‍රිය ීමට බලපෑ ප්‍රමුඛ්‍තම තහ්තුව වූතේ විශ්ව වයොප්ත
ජලතයහි ( WWW- World Wide Web ) ආරම්භයයි. බ්‍රිතොනය ජොතික ශ්‍රීමත් ටිම් බර්න්නස් ලී තම් සඳහො මූලිකත්වය
තගන කටයුතු කතළ්ය.
තලෝක වයොප්ත වියමන ( WWW- World Wide Web )
තලෝක වයොප්ත වියමන යනු අන්නතර්ජොලතයන්න සපයන තස්වොවක් වන අතර අන්නතර්ජොලයට සම්බන්නධ තලොව පුරො
ඇති පරිගණකවල ගබඩො කර ඇති විදුත් තල්ඛ්‍නවල විශොල එකතුවකි. අප ඉහත සඳහන්න කළ පරිදි WWW හි
ිර්මොතෘ තලස සර් ටිම් බර්නර්ස් ලී සලකනු ලැතබ්. WWW භොවිත කරන්නනොට තවබ් අතරික්සුවක් (Web
Browser) හරහො තවබ් අඩවිවලට පිවිසීතම් හැකියොව ඇත. සමොනය ජනතොව අතර වඩො ජනප්‍රිය තකොටස තලෝක
වයොප්ත වියමන වුවද අන්නතර්ජොලය හො සබැඳුන තස්වො රොශියක් දැකිය හැකිය. පහත දැක්තවන්නතන්න එවැි තස්වො
කිහිපයකි.
• WWW
• තගොනු හුවමොරු ියමොවලිය(FTP)
• විදුත් තැපෑල(E-MAIL)
• IRC
• IP Telephone
• IP TV
• Remote login (දුරස්ථ ප්‍රතේශය)
• වළොකුළු පරිගණක( Cloud Computing )
ජංගම සන්නිතේදනය (Mobile communication) සහ ජංගම පරිගණනය (Mobile computing)
දත්ත සන්නිතේදනය සඳහො රැහැන්න සහිත මොධය තමන්නම රැහැන්න රහිත මොධය භොවිත කළ හැකිය. දත්ත
සන්නිතේදනතේ දී රැහැන්න රහිත ක්‍රම භොවිතය ජංගම සන්නිතේදනය (Mobile communication) තලසින්න
හැඳින්නතේ. මුල් කොලතේ දී දත්ත සන්නිතේදන විි තලස ඒක පථ ක්‍රමය භොවිත වූ අතර එහි දී පුද්ගලයන්න
තදතදතනකු අතර පමණක් දත්ත සන්නිතේදනය කර ගත හැකි විය. තකතස් නමුත් එකවර විශොල පිිිරිසක් අතර
From Web:
1971 දී Ray Tomlinson විසින්න පළමුවන විදුත් තැපැල් පණිවිඩය යවන ලදී. එම පණිවිඩය තලස
සටහන්න කරන ලද්තද් qwertyuiop යන්නනයි.

13. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 8
දත්ත සන්නිතේදනය සඳහො විවිධ තොක්ෂණික ක්‍රම හඳුන්නවො දීමට සිදු විය.ඉන්න කිහිපයක් තලස පහත ක්‍රමතේද
භොවිත විය.
• කොලය තබදීතම් බහු ප්‍රතේශය ( Time Division Multiple Access - TDMA)
සමොන සංඛ්‍යොතයන්න භොවිත කරමින්න එකිතනකට තවනස් කොල පරොසයන්න හි දත්ත සම්තේෂණය
තුළින්න එකම මොර්ගයක දත්ත සම්තේෂණය සඳහො තමම ක්‍රම තේද භොවිත තේ. බහුල තලස අංකිත
දුරකථන සන්නිතේදනතේ දී තමම ක්‍රමය භොවිත කරනු ලැතබ්.
• තක්ත තබදීතම් බහු ප්‍රතේශය (Code Division Multiple Access - CDMA)
තමම ක්‍රමතේදය 3G ගුවන්න විදුලි සන්නිතේදන තොක්‍ෂණතේ දී බහුලව භොවිත කරනු ලබයි.
• සංඛ්‍යොත තබදීතම් බහු ප්‍රතේශය (Frequency Division Multiple Access - FDMA)
ප්‍රතිසම දත්ත සංඛ්‍යොත භොවිත වන පද්ධති වල බහුලව තයොදො ගැනුන අතර දත්ත සන්නිතේදනතේ දී
අනනය වූ සංඛ්‍යොතයක් එක් එක් පරිශීලකයොට ලබො දීම තමහි දී සිදුතේ.
තමම ක්‍රම වලට අමතරව ඉහත ක්‍රම මිශ්‍රණතයන්න තැනුණු තදමුහුන්න ක්‍රම ද භොවිත තේ.
ජංගම පරිගණනය යනු දත්ත සන්නිතේදනය කිරීතම් තොක්ෂණයක් වන අතර තභෞතික සම්බන්නධයකින්න
තතොර පරිගණක තහෝ තවනත් සන්නිතේදන උපකරණ භොවිතතයන්න දත්ත සන්නිතේදනය තමහි දී සිදුතේ.
වළොකුළු පරිගණක( Cloud Computing )
ජංගම උපොංග රැහැන්න රහිත මොධය ඔස්තස් සම්බන්නධ ී තමන්නට අවශය තස්වො ලබො ගැනීම හො තතොරතුරු තැන්නපත්
කිරීතම් තවබ් පොදක තස්වොව වළොකුළු පරිගණක සංකල්පය නම් තේ.
වලොකුළු පරිගණකය මගින්න ඉටු තකතරන ප්‍රධොන තස්වො කිහිපයකි
• යටිතල පහසුකම් තස්වොවක් තලස (Infrastructure as a Service)-IaaS
• සංවර්ධන පරිසර තස්වොවක් තලස (Platform as a Service)-PaaS
• මෘදුකොංග තස්වොවක් තලස (Software as a Service) -SaaS
යටිතල පහසුකම් තස්වොවක් තලස -Infrastructure as a Service-(IaaS)
තමමගින්න පරිගණකවල අතථය පරිසරයක් තගොඩනගො තස්වොදොයක පරිගණකවල සහොය තුළින්න දත්ත ගබඩො
කිරීමට අවශය අවකොශය ලබොදීම සහ ස්ථොපනය කර ඇති විශොල දත්ත මධයස්ථොන හරහො විවිධ සම්පත් ලබො දීම
සිදුතකතර්.
උදො- iCloud , Google Docs පහසුකම් හරහො තම පරිගණකතේ තහෝ ජංගම දුරකථනතයහි ධොරිතොව වැඩි
තනොකර අවශය වන තගොණු අන්නතර්ජොලතයහි ගබඩො කර ගබො ගත හැකිය.
සංවර්ධන පරිසර තස්වොවක් තලස - Platform as a Service (PaaS)
තමම තස්වය මූලික ව ම මෘදුකොංග සංවර්ධනය සහ මෘදුකොංග ධොවනය සඳහො අවශය පරිසරයක් ලබො දීතම්
අරමුණින්න ක්‍රියොත්මක තේ. තමතහයුම් පද්ධතිය තුළ පරිගණක භොෂො පරිසරය, දත්ත සමුදොය සහ තවබ් තස්වොදොයක
පරිගණක යන පහසුකම් සියල්ල තස්වොලොභියොහට තමමගින්න ලබො ගත හැකි ය.
උදො- අන්නතර්ජොලය පොදක කර ගිමින්න තමතයුම් පද්ධති හො සම්පොදක වර්ග භොවිත තකොට මෘදුකොංග ිර්මොණය
සඳහො වලොකුළු පරිගණක තස්වො භොවිත කරනු ලැතබ්.
සංවර්ධන පරිසර තස්වොවක් තලස - Software as a Service (SaaS)
තස්වොලොභියොට අවශය තයදුම් මෘදුකොංග ස්ථොපනය තනොකර වලොකුළ තනොතහොත් අන්නතර්ජොලය තුළ ස්ථොපනය
කර ඇති මෘදුකොංග භොවිත කිරීමට පහසුකම් සලසයි.එහි දී විතශ්ෂතයන්න මෘදුකොංග සංවර්ධකයන්නට මෘදුකොංග
ිපදීමට අවශය දෘඪොංග සහ සංවර්ධක මෘදුකොංග මිල දී ගැනීතම් දී සහ කළමනොකරණතේ දී දැරීමට සිදු වන
පිරිවැය සහ සංකීර්ණත්වය විශොල වශතයන්න අඩු කර ගත හැකි ය. උදො- Office online, Google Docs වැි
මෘදුකොංග පරිගණකතයහි ස්ථොපනය කිරීතමන්න තතොරව අන්නතර්ජොලය පොදක කර ගිමින්න ක්‍රියොත්මක කිරීතමහි
පහසුකම් සලසො දී තිතබ්.

14. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 9
1.3 තතොරතුරු ිර්මොණය කිරීතම් වියුක්ත ආකෘතියක් තගොඩනඟො තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණය
සමඟ එහි අනුකූලතොව අගයයි.
යම් අරමුණක් සොක්ෂොත් කර ගැනීම සඳහො එක් කරගන්නනො ලද සංඝඨක සමූහයක එකතුවක් පද්ධතියක් තලස
හැඳින්නතේ. පොසලක් පද්ධතියක් තලස සැලකුව තහොත් එහි අරමුණ වන්නතන්න සමබර තපෞරෂයකින්න තහබි
පුද්ගයකු බිහි කිරීමයි. එම අරමුණ ඉටු කර ගැනීම සඳහො පොසල් පද්ධතිතයහි විශොල සංඝඨක ප්‍රමොණයක්
භොවිතතේ( උදො - ගුරුවරු, තපළ තපොත්, රජතයන්න ලබො තදන ප්‍රතිපොදන..... ) තමතලස පද්ධති රොශියක්
සඳහො උදොහරණ සපයො ගත හැකි අතර පරිගණකය යනු ද පද්ධතියකි. පරිගණක පද්ධතියක අරමුණ
වන්නතන්න දත්ත සකසො තතොරතුරු බවට පත් කර ගැනීමයි.
අංකිත පරිගණකයක් ගත තහොත් එමඟින්න සිදු කරනු ලබන කොර්යයන්න පහක් හඳුනො ගත හැකිය.
1. ආදොනයන්න තලස දත්ත තහෝ උපතදස් ලබො ගැනීම
2. දත්ත සහ උපතදස් ගබඩො කර තබො තගන අවශය අවස්ථො වලදී සැකසුම සඳහො ලබො දීම
3. දත්ත සකස් කර ප්‍රතයෝජනවත් තලස භොවිත කළ හැකි තතොරතුරු බවට පත් කිරීම
4. ප්‍රතිදොනයන්න ලබො දීම
5. අප කතො කළ ඉහත පියවර 4 පොලනය කිරීම.
ඉහත අවස්ථො අනුව අපට තතොරතුරු පිළිබඳ වියුක්ත ආකෘතිය පහත සටහන මගින්න දැක්විය හැකිය.
අංක 1-5 රූපය තතොරතුරු පිළිබඳ වියුක්ත ආකෘතිය
1.4- පරිගණක පද්ධතියක මූලික සංරචක තතෝරො වර්ීකරණය කරනු ලබයි.
පරිගණක පද්ධතියක් දෘඪොංග , මෘදුකොංග , ස්ිරොංග වලට අමතරව ජීවොංග එනම් ඒවො භොවිත කරන්නනන්න තගන්න
ද සමන්නවිත තේ.
දෘඪොංග
පරිගණක පද්ධතියක ඇති තභෞතිකව දැකිය හැකි උපොංග දෘඪොංග තලස හැඳින්නවිය හැකිය. ආදොන , ප්‍රතිදොන
ආචයනය , ජොලකරණ උපොංග තහෝ මතක උපොංග තලස දෘඪොංග උපොංග පැවතිය හැකිය. තමම දෘඪොංග උපොංග
පරිගණකයට සම්බන්නධ කරනු ලබන්නතන්න මේපුවරුව නම් පරිපථයක් හරහො වන අතර ඇතැම් දෘඪංග වලට
මේපුවරුව හරහො විදුලිය ලබො තගන ක්‍රියො කළ හැකි අතර ඇතැම් ඒවොට බොහිරව විදුලිය සැපයිය යුතු තවයි. දැන්න
අප දෘඪොංග උපොංග කිහිපයක් ඒවොතේ වර්ීකරණයන්නට අනුව යමින්න හඳුනො ගිමු.
ආදොන උපොංග
පරිගණක පද්ධතියකට දත්ත තහෝ උපතදස් ලබො දීම සඳහො භොවිත වන උපොංග ආදොන උපොංග තලස හැඳින්නතේ.
උදො - යතුරු පුවරුව, ස්පර්ශක පුවරුව, මූසිකය, සුපරීක්ෂකය,තමතහයුම් යටිය මින්න කිහිපයක් වන අතර ආදොන
උපොංග කිහිපයක ක්‍රියොතොරීත්වය දැන්න අපි හඳුනො ගිමු.
ආදොන සැකසීම ප්‍රතිදොනය

15. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 10
සුපරීක්ෂකය
පරිගණක පද්ධතියක් තුළට රූපයක් තහෝ තල්ඛ්‍නයක් අංකිත
පිටපතක් තලස ලබො ගැනීම සඳහො සුපරීක්ෂකය භොවිත කළ
හැකිය. සුපරීක්ෂක වල දැකිය හැකි ප්‍රකොශ අනුලක්ෂණ
සංඡොනනය ( OCR ) තොක්ෂණය මගින්න තල්ඛ්‍නයක ඇති අක්ෂර
එතලසම පරිගණක පද්ධතියකට ලබො ගැනීතම් හැකියොව ද
පවතී.
අංක 1-6 රූපය OCR තොක්ෂණය
චුම්බක තීන්නත අනුලක්ෂණ කියවනය (MICR)
තචක්පත් වල අංකය මුද්‍රණය කර ඇත්තත් විතශ්ෂිත චුම්බක තීන්නත
වර්ගයකිි. එම තචක්පත් අංකය කියවො එහි ිරවදයතොව හඳුනො
ගැනීමට චුම්බක තීන්නත අනුලක්ෂණ කියවනය (MICR) භොවිත තේ.
අංක 1-7 රූපය MICR තොක්ෂණය
තීරු තක්ත කියවනය (Bar Code Reader)
තීරු තක්තයක අඩංගු විස්තර කියවො( උදො - මිල, ිෂ්පොදිත රට වැි ) ලබො ගැනීමට තීරුතක්ත කියවනය උපකොරී
තේ.
ප්‍රතිදොන උපොංග ( Output Devices )
පරිගණක පද්ධතියක් මගින්න සකසන ලද දත්ත තතොරතුරු තලස ලබො දීම සඳහො ප්‍රතිදොන උපොංග භොවිත තේ.
ඒවොතේ ප්‍රතිදොනය කරන ස්වභොවය මත ආකොර තුනකින්න සමන්නවිත තේ.
1- මෘදු පිටපත් ලබො තදන උපොංග ( උදො - පරිගණක තිරය, බහුමොධය ප්‍රක්තෂ්පණ යන්නරය )
2- දෘඪ පිටපත් ලබො තදන උපොංග ( උදො - පරිගණක මුද්‍රණ යන්නරය )
3- ශබ්දය තලස ලබො තදන උපොංග ( උදො - ස්ීකර ( නොදකය ))
තම් අතරින්න මෘදු පිටපත් ලබො තදන උපොංගයක් වන පරිගණක
තිර ඉතො වැදගත් වන අතර ඒවො සඳහො භොවිත කරනු ලබන
තොක්ෂණය අනුව ආකොර තුනක පරිගණක තිර දැකිය හැකිය.
• කැතතෝඩ කිරණ නල සහිත පරිගණක තිර ( CRT )
තමවැි පරිගණක තිරයක රූප ිර්මොණය කරනු ලබන්නතන්න
තේගතයන්න විදිනු ලබන ඉතලක්තරෝන ඇසුරිි. පරිගණක
තිරයක භොවිත වන ප්‍රධොන වර්ණ තුන වන RGB (Red, Green,
Blue ) සංතයෝජනතයන්න තමවැි තිරයක වර්ණ ිර්මොණය වන
අතර කුඩො තිත් නැතතහොත් පික්සල භොවිතතයන්න ිර්මොණය වන
රූපයක විතේදනය මත පරිගණක තිරතයහි ිර්මොණය වන
ප්‍රතිරූපතයහි ගුණොත්මකබව තීරණය තේ.
අංක 1-7 රූපය CRT තිරයක ක්‍රියොකොරීත්වය
• ද්‍රව ස්ඵටික තිර සහිත පරිගණක තිර ( LCD )
• ආතලෝක විතමෝචක දිතයෝඩ සහිත පරිගණක තිර ( LED )
මතක උපොංග
පරිගණක මතක උපොංග ප්‍රධොන වශතයන්න ආකොර තදකකට වර්ීකරණය කළ හැකිය.

16. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 11
1. ප්‍රොථමික මතකය / ප්‍රධොන මතකය
සීමිත ධොරිතොවක් ඇති මතකයකි. මධය සැකසුම් ඒකකයට තකළින්නම ප්‍රතේශ විය හැකි මතකයක්
තලස ද සැලකිය හැකිය. සැකසුම් ක්‍රියොවලිය කිරීම සඳහො අවශය වන දත්ත උපතදස් තකටි කොලීනව
තබො ගත හැකි අතර විදුලිබලය මත රඳො පවතින නශය මතකයක් තලස ද සැලකිය හැකිය.
සොමොනයතයන්න තමය අර්ධ සන්නනොයක භොවිතතයන්න සකස් කර තගන ඇත.
2. ද්විතීක මතකය
පරිගණක පද්ධතියක ඇති ප්‍රමොණතයන්න විශොල විදුලියමත රඳො තනොපවතින මතකයකි. වැඩසහන්න
දිගුකොලීනව ගබඩො කර තබො ගැනීමට උපකොරීතේ.තේගය අතින්න ගත් කල ප්‍රොථමික මතකයට
සොතප්ක්ෂව තබතහවින්න මන්නදගොමී තේ.
3. චොරක නැතතහොත් සංිත මතකය
ප්‍රධොන මතකය හො මධය සැකසුම් ඒකකය අතර අතරමැදිතයකු තලස ක්‍රියොකරන ඉතො තේගවත්
මතකයකි. මධය සැකසුම් ඒකකය මගින්න ිරන්නතරතයන්න භොවිත කරන දත්ත හො වැඩසටහන්න
තොවකොලිකව තබො ගිමින්න ක්‍රියො කරයි. අර්ධ සන්නනොයක ඇසුරින්න ිර්මොණය ී ඇති තමම මතකය
නශය මතකයකි.
දත්ත හො උපතදස් ගබඩො කිරීම සඳහො මතකය භොවිත කරනු ලැතබ්. පරිගණක පද්ධතියක ගබඩො කිරීමට ඇති ඉඩ
පරිගණක මතකය තලස හැඳින්නතේ. සැකසීමට ඇති දත්ත හො ඒ සඳහො අවශය උපතදස් ද තමහි ගබඩො තේ. මතකය
කුඩො තකොටස් තලස විශොල ප්‍රමොණයක් තබදො ඇති අතර ඒවො මතක තකෝෂ තලස හැඳින්නතේ. එක් එක් මතක
තකෝෂයක් අනනයව හඳුනො ගැනීම සඳහො ලිපි තයොමුවක් තිතබ්.
සැකසුම් උපොංග
පරිගණක පද්ධතියක සැකසුම් කොර්යයන්න සිදු කිරීම සඳහො භොවිත වන අතප් තමොලයට සමොන කළ හැකි උපොංගය
වන්නතන්න මධය සැකසුම් ඒකකයයි. එය ප්‍රධොන අංග 3 ක එකතුවකි. එනම්,
1. මතක තරජිස්ටර
මධය සැකසුම් ඒකකය තුළ පිහිටො ඇති ඉතො තේගවත්ම මතකයයි. අංක ගණිතමය හො තොර්කික ඒකකය
තුළ ක්‍රියොත්මක තවමින්න එයට අවශය මතකය තොවකොලිව රඳවො තබො ගනු ලබයි.
2. අංක ගණිතමය හො තොර්කික ඒකකය
සියලු ම වර්ගතේ අංක ගණිතමය හො තොර්කික ක්‍රියො සිදු කරයි.
3. පොලන ඒකකය
පරිගණක පද්ධතිතේ සියලුම උපක්‍රම පොලනය කරයි.
ජොලකරණ උපොංග
පරිගණක ජොලයක දත්ත සන්නිතේදනය හො අන්නතර් ක්‍රියොකොරීත්වය සඳහො උදේ වන උපොංග ජොලකරණ උපොංග
නම් තේ.
උදො - ජොලකරණ අතුරු මුහුණත් කෝපත්, ජොලකරණ නොභිය, ජොලකරණ ස්විචය, මොර්ගකය මින්න කිහිපයකි.
පරිගණක මෘදුකොංග
යම් ිශ්ිත කොර්යයක් සිදු කිරීම සඳහො ලියන ලද උපතදස් සමූහයකින්න සමන්නවිත වැඩ සටහනක් මෘදුකොංගයක්
තලස හැඳින්නවිය හැකිය. මෘදුකොංග ඒවොතේ ස්වභොවය අනුව පද්ධති මෘදුකොංග හො තයදවුම් මෘදුකොංග තලස තකොටස්
තදකකට තබදිය හැකිය.
පද්ධති මෘදුකොංග
තමම වර්ග තදකින්න පරිගණක පද්ධතියක ක්‍රියොකොරීත්වයට අතයවශය තේ. පද්ධති මෘදුකොංග සැලසුම්කර ඇත්තත්
පරිගණක පද්ධතියක පොලනයට හො එහි මෘදුකොංග ක්‍රියොත්මක ීමට සහ පරිශීලකයොට පද්ධතිය සමඟ ගනුතදනු
කිරීමට අවශය පසු බිම සකසො දීම සඳහො ය.
පද්ධති මෘදුකොංග පහත පරිදි වර්ීකරණය කළ හැකිය.
1- තමතහයුම් පද්ධති
පරිගණක දෘඪොංග හො පරිශීලකයො සමඟ සම්බන්නධතොවය තගොඩනැංීම සඳහො තමතහයුම් පද්ධති
උපකොරීතේ.
උදො - Windows , Linux , Mac OS , Android , iOS

17. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 12
2- උපතයෝීතො මෘදුකොංග
තමතහයුම් පද්ධතියක කටයුතු කොර්යක්ෂම කිරීම සඳහො භොවිත වන මෘදුකොංග මින්න අදහස් තකතර්.
උදො -
උපස්ථ මෘදුකොංග (Backup) -
ඩිස්ක සුපරීක්ෂණය (Disk checking)
ඩිස්ක ප්‍රතිභොීකරණය (Disk Defragmenter)
ධොවක ඵලවුම් මෘදුකොංග (Device Drivers)
ප්‍රතිවවරස් මෘදුකොංග(Antivirus software)
3- භොෂො පරිවර්තක මෘදුකොංග
පරිගණක භොෂොවක් ආශ්‍රතයන්න ලියන ලද වැඩසටහනක් යන්නර භොෂොවට පරිවර්තනය සඳහො භොෂො
පරිවර්තක මෘදුකොංග භොවිත තකතර්.
උදො- එතසම්බ්ලර,අර්ථ විනයොසක හො සම්පොදක
තයදවුම් මෘදුකොංග ( Application Software )
විතශ්ෂිත පරිසරයක යම් ිශ්ිත අවශයතො සපුරො ගැනීම සඳහො ලියන ලද වැඩසටහන්න තයදවුම් මෘදුකොංග තලස
හැඳින්නවිය හැකිය. තම්වො Application Software නැතතහොත් Apps තලස තබොතහෝ තදනො අතර ප්‍රචලිතය. සරල
උදොහරණයක් ගත තහොත් පරිගණකය භොවිත කර ලිපි තල්ඛ්‍න ිර්මොණය කරන අතයකුට ඒ සඳහො ම සකසන
ලද Microsoft Word තහෝ Library office Writer වැි මෘදුකොංගයක් වැගත් වන අතර පරිගණකය භොවිත තකොට
සංීතයට සවන්න තදන අතයක් හට ඒ සඳහො ම සුවිතශ්ෂී තකොට තනන ලද VLC Media ,Power DVD... වැි
මෘදුකොංග අවශය වනු ඇත. තම්වො තපොදුතේ තයදවුම් මෘදුකොංග යටතට අයත් තේ.
අප භොවිත කරනු ලබන මෘදුකොංග ඒවොතේ ඉදිරිපත් කරනු ලබන ස්වභොවය අනුව වර්ග තදකකට තබදිය හැකිය.
1- විවෘත මූලොශ්‍ර මෘදුකොංග
2- හිමිකම් සහිත මෘදුකොංග යනුතවි
විවෘත මූලොශ්‍ර මෘදුකොංග
තබොතහෝ විට තනොමිතල්ම අන්නතර්ජොලය හරහො ලබො ගත හැකි තමම මෘදුකොංග සමඟ අවශය නම් ප්‍රභව තක්තය ද
ලබො ගත හැකිය. තමහි ඇති ප්‍රධොනතම වොසිය වන්නතන්න තමම ප්‍රභව තක්ත පරිශීලකයොට රුි පරිදි තවනස් කර
ගැනීතමහි අවසරය ලැබීමයි.
උදො- Linux, Open office, Joomla
හිමිකම් සහිත මෘදුකොංග
තම්වො මිල දී තගන භොවිත කළ යුතු අතර එතලස මිල දී ගත් තැනැත්තොට තහෝ සමොගම සඳහො පමණක් භොවිතතේ
අවසරය ලැතබ්. තකතස් තවතත් තමවැි වොිජය මෘදුකොංග වල ප්‍රභව තක්ත පරිශීලකයන්නට ලබො දීමක් සිදු
තනොවන බැවින්න යම් තවනස් කර ගැනීමක් සඳහො එහි ිෂ්පොදන ආයතනතයහි සහය අවශය තේ.
උදො- Windows OS, Microsoft Office, Adobe Photoshop 2020
ස්ිරොංග
දෘඪොංගයක් ක්‍රියොත්මක කිරීමට අවශය උපතදස් ලියො ඇති ිහිත වැඩසටහනක් ( දෘඪොංගයට එක්තකොට ඇති )
තලස ස්ිරොංග හැඳින්නවිය හැකිය. පරිගණක පද්ධතියක් පණ ගැන්නීම සඳහො ROM Chip එකට අන්නතර්ගත කර
ඇති වැඩසටහන තමයට ිදසුනක් තලස දැක්විය හැකිය.
ජීවොංග
පරිගණක පද්ධතියක් භොවිත කරනු ලබන පරිශීලකයන්න ජීවංග තලස හැඳින්නවිය හැකිය. පරිශීලකයන්න පද්ධති
පරිශීලකයන්න හො අවසන්න පරිශීලකයන්න තලස තකොටස් තදකකට වර්ීකරණය කළ හැකිය.

18. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 13
1.5 - දත්ත සැකසීතම් ක්‍රියොකොරකම් විශ්තල්ශනය කරයි.
දත්ත සැකසීතමන්න තතොරතුරු ිර්මොණය කර ගත හැකි බව අප තමයට ඉහත දී කතො කළො ඔබට මතක ඇති. දත්ත
සැකසීතම් ක්‍රියොවලිය දත්ත සැකසුම් ජීවන චක්‍රය යනුතවන්න අදහස්තේ. එය පහත පියවර වල චක්‍රීය ක්‍රියොවලියකි
එනම්,
• දත්ත එක් රැස්කිරීම
• දත්ත වලංගුකරණය
• දත්ත සැකසුම
• දත්ත ප්‍රතිදොනය
• දත්ත ආචයනය යනුතවි.
දත්ත එක් රැස් කිරීම සඳහො හස්තීය ක්‍රම , අර්ධ ස්වයංක්‍රීය හො ස්වයංක්‍රීය ක්‍රම භොවිත තේ. ස්වයංක්‍රීය ක්‍රම වල දී
මොනව මැදිහත් ීමක් තනොමැති උපකරණ ( උදො - සංතේදක , ලගුර වැි) හරහො දත්ත එක්රැස් කර ගැනීම සිදුතේ.
දත්ත එක්රැස් කර ගැනීම සඳහො භොවිත කළ හැකි දත්ත රැස්කිරීතම් ක්‍රම තේද කිහිපයකි , සම්මුඛ්‍ සොකච්ඡො,
ප්‍රශ්නොවලි, ියැදි භොවිතය , වොර්තො හො ලිපි තගොණු භොවිතය, මූලොදර්ශ භොවිතය තමන්නම ිරීක්ෂනය ද ඉන්න
කිහිපයකි. විදයොත්මක ක්‍රම අනුගමනය කරමින්න ඉහත හස්තීය තහෝ අර්ධ ස්වයංක්‍රීය තහෝ ස්වයංක්‍රීය ක්‍රම
අනුගමනය කරමින්න ප්‍රශ්නොවලි ිර්මොණය තකොට දත්ත රැස්කර ගත හැකි ය. එතලස තනන ලද ප්‍රශ්නොවලි මගින්න
තේගවත් තමන්නම විශ්වොසදොයක තලස පහසුතවන්න දත්ත එක් රැස් කර ගත හැකිය.
අර්ධ ස්වයංක්‍රීය දත්ත එක්රැස් කර ගැනීම යනු අඩු මොනව සම්බන්නධයක් ( උදො - අදොල උපකරණය එල්ල කිරීම
තහෝ ක්‍රියොකරීම සඳහො මොනව සහභොගිත්වයක් තයොදො ගැනීමයි) භොවිත කරමින්න තයොදො ගැතනන ප්‍රකොශ සලකුණු
සංජොනනය ( OMR ), ප්‍රකොශ අක්ෂර සංඡොනනය (OCR) , චුම්බක තීන්නත අනුලක්ෂණ කියවනය (MICR)
උපකරණ තලස හැඳින්නවිය හැකිය.
( තමම උපොංග කිහිපයක් ගැන අප ආදොන උපොංග යටතත් කතො කතළමු )
අංක 1-8 රූපය අර්ධ ස්වයංක්‍රීය දත්ත ආදොන උපක්‍රම කිහිපයක්
දැන්න අපි ඉහත දී කතො තනොකළ තවත් අර්ධ ස්වයංක්‍රීය උපකරණ කිහිපයක් ගැන හඳුනො ගිමු.
චුම්බක පටි කියවනය ( Magnetic Strip Reader )
ඇතැම් ATM කෝපත් වල දත්ත රඳවො තබො ගැනීම සඳහො චුම්බක පටියක් භොවිත කරන අතර එහි ගබඩො කර
ඇති දත්ත කියවො ලබො ගැනීමට චුම්බක පටි කියවනය ( Magnetic Strip Reader ) භොවිත කරනු ලැතබ්. තකතස්
තවතත් තමම ක්‍රමයට වඩො ආරක්ෂිත ක්‍රමයක් තලස සැලතකන තවනම ිප් එකක දත්ත රැඳීතම් තොක්ෂණය
බහුලව දැන්න ණය වර පත් වල හො හර කෝපත් වල භොවිත කරනු ලැතබ්.
ස්වයංක්‍රීය ක්‍රම
මොනව මැදිහත් ීමක් තනොමැති සංතේදක තහෝ ලඝුර ස්වයංක්‍රීය ක්‍රම තලස දත්ත රැස්කර ගැනීමට තයොදො ගනු
ලැතබ්.

19. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 14
සංතේදක
පරිසරතේ සිදුවන තභෞතික තවනස්කම් ( සංතේදන ) හඳුනො ගැනීම සඳහොත් ඒ මගින්න දත්ත ආදොනය / සංඥො
ිපදීම සිදු කරනු ලබන ඉතලක්තරොික උපොංගයක් තලස සංතේදක (Sensors) හඳුන්නවො දිය හැකිය. විවිධ
වර්ගතේ සංතේදක භොවිත වනු දැකිය හැකිය. තම් අතර උෂ්ණත්ව සංතේදක (Temperature Sensors), තොප
සංතේදක (Heat Sensors), කම්පන සංතේදක (Vibrate Sensors), ආතලෝක සංතේදක (Light Sensors), ීඩන
සංතේදක (Pressure Sensors) වැි සංතේදක නීන ඉතලක්තරොික උපකරණ වල (දුරකථන, තමෝටර් රථ )
දැකිය හැක.
අංක 1-9 රූපය නූතන තමෝටර් රථයක භොවිත වන විවිධ වර්ගතේ සංතේදක
ලඝුර (Logger / Recorder)
කුඩො පරිගණක යන්නරයකට සම කළ හැකි තමය මිතලන්න අිකය. ඉතලක්තරොික උපොංගයක් වන අතර
තමමගින්න දත්ත ලියො තැන්නපත් කීරීම තහෝ සටහන්න කර ගැනීම සිදු කරයි. තමහි ඇති සංතේදක (Sensors) මගින්න
දත්ත / සංතේදක ලබො ගියි.
දත්ත වලංගුතා ක්‍රම
ඇතුළත් කරනු ලබන දත්ත සතය වශතයන්නම අදොල කොරණොව සඳහො ගැලතප් ද යන්නන විමසො බැලීම තමහිදී සිදුතේ
වර්ග පරීක්ෂාව (Type Check)
දත්ත තගොණුවක ඇතුළත් කරනු ලබන දත්ත ළමුන්නතේ ලකුණු නම් ඒවො සංඛ්‍යො විය යුතුය. තමතලස ඇතුළත්
කරන දත්ත අදොල වර්ගයටම අයත් දැයි යන්නන පරීක්ෂො කර බැලීම වර්ග පරීක්ෂොව නම් තේ.
ඇතිබව පරීක්ෂොව ( Presence Check)
දත්ත ඇතුළත් කිරීතම් දී අිවොර්යතයන්නම ඇතුළත් කළ යුතු දත්ත තිතබ්ද යන්නන පරීක්ෂො කිරීම ඇතිබව පරීක්ෂොව
නම් තේ. උදොහරණයක් තලස දත්ත පොදකයක දත්ත ඇතුළු කිරීතම් දී ප්‍රොථමික යතුරට අදොල දත්ත
අිවොර්යතයන්නම ඇතුළු කළ යුතුය.
තසෝදිසි සංඛ්‍ාංක භාවිතය (Check Digits)
ඇතුළු කරනු ලබන දත්ත වල ියමිත ප්‍රමොණයකින්න යුතු ද යන්නන පරීක්ෂො කර බැලීම මින්න අදහස් තේ
උදො- ජොතික හැඳුනුම්පත් අංකයක් ඇතුළත් කළ යුතු තීරුවක අංක අංක 9 තහෝ 11 ක් ඇතුළත් ද යන්නන.
881221600 තහෝ 19881221600

20. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 15
දත්ත ආදොන ආකොර
දත්ත ආදොන ආකොර රොශියක් ඒවොතේ ස්වභොවය අනුව හඳුනො ගත හැකි අතර ඉන්න කිහිපයක් පහත පරිදි හදුනො ගත
හැකිය.
1- සෘජු ආකොර (Direct) හො දුරස්ථ (Remote) ආකොර
පුද්ගල මැදිහත් ීමකින්න තතොරව තකලින්නම පරිගණ පද්ධතියකට දත්ත ආදොනය කරනු ලබන ක්‍රම සෘජු
ආකොර දත්ත ආදොයනය තලස හැඳින්නතේ.
දුරස්ථ දත්ත ආදොන ආකොර වඩොත් ිර්මොණය කර ඇත්තත් දත්ත ගබඩො කර තබො ගැනීම සඳහො වන
අතර භූතගෝලීය ප්‍රතද්ශ වල දත්ත ගබඩොකර තබො තගන ඒවො භොවිත කිරීම සඳහො තමම ක්‍රමය
විතශ්ෂතයන්නම සැලසුම් කර තිතබ්.
2- මොර්ගගත (Online) හො මොර්ග අපගත (Offline) ආකොර
යම් ගනුතදනුවක් තහෝ ක්‍රියොවලියක් සිදුවන අවස්ථොතේ දී ම දත්ත ආදොනය සිදුීම මොර්ගගත දත්ත ආදොන
ආකොර තලස හැඳින්නතේ. උදොහරණයක් තලස අන්නතර්ජොලය හරහො තගීමක් සිදුකරන අවසථොතේ දී අදොල
ණයවරපත් විස්තර පද්ධතියට ඇතුළු තකොට ගනුතදනුව සිදු කළ යුතු අතර එම අවස්ථොතේ දී එහි
ිරවදයතොව පරීක්ෂො කිරීතමන්න අනතුරුව ගනුතදනුව කර අවසන්න කළ හැකි ය.
මොර්ග අපගත ක්‍රමතේ දී කොේඩ වශතයන්න යම් යම් ිශ්ිත අවස්ථො වල දී දත්ත ආදොනය සිදු වන අතර
ඉන්න අනතුරුව දත්ත සැකසීතම් කොර්යය සිදුතේ.
3- කොේඩ සැකසීම හො තත්කොලීන සැකසුම
දත්ත ආදොනය හො සැකසුම කොේඩ වශතයන්න සිදු කිරීම තමහි දී සිදුතේ. ආයතනයක වැටුප් සකසන
ක්‍රියොවලිය ගත තහොත් එක් එක් තස්වකයොතේ දත්ත ඇතුළු තකොට මූලික වැටුපට අදොලව එක් කළ යුතු
දීමනො තමන්නම අඩු කිරීම කිරීතමන්න අනතුරුව අවසන්න වැටුප සැකසීම සිදුතේ. තමය යම් යම් අවස්ථොව
වලදී පද්ධතියට අදොල දත්ත ඇතුළු තකොට ිශ්ිත දිනයක දී අවසන්න වැටුප සැකසීම සිදු කරනු ලැතබ්.
දත්ත ආදොනය , සැකසීම හො ප්‍රතිදොනය සමොන්නතර ක්‍රියොවලියක් තලස සිදු කිරීම තත්කොලීන සැකසුතම් දී
සිදුතේ. ගුවන්න ගමන්න සඳහො ටිකට් පත් තවන්න කිරීම, පරිගණක පොදක ස්වයංක්‍රීය ිෂ්පදොන ක්‍රියොවලියක්,
නයෂ්ික බලොගොර වැි කටයුතු වල දී තමන්නම ස්වයංක්‍රීය වොහන ධොවන පද්ධති වල ද තත්කොලීන
සැකසුම් පද්ධති දැකිය හැකිය.
ස්වයංක්‍රීය පොලන පද්ධතියක් සඳහො වැඩිදුර දැන ගැනීමට බලන්නන - www.tesla.com/autopilot
ප්‍රතිදොන ක්‍රම
පරිගණක පද්ධතියක් භොවිතතයන්න සකසන ලද දත්ත තතොරතුරු බවට තපරලො ලබො දීමට ප්‍රතිදොන උපක්‍රම භොවිත
කළ හැකිය. ප්‍රතිදොන උපොංග ඒවො තේ ස්වභොවය අනුව මෘදු පිටපත් ලබො තදන උපොංග , දෘඪ පිටපත් ලබො තදන
උපොංග හො ශබ්දය තලස ප්‍රතිදොනයන්න ලබො තදන උපොංග තලස වර්ීකරණය කළ හැකිය.
ගබඩො කිරීතම් උපක්‍රම
පරිගණක පද්ධතියක තතොරතුරු හො වැඩසටහන්න නැවත ලබො ගැනීම සඳහො ගබඩො කර තබො ගත යුතුව ඇත. දෘඪ
තැටි , සංයුක්ත තැටි , සංඛ්‍යොංක බහු විධ තැටි , සැනලි මතක ධොවක වැි උපොංග වල ගබඩො කළ හැකි ය.
නැතතහොත් අප ඉහත දී කතො කළ පරිදි වලොකුළු පරිගණන සංකල්පය භොවිත කරමින්න අන්නතර්ජොලතයහි පිහිටුවො
ඇති තස්වොදොයක පරිගණක වල ගබඩො තකොට තබො ගත හැකිය. තමම තදවන ක්‍රමතේ දී දත්ත ගබඩො කිරීමට
තමන්නම ලබො ගැනීමට අඛ්‍ේඩ අන්නතර්ජොල සම්බන්නධයක් අවශය තේ.
1.6 - විවිධ වසම් තුළ , තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණය තයදවුම් විමර්ශනය කරයි.
තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණය අඩුවැඩි වශතයන්න සෑම ක්තෂ්රයකම පොතහ් විහිදී තිතබ්. එම ක්තෂ්ර වල
ඵලදොයීතොව නංවමින්න කටයුතු කිරීම සඳහො තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණ තයදවුම් භොවිත වන ආකොරය
මඳක් විමසො බලමු.
තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණය භොවිත වන ක්තෂ්ර කිහිපයක්
• අධයොපන
• තසෞඛ්‍යය
• කෘෂිකර්මොන්නතය
• වයොපොර හො මූලය ක්තෂ්රය
• ඉංජිතන්නරු
• සංචොරක
• මොධය හො ප්‍රවෘත්ති වොර්තොකරණය
• නීතිය බලොත්මක කිරීම

21. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 16
අධයොපනය
පරිගණක පොදක ඉගනුම, විදුත් ඉගනුම, අතතය විශ්ව විදයොල , ඉතගනුම් කළමනොකරණ පද්ධති තමන්නම තවබ්
පොදක ඉතගනුම සඳහො බහුලව තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණය භොවිත කරනු ලැතබ්. පහත දැක්තවන්නතන්න
අධයොපන ක්තෂ්රය තුළ තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණය භොවිත වන අවස්ථොවන්න කිහිපයක් පිළිබඳව හො
එහි ක්‍රියොකොරීත්වය පිළිබඳ සොරංශයකි.
අනුහුරුකරණය ( Simulations)
අනුහුරුකරණය අධයොපන ක්තෂ්රතේ පමණක් තනොව
සැලසුම්කරණය, ප්‍රවොහනය, පරිගණක ක්‍රීඩො වැි තබොතහෝ
ක්තෂ්ර කරො පැතිර යයි. සොමොනය තත්ත්වයටතත් (
විදයොගොරයක දී තහෝ ඉංජිතන්නරු විදයොතේ දී රසොයනොගොරයක
) සිදු කර බැලිය තනොහැකි තත්ත්වයක් පරිගණක ආශ්‍රය කර
ගිමින්න ිර්මොණය කර බැලීම හො ඒ ඇසුරින්න අදොල විෂය
තකොටස තහෝ අවස්ථොව වඩොත් තහොඳින්න පැහැදිලි කර ගැනීම
මින්න සිදුතේ.
අංක 1-10 රූපය ඉගනුම් ක්‍රියොවලිය සඳහො අනුහුරුකරණය භොවිතය
දුරස්ථ ඉගනුම හො ඉතලක්තරොික ඉතගනීම
මෑත කොලීන ඇති වූ තකොවි් වසංගත තත්ත්වය හමුතේ සොමොනය ඉගනුම් ඉගැන්නීම් ක්‍රියොවලිතහි තයදීමට අපට
අපහසු වුණො ඔබට මතක ඇති තමහි දී අපි විවිධ අන්නතර්ජොලය පොදකව සිදුවන සන්නිතේදන තමවලම් භොවිතතයන්න
දුරස්ථ ඉගනුම් කොර්යයන්න සංවිධොනය තකොට ඉගැනුම් - ඉගැන්නීම් ක්‍රියොවලි සිදු කතළමු. තතොරතුරු සන්නිතේදන
තොක්ෂණය භොවිත කරමින්න දුරස්ථව සිට ( සොමොනය පරිදි පන්නතිකොමර අධයොපනතයන්න තතොරව ) ඉතගනුම් ලැබීම
දුරස්ථ ඉතගනුම හො ඉතලක්තරොික ඉතගනුමට අයත් තේ.
ස්වයං ඉතගනුම
අන්නතර්ජොලතයහි ප්‍රචලිත බව
වර්ධනය ීමත් සමඟම එය ඉතො
තහොඳ ඉතගනුම් මොධයයක් බවට
පරිවර්තනය කර ගත හැකි ව
තිතබ්. තනොදන්නනො විෂයන්න ිවතස්
සිටම ඉතගනුම ලැබීමට තමන්නම
උසස් අධයොපනය දක්වො තමන්නම
තමන්නට රිසි විෂය ක්තෂ්ර හැදෑරීම
ඉතො තමිසො ම පහසුී තිතබ්.
අංක 1-11 රූපය Google Digital Garage
තසෞඛ්‍ය සත්කොර හො තසෞඛ්‍ය ක්තෂ්රතේ භොවිත වන තයදවුම්
තතොරතුරු තොක්ෂණතේ දියුණුව තසෞඛ්‍ය ක්තෂ්රයට කර ඇත්තත් ඉමහත් විශොල බලපෑමකි. ශරීර අභයන්නතරය
සුපරීක්ෂණය කළ හැකි යන්නර ( MRI හො CAT Scanner ) බහුලව තරෝග පරීක්ෂොව සඳහො භොවිත තේ.දුරස්ථ
තසෞඛ්‍ය රැකවරණය ( Telemedicine ) ඊ-චනලින්න තමන්නම ECG, EEG යන්නර සඳහො ද පරිගණක තොක්ෂණය
උපකොරීතේ. තසෞඛ්‍ය තස්වොව තුළ තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණය භොවිත වන අවස්ථො කිහිපයක් පහත
දැක්තේ.

22. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 17
තරෝග ිශ්චය කිරීතම් පද්ධති භොවිතය - තරෝගියොතේ දත්ත රැස්කිරීම හො එමඟින්න තරෝග ිශ්චය කර ගැනීම සඳහො
තයොදො ගැතන්න.
තරෝග අධීක්ෂණ පද්ධති - ECG මගින්න
හෘදතේ ක්‍රියොකොරීත්වය පිළිබඳව දත්ත
ලබො ගත හැකි අතර ඒවො ප්‍රස්තොර ගත
තකොට තරෝග තත්ත්වයන්න හඳුනො ගැනීම ද
කළ හැකි ය.EEG හරහො තමොලතයන්න
ිකුත් වන විදුත් තරංග ඇසුරින්න තමලය
සම්බන්නධ තරෝගොබොධ හො ඒ සඳහො ලබො දිය
යුතු ප්‍රතිකර්ම පිළිබඳව අදහසක්
වවදයවරුන්නට ලබො ගත හැකි ය.
අංක 1-12 රූපය හෘද සැත්තම් වල දී හෘදය (Cardiac Screening Machine)ආශ්‍රිත තකොටස් තිර
ගැන්නීතම් යන්නර භොවිතය
ඖෂධීය තතොරතුරු පද්ධති - තරෝීන්නට ලබො තදනු ලබන ඖෂධ හො ඒවොතේ කල් ඉකුත් ීතම් දිනයන්න පිිිළිබඳව
තමන්නම ඒවොතයන්න ඇතිවිය හැකි අතුරු ආබොධ පිළිබඳව ිරන්නතරතයන්න අධීක්ෂණතයහි තයදීම.
තමයට අමතරව වශලකර්ම වලදී තරෝීයොතග තත්ත්වය මැන බැලීම තමන්නම දුරස්ථව සිදුකරනු ලබන දුරස්ථ
වශලකර්ම තමතහයීම සඳහො ද පරිගණක තොක්ෂණය ිරතුරුවම තයොදො ගැතන්න.
කෘෂි කර්මොන්නතය තුළ තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණය භොවිතය
කෘෂි කර්මොන්නතය හො තතොරතුරු
තොක්ෂණය යනු තවනස් ක්තෂ්ර තදකක්
තලස තපණුන ද ඒ තදක අද එකිතනක
තහොඳින්න බැඳී පවතින්නතන්න කෘෂි
කර්මොන්නතතේ ඵලදොයීත්වය සඳහො
පරිගණක තයදවුම් ඉතො වැදගත්
කොර්යභොරයක් කරන බැවිි. කොලගුණ
තද්ශගුණ තත්ත්ව ලබො ගිමින්න වගො
කටයුතු සැලසුම් කිරීම, තවළඳපල
තසොයො ගැනීම , පැළ සිටුීම ,වල් තනළීම
හො අස්වනු තනළීම යන කොර්යයන්න සඳහො
තරොතබෝ තොක්ෂණය භොවිත කිරීම අද
දැකිය හැකිය.
අංක 1-13 රූපය කෘෂි කර්මොන්නතය සඳහො කෘත්‍රිම බුද්ි වැඩසටහන්න භොවිත වන අවස්ථො කිහිපයක්
තරංග භොවිත කරමින්න සිදු කරනු ලබන කෘමි පොලන උපකරණ , පතසහි තත්ත්වය මැන බලන උපකරණ තමන්නම
ගුවන්න විදුලි තරංග භොවිතතයන්න සිදු කරනු ලබන සංඛ්‍යොත හඳුනො ගැනීතම් RFID (Radio-frequency
identification) තොක්ෂණය හරහො කිරි තගොවිපල වල ඇති කරනු ලබන සතුන්න පිළිබඳ තතොරතුරු ිරීක්ෂණය
කරනු ලබන උපකරණ තබතහෝ දියුණු රටවල කෘෂි හො සත්ත්ව තගොවිපල ආශ්‍රිත ව භොවිත තේ.
වයොපොර හො මූලය කටයුතු සඳහො
පරිගණකය යනු ිරවදය , කොර්යක්ෂම හො විශොල දත්ත ප්‍රමොණයක් ගබඩො තකොට තබො ක්ෂණයකින්න ලබො ගත
හැකි උපකරණයකි. තම් ලක්ෂණ ිසොම වයොපොරික ක්තෂ්රතයහි කටයුතු සඳහො පරිගණක භොවිතය ජනප්‍රිය ී
තිතබ්. අන්නතර්ජොලය හරහො භොේඩ හො තස්වො විකිණීම හො මිල දී ගැනීම තබොතහෝ තදතනකු අතර ජනප්‍රිය ී ඇති
අතර එහි දී මිල දී ගැනීම සඳහො ණයවරපත් භොවිත කළ හැකිය. එතමන්නම ම විදුත් මුදල් ක්‍රම තමන්නම වඩො
ආරක්ෂිත Paypal වැි තගීම් ක්‍රම ද වර්තමොනතේ දී ජනප්‍රිය ී තිතබ්.

23. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 18
අංක 1-14 රූපය අන්නතර්ජොලය හරහො ජංගම දුරකථන හො උපොංග මිල දී ගත හැකි තවබ් අඩවියක්
වර්තමොනතේ දී බැංකු ක්තෂ්රය ද සම්පූර්නතයන්නම පොතහ් තතොරතුරු තොක්ෂණ තමවලම් පදනම් කර ගිමින්න
ක්‍රියොත්මක තේ. ATM යන්නර භොවිතය, බැංකු ජොලකරණය හො අන්නතර්බැංකු ජොලකරණය මගින්න අද ඕනෑම
ශොඛ්‍ොවකින්න මුදල් ගනුතදනු කළ හැකි ී තිතබ්. අන්නතර්ජොලය තහෝ ජංගම දුරකථනතයහි පිහිටුවන ලද විතශ්ෂ
තයදවුම් හරහො බැංකු කටයුතු කිරීම මගින්න පහසුතවන්න තශ්ෂය පිරික්සුම, මුදල් හුවමොරුව කළ හැකි ය.
භොේඩ හො තස්වො අතලවිකරණය සඳහො තමන්නම ප්‍රචොරණය කටයුතු වලට ද පරිගණක තොක්ෂණය වැදගත්
කොර්යභොරයක් ඉටු කරයි. ප්‍රචොරණය සඳහො දැන්නීම් ිර්මොණතේ දී පමණක් තනොව ඒවො තබදො හැරීම් කටයුතු
සඳහො ද බහුලවම තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණය භොවිත තේ.
වනතික ක්තෂ්රය හො නීතිය බලොත්මක කිරීම සඳහො
අංක 1-15 රූපය ශ්‍රී ලංකොතේ නීති පණත් හො විස්තර පහසුතවන්න ලබො ගත හැකි Law Net තවබ් අඩවිය
වනතික කොර්යයන්න සඳහො අවශය වන පණත් , නඩු වොර්තො හො තල්ඛ්‍න ගබඩො තකොට තබො ගැනීම,
වොර්තො කිරීම සංඛ්‍යො තල්ඛ්‍න ලබො ගැනීම යන කොර්යයන්න සඳහො තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණය
බහුලව භොවිත තකතර්. ( බලන්නන - www.lawnet.gov.lk තවබ් අඩවිය )
එතමන්න ම දැන්න ශ්‍රී ලංකොතේ නීතිය අනුව ද ඩිජිටල් සොක්ෂි ( CCTV ීඩිතයෝ , හඬ තගොණු ) ආදිය අපරොධ
පිළිබඳව පරීක්ෂණ සඳහො පිළිගැතන්න . GPS පද්ධති හො විදුලි සන්නතද්ශ තස්වො තමන්නම DNA වැි
වජවමිතික සොධක ද පරීක්ෂණය සඳහො තයොදො ගැතනන අතර තම්වො පරීක්ෂො කිරීම හො විශ්තල්ශනය
සඳහො තතොරතුරු තොක්ෂණය උපකොරී තේ.
1.7 - සමොජය තකතරහි තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණතේ බලපෑම ඇගයීමට ලක් කරයි.
තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණතයහි දියුණුව සෑම ක්තෂ්රයකම ප්‍රවර්ධනය තකතරහි බලපො තිතබ්. විතේකය
ගත කිරීම සඳහො විතනෝදොස්වොදය සපයන මොධය , පරිගණක ක්‍රීඩො තමන්නම සමොජ සම්බන්නධතො තගොඩ නැංීම

24. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 19
සඳහො භොවිත වන සමොජ ජොල පහසුකම් ද තතොරතුරු තොක්ෂණතේ වර්ධනයත් සමඟම ප්‍රචලිත ී තිතබ්. අප තමයට
ඉහත දී 1.6 අභිමතොර්ථ තකොටස යටතත් එක් එක් කතෂ්ර වල පරිගණක හො ඒ හො බැඳුණු තමවලම් තයොදො
ගැතනන ආකොරය ගැන කතො කතළමු.
තකතස් නමුත් තතොරතුරු තොක්ෂණය ප්‍රචලිත ීම සමඟම ඒ හො බැඳුණු ගැටලු ද ිර්මොණය ී තිතබ්.
අංකිත තබදුම ( Digital Divide )
තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණ පහසුකම් භොවිත
කළ හැකි අය හො එතලස සම්පත් භොවිත කළ තනොහැකි
අය අතර වර්තමොනතයහි දී තබදීමක් දැකිය හැකිය.
එතලස පහසුකම් ඇති තහෝ තතොරතුරු සන්නිතේදන
පහසුකම් භොවිත කළ හැකි අයට සමොජතේ විතශ්ෂ
අවස්ථොවන්න පහසුතවන්න උදොකර ගත හැකි අතර එතලස
තනොවන කේඩොයම් වලට අවොසිදොයක තත්ත්වයක්
මතු ීම ිතැතින්නම ඇතිවිය හැකිය. තතොරතුරු හො
සන්නිතේද තොක්ෂණතේ ප්‍රතේශ කර ගැනීම , භොවිතය
තහෝ එහි බලපෑම ිසො ඇතිවන ආර්ික හො සමොජ
අසමොනතොවය අංකිත තබදීම තලස හැඳින්නවිය හැකිය.
තමහි දැක්තවන්නතන්න ජන හො සංඛ්‍යොතල්ඛ්‍න
තදපොර්තතම්න්නතුව විසින්න ිකුත් කරන ලද ශ්‍රී ලංකොතේ
පරිගණක සොක්ෂරතොව පිළිබඳ සංඛ්‍යො තල්ඛ්‍න
කිහිපයකි. එය අනුව ශ්‍රී ලංකොතේ පලොත් අනුව ද
පරිගණක සොක්ෂරතොතවහි තවනස්කම් දැකිය හැකි
වන බව හඳුනො ගත හැක.
අංකිත තබදුම අවම වන තස් කටයුතු කිරීම රටක් විසින්න
කළ යුතු අතයවශය තදයකි. එය අංකිත තස්තුම (
Digital Brage ) තලස හැඳින්නතේ.
තසෞඛ්‍යමය බලපෑම
පරිගණක හො උපොංග සමඟ දිගු කොලයක් ගත කිරීම ිසො මිිසොට අහිතරක ආකරතයන්න බලපෑම් වන බව හඳුනො
තගන තිතබ්. පහත දැක්තවන්නතන්න පරිගණක වැරදි ඉරියේ වලින්න භොවිත කිරීම ිසො ඇති විය හැකි ගැටලු
කිහිපයකි.
මොංශ තප්ශි සහ අස්ි ආශ්‍රිත ගැටලු (Musculoskeletal problems)
තනොනවත්වො හො වැරදි ඉරියේතවන්න පරිගණකය භොවිතය ිසො ශරීරතේ විවිධ ස්ථොනයන්නහි මොංස තප්ශි හො අස්ි
ආශ්‍රිතව ඇතිවන ගැටලු තේ.
පුනර්වර්තී ආතති ීඩොව (RSI-Repetitive Stress Injury)
උරහිතස් සිට අතත් ඇඟිලි දක්වො ඇතිවන තේදනොව, ඉදිමුම, තද ගතිය පුනර්වෘත්ති ආතති ීඩොව තේ. ිවැරදි
ඉරියේතවන්න පරිගණකය භොවිතොවනොකිරීතමන්න තම් තත්ත්වය ඇති තේ.
කොපල තදෝනො සහලක්ෂණය (CTS-Carpel Tunnel Syndrome)
අතත් ඇඟිලිවල ඇති වන හිරි වැටීම සහ තේදනොව කොපල තදෝනො සහලක්ෂණය තලස හැඳින්නතේ. මූසිකය හො
යතුරු පුවරුව ිවැරදි ආකොරතයන්න ස්ථොනගත තනොකිරීම හො පොවිච්ි තනොකිරීම මීට තහ්තුවයි.
පරිගණක දෘෂ්ටි සහලක්ෂණය (CVS/Computer Vision Syndrome)
ඇස් වියළීම,රතු ීම,කඳුළු ගැලීම,තපනුම අඩුීම,හිතස් තබල්තල් හො තකොන්නතද් කැක්කුම ආදී ඇස් වල ඇතිවන
ආසොත්මිකතො පරිගණක දෘෂ්ටි සහලක්ෂණය තේ. තනොකඩවො දිගු තේලොවක් පරිගණකය භොවිතය ිසො තමම
තත්වයන්න ඇතිතේ.

25. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 20
හිතස් කැක්කුම (Headache)
තබල්තලහි මොංශ තප්ශීන්නතේ ආතතිය සහ ඇස්වල ඇතිවන තවතහසකොරී බව ිසො හිතස් කැක්කුම ඇතිවිය හැකිය
ආතතිය (Stress)
ින්නද තනොයොම,තවතහසකොරී බව, ආහොර අරුිය ආතතිතේ ප්‍රතිඵල වන අතර කොර්යබහුල බව සහ රැකියො
වටපිටොව මීට තහ්තු තවයි. ිවැරදි ඉරියේ භොවිත කරමින්න පරිගණක භොවිතතයන්න තම් තත්ත්වය තබොතහෝ දුරට
පොලනය කළ හැකිය.
අංක 1-16 රූපය පරිගණක භොවිතතේ දී පිළිපැදිය යුතු ිවැරදි ඉරියේ
ඉතලක්තරොික් අපද්‍රවය
ඉතලක්තරොික ිෂ්පොදන වල ක්‍රියොකොරී බව
කොලයත් සමඟ අඩුවන අතර ඒවොතේ ප්‍රතයෝජනවත්
කොලය අවසන්න වූ විට ඉතලක්තරොික අප ද්‍රවය බවට
පත් තේ.
උදො- ඉවතලන යතුරු පුවරු, මූසික, පරිගණක තිර,
ශබ්ද උපොංග, රූපවොහිි යන්නර, ජංගම දුරකථන ආදිය
තම්වො පරිසර පද්ධති වලට මුදො හැරීම ිසො ජල මූලොශ්‍ර
දූෂණය, බැර තලෝහ වර්ග පරිසරයට එක් ීම තමන්නම
ඒ හරහො ඊයම්, රසදිය ආදිය ිසො පොරිසරික වශතයන්න
විශොල ගැටලු ිර්මොණය ී තිතබ්.
අංක 1-17 රූපය ඉතලක්තරොික අපද්‍රවය
හරිත පරිගණනය
හරිත පරිගණනය යනු පරිගණක සහ ඒ හො සැබැඳි සම්පත් පරිසර හිතකොමී තලස හො කොර්යක්ෂම ආකොරතයන්න
භොවිත කිරීමයි. තමහි දී පරිසර දූෂණය අවම වන පරිදි ඉතලක්තරොික අපද්‍රවය බැහැර කිරීම තමන්නම අඩු
බලශක්තියක් භොවිත කරන උපකරණ භොවිතයට තයොමු ීම තමන්නම පෘිවිය උණුසුම් කිරීමට දොයකවන කොබික
සංතයෝජන වලින්න බැහැර ීම වැි තද් පිළිබඳව උනන්නදුවක් ඇති කිරීම පිලිබඳව නීති තමන්නම තරගුලොසි හඳුන්නවො
දීම ද සිදුතේ. පරිසරයට හොියක් තනොවන තහෝ අවම මට්ටතමන්න පරිගණක හො ඉතලක්තරොික උපොංග පරිසරයට
එක් කිරීම හො ඉවත ලද උපොංග ප්‍රතිචක්‍රීකරණය දැන්න තබොතහෝ රටවල් විසින්න සිදු කරනු ලැතබ්.
හරිත පරිගණනය සම්පූර්ණ කිරීම සඳහො පහත සංකල්ප පිළිබඳව වැඩි අවධොනයක් තයොමු කරනු ලැතබ්.

26. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 21
• හිතකොමී භොවිතය (Green use) : පරිගණක හො ඉතලක්තරොික උපොංග භොවිතය අඩු කිරීම තහෝ වඩොත්
පරිසර හිතකොමී ඉතලක්තරොික උපොංග භොවිතයට තයොමු ීම.
• හිතකොමී අයුරින්න බැහැර කිරීම (Green disposal): පරිසරයට ඉවත් කරනු ලබන අතබලි උපොංග හැකි
තොක් පරිසරයට හොි තනොවන පරිදි බැහැර කිරීම හො ප්‍රතිචක්‍රීකරණයට තයොමු කිරීම.
• පරිසර හිතකොමී අයුරින්න ිර්මොණය(Green design): අඩු බලශක්ති භොවිතතයන්න යුතු උපොංග ිර්මොණය
• හිතකොමී අයුරින්න ිෂ්පොදනය(Green manufacturing): ිෂ්පොදනතේ දී හැකිතොක් ඉතලක්තරොික
උපොංග වලින්න බැහැර වන හොිකර අප ද්‍රවය අවම වන අයුරින්න ිෂ්පොදනය
මූලොශ්‍රය - www.techopedia.com
තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණතේ දියුණුවත් සමඟම තපෞද්ගලිකත්වය පිලිබඳ ගැටලු, දත්ත වල ආරක්ෂොව
තහවරු කිරීම , ප්‍රකොශන හිමිකම පිළිබඳව ගැටලු
ඇති ීම පිළිබඳ තකොබහක් ිර්මොණය ී තිතබ්.
එයට තහ්තුව වනන්නතන්න, පරිගණක උපොංග වල
දියුණුව තමන්නම අන්නතර්ජොල වයොප්තිය ිසො ඉහත
අප කතො කළ තද්වලට අයහපත් බලපෑම් ඇති ීතම්
අවධොනම ඉහල යොමයි. අද ඉතො වටිනො
මෘදුකොංගයක් තහෝ දැවැන්නත මුදලක් තයොදො කරන
ලද ිරපටියක් එහි අයිතකරුවන්න ට කිසිදු මුදලක්
තනොතගවමින්න තහොර රහතස් ලබො ගත හැකි තවබ්
අඩවි පවතී. අතනක් අතට තපෞද්ගලිකත්වයට හොි
කරන ප්‍රකොශන හො වැඩසටහන්න අන්නතර්ජොලය හරහො
ප්‍රචොරණය වන අවස්ථො දැක ගත හැක.
නීතයොනුකූල තනොවන තලස මෘදුකොංග භොවිතය
ිසො එම ිෂ්පොදන සමොගම් වලට අහිමි වන මුදල
ඉතො ඉහල අගයක් ගනී. ඉහත සටහනතනහි දැක්තවන්නතන්න තලෝකතේ වැඩිම නීතයොනුකූල තනොවන මෘදුකොංග
භොවිත කරන රටවල් 10 පිළිබඳ ලැයිස්තුවකි. ශ්‍රී ලංකොව එහි 6 වන ස්ථොනතේ පසුතේ.
දත්ත තහෝ තතොරතුරු පිළිබඳව ආරක්ෂොව
දත්ත වල ආරක්ෂොව තහවරු
කිරීම සඳහො මුර පද භොවිතය
තමන්නම එහි දී වඩොත් පහසුතවන්න
යම් අතයකුට අනුමොන කළ
තනොහැකි ආකොරතේ මුර පදයක්
තම විදුත් තැපැල් ගිණුමට තහෝ
පරිගණක පද්ධති වලට ලබො දීම
තකතරහි සැලකිලිමත් විය
යුතුය. එතමන්නම ගුප්ත තක්තනය
භොවිතතයන්න තවනත්
පොර්ශවයකට ලබොගත තනොහැකි
ආකොරයට දත්ත පත් තකොට
සන්නිතේදනය තමන්නම ඩිජිටල්
අත්සන්න භොවිතය තකතරහි
නැඹුරු ීම ද දත්ත වල
ආරක්ෂොව වැඩි කිරීමට කළ
හැකි පියවර කිහිපයකි.
අංක 1-18 රූපය ඩිජිටල් අත්සනක් සැකසීම

27. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 22
තසොරකම් කිරීම / තතු බෑම
ණය වරපත් වලට අදොල අංක , මුර පද , පරිශීලක නොමයන්න වැි සංතේදී දත්ත අනවසරතයන්න ලබො ගැනීම මින්න
අදහස් තේ. තමතලස ලබො ගනු ලබන දත්ත හොිකර කොර්යයන්න සඳහො භොවිත කරනු ලැතබ්. තමිසොම තනොදන්නනො
තවබ් අඩවි වල තහෝ විදුත් තැපෑල
හරහො ලැතබන පුද්ගල තහෝ
ආයතන වලට අදොල ලිපි හරහො
තම සංතේදී දත්ත ලබො දීතමන්න
වැලකිය යුතුය.
තමහිදී මුර පද යොවත්කොලීන කිරීම,
ගිිපවුරු භොවිතය තමන්නම තවබ්
අඩවි වල සුරක්ෂිතතොව ගැන
අවතබෝධයකින්න තතොරතව දත්ත
ලබො දීතමන්න වැලකීම වැි
කොර්යයන්න හරහො තම සංතේදී
දත්ත ආරක්ෂො කර ගත හැකිය.
අංක 1-19 රූපය අන්නතර්ජොලය හරහො මුදල් තගීම් වැි කොර්යයන්න වල දී තවබ් අඩවිතේ අනනයතොව ඔබ දන්නනො
අවස්ථොවක දී වුවද ආරක්ෂිත තල්යර සහිත තවබ් අතිරික්සුවක් හරහො ඒවොට පිවිසීම මගින්න තුන්නවන පොර්ශවයක්
දත්ත ලබො ගැනීම අවහිර කිරීමට ඔබට හැකිවනු ඇත.
තචෞරත්වය
මෘදුකොංග අනවසරතයන්න පිටපත් කිරීම හො තබදො හැරීම තචෞරත්වය තලස හැඳින්නතේ. තමය පිටුදැකීම සඳහො
තලෝකතේ තබොතහෝ රටවල් නීති සම්මත කර ඇත. එතස් වුව ද තවමත් විශොල වශතයන්න අන්නතර්ජොලය හරහො
නීතයොනුකූල තනොවන මෘදුකොංග තබදො හැරීම සිදුතේ.
හිමිකම් හො බුද්ිමය තද්පල පිළිබඳ නීති
යම් ිර්මොණයක් කරන ලද තැනැත්තොතේ අයිතිය ආරක්ෂො කිරීම සඳහො ඇති කරන ලද නීතියකි. තල්ඛ්‍න , නොටය
පිටපත් , ීත ආදිය පිළිබඳව තම් හරහො ආරක්ෂොව සපුරොගත හැකිය.
රචනො තචෞරත්වය
යම් තල්ඛ්‍කයකුතේ සිතුම් පැතුම් , අදහස් , ප්‍රකොශ තමන්නම ක්‍රියොකොරකම් ඔහුතේ අවසරයකින්න තතොරව භොවිත
කිරීම රචනො තචෞරත්වය නම් තේ.
බලපර රහිත මෘදුකොංග
මෘදුකොංග භොවිතතේ දී විවිධ වරපත් ( Software License ) භොවිත වනු ලැතබ්.( උදා - Public domain,
Permissive, LGPL,GNU, Copyleft ….) තම්වො මගින්න මෘදුකොංග පිටපත් කිරීම , තවනස්කිරීම තහෝ තබදොහැරීම
පොලනය කරනු ලැතබ්. වොිජය මෘදුකොංග වල ලබො තදනු ලබන වරපත් මගින්න භොවිත කිරීතම් අවසරය ලබො තදන
අතර එය තවනස් කිරීම , පිටපත් කිරීම , නැවත විකිණීම තහෝ තබදො හැරීම අවහිර තකොට තිතබ්. තකතස් නමුත්
විවෘත හො ිදහස් මෘදුකොංග එතස් නැතතහොත් FOSS යන තකටි වදතනන්න හැඳින්නතවන මෘදුකොංග LGPL හො GNU
වරපත් මගින්න ආවරනය තේ. තමිසො ඒවො මගින්න පරිශීලකතයකුට තමන්න භොවිත කරන මෘදුකොංගය තවනස් කිරීම
සඳහො ප්‍රභවතක්ත ලබො ගත හැකි අතර ඒ අනුව තවනස් තකොට නැවත තබදො හැරීම , පිටපත් කිරීම සඳහො උපරිම
ස්වොධීන්නවයක් ලබො තදනු ලැතබ්. එවැි මෘදුකොංග තමිසො තවනස් කිරීම , තබදොහැරීම වැි කොර්යයන්න සඳහො
අවසරයක් ලබො ගත යුතු නැත. තකතස් නමුත් වොිජය මෘදුකොංග සමඟ ප්‍රභව තක්ත තහෝ තවනස්කිරීතම්
අවසරයක් ලැතබන්නතන්න නැත. තමිසො ඒවො අනවසරතයන්න පිටපත් කිරීම පරිගණක අපරොධ යටතට ගැතන්න.

28. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 23
නිපුණතාවය 2 - නූතන පරිගණක වල කාර්යය සාධනය සැසදීම සහ පැහැදිළි කිරිම අරඹයා පරිගණක
උපකරණ වල පරිණාමය ගතේශණය
2.1 සකසනය පරිණාමය සහ පරිගණකතේ සිදු වු සුවිතශ්ෂී තවනස්කම්
පරිගණකතේ ඉතිහාසය (The History of the Computer)
පරිගණකය යනු මිිසොතේ ගණිතමය තමන්නම එදිතනදො අවශයතොවයන්න සඳහො සැකසූ විදුත් යොන්නත්‍රික
උපකරණයකි. ශිලො යුගතේ විසූ මිිසුන්න ගණිත කටයුතු සඳහො තම දෑතත් ඇඟිලි තයොදො ගන්නනො ලදී. එපමණක්
තනොව තකෝටු කැබලි, ඇට කැබලි වැි ස්වොභොවික ද්‍රවය ද තයොදො ගත්හ. කැලතේ තම ජීවිතය ගත කළ මිිසො
ක්‍රමක්‍රමතයන්න සමොජශීලී ීමත් සමගම තම වැඩ කටයුතු පහසුතවන්න සහ ක්‍රමොනුකූලව ඉටු කර ගැනීම සඳහො
තනොතයක් ආකොරතේ උපකරණ ිර්මොණය කළ බව ඔබ අසො ඇත.
තතාරතුරු හා සන්නනිතේදන තාක්ෂණ ඉතිහාසය තබදනු ලබන කාල වකවානු (Timelines)
1. පූර්ව යොන්නත්‍රික යුගය (1450 ට තපර )
2. යොන්නත්‍රික යුගය (1450 - 1840)
3. විදුත් යොන්නත්‍රික යුගය (1840 1940)
4. විදුත් යුගය (1940 සිට අද දක්වො)
පූර්ව යාන්නික යුගතේ නිර්මාණ
• ඇබකසය (Abacus)
ඇබකසය යනු මිිසො තම ගණිත කටයුතු පහසු කර ගැනීම පිණිස ක්‍රි.පූ. 3000 දී පමණ චීන ජොතිකයින්න භොවිතො
කළ උපකරණයකි. ඇබකසය අද භොවිතො කරනු ලබන පරිගණකය සඳහො මූලික අඩිතොලමයි. මෑත කලීනවද
ඇතැම් පොසල්වල ප්‍රොථමික අධයොපන කටයුතු සිදු කිරීම සඳහො ඇබකසය වැි ගණිත මූලධර්ම ඇති උපකරණයක්
භොවිතො කරයි.
යාන්නික යුගතේ නිර්මාණ
• ආකලන යන්නරය (Adding Machine / Pascaline)
1642 දී බ්තල්ස් පැස්කල් විසින්න ගණිත කර්ම පහසුතවන්න සිදුකළ හැකි යන්නරයක්
ිපදීය. තමය ආකලන යන්නරය (Adding Machine / Pascaline) තලස හැඳින්නතේ.
තමමගින්න එකතු කිරීම සහ අඩු කිරීම පමණක් සිදුකළ හැකි විය.
• Step Reckoner යන්නරය
1674 දී ජර්මන්න ජොතික ගණිතඥතයකු වූ තගෝරිි් විල්තහල්ම් විසින්න
Pascaline යන්නරය වැඩි දියුණු කර එකතු කිරීම, අඩුකිරීම පමණක් තනොව ගුණ
කිරීම සහ තබදීම වැි ගණිත කර්ම සිදු කළ හැකි Step Reckoner යන්නරය
ිපදීය. තම් සඳහො සිදුරුපත් (Punch Cards) සංකල්පය තයොදොගත්හ.

29. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 24
• සිදුරු කාඩ්පත් සංකල්පය (Punch Cards Concept)
ප්‍රංශ ජොතික තජෝෂප් ජැකුවෝ විසින්න ඔහුතේ තරදි විීතම් කොර්යය පහසු
කර ගැනීම සඳහො 1801 දී පමණ යොන්නත්‍රික තරදි වියන යන්නරය ිර්මොණය
කළහ. තමහි සිදුරු කරන ලද කෝපත් භොවිතො කරන ලදී.
• Difference Engine
1822 දී චොල්ස් බැතබ්ේ විසින්න "තලොව ප්‍රථම යොන්නත්‍රික පරිගණකය" සඳහො අවශය කරන
ආකෘතියක් ඉදිරිපත් කළහ. එය Difference Engine නම් තේ.
• ඇනලිටිකල් යන්නරය (Analytical Engine)
චොල්ස් බැතබ්ේ විසින්න 1833 දී ිර්මොණය කළ ඇනලිටිකල් යන්නරය සඳහො
මූලික අඩිතොලම වැටුතන්න සිදුරුපත් සංකල්පයයි. නමුත් ඔහු සිතූ
ආකොරයටම යන්නරය ිර්මොණය කිරීමට එකළ තොක්ෂණික දැනුම
ප්‍රමොණවත් තනොීය. ඇනලිටිකල් යන්නරතයහි විතශ්ෂත්වය වනුතේ එහි
දත්ත ආදොනය (Input), සකස් කිරීම (Process), තැන්නපත් කිරීම (Storage)
සහ ප්‍රතිදොනය (Output) යන කොර්යයන්න සිදු කිරීම සඳහො අවශය උපොංග
එහි තිබීමයි. පසු කොලීනව ිර්මොණය කළ පරිගණක සඳහො තමොහුතේ
තමම සංකල්පය භොවිතොවිය. පරිගණකතේ පියො (The father of computer)
නමින්න කිරුළු පැළඳීය.
තලාව ප්‍රථම පරිගණක වැඩසටහන්න ශිල්පිණිය (1st
Computer Programmer)
චොල්ස් බැතබ්ේතේ තමම ඇනලිටිකල් යන්නරය (Analytical machine) සඳහො ඇඩො ඔගස්ටො
(Ada Augusta) මැතිණිය විසින්න වැඩසටහන්න (Programs) සකස් කරන ලදී. ඇඩො ඔගස්ටො
මැතිණිය තලොව ප්‍රථම පරිගණක වැඩසටහන සකස්කළ තැනැත්තිය තලස විරුදොවලි
ලැබූහ. පසු කොලීනව ිර්මොණය වූ Ada පරිගණක භොෂොව ඇයට තගෞරවයක් තලස
ිර්මොණය විය.
විදුත් යාන්නික යුගතේ නිර්මාණ
• ඉතලක්තරානික වෑල්වය / රික්තක නලය (Vacuum Tube)
1906 දී ත ොරස්ට් විසින්න ඉතලක්තරොික වෑල්වය (රික්තක නලය ) තසොයොගැනීම
නූතන පරිගණක තොක්ෂණය සඳහො මුල්ගල තැබීමක් විය.
• Mark 1 යන්නරය
1937 දී හොර්වර්් විශ්ව විදයොලතේ තහෝවර්් එයිකන්න චොල්ස් බැතබ්ේතේ සංකල්පය වැඩි දියුණු කිරීමට දැඩි තලස
උත්සහො ගන්නනො ලදී. 1939 දී "ස්වයංක්‍රීය අනුක්‍රම පොලක ගණක යන්නරය" (Automatic Sequence Controlled
Calculator) යන්නරය ිපදීමට හැකි විය. තමය පසුකොලීනව Mark 1 යන්නරය තලස නම් කරන ලදී. තමහි ඇති
විතශ්ෂත්වය වනුතේ දත්ත ඇතුළත් කිරීම සඳහො යතුරු ලියනයක් (Type writer) සම්බන්නධ කර තිබුි. දත්ත

30. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 25
ආදොනය කිරීම සඳහො සිදුරුපත් (Punch cards) භොවිතො කළහ. තමම යන්නරය වසර 15 කට වැඩි කොලයක්
පරිගණක තලොව තුළ භොවිතො විය.
විදුත් යුගය යුගතේ නිර්මාණ
• පළමු තපොදු කොර්යය ඉතලක්තරොික අංකිත පරිගණකය (The 1st
General purpose digital
computer) - ENIAC
1946 දී ිපදවූ එියැක් (ENIAC – Electronic Numerical Integrator and Calculator) යන්නරය පළමු තපොදු
කොර්යය ඉතලක්තරොික අංකිත පරිගණකය නම් තේ.
• ගබඩා කළ ක්‍රමතල්ඛ්න තයාදාගත් මුල්ම අංකිත පරිගණකය (The 1st
digital computer which
used stored programs) – EDVAC
1949 දී ිපදවන ලද එ්වැක් (EDVAC – Electronic Discrete Variable Automatic Computer) යන්නරය,
ගබඩො කළ ක්‍රමතල්ඛ්‍න තයොදොගත් මුල්ම අංකිත පරිගණකයයි.
පරිගණක පරම්පරාවන්න සහ භාවිත කළ තාක්ෂණික උපාංග
පරම්පරාව භාවිත කළ තාක්ෂණය / උපකරණය
1. පළමු වන පරම්පරොතේ පරිගණක රික්තක නල (Vacuum Tubes)
2. තදවන පරම්පරොතේ පරිගණක රොන්නසිස්ටර (Transistors)
3. තතවන පරම්පරොතේ පරිගණක අනුකලිත පරිපථ (IC – Integrated Circuits)
4. සිේවන පරම්පරොතේ පරිගණක ක්ුද්‍ර සකසන (Micro Processors)
5. පස්වන පරම්පරොතේ පරිගණක කෘතීම බුද්ිය (AI – Artificial Intelligence)
රික්තක නලය ( Vacuum Tube)
19 වන සියවතස් මුල් භොගතේ ඇමරිකොතේ ජීවත් වු ද ත ොරස්ට් නම් වූ විදයොඥයො විසින්න රික්තක නලය ිපදවන
ලදී. මුල් කොලතේ දී රික්තක නල අතිශය ජනප්‍රිය උපොංගයක් විය.මුල් කොලතේ බිහි වූ පරිගණක රික්තක නල
භොීතො කර ිපදීය. දැනට භොවිතතේ පවතින පරිගණක හො සසඳන කල රික්තක නල භොවිතතයන්න තනන ලද
පරිගණක යන්නර වල දුර්වලතො විශොල ප්‍රමොණයක් තිබිණි.
රාන්නසිස්ටරතේ උපත (Transistor)
1947 දී රොන්නසිස්ටරතේ උපත සමග පරිගණකතේ පළමු පරම්පරොව අවසොන විය (1940- 1956). රොන්නසිස්ටර
තයොදොතගන තැනූ පරිගණක තදවන පරම්පරොතේ පරිගණක නම් තේ. රොන්නසිස්ටර තසොයො ගැනීමට තපර
පරිගණක ිපදීමට භොවිත කතළ් ඉතලක්තරොික වෑල්වය. තම්වො ක්‍රියො කිරීතම්දී අික තොපයක් ිකුත් වූ
බැවින්න රත්ී පිලිස්සී යොම ිසො තබොතහෝ ගැටළු ඇතිවිය. රොන්නසිස්ටර පැමිණීමත් සමගම තමම කරදරකොරී
තත්වය තබොතහෝදුරට අඩුවිය.
රොන්නසිස්ටරය යනු අර්ධ සන්නනොයක උපොංගයක් වන අතර එය වර්ධකයක් තලස සහ ස්විචයක් තලස භොවිතො
කරනු ලැතබ්. තවද පරිගණකවල, ජංගම දුරකථන වල සහ අතනකුත් සියලුම විදුත් උපකරණ වල භොවිතො වන
මූලික විදුත් පරිපථ උපොංගයක් තලසද තමය සැලකිය හැකිය. රොන්නසිස්ටරතේ ඇති ඉක්මන්න ක්‍රියොකොරිත්වයත්,
ිරචදයතොවයත් ිසො විවිධවූ කොර්යයන්න සදභො තමය තයොදො ගනු ලබන අතර උදොහරණ තලස ධොරො
වර්ධනය,තවෝල්ටීයතො තවනස්කිරීම්, සංඥො සැකසීම සහ තදෝළක සැලකිය හැකිය. රොන්නසිස්ටර ති ඇසුරුමක

31. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 26
ආකොරතයන්න සහ සංගෘහිත පරිපථ වල අභයන්නතර තකොටසක් තලසද ිර්මොණය කර ඇත. සංගෘහිත පරිපථ වල
අභයන්නතරතේ තමවැි පරිපථ බිලියන ගණනක් පවතී.
තර්ක කුල (Logic Families)
පරිගණක විදයොතේදී තර්ක කුල (Logic Families) තලස හඳුන්නවනු ලබන්නතන්න ඉතලක්තරොික තොර්කික ද්වොර
(Logic Gates) කිහිපයකින්න සැදුම්ලත් පරිපථයක් (Circuit) තහෝ පරිපථ සැකසුමකි (Circuit Design). පහත
උදොහරණ සළකො බලන්නන.
1. Diode Logic / Diode Resistor Logic (DL / DRL)
2. Direct Coupled Transistor Logic (DCTL)
3. Resistor Transistor Logic (RTL)
4. Resistor Capacitor Transistor Logic (RCTL)
5. Diode Transistor Logic (DTL)
6. Emitter Coupled Logic (ECL)
7. Transistor–transistor logic (TTL)
8. CMOS Logic (Complementary Metal Oxide Semiconductor)
අනුකලිත පරිපථ වල පැමිණීම (IC – Integrated Circuits)
1964 දී රොන්නසිස්ටර (Transistor) වල එකතුතවන්න සැදුම්ලත් අනුකලිත පරිපථ (IC – Integrated Circuits) වල
පැමිණීමත් සමගම පරිගණක ප්‍රමොණතයන්න සහ මිතලන්න අඩුවූ අතර ඒවොතේ තේගය වැඩිවිය. තමවො තුන්නවන
පරම්පරොතේ පරිගණක නම් තේ. කල්යත්ම අනුකලිත පරිපථ දහස් ගණනකින්න තකතරන කොර්යය ඉටු කිරීමට
සමත් සිලිකන්න ිප (Silicon Chips) ිපදීමට ඉතලක්තරොික තොක්ෂණය දියුණු විය. තමහි ප්‍රතිඵලයක් තලස
පහත ිප (Chips) බිහිවිය.
LSI – Large Scale Integration
VLSI – Very Large Scale Integration
ක්ුද්‍ර සකසනතේ පැමිණීම (Micro Processor)
තමම කොලවකවොනුතේදී දහස් ගණන්න අනුකලිත පරිපථ (IC), සිලිකන්න ිපයක් (Silicon Chip) තුළ තැන්නපත්
කිරීමට තරම් තොක්ෂණය දියුණු ීමත් සමගම ක්ුද්‍ර සකසනය (Micro Processor) බිහිවිය. තම්වො තයොදොතගන
ිර්මොණය කළ පරිගණක වල තේගය හො කොර්‍යක්ෂමතොවය ඉතොම ඉහළ වූ අතර මිල හො ප්‍රමොණය ක්‍රමතයන්න
අඩුවිය. හතරවන පරම්පරොවට අයිති තමම පරිගණක භොවිතො කරන්නනොට ඉතො සිත් ඇදගන්නනො සුළු ආකර්ෂණීය වූ
ිරක අතුරු මුහුණත් (GUI – Graphical User Interfaces) තයොදො ිර්මොණය කළ ඒවො විය.
සකසන (Processors) නිෂ්පාදනය කරන ආයතන
Intel, AMD, Cyrix, Motorola, Apple, NEC
පස්වන පරම්පරාව / පරිගණක තාක්ෂණතේ අනාගත දිශානති / අභිමතාර්ථ (5th
Generation Computers)
බුද්ිමත් මිිසකුතේ ක්‍රියොකොරිත්වයට තබොතහෝ තසයින්න සමොන පරිගණකයක් ිපදීම වර්තමොන
විදයොඥයින්නතේ අරමුණයි. පරිගණක විදයොතේදී තමම ක්තෂ්රය කෘතීම බුද්ිය නම් තේ.එකම අවස්ථොතේදී තවනස්
සිතිවිලි කිහිපයක් තකතරහි අවධොනය තයොමු කර තීරණ ගැනීම, කටහඬවල් තවන තවනම හඳුනො ගැනීම වැි
සංකීර්ණ ක්‍රියොදොමයන්න මිිසොට සිදු කළ හැකිය. තරොතබෝ තොක්ෂණය, ස්වයංක්‍රීය වොහන ිඅදීම වැි
ක්‍රියොදොමයන්න දැනටමත් කෘතීම බුද්ිය (AI – Artificial Intelligence) මගින්න සිදු කර ඇත.
අණුක පරිගණක (Molecular Computers / DNA) වැි වජව පරිගණක තොක්ෂණයන්න පිළිබඳ සංකල්ප
දැනටමත් බිහිතවමින්න පවතින අතරම අනොගතතේදී ඒවො යතොර්ථයක් බවට පත්විය හැකිය

32. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 27
විදුත් යුගතේ පරිගණක පරම්පරා ඒවාතේ ගති ලක්ෂණ සමග
පළමු වන පරම්පරොතේ පරිගණක
තදවන පරම්පරොතේ පරිගණක
තතවන පරම්පරොතේ පරිගණක

33. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 28
සිේවන පරම්පරොතේ පරිගණක
පස්වන පරම්පරොතේ පරිගණක
පරිගණක වර්ගීකරණය
පරිගණක පහත දැක්තවන පරිදි ආකොර 03ක් යටතත් වර්ීකරණය කර දැක්විය හැක
• ප්‍රමාණය අනුව පරිගණක වර්ගීකරණය
o iqmsß mß.Kl (Super Computers)
o මහො පරිගණක(Mainframe Computers)
o මධය පරිගණක(Mini Computers)
o ක්ුද්‍ර පරිගණක(Personal Computers/ Micro Computers)
• තාක්ෂණය අනුව පරිගණක වර්ගීකරණය
o පරතිසම පරිගණක(Analog Computers)
o සංඛ්‍යොංක පරිගණක(Digital Computers)
o මිශර පරිගණක(Hybrid Computers)

34. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 29
• භාවිතා කරන අරමුණු අනුව පරිගණක වර්ගීකරණය
o විතශ්ෂ කොර්යයන්න සඳහො තවන්න වූ පරිගණක
o තපොදු කොර්යයන්න සඳහො තවන්නවූ පරිගණක
ප්‍රමාණය අනුව පරිගණක වර්ගීකරණය
iqmsß mß.Kl (Super Computers)
තමම පරිගණක ඉතො බල සම්පන්නන තේ. විදයොත්මක සහ ඉංජිතන්නරු කටයුතු
සඳහො ද ඉතො සංකීර්ණ වූ ගණිතමය ගැටලූ විසඳීම සඳහො ද තයොදො ගැතනන
තමම පරිගණක පරමොණතයන්න විශොල ය, මිල අික ය. එතස් ම දුර්ලභ ය. තමම
පරිගණක නොසො වැි ආයතන තමන්න ම විශොල වයොපොර සහ යුධ හමුදො කටයුතු
සඳහො තයොදො ගනු ලබයි.
මහා පරිගණක(Mainframe Computers)
තම්වො සුපිරි පරිගණකවලට වඩො තේගතයන්න, බලතයන්න සහ මිතලන්න අඩු ය.
මහො පරිගණක තොක්ෂණය යනු, පරිශීලකයින්න විශොල පරමොණයක්, පර්යන්නත
විශොල පරමොණයක් තයොදො ගිමින්න එක් පරිගණකයකට සම්බන්නධ තවමින්න
දත්ත සහ තතොරතුරු හුවමොරු කර ගැනීම, තැන්නපත් කිරීම සහ නැවත ලබො
ගැනීමයි. විශොල තවතළඳ වයොපොරවල ද ඉ තවළඳොතම් දී ද මහො පරිගණක
තොක්ෂණය තයොදො ගනු ලබන අතර අන්නතර්ජොලය භොවිත කරමින්න ගනුතදනු කිරීම සිදු තේ. විශොල පරමොණතේ
තවතළඳ ආයතනවල තමවැි පරිගණක අදටත් භොවිත තේ.
මධ‍ පරිගණක(Mini Computers)
1960 දශකතේ ිර්මොණය කරන ලද මධය පරිගණක මහො පරිගණකවලට වඩො තේගතයන්න,
බලතයන්න සහ මිතලන්න අඩු තපොදු කොර්ය පරිගණක තලස ද හැඳින්නතේ. පොේච්ිය පහසු ය.
පරිශීලකයින්න කිහිප තදතනකු විසින්න පර්යන්නත කිහිපයක් මගින්න මධය පරිගණකය හො
සම්බන්නධ තවමින්න දත්ත හො තතොරතුරු හුවමොරු කර ගනු ලැතබ්. බැංකු පද්ධති තුළ තමය
තයොදො ගන්නනො ලදී.
ක්ුද්‍ර පරිගණක(Personal Computers/ Micro Computers)
තමය කුඩො පරිගණකයකි. තපෞද්ගලික පරතයෝජනය සඳහො තයොදො ගනු ලබන තමම පරිගණක අඩු ධොරිතොවක්
සහිත මතකයන්නතගන්න තමන්න ම, පරමොණතයන්න ද, තේගතයන්න ද, මිතලන්න ද, අඩු ය. එතස් ම විදුලි පරිතභෝජනය ද
අඩු ය.උකුල් පරිගණක සහ තපෞද්ගලික පරිගණක තමම වර්ගයට අයත් තේ.

35. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 30
තාක්ෂණය අනුව පරිගණක වර්ගීකරණය
පරතිසම පරිගණක(Analog Computers)
පරිසරතේ සිදු වන තවනස් ීම් (තේගය, තවෝල්ටීයතොව, ීඩනය, උෂ්ණත්වය) වැි පරතිසම සංඥො හඳුනො ගිමින්න
ඒ අනුව කරිියොත්මක වන පරිගණක පරතිසම පරිගණක තලස හඳුන්නවනු ලබයි. තේගමොපක, සංතේදක සහිත මොර්ග
ලොම්පු, කොලගුණ මිණුම් යන්නතරය ආදිය තම් සඳහො උදොහරණ තලස දැක්විය හැකි ය.
සංඛ්‍ාංක පරිගණක(Digital Computers)
අප විසින්න එදිතනදො ජීවිතතේ දී පරිහරණය කරනු ලබන පරිගණක සංඛ්‍යොංක පරිගණක තේ. තමම පරිගණක
සංඛ්‍යොංක සංඥො හඳුනො ගිමින්න කරිියො කරයි. වැඩසටහනකට අනුව විදුලි බලතයන්න කරිියො කරයි.
මිශර පරිගණක(Hybrid Computers)
පරතිසම පරිගණක සහ සංඛ්‍යොංක පරිගණක යන තදවර්ගතයහි ම සම්මිශරණයක්
තලස මිශර පරිගණක හැඳින්නවිය හැකිය. හෘදතේ කරිියොකොරීත්වය ිරීක්ෂණය කිරීම
සඳහො තරෝහතල් දී තයොදො ගනු ලබන ECG යන්නතරය මිශර පරිගණකයකි. පරතිසම
සංඥොවක් වන හෘදතේ කරිියොකොරීත්වය හඳුනො ගිමින්න එය සංඛ්‍යොත සංඥොවක්
තලස පරිවර්තනය කර එම සංඥො මුද්‍රණය කිරීම තමම යන්නතරය මගින්න සිදු කරනු
ලබයි.
භාවිතා කරන අරමුණු අනුව පරිගණක වර්ගීකරණය
විතශ්ෂ කාර්යයන්න සඳහා තවන්න වූ පරිගණක
තමම පරිගණක මගින්න විතශ්ෂිත ගැටලුවක් තහෝ විතශ්ෂ කොර්යයක් ඉටු කිරීම සඳහො පමණක් භොවිතො කරනු
ලැතබ්
තපාදු කාර්යයන්න සඳහා තවන්නවූ පරිගණක
තමම පරිගණක භොවිතො කර එදිතනදො කටයුතු වලට අවශය කරන ආකොර්යයන්න සිදුකර ගැනීම සිදුතේ කර
ගැනීම සිදුතේ.

36. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 31
2.2 දෘඩාංග හා ඒවාතේ අතුරු මුහුණත් ආශ්‍රිත පරිගණක ක්‍රියාකාරීත්වය ගතේෂණය
පරිගණකතේ තභෞතික වශතයන්න දැකිය හැකි ස්පර්ෂ කල හැකි උපකරණ දෘඩොංග තලස හදුනොගත හැකි අතර
තමහි සංරචක පහත පරිදි තේ.
• ආදොන උපොංග
• පරතිදොන උපොංග
• මධය සැකසුම් ඒකකය
• ආචයන උපොංග
ආදොන උපොංග යනු පරිගණක පද්ධතියකට දත්ත සැපයීමට භොවිතො කරන උපොංගයන්නය. උදොහරණ තලස යතුරු
පුවරුව, ස්ථොනීය උපොංග, සුපරික්සකය, මයිතක්‍රොත ෝන්න, සංඛ්‍යොංක කැමරො, තවබ් කැම් ආදී තලස කිහිපයක් දැක්
විය හැක.
• යතුරු පුවරුව.(Keyboard)
අක්ෂර, අංක, සංතක්ත සහ විධොන පරිගණක පද්ධතියකට ආදොනය
කිරීම සඳහො යතුරු පුවරුව තයොදො ගනී. සොමොනය යතුරු ලියනයක
භොවිතො කරන යතුරු පුවරු ආකෘතිතේම වැඩි දියුණු අවස්ථොවක් තලස
පරිගණක යතුරු පුවරුව සැලකිය හැකි මුත් එහි ක්‍රියොකොරීත්වය
ඉතලක්තරොිකව සිදු තේ. තමහි තිතබන යතුරු තද කිරීම මඟින්න ඊට
ආතේික විදුලි සංඥොවක් සකසනයට ලැතබ්. සකසනය එම සංඥොව ASCII තක්තකය බවට පරිවර්තනය කර
පරිගණක පද්ධතියට ආදොළ අදොනය ලබො තද්. අද තවළඳ තපොතළන්න රැහැන්න සහිත තමන්නම රැහැන්න රහිත යතුරු
පුවරුද ලබොගත හැකිය.
• ස්ථානීය උපාංග. (Pointing Devices)
පරිගණක තිරය මත ප්‍රදර්ශනය වන පික්ස සහ පික්සල කොේඩ වලින්න සැදුම්ලත් ිරූපක (Icons)ප්‍රතේශ
කරමින්න ඒවොට අනුබද්ිත ක්‍රමතල්ඛ්‍න ක්‍රියොත්මක කිරීම ස්ථොනීය උපොංගවල ප්‍රධොන කොර්යය තේ. තම් සඳහො
මූසිකය, ස්පර්ශ තිරය, ස්පර්ශ තලය, මොර්ග ගුලොව, තජෝයිස්ටික් ආදිය උදොහරණ තේ. තම්වො මඟින්න සකසනය
කරො සංඥො යැීම සඳහො තක්බල තහෝ ආතලෝක කිරණ භොවිතො තකතර්.
• සෘජු ආදාන උපාංග (Direct entry input devices)
සෘජු ආදොන උපොංග යනු ප්‍රමොදයකින්න තතොරව ඉතො ඉක්මින්න පරිගණකයට ආදොන ලබොදීමට භොවිතො කරන
උපකරණ තේ.

37. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 32
• සුපරීක්ෂකය. (Scanner)
දෘඪ පිටපතක ඇති ලිඛිත සටහන්න සහ රූප, පරිගණක පද්ධතියකට ආදොනය කිරීම සඳහො සුපරීක්ෂකය භොවිතො
තකතර්. තමහිදී තල්ඛ්‍න සහ රූප යන තදකම රූපමය ආකොරතයන්න පරිගණක මතකතේ ගබඩො ීම විතශ්ෂයකි.
නමුත් යම් සුපරීක්ෂකයක ප්‍රකොශ අක්ෂර කියීතම් [OCR(Optical Character Recognition)] පහසුකම් ඇත්නම්
Times New Roman, Arial වැි ඉංග්‍රීසි අක්ෂර භොවිත කර ඇති තල්ඛ්‍ණයන්න රූපමය ආකොරතයන්න තනොව
තල්ඛ්‍න ආකොරතයන්නම පරිගණක මතකතේ ගබඩො තේ. තම් ිසො සුපරීක්ෂකය භොවිතතයන්න තල්ඛ්‍න පහසුතවන්න
සංස්කරණය කිරීතම් හැකියොවක් ලැතබ්.
• රූප ආදානය කිරීතම් උපාංග
o සංඛ්‍ාංක කැමරා.
සංඛ්‍යොංක කැමරොවක මතකතේ තැන්නපත් ී ඇති ඡොයොරූප පරිගණකයකට ආදොනය කළ හැකි ිසො සංඛ්‍යොංක
කැමරොවද ආදොන උපොංගයක් තේ. සංඛ්‍යොංක කැමරොවන්නද තදආකොරයකින්න යුක්ත තේ.
• ිෂ්චල ඡොයොරූප සංඛ්‍යොංක කැමරො.
• චලන රූප සංඛ්‍යොංක කැමරො.
අද තවළඳ තපොතළහි විවිධ මොදිලිතේ සංඛ්‍යොංක කැමරො දැකිය හැකිය. එතමන්නම ජංගම දුරකථන තුළද තමම
සංඛ්‍යොංක කැමරො දක්නට ඇත.
o තවබ් කැම්.
තවබ් කෑම් යනු චලන රූප සංඛ්‍යොංක තලස සජීව විකොශය කිරීමට තයොදොගන්නනො කැමරො වර්ගයකි. තමය කරලියට
පැමිණීමත් සමඟ අන්නතර්ජොල දුරකථන සම්බන්නධතොවකදී පුද්ගලයින්න සජීීව දිස්ීමීඩිතයෝ සම්මන්නරණ
පැවැත්ීමආදී තලස සන්නිතේදන තොක්ෂණතේ නව පිටුවක් තපරලිි. තමම තවබ් කෑම් තවළඳ තපොතළන්න මිලට
තගන බොහිරව පරිගණකයට සම්බන්නධ කළ හැකිය. එතලසම තවබ් කෑම් සවි කරන ලද නීන ලැප්තටොප්
පරිගණකයන්නට තවළඳ තපොතළහි දක්නට ඇත.

38. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 33
යතුරු පුවරුව හා සසදන විට සෘජු ආදාන උපාංගතේ වාසි
• දත්ත ආදොනය කිරීතම් තේගවත් බව
• දත්ත ආදොනය කිරීතම් කොලය අවම ීම
• ිරවදයතොවය
• දත්ත ස්වයංකරීයව ගරහණය කර ගැනීම
ප්‍රතිදාන උපාංග
ප්‍රතිදොන උපොංග යනු පරිගණක පද්ධතියකින්න සකස් කරන ලද තතොරතුරු සහ සංඥො පිටතට ලබො දීමට භොවිතො
කරන උපොංගයන්නය.
පරිගණක පද්ධතිය විසින්න සකස් කරන ලද තතොරතුරු අපට ලබො තදන ආකොර 03 කි.
• මෘදු පිටපත් (Soft Copy)
• දෘඪ පිටපත් (Hard Copy)
• ශබ්ද (Sound)
උදොහරණ තලස සංදර්ශකය, මුද්‍රණ යන්නරය, ශබ්ද විකොශන උපකරණ ආදිය දැක්විය හැක.
සංදර්ශකය (Monitor)
තමය පරිගණක තිරය තලස ද හැඳින්නවිය හැකිය. තොක්ෂණයට අනුව අද භොවිතො වන ජනප්‍රිය සංදර්ශක වර්ග
3කි.
• කැතතෝඩ කිරණ නළය සහිත තිරය (Cathode Ray Tube (CRT) Monitor)
• ද්‍රව ස්ඵටික පරදර්ශකය (Liquid Crystal Display - LCD)
• ආතලෝක විතමෝචක දිතයෝඩ (Light Emitting Diode - LED)
තම්වොතේ වොසි සහ අවොසි හඳුනොතගන භොවිතො කිරීම වඩොත් තයෝගය තේ. තවද තපොදුතේ ගත්කළ සංදර්ශකයක්
හො බැඳුනු පහත ගුණොංග පිළිබඳව දැනුවත් ීම ද වැදගත් තකොට සැලකිය හැකිය.
• තිරතේ ඒකකයක් තුළ පිළිඹිබු කළ හැකි පික්සල ගණන.
• පිළිඹිබු කළ හැකි වර්ණ ගණන.
• පිටතට ිකුත් කරන අහිතකර විකිරණ ප්‍රමොණය.
CRT වලට සාතේක්ෂව LED තිරවල ඇති වාසි තමානවාද?
• අඩු විදුලි පරිතභෝජනය
• දිගු ආයුකොලය
• පොරිසරික බලපෑම් අවම ීම
මුද්‍රණ යන්නරය (Printer)
පරිගණකයක ඇති විවිධ මොදිලිතේ මෘදු පිටපත්, දෘඩ පිටපත් බවට පත් කිරීම සඳහො මුද්‍රණ යන්නරය භොවිතො කරයි.
ඝටන මුද්‍රණ යන්නර(Impact Printer) හො තනොඝටන මුද්‍රණ (Non-Impact Printer) යන්නර තලස ක්‍රියොකොරීත්වයන්න
තදකකින්න යුත් මුද්‍රණ යන්නර ඇත. තමහිදී ඝටන මුද්‍රණ වර්ගතේ මුද්‍රණ යන්නර ක්‍රියොකොරිත්වතේදී ශබ්ද නගයි.

39. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 34
අද බහුලව භොවිතො කරන මුද්‍රණ යන්නර වර්ග හතරකි.
තිත් නයොස (Dot-Matrix)මුද්‍රණ යන්නරය (ඝටන ම්‍රද්‍රණ)තීන්නත පිහිරි (Inkjet) මුද්‍රණ යන්නරය (තනොඝටන
මුද්‍රණ)බුබුළු පිහිරි (Bubblejet) මුද්‍රණ යන්නරය (තනොඝටන මුද්‍රණ)තල්සර් මුද්‍රණ යන්නරය (තනොඝටන මුද්‍රණ)
තම්වොතේ එකිතනකට තවනස් තොක්ෂණ ක්‍රම භොවිතො කරන අතර මුද්‍රණය සඳහො තීන්නත සපයන ආකොර ද විවිධ
තේ. තමම මුද්‍රණ යන්නර භොවිතතේදී ද පහත කරුණු පිළිබඳව දැනුවත් ීම වැදගත් තේ.
• දෘඩ පිටපතත් ගුණොත්මක බව.
• පිටපතක් සඳහො දැරිය යුතු වියදම.
• පිටපතක් සඳහො ගත වන කොලය.
• භොවිතතේදී නගන ශබ්දය.
ශ්‍රවණ උපකරණ(Audio Devices)
පරිගණකතයන්න පිටතට ලබො තදන ශබ්ද ශ්‍රවණය සඳහො භොවිතො කරන උපකරණ තමහිදී තකටිතයන්න සලකො බලමු.
එම උපකරණ ශබ්ද විකොශන හො හිතස් පැළඳිය හැකි ශ්‍රවණ උපකරණ තලස තදආකොරයකින්න දැකිය හැකිය. තමහිදී
හිතස් පැළඳිය හැකි ශ්‍රවන උපකරණ භොවිතතේදී පැළඳි පුද්ගලයොට පමණක් ශ්‍රවනය කිරීතම් හැකියොව තිතබ්.
පරිගණක මේපුවරුව (Computer Motherboard)
මධය සැකසුම් ඒකකය, මතක ඒකක වැි තද් තමන්නම පරිගණකතේ හැකියොවන්න වැඩි දියුණු කර ගැනීම සඳහො
සවි කරනු ලබන අමතර පරිපථයන්න (RAM Cards, VGA Cards, Network Cards, Processor), බොහිර තමවලම්
සහ උපොංග සවි කිරීම සඳහො අවශය කරන පහසුකම් සපයනු ලබන්නතන්න පරිගණක මේපුවරුවයි. තමය පද්ධති
පුවරුව (System Board) තලසින්න ද හඳුන්නවයි. මේ පුවරුව මත අමතර පරිපථ සවි කිරීම සඳහො වූ ඉඩ සලසන
ඒකකයන්න ප්‍රසොරණ විවරයන්න (Expansion Slots) තලසින්න හඳුන්නවනු ලැතබ්. තම්වො තකතවණි තහවත් තතොටු
(Sockets / Ports) තලස හැඳින්නතේ.

40. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 35
ujq mqjrejg සවිකර we;s Wmx. w;r o;a; $ ix{d f.k hdug ujq mqjrej ;=, we;ss ishqï lïì ඊම්
f,i y`ÿkd .; yel' mß.Klfha fõ.h i`oyd fuh n,mdk w;r fuh wdldr lsysmhls'
1' o;a; ඊම්s ^ Data Bus & - ujq mqjrej yd ilikh ;=, o;a; tyd fuyd
f.k hdug
2' ,smsk nia ( Addres Bus) - u;lhg o;a; fhduq lsÍug" u;lfha
o;a; ,nd .eksug wjYH ix{d f.k hdu
3' md,k nia ( Control Bus) - ilik yd wfkl=;a WmlrK w;r ix{d
f.k hdu
Bus ;=,ska f.k tk o;a; Wmdx. j,g iïnkaO lsßug we;s WmlrKh Chipset
jk w;r tys wdldr 02 ls
North Bridge South Bridge
• Cup yd m%Odk u;lh ( RAM) , AGP
Video Card iïnkao lr we;s Chipset
tl fõ'
ISA, PCI yd USB ia:dk j,g u;l tall
iïnkaO lr we;s Chipset tl fõ'
ilikh ^CPU& yd ujq mqjrej .e,mSu i`oyd n,mdk idOl
• ujq mqjrefõ fjdÜ m%udKh
• ilikh yd ujq mqrej iïnkaO lrk ia:dkh
• ujq mqjrejg we;=<;a lr we;s Bios jevigyk .e,mSu
• Ñma fiÜ tlys iudk;djh

41. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 36
පරිගණකයක තකතවි (Ports)
පරිගණකය සහ පරිගණක උපොංග තහෝ තවනත් පරිගණක එකිතනක සම්බන්නධ කරන අතුරු මුහුණත් තකතවි
තලස දැක්විය හැකි ය.
විදුලි රැහැන්න සවිවන ස්ථානය (Power Socket ):
පරිගණකයට අවශය විදුලිය සැපයීම සඳහො වන විදුලි රැහැන්න සවි කරනු
ලබන්නතන්න තමම ස්ථොනයටයි.
ආදාන උපාංග හා අතුරුමුහුණත් (Input Devices & Interfaces) :
• PS/2 ආකාරතේ තකතවණි (PS/2 Ports):
PS/2 ආකොරතේ යතුරුපුවරු (Keyboard) සහ මූසිකයන්න (Mouse)
පරිගණකයට සවි කිරීම සඳහො. යතුරුපුවරුව සඳහො වූ තකතවණිය දම්
පැහැයද (Magenta) මූසිකය සඳහො වූ තකතවණිය තකොළ (Green) පැහැයද
තේ.
• තශ්‍ර්ණිගත තකතවනි (Serial Ports) :
තශ්‍ර්ණිගත උපොංග (Serial Devices) පරිගණකයට සම්බන්නධ කිරීම
සඳහො. තමොඩම් යන්නර (MODEM), අතීතතේදී භොවිතො කළ මූසික
(Mouse). තුඩු 9 (9 Pins) ක් භොවිතො කරන සහ සම්බන්නිත තුඩු 25
(25 Pins) ක් භොවිතො තේ.

42. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 37
• සමාන්නතරගත තකතවනිය (Parallel Port) :
අතීතතේ දී භොවිතො කරන ලද මුද්‍රණ යන්නර (Printers) සහ ස්කෑනර
යන්නර (Scanners) එනම් පරිගණකයට සමොන්නතර ආකොරයට
සම්බන්නධ වන උපකරණ සම්බන්නධ කිරීම සඳහො සමොන්නතරගත
තකතවි භොවිතො කරයි. Printer Port තලස ද හඳුන්නවයි. විවර 25
(25 pins) ක් ඇත. DB25 තලස ද හඳුන්නවයි.
07. ජාලකරණ තකතවනි (Network Ports) :
පරිගණක යන්නරයක්, පරිගණක ජොලයකට සම්බන්නධ කිරීමට තයොදො ගියි. ජොලකරණ
අතුරු මුහුණත් කෝපතතහි අඩංගු තේ. තම්වො RJ45 තකතවි තහෝ Ethernet තකතවි
තලස හඳුන්නවයි.
08. තමාඩම් තකතවනිය (MODEM Port) :
අතීතතේ දී පරිගණකයක් අන්නතර්ජොලයට (Internet)
සම්බන්නධ කිරීම සඳහො සහ ැක්ස් යන්නර (Fax Machines)
පරිගණකයට සම්බන්නධ කිරීම සඳහො තමම තකතවණිය තයොදො
ගත්හ.
09. විශ්ව තශ්‍ර්ණිගත බස් තකතවනිය (USB – Universal Serial Bus ) Port :
නීන පරිගණකයන්නහි භොවිත වන ජනප්‍රියම තකතවිය වන්නතන්න තමයයි. අද
පරිගණක සමග භොවිතො කරනු ලබන තබොතහෝඋපොංග (90% පමණ )
පරිගණකය හො සම්බන්නධ කිරීමට තයොදො ගනුතේ තමම තකතවියයි.
යතුරුපුවරු (Keyboard), මූසික (Mouse), ස්කෑනර් යන්නර (Scanner), මුද්‍රණ
යන්නර (Printer), සංඛ්‍යොංක කැමරො (Digital Camera), තමොඩම් යන්නර
(Modem) තමන්නම ඉතො කුඩො විදුලි බලයකින්න ක්‍රියොත්මක වන විදුලි පංකො,
දූවිලි පිසලන යන්නර, විදුලි බුබුළු වැි උපංග ද පරිගණකයට සවි කිරීමට
තයොදො ගියි.
විශ්ව තශ්‍ර්ණිගත තකතවනි (USB – Universal Serial Bus) වල විතශ්ෂ ලක්ෂණ:
1. උපොංග සඳහො වන ධොවක / එළවුම් මෘදුකොංග (Driver Software) ස්ථොපිත කිරීම අනවශය තේ. Plug and
Play නම් තේ.
2. උපොංග ක්‍රියොත්මක කිරීම සඳහො අවශය කරන විදුලිය තකතවිය හරහොම ලබො ගැනීම.
3. පරිගණකතේ විදුලිය විසන්නි කිරීමකින්න තතොරව USB ආකොරතේ උපොංග සවිකිරීම (Plug) සහ විසන්නි
කිරීතම් (Remove) හැකියොව. තමම ක්‍රියොවලිය Hot Pluggable නැතතහොත් Hot Swappable නම් තේ.
4. එක් USB තකතවියක් මගින්න ආකොරතේ උපොංග 127 ක් පරිගණකයට සම්බන්නධ කිරීතම් හැකියොව
(USB Hub).
5. USB 2.0 ආකොරතේ වූ USB තකතවි වලදී තත්පරයට තමගොබිට්ස් 480 (480 Mbps) ක තේගයකින්න
දත්ත සම්තේෂණය කිරීතම් හැකියොව ඇත.

43. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 38
පරිගණක තේ භාවිතා වන ප්‍රතිදාන උපාංග අතුරු මුහුණත් (Interfaces)
• පරිගණක තිර තකතවනිය (Monitor Port) :
පරිගණකයක් පරිගණක තිර / තමොිටර (Monitors) සමග තහෝ
ප්‍රක්තෂ්පන යන්නරයක් (Projectors) සමග සම්බන්නධ කිරීම සඳහො
තමම තකතවි (Ports) භොවිත කරයි. තමම තකතවිතේ විවිර 15
(15 Pins) ක් තප්ළි 3 ක ආකොරයට පිහිටන පරිදි සකස් ී ඇත.
තමය VGA (Video Graphic Adapter) Port තලසින්න ද
හඳුන්නවයි.
• ශබ්ද උපාංග තකතවනි (Sound Ports) :
පරිගණකයට අවශය කරන ආකොරතයන්න ශබ්ද විකොශන
යන්නර (Speakers),මයික්‍රත ෝන (Microphones) සහ බොහිර ශබ්ද
උපදවන උපොංග (External Sound Devices) සවි කිරීම සඳහො තමම
තකතවි භොවිතො තකතර්.
• HDMI තකතවණිය:
උකුල් පරිගණක යන්නර වල භොවිතො වන තමම තකතවණි මගින්න බහුමොධය
ප්‍රක්තෂ්පණ යන්නර සහ ඩිජිටල් රූපවොහිනී යන්නර සවි කිරීම සඳහො භොවිතො
කරයි.
සමාන්නතර පරිගණනය ( Parallel Computing )
පරිගණකය තුල වැඩසටහනක් කරිියොත්මක ීතම්දී එම වැඩසටහන කුඩො තකොටස් වලට තබදො එම තකොටස් තවන
තවනම එකවර සකසනයට තයොමු කරමින්න කරිියොත්මක ීම තමහිදී සිදුතේ.
ජාලක පරිගණනය ( Gride Computing )
සංකීර්ණ ගැටලූවක් විසදීම සදහො එකිතනකො සම්බන්නධ වු විශොල පරිගණක සංඛ්‍යොවක වයොප්ත වුහයක් වන
තමය දුරස්ථව පිහිටි සකසනය ඇතුලූ පරිගණක උපොංග අන්නතර්ජොලය භොවිතතයන්න දත්ත සැකසීම සිදු තකතර්.
2.2 තවාන්න නියුමාන්න ආකෘතිය ගතේෂණය
තවාන්න නියුමාන්න ආකෘතිය (Von
Neumann Architecture)
1945 දී ගණිතඥතයකු වූ තජෝන්න තවොන්න
ියුමොන්න (John Von Neummann)
පරිගණක සඳහො භොවිතො කළ හැකි වූ
නව සංකල්පයක් හඳුන්නවො තදනු
ලැබුතේය. එහි මූලික අදහස වූතේ
“පරිගණක යන්නරයක තභෞතික
වශතයන්න තවනස්කම් තනොකරමින්න එහි
තැන්නපත් කරන ලද වැඩසටහන්න

44. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 39
ආශ්‍රතයන්න එක් පරිගණකයක් මගින්න විවිධොකොර වැඩ කටයුතු කළ යුතුය” යන්නනයි. වර්ථමොනතේ භොවිතො කරන
පරිගණක යන්නර සඳහො පදනම් ී ඇත්තත් තමම තැන්නපත් කරන ලද වැඩසටහන්න සංකල්පයයි.
තවොන්න ියුමොන්න ආකෘතිය (Von Neumann Architecture) පහත ප්‍රධොන තකොටස් වලින්න සමන්නවිත තේ.
• ආදොනය / ප්‍රතිදොනය (Input / Output)
• පොලන ඒකකය (Control Unit)
• අංක ගණිතමය හො තොර්කික ඒකකය (ALU – Arithmetic & Logic Unit)
• ප්‍රධොන මතකය / ප්‍රොථමික මතකය (Main Memory / Primary Memory)
• ද්විතීයක ආචයනය / සහොයක මතකය (Secondary Storage / Auxiliary Storage )
යතුරු පුවරුව, මූසිකය වැි ආදොන උපොංගයක් මගින්න ආදොනය කරනු ලබන දත්ත තහෝ උපතදස් මුලින්නම ගමන්න
කරනුතේ ප්‍රධොන මතකය තහවත් ප්‍රොථමික මතකය තවතටයි. ඉන්නපසු තමම දත්ත සැකසීම සඳහො මධය සැකසුම්
ඒකකය තවත තයොමු තේ. මධය සැකසුම් ඒකකය මගින්න සකස් කරන ලද දත්ත සහ උපතදස්, තතොරතුරු තලස
නැවත තයොමු වන්නතන්න ප්‍රොථමික මතකය තවතටයි. එහි දී පරිගණක තමොිටරය තහෝ මුද්‍රකය වැි ප්‍රතිදොන
උපොංගයක් මගින්න එම තතොරතුරු ප්‍රතිදොනය කරනු ලබයි.
එතස්ම එම තතොරතුරු තැන්නපත් කිරීම සඳහො ද්විතීයක මතකය තවත තයොමුීම ද ද්විතීයක මතකතේ ඇති
තතොරතුරු අවශය වූ විට නැවත ප්‍රොථමික මතකය හරහො ප්‍රතිදොනය ීම ද සිදුතේ. පොලන ඒකකය විසින්න පරිගණක
පද්ධතියක ඇති සියලු උපොංග තවත පොලන සංඥො ිකුත් කරනු ලබයි.
පරිගණක වැඩසටහන්න ගබඩා කර පාලනය කිරීතම් සංකල්පය (Stored program control concept)
පරිගණකයක් යනු දී ඇති උපතදස් මත ක්‍රියොකරණ යන්නරයකි. තවනත් ඕනෑම යන්නරයක් ිෂ්පොදනය කරන
අවස්ථොතේම ිෂ්ිත කොර්යයක් සිදු කිරීම සඳහො සැලසුම් කරන නමුත් පරිගණකයක් සැලසුම් කරන්නතන්න එහි
මතකයට (Memory) ලබො තදන උපතදස් ක්‍රියොත්මක කිරීමටයි. ඒ අනුව පරිගණකය යනු ක්‍රමතල්ඛ්‍යක් මත
ක්‍රියොවලිය පොලනය කල හැකි යන්නරයකි. පරිගණකයක ක්‍රියොකොරීත්වය පොලනය කිරීම සඳහො තදන ලද උපතදස්
සමූහයක් සරලව පරිගණක වැඩසටහනක් තලස හැඳින්නවිය හැක. ගබඩො කල වැඩසටහන්න සංකල්පය (Stored
program concept) හඳුන්නවො තදන ලද්තද් ගණිතඥතයකු වූ තජෝන්න තවොන්න ියුමොන්න (John Von Neummann)
මහතො විසිි.
ආදාන ඒකක (Input Units)
පරිගණක පද්ධතිය තවත දත්ත සහ උපතදස් ලබො තදනුතේ ආදොන ඒකක තහවත් උපොංග මගිි.
• යතුරු පුවරුව (Keyboard)
• මූසිකය (Mouse) - ලක්ෂීය උපොංගයකි / දැක්ීතම් උපොංගයකි
• ස්පර්ශක පෑඩය (Touch Pad) - ලක්ෂීය උපොංගයකි / දැක්ීතම් උපොංගයකි
• ස්පර්ශ සංතේදී තිරය (Touch Screen) - ලක්ෂීය උපොංගයකි / දැක්ීතම් උපොංගයකි
• තමතහයුම් යටිය (Joy Stick) - ලක්ෂීය උපොංගයකි / දැක්ීතම් උපොංගයකි
• ආතලෝක පෑන (Light Pen) - ලක්ෂීය උපොංගයකි / දැක්ීතම් උපොංගයකි
• සංඛ්‍යොංක කැමරොව (Digital Camera)
• තවබ් කැමරොව (Web Camera)
• සුපරීක්ෂක යන්නර (Scanner)
• තීරු තක්ත කියවනය (Bar Code Reader)
• චුම්භක තීන්නත අනුලක්ෂණ කියවනය (MICR – Magnetic Ink Character Reader)
• ප්‍රකොෂ අක්ෂර කියවනය (OMR – Optical Character Reader)
• මයික්‍රත ෝනය (Microphone)
ප්‍රතිදාන ඒකක (Output Units)
පරිගණක පද්ධතිය විසින්න සැකසූ තතොරතුරු පිටතට ලබො තදන ආකොර කිහිපයක්ම ඇත. එනම් මෘදු පිටපත්
(Soft Copies), දෘඩ පිටපත් (Hard Copies) සහ ශබ්ද (Sounds) යන ආකොරයටයි.
• පරිගණක තිරය (Monitor)
• බහුමොධය ප්‍රක්තෂ්පක යන්නරය (Multimedia Projector)

45. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 40
• මුද්‍රණ යන්නරය (Printer)
• ශබ්ද විකොශන යන්නරය (Speaker)
මධ‍ සැකසුම් ඒකකය (CPU – Central Processing Unit)
පරිගණක පද්ධතියක මූලිකම අංගය වන්නතන්න මධය සැකසුම් ඒකකයයි. ඇතැම්හු තමය පරිගණකතේ හදවත /
තමොළය තලස ද සලකයි. ඉන්නතටල් 4004 (Intel 4004) ක්ුද්‍ර සකසනතයන්න ආරම්භ කළ සකසන අද වන විට ශීඝ්‍ර
දියුණුවක් ලබො ඇත. තමය විධොන වලට අනුව ක්‍රියොත්මක වන අතර තමතහයුම් පද්ධතිය සහ තයදුම් මෘදුකොංග
ක්‍රියොත්මක කරන්නතන්න ද මධය සැකසුම් ඒකකය මගිි. මධය සැකසුම් ඒකකය ප්‍රධොන තකොටස් තුනකින්න සමන්නවිත
තේ.
1. පොලන ඒකකය
2. අංක ගණිතමය හො තොර්කික ඒකකය
3. මතක තරජිස්තර
මධ‍ සැකසුම් ඒකකතේ තේගය / තහෝරා තේගය (Clock speed)
මධය සැකසුම් ඒකකය හරහො තත්පරයක දී ගමන්න ගන්නනො උපතදස් ප්‍රමොණය තහෝ තත්පරයක දී මධය සැකසුම්
ඒකකය හරහො ගමන්න කරන විදුත් ස්පන්නද (pulses) වක්‍ර ගණන මධය සැකසුම් ඒකකතේ තේගය තහවත්
තහෝරො තේගය තලස හැඳින්නතේ. තමහි තේගය මින ඒකකය හර්ට්ස් (Hz) වන අතර වර්ථමොන පරිගණක වල
තේගය මිනු ලබන්නතන්න GHz, MHz යන ඒකක වලිි.
උදො : තත්පරයට වක්‍ර සංඛ්‍යොව 1 ක් නම් මධය සැකසුම් ඒකකතේ තේගය තහවත් තහෝරො තේගය 1Hz කි.
පාලන ඒකකය (Control Unit)
පරිගණක පද්ධතිතේ සියළුම උපොංග සමග එක්ව කටයුතු කර එම උපොංග වල පොලන කටයූතු සිදු කිරීම පොලන
ඒකකය මගින්න සිදුතේ. තමහි ප්‍රධොන කොර්යයන්න කිහිපයක් ඇත.
ආදොන , ප්‍රතිදොන උපොංග තමන්නම පරිගණකතේ සෑම උපොංගයක් සමගම සම්බන්නධ ී එක්ව කටයුතු කිරීම.
වැඩසටහන්න ක්‍රියොත්මක වන විට දී නැවතීතම් උපතදස් ලැතබන තුරු අඛ්‍ේඩව ක්‍රියොත්මක ීම.
ඊලඟට ක්‍රියොත්මක කරීමට අවශය දත්ත, උපතදස් තහෝ තතොරතුරු පරිගණක මතකතයන්න ලබො ගැනීම.
(උදො 2 + 3 )
තහෝරො ස්ඵන්නද ජනනය ( Generate clock pulses).
තමතහයුම් (Operations) ිර්ණය කිරීම.
අංක ගණිතමය හා තාර්කික ඒකකය (ALU – Arithmetic & Logic Unit)
පරිගණක පද්ධතියක සිදුවන දත්ත එකතු කිරීම්, අඩු කිරීම් , ගුණ කිරීම් සහ තබදීම් යන ගණිතමය තමතහයුම් ද
AND, OR, NOT, <, >, = වැි තොර්කික තමතහයුම් ද අංක ගණිතමය හො තොර්කික ඒකකය මගින්න සිදු කරයි.
බස් මාර්ග (Bus lines)
පරිගණකයක් තුළ උපොංග අතර තහෝ පරිගණක අතර උපොංග තුළ දත්ත සංඥො වශතයන්න විදුලිය ගමන්න කරන
තභෞතික මොර්ගය බසය නම් තේ. බසතයහි ප්‍රතේද තුනකි. එනම්,
• දත්ත බසය (Data Bus)
• තයොමු බසය (Address Bus)
• පොලන බසයයි (Control Bus)
දත්ත බසය යනු (Data Bus)
එක් ස්ථොනයක සිට තවත් ස්ථොනයකට දත්ත තගනයනු ලබන බසය දත්ත බසයයි.
තයාමු බසය යනු (Address bus)
මතකතේ තිතබන දත්ත කියීම සඳහො තහෝ මතකයට දත්ත ලිීම සඳහො තහෝ කිසියම් ස්ථොනයක් තතෝරො ගනු
ලබයි. තමම ස්ථොනතේ ලිපිනය සඳහො දත්ත තයොමු කරනු ලබන්නතන්න තයොමු බසය (Address Bus) මගිි.

46. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 41
පාලන බසය යනු (Control Bus)
පරිගණකතේ විවිධ ස්ථොන වලට පොලන සංඥො (Control Signals) තගන යනු ලබයි.
මතක තරජිස්තර (Memory Registers)
අංක ගණිත හො තොර්කික ඒකකතේ (ALU – Arithmetic and Logic Unit) සංඥො තොවකොලිකව ගබඩො කර තැබීම
සඳහොත් විවිධ සකසනයන්නට ලක්වන දත්ත තමම තරජිස්තර වල තොවකොලිකව ගබඩො කර තබො ගැනීමත් සිදුතේ.
මධය සැකසුම් ඒකකය තුළ ප්‍රධොන වශතයන්න තරජිස්තර වර්ග 3 ක් දැකගත හැකිය.
• Instruction Register (IR)
• Program Counter (PC)
• Accumulator
fijqï - ksIap pl%h (Fetch Execute Cycle)
nyqjr ilikh ^ u,aá fldama - Multi Core Processor &
fN!;slj mj;sk tla ilikhla ;=< ;d¾lslj l%shd;aul jk ilik lsysmhla iys;j ks¾udKh jQ
ilikhka fõ'
Wod- Dual Core
Core i3

47. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 42
nyqyr ilikhl wjYH;dj jevigyka fõ.fhka l%shd;aul lsßu
• mß.Kl hka;%hlska Wmßu ld¾hh idOkhla ,nd .ekSu
• iudka;r ieliSug
2'4 úúO j¾.fha u;lhka iy tajdfha .;s ,laIK yÿkd .ekSu
2.4 මතක ධුරොවලිය සහ ඒවොතේ ගති ලක්ෂණ
මතක ධුරොවලිය සහ ඒවොතේ ගති ලක්ෂණ තවොන්න ියුමන්න ිර්මිතයට අනුව ිර්මොණය වූ පරිගණකතේ දී, එහි
ක්‍රියොකොරීත්වය සඳහො මතක අතයොවශය තේ. පරිගණකතේ මතක යනු ඉතලක්තරොික පරිපථ විතශ්ෂයකි.
පරිගණකතේ සමස්ථ ක්‍රියොවලියම තමම මතක පදනම් කර ගිමින්න සිදු තේ.පද්ධතිතේ විවිධ ස්ථොන වලදී විවිධ
වර්ගතේ මතක භොවිත තේ. පරිගණකය ක්‍රියොත්මක කල තමොතහොතත් සිට එය අක්‍රීය කරන තුරු තමන්නම අක්‍රීය
කිරීතමන්න අනතුරුව ද සමහර මතක ක්‍රියොත්මක තේ. ක්ුද්‍ර සකසනය යම් ක්‍රියොවක් කිරීතම් දී එය සිදුවන
අවස්ථොව දක්වො එම දත්තය විවිධ මතක හරහො සකසනය තවත පැමිතේ.
පරිගණක මතක ක්‍රියොත්මක වන ආකොරය අනුව වර්ීකරණය කළ හැකිය.
නශ‍ මතකය - Volatile Memory
නශය මතක යනු විදුලිය භොවිත කරමින්න බිට් (Bit) ගබඩො කර තබො ගන්නනො මතකයන්නය. විදුලිය විසන්නි වූ විට
තමම මතක වල ගබඩො ී ඇති බිට් මැකී යයි. පරිගණකතේ විවිධ ස්ථොන වල භොවිතය සඳහො තයොදො ගත හැකි
නශය මතක තොක්ෂණයන්න කිහිපයකින්නම ිපදවනු ලැතබ්.
• ස්ිතික සසම්භාවී ප්‍රතේශ මතකය - SRAM Static Random Access Memory Static
RAM / SRAM
තමම වර්ගතේ මතක පරිපථ අර්ධ සන්නනොයක භොවිත කරමින්න ිපදවො ඇත. එනම් රොන්නසිස්ටර් ඩතයෝඩ වැි
උපොංග භොවිත කර බිට් එකක් ගබඩො කළ හැකි පිලි තපොල (Filp Flop) ිපදීතමන්නය. සමොනයතයන්න පිළි තපොල
ිර්මොණය කිරීම සඳහො තර්ක ද්වොර (Logic Gates) තදකක් භොවිත කරනු ලැතබ්. තමම මකත වල වොසි කිහිපයකි.
අඩු විදුලි පරිතභෝජනය, සරල බව, තේගවත් බව තමන්නම විශ්වොසදොයක බව ඉන්න විතශ්ෂිත තේ. අවොසි තලස මිළ
අික බව තමන්නම අඩු ධොරිතොවයකින්න යුක්ත බව දැකිවිය හැකිය. සොමොනයතයන්න ක්ුද්‍ර සකසනතේ ිහිත මතක
(Cache) සහ තරජිස්ටර්ස් තමම තොක්ෂණය භොවිතතයන්න ිපදවො ඇත.
• ගතික සසම්භාවී ප්‍රතේශ මතකය - DRAM - Dynamic random-access memory(DRAM)
තමම මතක විතශ්ෂය ද සංගෘහිත පරිපථ භොවිත කරමින්න ිපදවනු ලබයි. බිට් එකක් ගබඩො කිරීම සඳහො කුඩො
ධොරිරකයක් බොවිත කරනු ලැතබ්. ධොරිරකයක් යනු විදුලිය ගබඩො කර තබො ගත හැකි ඉතලක්තරොික උපොගයකි.
ධොරිරකය ආතරෝපනය ී ඇති විට 1 ගබඩො ී ඇති අතර විසර්ජනය වූ විට 0 තලස සලකනු
ලැතබ්. සොමොතනයයන්න ධොරිරකයක ආතරෝපන ගබඩො කර ඇති විට කොලයත් සමග එය ක්‍රමතයන්න විසර්ජනය ී
යයි. එවිට දත්තය ද අතහෝසි ී යයි. තමය වැලැක්ීම සඳහො තවනම පරිපථයක් භොවිත කරමින්න දත්ත නැවත නැවත
අලුත් කිරීම කළයුතු තේ. තමය Refresh කිරීම තලස හඳුන්නවයි. DRAM තොක්ෂණය භොවිතතයන්න විශොල ප්‍රමොණතේ
මතක ිපදවනු ලැතබ්. අඩු වියදමකින්න ිපදවිය හැකි ිසො පරිගණක වල සසම්භොී ප්‍රතේශ මතකය තහවත්
RAM ිපදීම සඳහො බහුලව භොවිත කරනු ලැතබ්.
• සමමුහුර්ථ ගතික සසම්භාවී ප්‍රතේශ මතකය - SDRAM -Synchronous Dynamic Random Access
Memory
තමම මතක පරිපථ පරිගණක මේ පුවරුතේ ඝටිකොව (Clock) සමග සමමුහුර්ථ තවමින්න කටයුතු කරන
විතශ්ෂයකි. එිසො ම ඝටිකො ස්පන්නදනතේ තේගය මත මතකය ක්‍රියොත්මක වන තේගය ද තවනස් තේ. අද භොවිත
කරන තබොතහෝ මතක පරිපථ තමම ගණතේ ඒවො තලස සලකනු ලැතබ්. මූලික අවස්ථොතේ දී SDRAM
(synchronous DRAM) තලස හඳුන්නවො දුන්නනද එය සංවර්ධතේ දී SDRAM→DDR→ DDR2→DDR3→
DDR4 ආදී වශතයන්න හඳුන්නවො තදන ලදි.

48. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 43
Names Memory clock Theoretical bandwidth
DDR 100 MHz 1.6 GB/s
DDR2 200 MHz 6.4 GB/s
DDR3 200 MHz 12.8 GB/s
DDR4 300 MHz 19.2 GB/s
DDR5 වසර 2019 දී ඉදිරිපත් කිරීමට අතප්ක්ෂිත
තරජිස්ටර්- Registers - SRAM භාවිත කරමින්න නිපදවා ගනු ලැතබ්. තමය ඉතාම තේගවත් වන අතර ඉතාම
කුඩා ධාරිතාවයකින්න යුකත තේ. මිළ අධික තේ.
• නිහිත මතකය -Cache Memory
තම් සඳහො ද SRAM තොක්ෂණයම භොවිත කරනු ලැතබ්. තමය ද තේගවත් මතකයක් වන අතර ධොරිතව මධයම
ප්‍රමොණයක වන අතර සියල්ල තරජිස්ටර් වලට තදතවි තේ.
තමම මතකතේ ආකොර තුනකි. එනම් ,
o පළමු මට්ටතම් වොරක මතකය (L1 Cache)
o තදවන මට්ටතම් වොරක මතකය (L2 Cache)
o තතවන මට්ටතම් වොරක මතකයයි (L3 Cache)
• සසම්භාවී ප්‍රතේශ මතකය Random Access memory - RAM – තම් සඳහො DRAM /SDRAM
තොක්ෂණය භොවිත කරන ලැතබ්.
සසම්භොී මතකය යනු පරිගණකයක ප්‍රොථමික මතකයයි. නූතන පරිගණක වල තමය විශොල අගයක් ගනී. එය
ගිගො බයිට් 8-16 වන අවස්ථො ද ඇත. තමම මතක ඒකකය තවනමම පරිපථයක් තලසින්න පරිගණකතේ මේ
පුවරුවට සවි කරනු ලැතබ්. තේගවත් බව ඉහත මතකයන්නට සොතප්ක්ෂව අඩුය. නමුත් ිෂ්පොදනය
කරන තොක්ෂණය අනුව වර්ග ගණනොවකි.
මතක පාලකය Memory Controller
මතක පොලකය සංගෘහිත පරිපථයක් තලස සකසො මේපුවරුතේ සවි කර ඇත. තබොතහෝ විට තමය ිප් එකකි.
එය තවනත් විශොල ිප් එකක අන්නතර්ගත කර තිතබ්. තමම ඒකකය මගින්න ප්‍රධොන මතකයට දත්ත සැපයීම
තමන්නම ලබො ගැනීතම් කොර්යය පොලනය කරනු ලැතබ්.
නශ‍ තනාවන මතකය Non Volatile Memory
නශය තනොවන මතකය යනු විදුලිය තනොමැති වුව ද දත්ත තනොමැකී යන මතකයන්නය. තම්වො ිපදීම සදහො
විවිධ ක්‍රම භොවිත තේ. ඉතලක්තරොික පරිපථ (Electronic Circuits) , චුම්භක මොධය (Magnetic Media)
සහ ප්‍රකොශ මොධය (Optical media) එයින්න විතශ්ෂිත තේ.
• පඨන මාර මතකය / කියවීමට පමණක් ඇති මතකය (ROM- Read Only Memory)
o ක්‍රමතල්ඛිත, කියවීමට පමණක් ඇති මතකය - PROM - Programmable ROM තමවැි
මතක තුල එක්වරක් පමණක් දත්ත ලිවිය හැකි අතර ඉන්න පසුව මැකීය තනොහැකිය.
o මැකිය හැකි, ක්‍රමතල්ඛිත, කියවීමට පමණක් ඇති මතකය - EPROM - Erasable PROM
පොරජම්බුල කිරණ( ULTA VIOLET ) මගින්න දත්ත මැකිය හැකි අතර ස්ථොවර තලස නැවත
ලිවිය හැකිය.

49. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 44
o විදුත් වශතයන්න මැකිය හැකි අතර , ක්‍රමතල්ඛිත, කියවීමට පමණක් ඇති මතකය EEPROM
-Electrically Erasable PROM විදුතය භොවිතතයන්න දත්ත මැකිය හැකි අතර නැවත
ස්ථොවර ලිවිය හැකිය.
• ද්වවියිතික අචයනය -( Secondary Storage)
o චුම්බකකාශ - දෘඩ තැටිය (Hard Disk) , නමය තැටිය (Floppy Disk) ,චුම්බක පටිය (Magnetic
Tape)
o සැතනළි මතක - ඝණ තත්ත්ව ආචයන (Solid State Drive) , සැතනළි ධොවක (Flash Drive) ,
මතක කෝ පත් (Memory Card)
o ප්‍රකාශ මාධ‍ - සුසංහිත තැටි (CD), සංඛ්‍යොක බහුවිධ තැටිය (DVD), බ්ලු තර් තැටිය (Blue
Ray Drive)
දත්තයක් ද්වවිතියික ආචයනක සිට ක්ුද්‍ර සකසනය දක්වා ගමන්න මාර්ගය
ක්ුද්‍ර සකසනය - Registers - L1 Cache - L2 Cache - L3 Cache - RAM - Hard disk - CD/DVD Drive
/Tape Drive
මතක ධුරාවලිය
මතක ධූරොවලිය යනු එක් එක් මතක , එය ක්‍රියොත්මක වන තේගය සහ ධොරිතොවය පදනම් කර ගිමින්න
අනුපිළිතවලකට සකස් කර ඇති ආකොරයයි. තමහි දී තේගය සහ ධොරිතොවය පදනම් කර ගිමින්න ප්‍රස්ථොර ගත
කිරීමක් කළ හැකිය.
මතක ධූරාවලිතේ අවශ‍තාවය
මතක ධූරොවලිය පිළිබඳව අධයයන කිරීතම් දී යම් යම් මතක, පරිගණක පද්ධතියක් තුල ක්‍රියොත්මක කිරීතම්
දී එහි තේගවත් බව සහ ධොරිතොවය සැළකිල්ලට ගනු ලැතබ්. තමහිදී එක් බිටුවක් සඳහො වැය වන පිරිවැය ද සැළකිය
හැකිය. තේගවත් මතක සඳහො වැඩි පිරිවැයක් දැරීමට සිදු තේ. එිසොම තේගවත් මතක වල ධොරිතොවය අවම
අගයක පවතී.
විවිධ මතක සහ ඒවාතේ නිර්ණායක
තභෞතික ප්‍රමොණය - මතක පරිපථයක් තභෞතික වශතයන්න ිෂ්පොදනය කිරීතම් දී එහි ප්‍රමොණය පිළිබඳව
සැළකිල්ලට ගනු ලැතබ්. ක්ුද්‍ර සකසන තුල භොවිත කරන මතක තභෞතික වශතයන්න ඉතොම කුඩො තේ.

50. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 45
දත්ත ඝණත්වය (ක්තෂ්ත්‍රීය ඝණත්වය) Areal density
යම් පටියක ිශ්ිත දිගක, මතුපිටක යම් ඉඩ ප්‍රමොණයක තහෝ පරිගණක ආචයන මොධයයක ිශ්ිත ප්‍රමොණයක්
තුළ ගබඩො කළ හැකි දත්ත ප්‍රමොණය එම මොධයතේ ගබඩො කළ හැකි දත්ත වල ක්තෂ්ත්‍රීය ඝණත්වය තලස දක්වනු
ලැතබ්. වැඩි ක්තෂ්ත්‍රීය ඝණත්වයක් සහිත මොධය භොවිත කරන විට ඉතො කුඩො තභෞතික ප්‍රමොණයක විශොල දත්ත
ප්‍රමොණයක් ගබඩො කළ හැකිය.
ප්‍රතේශ විධි
ප්‍රතේශ විිය යනු යම් මොධයයක දත්තයක් ගබඩො කර ඇති විට අදොල දත්තය ලබො ගැනීම සඳහො දත්තය තසොයො
ගැනීතම් ක්‍රියොවලියයි. තමය මූලික ක්‍රම තදකකට කරනු ලැතබ්.
o පිළිතවලින්න ප්‍රතේශ ීම - Sequential Access
පිළිතවලින්න ප්‍රතේශ ීතම් දී තසොයනු ලබන දත්ත හමුවන තුරු පිළිතවලින්න තසීම සිදු කළ යුතුය.
එවිට අනවශය දත්ත තවත ද ප්‍රතේශ ීමට සිදුවන ිසො විශොල කොලයක් ගත තේ. තමය
අවොසියකි. උදොහරන තලස මැේනටික් පටි දැක්විය හැකිය.
o ක්ෂණික ප්‍රතේශ - Random Access
ක්ෂණික ප්‍රතේශතේ දී තසොයනු ලබන දත්තයට අදොළ ලිපිනය භොවිතතයන්න ක්ෂණිකව දත්තය
තවත ප්‍රතේශ විය හැකිය. තමය ඉතො තේගවත් ප්‍රතේශ විියකි. දෘඩ තැටි, සැතනළි මතක
තමන්නම සංයුක්ත තැටි වලදී තමම ක්‍රමය භොවිත තේ
ප්‍රතේශ කාලය (ප්‍රමාදය /ගතවන කාලය)
යම් දත්තයක් මතකතයන්න තසොයොතගන සැකසීමට තයොමු කිරීම සඳහො ගත වන කොලය ප්‍රතේශකොලය තේ. තමය
යම් උපොංගයක් තහෝ පරිගණක වැඩසටහනකින්න තහෝ කරන කොර්යයක් විය හැකිය. DRAM වල දී තමම කොලය
නැතනෝ තත්පර 50 - 150 අගයක් විය හැකිය. SRAM වල දී එය නැතනෝ තත්පර 10 කට වඩො අඩු අගයක පවතී.
ප්‍රතේශ ීතම් කොලය තේගවත් වන විට සකසනයට අකර්මණයව සිටිය යුතු කොලය අවම තේ.
ධාරිතාවය
මතක වල ධොරිතොව සොමොනයතයන්න පරිගණකතේ දත්ත මින ආකොරයටම දක්වනු ලැතබ්.
8 Bits =1 Byte
1024 Byte =1KB
1024 KB =1MB
1024 MB =1GB
1024 GB =1 TB
1024 TB =1 PB
පිරිවැය -
තමහිදී බයිට් එකක් තවනුතවන්න වැය වන මුදල සලකො බලනු ලැතබ්. තබොතහෝ විට ඉතො තේගවත් මතක පරිපථ
ිපදීතම්දී බයිට් එකක් තවනුතවන්න වැඩි මුදලක් වැය තේ. එිසොම තරජිස්ටර් වැි මතක මිතළන්න අික තේ
u;l m%fõY l%u
1' wkql%ñl m%fõYh - (Sequential / Serial access)
fuysoS oaú;shsl u;l wdphkfha ;ekam;a lr we;s o;a; j,g m%fõY úh yelafla
tallhlg miq tallhla f,i ms<sfj,lgh'
Wod- pqïNl máh

51. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 46
2' wyUq m%fõYh - (Random Access)
fuysoS oaú;shsl u;l wdphkfha ljr fyda ;ekl ;ekam;a lr we;s o;a; iDcqj m%fõY
lr .; yelsh '
Wod- iiïNdù m%fõY u;lh
උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේදන තොක්ෂණයය උගන්නවන ගුරුවරුන්න සහ දරුවන්න තවනුතවන්න සකස් කළ
තමම තපොතත් තදවැි ඒකකයට අවශය සමහරක් කරුණු සහ පින්නතූර අන්නතර්ජොලතයන්න සහ ගුරු අත්තපොතතන්න
උපුටො ගන්නනො ලදී.

52. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 47
නිපුණතාව 03 - පරිගණකතයහි දත්ත හා උපතදස් නිරූපණය කරන ආකාරය විමර්ශනය කර ඒවා ගණිතමය හා
තාර්කික තමතහයුම් සඳහා තයාදා ගනී.
3.1 - පරිගණකතයහි සංඛ්‍යො ිරූපණය කරන ආකොරය විශ්තල්ෂණය කරයි.
ගණනය කිරීම සඳහො ිර්මොණය වූ වඩොත්ම දියුණු උපකරණය වන්නතන්න පරිගණකයයි. පරිගණකතයහි
අභයන්නතර ක්‍රියොවලිය විමසො බැලීතම් දී එහි දත්ත හො උපතදස් ිරූපණය කරනුතේ විදුත් සංඥො තදකක් මඟිි.
එනම් 1 සහ 0 අවස්ථොයි.තමය ඉතලක්තරෝික පරිපථ වල “on” හො “off” යන අවස්ථො තදකට සමොන තේ.
සංඛ්‍යො පද්ධති -
ප්‍රමොණොත්මකව දත්ත ිරූපණය කිරීම සඳහො භොවිතො කරනු ලබන සංතක්ත, ඉලක්කම් තලස හඳුන්නවන
අතර තමතස් අගයක් ිරූපණය කිරීම සදහො භොවිතො කරනු ලබන කිසියම් ිඛිල කුලකයක් සංඛ්‍යො පද්ධතියක්
තලස සැලතක්.
සංඛ්‍යො පද්ධති වර්ග
1. ස්ථොනීය අගයක් රහිත සංඛ්‍යො පද්ධති
තමහි භොවිතො වන සංතක්ත සදහො , ඊට තවන්න වූ ිශ්ිත අගයක් පවතින අතර කුමන ස්ථොනයක භොවිතො කලත් ඒ
සඳහො ලැතබනුතේ එකම අගයකි.
උදො - තරෝම ඉලක්කම් - I , II, III
2. ස්ථොනීය අගයන්න සහිත සංඛ්‍යො පද්ධති
තමවැි සංඛ්‍යො පද්ධති තුළ සීමිත ඉලක්කම් ප්‍රමොණයක් භොවිතො කරන අතර සංතක්තය පිහිටන ස්ථොනය අනුව
එහි අගය තවනස් තේ.
සංඛ්‍ා පද්වධතිය
(Number System)
පාදය
(Base Value)
භාවිතා කරන ඉලක්කම්
(Number and alphabetic
character used)
1. ද්විමය ( Binary ) 2 0,1
2. අෂ්ටමය ( Octal ) 8 0,1,2,3,4,5,6,7
3. දශමය ( Decimal ) 10 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9
4. ෂ්දශමය ( Hexa-decimal ) 16 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9, A, B, C, D, E, F
• සෑම සංඛ්‍යො පද්ධතියක්ම සෑදී ඇත්තත් ඒකකය (Unit) , සංඛ්‍යොව (Number) හො පොදය (Base) මතයි.
• ඒකකය (Unit) - යම් වස්තුවක් ඒකකයක් තලස සැලතක්.
උදො - අඹ තගඩියක්
• සංඛ්‍යොව(Number) - ඒකකයක් තහෝ ප්‍රමොණයක් ිරූපණය කරන සංතක්තයක් ,
සංඛ්‍යොවක් තලස සැලතක්.
• පොදය (Base) - යම් සංඛ්‍යො පද්ධතියකට ිරූපණය කළ හැකි සංඛ්‍යො ප්‍රමොණය
එහි පොදය තලස ලබො ගැතන්න. ඕනෑම සංඛ්‍යො පද්ධතියක පොදය
දශමය සංඛ්‍යො වලින්න ප්‍රකොශ තකතර්.

53. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 48
දශමය , ද්වවිමය , අෂ්ටමය , ෂඩ්දශමය සංඛ්‍ා පද්වධති
➢ දශමය සංඛ්‍ා පද්වධතිය ( Decimal Number System )
• එදිතනදො ජීවිතතේදී අප භොවිතො කරනු ලබන සංඛ්‍යො පද්ධතිය බැවින්න තබොතහෝ විට පොදය සඳහන්න
තනොකරයි.
බර සාධකය (Weighting Factor)
සංඛ්‍යො පද්ධතියක් තුළ සංඛ්‍යොව පිහිටන ස්ථොනය අනුව එහි වටිනොකම තවනස් තේ. ස්ථොනයක් සඳහො පවතින
ස්ථොනීය අගයන්න සංඛ්‍යො පද්ධතිතේ බර සොධකය (Weighting Factor) තලස හඳුන්නවයි.
01) 454 සංඛ්‍යොව සෑදී ඇති ආකොරය බලමු.
454 = 400 + 50 + 4
= 4 ×100 + 5 × 10 + 4 × 1
= 4 ×102 + 5 × 101 + 4 × 100
02) 75.32 සංඛ්‍යොව සෑදී ඇති ආකොරය බලමු.
75.32 = 70 + 5 + 0.3 + 0.02
= 4 ×10 + 5 × 1 + 3 × 0.1 + 2 × 0.01
= 4 ×101 + 5 × 100 + 4 × 10-1 + 2 × 10-2
➢ ද්වවිමය සංඛ්‍ා පද්වධතිය ( Binary Number System )
සංඛ්‍ා පද්වධතිය
දශමය තහවත් දහතේ පාදතේ සංඛ්‍ා
පද්වධති
පොදය 10
භොවිතො වන සංඛ්‍යොංක 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9
සංඛ්‍යො පද්ධතිතේ භොවිතො වන මුළු සංඛ්‍යො
ප්‍රමොණය
10
4 5 4
102 101 100
7 5 . 3 2
101 100 10-1 10-2
සංඛ්‍ා පද්වධතිය
ද්වවිමය තහවත් තදතක් පාදතේ සංඛ්‍ා
පද්වධති
පොදය 2
භොවිතො වන සංඛ්‍යොංක 0,1
සංඛ්‍යො පද්ධතිතේ භොවිතො වන මුළු සංඛ්‍යො
ප්‍රමොණය
2
බර
සොධකය
බර
සොධකය

54. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 49
01) 10112 සංඛ්‍යොව සලකමු.
02) 101.112 සංඛ්‍යොව සලකමු.
• ද්විමය සංඛ්‍යො පද්ධතිතේ දැක්තවන 0 තහෝ 1 යන අගයන්න බිටුවක් (Bit – Binary Digit) තලස සැලතක්.
➢ අෂ්ටමය සංඛ්‍ා පද්වධතිය ( Octal Number System )
01) 70518 සංඛ්‍යොව සලකමු.
02) 24.638 සංඛ්‍යොව සලකමු.
➢ ෂඩ්දශමය සංඛ්‍ා පද්වධතිය ( Hexadecimal Number System )
1 0 1 1
23 22 21 20
1 0 1 . 0 1
22 21 20 2-1 2-2
සංඛ්‍ා පද්වධතිය
අෂ්ටමය තහවත් දහසතේ සංඛ්‍ා
පද්වධති
පොදය 8
භොවිතො වන සංඛ්‍යොංක 0,1,2,3,4,5,6,7
සංඛ්‍යො පද්ධතිතේ භොවිතො වන මුළු සංඛ්‍යො
ප්‍රමොණය
8
7 0 5 1
83 82 81 80
2 4 . 6 3
81 80 8-1 8-2
සංඛ්‍ා පද්වධතිය
ෂඩ්දශමය තහවත් දහසතේ පාදතේ
සංඛ්‍ා පද්වධති
පොදය 16
භොවිතො වන සංඛ්‍යොංක 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F
සංඛ්‍යො පද්ධතිතේ භොවිතො වන මුළු සංඛ්‍යො
ප්‍රමොණය
16
සංතක්තය A B C D E F
වටිනොකම 10 11 12 13 14 15
බර
සොධකය
බර
සොධකය
බර
සොධකය
බර
සොධකය

55. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 50
01) A9D16 සංඛ්‍යොව සලකමු.
02) 5F.C816 සංඛ්‍යොව සලකමු.
❖ අභයොස 01 - පහත සංඛ්‍යොවන්නහි බර සොධක ලියො දක්වන්නන.
01) 2308 02) 769 03) A2D16
04) 1011102 05) FE.02D16 06) 101.1012
වැඩිම තවතසසි අගය (LSD)
යම්කිසි සංඛ්‍යොවක වම්පස තකතළවතරහි පිහිටි ශුනය තනොවන ස්ථොනීය අගය වැඩිම අගය එම සංඛ්‍යොතවහි වැඩිම
තවතසසි අගය තලස හැඳින්නතේ.
01) 11012 සංඛ්‍යොව සලකමු.
අඩුම තවතසසි අගය ( LSD )
පූර්ණ සංඛ්‍යොවක දකුණුපස තකළවතරහි පිහිටි ස්ථොනීය අගය අඩුම සංඛ්‍යොවද, දශම සංඛ්‍යොවක දශම තිතතන්න
දකුණුපස ශුනය තනොවන ස්ථොනීය අගය අඩුම සංඛ්‍යොව එහි අඩුම තවතසසි අගය තලස හැඳින්නතේ.
01) 100.012 සංඛ්‍යොව සලකමු.
❖ අභයොස 02 - පහත සංඛ්‍යොවන්නහි වැඩිම තවතසසි අගය / අඩුම තවතසසි අගය ලියො දක්වන්නන.
සංඛ්‍යොව MSD LSD
1. 3480
2. 1425.0
3. 67.50
4. 08.0
5. 0243
A 9 D
162 161 160
5 F . C 8
161 160 16-
1
16-
2
1 1 0 1
23 22 21 20
1 0 0 0 1
22 21 20 2-1 2-2
බර
සොධකය
බර
සොධකය
MS
D
LSD

56. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 51
සංඛ්‍ා පද්වධති අතර පරිවර්තනය
දශමය සංඛ්‍ා ද්වවිමය, අෂ්ටමය හා ෂඩ් දශමය සංඛ්‍ා වලට පරිවර්තනය
1. දශමය සංඛ්‍ා ද්වවිමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය
• තදන ලද දශමය අගය පහළ අතට 2 න්න තබදන්නන.
• එක් එක් අවස්ථොතේ දී තබදීතමන්න පසු ලැතබන තශ්ෂය (ඉතිරිය) ඉදිරිතයන්න ලියන්නන.
• දී ඇති අගතයහි ලබ්ිය 0 වන තතක් තබදීම සිදු කරන්නන.
• පහළ සිට ඉහළට ඇති තශ්ෂය අනුපිළිතවළට ලියන්නන.
උදා - 1410 සංඛ්‍යොව ද්විමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
ඉතිරිය සටහන්න කරන්නන
2 න්න තබදන්නන 2 14
2 7 0
2 3 1
2 1 1 ඉතිරිය පහළ සිට ඉහළට ලියන්නන.
ලබ්ිය 1410 = 11102
2. දශමය සංඛ්‍ා අෂ්ටමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය
• තදන ලද දශමය අගය පහළ අතට 8න්න තබදන්නන.
• එක් එක් අවස්ථොතේ දී තබදීතමන්න පසු ලැතබන තශ්ෂය ඉදිරිතයන්න ලියන්නන.
• දී ඇති අගතයහි ලබ්ිය 0 වන තතක් තබදීම සිදු කරන්නන.
• පහළ සිට ඉහළට ඇති තශ්ෂය අනුපිළිතවළට ලියන්නන.
උදා - 10210 සංඛ්‍යොව අෂ්ටමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
8 102
8 12 - 6
8 1 - 4
0 - 1
3. දශමය සංඛ්‍ා ෂඩ්දශමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය
• තදන ලද දශමය අගය පහළ අතට 16 න්න තබදන්නන.
• එක් එක් අවස්ථොතේ දී තබදීතමන්න පසු ලැතබන තශ්ෂය ඉදිරිතයන්න ලියන්නන.
• දී ඇති අගතයහි ලබ්ිය 0 වන තතක් තබදීම සිදු කරන්නන.
• පහළ සිට ඉහළට ඇති තශ්ෂය අනුපිළිතවළට ලියන්නන.
උදා - 4210 සංඛ්‍යොව අෂ්ටමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
16 42
16 2 - 10 (A)
0 - 2
10210 = 1468
4210 = 2A
0 1

57. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 52
ද්වවිමය , අෂ්ටමය හා ෂඩ් දශමය සංඛ්‍ා දශම සංඛ්‍ා බවට පරිවර්තනය
• තදන ලද සංඛ්‍යොත වහි බර සොධකය ලියො ගන්නන.
• එම බර සොධකය සහ එය අදොළ ස්ථොනතයහි අගය සමඟ ගුණ කරන්නන.
• ගුණ කිරීතමන්න ලැතබන අගයන්න එකතු කරන්නන.
4. ද්වවිමය සංඛ්‍ා දශමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය
උදා - 1 0 1 12 සංඛ්‍යොව අෂ්ටමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
1 0 1 12
20
× 1 = 1
21
× 1 = 2
22
× 0 = 0
23
× 1 = 8
11
5. අෂ්ටමය සංඛ්‍ා දශමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය
උදා - 7028 සංඛ්‍යොව දශමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
7 0 28
80
× 2 = 2
81
× 0 = 0
82
× 7 = 448
450
6. ෂඩ් දශමය සංඛ්‍ා දශමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය
උදා - A 716 සංඛ්‍යොව දශමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
A 716
160
× 7 = 7
161
× 10 = 160
167
ද්වවිමය සංඛ්‍ා, අෂ්ටමය හා ෂඩ් දශමය සංඛ්‍ා බවට පරිවර්තනය
7. ද්වවිමය සංඛ්‍ා, අෂ්ටමය සංඛ්‍ා බවට පරිවර්තනය
• දී ඇති ද්විමය සංඛ්‍යොතේතව ඇති ඉලක්කම් දකුණු පස සිට 3 බැගින්න වන තස් තවන්න කර ගන්නන.
• එතස් තවන්න කිරීතම් දී වම් තකළවතරහි ඉලක්කම් 3 සම්පූර්ණ තනොතේ නම්, ඉදිරියට 0 තයොදො
සම්පූර්ණ කර ගන්නන.
• එක් එක් 3 කොේඩතයහි අගයන්න තවන තවනම ලබො ගන්නන.
10112 = 1110
7028 = 45010
7 A 16 = 16710
028 = 45010

58. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 53
• දශම සහිත සංඛ්‍යොවක් නම්, දශම තිත (Binary Point) සිට වමට 3 බැගින්න වන තස් සහ දශම
තිත සිට දකුණට 3 බැගින්න වන තස් තවන්න කරන්නන.
3 3
.
• එක් එක් තුතන්න තගොඩවල අදොළ අගය ලියන්නන.
පහත වගුව අධයනතයන්න එක් එක් අෂ්ටමය අගය සදහො වන ද්විමය අගය පිළිබද අවතබෝධයක් ලබො ගත හැක.
උදා -
01) 10100011012 සංඛ්‍යොව අෂ්ටමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
001 010 001 101
1 2 1 5
10100011012 = 12158
02) 11101 .10112 සංඛ්‍යොව අෂ්ටමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
011 101 101 100
3 5 5 4
11101 .1011 2 = 35.548
8. ද්වවිමය සංඛ්‍ා, ෂඩ් දශමය සංඛ්‍ා බවට පරිවර්තනය
• දී ඇති ද්විමය සංඛ්‍යොතේ ඇති ඉලක්කම් දකුණු පස සිට 4 බැගින්න වන තස් තවන්න කර ගන්නන.
• එතස් තවන්න කිරීතම් දී වම් තකළවතරහි ඉලක්කම් 4 සම්පූර්ණ තනොතේ නම්, ඉදිරියට 0 තයොදො
සම්පූර්ණ කර ගන්නන.
• එක් එක් 4 කොේඩතයහි අගයන්න තවන තවනම ලබො ගන්නන.
• දශම සහිත සංඛ්‍යොවක් නම්, දශම තිත (Binary Point) සිට වමට 4 බැගින්න වන තස් සහ දශම
තිත සිට දකුණට 4 බැගින්න වන තස් තවන්න කරන්නන.
4 4
.
• එක් එක් තුතන්න තගොඩවල අදොළ අගය ලියන්නන.
අෂ්ටමය අගය ද්වවිමය සංඛ්‍ාව
0 000
1 001
2 010
3 011
4 100
5 101
6 110
7 111

59. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 54
පහත වගුව අධයනතයන්න එක් එක් ෂ් දශමය අගය සදහො වන ද්විමය අගය පිළිබද අවතබෝධයක් ලබො ගත හැක.
උදා -
01) 1110010102 සංඛ්‍යොව ෂ් දශමය
පරිවර්තනය.
සංඛ්‍යොවකට
0001 1100 1010
1 12(C) 10 (A)
1110010102 = 1CA16
02) 1001101 .1001012 සංඛ්‍යොව ෂ් දශමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
0100 1101 1001 0100
4 13(D) 9 2
1001101 .1001012 = 4D.9216
අෂ්ටමය හා ෂඩ් දශමය සංඛ්‍ා, ද්වවිමය සංඛ්‍ා බවට පරිවර්තනය
9. අෂ්ටමය සංඛ්‍ා , ද්වවිමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය
• දී ඇති අෂ්ටමය සංඛ්‍යොතේ එක් එක් අෂ්ටමය අගය සඳහො සමොන වන අගය, ද්විමය සංඛ්‍යො
තුනකින්න ලියන්නන.(අෂ්ටමය සංඛ්‍යො වලට අනුරූප ද්විමය අගයන්න ඇති ඉහත වගුව අධයනය
කරන්නන.)
• වම් පස ඇති වටිනොකමක් තනොමැති 0 ඉවත් කරන්නන.
• ලබො ගත් ද්විමය අගයන්න ලබො ගත් අනුපිළිතවළින්න ලියන්නන.
උදා -
01) 7518 සංඛ්‍යොව ද්විමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
7 5 1
111 101 001
7518= 1111010012
ෂඩ් දශමය අගය ද්වවිමය සංඛ්‍ාව
0 0000
1 0001
2 0010
3 0011
4 0100
5 0101
6 0110
7 0111
8 1000
9 1001
A 1010
B 1011
C 1100
D 1101
E 1110
F 1111

60. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 55
02) 20.548 සංඛ්‍යොව ද්විමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
2 0 5 4
010 000 101 100
20.548 = 10000.1011002
10. ෂඩ් දශමය සංඛ්‍ා , ද්වවිමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය
• දී ඇති ෂ්දශමය සංඛ්‍යොතේ එක් එක් ෂ්දශමය අගය සඳහො සමොන වන අගය, ද්විමය සංඛ්‍යො හතරකින්න
ලියන්නන.( ෂ්දශඹය සංඛ්‍යො වල අනුරූප ද්විමය අගයන්න ඇති ඉහත වගුව අධයනය කරන්නන.)
• වම් පස ඇති වටිනොකමක් තනොමැති 0 ඉවත් කරන්නන.
• ලබො ගත් ද්විමය අගයන්න ලබො ගත් අනුපිළිතවළින්න ලියන්නන.
උදා -
01) 9F116 සංඛ්‍යොව ද්විමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
9 F 1
1001 1111 0001
9F116= 1001111100012
02) 4C.8D16 සංඛ්‍යොව ද්විමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
4 C 8 D
0100 1100 1000 1101
4C.8D16 = 1001100.100011012
ෂඩ්දශමය සංඛ්‍ා අෂ්ටමයටත්, අෂ්ටමය සංඛ්‍ා ෂඩ්දශමයටත් පරිවර්තනය
11. ෂඩ්දශමය සංඛ්‍ා , අෂ්ටමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය
• දී ඇති ෂ්දශමය අගය ද්විමය සංඛ්‍යොවක් බවට පරිවරතනය කරන්නන.
• එතස් ලබො ගත් ද්විමය සංඛ්‍යොව අෂ්ටමය සංඛ්‍යොවක් බවට පරිවර්තනය කරන්නන.
(තමහි දී කලින්න සිදු කළ පියවර 2 ක් සිදු තේ.)
උදා -
01) A2116 සංඛ්‍යොව ද්විමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
1 A 7
0001 1010 0111
1101001112
110 100 111
6 4 7
A2116 = 6478
ද්විමය අගය
අෂ්ටමය සංඛ්‍යොවක් බවට පරිවර්තනය
අෂ්ටමය සංඛ්‍යොව

61. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 56
12. අෂ්ටමය සංඛ්‍ා , ෂඩ් දශමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය
• දී ඇති අෂ්ටමය අගය ද්විමය සංඛ්‍යොවක් බවට පරිවරතනය කරන්නන.
• එතස් ලබො ගත් ද්විමය සංඛ්‍යොව ෂ් දශමය සංඛ්‍යොවක් බවට පරිවර්තනය කරන්නන.
(තමහි දී කලින්න කළ පියවර 2 ක් සිදු තේ.)
උදා -
01) 4528 සංඛ්‍යොව ද්විමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
4 5 2
100 101 010
1001010102
0001 0010 1010
1 2 10(A)
4528 = 12A16
භාග සහිත දශමය සංඛ්‍ා ද්වවිමය , අෂ්ටමය ,ෂඩ් දශමය සංඛ්‍ා බවට පරිවර්තනය
• පළමුව පූර්ණ සංඛ්‍යොමය තකොටස ද්විමය, අෂ්ටමය ,ෂ්දශමය සංඛ්‍යොවක් බවට පරිවර්තනය
• දශමය තකොටස 2,8,16 න්න ගුණ කරන්නන.
• එතස් වැඩි කිරීතමන්න ලැතබන පූර්ණ සංඛ්‍යොව වම්පසින්න ලියන්නන.
• දශම තකොටස 0 වනතුරු ගුණ කළ යුතුය.
• නමුත් සමහරවිට 0 තනොලැතබ්. එවිට දශමස්ථොන කිහිපයක් තසොයොගත් පසු ගුණ කිරීම නවත්වන්නන.
• වම් පසින්න ලියො ගත් අගය මුල සිට අගට ලියන්නන.
13. භාග සහිත දශමය සංඛ්‍ා ,ද්වවිමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය.
උදා -
01) 9.25 සංඛ්‍යොව ද්විමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
9 10012
14. භාග සහිත දශමය සංඛ්‍ා , අෂ්ටමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය.
උදා -
01) 24.302 සංඛ්‍යොව අෂ්ටමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
24 308
24.302 =30.2328
.25 × 2
0 .50 × 2
1 .00
.302 × 8
2 .416 × 8
3 .328 × 8
2 .624
ද්විමය අගය
ෂ් දශමය සංඛ්‍යොවක් බවට පරිවර්තනය
ෂ් දශමය සංඛ්‍යොව
දශමය තකොටස
9.25=1001.012
දශමය තකොටස

62. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 57
15. භාග සහිත දශමය සංඛ්‍ා , ෂඩ්දශමය සංඛ්‍ාවක් බවට පරිවර්තනය.
උදා -
01) 30.5 සංඛ්‍යොව ෂ්දශමය සංඛ්‍යොවකට පරිවර්තනය.
30 1E16
30.05 =1E.816
ලකුණුවත් ප්‍රමොණය (Signed Magnitude )
• සංඛ්‍යොවක ධන තහෝ සෘණ තපන්නීම සදහො භොවිතො කරන බිටු අතට් පද්ධතියක් තලස තමය දැක්විය
හැක.
• සංඛ්‍යොවක වැඩිම තවතසසි අගය( ) "0" නම් ඉන්න පිළිබිඹු වන්නතන්න එම සංඛ්‍යොව ධන සංඛ්‍යොවක් වන
බවත් වැඩිම තවතසසි අගය "1"නම් ඉන්න පිළිබිඹු වන්නතන්න එම සංඛ්‍යොව සෘණ සංඛ්‍යොවක් බවත්ය.
+ 15 - -15 -
0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0
අනුපූරකය (Compliment)
• පරිගණකය භොවිතතයන්න ගණිත කර්ම සිදු කිරීතම්දී සෘණ ිඛිල සංඛ්‍යො වල ද්විමය අගයන්න දැක්ීම
සදහො අනුපූරක භොවිතො තේ.
• ධන සංඛ්‍යො සඳහො පවතින ද්විමය සංඛ්‍යොවම තයොදො ගැතන්න.
එතකහි අනුපූරකය (1st compliment)
• සෘණ සංඛ්‍යො තමම ක්‍රමයට ලියනු ලැතබ්.
• පළමුව දී ඇති සෘණ සංඛ්‍යොතේ ධන අගය ද්විමය ආකොරතයන්න ලියො ගත යුතුය.
• 1හි අනුපූරක අනුව සෘණ අගය තසීතම්දී ද්විමය අගතයහි 1 0 බවටත් 0 1 බවටත් හරවනු ලැතබ්.
උදො -
1) -5 සංඛ්‍යොව 1 හි අනුපූරක ආකොරතයන්න දැක්ීම.
+5 = 0 1 0 1
-5 = 1 0 1 0
.5 × 16
8 .0
Sign bit
දශමය තකොටස
1 හි අනුපූරකය

63. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 58
1හි අනුපූරකය භොවිතතයන්න ගැටලු විසදීම
• දී ඇති සංඛ්‍යො ද්විමය ආකොරයට පරිවර්තනය කරන්නන.
• සෘණ සංඛ්‍යොතවහි 1 හි අනුපූරකය ලබොගන්නන.
• ඉදිරියට තගන යන අගයක් (ආනතීය අගය/carry bit ) පවතී නම් එම අගය නැවත එකතු කරන්නන.
උදො -
1) 7-3 බිටු 8ක් භොවිතතයන්න 1හි අනුපූරක ආකොරතයන්න සුළු කිරීම.
7 + ( - 3 )
+7 0 0 0 0 0 1 1 1
+3 0 0 0 0 0 0 1 1
-3 1 1 1 1 1 1 0 0 1හි අනුපූරකය
1 + 2
0 0 0 0 0 1 1 1
1 1 1 1 1 1 0 0
බිටු 9ක් ිසො තමම අගය ඉදිරියට
තගනො අගය තලස නම්
තකතර්.(ආනතීය අගය )
1 0 0 0 0 0 0 1 1
1 ආනතීය අගය එකතු
කිරීම
0 0 0 0 0 1 0 0
තදතකහි අනුපූරකය ( 2’s Compliment )
• දී ඇති සෘණ සංඛ්‍යොතවහි ද්විමය අගය ලබො ගන්නන.
• එම සෘණ සංඛ්‍යොවට අදොළ 1හි අනුපූරකය ලබො ගන්නන.
• ලබො ගත් 1 හි අනුපූරකතයහි දකුණු පසට 1ක් එකතු කරන්නන.
උදො -
-5 සංඛ්‍යොව 1 හි අනුපූරක ආකොරතයන්න දැක්ීම.
+5 = 0 0 0 0 0 1 0 1
-5 = 1 1 1 1 1 0 1 0
1
1 1 1 1 1 0 1 1
2 හි අනුපූරක භොවිතතයන්න ගැටලු විසදීම
• දී ඇති සංඛ්‍යො ද්විමය ආකොරයට පරිවර්තනය කරන්නන.
• සෘණ සංඛ්‍යොතවහි 2හි අනුපූරකය ලබො ගන්නන.
• ඉදිරියට තගන යන අගයක් ( ආනතීය අගය ) පවතී නම් එම අගය තනොසලකො හරින්නන.
1 හි අනුපූරකය
1 ක් එකතු කරන්නන
-5 හි 2හි අනුපූරකය
2
1

64. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 59
උදො -
1) 7-3 බිටු අටක් භොවිතතයන්න 2 හි අනුපූරක භොවිතතයන්න සුළු කරන්නන.
7 + ( - 3 )
+7 0 0 0 0 0 1 1 1
+3 0 0 0 0 0 0 1 1
-3 1 1 1 1 1 1 0 0 1හි අනුපූරකය
1 1 ක් එකතු කරන්නන
1 1 1 1 1 1 0 1 2 හි අනුපූරකය
1 + 2
0 0 0 0 0 1 1 1
1 1 1 1 1 1 0 1
ඉදිරියට තගන යන අගයක් (
ආනතීය අගය ) තනොසලකො
හරින්නන
1 0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 0 0 0 1 0 0
දශමය අගය 1 හි අනුපූරකය 2 හි අනුපූරකය
+15 00001111 00001111
-15 11110000 11110001
+34 00100010 00100010
-34 11011101 11011110
+9 00001001 00001001
-9 11110110 11110111
3.2 - පරිගණකය තුළ, අනුලක්ෂණ නිරූපණය කරන්නතන්න තකතස් දැයි විශ්තල්ෂණය කරයි.
තලෝකතේ විවිධ ජොතීන්න පරිගණක තොක්ෂණය කරො නැඹුරු වන අවස්ථොතේ දී විවිධ අනුලක්ෂණ භොවිතො
කරයි. ඒවො පරිගණකයට තත්රුම් ගැනීමට නම් ද්විමය අගයකට පරිවර්තනය කළ යුතු ය. ඒ සඳහො භොවිතො වන
තලෝක සම්මත ක්‍රමතේදයන්න පරිගණක තක්ත ක්‍රම තලස හැඳින්නතේ.
ප්‍රධොන වශතයන්න පවතින තක්තන පද්ධති,
1. ASCII – American Standard code for Information Interchange
2. BCD – Binary Coded decimal
3. EBCDIC – Extended binary coded decimal Interchange code
4. Unicode
ඇස්කි තක්ත ක්‍රමය (ASCII – American Standard code for Information Interchange)
• තමම තක්ත ක්‍රමය හඳුන්නවො තදනු ලැබූතේ ඇතමරිකොතවහි Ancy නම් ආයතනයයි.
1
2
උදො -

65. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 60
• ASCII මඟින්න අනුලක්ෂණයක් ිරූපණය කිරීම සඳහො බිටු 7 ක් භොවිතො කරයි.
• තම් අනුව එකිතනකට තවනස් අනුලක්ෂණ 27
(128) ප්‍රමොණයක් දැක්ීමට ASCII මඟින්න හැකියොව
පවතී.
ද්වවිමය තක්තන දශම ක්‍රමය (BCD – Binary Coded decimal)
• තමම තක්තන පද්ධතිය භොවිතො වන්නතන්න දශමය අගයක් ඉදිරිපත් කිරීම සඳහො පමණි.
• BCD මඟින්න අනුලක්ෂණයක් ිරූපණය කිරීම සඳහො බිටු 4 ක් භොවිතො කරයි.
• තම් අනුව එකිතනකට තවනස් අනුලක්ෂණ 24
(16) ක ප්‍රමොණයක් දැක්ීමට පුළුවන්න වුව ද BCD මඟින්න
ිරූපණය කරනුතේ 0 සිට 9 දක්වො සංඛ්‍යො පමණි.
දශමය අගය BCD අගය
0 0000
1 0001
2 0010
3 0011
4 0100
5 0101
6 0110
7 0111
8 1000
9 1001
උදො :-
01) 75810 සංඛ්‍යොව BCD මඟින්න
7 5 8
0111 0101 1000
02) 01011000BCD හි දශමය අගය
විස්කෘත ද්වවිමය තක්තන දශම ක්‍රමය (EBCDIC– Extended binary coded decimal Interchange code)
• තමම තක්තන පද්ධතිය මඟින්න අනුලක්ෂණයක් ිරූපණය කිරීම සඳහො බිටු 8 ක් භොවිතො කරයි.
• තම් අනුව එකිතනකට තවනස් අනුලක්ෂණ 28
(256) ප්‍රමොණයක් දැක්ීමට හැකියොව පවතී.
ඒකතක්ත (Unicode)
• තමම තකත්න පද්ධතිය මඟින්න අනුලක්ෂණයක් ිරූපණය කිරීම සඳහො බිටු 16 ක් භොවිතො කරයි.
• තම් අනුව එකිතනකට තවනස් අනුලක්ෂණ 216
(65536) ප්‍රමොණයක් දැක්ීමට හැකියොව පවතී.
• වැඩිම අනුලක්ෂණ ප්‍රමොණයක් දක්වන තක්තන පද්ධතිය තේ.
• සිංහල, තදමළ ආදී භොෂොවන්න පරිගණක පද්ධති තුළ ිරූපණය කළ හැකි වූතේ තමම තක්තන පද්ධතිය
ිසොය.
0101 1000
5 8
01011000BCD = 58
758 = 011101011000BCD

66. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 61
3.3 - ද්වවිමය සංඛ්‍ා සඳහා මූලික අංක ගණිත සහ තාර්කික තමතහයුම් භාවිතා කරයි.
ද්වවිමය අංක ගණිත තමතහයුම්
එකතු කිරීම • ද්විමය සංඛ්‍යො එකතු කිරීතම් දී පැවතිය හැක්තක් 1 හො 0 පමණි.
• අගයන්නහි එකතුව 1 ට වඩො වැඩි අවස්ථොතේ දී 2 න්න එම අගය අඩු කර
,අඩු කළ 2 එකක් තලස ඉදිරියට රැතගන යන්නන.
උදො - 1
12 12 112
02 12 112
12 102 1102
අඩු කිරීම • 0 න්න 1 ක් අඩු කිරීමට පවතින අවස්ථොවන්න වලදී ඉදිරිතයන්න ඇති
බිටුතේ අගය ලබො ගන්නන. එම ලබො ගන්නනො අගතයහි වටිනොකම 2
තේ.
උදො -
102 1002
12 112
012 0012
ගුණ කිරීම • සොමොනය ආකොරතයන්න ගුණ කර ද්විමය සංඛ්‍යො එකතු කරන්නන.
උදො -
101 1101
11 101
101 1101
101 0000
11112 1101
1000001
තබදීම • තමහිදී තබදන සංඛ්‍යොව හො තබදීමට තයොදො ගන්නනො සංඛ්‍යොව
සැසඳීම කළ යුතු ය.
• 2න්න තබදන සංඛ්‍යොතවහි වම් පස සිට දකුණු පසට සැසඳීම කළ යුතු
ය.
• තබතදන සංඛ්‍යොව තබදීමට ගන්නනො සංඛ්‍යොවට වඩො විශොල තහෝ
සමොන නම් තබදීතමන්න ලැතබන පිළිතුර 1 තේ.
• තබතදන සංඛ්‍යොව, තබදීමට ගන්නනො සංඛ්‍යොවට වඩො කුඩො නම්
තබදීතමන්න ලැතබන පිළිතුර 0 තේ.
+
−
× ×
+
2
1

67. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 62
01001
10 10010
0
10
10
00
00
01
00
10
10
0
අෂ්ටමය අංක ගණිත තමතහයුම්
එකතු කිරීම • අෂ්ටමය සංඛ්‍යො එකතු කිරීතම් දී පැවතිය හැක්තක් 0 - 7 දක්වො අගයන්න
පමණි.
• අගයන්නහි එකතුව 7 ට වඩො වැඩි අවස්ථොතේ දී 8 න්න එම අගය අඩු කර
, ඉතිරිය සදහන්න තකොට අඩු කළ 8 , එකක් තලස ඉදිරියට රැතගන
යන්නන.
උදො - 1
48 78 458
38 58 148
78 148 612
අඩු කිරීම • අඩු අගයකින්න වැඩි අගයක් අඩු කිරීමට පවතින අවස්ථොවන්න වලදී
ඉදිරිතයන්න ඇති අගතයන්න එකක් ලබො ගන්නන. එම ලබො ගන්නනො
අගතයහි වටිනොකම 8 තේ.
උදො -
508 7328
38 518
458 6612
ගුණ කිරීම • අෂ්ටමය අගයක් තවත් අෂ්ටමය අගයකින්න ගුණ කිරීතම්දී , ලැතබන
පිළිතුර 8 න්න තබදිය යුතුය.තබදීතමන්න ලැතබන ඉතිරිය (තශ්ෂය)
00111
11 10101
0
10
00
101
11
100
11
011
11
0
+
−
8
1
8 +3
1

68. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 63
සදහන්න කර , ලබ්ිය ඊළග අගය ගුණ කිරීතමන්න ලැතබන අගය
සමග එකතු කරන්නන
උදො -
548 45
78 13
4738 + 157
45
627
ෂඩ්දශමය අංක ගණිත තමතහයුම්
එකතු කිරීම • ෂ්දශමය සංඛ්‍යො එකතු කිරීතම් දී පැවතිය හැක්තක් 0 – F(15) දක්වො
අගයන්න පමණි.
• අගයන්නහි එකතුව F(15) ට වඩො වැඩි අවස්ථොතේ දී 16 න්න එම අගය
අඩු කර , ඉතිරිය සදහන්න තකොට, අඩු කළ 16 , එකක් තලස ඉදිරියට
රැතගන යන්නන.
උදො - 1
716 916 4716
316 816 1916
A16 1116 6016
අඩු කිරීම • අඩු අගයකින්න වැඩි අගයක් අඩු කිරීමට පවතින අවස්ථොවන්න වලදී
ඉදිරිතයන්න ඇති අගතයන්න එකක් ලබො ගන්නන. එම ලබො ගන්නනො
අගතයහි වටිනොකම 16 තේ.
උදො -
C016 A2516
9 16 7116
B716 9B42
ගුණ කිරීම • ෂ්දශමය අගයක් තවත් ෂ්දශමය අගයකින්න ගුණ කිරීතම්දී ,
ලැතබන පිළිතුර 16 න්න තබදිය යුතුය.තබදීතමන්න ලැතබන ඉතිරිය
(තශ්ෂය) සදහන්න කර , ලබ්ිය ඊළග අගය ගුණ කිරීතමන්න ලැතබන
අගය සමග එකතු කරන්නන
උදො -
A216 A2
816 18
51016 + 510
A2
F30
× ×
+
−
× ×
16
1 16 +2
1

69. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 64
1011
1101 &
1001
බිටු අනුසාරික තාර්කික තමතහයුම් (Bitwise logical operations)
01. බිටු අනුසාරිත NOT (∽)
• අදොළ ද්විමය අගතයහි ප්‍රතිතලෝම අගය ලබො ගනී.
02. බිටු අනුසාරිත AND (&)
• බිටු අනුසොරිත AND තමතහයුම් තුළදී එක් එක් බිටු යුගල ගුණ කිරීතමන්න AND තොර්කික
තමතහයුම සිදු කරයි.
• බිටු තදතකහිම අගය 1 වන විට ප්‍රතිඵලය 1 තේ.එතස් තනොමැති නම් ප්‍රතිඵලය 0 තේ.
උදො -
03. බිටු අනුසාරිත OR (∖)
• බිටු අනුසොරිත OR තමතහයුම් තුලදී එක් එක් බිටු යුගල එකතු කිරීතමන්න තොර්කික OR
තමතහයුම සිදු කරයි.
• බිටු තදතකහිම අගය 0 වන විට ප්‍රතිඵලය 0 තේ.එතස් තනොමැති නම් ප්‍රතිඵලය 1 තේ.
උදො -
04. බිටු අනුසාරිත XOR ( ∧ )
• බිටු අනුසොරිත XOR තමතහයුම් තුලදී බිටු තදතකහි ම අගය සමොන වන විට ප්‍රතිඵලය 0 තේ.එතස්
තනොමැති නම් ප්‍රතිඵලය 1 තේ.
.
උදො -
A NOT (A)
0 1
0 0
A B A & B
0 0 0
0 1 0
1 0 0
1 1 1
A B A B
0 0 0
0 1 1
1 0 1
1 1 1
10111
10101
10111
Bit A Bit B A ∧ B
0 0 0
0 1 1
1 0 1
1 1 0
1010
1001 ∧
0011
උදො - NOT( 110112 ) = 001002

70. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 65
නිපුණතාවය 4- අංකිත පරිපථ වල මූලිකාංග
තාර්තික ද්වාර (Logic Gates)
අංකිත පරිපථයක මූලිකම ඒකකය තාර්කකික ද්වාර වේ. මූලික තාර්කකික කාර්කයයන් ඉටු කිරීම වමමගින්
සිදුවේ.
 මූලික තාර්තික කාර්තයයන්
✓ නොස්ත්තයාර්කථය (බූලීය අනුපූරකය) - NOT
✓ ස්තංයුඤ්ජනය (බූලීය ගුණනය) - AND
✓ වියුංජනය (බූලීය ආකලනය) - OR
මූලික තාර්තික ද්වාර
✓ NOT
✓ AND
✓ OR
 තාර්කකික ද්වාරවල ආදාන හා ප්‍රතිදාන වලස්ත ද්ීමය අගයන් පමණක් වයාදාගනී.
 NOT ද්වාරය
ආදානවේ අනුපූරකය (ප්‍රතිවිරුද්ධ අගය) ප්‍රතිදානය කරයි.
සංකේතය
A F = A
0 1
1 0
A F
 NOT ද්වාරවේ ප්‍රතිදානය ආදොනය ඇසුතරන්න පහත ප්‍රකාශය මඟින් දැක්විය හැක.
 සියළුම ආදානයන්ට අදාළ ප්‍රතිදානයන් පහත පරිදි වගුවක දක්වමු.
❖ NOT ද්වාරවේ ක්‍රියොකොරිත්වයට අනුරූප විදුත්
පරිපථයක් වමහිදී ආදර්ශනය කර ඇත.
A F
❖ තමහි ප්‍රතිදොන තලස ආදොනවේ ප්‍රතිවිරුද්ධ අගය ලැතබන
බව තපතන්න. තමම සිදුවිය හැකි සියළු අවස්ථොවන්න දක්වන
වගුව සත‍තා වගුව තලස හඳුන්නවනු ලැතබ්.
F = A

71. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 66
 AND ද්වාරය
සංකේතය
A B F = A . B
0 0 0
0 1 0
1 0 0
1 .1 1
 ස්තමස්ත්ථයක් තලස සැලකීතම්දී එක් ආදානයක් තහෝ 0 වුවතහොත් ප්‍රතිදොනය 0 තේ. සතය (1) ප්‍රතිදොනය
තලස ලැබීමට ආදොන සියල්ලම සතය (1) අවස්ථොතේ පැවතිය යුතුය.
 AND ද්වාරයක ආදොන තදකකට වඩො පැවතිය හැක. එහිදී සතයතො වගුවක රටොවන්න ගණන ද තවනස්
තේ.
සතයතා වගුව
 AND ද්වාරවේ ප්‍රතිදානය පහත ප්‍රකාශය මඟින් දැක්විය හැක.
 සියළුම ආදානයන්ට අදාළ ප්‍රතිදානයන් පහත පරිදි වගුවක දක්වමු.

❖ AND ද්වාරවේ ක්‍රියොකොරිත්වයට අනුරූප විදුත්
පරිපථයක් වමහිදී ආදර්ශනය කර ඇත.
❖ තමහි ප්‍රතිදොන තලස ආදොන වල ගුණිතය ලැතබන බව
තපතන්න. තමම වගුව සතයතො වගුව තලස හඳුන්නවනු
ලැතබ්.
A
B
F
F = A.B
A B
F
ආදාන ක්‍රම ගණන = 2 ආදාන ගණන

72. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 67
A
F
B
 OR ද්වාරය
සංකේතය
A B F = A + B
0 0 1
0 1 1
1 0 1
1 1 0
A B C F = A . B . C
0 0 0 0
0 0 1 0
0 1 0 0
0 1 1 0
1 0 0 0
1 0 1 0
1 1 0 0
1 1 1 1
සතයතා වගුව
A
B
F = A.B.C
C
❖ සියළු ආදොන සතය වන අවස්ථොතේදී
පමණක් ප්‍රතිදොන සතය තේ.
සතයතා වගුව
 OR ද්වාරවේ ප්‍රතිදානය පහත ප්‍රකාශය මඟින් දැක්විය හැක.
 සියළුම ආදානයන්ට අදාළ ප්‍රතිදානයන් පහත පරිදි වගුවක දක්වමු.

❖ OR ද්වාරවේ ක්‍රියොකොරිත්වයට අනුරූප විදුත්
පරිපථයක් වමහිදී ආදර්ශනය කර ඇත.
❖ තමහි ප්‍රතිදොන තලස ආදොන වල ආකලනය ලැතබන බව
තපතන්න. තමම වගුව සතයතො වගුව තලස හඳුන්නවනු
ලැතබ්.
F = A + B
A
B
F

73. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 68
 A = 1, B = 1 අවස්ත්තාවේදී ද ලැබිය හැකි උපරිම ප්‍රතිදානය වන්වන් 1 ය.
 ආදොන තදකකට වඩො පැවතිය හැකි OR ද්වාර ද පැවතිය හැක.
ස්තංයුක්ත ද්වාර / ඒකාබද්ධ ද්වාර
NOT ද්වාරය අවනකුත් මූලික ද්වාරයන්වේ ප්‍රතිදානයට ස්තම්බන්ධ ීවමන් වම්වා ස්තෑවද්.
 NAND NOT + AND
සංකේතය
A B C F = A + B + C
0 0 0 0
0 0 1 1
0 1 0 1
0 1 1 1
1 0 0 1
1 0 1 1
1 1 0 1
1 1 1 1
A B F = 𝐴. 𝐵
̅̅̅̅̅
0 0 1
0 1 1
1 0 1
1 1 0
A
F
B
A
F
B
සතයතා වගුව
සතයතා වගුව
❖ අවම වශතයන්න එක් ආදානයක්වත් 1 වන
අවස්ථොතේදී ප්‍රතිදොනය1 තේ.
F = 𝑨. 𝑩
̅̅̅̅̅
 NAND ද්වාරවේ ප්‍රතිදානය පහත ප්‍රකාශය මඟින් දැක්විය හැක.
❖ A ස්තහ B වල AND කර්කමවේ NOT අගය
ප්‍රතිදානය වේ.
 සියළුම ආදානයන්ට අදාළ ප්‍රතිදානයන් පහත පරිදි වගුවක දක්වමු.
A
F = A + B +
B
C

74. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 69
C
A
F = 𝐀. 𝐁. 𝐂
̅̅̅̅̅̅̅̅̅
B
• ආදොන තදකකට වඩො පැවතිය හැකි NAND ද්වාර ද පැවතිය හැක.
 NOR NOT + OR
සංකේතය
A B C F = 𝐴. 𝐵. 𝐶
̅̅̅̅̅̅̅̅
0 0 0 1
0 0 1 1
0 1 0 1
0 1 1 1
1 0 0 1
1 0 1 1
1 1 0 1
1 1 1 0
A B F = 𝐴 + 𝐵
̅̅̅̅̅̅̅̅
0 0 1
0 1 0
1 0 0
1 1 0
සතයතා වගුව
සතයතා වගුව
F = 𝑨 + 𝑩
̅̅̅̅̅̅̅̅
❖ A ස්තහ B වල OR කර්කමවේ NOT අගය ප්‍රතිදානය වේ.
 NOR ද්වාරවේ ප්‍රතිදානය පහත ප්‍රකාශය මඟින් දැක්විය හැක.
A
F
B
A
F
B
❖ NAND ද්වාරවේ ක්‍රියොකොරිත්වයට අනුරූප විදුත් පරිපථයක්
වමහිදී ආදර්ශනය කර ඇත.
 සියළුම ආදානයන්ට අදාළ ප්‍රතිදානයන් පහත පරිදි වගුවක දක්වමු.


75. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 70
ආදොන තදකකට වඩො පැවතිය හැකි NOR ද්වාර ද පැවතිය හැක.
 XOR
සංකේතය
A B C F = 𝐴 + 𝐵 + 𝐶
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
0 0 0 1
0 0 1 0
0 1 0 0
0 1 1 0
1 0 0 0
1 0 1 0
1 1 0 0
1 1 1 0
A B F = 𝐴 ⨁ 𝐵
0 0 0
0 1 1
1 0 1
11 1 0
A
F
B
සතයතා වගුව
❖ NOR ද්වාරවේ ක්‍රියොකොරිත්වයට අනුරූප විදුත් පරිපථයක් වමහිදී
ආදර්ශනය කර ඇත
.
A
F= 𝐀 + 𝐁 + 𝐂
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
C
B
 XOR ද්වාරවේ ප්‍රතිදානය පහත ප්‍රකාශය මඟින් දැක්විය හැක.
F = A ⨁ B
 සියළුම ආදානයන්ට අදාළ ප්‍රතිදානයන් පහත පරිදි වගුවක දක්වමු.
❖ ස්තමජාතිය ආදානයන්වේ ප්‍රතිදානය 0 වේ.
❖ විෂමජාතිය ආදානයන්වේ ප්‍රතිදානය 1 වේ.
සතයතා වගුව

76. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 71
• ආදොන තදකකට වඩො පැවතිය හැකි XOR ද්වාර ද පැවතිය හැක.
 XNOR
XOR + NOT
සංකේතය
ආදොන තදකකට වඩො පැවතිය හැකි XNOR ද්වාර ද පැවතිය හැක.
A B C A ⨁ B F = A ⨁ B ⨁ C
0 0 0 0 0
0 0 1 0 1
0 1 0 1 1
0 1 1 1 0
1 0 0 1 1
1 0 1 1 0
1 1 0 0 0
1 1 1 0 1
A B 𝐴⨁𝐵
̅̅̅̅̅̅̅
0 0 1
0 1 0
1 0 0
1 1 1
A
F = A ⨁ B ⨁ C
C
B
A
F
B
A
F
B
සතයතා වගුව
❖ A ස්තහ B අතර XOR කර්කමය සිදුකිරීවමන් පසු
ලැවබන ප්‍රතිදානය C ස්තමඟ XOR කිරීවමන්
ප්‍රතිදානය ලබා ගනී.
සතයතා වගුව
 XNOR ද්වාරවේ ප්‍රතිදානය පහත ප්‍රකාශය මඟින් දැක්විය හැක.
 සියළුම ආදානයන්ට අදාළ ප්‍රතිදානයන් පහත පරිදි වගුවක දක්වමු.
F = 𝑨⨁𝑩
̅̅̅̅̅̅̅
❖ ස්තමජාතිය ආදානයන්වේ ප්‍රතිදානය 1 වේ.
❖ විෂමජාතිය ආදානයන්වේ ප්‍රතිදානය 0 වේ.
A
C
B F= 𝐀⨁𝐁⨁𝐂
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅

77. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 72
 පහත පරිපථය
ස්තලකන්න.
වමහි ප්‍රතිදානයට අදාළ ප්‍රකාශනය වගාඩනගමු.
දැන් අපි වමම ප්‍රකාශනයට අදාළ ස්තතයතා වගුව නිර්කමාණය කරමු.
වමම ප්‍රතිදානය මීට ඉහත අප ලබොගත් XOR
සතයතො වගුතේ ප්‍රතිදොනයම බව ිරීක්ෂණය කළ
හැක. ඒ අනුව පහත ිගමනයට එළඹිය හැක.
ඒ අනුව XOR ද්වොරවේ ක්‍රියොකොරීත්වය අප ිර්මොණය
කළ තොර්කික පරිපථ අනුව සිදුතේ. එනයින්න XNOR සඳහො පහත තොර්කික ප්‍රකොශනය වුත්පන්නන කළ හැක.
ස්තතයතා වගු නිර්කමාණය කිරීම.
 රටාවන් ගණන තීරණය කිරීම.
 ප්‍රමුඛතාවන් හඳුනා ගැනීම.
( ) NOT AND OR XOR
A B C A ⨁ B A ⨁ B ⨁ C F= A⨁B⨁C
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
0 0 0 1 0 1
0 0 1 1 1 0
0 1 0 0 1 0
0 1 1 0 0 1
1 0 0 0 1 0
1 0 1 0 0 1
1 1 0 1 0 1
1 1 1 1 1 0
A B A B AB AB F = AB + AB
0 0 1 1 0 0 0
0 1 1 0 1 0 1
1 0 0 1 0 1 1
1 1 0 0 0 0 0
සතයතා වගුව
F = 𝑨
̅.B + A.𝑩
̅
B
A
F
𝑨
̅.B
A.𝑩
̅
A⨁B = 𝐴𝐵 +
𝐴𝐵
A⨁B
̅̅̅̅̅̅̅ = AB + AB

78. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 73
4
 පද වවන් වවන්ව වගුගත කිරීම.
 උදා: 1 F =A + 𝐵
̅
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅. (𝐴̅ ⨁ B) + C
රටාවන් ගණන = 23 = 8
▪ ප්‍රමුඛතාවන් හඳුනාගැනීම.
F = A + 𝐵
̅
̅̅̅̅̅̅̅̅̅. (𝐴̅ ⨁ B) + C
▪ පද වවන්කර වගුගත කිරීම.
 උදා: 2 F = 𝑋
̅. 𝑌
̅ + W
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
X Y W 𝑋
̅ 𝑌
̅ 𝑋
̅. 𝑌
̅ 𝑋
̅. 𝑌
̅ + W 𝑋
̅. 𝑌
̅ + W
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
0 0 0 1 1 1 1 0
0 0 1 1 1 1 1 0
0 1 0 1 0 0 0 1
0 1 1 1 0 0 1 0
1 0 0 0 1 0 0 1
1 0 1 0 1 0 1 0
1 1 0 0 0 0 0 1
1 1 1 0 0 0 1 0
ප්‍රකාශන ඇසුරින්න පරිපථ කගාඩනැගීම.
 මූලික ආදාන ගණන වස්තීම.
 ප්‍රමුඛතාවයන් හඳුනාගැනීම.
A B C 𝐴̅ 𝐵
̅ 𝐴̅⨁ 𝐵 A+𝐵
̅ A + 𝐵
̅
̅̅̅̅̅̅̅̅ A + 𝐵
̅
̅̅̅̅̅̅̅̅.(𝐴̅⨁ 𝐵)
F = A + 𝐵
̅
̅̅̅̅̅̅̅̅.(𝐴̅⨁ 𝐵)+
C
0 0 0 1 1 1 1 0 0 0
0 0 1 1 1 1 1 0 0 1
0 1 0 1 0 0 0 1 0 0
0 1 1 1 0 0 0 1 0 1
1 0 0 0 1 0 1 0 0 0
1 0 1 0 1 0 1 0 0 1
1 1 0 0 0 1 1 0 0 0
1 1 1 0 0 1 1 0 0 1

79. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 74
වරහන් කිහිපයක් ඇති විට ස්තහ NOT තර්කක කීපයක් ඇති විට අභ්‍යන්තරවේ ඇති
ප්‍රකාශය පළමුව ස්තලකා බලයි.
 පරිපථය වගාඩනැගීම.
 උදා: 1 F = (X. Z) + Y. Z + X. Y. Z
✓ තමහි X, Y, Z මූලික ආදොන තුනක් ඇත.
✓ (X. Z), Y. Z ස්තහ X. Y. Z යන පදයන්න තගොඩනඟමු.
✓ අවසොනතේ ඒවො OR ද්වොරයක් මඟින්න සම්බන්නධ කරයි
 උදා: 2 Q =(A. B).(A + B).C
සාර්තවත්‍රික ද්වාර / සාර්තව ද්වාර
අවනකුත් සියලු ද්වාර නිර්කමාණයට වයාදා ගත හැකි තාර්කකික ද්වාර වේ. ස්තාර්කවත්‍රික ද්වාර ආකාර
වදකකි.
 NAND ද්වාරය
 NOR ද්වාරය
AND
OR
NOT
X
Z
Y
F
A
B
C
F
NAND ද්වාරය
NOR ද්වොරය
AND
OR
NOT

80. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 75
NOT
AND A. B
̿̿̿̿̿ = A. B
OR
NOT
A
A. A = A
A
B
A. B A.B
A
B
ቀA. Bቁ
= A + B
A
B
ቀA. Bቁ
A
̿ + B
̿
A + B
A
A
A. A = A
A
තමහිදී අප පදයන්නතේ තවන තවනම NOT අගයන් ලබොතගන ඒ අතර ලකුණු මොරු කිරීම භොවිතො
කර ඇත. ඒ සම්බන්නධව ඉදිරිතේදී වැඩිදුර සොකච්ඡො කරයි.
A A A. A = A

81. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 76
NAND ද්වාර පමණේ කයාදාතගන පරිපථ නිර්මාණය ිරීම.
 උදා: 1 P = 𝑋
̅.Y + 𝑌
̅.Z
වම් ආකාරවේ ප්‍රකාශන ස්තඳහා,
✓ ප්‍රකාශනයට වදවරක් NOT වයදීම.
X.Y + Y.Z
✓ ඇතුළත NOT ඉවත් කර ඒ තවනුවට පද තවන තවනම NOT කර ලකුණ මොරු කිරීම.
X.Y . Y.Z
✓ ලැවබන ප්‍රකාශනයට සොර්ව ද්වොර වලින්න පරිපථය ඇඳීම.
𝑋
̅. Y
̅̅̅̅̅ Y
̅. Z
̅̅̅̅̅
𝑋
̅. Y
̅̅̅̅̅. Y
̅. Z
̅̅̅̅̅
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
AND
තමහිදී අප පදයන්නතේ තවන තවනම NOT අගයන් ලබොතගන ඒ අතර ලකුණු මොරු කිරීම භොවිතො
කර ඇත. ඒ සම්බන්නධව ඉදිරිතේදී වැඩිදුර සොකච්ඡො කරයි.
OR 𝐀 + 𝐁
̿̿̿̿̿̿̿̿ = 𝐀 + 𝐁
X
Y
A
B
A
𝐁
ቀA + Bቁ
= A. B
ቀA + Bቁ
A
̿ . B
̿
A . B
A
B A + B
𝐀 + 𝐁
P
X
Y
Z
X
Y

82. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 77
 උදා: Q = A.B.C
̅ + A
̅.B
̅.C
Q = A. B. C
̅ + A
̅. B
̅. C
̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿
Q = A. B. C
̅
̅̅̅̅̅̅̅̅. A
̅. B
̅. C
̅̅̅̅̅̅̅̅
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
NOR ද්වාර පමණක් වයාදොතගන පරිපථ ිර්මොණය කිරීම.
ඉහත NAND ද්වාර භ්‍ාවිතා කරමින් පරිපථ නිර්කමාණයට වයාදාගත් පියවර වලට අනුව වමහිදී ද පරිපථ
නිර්කමාණය කරයි.
 උදා: P = (X
̅ + Y) (Y
̅.Z)
P = (X
̅ + Y) (Y
̅. Z)
̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿
P = (X
̅ + Y)
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅ + (Y
̅. Z)
̅̅̅̅̅̅̅̅
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
බූලියානු වීජ ගණිතය (Boolean Algebra)
ගණිතය හො තර්ක ශොස්රය තුළ භොවිතො වන ීජ ගණිත තකොටසකි.
➢ සාමාන‍ වීජගණිතය තුළ
Y = X + 5
X හි අගය පරොසය: - අනන්තවේ සිට + අනන්තය දක්වා
Y හි අගය පරොසය: - අනන්තවේ සිට + අනන්තය දක්වා
➢ බූලියානු වීජ ගණිතය තුළ
Y = X.1
X හි අගය පරොසය: 0, 1
Y හි අගය පරොසය: 0, 1
පරායත්ත විචලය
ස්ත්වායත්ත විචලය
A
B
C Q
X
Y
Z
P

83. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 78
බූලියොනු ප්‍රකොශන සුළු කිරීම.
බූලියොනු ප්‍රකොශනයක් මගින්න තොර්කික පරිපථයක් වගාඩනගො ගත හැකි වන අතර ඒවො භොවිතතයන්න
ඉතලක්තරොික පරිපථ ිර්මොණය කරනු ලබයි. බූලීයානු ප්‍රකොශ සුලු කිරීම මගින්න තොර්කික පරිපථයක් තගොඩ
නැීම සඳහො අවශය කරන පියවර ගණන හො තොර්කික ද්වොර ගණන අඩු කර ගත ගත හැකිය. වමමඟින් වැයවන
විදුලිය ඉඩ ප්‍රමාණය, තාප හානිය අවම කර වැඩි කාර්කයක්ෂමතාවයක් ලබා ගත හැක.
බූලීය ීජ ගණිතතයහි උපග්‍රහණ
බූලීය වීජ ගණිතකේ න‍ායන්න (Boolean Algebra Laws)
 තතද්වභොී නයොය (Idompotent Law)
X . X = X
X + X = X
𝑋
̅ . 𝑋
̅ = 𝑋
̅
𝑋
̅ + 𝑋
̅ = 𝑋
̅
 ස්තර්කවසොමය නයොය (Identity Law)
X . 0 = 0
X . 1 = X
X + 0 = X
X + 1 = 1
 ප්‍රතිතලෝම නයොය (Inverse Law)
X . 𝑋
̅ = 0
X + 𝑋
̅ = 1
 ඩී වමාර්කගන් නයොය (De Morgan’s Law)
(X . Y)
̅̅̅̅̅̅̅̅ = 𝑋
̅ + 𝑌
̅
(X + Y)
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅ = 𝑋
̅ . 𝑌
̅
 ද්විත්ව ප්‍රතිතලෝම නයොය (Double Complement Law)
𝑋
̿ = X
 නයාතද්ශ නයොය (Commutative Law)
X . Y = Y . X
X + Y = Y + X
 සංඝටන නයොය (Associative Law)
X . (Y . Z) = (X . Y) . Z
X + (Y + Z) = (X + Y) + Z
0.0 = 0
0.1 = 0
1.0 = 0
1.1 = 1
0 + 0 = 0
0 + 1 = 1
1 + 0 = 1
1 + 1 = 1

84. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 79
 විඝටන නයොය (Distributive Law)
X . (Y + Z) = X . Y + X . Z
X + Y . Z = (X + Y) . (X + Z)
 ස්තමරික්තතා නයොය (Redundancy Law)
X + X . Y = X
X + 𝑋
̅ . Y = X + Y
බූලියොනු නයොයන්න භොවිතය ප්‍රකොශන සුළු කිරීම.
 උදා: 1 Q = AB𝐶̅ + ABC + A𝐵
̅C
= AB (𝐶̅ + C) + A𝐵
̅C ස්තංඝටන නයාය
= AB (1) + A𝐵
̅C ප්‍රතිවලෝම නයාය
= A (B + 𝐵
̅C) ස්තංඝටන නයාය
= A (B + C) ස්තමරික්තතා නයාය
 උදා: 2
F = (AB
̅ + A
̅B)
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅.(A + B)
= (A. B
̅
̅̅̅̅̅̅.A
̅B
̅̅̅̅).(A + B) ඩි වමෝර්කගන් නයාය
= (A
̅ + B).(A + B
̅). (A + B) ඩි වමෝර්කගන් නයාය
= (A.A
̅ + A
̅.B
̅ + A.B + B.B
̅).(A + B) විඝටන නයාය
= (A
̅.B
̅+ A.B).(A + B) ප්‍රතිවලෝම නයාය
= A.A
̅.B
̅ + A.A.B + A
̅.B.B
̅ + A.B.B විඝටන නයාය
= A.B + A.B ප්‍රතිවලෝම නයාය හො සර්වසොමය නයොය
= A.B තවද්වභ්‍ාී නයාය
බූලීය ප්‍රකොශ ිරූපණය කිරීතම් සම්මත ආකොර
 SOP - ගුණිතයන්නතේ එකතුව (Sum Of Product)
 POS - එකතුවන්න තේ ගුණිතය (Product Of Sum)
 SOP - ගුණිතයන්නතේ එකතුව (Sum Of Product)
A.B.𝐶̅ වැි ගුණිත පදයන්නතේ එකතුව තේ. A. B. C
̅̅̅̅̅̅̅̅වැි තපොදුතේ තයදූ NOT පද ඇත්නම් ඒවො SOP ප්‍රකොශ
තලස සැලකිය වනාහැක.
F = A.B.𝐶̅ + A.C + 𝐴̅.𝐵
̅.C + AB SOP
 සම්මත ගුණිතයන්නතේ එකතුව (Standard SOP)
තමහිදී සෑම ගුණිත පදයකටම ප්‍රකොශවේ සෑම විචලයයක්ම අඩංගු තේ.
F = 𝐴̅.B.C + A.𝐵
̅.C + 𝐴̅.B.𝐶̅ + A.B.𝐶̅
Minterm

85. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 80
 POS – එකතුවන්කේ ගුණිතය (Product Of Sum)
A + B + 𝐶̅ වැි ඓකය පදයන්නතේ ගුණිතය තේ. A + B + C
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅ වැි තයදූ NOT පද ඇත්නම් ඒවො POS ප්‍රකොශ
තලස සැලකිය වනාහැක.
F = (A + B + C) (𝐴̅ + B + C) (𝐴̅ + C) (𝐴̅ + 𝐵
̅) POS
 සම්මත ගුණිතයන්නතේ එකතුව (Standard POS)
තමහිදී සෑම එකතු පදයකටම ප්‍රකොශවේ සෑම විචලයයක්ම අඩංගු තේ.
F =(A + 𝐵
̅ + 𝐶̅) (𝐴̅ + B + 𝐶̅) (A + 𝐵
̅ + C) (𝐴̅ + B + C )
ස්තාමානය SOP ප්‍රකාශනයක් ස්තම්මත SOP බවට පත් කිරීම.
 උදා: 1
Q = 𝐴̅.B + A.𝐵
̅.C + 𝐴̅.C
A.B 𝐴̅B.1
𝐴̅B.(C+𝐶̅) ප්‍රතිවලෝම නයාය
𝐴̅BC + 𝐴̅B𝐶̅
A.C A.1.C
A.(B+𝐵
̅).C ප්‍රතිවලෝම නයාය
ABC + A𝐵
̅C
Q = 𝐴̅BC + 𝐴̅B𝐶̅ + A𝐵
̅C + ABC + A𝐵
̅C
 අවස්තානවේ දී තවද්වභ්‍ාී නයාය අනුව වැඩිපුර ඇි එකම වර්කගවේ පද ඉවත් කල යුතුය.
Q = 𝐴̅BC + 𝐴̅B𝐶̅ + A𝐵
̅C + ABC සම්මත SOP
 උදා: 2
F = A.B.
̅C + A
̅.B.D + B.C
̅.D + A.B
̅.C.D
̅
A.B
̅.C A.B
̅.C.1
A.B
̅.C.(D + D
̅) ප්‍රතිවලෝම නයාය
A.B
̅.C.D + A.B
̅.C.D
̅
A
̅.B.D A
̅.B.1.D
A
̅.B.(C + C
̅).D ප්‍රතිවලෝම නයාය
A
̅.B.C.D + A
̅.B.C
̅.D
B.C
̅.D 1.B.C
̅.D
(A + A
̅).(B.C
̅.D) ප්‍රතිවලෝම නයාය
A.B.C
̅.D + A
̅.B.C
̅.D
Maxterm

86. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 81
F = A.B
̅.C.D + A.B
̅.C.D
̅ + A
̅.B.C.D + A
̅.B.C
̅.D + A.B.C
̅.D + A
̅.B.C
̅.D + A.B
̅.C.D
̅
F = A.B
̅.C.D + A.B
̅.C.D
̅ + A
̅.B.C.D + A
̅.B.C
̅.D + A.B.C
̅.D + A
̅.B.C
̅.D සම්මත SOP
ස්තාමානය POS ප්‍රකාශනයන් ස්තම්මත POS බවට පත් කිරීම.
 උදා: 1
Q = (𝐴̅ + B) (A + 𝐵
̅ + C) (𝐴̅ + 𝐶̅)
A + B 𝐴̅ + B + 0
𝐴̅ + B + (C.𝐶̅) ප්‍රතිවලෝම නයාය
(𝐴̅ + B + C) (𝐴̅ + B + 𝐶̅)
A + C 𝐴̅ + 0 + 𝐶̅
𝐴̅ + (B.𝐵
̅) + 𝐶̅ ප්‍රතිවලෝම නයාය
(𝐴̅ + B + 𝐶̅) (𝐴̅ + 𝐵
̅ + 𝐶̅)
Q = (𝐴̅ + B + C) (𝐴̅ + B + 𝐶̅) (A + 𝐵
̅ + C) (𝐴̅ + B + 𝐶̅) (𝐴̅ + 𝐵
̅ + 𝐶̅)
Q = (𝐴̅ + B + C) (𝐴̅ + B + 𝐶̅) (A + 𝐵
̅ + C) (𝐴̅ + 𝐵
̅ + 𝐶̅) සම්මත POS
 උදා: 2
Q = (A + B
̅ + C).(A
̅ + B + D).(B + C
̅ + D).(A + B
̅ + C + D
̅)
(A + B
̅ + C) A + B
̅ + C + 0
A + B
̅ + C + (D.D
̅)
(A + B
̅ + C + D).( A + B
̅ + C + D
̅)
(A
̅ + B + D) A
̅ + B + D + 0
A
̅ + B + D + (C.C
̅)
(A
̅ + B + C + D).( A
̅ + B + C
̅ + D)
(B + C
̅ + D) B + C
̅ + D + 0
B + C
̅ + D + (A.A
̅)
(A + B + C
̅ + D).( A
̅ + B + C
̅ + D)
Q = (A + B
̅ + C + D).( A + B
̅ + C + D
̅). (A
̅ + B + C + D).( A
̅ + B + C
̅ + D).
(A + B + C
̅ + D).( A
̅ + B + C
̅ + D). (A + B
̅ + C + D
̅)
Q = (A + B
̅ + C + D).( A + B
̅ + C + D
̅). (A
̅ + B + C + D).( A
̅ + B + C
̅ + D). (A + B + C
̅ + D).( A
̅ + B + C
̅ + D)
සම්මත POS
SOP ප්‍රකාශ POS බවට පරිවර්කතනය
F = A.B + B.C + A.C
𝐹
̅ = A. B + B. C + A. C
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
= A. B
̅̅̅̅̅.B. C
̅̅̅̅̅̅.A. C
̅̅̅̅̅̅ ඩී වමාර්කගන් නයාය

87. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 82
= (𝐴̅ + 𝐵
̅). (𝐵
̅ + 𝐶̅).(𝐴̅ + 𝐶̅). ඩී වමාර්කගන් නයාය
= (𝐴̅.𝐵
̅ + 𝐴̅𝐶̅ + 𝐵
̅.𝐵
̅ + 𝐵
̅𝐶̅) (𝐴̅ + 𝐶̅) විඝටන නයාය
= (𝐴̅.𝐵
̅ + 𝐴̅𝐶̅ + 𝐵
̅ + 𝐵
̅𝐶̅) (𝐴̅ + 𝐶̅) තතද්වභොී නයොය
= (𝐴̅.𝐵
̅ + 𝐴̅𝐶̅ + 𝐵
̅) (𝐴̅ + 𝐶̅) සමරික්තතො නයොය
= 𝐴̅𝐵
̅ + 𝐴̅𝐶̅ + 𝐴̅𝐵
̅+𝐴̅𝐵
̅𝐶̅ + 𝐴̅𝐶̅ + 𝐵
̅𝐶̅ විඝටන නයාය
= 𝐴̅𝐵
̅ + 𝐴̅𝐶̅ +𝐴̅𝐵
̅𝐶̅ + 𝐵
̅𝐶̅ තතද්වභොී නයොය
= 𝐴̅𝐵
̅ + 𝐵
̅ 𝐶̅ + 𝐴̅𝐶̅ සමරික්තතො නයොය
𝐹
̿ = 𝐴̅𝐵
̅ + 𝐵
̅ 𝐶̅ + 𝐴̅𝐶̅
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
F = (A+B)(B+C)(A+C) ඩී වමාර්කගන් නයාය
POS ප්‍රකාශ SOP බවට පරිවර්කතනය
F = (A
̅ + B) (B
̅ + C) (A + C
̅)
F
̅ = (A
̅ + B) (B
̅ + C) (A + C
̅)
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
= (A
̅ + B)
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅ + (B
̅ + C)
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅ +(A + C
̅)
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅ ඩී වමාර්කගන් නයාය
= 𝐴̿.𝐵
̅ + 𝐵
̿.𝐶̅ + 𝐴̅.𝐶̿ ඩී වමාර්කගන් නයාය
= A.𝐵
̅ + B.𝐶̅ + 𝐴̅.C ද්විත්ව ප්‍රතිතලෝම නයොය
F
̿ = A. B
̅ + B. C
̅ + A
̅. C
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
F = (A. B
̅)
̅̅̅̅̅̅̅̅. (B. C
̅)
̅̅̅̅̅̅̅̅. (A
̅. C)
̅̅̅̅̅̅̅ ඩී වමාර්කගන් නයාය
= (A
̅ + B).(B
̅ + C).(A + C
̅) ඩී වමාර්කගන් නයාය
= (A
̅.B
̅ + A
̅.C + B.B
̅ + B.C).(A + C
̅) ප්‍රතිවලෝම නයාය
F = A
̅.B
̅.C
̅ + A.B.C
ස්තතයතා වගුවකින් ස්තම්මත SOP ස්තහ POS ප්‍රකාශන ලබා ගැනීම.
SOP
A B C F
0 0 0 0
0 0 1 1
0 1 0 0
0 1 1 0
1 0 0 1
1 0 1 1
1 1 0 0
1 1 1 1
A
̅.B
̅.C
A.B
̅.C
̅
A.B
̅.C
A.B.C
Minterm
F = A
̅.B
̅.C + A.B
̅.C
̅ + A.B
̅.C + A.B.C
 SOP ලබා ගැනීවම්දි
ප්‍රතිදානය 1 වන පද පමණක්
ස්තලකා බලයි. ප්‍රකාශන
ලිීවම්දී
 A=0 නම් 𝐴 වලස්තද
 A=1 නම් A වලස්තද
වගාඩනැඟිය යුතුය.

88. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 83
M0
M1 M3
M2 M6
M7 M5
M4
POS
A B C F
0 0 0 0
0 0 1 1
0 1 0 0
0 1 1 0
1 0 0 1
1 0 1 1
1 1 0 0
1 1 1 1
කාවනෝ සිතියම් (Karnaugh Maps)
 බූලීය ප්‍රකාශ සුළු කිරීවම් විකල්ප ක්‍රමවේදයකි.
 විචලයය ගණන අනුව සුදුසු කාවනෝ සිතියම නිර්කණය කළ යුතුය.
 කොතනෝ සිතියම් තගොඩනැීමට නම් බූලියොනු ප්‍රකොශන සම්මත SOP වහෝ POS ආකොරතේ පැවතිය
යුතුය.
සතයතො වගුවක ප්‍රතිදොන අගයන්න කොතනෝ සිතියමකට පහත පරිදි අනුරූප කළ හැක.
A B C F
0 0 0 M0
0 0 1 M1
0 1 0 M2
0 1 1 M3
1 0 0 M4
1 0 1 M5
1 1 0 M6
1 1 1 M7
A + B + C
A + B
̅ + C
̅
A + B
̅ + C
A
̅ + B
̅ + C
Maxterm
Q = (A + B + C) (A + B
̅ +C) (A + B
̅ + C
̅) (A
̅ + B
̅ + C)
 POS ලබා ගැනීවම් දි
ප්‍රතිදානය 0 වන පද පමණක්
ස්තලකා බලයි. ප්‍රකාශන
ලිීවම්දී
 A = 0 නම් A වලස්තද
 A = 1 නම් A
̅ වලස්තද
වගාඩනැඟිය යුතුය.
විචල්‍ය 2
M0
M1 M3
M2
විචල්‍ය 3
M0
M1 M3
M2 M6
M7 M5
M4
විචල්‍ය 4
M0
M1 M5
M4 M12
M13 M9
M8
M3
M2 M6
M7 M15
M14 M10
M11
M0
M4 M5
M1 M3
M7 M6
M2
A
BC

89. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 84
 කාවනෝ සිතියම් වගාඩනැගීවම්දී ස්තෑම විටම අනුයාත වකෝෂ වදකක් අතර වවනස්ත් විය හැක්වක් එක්
විචලයයක් පමණි.
කාවනෝ සිතියම් භ්‍ාවිතවේ නීති
 1 හා 0 එක් වර්කගයක් පමණක් කාණ්ඩ කළ යුතුය.
 විකර්කණ ඔස්ත්වස්ත් කාණ්ඩ කළ වනාහැක.
 කාණ්ඩ ගණන ප්‍රමාණය 20, 21, 22 ආදී (1, 2, 4 ……) වදවකහි බලයක් විය යුතුයි.
 කාණ්ඩයක ප්‍රමාණය උපරිම විය යුතුය.
 කාණ්ඩ ගණන අවම විය යුතුය.
 කාණ්ඩ අතිච්වේදනය විය හැක.
 එතීමට ලක් කළ හැකිය.
 1 හා 0 එක් වර්කගයක් පමණක් කාණ්ඩ කළ යුතුය.
 විකර්කණ ඔස්ත්වස්ත් කාණ්ඩ කළ වනාහැක.
 කාණ්ඩ ගණන ප්‍රමාණය 20, 21, 22 ආදී (1, 2, 4 ……) වදවකහි බලයක් විය යුතුයි.
0 0 0 1 1 1 1 0

90. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 85
 කාණ්ඩයක ප්‍රමාණය උපරිම විය යුතුය.
 කාණ්ඩ ගණන අවම විය යුතුය.
1 කාණ්ඩ කරන කාතනෝ සිතියම් සුළු කිරීතම්දී එක් එක් කාණ්ඩය තුල තවන තවනම දැකිය අවයව සියල්ලට
තපාදු විචල‍ හ ඳුනාගනී. එතස් ලැබුණු පද SOP ප්‍රකාශනයක් තලස දක්වනු ලැතබ්.
0 කොේඩ කරන කොතනෝ සිතියම් සුළු කිරීතම්දී එක් එක් කොේඩය තුල තවන තවනම දැකිය අවයව සියල්ලට
තපොදු විචලය හ ඳුනොගනී. එතස් ලැබුණු පද POS ප්‍රකොශනයක් තලස දක්වනු ලැතබ්.
A B C D
0 1 0 0
1 1 0 0
0 1 0 1
1 1 0 1
B C
̅
A B C D
0 0 1 0
0 1 1 0
1 1 1 0
1 0 1 0
C D
̅
AB
CD
1 1
1 1
1 1 1 1
0 0
0
0
0
0
0
0
F = BC
̅ + CD
̅
1
1
1 1
1
1
1
1
1
1 1
1

91. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 86
ස්තතයතා වගුවක ප්‍රතිදානය කාවනෝ සිතියම් මගින් ස්තරල කිරීම
A B C D F
0 0 0 0 0
0 0 0 1 0
0 0 1 0 0
0 0 1 1 0
0 1 0 0 0
0 1 0 1 0
0 1 1 0 1
0 1 1 1 0
1 0 0 0 0
1 0 0 1 0
1 0 1 0 1
1 0 1 1 1
1 1 0 0 0
1 1 0 1 0
1 1 1 0 1
1 1 1 1 1
AB
CD
1 1
1
1
0 0
0
0
0 0
0
0
0 1
0
0
A
BC
̅
SOP
F = AC + BC𝐃
̅
AB
CD
0 0
0
0
1 1
1
1
0 1
0
0
0 0
0
0
A
̅ +
C
̅
POS
F = (𝐴̅ + D).(A
̅ + 𝐵
̅). 𝐶̅
A
̅ +
AB
CD
0
0
0
0
0
0
0 1 1 1
1 1 1
1 1 1
A B C D
0 0 1 1
0 1 1 1
1 1 1 1
1 0 1 1
C
̅ + D
̅
A B C D
0 0 0 0
0 0 0 1
0 0 1 1
0 0 1 0
A + B
F = (A+B)( C
̅ + D
̅ )

92. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 87
සිේමො අංකනතයන්න දක්වන ලද ප්‍රකොශනයක් කාවනෝ සිතියම් මගින් ස්තරල කිරීම.
අනුකලිත පරිපථ
 අනුකලිත පරිපථ වල තුඩු අභ්‍යන්තරය තාර්කතික ද්වාර වල ආදාන හා ප්‍රතිදාන වලස්ත හඳුනා ගත හැක.
 තාර්කික ද්වොර අඩංගු අර්ධ සන්නනොයක වලින්න ිර්මිත ඉතලක්තරොික උපොංග තේ.
තොර්කික පරිපථ ඇසුතරන්න ගැටළු විසඳීම
Dream Finance මූලය ආයතනය තුල තස්ප්පුවක් ඇති අතර එහි තේෂ්ඨ කළමනොකොරවරයො, මුලය
සහොයක සහ අයකැමි යන පුද්ගලයන්න තිතදනො විසින්න භොවිතො කරනු ලැතබ්. තිතදනොට තස්ප්පුව විවෘත
කිරීම සඳහො තවන තවනම යතුරු තුනක් සපයො ඇති අතර තම තමන්නතේ යතුරු දැමීම සඳහො අගුළු තුනක්
A B C D F
0 0 0 0 0
0 0 0 1 0
0 0 1 0 0
0 0 1 1 1
0 1 0 0 0
0 1 0 1 0
0 1 1 0 0
0 1 1 1 1
1 0 0 0 0
1 0 0 1 0
1 0 1 0 0
1 0 1 1 0
1 1 0 0 1
1 1 0 1 0
1 1 1 0 1
1 1 1 1 1
𝐹(𝐴, 𝐵, 𝐶, 𝐷) = ∑ 𝑚 ቀ 3, 7, 12, 14, 15ቁ
AB
CD
1 0
0
1
0 0
0
0
0 0
0
1
0 0
1
1
A . B . D
̅
A.B.C
SOP
F = A
̅. C . D + A.B.C + A . B . D
̅
A
̅. C . D
0
1
2 1
 ආදොන තුඩු 1 හො 2 ට පහත පරිදි ආදොන තයොමු කරමු.
 ඊට අදාළව තුන්වන අග්‍රවයන් 1 ප්‍රතිදානය වේ.

93. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 88
තස්පුතේ ඇත. තස්ප්පුව විවෘත කිරීමට නම් අවම වශතයන්න තේෂ්ඨ කළමනොකරු ඇතුළු තදතදතනක් වත්
අවශයය තවති.
a) තමම පරිපථය සඳහො අවශය වන සතයතො වගුව අඳින්නන.
b) තස්ප්පුව විවෘත වන අවස්ථොව හඳුනොතගන ඒ සඳහො SOP තහෝ POS ප්‍රකොශනය නගන්නන.
c) එම ප්‍රකොශය බූලීය නීති භොවිතතයන්න සුළු කරන්නන.
d) NAND තහෝ NOR ද්වොර පමණක් භොවිතතයන්න තොර්කික පරිපථය අඳින්නන.
පිළිතුරු -
තේෂ්ඨ කළමනොකොරවරයො භොවිතො කරන යතුරු සිදුර = A
මුලය සහොයක භොවිතො කරන යතුරු සිදුර = B
අයකැමි භොවිතො කරන යතුරු සිදුර = C
තස්ප්පුතේ අගුල = F තලස ගිමු.
යතුරු සිදුරට ිවැරදි යතුර තයදීතම් අවස්ථො 1 තලසද ඒ අනුව තස්ප්පුව විවෘත ීම 1 තලසද ගිමු.
a)
d)
F = AC + AB
̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿̿
F = AC
̅̅̅̅ . AB
̅̅̅̅
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
A B C F
0 0 0 0
0 0 1 0
0 1 0 0
0 1 1 0
1 0 0 0
1 0 1 1
1 1 0 1
1 1 1 1
𝐴𝐵
̅𝐶
AB𝐶̅
ABC
b) F= AB
̅C + ABC
̅ + ABC
c) F= AB
̅C + ABC
̅ + ABC
F= AC(B
̅ + B) + ABC
̅
F= AC + ABC
̅ (ප්‍රතිතලෝම
F= A (C + BC
̅ )
F= A(C + B) (සමරික්තතො )
F = AC + AB
A
B
C
F

94. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 89
ඒකාබද්ධ තාර්කතික පරිපථ
ඒකාබද්ධ තාර්කතික පරිපථ ආකාර වදකකි.
 සංකයෝජිත තාර්තික පරිපථ
 අනුක්‍රමික තාර්තික පරිපථ
 සංකයෝජක තාර්තික පරිපථ
ස්තංඥාවක් ලබා දුන් පසු එම ස්තංඥාවට අනුව වවනස්ත් ප්‍රතිදානයක් ලබාවදන ප්‍රතිදානයක් වේ.
උදාහරණ: ආකලනය, බහුපථකරණය, ප්‍රතිබහුපථකරණය
ආකලනය (Adder)
ද්විමය ස්තංඛයා වදකක් එකතු කිරීම, අඩු කිරීම වැනි කාර්කයයන් ස්තඳහා භ්‍ාවිතා වකවර්ක. ආකලන
ආකාර වදකකි.
 අර්තධ ආකල්‍කය (Half Adder)
 පූර්තණ ආකල්‍කය (Full Adder)
 අර්තධ ආකල්‍කය
බිටු වදකක් එකතු කිරීම ස්තඳහා භ්‍ාවිතා කරයි.
C out = A.B
SUM = 𝐴̅.B + A.𝐵
̅ = A⨁ 𝐵
A B C out SUM
0 0 0 0
0 1 0 1
1 0 0 1
1 1 1 0
ස්තංවයෝජන
තාර්කතික
පරිපථ
n ආදාන m ප්‍රතිදාන
අර්කධ
ආකලකය
A
B
SUM
C
out
SUM
C
out
0 0 1 1
0 1 0 1
00 01 01 10
Input Output
SUM
C out
Input
A
B

95. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 90
අර්කධ ආකලක පරිපථය
 පූර්තණ ආකල්‍කය
පූර්කණ ආකලනය මගින් එකවර බිටු තුනක් එකතු කිරීම සිදු කරයි.
සතයතො වගුව ඇසුතරන්න SOP ප්‍රකොශන ලබො
ගැනීතමන්න
A B C C
out
SUM
0 0 0 0 0
0 0 1 0 1
0 1 0 0 1
0 1 1 1 0
1 0 0 0 1
1 0 1 1 0
1 1 0 1 0
1 1 1 1 1
B
පූර්කණ
ආකලකය
A
C C out
SUM
C out
0 0 0 1
0 0 1 1
0 1 1 1
00 01 10 11
Cout = 𝐴
̅BC+ AB
̅C + ABC
̅ + ABC
= BC (A + A
̅) + AB
̅C + ABC
̅
= BC + AB
̅C + ABC
̅
= B (C + AC
̅) + AB
̅C
= B (C + A) + AB
̅C
= AB + BC + AB
̅C
= A (B + B
̅C) + BC
= A (B + C) + BC
= AB + AC +BC
SUM = A
̅B
̅C + A
̅BC
̅ + AB
̅C
̅ + ABC
= A
̅B
̅C + A
̅BC
̅ + AB
̅C
̅ + ABC
= A ⨁B ⨁ C තේ.
තහවුරුව
A ⨁B ⨁ C
= (A
̅B + AB
̅)⨁C
= (A
̅B + AB
̅)
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅𝐶 + (A
̅B + AB
̅)C
̅
= (A
̅B
̅̅̅̅̅. AB
̅
̅̅̅̅) C + A
̅BC
̅ + AB
̅C
̅
= {(A + B
̅).(A
̅ + B)}C + A
̅BC
̅ + AB
̅C
̅
= A
̅B
̅C + A
̅BC
̅ + AB
̅C
̅+ ABC
C
C out
Input
A B
B
A C
Sum
SUM
Cout = 𝐴
̅BC + AB
̅C + ABC
̅ + ABC
Sum = A
̅B
̅C + A
̅BC
̅ + AB
̅C
̅ + ABC

96. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 91
පූර්තණ ආකල්‍කය
පූර්තණ ආකල්‍නය අර්තධ ආකල්‍න කදකක එකතුවේ කල්‍ස ද නිර්තමාණය කළ හැිය.
Sum = A⨁𝐵⨁𝐶
Count = (A⨁𝐵). 𝐶 + 𝐴. 𝐵
= (A
̅B + AB
̅).C + AB
= A
̅BC + AB
̅C + AB
= A
̅BC + A.(B + B
̅C)
= A
̅BC + A.(B +C)
= A
̅BC + AB + AC
= B.(A
̅C + A) + AC
= B.(A + C) + AC
= AB + BC + AC
අනුක්‍රමික තාර්කතික පරිපථ
ස්තංවයෝජන තාර්කකික පරිපථ ස්තඳහා මතකයක් එක් කිරිවමන් නිර්කමාණය කරනු ලබයි.
උදාහරණ: පිළිවපාල (Flipflop)
පිළිවපාල ආකාර වදකකි.
 NOR පිළිකපාල්‍
 NAND පිළිකපාල්‍
ස්තංවයෝජන
තාර්කතික පරිපථ
ආදාන ප්‍රතිදාන
මතකය
Full Adder = Half Adder + Half Adder
B
A
C
Count
A.B
A + B
(A + B).C
A + B + C
(A + B).C + A.B
Sum
පරිපථවේ මුල් ආදානයට අදාලව
ප්‍රතිදානයක් සිදු ීවමන් පසු එය
මතකවේ ගබඩා ී ඊලඟ ආදානයට
බලපෑම් ඇති කරයි.

97. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 92
උස්තස්ත් වපළ දී SR Latch පරිපථ අවස්ත්ථාව ස්තලකා බලයි.
NOR
NOR ද්වාරකේ සතයතා වගුව
Set ස්තහ Reset ආදාන ස්තංඥා වන අතර එක් ආදොනයක් තහෝ 1 වූ විට ප්‍රතිදොනය 0
තේ.
Q ස්තහ එහි අනුපූරකය Q
̅ ප්‍රතිදාන ස්තංඥා වේ.
ආදොන අවස්ථො
01 02
R=1 වන NOR ද්වොරතේ ප්‍රතිදොනය 0 තේ. එවිට අතනක් ප්‍රතිදොනය 1 තේ . S=1 වන NOR ද්වොරතේ ප්‍රතිදොනය 0 තේ. එයටඅතනක් ප්‍රතිදොනය 1 තේ.
03 04
A B NOR
0 0 1
0 1 0
1 0 0
1 1 0
S R Q 𝐐
̅
0 1 0 1
S R Q 𝐐
̅
1 0 1 0
0
S=1
R=1
0
0
0
1 0
0
1
0
0
0
0
0
0
1
1
0 1
1
0

98. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 93
R=0 හො S=0 වන විට ප්‍රතිදොන තදතකන්න කවර තහෝ ප්‍රතිදොනයක් 0 හො 1 වන අවස්ථො තදකට පත් තේ. එහිදී වපර මතකය අනුව තවනස් ප්‍රතිදොන අවස්ථො
තීරණය තේ.
05
NAND
NAND ද්වාරකේ සතයතා වගුව
එක් ආදොනයක් තහෝ 0 වූ විට ප්‍රතිදොනය 1
තේ.
Set ස්තහ Reset ආදාන ස්තංඥා වන අතර
Q ස්තහ එහි අනුපූරකය Q
̅ ප්‍රතිදාන ස්තංඥා වේ.
S R Q 𝐐
̅
0 0 1 0
S R Q 𝐐
̅
0 0 0 1
S R Q 𝐐
̅
1 1 0 0
S R Q 𝐐
̅
0 0 1 0
0 1 0 1
1 0 1 0
1 1 0 0
0 0 0 1
A B NAND
0 0 1
0 1 1
1 0 1
1 1 0
1
1
- Latch
- Invalid
- Latch
- Reset
- Set
R=1 හො S=1 වන විට ප්‍රතිදොන තදකම 0 අවස්ථොවට පත් තේ.
එනම් S=1 හො R=1 අවස්ථොතේදී
Q හො Q
̅ අවශයතොව තෘප්ත තනොතේ.

99. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 94
ආදොන අවස්ථො
01 02
R=0 වන NOR ද්වොරතේ ප්‍රතිදොනය 1 තේ. එවිට අතනක් ප්‍රතිදොනය 0 තේ . S=0 වන NOR ද්වොරතේ ප්‍රතිදොනය 1 තේ. එයටඅතනක් ප්‍රතිදොනය 0 තේ.
03 04
R=1 හො S=1 වන විට ප්‍රතිදොන තදතකන්න කවර තහෝ ප්‍රතිදොනයක් 0 හො 1 වන අවස්ථො තදකට පත් තේ.
එහිදී වපර මතකය අනුව තවනස් ප්‍රතිදොන අවස්ථො තීරණය තේ.
05
S R Q 𝐐
̅
1 0 0 1
S R Q 𝐐
̅
0 1 1 0
S R Q 𝐐
̅
1 1 1 0
S R Q 𝐐
̅
1 1 0 1
S R Q 𝐐
̅
0 0 1 1
1
1
0
0
R=0 හො S=0 වන විට ප්‍රතිදොන තදකම 1 අවස්ථොවට පත් තේ.
S=0 හො R=0 අවස්ථොතේදී
Q හො Q
̅ අවශයතොව තෘප්ත තනොතේ.
1
1
S=0
1
1
R=0
1
1
0
1
1
0
1
1
1
0
0
1
1
1

100. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 95
S R Q 𝐐
̅
0 0 1 1
0 1 1 0
1 0 0 1
1 1 0 1
1 1 1 0
- Invalid
- Latch
- Latch
- Invalid
- Latch
- Latch
- set
- Reset

101. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 96
නිපුණතාවය 5- පරිගණක තමතහයුම් පද්වධති (Computer Operating Systems)
5.1 පරිගණක තමතහයුම් පද්වධතිතේ හැඳින්නවීම
පරිගණක තමතහයුම් පද්ධතියක් යනු පද්ධති මෘදුකොංගයකි. තමය ක්‍රමතල්ඛ්‍න ගණනොවක එකතුවක්
වන අතර තමමගින්න පරිගණකයක සම්පත් භොවිතයට අවශය වන මූලික විධොන හො එම විධොන ක්‍රියොත්මක
කිරීමට අවශය පසුබිම ලබොතදයි. ස්ීරොංග (Firmware) හැරුණු විට අතනකුත් සියලුම වැඩසටහන්න
තමතහයීමට තමතහයුම් පද්ධතිය අවශයය තේ. තමමඟින්න පරිගණකතේ අභයන්නතර ක්‍රියොවලිය පිළිබඳ
එතරම් අවතබෝධයක් තනොමැතිව පරිශීලකයොට එහි ඇති සම්පත් අවශයතොවය අනුව තමතහයීතම්
හැකියොව ලබොතද්. පරිගණකතේ සියලු සම්පත් කළමනොකරණය සිදුකරනු ලබන්නතන්න තමතහයුම්
පද්ධතිය මඟිි.
තමතහයුම් පද්ධතියක්
පද්ධති දත්ත හො පරිශීලක
ආදොන සකසො
පරිශීලකයන්නට හො පද්ධති
ක්‍රමතල්ඛ්‍වලට සැපයීම
සදහො වැඩ කටයුතු හො
අභයන්නතර පද්ධති සම්පත්
කළමනොකරණය කරමින්න
ප්‍රතිචොර දක්වයි.
තමතහයුම් පද්ධතියක්,
මතකය පොලනය හො තවන්න
කිරීම, පද්ධති ඉල්ලීම්වල
ප්‍රමුඛ්‍තොව සැකසීම, ආදොන
ප්‍රතිදොන උපකරණ පොලනය, පරිගණක ජොලකරණයට පහසුකම් සැලසීම හො තගොණු කළමණොකරණය
වැි මූලික කරුණු ඉටු කරයි. තමතහයුම් පද්ධතියක් පුද්ගලික පරිගණක, අන්නතර්ජොල තස්වොදොයක,
ජංගම දුරකතන, සංීත ධොවක, රවුටර්, ස්විච, රැහැන්න රහිත ප්‍රතේශ ස්ථොන (access point), ජොල ගබඩො,
ක්‍රීඩො තකොන්නතසෝල, ඩිජිටල් කැමරො, මහන යන්නර හො දුර දක්න වැි සංගෘහිත පරිපථ තයොදො තගන
සොදනු ලබන සෑම තදයකම පොතහ් දැක ගත හැක.
පරිගණකයන්න පණගැන්නීතම් දී පළමුවම ධොවනය වන වැඩසටහන තමතහයුම් පද්ධතිය තනොතේ. පරිගණකතේ
ක්‍රියොත්මක වන BIOS වැි ස්ීරොංගයන්න තමතහයුම් පද්ධතියට තපර ක්‍රියොත්මක තේ. පරිගණකයක දෘඩ තැටිතේ,
තවනත් බොහිර ගබඩො මොධයක තහෝ ජොලයක ඇති තමතහයුම් පද්ධතියක් ප්‍රධොන මතකයට ප්‍රතේශ කිරීතමන්න
තමතහයුම් පද්ධතියක් ක්‍රියොත්මක තේ.
යම්කිසි තයදුමකට යම් දෘඩොංගයක් භොවිතො කිරීමට අවශය නම් එය කිරීමට සිදුවන්නතන්න තමතහයුම්
පද්ධතිය හරහොයි. තමතහයුම් පද්ධතියක හරය වන එහි මදය (Kernel), උපක්‍රම ධොවක (Device
drivers), වැඩතල පරිසරය (Desktop environment) සහ තවත් දෑ වල එකතුවකින්න තමතහයුම් පද්ධතිය
ිර්මොණය තේ. වර්තමොනතේ ජනප්‍රිය තමතහයුම් පද්ධති කිහිපයක කර්නල් පහත දැක්තේ.
• Windows NT kernel – Windows NT, 2000, XP, Vista, 7, 8, 8.1, 10
• Linux kernel – ලිනක්ස් පොදක තමතහයුම් පද්ධතිවල (Linux, Ubuntu, Fedora, Android ආදිය)
• XNU kernel – Mac OS X, IOS
• Unix kernel- UNIX
• DOS kernel – මුල්ම කොලතේ Windows තමතහයුම් පද්ධතිවල
• Windows 9x kernel – Windows 95, 98, ME
ලිනක්ස්, BSD kernal ලියැවුතන්න යුික්ස් මදය පොදක කරතගනයි. XNU මදය ලියැවුතන්න Mac මදය
හො BSD මදය පොදක කරතගනයි.

102. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 97
තමතහයුම් පද්ධතියක් සඳහො තිබිය යුතු ගති ලක්ෂණ පිලිබඳ එක් ිශ්ිත ිර්වචනයක් නැත. එයට
තහ්තුව දැනට තලෝකතේ තිතයන තමතහයුම් පද්ධත් එකිතනකට තවනස් ගති ලක්ෂණ තපන්නීමයි. ඉතො
අඩු මතකයක් භොවිතො කරන තමතහයුම් පද්ධතියක පරිශීලක හිවතෂී (User friendly) තනොතවන
අතුරුමුහුණතක් තිබිය හැකි අතර ගිගො බයිට ගණනක මතකයක් භොවිතො කරන තමතහයුම් පද්ධතියක
පරිශීලක හිවතෂී අතුරුමුහුණතක් තිබිය හැක. තමතහයුම් පද්ධතියක් තතෝරගත යුත්තත්
පරිශීලකයොතේ රුිය අනුවය.
ස්වාධීන තමතහයුම් පද්වධති (Standalone Operating System)
වැඩතල පරිගණක තහෝ ජංගම පරිගණක වල ක්‍රියොත්මක කළහැකි තමතහයුම් පද්ධති ස්වොධීන
තමතහයුම් පද්ධති තලස හඳුන්නවයි. උදොහරණ තලස Windows, Apple Mac OS X, Linux, Unix වැි
තමතහයුම් පද්ධති හැඳින්නවිය හැක.
ජාල තමතහයුම් පද්වධති (Network Operating System)
පරිගණක ජොල ගත කිරීම සඳහො සහය දක්වන තමතහයුම් පද්ධති තමයට අයත්තේ. තම්වො පරිගණක
ජොලතේ තස්වො තයෝජක පරිගණකය තුල ස්ථොපනය කරයි. උදොහරණ තලස Windows Server
OS(2000, 2003, 2008, 2012, 2016, 2019), Apple MAC OS X Server, Linux Server (Ubuntu
server, OpenSUSE, Oracle Linux, CentOS, Arch Linux, Mageia, ClearOS) වැි තමතහයුම්
පද්ධති හැඳින්නවිය හැක.
නිහිත තමතහයුම් පද්වධති (Embedded Operating System)
ජංගම දුරකථන, PDA, Tablet PC වැි ජංගම උපොංග වල සහ විවිධ විදුත් උපොංග වල පරිපත පුවරු
තුල ඇති ROM ිප තුල තමම තමතහයුම් පද්ධති ස්ථොපනය කර ඇත. උදොහරණ තලස Android,
Windows CE, Windows Mobile, Palm OS, Embedded Linux, Blackberry OS, Symbian OS)
වැි තමතහයුම් පද්ධති හැඳින්නවිය හැක.
තමතහයුම් පද්වධතියක සංරචක
ගර්භය (Kernel)
පරිගණක තමතහයුම් පද්වධතියක ඉතාමත් වැදගත් තකාටසක්
තලස තමතහයුම් පද්වධති ගර්භය හැඳින්නවිය හැකිය. තමයට
අදාල විධාන සෑම විටම ප්‍රධාන මතකය තුල තැන්නපත්ව
පවතී. පරිගණකයට අවශ‍ මූලික තස්වාවන්න තමතහයුම්
පද්වධතිතේ තමම තකාටසින්න ලබාතද්ව'
ඇතිවී නැතිවන විධාන (Transient Components)
ආචායන උපාංගයක් තුල තැන්නපත්ව පවතින අතර අවශ‍ තේලාවට ප්‍රධාන මතකයට ලබාතගන
අවශ‍ය කාර්යය සිදු කරයි. ඇතිවී නැතිවන විධාන තලස හඳුන්නවයි'
පරිගණක ඇරඹුම් ක්‍රියාවලිය (Computer Boot Process)
• පරිගණකතේ ස්විචය ක්‍රියොත්මක කල විගස තහෝරො යන්නරය (system clock) ක්‍රියොත්මක ී එයින්න
ිපදතවන තහෝරො ස්පන්නද (clock pulses) මඟින්න මධය සැකසුම් ඒකකය (CPU) ක්‍රියොරම්භ (initialize)

103. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 98
තේ. මධය සැකසුම් ඒකකය ක්‍රියොරම්භ ීතම් එක් තකොටසක් වනුතේ මූලික ආදොන/ ප්‍රතිදොන පද්ධතිතේ
(BIOS) ඇති ඇරඹුම් ක්‍රමතල්ඛ්‍තේ (startup program) පළමුවන උපතදස (instruction) තසොයො
ගැනීමයි. තමය Power-On Self Test (POST) වැඩසටහන ධොවනය කිරීම සඳහො උපතදසයි. මූලික
ආදොන/ ප්‍රතිදොන පද්ධතිය මඟින්න තමම උපතදස සසම්භොී ප්‍රතේශ මතකයට (RAM) ප්‍රතේශනය කරගනී
(load).
• ඉන්නපසු සන්නනොයක (CMOS – Complementary Metal Oxide Semiconductor) මතකය පරීක්ෂො කිරීම
මඟින්න POST වැඩසටහන ආරම්භ තේ. සන්නනොයක බැටරිය ඇනහිට තනොමැති නම් POST වැඩසටහන
දිගටම ක්‍රියොත්මක තේ. POST මඟින්න පරිගණකයට සවි කර ඇති සියළුම දෘඩොංග පරීක්ෂො කර බලො ඒවො
ියමිත පරිදි ක්‍රියොත්මක වන බවට තහවුරු කරගනී.
• ඊට පසු BIOS මඟින්න පරිගණකතේ පොලනය ස්වොරම්භක වැඩසටහනට (bootstrap program/ bootstrap
loader) ලබොතදනවො. තමම වැඩසටහන මඟින්න කලින්න POST වැඩසටහතනන්න හඳුනො ගත් ආචයන
උපක්‍රම (storage devices) එකින්න එක ඇරඹුම් පටිපොටිතේ (boot sequence) පිලිතවලට තසොයො බලනවො.
ඒ Master Boot Record (MBR) එක සඳහොයි.
• තම් ආකොරයට හමුවන MBR එකක් සහිත පලමුවන ආචයන උපක්‍රමය ඇරඹුම් ධොවකය තේ (boot
drive). එහි ඇති MBR එක සසම්භොී ප්‍රතේශ මතකයට (RAM) ප්‍රතේශනය කරගනී. එහි තමතහයුම්
පද්ධතිතේ මදය ආිත ස්ථොනය (Stored location) සඳහන්න තේ.
• තමම ස්ථොනතයන්න මදය සසම්භොී ප්‍රතේශ මතකයට ප්‍රතේශනය කරතගන ක්‍රියොකරීම (execute) සිදු
කරනු ලබයි. පරිගණකය ධොවනය තවනවො යනුතවන්න හඳුන්නවන්නතන්න තම් අවස්ථොතේදියි.
• මීලඟට පරිගණකතේ පොලනය සම්පූර්ණතයන්නම තමතහයුම් පද්ධතිය ලබොගියි.
• මින්නපසු තමතහයුම් පද්ධතිය විසින්න නැවතත් දෘඩොංග තසවුමක් (Hardware search) ක්‍රියොත්මක කරයි.
තමම තසවුම මඟින්න මතකය හො එහි වැතඩහි තයදිය හැකි ප්‍රමොණය ිර්ණය කරයි. එතමන්නම මවු
පුවරුවට (Mother board) සම්බන්නධව ඇති සියළුම පර්යන්නත උපක්‍රම (Peripheral devices) පොලනය
සඳහො අවශය උපක්‍රම ධොවක ප්‍රතේශනය කරගනී.
• අවසොනතේ තමතහයුම් පද්ධතිය මුලින්න ක්‍රියොත්මක කල යුතු විධොනයන්න ක්‍රියොත්මක කර ිරක පරිශීලක
අතුරුමුහුණත (GUI) තිරතේ දිස් තකොට පරිශීලකයොතේ විධොනයක් බලොතපොතරොත්තුතවන්න සිටියි.
තමම සම්පූර්ණ ක්‍රියොවලිය හැඳින්නතවන්නතන්න ඇරඹුම් ක්‍රියොවලිය තලසයි. ඇරඹුම (Booting) යනු
තමතහයුම් පද්ධතියක් පරිගණකතේ සසම්භොී ප්‍රතේශ මතකයට ප්‍රතේශනය කරගැනීමයි. Smartphone
හො Tablet PC වල ඇරඹුම් ක්‍රියොවලිය මඳක් තවනස් වුවත් තමයට තබොතහෝ සමොන තේ.
BIOS වැඩසටහන පිහිටො ඇත්තත් පඨන මොර මතකතයහියි (ROM). එයට පඨන මොර මතකයක් තයොදො
ගැනීම සඳහො තහ්තු වශතයන්න
• එය ස්ීර මතකයක් ීම (සසම්භොී ප්‍රතේශ මතකය තොවකොලිකයි)
• එය ක්‍රියොරම්භ කිරීමට අවශය තනොීම
• වවරසයන්නට පහසුතවන්න එයට ලඟො ීමට හැකි තනොීම දැක්විය හැකියි.
නුතන බහුකොර්ය පරිගණකයකින්න වැඩ කර ගැනීම සඳහො තමතහයුම් පද්ධතියක් (OS) අතයොවශය තේ.
පරිගණක වල භොවිතො වන තමතහයුම් පද්ධති තලස වින්නතඩොස්, මැක් ඕඑස්, උබුන්නටු, ත තඩෝරො,
තඩබියන්න යනොදිය දැක්විය හැකියි. පරිගණකවල පමණක් තනොව, Smartphone වලින්න Tablet PC වලින්න
හො සංකීර්ණ යන්නර සූර වලින්න වැඩකර ගැනීම උතදසොත් තමතහයුම් පද්ධති අවශය තේ. සංකීර්ණ යන්නර
සූර තමතහයවන ක්‍රමතල්ඛ්‍ (Programs) හැඳින්නතවන්නතන්න ිහිත පද්ධති (Embedded Systems)
යනුතවනුයි. Smartphone හො Tablet PC වල භොවිතො වන තමතහයුම් පද්ධති ඇන්නතරොයි්, වින්නතඩෝස්
හො අයි ඕඑස් තේ. ඒ අතරම විශ්ව විසිරි වියමන (Word Wide Web) භොවිතය සදහොම සැකසුනු ක්තරෝම්
තමතහයුම් පද්ධතිය (Chrome OS) වැි සැහැල්ලු තමතහයුම් පද්ධති පවො දක්නට ඇත.

104. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 99
මයිතක්‍රොතසො ්ට් වින්නතඩෝස් හැරුණු තකොට තබොතහෝ තමතහයුම් පද්ධති සැලසුම් කිරීමට සැලසුම ලබො
ගන්නතන්න යුික්ස් තමතහයුම් පද්ධතිතයි. 1960 පසු භොගතේ දී තබල් පර්තේෂණොගොරවල ිපදවන ලද
යුික්ස් (Unix), තබොතහෝමයක් තනොමිතල් තබදො හරින (Free and Open Source) තහෝ වොණිජමය
තමතහයුම් පද්ධතිවල දියුණුවට තහ්තු විය. ශ්‍රී ලංකොව තුල හඳුන්නවො දී ඇති ඉසුරු ලිනක්ස් සහ හන්නතොන
ලිනක්ස් තමයට ිදසුනකි.
fufyhqï moaO;sj, mßKduh
1' f¾Çh ieliSu (Serial Processing)
2' ir, ldKav moaO;s (Simple Batch System)
3' nyql%uf,aÅ; ldKav moaO;s (Multiprogrammed Batch System)
4' ld, iïNdú; moaO;s (Time Sharing System)
f¾Çh ieliSu Serial Processing (1940 - 1950)
uq,a hq.fha mß.Kl i`oyd fufyhqï moaO;shl wjYH;djhla fkd;snqKs' mß.Klfha ish`Mu
fufyhqï lghq;= md,kh i`oyd hdka;%sl NdIdj Ndú;dl, w;r iaúp (Switch) úYd,
ixLHdjla iys; mqjrej, iaúp (Switch) wjYH wdldrhg ilia lsÍu u`.ska wjYH úOdk
,ndfok ,§' mß.Klhg tla wjia:djl§ l,yels jqfha tla ld¾hhla muKla jQ w;r nyq
ld¾hhka lrjd .ekSu i`oyd tAjd wjYH mßÈ fm,.iajd tla ld¾hhla ksu lsÍfuka miq wfkla
ld¾hh lrjd .ekSug isÿúh' fufia tla rgdjlg wkqj tla wjia:djl§ tla ld¾hhla muKla
isÿlrk f,i ld¾hhka iuQyhla lrjd .ekSu f¾Çh ieliqu f,i y`ÿkajhs'
සුවිතශ්ෂී ලක්ෂණ
• තර්ඛීය සැකසීම - එක් කොර්යයකට පසු අතනක් කොර්යය සිදුකරයි.
• ති පුද්ගල පද්ධතියකි.
• ක්‍රමතල්ඛ්‍ක/ පරිශීලක, දෘඩොංග සමඟ සෘජු සම්බන්නධතොවයක් දක්වයි.
• තමතහයුම් පද්ධතියක් තනොමැත.
• ක්‍රමතලක සෘජුව පරිගණකය තවත ප්‍රතේශ කරගනී.
• යන්නර ක්‍රියොත්මක කරීමට ස්විච විශොල ප්‍රමොනයක් භොවිතො කරන ලදී.
• හස්තමය ක්‍රමතල්ඛ්‍ ියමකරණයක් ීම.
• ඒකීය ක්‍රමතල්ඛ්‍නයක් ීම.
• ආදොන, ප්‍රතිදොන, ක්‍රියොව සහ ක්‍රමතල්ඛ්‍ පූරණය වන විට සකසනය අලසව සිටීම.
wjdis
• mßYS,l úiska ;udf.a ld¾hh isÿlr .ekSug wjYH mß.Kl ld,h fjkalr .; hq;=h'
fjkalrk ,o iïmQ¾K ld,h wjika ùug fmr ld¾hh wjika jqjfyd;a b;sß mß.Kl ld,h
wmf;a hk w;r wjika lsÍug fmr fjkalrk ,o ld,h wjika jqjfyd;a mßYS,lhdg ld¾hh
w;r u`.oS úkdYlr oud kej; lsÍug isÿúh'

105. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 100
• hï ld¾hhla mß.Klhg kexùfï§ th i`oyd wod, l%uf,aLh u;lhg kexùu yd l%uf,aLh
l%shdlrùug wjYH miqìu hk ld¾hhka folgu È.= ld,hla .;úh'
ir, ldKav moaO;s (Simple Batch Processing)
fojk mrïmrdfõ mß.Kl ìysùu;a iu`. isÿlrk ld¾hhkag wkql+,j ldKav jYfhka
l%uf,aL fjkalr mß.Klhg ,nd §ug yels wkaofï fufyhqï moaO;s ks¾udKh úh'
mß.Klfha Wmfhda.S;djh j¾Okh úh' ldâm;a fyda má yryd mß.Klhg o;a; ,nd .ekSug
yelsjk f,i ;dlaIKh ÈhqKq úh' mß.Klhl oDvdx.hka ms<sn`oj t;rï wjfndaOhla
fkdue;s jqjo mß.Klh yeisrùug fu;=,ska yelshdj ,eìKs'
සුවිතශ්ෂී ලක්ෂණ
• සකසනතේ උපතයෝගිතොවය වැඩිකර ගැනීම සඳහො හඳුන්නවො තදන ලදී.
• මිල අික තනොවන උපකරණ මඟින්න චුම්භක පටිතුල ක්‍රමතල්ඛ්‍ පටිගත කරන ලදී.
• තමතහයුම් පද්ධතිය මඟින්න වරකට එක බැගින්න චුම්භක පටිතේ ඇති ක්‍රමතල්ඛ්‍ ප්‍රතේශ කර ක්‍රියොත්මක
කරන ලදී.
• පවතින ක්‍රමතල්ඛ්‍ය ක්‍රියොත්මක ී අවසන්න වූ පසු එහි ප්‍රතිදොනය තවනත් පටියක ලියො ඊළඟ වැඩසටහන
තමතහයුම් පද්ධතිය මඟින්න ප්‍රතේශ කර ගනී.
• වැඩසටහතන්න සියලු කොේඩ අවසන්න වූ පසු ප්‍රතිදොන පටිය, මිල අික තනොවන උපකරන වලින්න මුද්‍රණය
කරන ලදී.
• දෘඩොංග වලට සෘජු ප්‍රතේශයක් තනොමැත.
• ඒකීය ක්‍රමතල්ඛ්‍නය.
• ඉහළ ප්‍රතිචොර කොලයක් ඇත.
• ආදොන ප්‍රතිදොන අතර තුර සකසනය අලසව සිටී.

106. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 101
jdis
• u;lfha l==vd fldgila fufyhqï moaO;sh i`oyd Ndú;d lrhs'
• úhou wêl mß.Kl wjYH fkdfõ'
wjdis
• ldKav jYfhka l%uf,aL fjkalr mß.Klhg ,nd§ug wjYH ùu
nyql%uf,aÅ; ldKav moaO;s (Multiprogrammed Batch System)
iudk ks¾udKlrkhlska hq;a tlu wdldrfha mß.Kl ldKavhka ìysùu fya;=fjka úúO
mß.Kl hka;% i`oyd tlu j¾.fha fufyhqï moaO;s Ndú;d lsÍug yelshdj ,efí' fuuksid
nyqf,aÅ; ldKav moaO;s ìysúh' l%uf,aLk úiska ldKav jYfhka mß.Klhg Wmfoia ,nd§u
fjkqjg fufyhqï moaO;sh u.ska iajhxl%Shj mß.Klhg wjYH mßÈ l%uf,aLk ,nd§u isÿúh'
fuu yelshdj ksid tla jevigykla iïmQ¾Kfhka ksuùfuka miq fjk;a jevigykla
wdrïNùu fjkqjg jevigyka lSmhla ldKav jYfhka tljr l%shd;aul lsÍfï yelshdj
mß.Klhg ,eìks' fuh nyq jevigyka lrKh f,i ye`Èkafõ'
සුවිතශ්ෂී ලක්ෂණ
• නූතන තමතහයුම් පද්ධති වල ප්‍රධොන ලක්ෂණයක් වන්නතන්න තමයයි.
• තතවන පරම්පරොතේ තමතහයුම් පද්ධති වල හඳුන්නවොතදන ලදී.
• ආදොන ප්‍රතිදොන අතර තුර සකසනය අලසව සිටින කොලය අවම කිරීම සඳහො හඳුන්නවො දී ඇත.
• බහුක්‍රමතල්ඛ්‍න මතක තබො ගැනීම සඳහො මතකය පංගුකරණය කර ඇත.
• ආදොන ප්‍රතිදොන සඳහො පවතින වැඩසටහන්න නැවැතී සිටින විට තමතහයුම් පද්ධතිය මතකතේ තිතබන
තවනත් ක්‍රමතල්ඛ්‍න ක්‍රියොතේ තයදීමට මොරු තේ.
• විශොල ක්‍රමතල්ඛ්‍න සංඛ්‍යොවක් රදවො තබො ගැනීමට මතකතේ ඉඩ ප්‍රමොණවත් නම්, සකසනය 100% ක්
කොර්ය බහුලව පවත්වො ගත හැකිය.

107. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 102
ld, විභජන moaO;s Time Sharing System
nyq jevigyka lrKfha§ ilikfha ld,h jevigyka lsysmhla w;r fnod.ekSfï yelshdjla
fufyhqï moaO;sh u`.ska ,nd§u isÿ fõ' fuu yelshdj iys; fufyhqï moaO;s ld, iïNdú;
fufyhqï moaO;s f,i ye`Èkafõ'
සුවිතශ්ෂී ලක්ෂණ
• ක්‍රමතල්ඛ්‍න ක්‍රියොත්මක වන විට පරිශීලක අන්නතර් ක්‍රියො වැඩි කිරීමට සහ ප්‍රතිචොර කොලය අඩු කිරීමට
හඳුන්නවො තදන ලදී.
• සන්නදර්භ ස්විචය භොවිතො කරයි.
• බහුකුමතල්ඛ්‍න අතර සකසන කොලය තබදො දීමට ඉඩ සලසයි
• වැඩසටහන්න අතරය ඉක්මින්න මොරුීම මගින්න අඛ්‍ේඩව බහු ක්‍රමතල්ඛ්‍න ක්‍රියොත්මක වන බවක් තපතන්න.
fufyhqï moaO;s j¾.SlrKh
1' tAl mßYS,l- tAl ld¾hh (Single User- Single Task)
2' tAl mßYS,l- nyq ld¾hh (Single User- Multi Task)
3' nyq mßYS,l- nyq ld¾hh (Multi User- Multi Task)
4' ;ථය කොල (Real Time)

108. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 103
tAl mßYS,l- tAl ld¾hh (Single User- Single Task)
fuu fufyhqï moaO;sh tla mßYS,lfhl=g tla jrl§ tla ld¾hhla lsÍug muKla odhl;ajh
,ndfoa'
WodyrK 1' f,aLkhla uqøKh lsÍu
2' f.dkqjla ixialrKh lsÍu
fïjd ir, fyda l=vd m%udKfha fufyhqï moaO;s fõ' eg:- 1. MS-DOS
tAl mßYS,l - nyq ld¾hh (Single User- Multi Task)
fuu fufyhqï moaO;s mßYS,lhl=g tljr tlla fyda Bg jeä ld¾hh ixLHdjla lsÍug
wjldYh ,ndfoa' tljr ld¾hhka lsysmhla lsÍug yelshdjla we;sjk mßÈ fuu fufyhqï
moaO;sh ks¾udKh lr we;'
WodyrK ( Windows, Ubuntu, Mac OS
nyq mßYS,l- nyq ld¾hh (Multi User- Multi Task)
fujeks mß.Klhlg idudkHfhka terminal lsysmhla iïnkaOl, yel' fuys§ nyq
mßYS,lhka yg iu.dó mß.Kl jevigyka .Kkdjla Ndú;d lsÍfï yelshdj we;'
WodyrK 1. Main Frame 2. Mini Frame 3. Super Computer
තථය කොල (Real Time)
fuu fufyhqï moaO;s u`.ska isÿlrk ish¨ ld¾hhka ksYaÑ; ld, rduqjla ;=, isÿl, hq;=h'
fndfydaúg fuu fufyhqï moaO;s ksys; (embedded) fufyhqï moaO;s fõ' tkï fuu
fufyhqï moaO;s wka;¾.;j we;af;a oDv ;eáj, fkdfõ' tAjd mßm: jYfhka ;ekam;aj we;'
fuu fufyhqï moaO;s තථය කොල fufyhqï i`oyd Ndú;d lrk w;r tAl ld¾hh fyda nyq
ld¾hh fufyhqï i`oyd odhl;ajh ,nd foa'
WodyrK 1. Airway Control Machines 2. Scientific Instruments 3.Indrustial
Systems
Type of OS
(fufyhqï moaO;s j¾.)
Main Characters
(m%Odk .;s ,laIK)
Applications (fhojqï)
Single User- Single Task
tAl mßYS,l- tAl ld¾hh
• tal mßYS,l ùu'
• tla fõ,djl§ tla ld¾hhla muKla
lsÍug yels ùu'
• iSñ; wdpdhk wjldY mej;Su'
• MS-DOS
• Palm OS

109. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 104
nyq iïnkaO/ බහුතපොට (Multi Threading)
kQ;k fufyhqï moaO;sj, tla l%shdhkhla wkql%shdhk .Kkdjlska iukaú; úhyel' fujeks
wkql%shdhk Thread f,i ye`Èkafõ' wkql%shdhkhlg ;ksj l%shd;aul úhyel' nyq ilik j,§
úúO wkql%shdhk lsysmhla tljr l%shd;aul ùu nyq iïnkaO f,i y`ÿkajhs'
• n,j;a yd úhoï wêl mß.Kl
wjYH fkdùu'
Single User- Multi Task
tAl mßYS,l- nyq ld¾hh
• tAl mßYS,l ùu'
• tla fõ,djl§ ld¾h lsysmhla
l,yels ùu'
• mßYS,lhkaf.a M,odhs;djh jeä
lrhs'
• Windows
• Ubuntu
• Apple Mac
Multi User- Multi Task
nyq mßYS,l- nyq ld¾hh
• nyq mßYS,l ùu'
• tljr jev lsysmhla l,yel'
• mßYS,l M,odhs;djh jeä lrhs'
• Unix
• VMS
• MVS
Real Time
;;ald,Sk
• b;d fõ.j;a fõ'
• idfmalaIj l=vd fõ'
• ;;ald,Sk fufyhqï i`oyd
w;HdjYh fõ'
• frda. úksYaph
• fg,¾ hka;%
• úoHd;aul WmlrK
• .=jka m%fõYm;%
fjkalsÍu

110. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 105
fufyhqï moaO;shl wjYH;djh
mß.Klh Ndú;fha§ thg iïnkaO úúO iïm;a mßYS,lhdf.a wjYH;djhg .e<fmk whqßka
yeisrùug isÿ fõ' fuu iïm;a u`.ska imhk úOdk ixlS¾Kjk w;r tu iïm;a Rcqj
yeisrùu i`oyd mßYS,lg tu iïm;a yd tu iïm;a Ndú;h ms<sn`o" úOdk ms<sn`o ukd
wjfndaOhla ;sìh h;=h' fuh mßYS,lfhl=g b;d wmyiq ld¾hhls' mß.Kl fufyhqï moaO;sh
u`.ska mßYS,lhdg tu iïm;a Ndú;hg we;s fuu wmyiq;djh ke;slrñka mß.Kl iïm;a
myiq f,i ;u wjYH;djkag fhdod .ekSug wjYH miqìu i,id§u fufyhqï moaO;sfha m%Odk
ld¾hh fõ' ස්ීරොංග හැර සියලු පරිගණක වැඩසටහන්න ක්‍රියොත්මක කිරීමට තමතහයුම් පද්ධතිය අවශය
තේ.
fufyhqï moaO;shla u`.ska isÿl, yels m%Odk ld¾hhka
1' mßYS,l w;=re uqyqK;a
mßYS,lfhl=g fufyhqï moaO;shla Ndú;d l,yels m%Odk w;=re uqyqK;a j¾. 2ls'
1' úodk fma,s w;=re uqyqK; (Command Line Interface - CLI)
2' Ñ;%l mßYS,l w;=re uqyqK; (Graphical User Interface - GUI)
úodk fma,s w;=re uqyqK; (Command Line Interface - CLI)
úOdk h;=re ,shkh lsÍu u.ska mß.Klhg o;a;" Wmfoia ,ndfok fufyhqï moaO;s úodk
fma,s w;=re uqyqK;a f,i yeÈkafõ' fuu fufyhqï moaO;s Ndú;h i`oyd úOdk u;l ;nd.;
hq;=hs'
Wod:- 1. DOS 2. Linux
jdis
1' myiqfjka mßyrKh l,yels w;r 1000lg jeä fhÿï uDÿldx. m%udKhla l%shd;aul
l,yel'
2' ñ, wêl mß.Kl moaO;s wjYH fkdfõ'
3' fuu fufyhqï moaO;s ia:dmkh i`oyd l=vd u;l wjldYhla muKla wjYH fõ'
wjdis
1' fiñka l%shd;aul fõ'
2' tla jrlg tla ld¾hhla muKla l,yel'
3' úodk h;=re ,shkh l, hq;=h'
4' úodk u;l ;nd.; hq;=h'

111. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 106
Ñ;%l mßYS,l w;=re uqyqK; (Graphical User Interface - GUI)
rEml Ndú;fhka mß.Klhg o;a; Wmfoia we;=,;a l< yels fufyhqï moaO;shls' fla; u;l
;nd .ekSug wjYH fkdjk w;r mßYS,lhskag ñ;%YS,S w;=re uqyqK;a imhhs'
jdis
1' nyq ld¾hh lghq;= isÿl, yel'
2' myiqfjka Ndú;d l,yel'
3' mßYS,lhdg ióm ùu'
5.2 තගානු කළමනාකරණය
f.dkq kshudj,sh (Directory) iy f.dkq (File) l<ukdlrKh
f.dkq (File)
o;a; f.dkqjla hkq oaú;Sl wdphkhl o;a; .nvd lsÍug yd kej; ,nd.ekSu i`oyd ilik,o
úoHq;a hdka;%Khls' fuys§ f;dr;=rej,g wod,j byte wkql%uhla f.dkq kulska ;ekam;aj
mj;S' f.dkqjla fmkaùu m%Odk wdldr 2lg isÿfõ'
1' ;d¾lsl oelau (Logical View)
• fuys§ f.dkqj mßYS,lhd úiska olsk wdldrh ks¾udKh lrhs'
2' fN!;sl oelau (Physical View)
• .nvd tAllhla ;=, f.dkqjla ;ekam;ajk wdldrh fuys§ ks¾udKh fõ'
f.dkq moaO;shla wjYHh jkafka wehs@
1' m%Odk u;lfha iSñ; wjldYhla mej;Su'
2' m%Odk u;lh kIHh u;lhla ùu'
3' l%uf,aLkh l%shd;aul ùfuka miq o;a; ;nd .ekSug f.dkq moaO;s Ndú;d lrhs'
4' tlu fõ,djl§ tljr o;a; m%fõYùu i`oyd f.dkq l%shd fhdod.; yelsùu'
f.dkq j¾.
f.dkqjl o;a; .nvdlr we;s wdldrh mdol lrf.k my; ±lafjk f,i j¾. l,yel'
1. ASCII File
2. Binary File
ඇස්කි තගොනු (ASCII File)
ASCII f.dkq idudkH mdG ixialrK jevigykla u`.ska n,d f;areï .;yels wdldrhg
fla;kh lr we;'
WodyrK ( 1. Txt 2. Doc 3. py

112. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 107
ද්විමය තගොනු (Binary File)
ASCII f.dkq fuka fkdj oaùuh f.dkq újD; lr tAjdfha wvx.= fla; tA wdldrfhkau n,d
f;areï.; fkdyel' újD; l,úg olakg ,efnkqfha f;areï .; fkdyels ixfla; iuQyhls'
WodyrK ( Python.exe
óg wu;rj úúO f.dkq j¾. j,g f.dkq j¾.SlrKh l,yel' fuys§ f.dkq j¾. lsÍu i`oyd
f.dkqfõ wvx.= wka;¾.;h mdol lr.kS'
WodyrK (Executable, Text, Source, Library, Compressed, Word processor, Spread Sheet
f.dkqjla kï lrk wdldrh (Naming File)
iEu o;a; f.dkqjlau wkkH f,i y`ÿkd.ekSu i`oyd kula ;sìh hq;=h' fndfyda fufyhqï
moaO;sj, f.dkq kdu fldgia 2lska hqla; fõ'
1' Primary Name- mßYS,lhd úiska fokq ,nk kduhls'
2' File Extention- f.dkqj wh;a j¾.h ms<sn`o woyi ,ndfoa'
ictinstitute. docx
PrimaryName File Extention
Executable File Type
jeo.;au f.dkq j¾.hla f,i Executable Files y`ÿkajhs' tkï uDÿldx.hla l%shd lsÍug
úfYaIfhkau wod, jk f.dkqj f,i ye`Èkafõ' úúO j¾.fha Executable Files we;'
Wod:- C:Program Files (x86)Microsoft OfficerootOffice16 WINWORD. EXE
f.dkq j, j;alï
• f.dkqfõ ku (File Name)
• f.dkq j¾.h (Type) eg:- Source, data, executable
• f.dkqj ia:dmkh lr we;s ia:dkh (Location on the secondary storage)
• f.dkq m%fõY l%uh (Organization) eg:- sequential, indexed, random
• f.dkq wdrlaIK l%ufõoh Access permission (Who is permitted to read/ write/ delate/ data
in file)
• f.dkqj ia:dmkh l< Èkh iy fõ,dj (Time and data of creation modification last access)
• f.dkqfõ Odß;djh (File size)

113. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 108
f.dkqjlg m%fõY ùfï l%u
o;a; ;ekam;alr we;s f.dkqjlg m%fõYjk wdldrh úia;r lsÍu f.dkq m%fõYh fõ'
1' wkql%ñl m%fõYh (Sequential)
2' iiïNdú m%fõYh (Random/ Direct)
3' iqÑ m%fõYh (Indexed)
wkql%ñl (Sequential) m%fõYh
tl fm,g msysá f.dkq lsysmhlg ms<sfj,lg m%fõY ùu wkql%ñl m%fõY ùu f,i yeÈkafõ'
iiïNdú (Random) m%fõYh
úúO ms<sfj,g we;s f.dkqj,g wms<sfj,lg m%fõY ùu iiïNdù m%fõYh f,i ye`oskafõ'
iqÑ m%fõYh (Indexed)
h;=re w.hla mdol lrf.k ms<sfj,lg we;s f.dkqj,g m%fõYùu iqÑ m%fõYh f,i ye`Èka
fõ'
f.dkq j,g isÿl, yels fufyhqï
• Create- kj f.dkqjla w¨f;ka ieliSu'
• Open- f.dkqjla újD; lsÍu'
• Close- f.dkqjlg m%fõY ùfuka miq th wjika lsÍu'

114. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 109
• Rename- f.dkqfõ ku fjkia lsÍu'
• Copy and Paste- f.dkqj fjk;a ;eklg msgm;a lsÍu'
• Move/ Cut and Paste- f.dkqj fjk;a ;eklg /f.k hdu'
• Delete- f.dkqjla uld ±óu'
• Merge- f.dkq lsysmhla tlg tl;= lsÍu'
• Read- f.dkq lshùu'
• Write- f.dkqjl o;a; ,sùu'
f.dkq iq/lSu
mßYS,lhkag jeo.;a o;a; úkdY ùfuka fyda wia:dk.; ùfuka .eg`M we;sùu je<elaùug
tu o;a; f.dkq wdrlaId lsÍug mshjr .; hq;=h' o;a; ydks úh yels l%u kï"
1' wkjir m%fõY fya;=fjka o;a; úkdY lsÍu
2' iajNdúl fya;= u;
3' oDvdx. yd uDÿldx. fodaI
4' udkqIsl wvqmdvq
5' ffjri jeks wys;lr jevigyka u`.ska
6' cd, fodaI
o;a; wdrlaId lsÍfï l%u
1' uqrmo (password) fh§u'
2' mßYS,lhd iy;sl lsÍu'(User Authentication)
3' f.dkq újD; lsÍu iy fjkia lsÍug fkdyels jk mßÈ jrm%ido ,nd§u (File Privileges)
4' wdrlaIs; .sksjeg
5' .=ma;fla; lrkh
6' m%;sffjri uDÿldx. ia:dmkh
සහතික කිරීම (Authentication)
පද්ධතිතේ සෑම පරිශීලකතයකුම හඳුනොගැනීම සඳහො තමම සහතික කිරීම තයොදො ගන්නනො අතර එම
පරිශීලකයන්න හවුල් කරගිමින්න වැඩසටහන්න ක්‍රියොත්මක කරයි.
සොමොතනයයන්න තමතහයුම් පද්ධතියක් මඟින්න පහත දැක්තවන ආකොර වලින්න පරිශීලකයින්න හඳුනොගනී.
• පරිශීලක නොමය /මුරපදය - තමතහයුම් පද්ධතිය හරහො පද්ධතියට ඇතුළු ීමට, පරිශීලකයො විසින්න තමන්න
ලියොපදිිිංි වූ පරිශීලක නොමය සහ මුරපදය ඇතුළත් කිරීම අවශයය.
• පරිශීලක ගුණොංග - ඇඟිලි සලකුණු/ අක්ෂි දෘෂ්ටි පටල ආකොරය/ අත්සන -තමතහයුම් පද්ධතිය හරහො
පද්ධතියට ඇතුළු ීමට තපර පරිශීලකයො විසින්න තමන්නතේ ජීවමිතික ගුණොංග ආදොන උපොංග මඟින්න
සහතික කර ගැනීම අවශයය තේ.

115. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 110
f.dkq kdudj,sh (File Directorries)
mß.Klfha we;s f.dkq ;d¾lslj f.dkq tl;=j f,i ixúOdkh lsÍu i`oyd f.dkq kdudj,sh
fhdod.efka' f.dkq kdudj,shla u`.ska mß.Klfha wkkH f.dkq nyd,lhla ksrEmKh lrk
w;r fujeks nyd,khl we;s ish`M f.dkqj, úia;r ,nd.ekSu i`oyd fufyhqï moaO;sh u`.ska
f.dkqjla kv;a;= lrhs'
1' DOS, UNIX, LINUX- directory 2. MS Windows- Folders
f.dkq kdudj,s j¾.
m<uq uÜgfï f.dkq kdudj,s moaO;sh (Single Level Systems)
fuys ;ks kdudj,shla muKla Ndú;d lrhs' tkï Root f,i y`ÿkajhs' f.dkq kdudj,sj,
ish`Mu f.dkq ir,j ;ks kdudj,shla ;=, ;ekam;a fõ' fuys we;s m%Odk .eg`Mj kï nyq
mßYS,lhkag tlu kduhlska f.dkq ;ekam;a lsÍug fkdyels ùuhs'
fojk uÜgfï f.dkq kdudj,s moaO;sh (Two Level System)
by; wjia:dfõ§ we;s jQ .eg`Mj u`.yeÍu i`oyd fojk uÜgfï f.dkq kdudj,s moaO;shla
y`ÿkajd fok,§'
OQrl kdudj,s jHqyh (Hierachical Directory Structure)
mßYS,lhkag ;ukaf.a f.dkq ;ekam;alr l<uKdlrkh lsÍu i`oyd fojk uÜgfï kdudj,s
jHqyh m%udKj;a fkdùh' tuksid fuu .eg`Mjg úiÿula f,i OQrl kdudj,s jHqyh
y`ÿkajdfok ,§' fuys§ kdudj,shla ;=, ;j;a kdudj,s iEÈh yels mßÈ fufyhqï moaO;sh
hdj;ald,Sk lrk ,§'
Root
t.txt
a.exe b.pdf Cal.exe

116. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 111
Path Name
kdudj,s jHqyh wkqj wdphk f.dkq ,nd .ekSu i`oyd l%u 2la Ndú;d lrhs'
1. Absolute Path Name 2. Relative Path Name
Absolute Path Name
wod, f.dkqjg .uka lsÍu i`oyd root kdudj,sfha isg .uka lrhs'
eg:- 1. C:/ Isuru / CS204 / 3.PPT
Root
Isuru
t.txt a.exe CS204
1.ppt
2.ppt
3.ppt
Tharaka
Cal.pdf
Cal.exe
Asiri
MW.ppt
CS404
t.txt

117. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 112
Relative Path Name
fuys§ jev lrñka isák kdudj,sfha isg wod, f.dkqjg .uka lrhs'
WodyrK (
1' jev lrk kdudj,sh Asiri yd hdug wjYH f.dkqj mw.ppt úg → mw.ppt
2' jev lrk kdudj,sh Isuru yd hdug wjYH f.dkqjï 1.ppt úg → CS204 /1.ppt
f.dkq .nvd (;ekam;a lsÍu) l<ukdlrKh (File Storage Management - Physical Disk
Space Management)
f.dkq md,k ldKavh (File Control Block - FCB)
újD; lrk ,o f.dkqjg wod, f;dr;=re f.dkq md,k ldKavh ;=, ;ekam;aj mj;S' tu
f;dr;=re kï"
• Odjlfha ku (Drive Name)
• f.dkqfõ ku (File Name)
• f.dkq j¾.h (File Type/ Extension)
• f.dkq md,k ldKav wxlh (Current Block No)
• f.dkqfõ Odß;djh (File Size in bytes)
• f.dkqj ilia l< fyda hdj;ald,Sk l, Èkh iy fõ,dj (Date and Time of Created or Last
Update)
ldKav mdol ixúOdkh (Block Based Organization)
ldKav yd fmdl=re (Blocks and Clusters)
• f.dkq moaO;shla ldKavhla iu`. jev lrhs' (fmdl=re fyda allocation units)
• ldKavhla hkq fmdl=re fyda Allocation units fõ'
• tl fmdl=rl flakaøsl ldKav 3la mj;S'
• ;eáhla ;=, fN!;slj Track yd Sectors msysgkq ,nhs'
FAT16 yd FAT32 f.dkq moaO;s ;=, Ndú;djk fmdl=rl m%udKh Sectors 64 isg fõ'

118. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 113
o;a; f.dkq ;ekam;a lsÍfï l%ufõohka (Disk Allocation Methods)
o;a; iys; f.dkq ;ekam;a lsÍfï§ ;dlaIKsl .eg`M we;sfõ' tkï oDv ;eáfha ;ekam;a f.dkq
ld¾hlaIuj l<uKdlrKh lr .ekSug yels f,i f.dkq ;ekam;a lrk wdldrhhs' ;ekam;a
lrk f.dkqfõ o;a; l%uj;aj .nvd lsÍu isÿl< hq;= w;ru keje; tu o;a; f.dkq Ndú;d
lsÍfï§ blaukska o;a; fj; <.dùfï yelshdj ;sìh hq;=h' o;a; f.dkq ;ekam;a lsÍu i`oyd
fufyhqï moaO;sh wkq.ukh lrk m%Odk l%ufõo ;=kla mj;S'
• wdikak ia:dkhkays o;a; ;ekam;a lsÍu/ යොබද විභජනය (Contiguous Allocation)
• in`o;d l%ufõoh Tiafia o;a; ;ekam;a lsÍu/ සබැඳි විභජනය (Linked Allocation)
• iqÑ j.=jla Tiafia o;a; .nvd lsÍu/ අනුක්‍රමික විභජනය (Indexed Allocation)
wdikak ia:dkhkays o;a; ;ekam;a lsÍu (Contiguous Allocation)
;eáhl tl fm,g msysá ldKav ,smsk lsysmhla ;=, iEu f.dkqjla i`oydu fjka lsÍu wdikak
ia:dkhkays o;a; ;ekam;a lsÍu f,i y`ÿkajhs' fuu f.dkqjg m%fõYùu wkql%ñl m%fõYh
f,i y``ÿkajhs'
oDv ;eáhla ;=< o;a; ;ekam;aùu isÿjkafka tys we;s l=vdu tallh jk leá;s (Sector) ;=<hs'
leá;a;la ;ekam;a l< yels Wmßu o;a; m%udKh jkqfha 512 Byte ls' ;ekam;a lrk o;a;
f.dkqfõ ìgq m%udKh úYd, jk úg leá;s lsysmhla ta i`oyd fhdod .ekSug isÿ fõ' ta wkqj
;ekam;a lrk o;a; f.dkqj oDv ;eáfha wdikakfha we;s leá;s lsysmhl ;ekam;a ùu fu,i
yeÈkafõ'
සුවිතශ්ෂී ලක්ෂණ
• සරලයි
• ප්‍රතේශය පහසුයි
• තගොනුව ිර්මොණය වන අවස්ථොතේදී තගොනුතේ ප්‍රමොණය තනොදනී.
• තගොනුතේ ප්‍රමොණය වැඩි කර ගැනීම අපහසු තේ.
• බොහිර ඛ්‍ේඩනීකරණයක් සිදුවිය හැක.

119. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 114
jdis
1' l%shd;aul lsÍu myiqh' (wdrïNl Block tl yd Block m%udKh muKla wjYH fõ')
2' tl fm,g msysá Block lsysmhla ;=, f.dkqj ;ekam;ajk ksid m%fõY fõ.h jeäh'
wjdis
1' ndysr lKavkSlrKh we;s fõ'
in`o;d l%ufõoh Tiafia o;a; ;ekam;a lsÍu (Linked Allocation)
f.dkqjl o;a; ;ekam;a ùfïoS oDv ;eáfha tl <. msysá leá;s lsysmhl ;ekam;a fkdù úúO
ia:dkhkays o;a; ;ekam;a ùula isÿfõ' iEu o;a; ldKavhla ;=,u f.dkqfõ B,`.g .uka
l,hq;= ldKav ,smskh wvx.= fõ' fuu l%ufõoh Fat File System ys Ndú;d lrk ,§' MSDOS,
OS2 jeks OS j, ld¾hlaIuj bv fjka lsÍu i`oyd fuu l%uh Ndú;d lrhs'
සුවිතශ්ෂී ලක්ෂණ
• බොහිර ඛ්‍ේඩනීකරණයක් සිදුතනොතේ.
• තගොනුතේ ප්‍රමොණය පහසුතවන්න වර්ධනය කර ගත හැක.
• තගොනුතේ දත්ත කරො ප්‍රතේශ ීමට තසීම් ගණනොවක් අවශය තේ. ( උදො- MS -DOS FAT තගොනු
පද්ධතිය)
jdis
• f.dkqj myiqfjka l%shd;aul l,yel'
• lKavkSlrKh wju fõ'
wjdis
• f.dkqjg m%fõY ùu fyñka isÿ fú'

120. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 115
iqÑ j.=jla Tiafia o;a; .nvd lsÍu (Indexed Allocation)
f.dkqjg wod, f;dr;=re ;ekam;alr iqÑ j.=jla f.dkq md,k lKavh ;=, .nvdlr we;'
fuys ;ekam;aj we;s iqÑ w.h Ndú;fhka wod, lKavhg m%fõY úhyel'
සුවිතශ්ෂී ලක්ෂණ
• තගොනුතේ අවසොනය ශූනය දර්ශකයකින්න ිරෑපනය තේ.
• බොහිර ඛ්‍ේඩනීකරණයක් නැත.
• සුසංහිතකරණයක් නැත. ( Unix තගොනු පද්ධතිය )
ද්වවිතීයක ආචයනතේ නඩත්තුව
ද්විතීයක ආචයනය යනු පරිශීලකතේ සහ පද්ධතිතේ දත්ත සහ ක්‍රමතල්ඛ්‍ සඳහො වන නශය තනොවන
ගබඩො මොධයයකි.
ද්විතීයක ආචයනය භොවිතො කරනු ලබන්නතන්න පහත දත්ත ආචයනය සඳහොය
• ප්‍රභව ක්‍රමතල්ඛ්‍න
• ක්‍රියොත්මක කළ හැකි ක්‍රමතල්ඛ්‍න
• ක්‍රමතල්ඛ්‍ සඳහො වන දත්ත
• තොවකොලික දත්ත
ආකෘතිකරණය කළ තැටියකින්න නැවැත දත්ත ලබොගැනීම (Recovery of data from a formatted
disk)
දෘඩ තැටිතේ ඇති දත්ත තමතහයුම් පද්ධතිය විසින්න මකො දමනු ලැබුවද ඉහළ මට්ටතම් තැටි
ආකෘතිකරණයක දී ඒවො පූර්ණ වශතයන්න මැකී තනොයයි. එහි දී සිදුවනුතේ එම තගොනු වලට අදොල

121. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 116
සම්බන්නධක මැකීයොම පමණි. එම තැටිතේ ඇති තගොනු ඇතුලත් තකොටස් මත නැවැත දත්ත ලියන
අවස්ථොව වන තතක් ම එම දත්ත රැදී පවතී.
LKavkSlrKh (Fragmentation)
f.dkqjla oDv ;eáhl fyda iefk,s u;l tAllhl ;ekam;a lsÍfï iuyr wjia:dj,§
(úfYaIfhka f.dkqj m%udKfhka úYd,j;au) tys tl È.g ;ekam;a ùu isÿfkdùug bvlv
mj;S' fufia f.dkqfõ fldgia ;eáfha úúO ia:dkj, ;ekam;aùu LKavkh f,iska ye`Èkafú'
• úfYaIfhka f.dkq ks;r ks;r ixialrKh lsÍu ksid f.dkqfõ odu úYd, ùu fya;=fjka wod,
f.dkq i`oyd tl È.g bv ,nd .ekSug wmyiq ùu ksid f.dkqj fldgiaj,g fnod fjkalr
;eáfha tla tla ia:dkj, ;ekam;a lsÍug fufyhqï moaO;sh l%shd lrhs' f.dkq uld ±óu ksid
;eáj, ysiajk bvlv kj f.dkq i`oyd Ndú;d lsÍug W;aiyd ±Íuo LKavkh i`oyd fya;=
fõ'
• LKavkh fya;=fjka f.dkqjla lshùug W;aiyd lsÍfï§ tys fldgia tl È.g (tl <`.)
fkdmsysàu ksid lshùu i`oyd jeä ld,hla .;ùu isÿ fõ' fuh mß.Klfha ld¾hlaIu;djh
my, ±óug fya;= fõ'
• mß.Klfha ld¾hlaIu;djh my, hdula ksÍlaIKh lsÍug ,enqKfyd;a th LKavkh ksid
isÿúh yels w;r (mß.Klfha ld¾hlaIu;djh my, ±óug fya;= rdYshla mj;sk w;r fuh
tla fya;=jla muKs) fï i`oyd .;yels fyd`ou mshjr jkafka oDv ;eáh ks¾LKavkh (De-
fragmentation) i`oyd mshjr .ekSuhs'
තගොනු විභජන වගුව (File Allocation Table (FAT) File System )
Ms DOS තමතහයුම් පද්ධති වල මුලින්නම හඳුන්නවො තදන ලදී. තමම ක්‍රමය විසින්න තගොනු විභජන වගුවක්
භොවිතො කරනු ලබයි. එම වගුතේ ද්විතියක ආචයනතේ තැන්නපත් කර ඇති තගොනුවල විස්තර සටහන්න
තබොගනී. තගොනු විභජන වගුව සහ මූල ඩිතරක්ටරිය ස්ථොවර ස්ථොනයක පිහිටො ඇති අතර පද්ධතිතේ බල
ගැන්නීතම් තගොනු ිවැරදිව පිහිටුවො ගත හැකිය. එතමන්නම තගොනු දත්ත ආරක්ෂො කිරීමට තගොනු විභජන
වගුතවහි පිටපත් තදකක් තබොගනී.
• f.dkq moaO;shla .nvdjk tla wdldrhla f,i FAT File System ye`Èkaúh yelsh'
• MSDOS, Windows NT, Windows XP jeks fufyhqï moaO;sj, Ndú;d fõ'
• f.dkqfõ Wmßu m%udKh iSñ; ùu'
• f.dkq kdufha Wmßu È.o iSñ;h'
ls%hdhk w;r we;s ysia wjldi

122. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 117
• f.dkqj, iqrlaIs;Ndjh wjuh'
• hqksfla; i`oyd iyh fkdolajhs'
• f.dkq ixfldapkh l, fkdyel'
• FAT 16 yd FAT 32 f,i mj;S'
නව තොක්ෂණ තගොනු පද්ධතිය (New Technology File System (NTFS) )
මයිතක්‍රොතසො ්ට් ආයතනය විසින්න වැඩිදියුනු කර එහි හිමිකොරිත්වය ඇති තගොනු පද්ධතියකි. තමය තගොනු
විභජන වගුතවහි වැඩි දියුණු වූ අවස්ථොවකි. තගොනු විභජන වගුතවිදී කළ තනොහැකි වූ තැටි සම්බන්නධ
තදෝෂ ස්වයංක්‍රීයව ප්‍රකෘති තත්වයට පත්කරයි. විශල දෘඩ තැටි සඳහො සහතයෝීතොවය වර්ධනය කරයි.
වඩොත් තහොඳ ආරක්ෂොවක් සඳහො විතශ්ෂිත වූ තගොනු සඳහො අවසරලත් පරිශීලකයන්නට ප්‍රතේශය සීමො
කිරීමට, අනුමැතියක් හො ගුප්තතක්තනයක් භොවිතො කරයි.
• FAT ys jeäÈhqKq wjia:djla f,i NTFS ye`Èkaúh yelsh'
• fuu moaO;sh Microsoft wdh;kh úiska y`ÿkajdfok ,§'
• fuu moaO;sh ;=, wdrlaIs;Ndjh jeäh'
• f.dkqjl Wmßu m%udKh wiSñ;h'
• f.dkq kdufha Wmßu È. wiSñ;h'
5.3 ක්‍රියායන කළමනාකරණය
ls%hdhkhla hkq (Process)
kùk fufyhqï moaO;sj, uQ,sl uQ,O¾uh f,i l%shdhkhla ye`Èkaúh yel' tkï
l%uf,aLkhla Odjkh lsÍu l%shdhkhls' fuu ie,iqu m,uq jrg bÈßm;a lrk ,oafoa nyq
mßYS,l fufyhqï moaO;s j,§h'
FAT 32 NTFS
• wdrlaIs;Ndjh wvqh' • wdrlaIs;Ndjh jeäh'
• f.dkqjl Wmßu m%udKh iSñ;h' • f.dkqjl Wmßu m%udKh wiSñ;h'
• f.dkq kdufha Wmßu È. iSñ;h' • f.dkq kdufha Wmßu È. wiSñ;h'
• hqksfla; i`oyd iydh fkdolajhs' • hqksfla; i`oyd iydh olajhs'
• MSDOS, Windows NT, Windows XP
jeks fufyhqï moaO;sj, Ndú;d lrkq
,nhs'
• Windows XP, Winndows Vista,
Windows 7, Windows 8.1, Windows10
jeks kùk fufyhqï moaO;sj, Ndú;d
lrhs'
• f.dkq ixfldapkh l< fkdyel' • f.dkq ixfldapkh l< yel'

123. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 118
l%uf,aLkhla yd l%shdhkhla w;r fjki (Process and Program)
l%uf,aLkhla Odjkh lsÍu l%shdhkhla jk w;r l%uf,aLkhla ;=, fndfyda l%shdhk
iïnkaOù mej;sh yel'
nyq l%uf,aLKhla hkq (Multi Programming)
uq,a hq.fha Ndú;d jQ mß.Klj, ilikhl ld,h jeä jákdlulska hqla; jq w;r tu ld,h
Wmßu f,i Wmfhda.Slr .ekSu ÿIalr ksid mß.Klfha Wmdx.j, l%shdldÍ;ajh fndfyda
ukao.dó úh' tfia jqfha ilikhla hï ld¾hhla lrñka isáh§ fjk;a Wmdx.hla fyda
uDÿldx.hla fyda u`.ska w;=re ì`ÿula ,o ú.iu tf;la lrñka isá ld¾hh k;rlr w;=re
ì`ÿu flfrys m%;spdr ±laùu ksidh'
fuh iuia: moaO;shgu n,mE n,j;a wys;lr ;;ajhla úh' 60 oYlfha fuu ;;ajhg ms<shula
f,i mßYS,lhka jeä m%udKhlg tljr lghq;= l,yels (Multiuser) yd jevigyka lsysmhla
l%shd;aul l,yels (Multiprogramming) moaO;sh y`ÿkajd fok,§' fuu moaO;sh ms<silr jQfha
ilikhg wLKavj ieliqï l%shdj,sh mj;ajdf.k hd yels
wdldrhgh' tneúka fuu l%uh by, ld¾hlaIu;djhlska hqla; nj
lsjyelsh' fuu moaO;sj, tljr uDÿldx. lsysmhla l%shd;aul
lsÍfï myiqj we;súh'
kQ;k mß.Klj, hï mß.Kl uDÿldx.hla l%shd;aul lsÍfï§
tu uDÿldx.fha tla msgm;lg jeä msgm;a ixLHdjla tljr m%Odk
u;lhg m%fõYlr .;yels w;r fuu`.ska tlu fõ,djl§ tla
wfhl=g jvd jeä msßilg tu uDÿldx.h iu`. lghq;= lsÍfï
yelshdj ,efí' tfiau we;eï uDÿldx.j,§ tla msgm;la muKla
m%Odk u;lhg m%fõYlr tu msgm; lsysmfofkl=g tljr Ndú;d
lsÍfï yelshdj ,nd foa' fuys§ tlu uDÿldx.hl fla; fmdÿfõ fnod.ekSfï l%uhla Ndú;d
flf¾' fuu l%uh mqkrdokh (Re-entrant) hk kñka y`ÿkajkq ,efí'
• ilikh tljr l%shd;aul lrkafka tla l%shdhkhl tla WmfoaYhla muKla jqjo hïlsis ld,
mrdihla ;=, l%shdhk .Kkdjla r`ojd ;nd.kS' fuu l%shdhkhka i`oyd ilikhka u`.ska
ld,fþo ,nd foa' fuu ld,fþo ,efnk ;=re b;sß l%shdhk l%shdúrys; ;;ajfha mj;ajd .kS'
• fï ksid l%shdhk m%udKhla tlu fõ,djl l%shd;aul fkdù hï ld,fþohla ;=, l%shd;aul
jkafka kï tfiaùu iu.dó l%shd;aul ùu (Concurrent Execution) kñka y`ÿkajkq ,efí'

124. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 119
nyqld¾h (Multitasking)
nyql%uf,aL yd nyqld¾h fufyhqï moaO;shl l%shdhk úYd, ixLHdjla hï ld,fþohla ;=,
l%shd;aul lrùu isÿ fõ' nyql%uf,aL i`oyd ilikh u`.ska iEu l%shdhkhla i`oydu ksYaÑ;
ld,fþo fjkalsÍu wjYH fõ' tf,iu kshï; ld, fþokh ;=,§ tu l%shdhkh ksul, hq;=h'
fuu l%shdhkh wjikaùug fmr wjia:djl ilikh u`.ska ld,fþokh wjika l,fyd;a th
ksulr yels blaukska wdrïNfldg tys b;sß fldgi ksu lsÍug wjia:dj ,ndÈh hq;=h'
w;=re ì`ÿu (Interrupt)
l%shdhkhla wjika lsÍu fyda w;ru. k;r lsÍu w;=re ì`ÿula f,i y`ÿkajhs' fuys§ wjia:d
2la we;'
1' oDvdx. w;=reì`ÿu (Hardware Interrupt)
2' uDÿldx. w;=reì`ÿu (Software Interrupt)
oDvdx. w;=reì`ÿu
• oDvdx. u`.ska ndOd mKsúvhla ksl=;a lsÍula is`ÿjk wjia:djla fõ'
uDÿldx. w;=reì`ÿu
• fjk;a l%shdhkhla u`.ska moaO;shg ndOd mKsúvhla ksl=;a lsÍu uDÿldx. w;=reì`ÿu fõ'
ixo¾N iaúph (Context Switch)
• tla l%shdhkhla kj;d fjk;a l%shdhkhla wdrïN lsÍu ixo¾N iaúph f,i ye`Èkafõ'

125. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 120
fuysoS ilikh u.ska
ldර්යයන්න අතර ඝට්ටනයක් ඇති
තනොවන පරිද්තදන්න එක් සැකසීතම්
කොර්යයක සිට තවනත් සැකසීතම්
කොර්යයක් තවත මොරුීම සිදුතේ.
සන්නදර්භ ස්විචය මගින්න
ක්‍රියොයනයක් සකසනතේ තපර
තිබූ තත්වතයන්න ම නැවැතත් පිහිටුවනු ලබයි.
තම් සඳහො සන්නදර්භ ස්විචය විසින්න අදොළ ක්‍රියොයනතේ ක්‍රියොයන පොලන ඛ්‍ේඩතේ තතොරතුරු භොවිතො
කරයි. තමමගින්න ක්‍රියොයනයක් අවසන්න වරට ක්‍රියොත්මකව තිබූ තත්වතයන්න ආරම්භ කළ හැකිය.
ක්‍රියායන පාලන ඛ්ණ්ඩය (Process Control Block -PCB)
තමතහයුම් පද්වධතිය විසින්න ක්‍රියායන කළමණාකරණය කිරීමට අවශ‍ වන තතාරතුරු ඇතුළත් දත්ත
වුහයක් තබා ගනී. එය ක්‍රියායනයක් සඳහා ම ක්‍රියායන පාලන ඛ්ණ්ඩයක් ඇත. සෑම ක්‍රියායනයක්ම
ක්‍රියායන පාලන ඛ්ණ්ඩය ඊට ආතේණික වූ අංකයකින්න හඳුනාගත හැකිය. එය ක්‍රියායන හඳුනා ගැනීතම්
අංකය තලස හැඳින්නතේ. ක්‍රියායන පාලන ඛ්ණ්ඩය විසින්න පහත සඳහන්න කරුණු පිළිබඳ සටහන්න තබා ගනු
ලැතබ්.
• ක්‍රියායන තත්ත්වය (Process State)
• ක්‍රියායන හඳුනාගැනීතම් අංකය (Process ID)
• වැඩසටහන්න ගණකය (Program Counter)
• ක්‍රියායන තරජිස්තරය (CPU Register)
• ආදාන/ ප්‍රතිදාන තතාරතුරු (IO Status Information)
ld, úNckh (Time Sharing)
mßYS,lhka lsysmfofkl= w;r nyqld¾h (Multi Task) yd nyql%uf,aLk (Multiprogramming)
fufyhqï moaO;s u`.ska lrk ld, l<uKdlrkh ld, úNckh kñka y`ÿkajkq ,efí' fuys
we;s jdis jkafka"
1' mßYS,lhka lsysmfofkl=g tla mß.Klhla Ndú;d lsÍfï yelshdj i,id §u
u`.ska úhou
wvqlr .ekSug wjia:dj ,eîu'
2' tlu mß.Kl fhÿï l%shdjl§ tljr lsysmfofkl=g wka;¾ l%shdldÍ;ajh
u`.ska iïnkaO
ùugo fï iu`. yelshdj ,eîu'

126. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 121
ilikfha Wmfhda.S;djh (Processor Utilization)
mß.Klh u`.ska ld¾hhka tlla fyda lsysmhla bgqlr .ekSfï§ mß.Kl moaO;sfha we;s úúO
iïm;a Wmfhda.S lr.kq ,efí' fïjdfha je`o.;au iïm; jkqfha uOH ieliqï tallhhs' fuys
ld¾hlaIu;dj Wmßu whqßka fhdod .ekSu ilik Wmfhda.S;dj f,i ye`Èkafõ' tla
l%shdhkhla muKla l%shd;aulj we;súg ilikhl Wmfha.S;djh wju w.hla .kS' kuq;a
nyql%shdhkhl§ ilikfha Wmfha.S;djh Wmßu w.hla .kS' tu Wmßu Wmfhda.S;dj ,nd
.ekSu i`oyd fufyhqï moaO;sh úúO Wml%u fhdod .efka'
1' nyql%uf,aLk
2' ld,úNckh
nyql%uf,aLk yd ld,úNckh w;r fjki
• ilikfha Wmfhda.S;djh Wmßu whqßka fhdod .ekSu nyql%uf,aLkhl ld¾hh fõ'
• mßYS,l m%;spdr ld,h wju whqßka fhdod .ekSu ld,úNdckh fõ'
l%shdhk yd tAjdfha ;;ajhka
mß.Kl fufyhqï moaO;sfha .¾Nh l%shdhk l<ukdlrKh lsÍfï§ úúO mshjr hgf;a fuu
l%shdhk l%shd;aul lsÍu fm<.iajhs' tla tla mshjf¾§ l%shdhk mj;ajdf.k hk ;;ajh kïlr
we;' úúO fufyhqï moaO;sj, fuu kï fjkiajqjo tla tla ;;ajfha§ flfrk ld¾hhka tl
iudk fõ'
l%shdhk ;;aj rEm igyk (Process State Diagram)
A - සූදොනම් තත්වය B -ධොවන තත්වය C - අවසන්න කළ තත්වයD - අවහිරකල තත්වය

127. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 122
uQ,sl l%shdhk wjia:d (Primary Process States)
uQ,sl l%shdhk wjia:d hkq m%Odk u;lh iu`. muKla iïnkaO ù l%shd;aul ùuhs'
1' ks¾ñ; (kj)
2' /`Èisàu fyda iqodku
3' Odjkh
4' wjysrl,
5' keje;ajQ fyda wjikal,
ks¾ñ; fyda kj wjia:dj
• uq,ajrg l%shdhkhla ks¾udKh l,úg tu ;;ajh ks¾ñ; fyda kj wjia:dj hk kñka y`ÿkajkq
,efí'
• fuu ;;ajfha mj;sk l%shdhk iqodkï ;;ajhg msúiqu ,efnkf;la /`§ isáh hq;= fõ'
• fïjd md,kh lrkq ,nkafka È`.= ld,Sk kshu ldrl (Long Term Sheduler) keue;s
uDÿldx.hla u`.sks'
• Bg miq fuu ;;ajfha mj;sk l%shdj,sh iqodkï ;;ajhg udre lsÍu isÿ lrkq ,nhs'
• fndfyda jev;, mß.Klj, m%fõY lsÍu ksrhdifhka isÿjk w;r ;;ald,Sk ie,iqï isÿjk
mß.Klj, fï i`oyd m%udoh we;sfõ' fuhg fya;=j jkafka ;;ald,Sk ie,iqïj,§ tu
wkqLKav úYd, m%udKhla u;lhg we;=,;a lr.kq ,nk w;r tAjd l%shd;aul lsÍug mj;sk
;r.h ksid wjidk m%;sM,h ,nd .ekSug hk ld,h È.= ùuh'

128. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 123
/§ isàu fyda iqodkï wjia:dj
fuu ;;ajh /`§ isák fyda l%shd;aul l,yels ;;ajh fuf,i y`ÿkajkq ,efí' kj ;;ajfha
mej;s l%shdhkhla B,.g m;ajkafka fuu ;;ajhgh' fuu ;;ajhg mj;sk l%shdhkhla m%Odk
u;lfha /`§ mj;skafka tu ls%shdhk mß.Klfha uOH ieliqï tAllh u`.ska l%shd;aul
;;ajhg m;ajk ;=reh' tu l%shdhk ;;ajh Odjk ;;ajh f,i y`ÿkajkq ,efí' tl ilikhl
mj;sk mß.Klhl tljr l%shd;aul jkafka tla l%shdhkhla muKs'
tneúka iqodkïj mj;sk l%shdhk lsysmhla tAjd l%shd;aul ;;ajhg m;ajk ;=re m%Odk u;lfha
fm,.eiS ;sìh hq;=h' kuq;a kùk mß.Klj, we;s m%n, ilikj,g tljr l%shdhk lsysmhla
l%shd;aul lsÍfï yelshdj we;'
Odjkh wjia:dj
fuu ;;ajh il%Sh ;;ajh fyda l%shd;aul (execute) ;;ajh f,i y`ÿkajkq ,efí' tkï hï
wjia:djl uOH ieliqï tAllfha l%shd;auljk l%shdhkh fõ' fuu ;;ajfha mj;sk
l%shdhkhl l%shdldÍ;ajh wjika ùug kshñ; ld,hg jvd jeä ld,hla .;úh yelsh' tfiajQ
úg ;djld,slj wjysrl, ;;ajhg fyda iqodkï ;;ajhg m;al, yelsh'
wjysrl, wjia:dj
fuu ;;ajh ksød.; ;;ajh f,io ye`Èkaúh yelsh' lsishï l%shdhkhla fuu ;;ajhg
m;ajqjfyd;a th uOH ieliqï tAllfhka bj;alr m%Odk u;lfha fyda wතතH u;lfha r`ojd
;nkq we;' fufia mj;sk l%shdhkhlg wod, jQ uq,dY% ,efnk;=re wjysr ;;ajfhau isàug
isÿ fõ' tu uq,dY% ,enqKq jydu tu wjysr ;;ajh iqodkï ;;ajhg udreù ls%shd;aul ;;ajhg
m;alsÍu i`oyd kej; fm,.efia'
keje;ajQ fyda wjikal, wjia:dj
l%shdhkhla l%shd;aul fjñka mj;sk úg w;ru`. kj;d ±óu fyda l%shd;aul ù wjika jQ miq
kj;d ±óu fï kñka ye`Èkafõ' idudkHfhka fuu ;;ajhg m;ajk l%shdhkhla m%Odk
u;lfhka bj;alrkq ,nk w;r tfia bj;a lsÍula isÿ fkdjk l%shdhk wj;dr (Zombie
Process) f,i ye`Èkafõ'
w;sf¾l l%shdhk ;;aj
w;;H u;lh Ndú;djk mß.Kl moaO;sj, l%shdhkj, w;sf¾l ;;aj 2la we;' fuu ;;aj
fofla§u l%shdhkh r`ojd ;nkqfha oaú;%sl wdphkfhah'
1' m%;syrKhl, yd /`§ isák wjia:dj
2' m%;syrKhl, yd wjysrl, wjia:dj

129. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 124
m%;syrKhl, yd /`§ isák wjia:dj
iqodkï ;;ajfha mj;sk l%shdhkhla fndfyda fõ,djla m%Odk u;lfha /`§ ;snqKfyd;a
blauKska l%shd;aul úhhq;= fjk;a l%shdhkhla i`oyd m%Odk u;lfha bv ,nd§ug fuu
l%shdhkh oaú;Shsl wdphkfha we;s w;;H u;lhg udre lrkq ,efí' tfia udrel, miq th
mj;sk wjia:dj m%;syrKhl, yd /`§s isák wjia:dj f,i y`ÿkajkq ,efí' fujeks l%shdhk
kej; l%shd;aul lsÍug wjYH jQ úg iqodkï ;;ajhg m;afldg m%Odk u;lh fj; udre lrkq
,efí'
m%;syrKhl, yd wjysrl, wjia:dj
by; ;;ajh fukau fuu wjia:dfõ§o m%Odk u;lfha we;s wjysrl, hq;= l%shdhkh oaú;s%hsl
wdphkfha we;s w;;H u;lhg udre lrkq ,efí' túg w;;H u;lfha fuu l%shdhkh
mj;skafka m%;syrKhl, yd wjysrl, wjia:dfõh' kuq;a fuu ;;ajh kej; m%;syrKhl,
yd /`§ isák ;;ajhg udreúh yelsh' bkamiq th iqodkï ;;ajhg m;aj m%Odk u;lhg jqjo
kej; meñKsh yelsh'
ක්‍රියොයන සංක්‍රොන්නතිය (Process Transition)
ක්‍රියොයනයක් තවත් ක්‍රියොයනයක් අතර මොරු ීම ක්‍රියොයන සංක්‍රොන්නතිය තලස හඳුන්නවයි.
l%shdhk kshulrKh (Process Scheduling)
nyq ld¾h yd nyq ieliqï fufyhqï moaO;s ks¾udKh lsÍfï§ fhdod.kakd m%Odk;u ixl,amh
f,i kshulrKh ye`Èkaúh yelsh' fuys§ mß.Klhl we;s uOH ieliqï tAll m%udKhg
jvd jeä l%shdhk m%udKhla ilikh ;=, l%shd;auljk neúkao mj;sk ieliqï tAll ;=,skao
Ndú;dlr tu ish¨ l%shdhk l%shd;aul lrùug isÿjk ksido fuu l%shdhk wkqms<sfj,lg
ilikhkag fhduq lsÍfï jev ms<sfj,la mß.Kl fufyhqï moaO;sh u`.ska l%shd;aul lrkq
,nhs' fuu jev ms<sfj, kshulrKh kñka y`ÿkajk w;r th l%shd;aul lsÍug kshuldrl
(Sheduler) kñka y`ÿkajkq ,nk l%uf,aLhla we;' tu kshuldrl m%jdylhd (Dispatcher) hk
kñkao y`ÿkajkq ,efí'
l%shdhk kshulrK we,af.dß;u
1' m,uqj meñKSu m,uqj fiajh ,nd§u (First Come-First Served)
2' l=vdu ld¾hh uQ,sl kshulrKh (Shortest Job First)
3' m%uqL;d mdol kshuldrl (Priority Scheduling)
4' rjqkaâ frdìka kshuldrl (Round Robin Scheduling)
5' nyq uÜgfï kshuldrl (Multi Level Scheduling)

130. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 125
we,af.dß;u m%Odk l%ufõo
by; ish¨u we,af.dß;u m%Odk l%ufõo follg wkqj Ndú;dl, yel'
1. Non-Preemptive Process Schedule
2. Preemptive Process Schedule
Non-Preemptive Process Schedule
ilikhg hï l%shdhkhka fhduql, úg l%shdhkh wjikajk f;la ilikfhka bj;a
fkdlrhs'
Preemptive Process Schedule
ilikhg hï l%shdhkhla fhduq lsÍfuka miq l%shdhkh wjika ùමට m%:u l%shdhkh
ilikfhka bj;al, yel'
úúO we,af.dß;u ikaikaokh lsÍu i`oyd ks¾Kdhl
ld¾h mQ¾K ld,h (Turnaround Time)
l%shdhkhla ilikhg ,ndÿka miq wod, l%shdhkh iïmQ¾K ùug .;jk ld,h (l%shd;aulj
mj;sk ld,h)
<`.dùfï ld,h
ls%hdhkh සූදානම් තත්වයට පත්වීමට ගතවන කාලය
ls%hd;aul ld,h (Burst Time)
ls%hdhkh iïmQ¾K lsÍug wjYH ilik ld,h
m%;spdr ld,h (Response Time)
l%shdhkhlg hï Wmfoila ,enqKq fudfydf;a isg th l%shd;aul ùug wdrïN jq fudfyd;
olajd ld,h
idê; m%udKh (Throughput)
කිසියම් කොලසීමොවක් තුල සකසනය විසින්න ක්‍රියොත්මක කරනු ලබන ක්‍රියොයන සංඛ්‍යොව

131. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 126
ප්‍රමාද කාලය / fmdfrd;a;= ld,h (Waiting Time)
ilikfha ls%hdldß;ajh ,nd.ekSug n,dfmdfrd;a;=fjka iQodkï ;;ajfhka isák uq`M ld,h
m,uqj meñKSu m,uqj fiajh ,nd§u (First Come-First Served)
fuu kshulrKfha § ld¾hhka ls%hd;aul jkafka meñks ms<sfj< wkqjh' f;areï .ekSu iy
ls%hd;aul lsÍu myiqh' m%udo ld,h idudkHh jeä neúka ld¾h idOkh wvqh'
ls%hdhkh <.dùfï
ld,h
ls%hd;aul
ld,h
fmdfrd;a;=
ld,h
ld¾hh ksu
l< ld,h
ld¾h mQ¾K
ld,h
P0 0 5 0 5 5
P1 1 3 4 8 7
P2 2 8 6 16 14
P3 3 6 13 22 19
P0 P1 P2 P3
0 5 8 16
22
P0 ls%hd;aul ld,h
P1 fmdfrd;a;=
ld,h
ls%hd;aul ld,h
P2 fmdfrd;a;= ld,h ls%hd;aul ld,h
P3 fmdfrd;a;= ld,h ls%hd;aul ld,h
0 1 2 3 5 8 16
22
iEu ls%hdhkhlu fmdfrd;a;= ld,h fiùu
ls%hdhkh fmdfrd;a;= ld,h = ld¾h mQ¾K ld,h - ls%hd;aul ld,h
P0 5-5=0
P1 7-3=4
P2 14-8=6
P3 19-6=13

132. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 127
fmdfrd;a;= ld,fha idudkHh = (0+4+6+13)/4=5.75
l=vdu ld¾hh uQ,sl kshulrKh (Shortest Job First)
fmdfrd;a;= ld,h wju l< yelsh' ls%hd;aul lsÍug fkdyelsh' ls%hdhk ,nd .kakd fõ,dj
ilikh uq,skau ±k .kS'
ls%hdhkh <.dùfï
ld,h
ls%hd;aul
ld,h
fmdfrd;a;=
ld,h
ld¾hh ksu
l< ld,h
ld¾h mQ¾K
ld,h
P0 0 5 0 5 5
P1 1 3 4 8 7
P2 2 8 12 22 20
P3 3 6 5 14 11
P0 P1 P3 P2
0 5 8 14 16
22
P0 ls%hd;aul ld,h
P1 fmdfrd;a;=
ld,h
ls%hd;aul ld,h
P3 fmdfrd;a;= ld,h ls%hd;aul ld,h
P2 fmdfrd;a;= ld,h ls%hd;aul ld,h
0 1 2 3 5 8 14 16
22 iEu ls%hdhkhlu fmdfrd;a;= ld,h fiùu
ls%hdhkh fmdfrd;a;= ld,h = ld¾h mQ¾K ld,h - ls%hd;aul ld,h
P0 5-5=0
P1 7-3=4
P2 20-8=12
P3 11-6=5
fmdfrd;a;= ld,fha idudkHh = (0+4+12+5)/4=5.25

133. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 128
m%uql;d mdol kshuldrl (Priority Scheduling)
iEu ls%hdhkhlgu kshu l< m%uqL;djla we;' by< m%uqL;djfha isg my< m%uqL;djh olajd
ms<sfj<g ls%hd;aul flf¾' iudk m%uqL;d we;s ls%hdhk m<uqj meñKSug m<uqj fiajh ,nd§u
kshulrKh wkqj ls%hd;aul flf¾' m%uqL;dj ,nd§u mdol jkafka u;l wjYH;dj fyda ld,
wjYH;dj fyda fjk;a iïm;a wjYH;dj u; úh yel'
ls%hdhkh <.dùfï
ld,h
ls%hd;aul
ld,h
fmdfrd;a;=
ld,h
m%uqL;djh ld¾h mQ¾K
ld,h
P0 0 5 0 1 5
P1 1 3 12 2 15
P2 2 8 3 1 11
P3 3 6 13 3 19
P0 P2 P1 P3
0 5 13 16
22
P0 ls%hd;aul ld,h
P1 fmdfrd;a;= ld,h ls%hd;aul
ld,h
P2
fmdfrd;a;=
ld,h
ls%hd;aul ld,h
P3 fmdfrd;a;= ld,h ls%hd;aul ld,h
0 1 2 3 5 8 13 15 16 22
iEu ls%hdhkhlu fmdfrd;a;= ld,h fiùu
ls%hdhkh fmdfrd;a;= ld,h = ld¾h mQ¾K ld,h - ls%hd;aul ld,h
P0 5-5=0
P1 15-3=12
P2 11-8=3
P3 19-6=13
fmdfrd;a;= ld,fha idudkHh = (0+12+3+13)/4=7.00

134. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 129
rjqkaâ frdìka kshuldrl (Round Robin Scheduling)
iEu ls%hdhkhlgu ls%hd;aul lsÍug kshñ; ld,hla ,nd§ we;' th mx.=j (Quentum) kñka
yÿkajhs' ls%hdhkhl kshñ; ld,ÉfPaoh wjika jk úg ls%hd;aul ùu w;ru. kj;d B<`.
ls%hdhkh ls%hd;aul lrhs' fuh pl%dkql+,j isÿ flf¾' ikao¾N iaúph(Context Switching)
ls%hd;aul lsÍu u.ska tla tla ls%hdhkhla ;;a;aj ;ekam;a lr ;nd.kS
පංගුව=3
ls%hdhkh <.dùfï
ld,h
ls%hd;aul
ld,h
fmdfrd;a;=
ld,h
ld¾hh ksu
l< ld,h
ld¾h mQ¾K
ld,h
P0 0 5 9 14 14
P1 1 3 2 6 5
P2 2 8 12 22 20
P3 3 6 11 20 17
P0 P1 P2 P3 P0 P2 P3 P2
0 3 6 9 12 14 17
20 22
P0
ls%hd;aul
ld,h
/§ isàfï ld,h P0
ls%hd;au
l ld,h
/§
isàf
ï
ld,h
P1
ls%hd;au
l ld,h
/§ isàfï
ld,h
P2
ls%hd;au
l ld,h
/§ isàfï ld,h P2
ls%hd;au
l ld,h
/§
isàfï
ld,h
P2
ls%hd;au
l ld,h
/§ isàfï ld,h P3
ls%hd;au
l ld,h
/§ isàfï ld,h P3
ls%hd;au
l ld,h
0 1 2 3 6 9 12 14 17
20 22

135. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 130
iEu ls%hdhkhlu fmdfrd;a;= ld,h fiùu
ls%hdhkh fmdfrd;a;= ld,h = ld¾h mQ¾K ld,h - ls%hd;aul ld,h
P0 14-5=9
P1 5-3=2
P2 20-8=12
P3 17-6=11
fmdfrd;a;= ld,fha idudkHh = (9+2+12+11)/4=8.5
nyq uÜgfï kshuldrl (Multilevel Queue Scheduling)
ls%hdhk i`oyd úúO fm< .eiqï mj;ajd f.khhs' tla tla fm<g ;udf.au kshulrK
we,af.dß;uhla we;' iEu fm<la i`oydu m%uqL;djla mjrkq ,efí'
kshuldrl j¾.
mß.Kl fufyhqï moaO;shl meyeo,s kshuldrl j¾. 3ls' tkï"
1' È.= ld,Sk kshuldrl (Long Term Scheduler)
2' uOH ld,Sk kshuldrl (Mid/ Medium Term Scheduler)
3' flá ld,Sk kshuldrl (Short Term Scheduler)
È.= ld,Sk kshuldrl (Long Term Scheduler)
wka;¾ ls%hdldÍ ls%hdhk
moaO;s ls%hdhk
wka;¾ ls%hdldÍ ixialrK ls%hdhk
lÜg, ls%hdhk
mßYS,l ls%hdhk
by< m%uqL;dj
my< m%uqL;dj

136. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 131
• iqodkï ;;aj l%shdhkhg we;=,;al, hq;af;a l=uk l%shdhkhgo hkak fuu`.ska ks¾Kh
flf¾'
• l=uk l%shdhkh moaO;sfha l%shd;aul úh hq;=o hkak ks¾Kh lrhs'
• tlÈ.g l%shd;aul l,hq;= l%shdhk" m%udKfhka úYd, úh hq;=o l=vd úh hq;=o hkak ;SrKh
lrhs'
• kQ;k fufyhqï moaO;sj, ;;ald,Sk ie,iqïj,§ l%shdhkh l%shd;aul ùug uOH ieliqï
tAllfhka m%udKj;a ld,hla ,nd §uo fuu`.ska isÿ fõ'
• fuu j¾.fha kshuldrl uyd mßudKfha ldKav ieliqïlrKfha fhfok yd úYd, mß.Kl"
iqmsß mß.Kl i`oydo b;d jeo.;a fõ'
uOH ld,Sk kshuldrl (Mid/ Medium Term Scheduler)
• fuu`.ska l%shdhk m%Odk u;lh fyda w;;H u;lh w;r udrelrùu isÿ lrhs' fuh m%;syrKh
fõ'
• fufia lsÍug isÿjkafka m%Odk u;lh ;=, iqodkï ;;ajfha fndfyda fõ,d /`§ ;sfnk l%shdhk
bj;afldg uQ,sl;ajh Èhhq;= l%shdhkj,g m%Odk u;lhg msúiSug wjYH bv myiqlï ,nd
§uh'
• fufia w;;H u;lhg udrel, l%shdhk l%shd;aul ;;ajhg m;al, hq;= wjia:dfõ§ tu l%shdhk
w;;H u;lfhka m%Odk u;lhg udre lrùu fuu`.ska isÿ fõ'
flá ld,Sk kshuldrl (Short Term Scheduler)
• fuu kshuldrlh m%jdylh (dispatcher) f,io y`ÿkajhs'
• ±kg l%shd;aul ;;ajfha mj;sk l%shdhkfhka miqj m%Odk u;lfha we;s l%shdhkj,ska l=uk
l%shdhkh ilikhg heùu i`oyd iqÿiqo hkak fuu`.ska ks¾Kh flf¾'
• by; ±lajq kshuldrlj,g jvd fuu kshuldrlh ksr;=rej Ndú;hg .efka'
• fuys we;s m%jdyl fudvqhq,h" u`.ska ilikhg hjkq ,nk l%shdjka l%shd;aul lsÍug uOH
ieliqï tAllh md,kh lsÍu yd ikao¾N iaúph hk kñka y`ÿkajk l%shdhk ;;ajh udre
lsÍu fuu`.ska isÿ lrhs'
• fuu m%jdyl fudähq,h b;d fõ.j;a fõ'
• tla l%shdhkhla kj;d fjk;a l%shdhkhla wdrïN lsÍug m%jdylhg .;jk ld,h (Dispatcher
latency time) kï fõ'

137. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 132
kshuldrl ixikaokh
È.= ld,Sk kshuldrl
(Long Term Scheduler)
uOH ld,Sk kshuldrl
(Mid/ Medium Term
Scheduler)
flá ld,Sk kshuldrl
(Short Term Scheduler)
• ld¾h fm<.eiaùu' • l%shdhk m%;syrKh
fm<.eiaùu'
• CPU Scheduler
• iqodkï ;;aj
fm<.eiaùug
we;=,;al, hq;af;a
l=uk l%shdhkho
hkak ;SrKh lrhs'
• m%Odk u;lh yd
wkkH u;lh w;r
l%shdhk udre lsÍu
fuu`.ska is`ÿ lrhs'
• ±kg l%shd;aul
;;ajfha mj;sk
l%shdhkfhka m%Odk
u;lfha we;s l%shdhk
j,ska l=uk l%shdhkh
ilikhg heúh hq;=o
hkak ;SrKh lrhs'
• nyq l%uf,aLk
fyd`o ;;ajfha
md,kh lrhs'
• nyq l%uf,aLk fyd`o
;;ajfha md,kh lrhs'
• nyq l%uf,aLk md,kh
fõ'
• fõ.h flá ld,Sk
yd uOH ld,Sk
kshuldrlj,g jvd
wvqh'
• fõ.h È.= ld,Sk
kshuldrlhg jvd
jeäjk w;r flá
ld,Sk kshuldrlhg
jvd wvqh' (flá
ld,Sk yd È.= ld,Sk
w;r mj;S')
• fõ.h jeäh'
5.4 සම්පත් කළමනාකරණය
u;l l<uKdlrkh (Memory Management)
m%Odk u;lh (RAM) mß.Klfha we;s jeo.;a iïm;ls' u;l l<ukdlrKh i`oyd fufyhqï
moaO;sfha we;s fldgi u;l l<uKdlre fõ' fuys ld¾hh jkqfha l%shdhkhlg wjYH mßÈ
u;lh ,nd§u (Allocate) yd ld¾hhka wjika jq úg tu ld¾hh i`oyd fjkal, u;lh
ksoyia lsÍuhs' tA i`oyd oekg Ndú;djk yd fkdjk u;l fldgia igyka fufyhqï moaO;sh
;nd.kS' mß.Kl u;lh m%Odk jYfhka fldgia 2lS'
1' wNHka;r u;lh
2' ndysr u;lh

138. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 133
wNHka;r u;lh
1' frcsia;r u;lh
2' ixÑ; u;lh (Cache Memory)
3' iiïNdù m%fõY u;lh (RAM)
.;s ,laIK
• wvq Odß;dfjka hq;= nj
• wvq m%fõY ld,hlska hqla; nj
• ñf,ka wêlh
ndysr u;lh
1' oaú;Sl wdphk Wmdx. ^oDv ;eáh" ixhqla; ;eá" iefk<s u;l&
.;s ,laIK
• úYd, Odß;djfhka hq;=h
• jeä m%fõY ld,fhka hq;=h
• ñ, b;d wvqh
u;l l<ukdlrKh lrk wdldrh
m%;syrKh yd msgqlrKh Ndú;fhka u;lh l<uKdlrkh (Swapping and Paging)
nyq l%uf,aÅ; fufyhqï moaO;s u`.ska tllg jeä ld¾hhka isÿjk w;r tA i`oyd fuh Ndú;d
fõ'
nyql%uf,aL fufyhqï moaO;s u.ska ld¾hhka folla fyda lsysmhla tljr ls%hdjg
kexùfï§" jrlg tla ld¾hhlg wh;a ls%hdhkhla u;lhg kxjd .kS' fï whqßka ish¨u
ld¾hhka wjika jk f;la ls%hdhk ish,a, jßka jr u;lhg kxjd .;hq;=h' fuys§ ls%hd;aul
ù wjikajQ ls%hdhk keje; th ;snQ oaú;Sl wdphk fj; heúh hq;= w;r B,`. ls%hdhkh oaú;Sl
wdphkfhka f.k u;lh fj; heúh hq;=h' wjika ls%hdhkh olajd isÿjk fuu ls%hdj
m%;syrkh f,i yeÈkafõ'
w;;H u;l Ndú;hg .efkk fufyhqï moaO;Skaf.a u;lh ld¾hlaIu wkaofuka
Ndú;hg .ekSu i`oyd msgqlrKh (Paging) Ndú;hg .efka' fuys§ wdphk Wmdx.fhys we;s
o;a; iudk m%udKfha fldgia fyj;a msgq (Pages) jYfhka m%Odk u;lfha w;;H u;l
wjldYhg (Virtual Memory Space) msgm;a lrhs' fuu msgq fN!;sl u;lfha we;s iudk
úYd,;ajhkaf.ka hq;a rduq (Frames) iu`. wkqrEmkh (Map) lsÍu u.ska tys we;s o;a;
blaukska m%Odk u;lhg ,nd.; yel'

139. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 134
m%;syrKh yd msgqlrKfhka f;dr u;lh l<uKdlrkh
tlajrlg tla l%shdhkhla muKla u;lhg kxjd tu l%shdhkh u;l Ndú;hg .;yels mßÈ
ir, u;l l<ukdlrK wdldrhls' fuys§ tla jrl§" u;lh" fufyhqï moaO;sh yd tla
mßYS,l jevigykla w;r fn§hhs'
u;l l<uKdlrkhg wod, .eg`M yd u;jdo
u;l úNckh (Memory Allocation)
mß.Klhla l%shd;aul ùfï§ wfmalaIs; m%;sodk ,nd .ekSug wod, l%uf,aL m%Odk u;lhg
m%fõY ù ;sìh hq;=h' fï i`oyd m%d:ñl u;lfha bvlv m%udKj;a úhhq;= w;r ksisf,i
úNdckh úh hq;=h' ksisf,i u;l wjldYh ,nd§u u;lfha ld¾hhNdrhls'
• u;l úNdckh wdldr 2ls'
1' ksh; m%udKfha u;l úNdckh (Fixed-Sized Memory Allocation)
2' wksh; m%udKfha u;l úNdckh (Variable-Sized Memory Allocation)
mß.Kl u;l úNdckh lsÍfï m%Odk j.lSu we;af;a mß.Kl fufyhqï moaO;shgh'
mß.Klhl Ndú;djk úúO l%uf,aL i`oyd úNdckh uq,ajrg isÿ lsÍu wiSre ld¾hhla
fkdùh' kuq;a mß.Kl ;=, hï l%shdhdk wjikal, fyda bj;al, wjia:djkays§ fjk;a
l%uf,aL kej; kej; u;lh fj; f.kú;a tAjd úNdckh lsÍu myiq ld¾hhla fkdùh' Bg
fya;=j jkafka l%shdhkhla u;lhg ;=,ska bj;a lsÍfï§ tys u;l isÿrla ks¾udKh ùuh'
fïjd ks¾udKh jkqfha wyUq f,ih' fï ksid u;lh ඛ්‍KavkSlrKh ù ;sfí' tuksid u;l
isÿre we;sùfï .eg`Mj ksisf,i l<uනdlrණh l,hq;=h' fï i`oyd m%Odk u;lh
iqixys;lrKh (Compacting) l,hq;=h'
li, tla /ia lsÍu (Garbage Collection)
iuyr l%uf,aL ;=, .;sl o;a; jHqy Ndú;d flf¾' fïjd .;sl ffY, .;slj m%fhdackhg
.kakjd fukau bj;a lsÍuo isÿ flf¾' ;dlaIKslj ie,l=úg ;j ÿrg;a wjYH fkdjk o;a;
bj;a lsÍfï§ tu ßla;l u;l ffY, ks¾udKh fõ' අහබු f,i ks¾udKhjk ßla;l ffY,
tys ldKavhla f,i ks¾udKh lsÍu fufyhqï moaO;shla u`.ska laIKslj isÿ fkdfõ' tjeks
m%foaY li, m%foaY f,i y`ÿkajhs' fuu li, m%foaY jeäjk úg u;lfha wkjYH bv weysÍuo
isÿ fõ' fuh u;l úNdckhg Rcqju n,mEï lrhs' tuksid li, /ialr ;nd .ekSug
iqixys;lrKh l,hq;=h'

140. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 135
iqixys;lrKh (Compaction)
fufyhqï moaO;sh u`.ska úáka úg we;sjk ysia wjldY fyda m%foaY tl;=fldg wod, u;l rduq
fjk;a l%shdhkhlg Ndú;d l,yels wkaoug bvlv i,id§u m%Odk u;lh iqixys;lrKh
fõ' fï ksid u;l Ndú;h ld¾hlaIu fõ'
Moniter Job 5 Job 3 Job 6 16K Hole
ක්‍රියොයන ආරක්ෂොව (Protecting Process )
mß.Kl l%uf,aLj, ;sìh yels fodaI ksid tla l%shdhkhlg úNdckhl, u;l ffY, fjk;a
l%shdhkhla u`.ska wdl%uKh l,yels wjia:do ±lsh yelsh' fufyhqï moaO;sh u`.ska fujeks
foa isÿ fkdùug j.n,d .; hq;=h' mß.Kl fufyhqï moaO;shl fuu l%shdj l%shdhk
wdrlaIKh f,i y`ÿkajhs'
w;;H u;lh / l,ams; u;lh (Virtul Memory)
• idudkHfhka ilikhg úYd, u;l ffY, m%udKhla oDශයudk jqjo mß.Klhg fN!;sl
jYfhka we;af;a Bgjvd wvq u;l m%udKhls' tuksid ;d¾lsl u;l fhduqjla fN!;sl u;l
fhduqjlg mßj¾;kh lr .ekSfï l%ufõohla ;sìh hq;=h' fuu u;lh u`.ska úYd, fhduq
wjldYhla ks¾udKh flf¾' l%shdhkhl Ôj ld,h ;=,§ th l%shd;aul lrkqfha tAjd jgd we;s
Wmfoia iq`M m%udKhlsks' tkï l%shdhkhla ks;r ks;r Ndú;d lrkqfha tA yd iïnkaO jQ o;a;
wvx.= u;l ffY, iq`M m%udKhlsks' wvq u;l ffY, m%udKhlska jqjo ld¾hlaIuj u;lh
l<uKdlrkh lr .ekSu i`oyd msgqlrKh yd LkavkSlrKh uy;a msgqjy,la fõ'
• oaú;shSl wdphkfhka hï wjldYhla u;lh f,i ;djld,Slj Ndú;d lsÍuhs' fuf,i oaú;shSl
wdphkh f,i fhdod .kakd u;lh l,ams; u;lhhs'
Moniter 6K Hole Job 5 5K Hole Job 3 Job 6 5K Hole

141. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 136
m%;syrKh (Memory Swapping)
iqodkï ;;ajfha mj;sන l%shdhkhla fndfyda fõ,djla m%Odk u;lfha /`§ ;snqKfyd;a
blauKska l%shd;aul úhhq;= fjk;a l%shdhkhla i`oyd ඉඩ ,nd §ug iqodkï ;;ajfha mj;sk
l%shdhkhla wතතH u;lhg we;=,a lsÍu (Swap Out) yd l%shdhkhla kej; l%shd;aul lsÍug
wjYH jq úg iqodkï ;;ajhg m;al, hq;=h' fuu hdka;%Kh m%;syrKh kï fõ'
msgqlrKh (Paging)
• mß.Klfha m%Odk u;lfha we;s bv m%udKh iSñ; neúka úYd, m%udKfha l%uf,aL tljr
u;lh ;=,g m%fõY lr.; fkdyel' tuksid msgqlrKh kñka ye`Èkafjk l%ufõohla Ndú;d
flf¾'
• m%Odk u;lh l<ukdlrKh lr .ekSu i`oyd ndysr wdpdhk udOHfha we;s o;a; fyda
l%uf,aLk tlu m%udKfha fldgiaj,g fnod .efka' fuu ඛ්‍Kavhla msgqjla f,i ye`Èkafjk
w;r msgq jYfhka m%Odk u;lhg o;a; fyda l%uf,aL fldgia m%fõYKh lsÍfuka tys we;s bv
m%udKh l<uනdlrණh l,yel' fuh msgqlrKh kï fõ'
• fN!;sl u;lh tlu m%udKfhka jQ l=vd fldgiaj,g fnod .efka' fuh rduqjla (Frames) kï
fõ'

142. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 137
jdis
• u;lh wjYH ùu wju fõ'
• I / O Ndú;h wju fõ'

143. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 138
wkqrEmkh (Mapping)
• w;;H u;l rduqjl msyqgqjd we;s fhduqjlg wkqrEmj fN!;sl u;lhl we;s rduqjl
fhduqjla (Address) we`§u wkqrEmkh kï fõ'
• fufyhqul§ jvd kuHYS,SNdjh ,nd .ekSug ´kEu msgqjla ´kEu rduqjlg wkqrEmkh
lsÍfï yelshdj we;'
;d¾lsl yd fN!;sl ,smsk wjldY (Logical and Physical Address Space)
• fydo u;l l<uKdlrkhla lsÍug ;d¾lsl ,smsk yd fN!;sl ,smsk jeo.;a fõ'
;d¾lsl ,smsk
• w;;H u;lfha msgqjl ,nd § we;s u;l wjldYhg wod, ,smsk ;d¾lsl ,smsk kï fõ' fuh
CPU tl u`.ska ,nd foa'
fN!;sl ,smsk
• u;l tallh u`.ska fN!;sl ,smskhg ,ndfok u;l wjldY fõ'
• ;d¾lsl yd fN!;sl ,smsk Compile- time yd Bad- time fõ,djkays§ wkqrEmKh i`oyd Ndú;d
fõ'
• ;d¾lsl u;l ,smsk wjldYhg jvd fN!;sl ,smsk wjldYh l=vd fõ'

144. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 139
u;l l<ukdlrK tallh (Memory Management Unit - MMU)
• fuh oDvdx. Wml%uhlajk w;r ;d¾lsl ,smskhla fN!;sl ,smskhla njg wkqrEmlrKh lrhs'
fuys§ wkkH u;l ,smsk MMU ys wvx.= Relocator register ys we;s ,smskh iu`. tl;= ùfuka
fN!;sl ,smskh idohs'
,smsk mßj¾:k (Address Translation Scheme)
;d¾lsl ,smskhla CPU u`.ska ,ndfok w;r fuh m%Odk fldgia 2lska iE§ we;' tkï"
1' msgq wxlh (Page Number) (P)
• iEu msgqjlgu wod, iqÑ wxlh msgq wxlh fõ'
2' wkq,ïNh (Offset / Displacement) (D)
• fN!;sl u;l ,smskh w¾: ±laùu i`oyd m%Odk ,smskh iu`. iïnkaOjk fldgi
wkq,ïNh fõ'
ගැටලුව 1
ìgq 18l w;;HrEmS u;l fhduq wjldYhla (Virtual Memory Address Space) we;s mß.Klhl
ìgq 8la msgq fhduqj i`oyd fhdod f.k we;'
1' by; fhduq lsÍfï l%uh u.ska ks¾jpkh lrk ,o uq`M msgq ixLHdj fldmuKo@
msgq .Kk =2msgq fhduqj i`oyd wjYH ìgq .Kk = 28
= 256
2. 010111010100111101 f,i § we;s w;:HrEmS u;l fhduq wjldYhl" fhduqfõ msgqj
(Page) iy úia:dmkh (Displacement) olajkak'
01011101 | 0100111101
msgqj = 01011101
úia:dmkh = 0100111101
3. by; mß.Klfha Wmßu m%fõY úh yels w;d;aúl u;l ,smsk wjldYh fldmuKo@
Wmßu m%fõY úh yels u;l ,smsk wjldYh =218
Byte
218
218
28
=256KB
1024 210
4. by; u;l ,smskfha wdrïNl iy wjidk ,smskh ,shkak'
wdrïNl ,smskh = 0
wjidk ,smskh = 262143 (218
-1)
msgqj úia:dmkh

145. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 140
ගැටලුව 2
පරිගණකයක් තුල 32 Byte මතක අවකොශයක් පවතී. තමහි පිටුවක ප්‍රමොණය 8 Byte තවන්න කරන
ලද්තද් නම්,
1. ිර් මොණය වන පිටු ගණන = මුළු අතතය මතක අවකොශය/පුටුවක ප්‍රමොණය
=32/8 = 4
2. පිටු අංකතේ විශොලත්වය
පිටු ගණන=2පිටු අංකතේ විශොලත්වය
4=2පිටු අංකතේ විශොලත්වය
22=2පිටු අංකතේවි ශොලත්වය
පිටු අංකතේ විශොලත්වය =2
3. පිටුවක් තුළ මතක ස්ථොන ප්‍රමොණය
පිටුවක ප්‍රමොණය =8byte
මතක ස්ථොනයක ප්‍රමොණය =1 byte
එමිසො පිටුවක් තුල මතක ස්ථොන = 8
4. අනුලම්භතේ (විස්තොපනය) විශොලත්වය
පිටුවක් තුල මතක ස්ථොන ප්‍රමොණය =2අනුලම්භතේ විශොලත්වය
8=2අනුලම්භතේ විශොලත්වය
23=2අනුලම්භතේ විශොලත්වය
එමිසො අනුලම්භතේ විශොලත්වය= 3
5. අතතය මතක ලිපිනතේ විශොලත්වය
මුළු අතතය මතක අවකොශය = 32 Byte
මුළු මතක ස්ථොන ගණන =32
මුළු මතක ස්ථොන ගණන= 2 අතතය මතක ලිපිනතේ විශොලත්වය
32= 2 අතතය මතක ලිපිනතේ විශොලත්වය
25= 2 අතතය මතක ලිපිනතේ විශොලත්වය
එමිසො අනුලම්භතේ විශොලත්වය= 5

146. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 141
6.1 ඵලදොයි අන්නදමින්න තතොරතුරු තබදො ගැනීම සදහො දත්ත සන්නිතේදන හො පරිගණක ජොලකරණ
තොක්ෂණන්න ගතේෂණය
දත්ත තතාරතුරු සහ සන්නනිතේදනය
සන්නිතේදනය යන්නන අර්ථ දැක්ීතම් දි තදපොර්ශවයක් අතර සිදුවන්නනො වු පණිවුඩ හුවමොරුවක් තලසින්න
ඉතො සරලවම දැක්ීමට හැකිය. තමහිදි දත්ත සැකසීම් ක්‍රියොවලියක් තමන්නම එවො තතොරතුරු බවට
පත්කිරිමක් ද සන්නිතේදන ක්‍රියොවලිය තුලදි සිදුවන්නන කි. දත්ත සන්නිතේදන ක්‍රියොවලිය යනු එක්
ස්ථොනයක සිට තවත් ස්ථොයකට දත්ත හො තතොරතුරු සන්නිතේදනය කිරිම යි.
දත්ත සන්නනිතේදනය සිදුවන ආකාර
සන්නිතේදන ක්‍රියොවලිය සිදුවන්නනො වු ප්‍රධොනතම ආකොර තදකක් තලසින්න
1. තොක්ෂණක තනොවන සන්නිතේදනය ක්‍රියොවලිය
2. තොක්ෂණික මොධයන්න ඔස්තස් සිදුවන සන්නිතේදනය
තේෂකයො හො ග්‍රහකයො යම් තොක්ෂණික තහෝ තොක්ෂණික තනොවන මොධයක් භොවිතො කරමින්න දත්ත
සන්නිතේදනය සිදුකරනු ලබයි. ඉහත කුමන ක්‍රමතේදය භොවිතො වුවත් සන්නිතේදන ක්‍රියොවලිය සොර්ථක
ීමට අිවොර්ය අවශයතො නැතතහොත් සංරචක කිහිපයක් සම්පුර්ණ කළ යුතු ය.
දත්ත සන්නිතේදන පද්ධතියක සංරචක
1. දත්ත ප්‍රභවය / තේෂකයො /සම්තේක (sender) යන නම් වලින්න හදුන්නවනු ලබයි.
2. දත්ත සම්තේෂණ මොධය (Channel/Media) (ියමු මොධය තහෝ ියමු තනොවන මොධය )
3. ග්‍රොහකයො (Receiver)
4. ියමොවලිය (Protocol)
5. පණිවුඩය/ සංඥොව (Massage/Signal)
තමම ඉහත ක්‍රියොවලිය විස්තරොත්මක රූප සටහනක් ඇසුරින්න පහත දැක්තේ.
01. තේක්ෂකයා /දත්ත ප්‍රභවය
දත්ත නිර්මාණය කරන පාර්ශවය,
පුද්වගලයා, දත්ත තයාමුකරන්නනා දත්ත
ප්‍රශවය තලසින්න හැදින්නවිය හැකිය.
සන්නනිතේදනය කාර්යය තුළ ප්‍රධාන
භුමිකාව දත්ත ප්‍රභවය විසින්න සිදුකරනු
ලබයි.
02. ග්‍රාහකයා
දත්ත තහෝ පණිවිඩය අවසොන
වශතයන්න ලබොතගන තත්රුම්ගන්නනො
උපකරණ තහෝ පුද්ගලයො තමනමින්න
හැදින්නතේ.
03 දත්ත සම්තේෂණ මාධ‍
දත්ත ප්‍රභවකරු විසින්න තයොමුකරන ලබන දත්ත කිසියම් ජොලයක් තුළ එක් ස්ථොනයක සිට තවනත්
ස්ථොනයක් දක්වො රැතගන යන මොධය තලසින්න හදුන්නවයි.තමම දත්ත සම්තේෂණ මොධය තතෝරොගනු
ලබන්නතන්න කොර් ්යක්ෂමතොව, ආරක්ෂොව, ිරවදයතොව වැි සංකල්ප පදනම් තකොට තගන ය. තම් මත
පිහිටො ියමු තහෝ ියමු තනොවන මොධයන්න දත්ත සම්තේෂණ ක්‍රියොවලිතේ දි තයොදොගනු ලබයි.
04. නියමාවලිය
දත්ත සම්තේෂණතේ තයතදන තේෂකයො (Sender) සහ ග්‍රොහකයො (Receiver) අතර ඇති
කරගන්නනො සම්මුතියක් තහවත් නීති මොලොවක් (Set of rules) ියමොවලියක් තලස හන්නදුන්නවයි .
ගුණොත්මක සන්නිතේදනයක් සිදුකිරිම උතදසො සෑම ජොලයක් තුළ දිම ියමොවලි භොවිතො කරනු ලබයි.
සොර්ථක පණිවිඩ හුවමොරුවක් යනු තේෂකයො විසින්න යවනු ලබන පණිවිඩය ඒ ආකොරතයන්නම ග්‍රොහකයො
තවත ලැබීමට සැලැස්ීම සිදුවන්නතන්න කිසියම් ආචොර ධර්ම පද්ධතියක් අනුගමනය කරමින්නය.ජොලයක්

147. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 142
තුළ දි ියමොවලි දත්ත සම්තේෂණ කොර්යයට භොවිතො කරයි. එම ියමොවලි අතර උදොහරණ තලසින්න
FTP: File Transfer Protocol, HTTP: Hyper Text Transfer Protocol, POP and POP3: Post Office
Protocol , SMTP: Simple Mail Transfer Protocol ඉන්න කිහිපයක් තේ.
පරිගණක පද්වධතියක් තුළ දත්ත සන්නනිතේදනය
ඉහත ක්‍රියාවලියට අදාලව , තේක්ෂකයො තම
පණිවුඩයක්
ද්යුත්
වි
ලබන
කරනු
ිර්මොණය
විසින්න
සංඥො
අංකිත
පළමුවම
දි
පරිගණකතේ (Digital Signal ) බවට පත්වන අතර එය ජොලයක් තුලදි දත්ත
බහලු (Data Packets) තලසින්න ජොල මොධයක් හරහො ගමන්න තකොට අවසොනතේ ග්‍රොහක පරිගණකතේ දි
නැවත පණිඩුඩයක් බවට පරිවර්තනය තේ. තමහිදි ියමොවලිය ඉහත පරිගණක තදක අතර දත්ත පැකට්
සම්තේෂණතේ දි භොවිතො වන්නනකි.
දත්ත සම්තේෂණ මාධ‍
දත්ත එක් ගමන්න ආරම්භක මුලොශයක සිට තවත් ගමනොන්නතයක් කරො දත්ත පැකට් සම්තේණය සදහො
තයොදොගනු ලබන සන්නිතේදන උපක්‍රමය තලසින්න දත්ත සම්තේෂණ මොධයයන්න හැදින්නවිය හැකිය.
සන්නිතේදන තොක්ෂණික දියුණුවත් සමග දත්ත සම්තේෂණ මොධයයන්නතේ භොවිතය , දත්ත සම්තේෂණ
තේගය, ආරක්ෂොව ආදි කරුණු පදනම් තකොටතගන විවිධ ජොල අවශයතොවන්නට ඊට වඩොත් තයෝගය දත්ත
සම්තේෂණ මොධය තතෝරොගනු ලබයි. ඒ අනුව දත්ත සම්තේෂණ මොධය වර්ග තදකකට වර්ග කරනු ලබයි.
1. නියමු මාධ‍ (guided media)
2. නියමු තනාවන මාධ‍ (unguided media)
නියමු මාධ‍ (guided media)
තභෞතික සීමොවක් හො තභෞතික භොවිතයක් සහිත දත්ත පැකට් තයොමුකිරිමට භොවිතො කරනු ලබන මොධයන්න
තම් ඝනයට අයත් තේ. තමම මොධය තුළ මුලිකවම දත්ත සම්තේණය සිදුවන්නතන්න විද් ්යුතය තහෝ
ආතලෝක සංඥො පදනම් තකොටතගනයි.
තම් යටතත් භොවිතො වන ියමු මොධය කිහිපයක් තේ.

148. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 143
1. සමොවෘත ඇඹරි කම්බි යුගල (Twisted Pair Wire)
a. තනොවැසුණු ඇඹරි කම්බි යුගල (UTP – Unshielded Twisted Pair)
b. වැසුණු ඇඹරි කම්බි යුගල (STP – Shielded Twisted Pair)
2. සමොක්ෂ තක්බලය (Coaxial Cable)
3. ප්‍රකොශ තන්නතු (Fiber Optics)
සමාවෘත රැහැන්න යුගල -Twisted pair Wire
විදුලි සංතඳ්ශ
ක්තෂ්රතේ සුලහවම
තයොඳො ගන්නනො මොධය
තලසින්න තමය හැදින්නවිය
හැකි ියමු මොධයකි .
වයර යුගල වශතයන්න
යුගල හතරකින්න
සමන්නවිත වයර අටක්
තම්ම සමොවෘත වයර
තුල දත්ත සම්තේෂණයට තයොදො ගි .තම්වො සොමනය
දුරකථන රැහැන්න වන අතර තමහිඳි පරිවෘත තඹ රැහැන්න
තදකක් සමොවෘත කර කටහඬ හො දත්ත සම්තේෂණයට
තයොඳො ගනු ලබයි .දත්ත සම්තේෂණ තේගය
තත්පරයට බිටු තේගය 10
-
100 Mbps දක්වො
පරොසයක පැතිර පවතී.
බොහිර විද්යුත් චුම්බක තක්ෂරයන්නතේ සෘජු බලපෑමට
ලක්ීම මගින්න දත්ත හොියක් තහෝ විකෘති ීමක්
සිදුවිය හැකිය .තනොවැසුණු ඇඹරි කම්බි යුගල )UTP –
Unshielded Twisted Pair) වල ඇති දුර්වලතොවක්
තේ. තමම වයරය පරිගණකයට තහෝ ජොලගත උපොංගයකට සවිකිරිමට RJ45 සම්බන්නධකය භොවිතො
කරයි.
සමාක්ෂක තක්බලය - Coaxial Cable තම්වො බහුල වශතයන්න රැහැන්න දුරකථන පද්ධති, රොජකොරි
තගොඞනැගිලි සහ LAN පද්ධතීන්නහි තයොදො ගනී .
තමම
රැහැන්න, තඹ සහ ඇලුමිියම් වලින්න තනො ඇති අතර
පරිවොරක මොධයයකින්න පරිවරණය කර ඇත .
පසුව එය
සන්නනොයක ස්තරයකින්න ආවෘත කර ඇත
.
තමතලස ස්තර
අවමය තහවත් තරංග ිතරෝධනය සහ සංඥො විකෘතිය අවම
කිරිමය . තමම වයර ඇඹරිකම්බි යුගල හො සැසදීතම් දි
මිතලන්න අික විම, ප්‍රමොණතයන්න විශොල ීම හො බොහිර
විද් ්යුත් තරංග වලින්න ඇතිවන හොිය අවම ීම හො වැඩිදුර
ප්‍රමොණයක් වැඩි සංඛ්‍යොත පරොසකින්න දත්ත තගන
යොහැකිීම හො දත්ත විකෘතියක් තහෝ හොියක් තනොමැතිව
සම්තේෂණය කළ හැකිීම තමහි විතශ්ෂත්වයන්න හො වොසි තලසින්න දැක්විය හැකිය.
තමම වයරය මගින්න ජොලගත කිරිම් සිදුකිරිතම් දි BNC සම්බන්නධකය භොවිතො කරනු ලබයි. එය පහත
පරිදි ආකොර තදකකින්න දැකිය හැකිය.

149. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 144
ප්‍රකාශ තන්නතු - Fiber Optics
ප්‍රකොශ තන්නතු ඉතො සිහින්න ආරක්ෂක ස්තරයකින්න ආවරණය
කරන ලද ීඳුරු සූත්‍රිකො වලින්න සමන්නවිත තේ. ඉහළ කලොප
පළලකින්න සම්තේෂණය කිරිමට හැකියොව පවති .ප්‍රකොශ
තන්නතු මගින්න දත්ත සම්තේෂණතේ දි විද්යුත් චුම්භක
විකිරණ මගින්න එහි දත්ත විකෘත තනොීම තමහි ඇති විතශ්ෂ
ලක්ෂණයි. දෘෂ්ටික තන්නතු සමක්ෂක විදුලි රැහැන්න වලට
වඞො 100 ගුණයකින්න ද සමොවෘත රැහැන්න යුගල වලට වඞො
1000 ගුණයකින්නද තේගවත් තේ. වර්ථමොනතේ අන්නතර්ජොල,
දුරකථන හො රෑපවොහිණි ජොලගතකිරිම් වලිදි බහුලවම
තයොදො ගන්නනො ියමු මොධයක් තේ. තමම ප්‍රකොශ තන්නතු
උපොංග හො සම්බන්නධ කිරිතම් දි භොවිතො වන සම්බධක වර්ග
(connector) කිහිපහක් පහත දක්වො ඇත.
තමම වයර තුළ දත්ත සම්තේෂණ තේගය 100 Mbps -100 Gbps වන අතර මිතලන්න ඉතො වැඩි ය. වැඩි
දුර දත්ත සම්තේෂණයට වඩොත් තයෝගය තේ.
නියමු තනාවන මාධ‍ (unguided media)
කිසිදු ආකොරයකින්න තභෞතික මොධයක් භොවිතො තනොකරමින්න විකිරණ තහෝ විද්යුත් චුම්බක තරංග මගින්න
දත්ත සම්තේෂණය කිරිමයි. වර්ථමොනය වන විට දත්ත සම්තේෂණයට වඩොත් බහුලවම භොවිතො වන පහසු
හො ලබදොයි මොධය තලසින්න තමම ියමු තනොවන මොධය තපන්නවො දිය හැකිය. ියමු තනොවන මොධය
එවොතේ තරංග සංඛ්‍යොතය මත විවිධ මොධයන්න කිහිපයකට තවන්නකර දක්වයි.
1. ගුවන්න විදුලි තරංග (Radio Signal)
ගුවන්නවිදුලි සන්නිතේදනතේ මූලික පදනම වන්නතන්න ගුවන්න විදුලි තරංගයකි. ගුවන්න විදුලි තරංග
සර්ව වදශික තේ. තර්ඩිතයෝ තරංගයක් යනු පුනරොවර්තන කඳු මුදුන්න සහ ිම්න මොලොවක් තවත

150. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 145
තයොමුවන්නනකි. තරංගයක සම්පූර්ණ රටොවම පුනරොවර්තනය ීමට තපර එය චක්‍රයක් තලස හැඳින්නතේ.
තරංග ආයොමය යනු එක් චක්‍රයක් සම්පූර්ණ කිරීම සඳහො තරංගයක් ගතවන දුරයි. තත්පරයකින්න
තරංගයක් පුනරොවර්තනය වන චක්‍ර ගණන තහෝ වොර ගණන සංඛ්‍යොතය (frequency) තලස හැඳින්නතේ.
තත්පරයට චක්‍ර ගණනොවක් ගැන සඳහන්න කරමින්න හර්ට්ස් (Hz) ඒකකතේ සංඛ්‍යොතය මිනු ලැතබ්.
හර්ට්ස් දහසක් කිතලෝහර්ට්ස් (KHz) තලසත්, හර්ට්ස් මිලියනයක් තමගොහර්ට්ස් )
MHz
( තලසත්, හර්ට්ස්
බිලියනයක් ගිගොහර්ට්ස් (GHz) තලසත් හැඳින්නතේ. ගුවන්නවිදුලි තරංග පරොසය ගිගොහර්ට්ස් 300 දක්වො
කිතලෝ 3 ක් තලස සැලතක්නු ඇත. තමම ගුවන්න විදුලි තරංග එහි සංඛ්‍යොතය මත ආකොර තදකකින්න
දක්වයි.
• ඉතා උච්ච සංඛ්‍ාත (VHF - very high frequency)
o ගුවන්න විදුලි තරංග තලසින්න භොවිතො වන තමම තරංග සංඛ්‍යොතය විකොශන කුළුණක සිට
කිතලෝමීටර 100-150 ත් අතර දුරකට තරංග සංඥො සම්තේෂණය සිදුතේ.විකොශන
කුළුණට වඩො උසින්න වැඩි බොධක ඇතිනම් අදොල දුර සීමොව තුළ දි සංඥො ගමන්න කිරිමට
එය බොධකයක් තේ.
o
• අති උච්ච සංඛ්‍ාත (UHF- Ultra high frequency)
o රෑපවොහිණි,ගුවන්නවිදුලි තහෝ දුරකථන සංඥො සම්තේෂණතේ දි තමම තරංග භොවිතො කරනු
ලබන අතර ඉතො ඉහළ සංඛ්‍යොතයක් මගින්න දත්ත සම්තේෂණය සිදුකරයි. ඉතො අඩු
තරංග ආයොමයක් පවති.
2. ක්ුද්‍ර තරංග (Microwave Signal)
ශ්‍රවය සහ දෘෂය දත්ත තතොරතුරු යැීමට සහ ලැබීමට හැකි අිතේී රැහැන්න රහිත සම්බන්නධතො සැපයීම
සඳහො තර්ඩිතයෝ තරංගවලට වඩො ඉහළ සංඛ්‍යොත භොවිතො කරයි. තමහි වොසියක් වන්නතන්න ක්ුද්‍ර තරංග වල
ඉහළ සංඛ්‍යොතය ක්ුද්‍ර තරංග කලොපයට ඉතො විශොල තතොරතුරු රැතගන යො හැකි ධොරිතොවක් ලබො දීමයි;
චන්නිකො සන්නිතේදනයන්නහි සහ ගැඹුරු අභයවකොශ ගුවන්න විදුලි සන්නිතේදනයන්නහි තයොදොගි .තවද
තර්ඩොර්, ගුවන්නවිදුලි සංචොලන පද්ධති, සංතේදක පද්ධති සහ ගුවන්න විදුලි තොරකො විදයොව සඳහො තයොදො
ගනී.
3. අතධෝරක්ත කිරණ (Inferred Signal)
මිිස් පියවි ඇසට තනොතපතනන ආතලෝක කිරණ බොවිතො කරමින්න දත්ත සම්තේෂණය සිදුකරයි.
වර්ථමොනතේ දුරස්ථපොලක තුළ තමම කිරණ මගින්න දත්ත සම්තේෂණය සිදුවනු දැකිය හැකිය.

151. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 146
4. චන්නිකො සන්නිතේදනය
ගුවන්න විදුලි තරංග සම්තේෂණ මධය තලසින්න භොවිතො කරන ඉතො වැඩි දුරක් (22000 km) දත්ත
සම්තේෂණ කොර්යය පහසුතවන්න සිදුකල හැකිය. ඉහළ අභයවොශතේ රදවො ඇති චන්නිකො සන්නිතේදන
යොනයක් හරහො පෘතුවිතේ සිට තයොමුවන දත්ත ග්‍රහණය තකොට තගන නැවත පෘතුවිතේ තවනත්
ස්ථොනයකට තයොමු කිරිතම් හැකියොව පවති.
දත්ත මැනීම
උපොංග අතර තත්පරයක් තුළ දත්ත සම්තේෂණ හො හුවමොරුව සිදුවන්නනො වු තේගය මැනීම සදහො ඒකක
කිහිපයක් තයොදො ගනු ඇත.
මිනුම් ඒකක ධාරිතා මිනුම් ඒකක
බිටු - bit
ිබල් - nible
බයිට් - Byte
කිතලෝබයිට් - Kilobyte-KB
තමගොබයිට් - Megabyte- MB
ගිගොබයිට් - Gigabyte - GB
තපටො බයිට් - Petabyte - PB
තත්පරයට බිටු - bits per second - bps
තත්පරයට කිතලෝබයිට්ස් - Kilobytes per second - Kbps
තත්පරයට තමගොබයිට්ස් - Megabytes per second-Mbps
තත්පරයට ගිගොබයිට්ස්- Gigabytes per second -Gbps
සංඥාව
සංඥාවක් යනු එක් උපොංගයකින්න තහෝ ජොලයකින්න තවත් උපොංගයක් තවත දත්ත සම්තේෂණය සිදුකරන
විද්යුත් සංඥොවක් වන අතර එය කොලය මත රදො පවතින්නනකි.
තේක්ෂකයො /
කරනු
ිර්මොණය
විසින්න
භවය
ප්‍ර
දත්ත ලබන විද්යුත් පණිවුඩයක් තම පරිගණකතේ දි
පළමුවම අංකිත සංඥො (Digital Signal ) බවට පත්වන අතර එය ජොලයක් තුලදි දත්ත බහලු )Data
Packets( තලසින්න ජොල මොධයක් හරහො ගමන්න තකොට අවසොනතේ ග්‍රොහක පරිගණකතේ දි නැවත
පණිඩුඩයක් බවට පරිවර්තනය තේ.
-
දත්ත
දි
ජොලයක සම්තප්‍රෂණතේ දි සංඥො ප්‍රතිසම තහෝ අංකිත සංඥො තලසින්න සම්තේෂණය අවස්ථො
පවති
ක්
02
.
ප්‍රතිසම සංඥා - Analog signal අංකිත සංඥා - Digital Signal
ක්‍රමිකව තවනස් වන විවිධ ශක්ති මට්ටම් පරොස
සහිතය
එකිනතනකට තවනස් ශක්ති මට්ටම් 02 පමණක්
සහිතය
අනුයොත සංතක්ත තවන්නකර හදුනොගත තනොහැක අනුයොත සංතක්ත පැහැදිලිව තවන්නකර හදුනොගත
හැක
උදො - ශබ්ද රටො,ආතලෝක රටො උදො - ඉතලක්තරෝික තොක්ෂණික උපකරණ
තමහි අනුයොත (එක ලඟ ) සංතක්ත එකිතනකට
තවන්නකර හඳුනොගත තනොහැකිය. කටහඬ විදුත්
ප්‍රතිසම සංඥො (Analog Signals) වල දක්නට
ලැතබන සුමට බව (Smooth) අංකිත තහවත්
සංඛ්‍යොංක සංඥො වල දක්නට තනොලැතබයි.

152. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 147
සංඥොවක් බවට හැරීතමන්න පසුව ප්‍රතිසම
සංඥොවක් බවට පත්තේ.
තකටිදුර දත්ත සම්තේෂණය සඳහො වඩොත්
තයෝගය තේ. තම්වො තියුණු අගයන්න සහිතව තියුණු
තලස සම්තේෂණය තේ. (0 සහ 1 තලස)
රෑප සටහන 1.1
සංඥාවක ගුණාංග
විස්තාරය (Amplitude)
තරංගයක් ිර්මොණය විතම් සිට විවිධ අවස්ථොවන්න වල දි එහි උස තවනස් විය හැකිය. එය තරංග ගමන්න
කිරිතම් දි ඇතිවන්නනො වු කම්පනය ිසො විස්තොපනය ඇති තේ. තරංගතේ ශක්ති මට්ටම මත විස්තොරය
අඩු වැඩි තේ.තමම විස්තොරය ඉහල හො පහළ තලසින්න වර්ග කර දැක්විය හැකිය.
සංඛ්‍ාතය (Frequency)
තරංගයක් කිසියම් ඒකක කොලයක් තුල දි කම්පනය වන වොර ගණන සංඛ්‍යොතය තලසින්න සරලව
දැක්විය හැකිය. තත්පරයක් ඇතුළත සම්පුර්ණ කරනුලබන තරංග ප්‍රමොණය තලසින්න සංඛ්‍යොතය තලසින්න
හදුන්නවයි. පහතින්න දක්වො ඇත්තත් සංඛ්‍යොතය අඩු වැඩි වන ආකොරයයි. තමය සංඛ්‍යොතය මැනීම සදහො
cps (Cycles per second) , තහෝ Hertz යන ඒකක භොවිතො කරනු ලබයි.
තරංග ආයාමය (Wavelength)
තරංගයක යොබදව පවතින්නනො වු ශිර්ෂ තදකක් අතර පවතින්නනො වු දුර ප්‍රමොණය තේ. තරංග ආයොමය
පදනම්ව තරංගයක ස්වරුපය ිර්මොණය තේ.

153. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 148
කලාව (Phase)
තරංගයක ආරම්භක අවස්ථොතේ පවතින්නනො වු තකෝණය නැතිනම් ස්ථොනීය පිහිටුම කලොව තලසින්න
හදුන්නවයි. තමහි වෘතතේ වමොවර්තව ගමන්න කිරිතම් දි ඊට අදොල අංශක ගණන මත කොලයට සමොනරෑීව
තරංග තකෝණය ිර්මොණය තේ. තමය පහත රෑප සටහන අධයනය කිරිතම් දි පැහැදිලි වන්නනකි. a
අවස්ථොතේ වෘතතේ තකෝණතේ අගය 900
වන අතර ප්‍රස්ථොර සටහතන්න a1 හි අගයද 900
අගය දැක්තේ.
කලාප පළල
(Bandwidth)
කලොප පළල
මගින්න ිරුපණය
වන්නතන්න කිසියම්
ිශ්ිත කොලපරිච්තේදයක් තුළදි සන්නිතේදනය කළ හැකි දත්ත බිටු ප්‍රමොණය නැතිනම් සංඛ්‍යොතවල
පරොසය තේ. තමය හර්ට්ස් (Hertz) මගින්න මිනු ලබයි. කලොප පළල වැඩි කිරිම තුලින්න එකවිට තයොමුකළ
හැකි දත්ත ප්‍රමොණය වැඩිකරගත හැකිය. වර්ථමොනතේ දුරකථන තස්වො සැපයුම් සමොගම් තම
අන්නතර්ජොල තස්වො සදහො වු කලොප පළල වැඩිකරමින්න සිටි. එමගින්න ඔවුන්න බලොතපොතරොත්තු වන්නතන්න වැඩි
දත්ත ප්‍රමොණයක් සම්තේෂණයට අවස්ථොව ඇති කිරිමයි. පහත දක්වො ඇති ප්‍රස්ථොර සටහන තුළ ද කලොප
පළල අඩු වැඩි වන අකොරය දැකිය හැකිය.
දත්ත සම්තේෂණ අපාචයනය
ියමු තහෝ ියමු තනොවන මොධය මගින්න දිගු දුරක් දත්ත සම්තේෂණය සිදුකිරිතම් දි එම සංඥො විවිධ
පොරිසරික තහෝ තවනයම් විද්යුත් චුම්බක ලබපෑම් වලට හසුවිතමන්න එහි ප්‍රබලත්වතේ ඇතිවන්නනො වු
දුර්වලතොවය දත්තසම්තේෂණ අපොචයනය තලසින්න හදුන්නවයි. තම් ආකොරතන්න සම්තේෂණතේ දි
සංඥොවකට සිදුවන බලපෑම පහත පරිදි දැක්තේ.
1. තඝෝෂොව (Noise)
ප්‍රතිසම තහෝ සංඛ්‍යොක ප්‍රධොන සංඥොවට බොහිතරන්න ඇතිවන්නනො වු බලපෑමක් ිසො තවන්න ප්‍රධොන
සංඥොතේ හැඩය තවනස් විම තේ. තමය තොපය ිසො තහෝ තවනත් විද්යුත් චුම්බක තක්ෂරයක බලපෑමක්
ඊට තහ්තු සොධක තේ. තමම තඝෝෂොව ිර්මොණයට තහ්තු වන සොධක කිහිපයක් තේ.
a) තොපය ිසො ඇතිවන තඝෝෂොව
▪ ඉතලක්තටෝික තරංග කැළඹිම ිසො ඇතිවන රත්විතමන්න ඇතිවන්නනකි.
b) රැහැන්න ගැටුතමන්න ඇතිවන තඝෝෂොව

154. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 149
▪ රැහැන්න එකිතන ිසි ආවරණයක් තනොමැති විට තහෝ පලුදු විම ිසො එවො
ගැතටන විට ඇතිවනන්නකි.
c) පරිසරික සොධක මත ඇතිවන තඝෝෂොව
▪ අකුණු තහෝ තවනත් පරිසරතේ සිදුවන ක්‍රියොකොරකම් ිසො ඇති වන්නනකි.
d) තේරිත තඝෝෂොව
▪ විද්යුත් උපොංගයක් ිසොතවන්න ඇතිවන්නනො වු තත්ත්වයකි.
පහත දක්වො ඇත්තත් සමොනය සංඥොවක් සම්තේෂණය සිදුවන අවස්ථොතේ දි තඝෝෂොව ඒ සදහො බලපෑම්
කරන ආකොරය තේ. සංඥොවක අභයන්නතර තහෝ භොහිර තඝෝෂොව අවම කිරිමට විවිධ තොක්ෂණික
සන්නිතේදන තමවලම් වර්ථමොනතේ භොවිතො කරනු ලබයි.
2. බලහීනතොව / බලක්ෂයය / වැහැරීම (Attenuation)
තරංගයක් විද්යුත් මොධයක් ඔස්තස් ගමන්න කිරිතම් දි ඇතිවන ශක්තිය හින ීම. තමය සංඛ්‍යොතය අඩුවිමක්
තලසින්න හැදින්නවියහැකිය. තරංගය සම්තේෂණ දුර වැඩිවත්ම එහි ශක්තිය ක්‍රමිකව දුර්වලවිම සිදුතේ.
තමය ියමු තහෝ ියමු තනොවන මොධය තදකටම තපොදු කරුණක් වන්නතන්න ය. තරංගතේ විස්තොරය එක්
අන්නතයක සිට අිත් අන්නතයට තයොමුීතම් දි විස්තොරය අඩු විමක් තමහිදි සිදුවන්නනකි. තබොතහෝ ියමු
මොධය හරහො තමම වැහැරිම සිදුවන අවස්ථොවල දි එම තත්ත්වය අවම කරගැනීමට රිපිටර්ස් නම්
තොක්ෂණික උපක්‍රමය භොවිතො කරනු ලබයි. රිපිටර් මගින්න වැහැරිමට ලක් වු තරංග නැවත යථො
තත්ත්වයට පත් කරනු ලබයි. රිපිටර්ස් තයොදො ගන්නතන තරංගය වැහැරිමට තපර අවස්ථොතේ දි විම තවත්
විතශ්ෂයකි.
3. විකෘතිීම (Distortion)
සංඥොවක් ගමන්න කිරිතම් දි ඇතිවන වොහක තරංග හැඩතේ තවනස් විම විකෘති විමක් තලසින්න හදුන්නවයි.

155. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 150
තමම විකෘති විම සදහො ද බොහිර
තමන්නම අභයන්නතර සොධක බලපෑම්
කරනුලබයි. සංඥොවක විකෘතියට
සිදුවක ආකොර කිහිපයක් තේ.
a) විස්තොර විකෘතිය
• තරංගතේ තැින්න තැන සිදුවන්නනො වු විස්තොරතේ තවනස් විමයි. ප්‍රභවය තුලින්න
ආරම්භවන තරංගතේ හැඩය තවනස් විම තමහිදි සිදුතේ.
b) සංඛ්‍යොත විකෘතිය
• ප්‍රභවය තුලින්න උත්දීපනය වන තරංගතේ සංඛ්‍යොතය ග්‍රහක අන්නතයට ලගොීතම්
දි තවනස් විම යි.
c) කලො විකෘතිය
• කලො තහවත්ආරම්භක තකෝණතේ හැඩය ග්‍රහක අන්නතයට ලගොවත්ම ක්‍රමිකව
තවනස් විමට ලගො ී ඇති අවස්ථොවකි.
ඉහත සියලුම ගැටලු තහ්තුතවන්න සංඥොව ලබන්නනොට ිශ්ිත සංඥොව ග්‍රහණය කරගැනීමට තනොහැකි විම
ගැටලුවක් තේ. තමම ගැටලු අවම කිරිමට විවිධ තොක්ෂණිකක්‍රම ශිල්ප භොවිතොකරනු දැකිය හැකිය.
වාහක තරංග (Carrier signal)
යම් සංඥොවක් දිගු දුර සම්තේෂණය සිදුවන අවස්ථොවක එම සංඥොතේ පරොමීතින්නට බොධො ඇතිතනොවිය යුතු
ය.තමම දුර්වල තනොවු සංඥොන මුල් සංඥොතේ තත්ත්වතයන්න ම පවත්වොගැනීම හො මුල් සංඥොතේ
ලක්ෂණයන්නට බලපෑමක් තනොවන ඉහළ සංඛ්‍යොතයක් සහිත විද්යුත්චුම්බක සංඥොවක සහොය ලබොගත
යුතුය. තමය වොහක තරංගයක් තලසින්න හදුන්නවයි. තමම ඉහළ විද්යුත්චුම්බක සංඥොව හො මුල් සංඥොව
එකිතනක මිශ්‍ර කිරිම මුර්ජනය තලසින්න හදුන්නවයි.
මුර්ජනය (Modulation)
කිසියම් ස්ථොන තදකක් අතර දත්ත පැකට් සම්තේෂණය සිදුවන්න තන්න විද් ්යුත් සංඛ්‍යොත තරංග මගින්න ය.
තමම විද්යුත් සංඛ්‍යොතය ඉහල පහළ තවනස් විම මුර්ජන ක්‍රියොවලියතේ. තමහිදි අංකිත සංඥො ප්‍රතිසම
සංඥො බවට පරිවරථන කිරිම අංකිත මුර්ජනය තලසත් ප්‍රතිසම සංඥො අංකිත සංඥො බවට පරිවර්ථනය
කිරිම ප්‍රතිසම මුර්ජනය තලසත් හදුන්නවයි.
තමම තරංග ආකොර තදකක් තේ.
1. ප්‍රතිසම මුර්ජනය
2. අංකිත මුර්ජනය
ප්‍රතිසම මුර්ජනය
ප්‍රතිසම මුර්ජනය ප්‍රධොන ආකොර 3 කි.
o විස්තොර මුර්ජනය
o සංඛ්‍යොත මුර්ජනය
o කලො මුර්ජනය

156. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 151
අංකිත මුර්ජනය
අංකිත මුර්ජනය ප්‍රධොන ආකොර 3 කි.
o විස්තොර සීරු මොරුව
o සංඛ්‍යොත සීරු මොරුව
o කලො සීරු මොරුව
ප්‍රතිසම
මුර්ජනය
විස්තාර මුර්ජනය (AM)
තරංගතයහි තවෝල්ටීයතොව අඩු වැඩි කිරිම මගින්න විස්තොරය තහවත් උස තවනස් කිරිමයි.
ගුවන්න විදුලි සම්තේෂණ කටයුතු සදහො බහුලවම තයොදොගන්නනොලදි.
සංඛ්‍ාත මුර්ජනය (FM)
තරංගයක් සම්තේෂණය කරන අවස්ථොතේ තරංගතේ තවෝල්ටීයතොව උපරීම ස්ථොයන්න හි
තරංග ප්‍රමොණය වැඩි කිරිමත් තවෝල්ටීයතොව අවම වන ස්ථොනතය හි තරංග ප්‍රමොණය අඩු
කිරිමත් තමහිදි සිදුවන්නනකි. තරංග බොධක හමුතේ ඉන්න ඉදිරියට තයොමු තනොතේ.
කලා මුර්ජනය (PM)
තවෝල්ටීයතොව මත තරංගතේ ආරම්භක තකෝණය තවනස් ීම සිදුතේ. ඉහළ තවෝල්ටීයතොවක්
සහිත නම් 1800
තකෝණයක් ිර්මොණය විමත් 00
ක් නම් එම අඅවස්ථොව අඩු
තවෝල්ටියතොවක් දක්වයි.
අංකිත
මුර්ජනය
විස්තාර සීරු මාරුව (ASK)
අංකිත තරංගතේ බිදුව (0) ස්ථොනතේ දි තරංගතේ උස අඩු විමත් එක (1) අවස්ථොතේ දි
තරංගතේ උස වැඩිීමත් සිදුතේ.
සංඛ්‍ාත සීරු මාරුව (FSK)
එක ස්ථොනතේ දි වොහක තරංගතේ ප්‍රමොණය වැඩි කිරිමත් බිදුව ස්ථොනතේ දි එම ප්‍රමොණය
අඩුකිරිමත් සිදුතේ. තමමගින්න හැඩය සකසනු ලබයි.
කලා සීරු මාරුව (PSK)
එක ස්ථොනතේ දි තරංගය 1800
තකෝණයක් ිර්මොණය විමත් බිංදුවට අදොල ස්ථොනතේ දි 00
පරිවර්ථනය විමත් සිදුතේ.
දත්ත සම්තේෂණ විධි
දත්ත ප්‍රභවතේ සිට ග්‍රොහකයො තවත යම් මොධයයක් හරහො දත්ත සම්තේෂණය සිදුවන ආකොරය මත
ප්‍රධොන ආකොරයන්න 3ට තබදො දක්වයි.
1. ඒකපථ දත්ත සම්තේෂණය
තමම ක්‍රමතේ දි දත්ත සම්තේෂණය සිදුවන්නතන්න එක් දිශොවකට තේ. එනම් සෑම අවස්ථොතේම
දත්ත ප්‍රභතේ සිට ග්‍රහකයොතේ දිශොවට පමණයි.
උදො-රෑපවොහිණි සම්තේෂණය, ගුවන්න විදුලි සම්තේෂණය

157. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 152
2. අර්ධ ද්වවීපථ/ද්වවීපථ දත්ත සම්තේෂණය
තමම ක්‍රමතේ දි දත්ත සම්තේෂණය සිදුවන්නතන්න දි දිශොවන්න තදකට විමත් එය සිදුවන්නතන්න සෑම විටම
වරකට එක් දිශොවකට පමණක් දත්ත සම්තේෂණයක් සිදු තේ. පසු ව අතනක් දිශොතවන්න දත්ත
සම්තේෂණයට අවස්ථොව හිමිතේ.
උදොහරණ - තවොකි තටොකි
3.
පුර්ණ ද්වවිපථ දත්ත සම්තේෂණය
එකම අවස්ථොතේ දත්ත සම්තේෂණය දිශොවන්න තදකටම සිදුකිරිතම් හැකියොව පවති. එකම මධය හරහො
තමම දත්ත සම්තේෂණය සිදුකිරිමට හැකිය.
උදොහරණ - දුරකථනය
දත්ත
සම්තේෂණතේ දිශොනතිය අනුව වර්ීකරණය
යම් මොධයක් හරහො සිදුවන දත්ත සම්තේෂණය ජොලගත දෘඩොංග හරහො ග්‍රහකයන්න තවත තයොමුවන
ආකොරය පදනම් තකොටතගන වර්ීකරණය කරයි.
1. ඒක සම්තේෂණය
සම්තේෂණය වන්නනො වු දත්ත ිශ්ිත එක් උපරණයක් තවත
පමණක් සම්තේෂණය සිදුකිරිමයි.
උදොහරණ - දුරකථනයකින්න තවත් එක් දුරකථනයක් තවත
තයොමු ීම

158. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 153
2. බහු සම්තේෂණය
සම්තේෂණය වන්නනො වු දත්ත ිශ්ිත උපරණ කිහිපයක් තවත
පමණක් සම්තේෂණය සිදුකිරිමයි.
උදොහරණ - දුරකථනයකින්න සංවොද
3. විකාශන සම්තේෂණය
සම්තේෂණය වන දත්තඑකවිට ස්ථොන රොශියක් තවත සම්තේෂණය
කිරිමයි.
උදොහරණ - රැපවොහිණි හො ගුවන්න විදුලි සම්තේෂණය
පරිගණක ජාල
පරිගණක ජොලයක් යනුතවන්න පරිගණක තහෝ උපොංග අතර දත්ත හුවමොරුව තවනුතවන්න සකසො ගත්
පරිගණක තදකක් තහෝ ඊට වැඩි සංඛ්‍යොවක් ියමු තහෝ ියමු තනොවන මොධයක් භොවිතො කරමින්න
එකිතනක සම්බන්නධකරමින්න ිර්මොණය වුවක් ජොලයක් තලස හැදින්නවිය හැක.
පරිගණක ජාලයක් නිර්මාණතයන්න බලා තපාතරාත්තු වන වාසි
• පරිගණක ජොලයකින්න බලොතපොතරොත්තු වන අරමුණු
• සම්පත් තපොදුතේ භොවිතො කිරිම
• මෘදුකොංග හවුතල් භොවිතො කිරිම
• පරිගණක ජොලය තුළ පරිගණක මධයගත පොලනයක් සිදුකිරිම
• පරිගණක ජොලය තුළ පරිගණකවල දත්ත වලට ආරක්ෂොව සැකසිම
• කොර්යක්ෂමතොව හො ඵලදොයිතොව වර්ධනය කිරිම
පරිගණක ජාලයක් නිර්මාණතයන්න බලා තපාතරාත්තු වන අවාසි
• පරිගණක ජොලයක් ිර්මොණයට ඉතො ඉහල පිරිවැයක් වැයීම
• ජොලය තුළ එක් පරිගණකයක තහෝ තදෝෂයක් සමස්ථ ජොලයටම බලපෑමක් සිදුකිරිම
• නඩත්තු කොර්යය හො යොවත්කොලීන කටයුතු සිදුකිරිමට පලපුරුදු තස්වක අවශයතොවය
• බොහිර පුද්ගලයන්නට ජොලයට ඇතුලු විමට ඇති ඉඩකඩ
• විවිධ තහ්තුන්න මත ජොලතේ පරිගණක තවත පරිගණක වවරස මගින්න සිදුවන අවධොනම වැඩි
විම.
• එකවර ජොලය තුළ වැඩි පරිශිලකයින්න පිරිසක් දත්ත හුවමොරුව සිදුකරන අවස්ථොවක දත්ත
හුවමොරු තේගතේ දුර්වලතො ඇති විතම් ඉඩකඩ ඇතිවිම.
පරිගණක ජාල ආකාර
ප්‍රධොන වශතයන්න පරිගණ ජොල වර්ග තදකක් යටතත් වර්ග කරනු ලබයි.
1. තස්වොදොයක / අනුග්‍රහක සහිත ජොල (client/server)
2. සම පදස්ථ ජොල (Peer to peer network)

159. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 154
තස්වාලාභි පරිගණක (client )
තස්වොදොයක පරිගණක හො සම්බන්නධ තවමින්න ඊට අදොල තස්වො පහසුකම් ලබොගන්නනො පරිගණක
තස්වොලොභි /තස්වො අනුග්‍රහක පරිගණක තලසින්න හදුන්නවයි. පරිශිලකතයකු වශතයන්න අප ජොලයකට
සම්බන්නධ වි විද්යුත් තැපැල් තස්වො පහසුකම ලබො ගනී නම් එම අවස්ථොතේ අප තේ පරිගණකය තස්වො
අනුග්‍රහක පරිගණකය වන අතර විද්යුත් තැපැල් තස්වො සපයන පරිගණකය තස්වොදොයක පරිගණකය
තේ.
තස්වාදායක පරිගණක (server)
පරිගණක ජොලයක ප්‍රධොන තස්වො සැපයුම් කොර්යය සිදුකරනුලබන පරිගණකය තේ. තමය බලතයන්න හො
තේගතයන්න ඉතො වැඩි වන අතර තස්වොදොයක අතර හො තස්වො ලොභින්න අතර දත්ත සම්තේෂණතේ දි ප්‍රකොශ
තන්නතු තක්බල වැඩි වශතයන්න තයොදොගනු ලබයි. තමය ජොලතේ මධයගත පොලනයක් කළ හැකි
පරිගණකය තලසින්න ද හදුන්නවයි. තමම තස්වොදොයක පරිගණක පරිගණක ජොලයක තස්වො අවශයතොවය
මත වරීකරණය කර ඇත. ඉන්න කිහිපයක් පහත දැක්තේ.=
තස්වාදායක පරිගණක වර්ග
1. තවබ් තස්වාදායකය (Web servers)
අිපොඨ සම්තේෂණ ියමොවලිය (HTTP - Hyper Text Transfer Protocol ) තයොදොගිමින්න තස්වොලොභි
පරිගණකයක් සදහො තවබ් පිටු සපයනු ලබන විතශ්ෂිත මෘදුකොංගයක් තේ.සෑම සත්කොතරක
පරිගණකයක් තුළම තවබ් තස්වො දොයක මෘදුකොංගය ස්ථොපනය කර පවති. තමහි සරල ක්‍රියොවලිය පහත
රෑප සටහන ඇසුරින්න පැහැදිලි අවතබෝධයක්ලබො ගත හැකිය.
2. තැපැල් තස්වාදායකය (Mail server)
තැපැල් තස්වොදොයකය මගින්න සිදුවන්නතන්න එක් පරිශිලක පරිගණකයක් මගින්න තයොමුකරන විද්යුත් තැපැල්
පණිවුඩය SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)යන ියමොවලි මෘදුකොංගය හරහො තයොමු තකොට
එයරදවො තබො ගිමින්න POP (Post Office Protocol) තහෝ IMAP (Internet message Access
Protocol ) මගින්න අදොල අතනක් පරිශිලක කේඩොයම් තවත තයොමු කිරිම සිදුතේ.

160. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 155
3. තයදුම් තස්වාදායකය (Application servers)
තයදවුම් මෘදුකොංග ස්ථොපනය කර ලබොගිමින්න ජොලය තුළ අතනකුත් පරිශිලකයන්න තවත තම
අවශයතොව මත එම මෘදුකොංග භොවිතො කිරමට අවස්ථොව සලසො දී ඇත. තවබ් තස්වොදොයක සමග සම්බන්නධ
තවමින්න ක්‍රියොත්මක වන මෘදුකොංග වර්ගයකි.
4. ගතික සංග්‍රාහක වින‍ාස නියමාලි තස්වාදායකය (DHCP Server)
පූර්ව අන්නතර්ජොල ලිපියන්න අඩංගුකර තනොමැති අන්නතර්ජොල ියමොවලි මත පදනම් පරිගණක ජොල
එකිතනක සම්බන්නධ කිරිම සදහො තයොදොගනු ලබන තස්වොදොයක මෘදුකොංගයක් තේ. අන්නතර්ජොලය හො ඉතො
පහසුතවන්න සම්බන්නධ ීමට අන්නතර්ජොල තස්වො සපයන ආයතන විසින්න තමම තස්වො දොයකය භොවිතො
කරනු ලබයි.
5. විෂයනාම තස්වාදායකය (Domain Name Servers)
අන්නතර්ජොලය හරහො යම් තවබ් පිටුවක් තවත ප්‍රතේශ විතම් දි පරිශිලකයන්න විසින්න තවබ් අතිරික්සුවක් මත
ඊට අදොල තවබ් අඩවිතේ නොමය ලබො තදනු ඇත. එම විෂය නොම (Domain Name) වන අතර එම ලබො
තදන අක්ෂර අංකිත තල්බලයක් තවත පරිවර්ථනය තමමගින්න සිදුවන්නනකි. ISP විසින්න තමම තස්වො
පහසුකම ලබො තදයි.
2. සම පදස්ථ ජාල (Peer to peer network)
ඕනෑම සත්කොරක පරිගණකයක් සදහො ජොලයට සම්බන්නධ ී එහි සම්පත් තබදොගැනීමට හැකිය. තමම
ජොලවල දි දත්ත හුවමොරුව පමණක් සිදුකරනුලබයි.තමම ජොලවල ආරක්ෂිත බව අවම ීම, මධයගත
පොලනයක් සිදුකල තනොහැකි විම, පරිශිලක සංඛ්‍යොව 10 ක් තහෝ ඊට අඩු අගයක් සම්බන්නධ විමට
හැකිවිම හො තගොනු කළමනොකරණ කොර්තේ දි ගැටලු ඇතිවිම් වැි තත්වයන්න ඇතිතේ. තමවැි ජොල
සදහො උදොහරණ - Artisoft LANtastic,Novell NetWare Lite

161. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 156
සම පදස්ථ ජාලයක සැකැස්ම
පරිගණක ජාල ස්ඵලක (Network Topology)
පරිගණක ජොලයක් ිර්මොණය කිරිතම් දි එය තොර්කික හො තභෞතික අකොරතයන්න ිර්මොණය කරගන්නනො
ආකොරය ජොල ස්ඵල විදයොව මගින්න ිරූපණය තේ. එම අවස්ථොවන්න අනුව කිසියම් ස්ථොනයක ජොලයක්
ිර්මොණය කරනු ලබයි. එවැි තොර්කික හො තභෞතික අකොරතයන්න ිර්මොණය වන ජොල ස්ඵල කිහිපයක්
පහත දැක්තේ.
1. බස් ආකාර ජාල ස්ඵලයන්න - Bus Topology
ප්‍රධොන තක්බලයක් භොවිතො කර
උපොංග සම්බන්නධ තේ.ප්‍රධොන තක්බලය
ජොලතේ තකොදු නොරටිය තලසින්න සලකනු
ලබයි. සෑම උපොංගයක් ම තමම ප්‍රධොන
තක්බලය හො සම්බන්නධ තේ. තර්ඛියක්‍රමයට
පරිගණක සම්බන්නධ කරනු ලබයි. තමහි
ප්‍රධොන අවොසිය තලස ප්‍රධොන තක්බලතේ
හොියක් ඇතිවුව තහොත් මුලු ජොලයටම එම
බලපෑම ඇතිවිම.
2. තරු ආකාර ජාල ස්ඵලයන්න - Star Topology
පරිගණක ජොලයට සම්බන්නධ පරිගණක ස්විචයක් තහෝ නොභියක්
මගින්න එකිතනක රැහැන්න මගින්න සම්බන්නධ කර පවති. සෑම එක්
පරිගණකයක් සදහොම ති රැහැනක් හරහො ජොලගත උපොංගයක්
හො සම්බන්නධ තේ.තමවැි ජොල වල තදෝෂ හදුනොගැනීම ඉතො
පහසු කොර්යයක් තේ.තමහි ප්‍රධොනතම අවොසිය වන්නතන්න ස්විචය
තහෝ නොභිතේ තදෝෂයක් සමස්ථ ජොලයටම බලපැමයි.
3. මුදු ආකාර ජාල ස්ඵලයන්න - Ring Topologyතමම
ජොල තුළ පරිගණක එකිතනක සම්බන්නධ වන්නතන්න තදපස පිහිටි
පරිගණක එකිතනක සම්බන්නධ විම මගින්න ය.තමම ජොලය තුළ
තක්න්නිය ජොලකරණ උපක්‍රමයක් තයොදොතනොගි. සෑම විටම
එක් පරිගණකයක සිට අතනක් පරිගණක සදහො දත්ත
සම්තේෂණය සිදුවන්නතන්න එක් දිශොවකට තේ. දත්ත සම්තේෂණය
තේගවත් තනොතේ. ප්‍රධොන සම්බන්නධක ජොලගත තක්බලතේ
බිදවැටිමක් ජොලයටම බලපෑම් තේ.

162. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 157
4. දැල් ආකාර ජාල ස්ඵලයන්න - Mesh Topology
ජොලයට සම්බන්නධ සියලුම පරිගණක එකිතනක රැහැන්න මගින්න
සම්බන්නධව පැවතිමයි.සොමොනතයන්න තමවැි ජොල
තගොඩනැගිම තරමක් සංකීර්ණ කොර්යයක් තේ. තවද අතනක්
ජොල තමන්න තනොව එක් පරිගණකයක තහෝ රැහැනක තදෝෂයක්
ජොලතේ අතනක් පරිගණක තවත බලපෑම් තනොකරයි. තමවැි
ජොල තගොඩනැීම ඉතො වියදම් අික තේ.
පරිගණක ජාලකරණ උපාංග
ජාලකරණ අතුරු මුහුණත
තමම ජොලකරණ අතුරු මුහුණත ආකොර තදකකින්න හදුනොගත හැකිය.
1. අභයන්නතර ජොලකරණ අතුරුමුහුණත
2.භොහිර ජොලකරණ අතුරුමුහුණත
අභයන්නතර ජොලකරණ කෝපතක් තලසින්න ද හැදින්නතේ.පරිගණකතේ මවුපුවරුතේ PCI (Peripheral
Component Interconnect) සම්බන්නධ කල හැකි තමමගින්න ජොලයක් හො සම්බන්නධ විමට අවශය අතුරු
මුහුණත ිර්මොණය කරයි. RJ45 සම්බන්නධකය භොවිතො කිරිම තුලින්න සම්බන්නධතොව ඇති කරනු ලබයි.
භොහිර ජොලකරණ අතුරුමුහුණත තබොතහෝමයක් පවතින්නතන්න රැහැන්න රහිත තහෝ USB සම්බන්නධතො මගින්න
ජොල සම්බන්නධතො අතුරුමුහුණ පරිශිලකයොට සපයනු ලබයි.
ජාලකරණ ස්විචය (Switches)
පරිගණක ජොලයක පරිගණක අතර දත්ත සම්තේෂණය කොර්යක්ෂම කිරිමටත් එය විිමත් ආකොරතයන්න
සිදුකිරිමටත් ජොලකරණ ස්විචය තයොදොගි. තමහි ප්‍රධොනතම ලක්ෂණය වන්නතන්න ජොලය තුළ අදොල IP
ලිපිනය සහිත පරිගණකයට අදොල ියමොවලිය ිවැරදිව සම්තේෂණය කිරිමයි. එබැවින්න ජොලයක් තුළ
ස්විචයක් භොවිතොකිරිතමන්න අනවශය තද බදයක් ඇතිීම වලක්වො ගත හැකිය. ස්විචයක ප්‍රධොනතම
කොර්ය භොරය වන්නතන්න Frames එතහමත් නැත්නම් දත්ත පැකට් ඒවොතේ ගමනොන්නත ලිපින අනුව තයොමු
කිරීම )Forwarding) තහෝ තපරො හැරීම (Filtering) තහෝ විසුරුවො හැරීම (Broadcasting තහෝ සිදු (
තමහිදී ස්විචය .කිරීමයිIP ලිපින තවනුවට MAC (media access control ලිපින භොවිතො කරනු (
ස්විචයක් යනු දියුණු කරන ලද හබ් එකක් තලස .ලබනවොන්න ද හදුන්නවනුලබයි.

163. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 158
ජාලකරණ ස්විචයක කාර්යයන්න
• MAC වගුව යොවත්කොලීන ව තබො ගැනීම
• MAC ලිපින මත පදනම්ව දත්ත පැකට් තයොමු කිරීම
• Switching Loops වැළැක්ීම
• ගැටුම් වැළැක්ීම (Collision Prevention)
නොභිය (hubs)
ස්විචයට තපනුමින්න සමොන කම් දැක්වුවත් තමහි කොර්යය පිළිබදව සැලකිලිමත් ීතම් දි පරිගණක
ජොලයටසම්බන්නධ සියලුම පරිගණක සදහො දත්ත තයොමුීම සිදුතේ. එබැවින්න දත්තසම්තේෂණ කොර්තේ දි
ජොලය තුළඅනවශය තදබදයක් ඇති තේ.තම් තහ්තුතවන්න කොර්යක්ෂමතොව ඉතො අඩු තේ. සම්බනධ කළ
හැකි පරිගණක ගණනද ඉතො සිමිත තේ.
තමාඩමය (MODEM)
MODEM යන නොමය ිර්මොණය වි ඇත්තත් MOdulation හො DEModulation යන වචන තදතකහි
මුල් අක්ෂර එකතුතවි. තමහි තොක්ෂණික කොර්යය වන්නතන්න ප්‍රතිසම සංඥො හදුනොතගන එවො සංඛ්‍යොක
සංඥො බවට පරිවර්ථනය කිරිමත් පරිගණකය මගින්න ලබො තදන සංඛ්‍යොක සංඥොවන්න ප්‍රතිසම සංඥො බවට
පරිවර්ථනය කිරිමත් ය. තමම පරිවර්ථන ක්‍රියොවලිය මුර්ජනය තලසින්න හදුන්නවයි.

164. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 159
මාර්ගකාරකය (Router)
මං හසුරුව තලසින්න ද හදුන්නවන තමය පරිගණක ජොලයක දත්ත පැකට් අදොල ිවැරදි IP ලිපිනය සහිත
පරිගණකය තතෝරොගන එවො එම IP ලිපිනය සහිත පරිගණක තවත තයොමු කිරිම සිදුකරයි. දත්තපැකට්
තුළ අන්නතර්ගත වන IP ලිපිනය ිවැරදිව හදුනොගැනීම, විශ්තල්ෂණය තමහිදි සිදුවන්නනකි. තමහිදි එම
දත්ත සම්තේෂණතේ දි තදබදය අවම සුදුසුම මොර්ගය තතෝරො දත්තපැකට් තයොමු කිරිම සිදු තේ. මොර්ගක
එවොතේ තොක්ෂණික කොර්යය හො භොවිතොවන ආකොරයමත වර්ග කර ඇත.
• Wireless (Wi-Fi) router
• Router
• Core router
• Edge router
• Virtual router
රවුටරයක ප්‍රධාන කාර්යයන්න
· Packet Forwarding
රවුටරය තවත එනු ලබන දත්ත පැකට් රවුටරතේ ඇති මොර්තගෝපගතකිරීතම් වගුවට (routing table)
යැීම
මොර්ගයක
උිත
වඩොත්
කරො
ගමනොන්නතය
එහි
අනුව
.
· Packet switching
දත්ත පැකට් එහි ගමනොන්නතය කරො ලඟොීමට එක අතුරුමුහුණතක සිට තවත් අතුරුමුහුණතකට තයොමු
කිරීම .
ම ත හි දී අතුරුමුහුණතක් යනුතවන්න හැඳින්නතවන්නතන්න රවුටරයක් ජොල සමග සම්බන්නධවන
සම්බන්නධතොයි .
දත්ත
සියලු
සමූහයක
පැකට්
දත්ත
අයත්
තගොනුවකට
දත්ත
යම්
තලස
උදොහරණයක්
තනොතේ
මොර්ගයක
එකම
ගමන්නකරනුතේ
පැකට්
.
තවනස්
එකිතනකට
පැකට්
දත්ත
එම
සඳහො
තම්
තේ
යුතු
යැවිය
හරහො
අතුරුමුහුණත්
.
· Packet filtering
දත්ත පැකට් තපරො හැරීම .
යොවකි
ක්‍රි
සමොන
යොවට
ක්‍රි
යර්තවෝලයක
ආකොරයක
යම්
තමය
.
දී
තමහි
පැකට්වල
දත්ත
රවුටරය IP ලිපිනය, එය අයිති සබ්තනට් එක, එය පැමිතණන තහෝ යන තපෝර්ට් ඒක
සහ තප්‍රොතටොතකෝලය යන කරුණු සලකමින්න දත්ත පැකට් තපරො හැරීම සිදු කරනවො.

165. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 160
- තපාදු ස්විච දුරකථන ජාල -PSTN -Public Switched Telephone Network
තමම තොක්ෂණය තරමක් පැරණි ක්‍රමයක් වන අතර ප්‍රතිසම සංඥො සම්තේෂණ ක්‍රියොවලිතේ දි තඹ කම්බි
සහිත දුරකථන ජොල මගින්න අන්නතර් සම්බන්නිත ශබ්දය සම්තේෂණය තපොදු දුරකථන ජොලයකි. PTSN
යනු තලොව පුරො විසිරී ඇති සියලුම දුරකථන ජොලයන්නතගන්න සමන්නවිත වන අතර ඒවො තද්ශීය, ජොතික
තහෝ ජොතයන්නතර වොහකයන්න විසින්න තමතහයවනු ලැතබ්.
පරිශීලකයින්න විසින්න බහුලව භොවිතො වන ක්‍රමය තමය වන අතර එක් දුරකථන අංකයක් පමණක් භොවිතො
කරමින්න වරකට එක් සංවොදයක් සඳහො එක් තප්ළියක් පමණක් භොවිතො කිරීතම් හැකියොව ඇත.
තපාදු ස්විච දුරකථන ජාල ක්‍රියාකාරිත්වය-
තමම තපොදු ස්විච දුරකථන ජොල
1. ජාල ප්‍රතේශ (Access Network)
තමහිදි දුරකථන ජොල සම්බන්නධතො ලබොගන්නනො පරිශිලකයොතේ සිට ප්‍රොත ද්ශිය තස්වො තමතහයුම්
මධයස්ථොන අතරපවතින සම්බන්නධ තොවය තේ.තමහිදි දුරකථන පොර්තභෝගිකතයකු රැහැන්න දුරකථන
මොර්ගයක් ඔස්තස් තබදොහැරිතම් ඒකකයක් තවත සම්බන්නධතවන අතර එම ඒකකය නැවත ජොල
තබදැහැරිතම් කැබිතනට්ටුවකට සම්බන්නධ තේ. ඒ හරහො ප්‍රධොන තබදොහැරිතම් එකකයක් හො සම්බන්නධ
තේ.
2. මුලික ප්‍රතේශ ජාල (Core Network)
ප්‍රොතද්ශීක තස්වො තමතහයුම් මධයස්ථොන තදක වන ප්‍රභව තස්වො ආයතනතේ සිට ග්‍රහක තස්වො ආයතනය
අතර ඇති ජොල සම්බන්නධතොවය තගොඩනැීමයි.
ඉහත ක්‍රියොවලියන්න පහත රෑපසටහන මගින්න පැහැදිලිව අවතබෝධ කරගත හැකිය.
තමම ජොලසම්බන්නධතොවතේ දුරකථන රැහැන්නඔස්තස් ලැතබන සංඛ්‍යොංක තරංග ප්‍රතිසම කිරිම විමුර්ජනය
මගින්න ද , මුර්ජකය ක්‍රියොවලියට මගින්න සංඛ්‍යොක තරංග ප්‍රතිසම කිරිම සදහො තමොඩමය තයොදොගි.
පරිගණක ජාල තභෞතික ප්‍රමාණය මත වර්ගීකරණය
පරිගණක ජොලයක් තභෞතික වශතයන්න වයොපත් වි ඇති ආකොරය පදනම් තකොට තගන ජොල වර්ග ප්‍රධොන
ආකොර තුනක් තේ.
1. ස්ථානීය තපතදස් ජාල - LAN- Local Area Network
එක් සීමිත භුමියක පිහිටි තගොඩනැගිල්ලකට පමණක් සීමො වු ජොලයක් තමනමින්න හදුන්නවයි.
2. පුරවර තපතදස් ජාල -MAN-Metropolitan Area Network
කිතලෝමිටර 16 ට අඩු දුරකින්න පිහිටි තගොඩනැගිලි නැතිනම් ස්ථොනීය තපතදස් ජොල එකිතනක
සම්බන්නධ කරමින්න ිර්මොණය වන ජොලයන්න ය.

166. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 161
3. පුළුල් ප්‍රතද්වශ ජාල -WAN -Wide Area Network
ඉතො විශොල භූමි තප්‍රද්ශයක් පුරො පැතිර පවතින එවො එකිතනක සම්බන්නධ වි ඇති ජොලයන්න ය.
අප හදුන්නවන අන්නතර්ජොලය මීට ිදසුනකි.
ජොල ලිපින (Network Address)
1. තාර්කික ලිපින
IP Address ( Internet Protocol ) එකක් යනුතවන්න හදුන්නවන්නතන්න ජොලයක් (Network)
එකක් ිර්මොණය කරන අවස්ථොතේ දි එම පරිගණක ජොලතේ පවතින එක් එක් උපොංග (පරිගණක,
ජොලොකරණ උපොංග) වැි දෑ එකින්න එක හදුනො ගැනීමටත් එම එක් එක් උපකරණ එකින්න එක සම්බන්නද
කිරීමටත් තමම IP Address තබොතහෝ තසයින්න වැදගත් තේ.
2.මාධ‍ ප්‍රතේශ පාලන අංකය / තභෞතික ලිපිනය (MAC - Media Access Control)
IP (Internet Protocol) ලිපින ජොල කරණතේ දී ඉතො වැදගත් වන තමන්න ම බහුලව ම භොවිතො වන
තයදුමකි. සෑම IP ජොලයක ම IP ලිපිනයන්න භොවිතො කරයි. IP ලිපිනය යනු පරිගණකතේ ඇති
මෘදුකොංගමය අනනය අංකිත තල්බල ලිපිනයකි. තමයට අමතරව සෑම උපොංගයකට ම දෘඩොංග
ලිපිනයක් ද ඇත. තමය MAC ලිපිනය තලස සරලව හැඳින්නතේ. cd,lrK ldâm;a (NIC) j,
.nvd ù we;s ,smskh MAC ,smskh f,i y`ÿkajhs'
බිට් 48කින්න සමන්නවිත ලිපින විතශ්ෂයකි. තමම ලිපින එම උපොංගය සඳහො අනනය තේ. බයිට් 6ක් තලස
දැක්විය හැක. පළමු බයිට් තුන ිෂ්පොදකයො සඳහො අනනය තේ. තමම බයිට් තුන භොවිතතයන්න
සන්නිතේදක උපොංගය ිෂ්පොදනය කල ිෂ්පොදකයො හඳුනොගත හැක. අවසන්න බයිට් තුන ිෂ්පොදකය
විසින්න උපොංගය හඳුනොගැනීම සඳහො භොවිතො කරයි.
පළමු බයිටතේ අවසන්න බිට් තදක විතශ්ෂ තේ
ජොලයකකොර්යක්ෂමතොව, විශ්වොසනීයත්වය පවත්වොගන යෑමට මොධය ප්‍රතේශ පොලන ියමොවලි
කිහිපයක් භොවිතො තේ.ඒ අතර,
1. Slotted ALOHA
2. Pure ALOHA
3. CSMA/CD
4. CSMA/CA
හොවොයි විශ්ව විදයොලය මගින්න තනෝමන්න එබ්‍රම්සන්න ඇතුළු කේඩොයම විසින්න ALOHA ියමොවලිය
ිර්මොණය කරන ලදි. ALOHA හො යන්නන අර්ථවත් වන්නතන්න "hello" යන්නනයි.තමමගින්න ඔවුන්න
බලොතපොතරොත්තු වුතේ දත්තසම්තේෂණ ක්‍රියොවලිතේ දි එකවිට සන්නිතේදන කොර්යයක් සිදුකරන
අවස්ථෘවක ඇතිවන්නනො වු ගැටුම් හැසිරීතම් අවශයතො මත ිර්මොණය වු ියමොවලියක් තේ.
Pure ALOHA
උපොංගයක් (nodes) සදහො දත්ත සම්තේෂණය සිදුවනවිට සෑම අවස්ථොවක දීමරොමු පදනම් තකොටතගන
දත්ත සම්තේෂණය සිදුතේ.තමහිදි රොමුවක් (frames) යනු දත්ත එකකයක් තලසින්න හැදින්නවිය හැකිය.
තවද උපොංග ගණනොවක් අතර රොමු සම්තේෂණතේ දි ඇතිවන්නනො වු ඝට්ටනය මගින්න රොමු හොිය විය
හැකිය.තමහි ගැටුම් සම්භොවිතොව ඉහළ තේ. එබැවින්න යම් ිශ්ිතකොලයක් තුළ තයොමුකළ රොමුව ියම

167. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 162
ආකොරතයන්න සම්තේෂණය වු බව දැනුවත් විම තම් හරහො සිදුවන්නනකි. එතස් ප්‍රතිතපෝෂණයක් ිසි
තපතරොත්තු කොලයක් තුළතනොලැතබ් නම් රොමු විනොශයක් වි ඇති බව ිගමනයකළ හැකිය.
Slotted ALOHA
Pure ALOHA තව දුරටත් පැවති තදෝෂ වැඩිදියුණූ තකොට Slotted ALOHA ිර්මොණය තකොට තිතබ්.
ගැටමු සම්බොවිතොව Pure ALOHA හි අවම මට්ටමක පවති. තමහිදි විවික්තකොල පරොස වලට තබදො
තවන්නතකොට රොමු තයොමු කරනු ලබයි. එක් උපොංගයක් තවන රොමුවක් තයොමුකල හැක්තක් අදොල
ආරම්භක අවස්ථොතේ දි පමණක් විම තමහි විතශ්ෂ ලකෂණයක් තේ.
CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access/Collision Detection)
තපොදු සම්තේෂණ මොධයක් මගින්න දත්ත සම්තේෂණතේ දි සිදුවන්නනො වු ගැටුම් පොලනයට භොවිතො කරනු
ලබන ියමොවලියකි.තමය ද තප්‍රේශපොලන ියමොවලික් තේ.ජොලය තුළ දැනට දත්ත සම්තේෂණය
සිදුවන ආකොරය පිළිබද තතොරතුරු රැස්තකොට තගන දත්ත තයොමු කිරිම සිදුතේ.වර්ථමොනතේ බහුලව
භොවිතො වන ියමොවලියකි.තමම CSMA/CD ප්‍රමිතියට පදනමක් තලසින්න Ethernet භොවිතො කරයි.
Ethernet යනු ස්ථොිය ප්‍රතදස් ජොලයක්තුළ දත්ත සම්තේෂණය පොලනය කිරිම තමම ියමොවලියමගින්න
සිදුතේ.තම් සදහො තලෝකතේ වැඩිතයන්නම භොවිතො කරන ප්‍රමිතියක් සහිතව IEEE802.3 තලසින්න දක්වො
ඇත. Ethernet හදුන්නවො දීම ිසො Token Ring,FDDI වැි තොක්ෂණයන්න ක්‍රමිකව භොවිතතයන්න ඉවත්
ව ඉහළ දත්ත සම්තේෂණයක් සහිත Ethernet තොක්ෂණයLAN සදහො තයොදොගනු ලබයි.
6.7 - බහුවිධ ජාල අන්නතර් සම්බන්නධ කරන්නතන්න තකතස්දැයි ගතේෂණය කරයි.
තදාරටු මඟ (Gateway)
• ජොලකරණතේදී භොවිතො වන මංහසුරුවක් වන දෘඩොංගයකි.
• ගමනොන්නත ධොරක කරො දත්ත පැකට්ටු තයොමු කිරීම සඳහො වන සියලු තතොරතුරු වලින්න සමන්නවිත
මන්නහසුරුවක් තලස තදොරටු මඟ හැඳින්නවිය හැකිය .
• එකිතනකට තවනස් ියමවලියන්න සමන්නවිත ජොල තදකක් සම්බන්නධ කිරීම සිදු කරයි.
මංහසුරුව සහ තදාරටු මග අතර තවනස.
• රවුටරය මගින්න සිදු වන්නතන්න දත්ත ියමොකොරව එක් ස්ථොනයක සිට තවත් ස්ථොනයක් දක්වො ගමන්න
කරන බව තහවුරු කිරීමයි.
• රවුටරය මගින්න traffic සිදුවන අවස්ථොවන්නහිදී තකටිම මඟ තසොයො දත්ත සම්තේෂණය කරයි.
• DHCP, NAT වැි sever හො static routing, wireless networking, IPv6 address, Mac address
වැි දෑ රවුටරය සඳහො භොවිතො කල හැකිය.
• තදොරටු මඟ මගින්න අසමොන ියමොවලින්න සහිත ජොල (different protocol) එකතු කිරීමක් සිදුතේ.
• තදොරටු මඟ මගින්න තකටි මං තසොයන්නතන්න නැත.
• තදොරටු මඟ protocol පරිවර්තනයන්න සඳහො පමණක් භොවිතො තේ.
තපරනිමි තදාරටු මඟ (Default Gateway)
TCP / IP භොවිතො වන අභයන්නතර ජොලයක සිට දත්ත සම්තේෂණය සිදු කරන විට , ගමනොන්නත IP
ලිපිනය අභයන්නතර ජොලය තුලින්න තසොයො ගත තනොහැකි වන අවස්ථොවන්න වලදී දත්ත පැකට්ටු තපරිමි
තදොරටු මඟ තවත තයොමු කරනු ලැතබ්.ඒ හරහො දත්ත පැකට්ටු ජොලතයන්න පිටතට ගමන්න
කරයි.අභයන්නතර ජොලය බොහිර ජොලය සමඟ සම්බන්නධ ීම තමහිදී සිදු තේ.

168. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 163
MAC ලිපිනයට ස්වායක්තව තගෝලීය අනන‍ ඒකාකාරී තයාමුවක අවශ‍තාවය.
• අන්නතර්ජොලය හො සම්බන්නධ ීතම්දී ජොලය හො ජොලතේ අඩංගු පරිගණක අනනයව හදුනො ගැනීමට
අවශය තේ.
• ජොලයක් තුල පරිගණක තවන්න තවන්න වශතයන්න හඳුනො ගැනීම සඳහො ලිපින භොවිතො කරයි..
• නමුත් MAC ලිපින භොවිතො කර ජොලයක් තුල උපොංග වලට දත්ත සන්නිතේදනය කලද අන්නතර්ජොලය
යනු තලොව පුරො විසිරි ඇති ජොල සමුහයක එකතුවක් වන අතර එතස් තලෝකතේ තවනත් ස්ථොනයක
ඇති පරිගණක MAC ලිපිනය තසොයො ගැනීම ප්‍රොතයෝගිකව කල තනොහැක.
අන්නතර්ජාල නියමාවලි තයාමු/ලිපිනය (IP Address)
• ජොලයක ඇති උපොංගයක් තවන්න කර හඳුනො ගැනීම සඳහො භොවිතො කරන ලිපිනය IP ලිපිනය නමින්න
හඳුන්නවයි.
• තමය තොර්කික ලිපිනය තලසද හඳුන්නවයි.
• IP ලිපින සමන්නවිත වන්නතන්න ඉලක්කම් කිහිපයකිි.
• IP address අනුවොද (version)තදකක් භොවිතතේ ඇත.
o IP version 4 (IPv4)
o IP version 6 (IPv6)
IP version 4 (IPv4)
• බිටු 32කින්න සමන්නවිත තේ.
• බිටු 8 හි කොේඩ 4කින්න යුක්ත තේ. (xxxxxxxx.xxxxxxxx.xxxxxxxx.xxxxxxxx)
• බිටු සමග භොවිතය අපහසු බැවින්න මිිසොතේ පහසුව සඳහො IPලිපි තයොමුවක් තිත් දශමක ආකොරතයන්න
(Decimal)දක්වො ඇත.
• තමහිදී එක් එක් කොේඩයකින්න ිරූපිත දශමය සංඛ්‍යොව තිතකින්න තවන්න කර ඇත.එම දශමය සංඛ්‍යොව
0-225 අතර අගයක් ගනී.
EX -:
IP version 6 (IPv6)
• අන්නතර්ජොලය ක්‍රමතයන්න ජනප්‍රිය ීමත් සමඟ පරිශීලකයන්න තබොතහෝ තසයින්න ඉහල යන ලදී. තම්
තහ්තුතවන්න IP version 4 (IPv4) හි බිටු 32කින්න සෑදිය හැකි ලිපින ගණන ප්‍රමොණවත් තනොවිය. තම්
තහ්තුතවන්න බිටු 128කින්න සමන්නවිත IPv6 හඳුන්නවොතදන ලදී.

169. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 164
▪ IPv4 මගින්න ිර්මොණය කල හැකි උපරිම ජොල උපොංග ගණන → 232
=
4,294,967,269
▪ IPv6 මගින්න ිර්මොණය කල හැකි උපරිම ජොල උපොංග ගණන → 2128
=
340,282,366,920,938,463,374,607,431,768,211,456
• එක් එක් කොේඩ ෂ් දශමය අගයකින්න ිරුපනය කරයි.
• බිටු 16,කොේඩ 8කින්න සමන්නවිත වන අතර තවන්න කිරීම සඳහො ( : ) භොවිතො තේ.
IP addressing
• ඕනෑම IP ලිපිනයක් තකොටස් තදකකින්න සමන්නවිත තේ. එනම් ජොල තකොටස (network portion) හො
ධොරක (Host portion) තලසයි.
ජොල තකොටස මඟින්න ජොල ගණන (network) සහ ධොරක තකොටස මඟින්න ජොලයක සිටින ධොරක ගණන
(Host) තීරණය තේ.
ධොරක යනු එම ජොලයට සම්බන්නධ කර ඇති උපොංගයි.
පහත සමීකරණ මඟින්න එක් එක් පන්නතියට අදොළ ජොල ගණන සහ ධොරක ගණන ලබො ගත හැකිය.
ජාල ගණන = 2 (ජාල බිටු ගණන )
ධාරක ගණන = 2 (ධාරක බිටු ගණන ) -2
❖ උදොහරණය -:
192.168.1.20 ජොලතේ ජොල තකොටස සඳහො බිටු 24ක්ද ධොරක තකොටස සඳහො බිටු
08ක්ද තවන්න කර ඇත.
I. දී ඇති ජොලතේ මුළු ජොල ගණන තසොයන්නන.
II. මුළු සත්කොරකයින්න ගණන තසොයන්නන.
III. භොවිතො කල හැකි සත්කොරකයින්න ගණන තසොයන්නන.

170. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 165
පිළිතුරු -:
IP ලිපිනය Binary වලට පරිවර්තනය කල විට පහත පරිදි තේ.
i. ජොල ගණන තසීම පහත පරිදී සිදු කල හැකිය.
ජොල ගණන = 224
16,777,216
ii. ජොලතේ මුළු සත්කොරකයින්න ගණන = 2 8 = 256
iii. භොවිතො කල හැකි සත්කොරක ලිපින ගණන = 2 8 -2 = 256-2 = 254
උපජාල ආවරණය (subnet mask)
• ලිපිනයක ඇති තකොටස් තදක වන ජොල තකොටස හො ධොරක තකොටස තවන්න තවන්නව හඳුනොගැනීම
සඳහො උපජොල ආවරණ ලිපින භොවිතො තේ.
• එහිදී ජොල තකොටතස් ඇති සියලු බිටු 1 තලසත් ධොරක තකොටතස් ඇති සියලු බිටු 0 තලසත් ලිවිම
මඟින්න උපජොල ආවරණ ලිපින ලබො ගනී.
• උපජොල වලට තනොකැඩු ජොලයක උපජොල ආවරණය (default subnet mask) තපරිමි උපජොල
ආවරණය තලස හැඳින්නතේ.
o Class A – 255.0.0.0
a. Class B – 255.255.0.0
b. Class C – 255.255.255.0
උදාහරණය 1 -:
192.165.112.0 වන ජාලතේ උපජාල ආවරණය 255.255.255.0 තේ.තමම ජාලතේ ජාල තකාටස හා
ධාරක තකාටස සඳහා තවන්න කරන ලද බිටු ගණන තකාපමණද?ජාලතේ මුළු ධාරක සංඛ්‍ාව හා
ජාලතේ භාවිතා කල හැකි ධාරක ලිපින සංඛ්‍ාව තසායන්නන.
ජොල බිටු ගණන = 24
ධොරක බිටු ගණන = 8
ජොලතේ මුළු ධොරක සංඛ්‍යොව = 28
= 256
ජොලතේ භොවිතො කල හැකි ධොරක ලිපින සංඛ්‍යොව = 28
-2 = 256-2 = 254
උදාහරණය 2 -:
192.168.10.20 වන ජාලතේ උපජාල ආවරණය 255.255.255.224 තේ. තමම ජාලතේ ජාල තකාටස
හා ධාරක තකාටස සඳහා තවන්න කරන ලද බිටු ගණන තකාපමණද? ජාලතේ මුළු ධාරක සංඛ්‍ාව හා
ජාලතේ භාවිතා කල හැකි ධාරක ලිපින සංඛ්‍ාව තසායන්නන.

171. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 166
ජොල බිටු ගණන = 27
ධොරක බිටු ගණන = 5
ජොලතේ මුළු ධොරක සංඛ්‍යොව = 25
=32
ජොලතේ භොවිතො කල හැකි ධොරක ලිපින සංඛ්‍යොව = 25
-2 = 32-2 = 30
IP ලිපින පන්නති. (IP Address Classes )
සම්පුර්ණ IP ලිපින පරොසයම ජොලතේ සිටින ධොරක සංඛ්‍යොව අනුව විවිධ ප්‍රමොණතේ ජොලවලට තබදීම
මගින්න IP ලිපින අනවශය තලස අපතත් යොම අවම කිරීම අතප්ක්ෂො කලද පසු කොලතේදී තමමගින්න IP
ලිපින අනවශය තලස අපතත් යොම වැඩි බව අවතබෝධ වූ ිසො පන්නති තබදො IP ලිපින භොවිතය ඉවත්
තවන ලදී.
• තමම පංති යම් කිසි පරොසයන්න ඔස්තස් තබදො තවන්න කරනු ලබයි.තමම පරොසයන්න පහත පරිදි හඳුනො ගත
හැකිය.
• IP ලිපින octet හතරකින්න සමන්නවිත තේ. Octet එකක් යනු බිට් 08කි.
Class A
• විශොල ප්‍රමොණතේ ධොරක ප්‍රමොණයක් සහිත පරිගණක ජොල සඳහො භොවිතො කරන ලදී.
• තමම පන්නතිතේ ලිපිනයක පළමු අෂ්ඨක බිටුව 0 තේ.
• තමහි ආරම්භක ලිපිනය 0.0.0.0 සහ අවසොන ලිපිනය 127.255.255.255 තේ.
• තමම පංතිතේ බිටු 8ක් ජොලය සඳහොද ධොරක සඳහො බිටු 24ක්ද තයොදොතගන ඇත.
• ඒ අනුව තමම පංතිතේ සෑදිය හැකි ජොල ගණන වන්නතන්න 27 = 128කි.
• එක් ජොලයක සිටින ධොරක සංඛ්‍යොව 224 -2 තේ.
Class B
• මධයම ප්‍රමොණතේ ධොරක ප්‍රමොණයක් සහිත පරිගණක ජොල සඳහො භොවිතො කරන ලදී.
• තමම පංතිතේ ලිපිනයක පළමු අෂ්ඨක තකොටතස් පළමු හො තදවන බිටුව 10 තේ.
• තමහි ආරම්භක ලිපිනය 128.0.0.0 සහ අවසන්න ලිපිනය 191.255.255.255 තේ.
• තමහි ජොලය සඳහො බිටු 16ක්ද ධොරක සඳහො බිටු 16ක්ද තයොදො ගනී.තමහි තපරිමි උපජොලය වන්නතන්න
255.255.0.0
• ඒ අනුව පංතිතේ සෑදිය හැකි ජොල ගණන = 214
• එක් ජොලයක සිටින ධොරක සංඛ්‍යොව = 216 -2
Class C
• කුඩො ප්‍රමොණතේ ධොරක ප්‍රමොණයක් සහිත පරිගණක ජොල සඳහො භොවිතො කරන ලදී.
• තමම පංතිතේ ලිපිනයක පළමු අෂ්ඨක තකොටතස් පළමු බිටු 3 පිලිතවලින්න 110 තේ.
• තමහි ආරම්භක ලිපිනය 192.0.0.0 සහ අවසොන ලිපිනය 223.255.255.255 තේ.
• තමහි ජොලය සඳහො බිටු 24ක්ද ධොරක සඳහො බිටු 8ක්ද තයොදො ගනී.
• තපරිමි උපජොල ආවරණය (default subnet mask) වන්නතන්න 255.255.255.0
පංතිය (Class)
IP ලිපිනතයහි
පළමු ආරම්භක
Octet එතකහි
binary අගය
IP ලිපිනතයහි
ආරම්භක අගය
decimal වලින්න
IP ලිපිනතයහි
අවසාන අගය
decimal වලින්න
පරාසය
A 0xxxxxxx 0.0.0.0 127.255.255.255 0 – 127
B 10xxxxxx 128.0.0.0 191.255.255.255 128 – 191
C 110xxxxx 192.0.0.0 223.255.255.255 192 - 223
D 1110xxxx 224.0.0.0 239.255.255.255 224 - 239
E 1111xxxx 240.0.0.0 255.255.255.255 240 - 255

172. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 167
• ඒ අනුව පංතිතේ සෑදිය හැකි ජොල ගණන = 2 21
• එක් ජොලයක සිටින ධොරක සංඛ්‍යොව = 28 -2
Class D
• බහු සම්තේෂණ කොර්යන්න (Multitasking) සදහො තවන්න කර ඇත.
• තමම පංතිතේ ලිපිනයක පළමු අෂ්ඨක තකොටතස් පළමු බිටු හතර 1110 තේ.
• තමහි ආරම්භක ලිපිනය 224.0.0.0 සහ අවසොන ලිපිනය 239 .255.255.255 තේ.
• තමහි උපජොල ආවරණයක් තනොමැත.
Class E
• අනොගත භොවිතයන්න සහ අත්හදො බැලීම් සඳහො තවන්න කර ඇත.
• තමම පංතිතේ ආරම්භක ලිපිනය 240.0.0.0 සහ අවසොන ලිපිනය 255.255.255.255 තේ.
• තමහි උපජොල ආවරණයක් තනොමැත.
Class C 255.255.255.0
ප්‍රශ්න -:
01. පහත ද්වවිමය සංඛ්‍ා දශමක සංඛ්‍ා බවට පරිවර්තනය කරන්නන.
a. 1101100102 =.................................................................................
b. 0110100112 = ................................................................................
c. 1111110112 = ................................................................................
d. 0000011012 = ................................................................................
e. 1111111112 = ................................................................................
02. පහත දශමක සංඛ්‍ා සංඛ්‍ා ද්වවිමය බවට පරිවර්තනය කරන්නන.
a. 23810 =............................................................................................
b. 1510 = ............................................................................................
c. 12310 = ..........................................................................................
d. 51210 = ..........................................................................................
e. 9910 = ............................................................................................
03. පහත ලිපින වලට අදාළ පන්නති හඳුනා ගන්නන.
a. 10.14.2.0 = .....................................................................................
b. 193.42.1.1 = ...................................................................................
c. 249.240.100.58 = ...........................................................................
d. 199.200.15.0 .................................................................................
e. 126.12.12.0= ..................................................................................
Private Address Space - පුද්වගලික ලිපින අවකාශය
Class A 10.0.0.0 to 10.255.255.255
Class B 172.16.0.0 to 172.31.255.255
Class C 192.168.0.0 to 192.168.255.255
Default Subnet Masks - තපරනිමි උපජාල ආවරණය
Class A 255.0.0.0
Class B 255.255.0.0

173. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 168
04. තමම ලිපින වල ජොල තකොටස (network portion) හඳුනොගන්නන.
a. 177.100.18.4 = 177.100.
( තමම IP ලිපිනය Class B වලට අයිති වන බැවින්න එහි default subnets mask වනුතේ
255.255.0.0 යි.තමහි පළමු octet තදක network portion වන බැවින්න IP ලිපිනතයහි පළමු octet
තදක ජොල තකොටසට අයත් තේ.)
Class Default subnet mask
A 255.0.0.0
B 255.255.0.0
C 255.255.255.0
b. 209.240.80.78 = .............................................................................
c. 195.252.121.1 = .............................................................................
d. 220.200.23.1 = ...............................................................................
e. 10.250.1.1 = ...................................................................................
05. තමම ලිපින වල ධාරක තකාටස (Host portion ) හඳුනාගන්නන.
a. 10.15.123.50 = 15.123.50
( තමම IP ලිපිනය Class A වලට අයිති වන බැවින්න එහි default subnets mask වනුතේ 255.0.0.0
යි.තමහි පළමු octet එක network portion වන බැවින්න IP ලිපිනතයහි අවසන්න octet තුන ධොරක
තකොටසට අයත් තේ.)
b. 198..125.84.177 = ..........................................................................
c. 155.25.196.2= ................................................................................
d. 55.250.5.5 = ...................................................................................
e. 191.255.12.45 = .............................................................................
06. පහත දක්වා ඇති IP ලිපින හා Subnet mask භාවිතා කරමින්න ජාලතේ පළමු IP ලිපිනය තසායන්නන.
a. 188.10.18.25
255.255.0.0
188.10.0.0
තමම IP ලිපිනතේ network portion සඳහො මුල් octet තවන්න ී ඇති අතර එම portion එතකහි කිසිඳු තවනස්
කමක් සිදු කල තනොහැක.නමුත් ධොරක තකොටතස් ලිපින තවනස් කල හැක.එබැවින්න එහි මුල් තකොටස 0 ආරම්භ
කරන බැවින්න ආරම්භක ලිපිනය තලස ගත හැකිය
b. 10.10.48.80
255.255.255.0
10.10.48.0
c. 200.120.135.21
255.255.255.0
……………………………………………………………
d. 186.13.23.110
255.255.255.0
……………………………………………………………
e. 150.203.23.19
f. 255.255.0.0
……………………………………………………………
g. 27.125.12.21
255.0.0.0
……………………………………………………………

174. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 169
07. පහත සඳහන්න එක් එක් ලිපින සඳහො ිවැරදි තපරිමි උපජොල ආවරණ (default subnet mask)
ලියන්නන.
a. 177.100.12.65 = 255.255.0.0
b. 119.18.45.0 = .............................................................................
c. 10.11.23.35 = .............................................................................
d. 193.12.36.45 = .............................................................................
e. 1.0.0.0 = ............................................................................
විකොශන ලිපිනය (Broadcast Address)
තමය තොර්කික ජොල ලිපිනයක් තලස හඳුන්නවන අතර ජොලතේ ඇති උපොංග හඳුනොගැනීමට
භොවිතො වන ලිපිනයයි.තමමගින්න පණිවිඩයක් ජොලය තවත ලැබුණු පසු අදොළ උපොංගතේ broadcast
ලිපිනයට ලබොතගන එම උපොංගය සම්බන්නධ කර ඇති උපොංග වලට දත්ත පැකට්ටු ලබො තද්.
විකොශන ලිපිනය (Broadcast Address) තසීම .
IP Address - 172.16.48.196
Subnet Mask - 255.240.0.0
ඉහත ලිපින තදකම ද්විමය ආකොරයට පරිවර්තනය කලයුතු තේ.
172 .16 .48 .196
10101100 .00010000 .00110000 .11000100
255 .240 .0 .0
11111111 .11110000 .00000000 .00000000
ඉහත ද්විමය ආකොරතයන්න ලබොගත් උපජොල ආවරණතේ අනුපුරකය තසොයො ගත යුතු තේ.ඒ සඳහො 1
බිටු 0 තලසත් , 0 බිටු 1 තලසත් පරිවර්තනය කල යුතුය .
11111111 .11110000 .00000000 .00000000
00000000 .00001111 .11111111 .11111111
ඉන්නපසු IP ලිපිනතේ ද්විමය බිටු හො subnetmask හි අනුපුරක ද්විමය බිටු සදහො OR කර්මය තයොදො
සුළු කරන්නන
0+0=0
1+0=1
0+1=1
1+1=1
10101100 .00010000 .00110000 .11000100
00000000 .00001111 .11111111 .11111111
10101100 .00011111 .11111111 .11111111
තමමගින්න ලැතබන පිළිතුර දශමය ආකොරයට හැරීතමන්න විකොශන ලිපිනය ලබොගත හැකිය
By converting the answer in decimal places, the broadcast address is retrieved.
10101100 .00011111 .11111111 .11111111
192 .31 .255 .255 = broadcast address

175. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 170
ලබො දී ඇති IPv4 සඳහො ජොල සහ විකොශන ලිපින සහ සත්කොරක බිටු සහ සත්කොරක ගණන තීරණය
කරන්නන
මුල් උපජොල ආවරණ 255.255.0.0 තහෝ / 16 තේ
නව උප ජොල ආවරණ 255.255.240.0 තහෝ / 20 තේ.එහි තවනස බිටු 4 කි.බිටු 4 ක් නව උපජලතයන්න
ලබො ගත් බැවින්න ,
උප ජොල 16 ක් ිර්මොණය කළ බව අපට තීරණය කළ හැකිය.එය තීරණය කරනු ලබන්නතන්න
24
= 16 වන බැවිි .
25 255.255.240.0 තහෝ / 20 හි නව ආවරණ සත්කොරක සඳහො බිටු 12 ක් ගනු ලබයි . සත්කොරකයන්න
සඳහො බිටු 12 ක් ඉතිරිව ඇත. ඒ සඳහො පහත සුරය භොවිතො කරමින්න උපජොලයට අයත් සත්කොරක
ගණන තසවිය හැක
212
= 4,096 - 2 = 4,094 උප ජොලයකට අයත් සත්කොරක.
සත්කාරක ලිපින පරාසය තසවීම.(First host and last host on this subnet)
IP Address - 172.16.77.120
Subnet mask - 255.255.240.0
තමහිදී පළමුව ජොල ලිපිනය හො විකොශන ලිපිනය තසොයො ගත යුතුව ඇත.
IP address 10101100.00010000.0100 1101.01111000
Subnet Mask 11111111.11111111.1111 0000.00000000
AND operator 10101100.00010000.0100 0000.00000000
Network address is - 172.16.64.0
IP address 10101100.00010000.0100 1101.01111000
Subnet Mask 11111111.11111111.1111 0000.00000000
Subnet Compliment 000000000 . 00000000 . 0000 1111 . 11111111
OR 10101100.00010000.0100 1111.11111111
Broadcast address - 172.16.79.255

176. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 171
ජොල පරොසය තසීම සඳහො network address එතකහි අවසොන octet එක සඳහො 1ක් එකතු කල යුතු
අතර broadcast address හි අවසොන octet එතකන්න 1ක් අඩු කල යුතු තේ.එවිට පරොසය තසොයො ගත
හැකිය
Host address Range = 172.16.64.1 - 172.16.79.254
First Host on this Subnet තමම අනුජොලතේ පළමු සත්කොරකය = 172.16.64.1
Last Host on this Subnet තමම අනුජොලතේ අවසන්න සත්කොරකය = 172.16.79.254
පහත වගු පුරවන්නන.

177. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 172

178. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 173
උපජොලකරණය යනු (subnetting)
ජොලයක් කුඩො ජොලවලට තොර්කිකව තබදීම උපජොලය නම් තේ.
එනම් ජොල පන්නති අතර (Class A, Class B, Class C) තොර්කිකව ජොල කිහිපයක් ිර්මොණය
කිරීම මඟින්න විවිධ ප්‍රමොණතේ ජොල තගොඩනැීම හරහො මනොව ජොල සංවිධොනය කරගත හැකි තේ.
පහත උදොහරණය හරහො උපජොල තවන්න කරන ආකොරය විමසො බලන්නන.

179. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 174
• ආයතනයක් තුල පහත තදපාර්තතම්න්නතු යටතත් පරිගණනක ජාල පද්වධතියක ජාල හතරකට
තබදිය යුතුව ඇත.ඒ සඳහා ඔබට 192.45.60.210 හා උපජාල ආවරණය 255.255.255.0
තලස ලබා දී ඇත.
Department Number of Computer
IT 45
Sales 50
HRM 30
Marketing 20
තමය සැදීතම්දී ප්‍රථමව සලකො බැලිය යුතු වන්නතන්න සෑදිය යුතු උප ජොල ගණනයි.
• සෑදිය යුතු උපජොල ගණන = 4 යි .
Unique bit යනු තවනස් කල තනොහැකි බිටු තේ. තමහි host bit තවනස් කල හැකිය.
තමම IP ලිපිනය Class C බැවින්න තමහි මුල් Octat 3 ( මුල් බිට් 24 ) network bit තලසත් අවසන්න බිටු
8 host බිටු තලසත් හඳුනො ගත හැකියි.
තමහි අවසන්න බිටු 8න්න උපජොල සැදීම සඳහො බිටු තවන්න කර ගත යුතු තේ.
තමහිදී ලබො ගන්නනො සංඛ්‍යො තදතක් බල වලට අදොළ සංඛ්‍යො තලස ලබො ගත යුතුය.එනම් උපජොල 4ක්
සැදීතම්දී අවසන්න බිටු 8න්න 2ක් network bit කර යුතුව ඇත.
තමම ප්‍රශ්නතේ උපජොල 3ක් තසීමට තිබුනතහොත් අවසන්න බිටු 8න්න බිට් 2ක් network bit කල යුතුය.
තමම ප්‍රශ්නතේ උපජොල 2 ක් තසීමට තිබුනතහොත් අවසන්න බිටු 8න්න බිට් 1 ක් network bit කල යුතුය.
ඉහත ප්‍රශ්නයට අදොලව ගත් කල host bit 2ක් network bit තලස සැකතසන බැවින්න
Network bit - 24+2 = 26 ක් තේ.
එවිට host bit
Host bit - 8-2 = 6 ක් තේ.
තමහිදී උපජොල ආවරණය තවනස් තේ. එය පහත පරිදි සකස් කරගත යුතුව ඇත.
දැනට පවතින උපජොලය වන්නතන්න 255.255.255.0.
Host bit තදකක් network bit වූ පසු උපජොල ආවරණය පහත පරිදි තවනස් තේ.තමය පහසුතවන්න තත්රුම්
ගැනීම සඳහො Binary අගයන්නතගන්න සකසො ඇත.
255.255.255.0 11111111 11111111 11111111 00000000

180. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 175
Network bit සමග host bit එකතු ීතමන්න පහත පරිදි උපජොලය තවනස් තේ.
එවිට මිට අදොලව subnet mask වන්නතන්න (ඉහත binary අගය decimal කිරීතමන්න පසු )
255.255.255.192
එවිට එක් ජොලයක තබොගත හැකි උපරිම host ප්‍රමොණය වන්නතන්න
26 -2 යි. තමහිදී තදකක් අඩු වන්නතන්න network හො broadcast යන තදකට ඒක බැගින්න ඇතුල් කල යුතු
බැවිි.
CIDR (Classless inter domain routing)
තමය පන්නති ලිපින තබදීම තවනුවට හඳුන්නවො තදන ලදී.එහිදී ජොලය හඳුනො ගැනීම සඳහො මුල් බිටු
කිහිපයත් ඉතිරි බිටු මගින්න ධොරක host තකොටසත් හඳුනොගත හැකි තේ.
පහත උදොහරණතයන්න පැහැදිලි කර ගන්නන.
• 192.168.113.0 වූ ජොලයක උපජොල ආවරණය ලබොගන්නතන්න පන්නතිය අනුවයි.
• ඉහත IP ලිපිනය Class C බැවින්න එහි උපජොල ආවරණය වන්නතන්න 255.255.255.0 යන්නනයි.
• එම උපජොලය Binary තලස සැකසු විට 11111111.11111111.11111111.00000000 තේ.
• තමහි 1 බිටු 24ක් ඇත.එනම් network bit 24 කි.
• එබැවින්න තමම ලිපිනය CIDR තලස පහත පරිදි ලිවිය හැකිය .
• 10.11.23.3/8 - උපජොල ආවරණය 255.0.0.0
• 50.11.134.3/16 - උපජොල ආවරණය 255.255.0.0
• 192.133.145.10/22 - උපජොල ආවරණය 255.255.252.0
විචලය දිඟින්න යුතු උපජොල ආවරණය ( Variable length subnet mask/VLSM )
• තමම ක්‍රමතේදි උපජොලවලට එකිතනකට තවනස් උපජොල ආවරණ ලිපින ඇත. තමහිදී උපජොලතේ අඩංගු
පරිගණක ගණන අනුව උපජොලවලට තබදීම සිදු තේ.
• IP ලිපින අපතත් යොම අවම වන අතර ඉහළ කොර්යක්ෂමතොවයක් ඇත.
තපෞද්ගලික IP ලිපින හො තපොදු IP ලිපින ( Private IP & Public IP addresses )
• තපෞද්ගලික IP ලිපින යනු එකම ජොලය තුල ඇති පරිගණක තහෝ උපොංග අතර දත්ත සන්නිතේදනය
කිරීතම්දී භොවිතො වන IP ලිපින තේ.

181. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 176
• ස්ථොනීය ප්‍රතද්ශ ජොලවල ඇති පරිගණක සඳහො ලබොතදන IP ලිපින තේ. තම්වො තයොදොතගන අන්නතර්ජොලය
හො සම්බන්නධ විය තනොහැක.
• කිසිදු අයකිරීමකින්න තතොරව භොවිතො කල හැක.
• තපෞද්ගලික IP ලිපින පරොසයන්න
❖ 192.168.0.0 – 192.168.255.255 (65, 536 IP addresses )
❖ 172.16.0.0 – 172.31.255.225 ( 1, 048, 576 IP addresses )
❖ 10.0.0.0 – 10.255.255.255 ( 16, 777, 216 IP addresses )
• තපොදු IP ලිපිනයක් යනු යම් පරිගණකයකට තහෝ උපොංගයකට තම ජොලතයන්න පිටත ඇති
පරිගණකයකට තහෝ උපොංගයක් සමඟ අන්නතර්ජොලය ඔස්තස් සම්බන්නධ ීමට අවශය IP ලිපිනය තේ.
• ිවසක් තහෝ කුඩො ආයතනයක් පිහිටි ජොලයක් නම් තපොදු IP ලිපින තබොතහෝ දුරට සපයන්නතන්න
අන්නතර්ජොල තස්වො සපයන්නනොට ඇති (Internet Service Provider / ISP ) DHCP Server තේ.
Dynamic Host Configuration Protocol Server / DHCP ගතික සංග්‍රොහක විනයොස ියමොවලි
තස්වොදොයකය
• DHCP Server මඟින්න පරිගණකයක් තහෝ උපොංගයක් අන්නතර්ජොලය සමඟ සම්බන්නධ ීමට අවශය තපොදු
IP ලිපින ගතිකව ලබො දීම සිදුතේ.
• එනම් පරිගණකයක් අන්නතජොලය සමඟ සම්බන්නධ ීතම්දී DHCP server එකට ලබොදී ඇති තපොදු IP ලිපින
පරොසතයන්න එක ලිපියක් ඒ තමොතහොතත් එම පරිගණකය තවත ලබො තද්.
• ිවසක් තහෝ කුඩො ආයතනයක පිහිටි ජොලයක් නම් තපොදු IP ලිපින තබොතහෝ දුරට සපයන්නතන්න
අන්නතර්ජොල තස්වො සපයන්නනොතේ (Internet Service Provider / ISP ) DHCP server තේ.
• විශොල වශතයන්න පරිගණකයක ඇති ආයතනවල එම ආයතනය තුල ඇති විතශ්ෂිත පරිගණකයක් DHCP
server තලස ක්‍රියොකරමින්න තමම ලිපින පවරො දීම සිදු තේ.
වහරුකරණය යනු ( Switching )
• වහරුකරණය යනු යවන්නනොතේ සිට ගමනොන්නතය දක්වො දත්ත තයොමු කරීතම් ක්‍රියොවලිය තේ.
• ආකොර 2කින්න යුක්තය.
1. පරිපථ වහරුකරණය (Circuit switching)
2. පැකට්ටු වහරුකරණය (Packet switching)
පරිපථ වහරුකරණය ( Circuit Switching )
• ජොලයක එක් ස්ථොනයක සිට තවත් ස්ථොනයකට දත්ත සම්තේෂණය කිරීතම්දී පළමුව ස්ථොන තදක අතර
සම්බන්නධතොවයක් ස්ථොපිත කරතගන ඉන්නපසුව දත්ත සම්තේෂණය සිදුකරයි.
උදො :-
✓ දුරකථන සන්නිතේදනය
• පරිපථ වහරුකරණය පියවර 03 කි.
❖ දත්ත සම්තේෂණ මොර්ගය තවන්න කරගැනීම.
❖ දත්ත සම්තේෂණය
❖ දත්ත සම්තේෂණය නැවත්ීම.
පැකට්ටු වහරුකරණය ( Pack switching )
• ජොලයක එක් ස්ථොනයක සිට තවත් ස්ථොනයකට දත්ත සම්තේෂණය කිරීතම්දී සම්තේෂණය කල යුතු
දත්තය කුඩො තකොටස්වලට තබදො (පැකට්) සම්තේෂණය කිරීම පැකට්ටු වහරුකරණතේදී සිදු තේ.

182. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 177
• තමහිදී දත්ත යවන්නනො හො ලබන්නනො අතර තභෞතික සම්තප්ෂණ මොර්ගයක් මුලින්නම තවන්න කිරීම අවශය
තනොවන අතර, මංහසුරු මඟින්න ඒ ඒ අවස්ථොවන්නහි තීරණය කරන මොර්ග ඔස්තස් දත්ත සම්තේෂණය
කරයි.
තයදුම් ක්‍රියොවලියක සිට තවත් තයදුම් ක්‍රියොවලියකට දත්ත තබදොහැරීම
• එක් පරිගණකයක වැඩසටහන්න කිහිපයක් මඟින්න, තවත් පරිගණක කිහිපයකට දත්ත එක්වර
සන්නිතේදනය කිරීමට සිදුවිය හැකි ය.
උදො :- පරිශීලකයොතේ web browser එතක් tabs/windows කිහිපයක් විවෘතව පවතින අතර,
ඒවො සියල්ල අන්නතර්ජොලතයන්න විවිධ තවබ්පිටු සමඟ සම්බන්නධ ී ඇත.
• තමහිදී ප්‍රභව පරිගණකය විසින්න ගමනොන්නත පරිගණකතේ ිවැරදි වැඩසටහන තවත දත්ත පැකට්ටුව
යැවිය යුතු තේ. එතස්ම ගමනොන්නත පරිගණකය විසින්න තමන්න තවත දත්ත පැකට්ටුව ිසියොකොරව ලැබුණු
බව ප්‍රභව පරිගණකයට තහවුරු කල යුතු තේ.
• පරිගණකයක ක්‍රියොකොරීව පවතින වැඩසටහන්න හඳුනොගැනීම සඳහො ඊටම අනනය වූ අංකයක් ලබො දී ඇති
අතර එය තකතවි අංකය (port number) තලස හැඳින්නතේ. එම අංකය පරිගණකතේ ජොල ලිපි තයොමුව
හො සම්බන්නධ කිරීතමන්න අදොළ පරිගණකතේ කුමන පරිගණක වැඩසටහන හො සම්බන්නධ විය යුතු දැයි
තසොයොගත හැකි ය.
බහුපථකරණය ( Multiplexing )
• එතමන්නම ප්‍රභව පරිගණක කිහිපයකින්න එක් ගමනොන්නත පරිගණකයකට දත්ත එවිය හැක. එවිට ප්‍රභව
පරිගණක කිහිපයක් ගමනොන්නත පරිගණකතේ එම වැඩසටහනක් සමඟ තහෝ ගමනොන්නත පරිගණකතේ
වැඩසටහන්න කිහිපයක් තහෝ සමඟ සම්බන්නධ ී තිබිය හැකි ය.
• එකම සන්නිතේදන මොර්ගයක් තුල එකිතනකට සම්මිශ්‍රණය තනොී ස්වොධීනව දත්ත සම්තේෂණය කිරීම
බහුපථකරණය (Multiplexing) තලස හැඳින්නතේ.
6.8 අන්නතර්ජාලතේ ඇති ප්‍රවාහන නියමාවලින්නහි භූමිකාව ගතේෂණය කරයි.
ප්‍රවොහන ියමොවලි (Transport protocols)
• පරිශීලක දත්ත පණිවිඩ ියමොවලිය - UDP (User Datagram Protocol)
• සම්තේෂණ පොලන ියමොවලිය - TCP (Transmission Control Protocol)
පරිශීලක දත්ත පණිවිඩ ියමොවලිය - UDP (User Datagram Protocol)
• Connectionless protocol
• එනම් සම්බන්නධතොවයක් ඇති කර තනොතගන දත්ත යැීම සිදුකරයි. ලබන්නනොතේ පොර්ශවතයන්න දත්ත
ලැබුණු බව තහවුරු තනොකරයි.
• It is used for broadcast and multicast type of network transmission.
උදො :- DNS, SNMP, DHCP, VoIP

183. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 178
සම්තේෂණ පොලන ියමොවලිය - TCP (Transmission Control Protocol)
• Connection-oriented protocol
• එනම් සම්බන්නධතොවයක් ඇති කර තගන දත්ත යැීම සිදුකරයි. ලබන්නනොතේ පොර්ශවතයන්න දත්ත
ලැබුණු බව තහවුරු කරයි. (Acknowledgement)
උදො :- HTTP, HTTPS, FTP
TCP හො UDP අතර තවනස්කම්
• දත්ත වල තදෝෂ හඳුනොගැනීම් සහ ඒවො නැවත ිවැරදි කිරීම් TCP තුලින්න සිදුවන අතර UDP තුලින්න
මූලික දත්ත තදෝෂ පරීක්ෂොවක් සිදු වුවත් TCP තරම් තදෝෂ පරීක්ෂොවක් සිදු තනොතේ. එහිදී තදෝෂ
ිරොකරණයක් සිදු තනොතේ.
• TCP ඉහළ විශ්වොසනීයත්වයක් ඇති අතර UDP ඉහළ විශ්වොසනීයත්වයක් තනොමැති තේ.
• TCP තුලින්න දත්ත යැීතම්දී අනුපිළිතවලකට යවයි. එම ිසො එය මන්නදගොමී තේ. එතස්ම UDP තුලින්න
දත්ත ගමන්න කිරීතම්දී අනුපිළිතවලක් තනොමැතිව ගමන්න කරයි. එම ිසො එය තේගවත් තේ.
• TCP පැකට් එකක් බරින්න වැඩි වන අතර UDP පැකට් එකක් බරින්න අඩු තේ.
• TCP විකොශන කටයුතු සඳහො සහය තනොදක්වන අතර UDP විකොශන කටයුතු සඳහො සහය දක්වයි.
ඒකීය සම්පත් ිශ්චොයකය (Unified Resource Locator – URL)
• අන්නතර්ජොලතේ ඇති සම්පත් තවත ප්‍රතේශ ීමට භොවිතො කරන තවබ් ලිපින ඒකීය සම්පත් ිශ්චොයක
(Unified Resource Locator – URL) තලස හඳුන්නවයි.
• තමම සම්පත් තවබ් පිටුවක් කිසියම් ආකොරයක තගොනුවක් තලස හැඳින්නවිය හැක.
•
6.9අන්නතර්ජාලතේ ඇති තයදුම් කිහිපයක් ගතේෂණය කරයි.
වසම් නොමය (Domain Name)
• මිිසොට IP ලිපින මතක තබො ගැනීමට තනොහැක.
• ඒ ිසො IP ලිපින තවනුවට වසම් නොම (domain name) භොවිතො කරයි.
• තවබ් අඩවියක් සඳහො ලබො දී ඇති නොමය වසම් නොමය තලස හඳුන්නවයි.
• වසම් නොමයක් තකොටස් තදකකින්න යුක්ත තේ.
• ඒවො “වසම් නොමය ” සහ “වසම් වර්ගය ” තේ.
• තමහි වසම් නොමය තවබ් අඩවිය අයත් පුද්ගලයොතේ / ආයතනතේ කැමැත්ත පරිදි ලබොදිය හැකි වුවත්
වසම් වර්ගය හඳුන්නවොදී ඇති තර්ගුලොසිවලට අදොලව දිය යුතුය.

184. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 179
වසම් නොම ධූරොවලිය (Domain Name Hierachy)
• තවබ් අඩවි සඳහො ලබොතදන වසම් නොමයන්න ඉහළ
සිට පහලට ගමන්න කරන ආකෘතියක් ඇත.
වසම් නොම ධූරොවලිය
ඉහළ මට්ටතම් වසම (Top Level Domain – TLD)
• ඉහළ මට්ටතම් වසම් නොම ප්‍රධොන තකොටස් කිහිපයකට තබතද්.
1. මූලික මට්ටතම් වසම් නොම (Original TLD)
උදොහරණ .com , .net , .edu, .org , .mil , .gov , .biz අයත් තේ.
2. රටක් ිතයෝජනය කරන වසම් නොම (Country code TLD)
උදොහරණ .lk , .uk , .in , .ae , .af , .usa , .ca , …etc අයත් තේ.
3. ICANN-era generic top-level domains
උදොහරණ .apple , .app , .docs , .google , .info , .aero …ect
4. භූතගෝලීය ප්‍රතද්ශයක් ිතයෝජනය කරන වසම් නොම (Geographic TLD)
උදොහරණ .asia , .berlin , .nyc , .roma ,…etc
වසම් නොම පද්ධතිය (Domain Name System – DNS)
• පරිශීලකතයකුට තවබ් අඩවියකට පිවිසීමට නම්, එම තවබ් අඩවිය අඩංගු තවබ් සර්වරතේ IP ලිපිනය
තවබ් අතිරික්සුව තුලට ඇතුලත් කල යුතුය.
• නමුත් පරිශීලකතයකුට බිටු 32කින්න යුතු IP ලිපිනයක් මතක තබො ගැනීමට තනොහැක.
• ඒ ිසො IP ලිපින තවනුවට වසම් නොම භොවිතො තේ.
• එවිට වසම් නොම IP ලිපින බවට පරිවර්තනය කිරීම වසම් නොම පද්ධතිය මඟින්න සිදු කරයි.

185. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 180
වසම්නොම තස්වොදොයකයක් ක්‍රියොකරන්නතන්න තකතස් ද?(HOW DNS Work?)
• පරිශීලකයො www.Wikipedia,org යන තවබ් ලිපිනය තවබ් අතිරික්සුවට ඇතුලත් කරයි.
අිපොඨ තැන්නමොරු ියමොවලිය (Hyper Text Transfer Protocol – HTTP)
• ඔබ තවබ් පිටුවකට පිවිතසන සෑම විටම, ඔතබ් පරිගණකය අන්නතර්ජොලතේ තකොතැනක තහෝ ඇති
තවනත් පරිගණකයකින්න එම පිටුව බොගත කිරීම සඳහො අිපොඨ තැන්නමොරු ියමොවලිය (Hyper Text
Transfer Protocol – HTTP) භොවිතො කරයි.
• පරිශීලකයො තවබ් අතිරික්සුතේ URL එකක් ටයිප් කර තවබ් අඩවියට පිවිතස්. තමහි ඇති http යන
පදතයන්න Hyper Text Transfer Protocol භොවිතො කරන බව කිව හැක.
• ඉන්නපසු DNS තස්වොදොයකය මඟින්න URL ට අදොළ IP ලිපිනය තසොයො තද්.
• පරිශීලකයො ඉල්ලූ URL එකට අදොළ ධොරක පරිගණකතේ IP ලිපිනය බ්‍රේසරය හඳුනොත් පසු,
පරිගණකය විසින්න HTTP ඉල්ලීමක් (HTTP quest) යවයි.
• HTTP request එකක් තප්ලි තදකකින්න යුක්ත තේ:
GET /index.html/1.1
HOST: www.example.com
• පළමු වචනය HTTP verb: “GET” . සමහර අවස්ථොවලදී තපෝරම යවන විට තමය (“POST”) තලස
භොවිතො කරයි.
• ඊලග තකොටසින්න load කල යුතු path එක කියතේ: “/index.html”.
• අවසොන තකොටසින්න ියමොවලිය හො එහි තවළුම දිස්තේ. (Protocol and the version of the protocol):
“HTTP/1.1”.
• තදවන තප්ළිතයන්න ඉල්ලන ලද URL එතක් Domain name එක දිස්තේ.
• ධොරක පරිගණකයට HTTP ඉල්ලීම ලැබුණු පසු, අන්නතර්ගතය ප්‍රතිචොරයක් (HTTP response) තලස
එවයි.
• HTTP uses TCP/IP protocols
තස්වොතයෝජක - තස්වොදොයක ආකෘතිය (client-server model)
• තස්වොව ලබොගන්නනො පරිගණක තස්වොලොභී/තස්වොතයෝජක පරිගණක (client) වන අතර තස්වොවන්න
සපයන පරිගණක තස්වොදොයක පරිගණක (server) තේ.

186. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 181
• තස්වොදොයක වර්ග
❖ Web server
❖ Email server
❖ Proxy server
❖ DNS server
❖ Application server
❖ DHCP server
6.10 ජාල නිර්මිතය (Network Architecture) විස්තර කිරීම සඳහා තයාමු ආකෘති වල භූමිකාව
විමර්ශනය කරයි.
1. OSI (Open System Interconnection)
තමහිදී එක් පරිගණකයක සිට තවත් පරිගණකයකට දත්ත ගලො යොම සිදුවන්නතන්න ස්තර 07 ක් ඔස්තස්ය .
අයට
ලබන
පණිවිඩය
ලබන
යවනු
සිට
පරිගණකතේ
තයොමුකරන
දත්ත
කිවතහොත්
තමතස්
තවද
07 කට තබදො තපන්නවනු ලැතබ්.
• Application Layer
දත්ත යවනො විසින්න ලබන්නනො තවත තයොමුකරන දත්ත ඇතුලත් කිරීම , දත්ත තයොමු කිරීම ආදී කොර්යයන්න
ද දත්ත ලබන්නනො විසින්න එම ලැතබන දත්තය බලොගැනීම සඳහො භොවිතො කරනු ලබන Interface ලබොදීම .
)Telnet,DNS,POP3,HTTP,SMTP)
• Presentation Layer
දත්ත Format වලට මොරු කිරීම තමහිදී සිදුකරයි )MPEG , 3GP) ද Encrypt සහ Decrypt කිරීමද
සිදුකරයි .
• Session Layer
දත්ත සම්තේෂණ කොර්යය සඳහො තයොදොගන්නනො උපකරණ සම්බන්නධ කරගැනීම , දත්ත හුවමොරු
කරගන්නනො ක්‍රමතේද හඳුනො ගැනීම , දත්ත සම්තේෂණ ය කරමින්න තගොස් එය නැවතීම ආදී කොර්යයන්න
සිදුකරයි
• Transport Layer
ස්ථොන තදකක් අතර දත්ත හුවමොරුව සිදුකරන්නතන්න තමමගිි .තවද සම්තේෂණය කරන දත්ත
කළමනොකරණය,තදෝෂ හඳුනොතගන ිරවුල් කිරීම , ආදී කොර්යයන්න සිදුකරයි .TCP ( Transmission
Control Protocol ), UDP ( User Datagram Protocol )
• Network Layer
දත්ත සම්තේෂණය අදොළ මොර්ග හඳුනොගැනීම , සම්තේෂණය කරන ලිපිනයන්න හඳුනො ගැනීම , දත්ත
තගනයන විට තදබදයක් තනොමැති මොර්ග හඳුනොතගන ඒවොයින්න දත්ත තගනයොම සිදුකරයි

187. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 182
• Data Link Layer
යවන්නනොතේ අන්නතතේදී දත්ත Data Packet බවට තපරලීමත් ලබන්නනොතේ අන්නතතේදී ඒවො නැවත
Decoding කර බිටු බවට තපරලීමත් , සම්තේෂණ තදෝෂ සැකසීමත් වැි කොර්යයන්න සිදුකරයි
• Physical Layer
සම්තේෂණ මොධයක් හරහො දත්ත යැීම සිදුකරනු ලබයි
2. TCP/IP ( Transport Control Protocol )
o Application Layer
දත්ත යවන්නනො හො ලබන්නනො විසින්න භොවිතො කරන මෘදුකොංග තමම ස්තරයට අයත් තේ
• Transport Layer
විශ්වොසදොයිව දත්ත සම්තේෂණය කිරීමට අදොළ කොර්යයන්න තමම ස්තරයට අයත් තේ
• Internet Layer
දත්ත සම්තේෂණය කිරීමට අදොළ කොර්යයන්න තමම ස්තරය මහින්න සිදුකරනු ලැතබ්
• Network Interface
දත්ත සම්තේෂණයට අදොළ තභෞතික උපකරණ එකිතනක සම්බන්නධ ී දත්ත සම්තේෂණය කිරීම තමම
ස්තරයට අයත්තේ .
තස්වාදායක වර්ග :
- ජොලයකට සම්බන්නධ වන තස්වො ලොභිතයකු තවත විවධ තස්වොවන්න ලබොදීම සඳහො
තස්වො දොයක පරිගක තුල ස්ථොපිත කර ඇති මෘදුකොංග වර්ගයකි
1. Web Server
2. Mail Server
3. Proxy Server
4. Application Server
5. DNS Server (Domain Name Service)
6. DHCP Server (Dynamic Host Configuration Protocol)
6.11 අන්නතර්ජාලයට සම්බන්නධ කර ඇති උපාංගවල ආරක්ෂණය සඳහා සන්නනිතේදනතේ ඇති
ආරක්ෂක ආකාර විමර්ශනය කරයි.
ගුප්ත තක්තනය (Cryptography)
• ගුප්ත තක්තනය යනු තක්ත භොවිතතයන්න තතොරතුරු සහ සන්නිතේදනයන්න සුරක්ෂිත කිරීතම්
තොක්ෂණයකි. (Technique of securing information and communications through use of codes)
• එමඟින්න තතොරතුරු අවශය පුද්ගලයොට පමණක් එය තත්රුම් ගැනීමට හැකිය. තමමඟින්න තතොරතුරු
වලට අනවසරතයන්න පිවිසීම වලක්වනු ලැතබ්.

188. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 183
• ගුප්ත තක්තනතේ දී තතොරතුරු ආරක්ෂො කිරීම සඳහො භොවිතො කරන ශිල්ීය ක්‍රම ගණිතමය
සංකල්පවලින්න (mathematical concepts) ලබොතගන ඇත.
• එය විතක්තනය කිරීම අසීරු වන අයුරින්න පණිවිඩ පරිවර්තනය කිරීම සඳහො රීති පදනම් කරගත්
ගණනය කිරීම් ඇල්තගොරිතම (algorithms) තලස හැඳින්නතේ.
• තමම ඇල්තගොරිතම ගුප්ත තක්තන යතුරු (keys), ඩිජිටල් අත්සන්න කිරීම (digital signing),
අන්නතර්ජොලතේ තවබ් ගතේෂණය (web browsing) සහ තක්‍රඩිට් කෝ සහ තඩබිට් කෝ ගනුතදනු
(credit & debit card transactions) වැි රහසය ගනුතදනු ආරක්ෂො කිරීම සඳහො භොවිතො කරනු ලැතබ්.
ගුප්ත තක්තනය සිදු වන්නතන්න තකතස්ද ?
• තමහිදී සම්තේෂණය කරන දත්තය, සරල තපළ (plain text) තලස හඳුන්නවයි. එය යම්කිසි ක්‍රමතේදයක්
( අල්තගොරිතමයක් ) භොවිතො කර දත්ත කියවොගත තනොහැකි ආකොරයකට පරිවර්තනය කරයි. තමම
ක්‍රියොවලිය දත්ත තක්තනය (Data Encryption) තලස හඳුන්නවයි.) තක්තනය වූ දත්ත, තක්තික තපළ
(cypher text) තලස හඳුන්නවයි.
• ලබන්නනො විසින්න එම තක්තනය වූ දත්ත, නැවත කියවිය හැකි දත්ත බවට පරිවර්තනය කල යුතු තේ.
තමම ක්‍රියොවලිය දත්ත විතක්තනය (Data Decryption) තලස හඳුන්නවයි.
ගුප්ත තක්තන ආකොර
• සමමිතික යතුරු තක්තනය (Symmetric Key Encryption)
• තක්තනය කිරීම සහ විතක්තනය කිරීමට ති තපොදු යතුරක් (secret key) භොවිතො කරයි.
• සමමිතික යතුරු පද්ධති තේගවත් හො සරලය.
• නමුත් ගැටලුව වන්නතන්න යවන්නනො සහ ලබන්නනො තකතස් තහෝ ආරක්‍ෂිත ආකොරයකින්න යතුර හුවමොරු
කරගැනීමට සිදුීමයි.
අසමමිතික යතුරු තක්තනය (Asymmetric Key Encryption)
• තමහිදී දත්ත තක්තනය කිරීමට හො විතක්තනය කිරීමට එකිතනකට තවනස් යතුරු තදකක් භොවිත කරයි.
• එකිතනකට තවනස් යතුරු තදකක් වුවත්, තම්වො ගණිතමය වශතයන්න එකිතනකට සම්බන්නධ වන යතුරු
යුගලයකි.
• තක්තනය සඳහ තපොදු යතුරක් (public key) භොවිතො කරන අතර විතක්තනය සඳහො පුද්ගලික යතුරක්
(private key) භොවිතො කරයි.
• තමය තපොදු යතුරු තක්තනය (public key encryption) තලසද හඳුන්නවයි.
• තපොදු යතුර සෑම තකතනකුම දැන සිටියද, දත්තය විතක්තනය කල හැක්තක් අතප්ක්ෂිත ලබන්නනොට
පමණි. තහ්තුව, ඔහු පමණක් පුද්ගලික යතුර දන්නනො බැවිි.
• තමහිදී දත්ත යවන්නනො විසින්න ලබන්නනොතේ තපොදු යතුර භොවිතො කර දත්ත තක්තනය කල යුතුතේ.
• තමහිදී ලබන්නනොතේ තපොදු යතුර ප්‍රසිද්ිතේ භොවිතොවන යතුරක් වුවත්, ලබන්නනොතේ තපෞද්ගලික යතුර
දන්නතන්න දත්ත ලබන්නනො පමණි.

189. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 184
අංකිත අත්සන (Digital Signature)
• කිසියම් ලියවිල්ලක වලංගු බව හො සතයතොවය තහවුරු වන්නතන්න එම ලියවිල්ල ලියූ
පුද්ගලයොතේ අත්සන ඇත්නම් පමණි.
• අංකිත ලියවිල්ලක ද වලංගු බව හො සතයතොවය පිළිගත හැක්තක් එය එවූ පුද්ගලයොතේ
අනනයතොව තහවුරු කර ගැනීමට හැකි වුතවොත් පමණි.
• කිසියම් පොර්ශවයක් විසින්න එවන දත්තවල වලංගු බව හො සතයතොවය තහවුරු කර ගැනීම
සඳහො ක්‍රමතේදයක් අවශය වන අතර එය අංකිත අත්සන (Digital signature) තලස
හඳුන්නවයි.
අංකිත අත්සන තයොදන ආකොරය
• තමම අංකිත අත්සන තයොදන සෑම පුද්ගලතයකුටම තපොදු-පුද්ගලික යතුරු යුගලක් ඇත.
• සොමොනයතයන්න, තක්තනය / විතක්තනය සහ අත්සන්න කිරීම / සතයොපනය සඳහො භොවිත කරන යතුරු
යුගල එකිතනකට තවනස් තේ.
• ලියවිල්ලක් යවන විට අත්සන්න කිරීම සඳහො භොවිතො කරන පුද්ගලික යතුර (sender private key) ,
අත්සන්න යතුර (signature key) තලසත් ලබන්නනො විසින්න පියවිල්තල් වලංගුතොව පරික්ෂො කිරීමට භොවිතො
කරන යවන්නනොතේ තපොදු යතුර (sender public key) , සතයොපන යතුර (verification key) තලසත්
හැඳින්නතේ.
Hashing?
• පුද්ගලතයකු තවත් පුද්ගලතයකුට ලිපියක් යවනවො යැයි සිතමු.
• එම ලිපිය, වරකට තප්ලි කිහිපයක් පමණක් ඇති කුඩො තකොටස්වලට කඩනු ලැතබ්.
• එම තප්ලි කිසියම් තක්තයකට පරිවර්තනය වන අතර එම තක්තය නැවතත් කියවිය හැකි තප්ලි බවට
පත් කල තනොහැකිය තමම ක්‍රමතේදය පුරණය (Hashing / hashing function ) තලස හැඳින්නතේ.
• පුරණය මඟින්න ලැතබන ප්‍රතිදොනය “Message Digest/Hash value” තලස හැඳින්නතේ.
අංකිත අත්සන්න තයොදන ආකොරය
• අත්සන්න කරන පුද්ගලයො (signer) විසින්න hash ශ්‍රිතය මඟින්න hash value එකක් ජනනය කරයි.
• ඩිජිටල් අත්සන්න ිපදවන අත්සන්න ඇල්තගොරිතමයට hash value සහ signature key තදක ලබො තදනු
ලැතබ්. ඉන්නපසු ලබො දුන්න hash value එක මත, දත්තවලට අංකිත අත්සන එකතු කල පසුව තදකම
ලබන්නනො (verifier) තවත යවනු ලැතබ්.
• Verifier විසින්න සතයොපන ඇල්තගොරිතොමයට (verification algorithm) අංකිත අත්සන සහ සතයොපන
යතුර ඇතුලත් කරයි. සතයොපන ඇල්තගොරිතමය ප්‍රතිදොනය තලස යම් අගයක් ලබො තදයි.

190. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 185
• Hash value උත්පොදනය කිරීම සඳහො ලැබුණු දත්තමය verifier විසින්න එකම hash ශ්‍රිතයක් ක්‍රියොත්මක
කරයි.
• යවන ලද දත්ත සතයොපනය (Verification) කිරීම සඳහො, තමම උත්පොදනය කල hash අගය සහ
සතයොපන අල්තගොරිතමතේ ප්‍රතිදොනය සංසන්නදනය කරයි.
• එම අගයන්න සමොන නම්, අංකිත අත්සන වලංගු යැයි verifier තීරණය කරයි.
• අංකිත අත්සන ිර්මොණය කර ඇත්තත් අත්සන්න කරන්නනොතේ ‘පුද්ගලික’ යතුතරන්න වන අතර තවනත්
කිසිතවකුට තමම යතුර තිබිය තනොහැක.
තර්ජන (Threats)
• අිෂ්ට මෘදුකොංග (Malware) - හොිකර ක්‍රියොවන්න සිදුකිරීම සඳහො ිර්මොණය කරන ලද පරිගණක
වැඩසටහන්න අිෂ්ට මෘදුකොංග තලස හඳුන්නවයි.
• Viruses - ද්තේශ සහගත වැඩසටහනක් (malicious program) වන අතර අවිඥොිකව පරිගණකයට
ඇතුල් ී එහි ස්වයංක්‍රීයව ස්ථොපනය ී හොිකර කොර්යයන්න සිදුකරන පරිගණක වැඩසටහනකි.
• වවරසයක් මඟින්න කල හැකි හොිකර ක්‍රියොකොරකම් -
❖ මතක අවකොශය ලබො ගැනීම. (taking memory space)
❖ තක්‍රඩිට් කෝ විස්තර වැි පුද්ගලික තතොරතුරු තවත ප්‍රතේශ ීම.
❖ පරිශීලක තිරය මත අනවශය පණිවිඩ දැල්ීම.
❖ දත්ත විනොශ කිරීම.
❖ පරිගණක පද්ධතිය මන්නදගොමී කිරීම.(slow down)
• Trojans - පරිශීලකයන්න තනොමඟ යවමින්න පරිගණකය ආක්‍රමණය කරන හොිකර පරිගණක
වැඩසටහනකි. හොිකර තනොවන ආකොරතයන්න පැමිණ පරිගණකයට හොි පමුණුවන වැඩසටහනකි.
• තතු බෑම (Phishing) - විශ්වොසවන්නත පොර්ශවයක් තලස තපනී සිටිමින්න පරිශීලකයන්න සතු නොම, මුරපද,
ණයපත් දත්ත, ගිණුම් අංක වැි සංතේද දත්ත තසොරොගැනීම.
ගිි පවුර (firewall)
• අනවසර ප්‍රතේශවන්නනන්නතගන්න ජොලය ආරක්ෂො කර ගැනීමට භොවිතො වන උපොංගයක් තේ. (Prevent
unauthorized access)
• ගිිපවුරක් දෘඩොංග, මෘදුකොංග තහෝ තදකම විය හැකිය.
• එය විසින්න පැමිතණන සහ පිටතට යන ජොල ගමනොගමනය අධීක්ෂණය (monitor incoming and
outgoing network traffic) කරයි.
• ිශ්ිත ආරක්ෂක නීති මොලොවක් මත පදනම්ව ගමනොගමනයට ඉඩ දිය යුතුද නැද්ද යන්නන තීරණය
කරයි.(allow or block specific traffic based on a defined set of security rules)
ප්‍රති වවරස් මෘදුකොංග (Anti-virus software)
• හොිකර වවරස තසොයො ගැනීමට සහ එම වවරස මඟින්න සිදුකරන හොිකර ක්‍රියොවන්න ිතරෝධනය
කිරීම සඳහො ිර්මොණය කර ඇති මෘදුකොංගයකි.
උදො :-
❖ Kaspersky anti-virus SW
❖ MacAfee
❖ AVG
❖ Bitdefender
❖ Norton
අධයොපනය / දැනුවත් බව / තහොඳ පුරුදු
• හොිකර පරිගණක වැඩසටහන්න වලින්න සහ අනවසර ප්‍රතේශීම් වලින්න ආරක්ෂො ීම සඳහො
පරිශීලකයන්නහට මනො දැනුමක් තිබිය යුතුය.
• මුරපද තයදීතම්දී ආරක්‍ෂිත ශක්තිමත් මුරපද තයදීමට පුරුදු විය යුතුය.
• ප්‍රතිවවරස මෘදුකොංග දිනපතො යොවත්කොලින කල යුතුය.
• උපස්ථ තගොනු පවත්වොතගන යො යුතුය.

191. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 186
6.12 අන්නතර්ජාල තස්වය සපයන්නනන්නතේ භූමිකාව (Internet Service Provider / ISP)
• ISPs: අන්නතර්ජොල තස්වය සපයන්නතනෝ යනු අන්නතර්ජොල තස්වොවන්නට සම්බන්නධ ීමට පහසුකම් සලසන
ආයතනයකි. තමම අන්නතර්ජොල තස්වය සපයන්නනන්න විවිධ ආකොරතයන්න වර්ග කර දැක්විය හැකිය.
• අන්නතර්ජොලයට සම්බන්නධ ීමට ක්‍රම කිහිපයක් තිතබ්. තමම සම්බන්නධතො වර්ග පහත දැක්තේ.
❖ Dial-up
❖ ISDN
❖ DSL
❖ ADSL
❖ තක්බල් ටීී අන්නතර්ජොල සම්බන්නධතො
❖ චන්නිකො අන්නතර්ජොල සම්බන්නධතො
❖ රැහැන්න රහිත අන්නතර්ජොල සම්බන්නධතො
Dial-up connection
• පරිගණකය ඩයල්-අප් සම්බන්නධතොවය හරහො අන්නතර්ජොලයට සම්බන්නධ කිරීම සඳහො දුරකථන
මොර්ගයක් භොවිතො කරයි.
• ඩයල්-අප් සම්බන්නධතොවය සැකසීමට තමොඩමයක් (MODEM / Modulator-Demodulator) අවශය
තේ. තමම තමොඩමය පරිගණකය සහ දුරකථන මොර්ගය අතර අතුරු මුහුණතක් තලස ක්‍රියො කරයි.
DSL-Digital
Subscriber Line
සංඛ්‍යොංක සංග්‍රොහක
සම්බන්නධතොව
• DSL යනු තබ්‍රෝ්බෑන්න් සම්බන්නධතොවතේ ආකොරයකි.
• එය සොමොනය දුරකථන මොර්ග හරහො වඩො තේගවත් සම්බන්නධතොවයක් සපයයි.
• තමන්න තනොව අන්නතර්ජොල සම්බන්නධතොව බිඳතනොවැටී, දුරකථන ඇමතුම් ලබොගත හැකිය.
• Several versions of DSL technique available today
❖ අසමමිතික සංඛ්‍යොංක සංග්‍රොහක සම්බන්නධතොවය - Asymmetric DSL (ADSL)
❖ සමමිතික සංඛ්‍යොංක සංග්‍රොහක සම්බන්නධතොවය - Symmetric DSL (SDSL)
❖ High bit-rate DSL (HDSL)
❖ Rate adaptive DSL (RDSL)
ISPs
ප්‍රතේශ සැපයුම්කරු
(Access Providers)
තැපැල් සැපයුම්කරු
(Mailbox Providers
සත්කොරක
සැපයුම්කරු
(Hosting ISPs)
අතතය සැපයුම්කරු
(Vitual ISps)
Free ISPs

192. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 187
අසමමිතික සංඛ්‍යොංක සංග්‍රොහක සම්බන්නධතොවය - Asymmetric DSL (ADSL)
• තමය වඩොත් ජනප්‍රිය DSL සම්බන්නධතොවයයි.
• තබොතහෝ අය උඩුගත කරනවොට වඩො වැඩි තතොරතුරු බොගත කරති. තම් ිසො, අසමමිතික
සම්බන්නධතොවයකට වඩො පහල කලොප පළල සහ අඩු උඩු කලොප පළලක් ඇත. (more downstream
bandwidth and less upstream bandwidth)
• ලොභදොයි තේ.
තපෞද්ගලික IP තයොමු භොවිත කරන ගෘහස්ථ ස්ථොනීය ජොල
• තපොදු IP ලිපිනයක් යනු අන්නතර්ජොල හරහො ප්‍රතේශ විය හැකි IP ලිපිනයකි.
• පුද්ගලික IP ලිපිනය, පුද්ගලික අවකොශය තුල ඇති පරිගණක, අන්නතර් ජොලයට තකලින්නම ිරොවරණය
ීමට ඉඩ තනොදී අන්නතර්ජොලය භොවිතයට ඉඩ සලසයි.
• උදොහරණයක් තලස, ඔතබ් ිවස තුල පරිගණක කිහිපයක් තිතබ් නම්, ඔතබ් ිවස තුල ඇති සෑම
පරිගණකයක් සඳහොම පුද්ගලික IP ලිපින භොවිතො කිරීමට ඔබට අවශය විය හැක.
• තමම තත්වය තුල, ඔතබ් රවුටරයට තපොදු IP ලිපිනය ලැතබන අතර, ඔතබ් රවුටරයට සම්බන්නධ කර
ඇති සෑම පරිගණක, ටැබ්ලට් සහ ස්මොට්ත ෝන්න (රැහැන්න තහෝ වයි යි හරහො) ඔතබ් රවුටරතයන්න DHCP
තප්‍රොතටෝතකෝලය හරහො පුද්ගලික IP ලිපිනයක් ලබො ගනී.
ජොල ලිපි තයොමු පරිවර්තනය (Network Address Translation)
• අන්නතර්ජොලයට ප්‍රතේශ ීම සඳහො තපොදු IP ලිපිනයක් අවශය තේ.
• නමුත් පුද්ගලික ජොලයක, පුද්ගලික IP ලිපිනයක් භොවිත තේ. එවිට පුද්ගලික ජොලතේ සියලු පරිගණක
අන්නතර්ජොලයට ප්‍රතේශ වන්නතන්න තකතස්ද ?
• NAT හි අදහස් වන්නතන්න එක් තපොදු ලිපියක් හරහො බහු උපොංගවලට අන්නතර්ජොලයට පිවිසීමට ඉඩ දීමයි.
• තම් සඳහො පුද්ගලික IP ලිපිනය තපොදු IP ලිපිනයකට පරිවර්තනය කිරීම අවශය තේ.
• ජොල ලිපින පරිවර්තනය (NAT) යනු local hosts සඳහො අන්නතර්ජොල ප්‍රතේශය ලබො දීම සඳහො
තපෞද්ගලික IP ලිපින එකක් තහෝ වැඩි ගණනක් තපොදු IP ලිපිනයකට තහෝ වැඩි ගණනකට
පරිවර්තනය කරන ක්‍රියොවලියකි.
• NAT සොමොනයතයන්න ක්‍රියොත්මක වන්නතන්න රවුටරය තහෝ යර්තවෝලය මතය.
NAT හි වොසි
• NAT විසින්න ිතයොනුකූලව ලියොපදිංි කරන ලද IP ලිපින සංරක්ෂණය (conserve IP addresses)
කරයි.
• IP ලිපින පිටතට ිරොවරණය තනොීම ිසො පුද්ගලිකත්වය ආරක්ෂො තේ. It provides privacy as the
device IP address, sending and receiving the traffic , will be hidden.
Proxy server (ිතයෝජන තස්වොදොයකය)
• ිතයෝජන තස්වොදොයකයො යනු තස්වොලොභියො සහ අන්නතර්ජොලය අතර අතරමැදි තස්වදොයකයකි.
• ිතයෝජන තස්වොදොයකයන්න පහත සඳහන්න මූලික කොර්යයන්න ඉටුකරයි.
❖ Firewall and network data filtering.
❖ Improve security and privacy.
❖ Network connection sharing.
❖ Data caching.

193. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 188
ජාල සටහන්න නිර්මාණය කිරීම
(මුලොශ්‍රය -: අජිත් පිරිස් මහතොතේ ලිපියකිි.)

194. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 189
මුලොශ්‍රය -: අජිත් පිරිස් මහතොතේ ලිපියකිි.
Desktop පරිගණකයක් රැහැන්න මොධය භොවිතො කරමින්න අන්නතර්ජොලයට සම්බන්නධ කිරීම

195. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 190
රැහැන්න රහිත මොධය භොවිතො කරමින්න උකුල් පරිගණකයක් අන්නතර්ජොලයට සම්බන්නධ කිරීම
ිවතස් ඇති තම්ස පරිගණකයක් , උකුල් පරිගණකයක් , ජංගම දුරකතනයක් අන්නතර්ජොලය ඔස්තස්
සම්බන්නධ කරන ආකොරය

196. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 191
රැහැන්න මොධය භොවිතො කරමින්න තස්වො සපයන ආයතනයක් (ISP) හරහො දුරකතනයක්, අන්නතර්ජොල
පහසුකම ලබො ගැනීම
1. චන්නිකො රූපවොහිනී චැනල් සම්බන්නධතොවයක් ලබො ගැනීම සදහො රූප සටහන
2. රැහැන්න සහිත උපක්‍රමයක් භොවිතො කරමින්න පරිගණක 4කින්න සමන්නවිත වළල්ලක ආකොරයට සකස් කල
පරිගණක ජොලයක් , ජොල මුද්‍රකයක් සහ අන්නතර්ජොල සම්බන්නධතොවයක් ිරුපනය කරන්නන

197. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 192
3. බස් ස්ථලය යටතත් ිර්මොණය කර ඇති පරිගණක 04කින්න යුත් ජොලයක් අන්නතර්ජොලය හො මුද්‍රකයක්
සම්බන්නධ කිරීම

198. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 193
මුලොශ්‍රය -: අජිත් පිරිස් මහතොතේ ලිපියකිි.
4. එක් පරිගණකයක් තයොදො ගිමින්න www.doenets.lk තවබ් අඩවිය තවත පිවිසීම

199. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 194
5. ස්ථොනීය ප්‍රතද්ශ ජොලයක තවබ් තස්වොදොයකයක් පිහිටුවො ගැනීම
6. අන්නතර්ජොලය තුල තවබ් තස්වොදොයකයක් ස්ථොපනය කිරීම
7. Mail server ප්‍රොතයෝගික භොවිතය

200. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 195
ිතයෝජන අනුග්‍රොහක භොවිතය (Proxy server )
• අන්නතර්ජොලතේ අපතේ හැසිරීම තල්ඛ්‍ණගත කල හැකිය
• තසවුම් යන්නර සදහො අවශය තතොරතුරු සැපයීම
• ජොලය තුල ඇති පරිගණකවල ආරක්ෂොව සදහො තතොරතුරු රැස් කිරීම
• අන්නතර්ජොලය තුල විවිධ ප්‍රතේශයන්න පොලනය කිරීම
8. බස් ස්ථලයක ිතයෝජිත අනුග්‍රොහකයක් ස්ථොපිත කිරීම
9. අන්නතර්ජොලය තුල ිතයෝජන අනුග්‍රොහකයක් ස්ථොපනය

201. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 196
10. විෂය නොම අනුග්‍රොහක - Domain name server
DNS යනු පරිගනක ජොලය තුල ස්ථොපනය කර ඇති තවත් තස්වොදොයක පරිගනකයක් (server) තුල
ක්‍රියොත්මක වන පරිගනක වැඩසටහනකි. තමමගින්න අප විසින්න ලබොතදන Domain Name එක IP
ලිපිනයක් බවට පරිවර්ථනය කරනු ලබයි.
www.google .com ලිපිනය DNS මගින්න භොවිතො වන අයුරු
11. පරිගණකයක් අන්නතර්ජොලයට සම්බන්නධ කිරීම , web අඩවියකට පිවිසීම යන ක්‍රියොකොරකම් ඉටු
කරගැනීම සදහො අවශය වන උපොංග ඇතුලත් වන පරිදි ජොල සටහනක් අදින්නන

202. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 197
12. පොසලක පරිගණක ජොලයක සිසුන්නතේ අන්නතර්ජොල හැසිරීම් ිරීක්ෂණය කිරීමට සුදුසුවන ආකොරයට
ජොලයක් ිර්මොණය කරන්නන
13. පොසල් පරිගණක ජොලයක සිට Facebook අඩවියට ඇතුල් ීම වැලැක්ීම සඳහො ඇතුල්ීම වැලැක්ීම
පරිදි පොලනය කළහැකි ජොලයක සටහනක් අදින්නන

203. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 198
නිපුණතාවය 7 : පද්වධති සංකල්පය ගතේෂණය කර තතාරතුරු පද්වධතියක් සංවර්ධනය කිරීමට
පද්වධති විශ්තල්ෂණ හා නිර්මාණ ක්‍රමතේදය භාවිතා කරයි.
7.1 පද්වධතියක ගතිලක්‍ෂණ ගතේෂණය කරයි.
7.1.1 පද්ධතියක් යනු කුමක්ද?
පද්ධතියක් යනු ඒකොයන අරමුණක් සොක්ෂොත් කර ගැනීම සදහො අන්නතර් ක්‍රියොකරීත්වතයන්න
යුක්තව සොමුහිකව ක්‍රියො කරන්නනොවූ සම්පත් සමුහයකි. තමම අර්ථදැක්ීම වඩොත් පැහැදිලි කර ගැනීමට
අප ඉතො සරල උදොහරණයක් සලකො බැලිය හැක. මොනව ආහොර ජීර්ණ පද්ධතිය විවිධ තකොටස් වලින්න
සමන්නවිත තේ. එහි ප්‍රධොන අරමුණ වන්නතන්න මුඛ්‍තයන්න ඇතුළු කරන ආහොර ද්‍රවය ිසි පරිදි ජීර්ණය තකොට
ශරීරයට අවශය තපෝෂය පදොර්ථ අවතශෝෂණය තකොට ඉතිරි ජීර්ණය වූ ආහොර තකොටස් ශරීරතයන්න බැහැර
කිරීමයි. තමම අරමුණ සොක්ෂොත් කරගැනීම සදහො විවිධ වූ ඉන්නීය තකොටස් මනොව සංවිධොනය ී ිසි
ක්‍රියොකොරීත්වතයන්න ිබදව තයදී සිටි. එතස්ම සෑම ඉන්නියක්ම ආහොර ජීර්ණ ක්‍රියොවලියට සම්බන්නධ
කිසියම් වූ කෘතයයක් අතනකුත් ඉන්නියන්න හො අන්නතර්ක්‍රියො කරමින්න ඉටු කරන අතර තමකී එක් ඉන්නීයක
අක්‍රිය භොවය සමස්ත අහොර ජීර්ණ ක්‍රියොවලියටම බලපොනු ඇත.
පද්වධතියක සීමාව.
සෑම පද්ධතියකටම සීමොවක් පවතින අතර එය හදුනො ගනු ලබන්නතන්න අදොළ පද්ධතිතේ සංඝටක හො එම
සංඝටකවලට අයත් තනොවන ඒවො තවන්නකර හදුනො ගැනීතමි. තම් සදහො අප සරල උදොහරණයක් තයොදො
ගිමු.
පද්ධතියක ක්‍රියොකොරීත්වය
පද්ධතියක ක්‍රියොකොරීත්වය පහත පරිදි ප්‍රධොන තකොටස් තුනකට තවන්නකර ගැනීමට හැකිය.
Input
ආදොනය
Output
ප්‍රතිදොනය
Process
ක්‍රියොවලිය/සැකසුම

204. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 199
පද්ධතියක් තුළට යමක් ඇතුළත් කිරීම ආදොන වන අතර ඒවො කිසියම් ක්‍රමතේදයක් ඔස්තස්
සැකසීමට භොජනය කිරීම ක්‍රියොවලිය තලසද එහි අවසොනතේ ලැතබන ප්‍රතිඵලය ප්‍රතිදොනය තලසද
හැදින්නතවයි. ආදොන හො ප්‍රතිදොන යන අවස්ථො තදක තුළින්න පද්ධතිය බොහිර තලෝකය හො සම්බන්නධ තේ.
7.1.2 පද්ධති වර්ීකරණය
මිිසොතේ මැදිහත්ීම මත ිර්මොණය වන පද්ධති තමන්නම මිිසොතේ මැදිහත්ීමකින්න තතොරව
ස්වභොවිකව ිර්මොණය ී ඇති පද්ධතිද අපට හමුවන අතර ඒවො පහත අයුරින්න තබදො දැක්ීමට පුළුවන.
විවෘත හො සංවෘත පද්ධති.
විවෘත පද්වධති. (Open System)
ආදොන ලබො ගැනීම හො ප්‍රතිදොන ලබොදීම බොහිර පරිසරය හො සම්බන්නධ ී සිදුකරයි නම් එවැි
පද්ධති විවෘත පද්ධති තලස හදුන්නවයි. උදො : මිිසො බොහිර පරිසරය සමග ඇස,කන,නොසය,දිව,ශරීරය
ආදී ඉන්නියන්න උපතයෝී කරතගන සම්බන්නධතො පවත්වයි.
සංවෘත පද්වධති (Closed System)
ආදොන ලබොගැනීමක් තහෝ ප්‍රතිදොන ලබොදීමක් බොහිර පරිසරය සමග සිදු තනොකරන පද්ධති
තමනමින්න හදුන්නවයි.
උදො : රුිර සංසරණ පද්ධතිය
ස්වභොවික පද්ධති (Natural System)
ස්වභොවිකව ිර්මොණය ී ඇති පද්ධති තමයට අයත් වන අතර ස්වභොවික වෘක්‍ෂලතො,ගංගො ඇළ
තදොළ, මිිස් ශරීරය ආදිය උදොහරණ වශතයන්න සැළකිය හැක.
කෘතීම පද්ධති. (Man Made System)
මිිසොතේ මැදිහත්ීම මත ිර්මොණය ී ඇති පද්ධති තමනමින්න හදුන්නවන අතර පරිගණක
පද්ධති, විදුලි සංතද්ශ පද්ධති ආදිය උදොහරණ වශතයන්න සැළකිය හැක.
සජීී හො තභෞතික පද්ධති (Living and Physical System)
තමය ස්වභොවික පද්ධති යටතත්ම පවතින පද්ධති විශ්තශයක් තලස ගත හැක.ස්වභොවික පද්ධති
යටතත් ඇති ජීී වස්තූන්න,පරිසර පද්ධති සහ ඒවො අතර සම්බන්නදතොවය තමයින්න පිලිබිබු කරයි.තමවැි
පද්ධතියක් තුල ප්‍රධොන තලසම ශක්තිය තබදී යමක් සිදුතේ.එය පද්ධතිතේ සහ පරිසරතේ සමතුලිතතොවට
මනො තස් පිටිවහලක් තේ.
තභෞතික පද්ධතියක් යනු පරිසරතේ ස්පර්ශ කල හැකි තොත්වික පද්ධතීන්න තේ. තමම පද්ධති ගණයට
ස්වභොවිකව පවතින තභෞතික පද්ධති තමන්නම මිිසො විසින්න සොදන ලද පද්ධතීන්න ද අයත් තේ.එතමන්නම
තමම පද්ධති තවනස් කල හැකි පද්ධති සහ තවනස් කල තනොහැකි පද්ධති තලස ද තවන්න කල හැක.
ස්වභොවික තභෞතික පද්ධති වලට උදොහරණ තලස තසෞරග්‍රහ මේඩලය, සතුන්නතේ ආහොර ජීර්ණ
පද්ධතිය වැි තද් ගත හැක. මිිසො විසින්න සොදන ලද තභෞතික පද්ධතීන්න තලස යොන්නත්‍රික පද්ධති(තමෝටර්
රථ,යන්නර සුර වැි දෑ), විදුත් පද්ධති(පරිගණක) සහ ප්‍රකොශ පද්ධති (කැමරො) ගත හැක.තමයට
අමතරව තව තබොතහෝ පද්ධති තමම ගණයට වැතට්.තම්වතේ සියලුම තකොටස් මිිසො විසින්න සොදන ලද
තභෞතික,ස්පර්ශ කල හැකි තකොටස් තේ.

205. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 200
7.2 මිනිසා විසින්න නිර්මාණය කරන ලද විවිධ වර්ගතේ පද්වධති, ඒවාතේ අරමුණු හා ක්‍රියාකාරීත්වය
අනුව සංසන්නදනය කර තවනස හදුනා ගැනීම.
7.2.1 තතොරතුරු පද්ධති
මූලික වශතයන්න ගත් කල තතොරතුරු පද්ධතියක් යනු මිිසුන්න,ක්‍රියොකොරකම් සහ තොක්ෂණතේ එකතුවකි.
තමමගින්න තතොරතුරු එක්රැස් කිරීම තහෝ නැවත
ලබො ගැනීම, සැකසීම, ගබඩො කිරීම හො තබදො
හැරීම යන කොර්යයන්න සිදුකර මිිසොතේ එදිතනදො
සිදුවන සියලු කටයුතු සිදුකර ගැනීම සදහො දොයක
තේ. තතොරතුරු පද්ධතියක් අපට ප්‍රධොන වශතයන්න
තකොටස් තදකකට තබදො දැක්විය හැකිය.
එනම් පරිගණක පොදක වූ තතොරතුරු පද්ධති
(තටලර් යන්නර ආදී ) සහ පරිගණක තොක්ෂණය
පොදක තනොවන තතොරතුරු පද්ධති (ජීී හො
තභෞතික පද්ධති) තලසයි.
තතොරතුරු පද්ධති සදහො උදොහරණ
සුපිරි තවළදසැලක බිල්පත් ිකුත් කිරීතම්
පද්ධතියක්
බැංකුවක/ මූලය සමොගමක ගිණුම් හිමියන්නතේ
මූලය දත්ත පවත්වොතගන යන පද්ධතියක්
1. පරිගණක තොක්ෂණය මත පදනම් තනොවූ
තතොරතුරු පද්ධතීන්න (Information systems not
based on computer technology)
පරිගණක මෘදුකොංග තහෝ දෘඩොංග වැි
තොක්ෂණික තමවලම් භොවිතතයන්න තතොරව ිර්මොණය වූ පද්ධතීන්න තමම වර්ගයට අයත් තේ. තබොතහෝ
විට තම්වො ස්වභොවික ජීී පද්ධතීන්න තහෝ තභෞතික පද්ධතීන්න තේ.
උදො :- මොනව ස්නොයු පද්ධතිය, පරිසර පද්ධති
පරිගණකගත තතොරතුරු පද්ධතියක පවත්නො අංග පහත සදහන්න පරිදි දැක්විය හැක.
 දෘඩොංග (Hardware)
 මෘදුකොංග (Software)
 ක්‍රියොකරුවන්න (Operators)
 දත්ත (Data)
 කොර්ය පටිපොටි (Procedures)
2. පරිගණක තාක්ෂණය මත පදනම් වූ තතාරතුරු පද්වධතීන්න (Information systems based on
computer technology)
කෘතීම පද්ධතියක් වන තමය,පරිගණක මෘදුකොංග හො දෘඩොංග භොවිතතයන්න ිර්මොණය කරනු
ලබන අතර තම්වො සැලසුම් කිරීම (Planning), පොලනය කිරීම (Controlling), සමොතයෝජනය කිරීම
(Coordination) සහ තතොරතුරු පද්ධතීන්න මගින්න වැදගත් තීරන ගැනීම (Decision making) සිදු කරනු
ලබයි.
උදො :- ස්වයංක්‍රීය තටලර් යන්නරය (Automated Teller Machine)
තතාරතුරු පද්වධතියක ලක්ෂණ (Characteristics of an Information System)
• ඕනෑම තතොරතුරු පද්ධතියක් සඳහො ආදොන හො ප්‍රතිදොන තතොරතුරු ඇත.

206. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 201
• අදොන දත්ත තතොරතුරු බවට සංවිධනය කිරීතම් හැකියොව ඇත.
• තතොරතුරු විශ්තල්ෂණය (Information Analysis ) කර ඒ මගින්න දැනුම (Knowledge) උකහො
ගැනීතම් හැකියොව පවතී.
• පහසුතවන්න ප්‍රතේශ ීතම් හැකියොව (Accessibility) – පරිශීලනය කරන්නනන්න හට පහසුතවන්න
ප්‍රතේශනය ීතම් හැකියොව තහොඳ තතොරතුරු පද්දතියක ලක්ෂණයකි.
• ිරවදයතොවය (Accuracy) – තතොරතුරු සකස්කිරීතම්දී හො ඒවො ඉදිරිපත් කිරීතම්දී ිවැරදි බව
වැදගත් තේ. ිරවදයතොවතයන්න අඩු තතොරතුරු මගින්න තීරන ගැනීතම්දී ගැටළු මතුතේ.
• සරල බව (Simplicity) – මිිසොතේ කටයුතු පහසුකර ගැනීම සඳහො ිර්මොණය කර ඇති
බැවින්න තම්වො සරල විය යුතුයි.
• සුරක්ෂිතභොවය (Secure) – වැදගත් තතොරතුරු වලින්න යුක්ත ිසො තම්වතේ ආදොන හො
තමතහයුම් කටයුතු සිදු කිරීමට බලයලත් පරිශීලකයින්න (Authorized users) අවශය තේ.
තතාරතුරු පද්වධති වර්ග (Information System Types)
පරිගණක තොක්ෂණය උපතයෝී කර තනොගන්නනො තතොරතුරු පද්ධති භොවිතතේදී ඇතිවන ගැටළු
ිරොකරණය කරගැනීම සඳහො මිිසො විසින්න පරිගණක තොක්ෂණය තයොදොගන්නනො තතොරතුරු පද්ධති
ිර්මොණය කරනු ලබයි. තමම තතොරතුරු පද්ධති ිපදීතම්දී සෑම විටම එක්තරො අරමුණක් තහෝ
අවශයතොවක් ඉටුකර ගැනීම සඳහො අවධොනය තයොමු කර ඇත. ඒ අතරින්න පුද්ගල සම්බන්නදතොවකින්න
තතොරව ක්‍රියොත්මක ීම සඳහො ස්වයංක්‍රීය තතොරතුරු පද්ධති ිපදවො තිතබ්.
පහත දැක්තවනුතේ මිිසො විසින්න ිපදවො ඇති තතොරතුරු පද්ධති වර්ග කිහිපයකි.
➢ කොර්යොල ස්වයංකරණ පද්ධති (Office Automated Systems)
➢ ගනුතදනු සැකසුම් පද්ධති. (Transaction Processing Systems)
➢ කළමනොකරණ සහයක පද්ධති
 කළමනොකරණ තතොරතුරු පද්ධති (Management Information Systems)
 තීරණ සහොය පද්ධති (Decision Support Systems)
 විධොයක සහොය පද්ධති (Executive Support Systems)
➢ භූතගෝලීය තතොරතුරු පද්ධති (Geographical Information Systems)
➢ දැනුම් කළමනොකරණ පද්ධති (Knowledge Management Systems)
➢ අන්නතර්ගත කළමනොකරණ පද්ධති (Content management Systems)
➢ වයවසොය සම්පත් සැලසුම් පද්ධති (Enterprise Resource Planning Systems)
➢ සුහුරු පද්ධති (Smart Systems)
කාර්යාලීය ස්වයංක්‍රියකරණ පද්වධති
තමයින්න සිදුවන්නතන්න අංකිත ආකොරයට ිර්මොණය කර ගත් ,එක්රැස් කරගත්, සමොතලෝචනය කළ
හො ගබඩො කරගනු ලැබූ ආයතික දත්තයන්න කිසියම් කොර්යයක් සඳහො යම්කිසි අරමුණක් මුදුන්න පමුණුවො
ගැනීමට උපතයෝී කර ගැනීමයි.

207. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 202
පැරණී ආයතන පද්ධතීන්න ගත්විට ඒවොතේ ප්‍රධොනම කොර්යභොරය ඉටුකර ඇත්තත් යතුරු
ලියනය,තරෝිතයෝ යන්නරය සහො ඡොයො පිටපත් යන්නරය වැි තද්වල්. නමුත් අද තවනතකොට කොර්යොල
පද්ධති වල තිකරම වතේ භොවිතො කරන්නතන්න පහසු මෘදුකොංග (Word processing), විදුත් තැපෑල (E-
mail) හො ස්වර තැපෑල (Voice mail) ආදියයි. තමවන්න තද් භොවිතය ිසො පද්ධතියක අඩංගු තතොරතුරු
ආකෘති ආකොරයට පරිවර්තනය කරලො සන්නිතේදනය කිරීතම් හැකියොව අද වන විට වර්ධනය ී ඇත.
ගණුතදනු සැකසුම් පද්වධති
අපි තතොරතුරු තොක්ෂණතේදී ගණුතදනුවක් වශතයන්න සලකන්නතන්න දත්ත සමුදොයක් තතොරතුරු
පද්ධතියක් සමඟ බොහිරව තහෝ අභයන්නතරව සිදුවන සන්නිතේදනයකදී අනුක්‍රමික වශතයන්න හුවමොරු වන
වැඩ ඒකකයන්න
උදො :- බැංකු කටයුතු
තම් අයුරින්න ගණුතදනු සැකසීමක් සිදුකරනු ලබන්නතන්න පරිගණක පද්ධතියට අදොල පරිගණක දත්ත
ගබඩොවක් තහෝ තගොනු ගබඩොවක් ආශ්‍රතයන්නය. එතමන්නම ගණුතදනු සකස්කිරිම් පද්ධතීන්න සුවිතශ්ෂි
ක්‍රියොකොරකම් සමගින්න තගොඩ නැී ඇත.
1.පරමොණුකතොවය (Atomicity) - තමහිදී ගණුතදනු සකස් කිරීමකදී එය සම්පූර්ණතයන්න සිදුීම
තහෝ සිදු තනොීමට වග බලොගනී.
2. සංස්ීතික (Consistency) - තමමගින්න ගණුතදනුතේ ිවැරදිභොවය තහවුරු විය යුතුය.
3. හුදකලොබව (Isolation) - තමහිදී ගණුතදනු 2ක් එකපොර සිදු තනොතවන්නන වගබලො ගැනීමක් සිදු
තේ.එකම අවස්ථොවක සිදුවුවත් එක් එක් ගණුතදනුව යම් කිසි ගණුතදනුවකට තපර තහෝ පසුව සිදු
තේ.
4. කල්පැවත්ම (Durability) - එක් ගණුතදනුවක් සොර්ථකව සම්පූර්ණ වූ විට එය නැවත
ඇණහිටීමකට පත් තනොීමට තමමගින්න වග බලො ගනී.
ගණුතදනු සකස්කිරීම් පද්වධතිතේ විතශ්ෂාංග
1. ඉක්මන්න ප්‍රතිචොරය - පොරිතභෝගිකයන්න දිගුකොලයක් රඳවො තනොගැනීම.
2. විශ්වොසනීයත්වය - ගණුතදනුකරුවන්න පද්ධති සමඟ සිදුකරන ගණුතදනු වලදී වැරදීම් අතප්ක්ෂො
තනොකරයි.ඒ වතේම තම්වො පද්ධති ආරක්ෂක සංවිධොනයකින්නද ආපදො පිළියම් ඒකක වලින්නද
සමන්නවිත විය යුතුය.
3. ස්ීරබව - සෑම ගණුතදනුවක්ම පුද්ගලයො තහෝ තරොතිරම තීරණය කිරීමකින්න තතොරව
එකොතමන්න කටයුතු කළ යුතුය.
4. පොලිතබව - සංවිධොනය වූ කොර්යයන්න සඳහො සහතයෝගය දැක්ීමට පොලනයකින්න යුක්තව සකස්
ී ඇත.
කළමනාකරණ සහාය පද්වධති (Management Support Systems – MSS)
තම් යටතත් ප්‍රධොන තකොටස් තුනක් පිළිබදව සොකච්ඡො තේ.
1.කළමනොකරන තතොරතුරු පද්ධති (Management Information Systems – MIS)
2.තීරණ සහොය පද්ධති (Decision Support Systems – DSS)
3.විධොයක සහොය පද්ධතී (Executive Support Systems –MSS)
කළමණාකරන තතාරතුරු පද්වධතී
(Management Information Systems – MIS)
කළමණොකරන තතොරතුරු පද්ධතියක් මගින්න ආයතනයකට අවශය දත්ත (උදො :- තස්වක වැටුප්,
වියදම්, ආදොයම් සහො විකුණුම් යනොදියයි.) දත්ත සමුදොයක එතහම නැත්නම් Database එකක සකස්
කිරීම සිදුකළ හැකි අතර තම් අයුරින්න දත්ත සකස්කර කළමණොකරන කටයුතුවලට අවශය තතොරතුරු
ප්‍රතිදොනය කර ලබො ගන්නනො තතොරතුරු ආයතනයක කළමණොකරුවකුට තමන්නතේ ආයතනතේ ප්‍රගතිය,
ඒ වතේම පසුබෑම් වතේ තද්වල් ගැන දැනුම ලබොගැනීමට තබතහවින්න වැදගත් තවයි.
තම්වො තතොරතුරු මත පදනම් ී ඇති ිසො අවශය තීරණ ගතහැකි අතර තමවැි කළමණොකරන
තතොරතුරුවලට ආයතනතේ වොර්ෂික තවළදොම් රටොව, වියදම් හො ආදොයම් විස්තර, නව තස්වක වැටුප්
වැඩිීතම් රටොව වැි තද් සැළකිය හැකිය.

208. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 203
තීරණ සහායක පද්වධතී (Decision Support Systems – DSS)
තීරණ සහොයක පද්ධතිය ඔවුන්නතේම තීරණ ලබො දීමක් සිදු තනොකරන අතර ඒ තවනුවට
සිදුවන්නතන්න ආයතනයක කළමණොකරුතවකුට බුද්ිමය තීරණ ගන්නන ඒ අවශය උදේ උපකොර ලබොතදන
එකයි. එතමන්නම තමහිදී උපකොර කරන්නතන්න හැම විටම තීරණ තවනස් කිරීමට තනොවන අතර උිත
අවස්ථොතේදී ිවරදි තීරණ ගැනීමටය..
විධායක සහාය පද්වධතී (Executive Support Systems –MSS)
විධොයක සහොය පද්ධතියක් යනු කිසියම් සංවිධොනයක දත්ත ඵලදොයී තලස සොරොංශ ගත කිරීම
සඳහො ඉඩ ප්‍රස්ථොව සලසන වොර්තොකරන තමවලමකි. තමම වොර්තො සොමොනයතයන්න විධොයක මට්ටතම්
පොලකයන්න විසින්න ඉක්මන්න පරිශීලනය උතදසො ලබො ගනී.
දැනුම් කළමනාකරණ පද්වධති (Knowledge Management System)
ආයතනයක් තුළ භොවිතවන විවිධ පරොසයන්නහී ක්‍රියොකොරකම් හඳුනොගැනීම, ිර්මොණය,
එළිදැක්ීම, තබදො හැරීම සහ ඒවොතේ දර්ශනයන්න සහ පළපුරුදු විවිධ අවශයතොවන්න සඳහො තයොදොගැනීම
තමමඟින්න සිදුතේ. තමවැි දර්ශන සහ පළපුරුදු ති පුද්ගලතයකු තුළ තහෝ ආයතන ක්‍රියොදොමයන්න සමඟ
ඒකොබද්ධ ී පැවතිය හැකි අතර දැනුම ලබොගැනීම සඳහො උපතයෝී තේ.
අන්නතර්ගත කළමනාකරණ පද්වධති (Content Management System)
ිතර භොවිතො වන්නතන්න කර්මොන්නත සඳහො අවශය ප්‍රතල්ඛ්‍න (documentation) ගබඩො කිරීම,
පොලනය කිරීම, අනුවොද සැකසීම හො ප්‍රකොශයට පත් කිරීමටය. තමම ප්‍රතල්ඛ්‍න තලස හඳුන්නවනු ලබන්නතන්න
ප්‍රවෘත්ති, වයවස්ථොවලි, කොර්ය සංග්‍රහ, තොක්ෂණික කොර්ය සංග්‍රහ, විකිණුම් මොර්තගෝපතද්ශ, අතළවි
කරන තපොත් පිංච යනොදිය තේ. තමයට සමොන තවනත් පද්ධතියක් ද දැක්විය හැක. එනම් තල්ඛ්‍න
කළමනොකරණ පද්ධතිය තේ.
ව‍වසාය සම්පත් සැලසුම් පද්වධති (Enterprise Resource Planning Systems)
වයොපොරයක සියලුම සම්පත්, තතොරතුරු සහ කොර්යයන්න තබදො තදන ලද (shared) දත්ත
සමුදොයක් මඟින්න පොලන කිරීමට හො සම්බන්නධීකරණය කිරීමට උපකොරීවන පුළුල් ආයතික පද්ධතියකි.
සුහුරු පද්වධති (Smart Systems)
සංතේදනය, ක්‍රියොත්මක කිරීම හො පොලනය මගින්න පවතින දත්ත භොවිතො කරමින්න අනොවැකි
පැවසීම තමන්නම අනුවර්තී ආකොරතයන්න තීරණ ගැනීම තමමගින්න සිදුතේ. ජොලකරණ හැකියොවන්න භොවිතො
කරමින්න තිව ක්‍රියොත්මක කළ හැකි කටයුතු සදහොද භොවිතො කළ හැක.
7.3 විවිධ තතාරතුරු පද්වධති සංවර්ධන ආකෘති හා ක්‍රමතේද.
තතාරතුරු පද්වධති මිනිසුන්න විසින්න පරිගණක භාෂා උපතයෝගී කර ගනිමින්න නිර්මාණය කරන ලද
ඒවා වන අතර තම් තුළින්න එවැනි තතාරතුරු පද්වධති නිර්මාණය සදහා භාවිතා කරන ක්‍රමතේද පිළිබදව
පහත දැක්තේ.
7.3.1 පද්වධති සංවර්ධන ජීවන චක්‍ර (SDLC) ආකෘති.
පරිගණකගත තතොරතුරු පද්ධතියක් ිර්මොණය කිරීතම්දී සිදුකළ යුතු කොර්යයන්න ගණනොවක්
පවතින අතර එම කොර්යයන්න පිළිතවලින්න හදුන්නවො දී ඇති ආකෘතිය පද්ධති සංවර්ධන ජීවන චක්‍රය තලස
හදුන්නවන අතර එ් මගින්න තතොරතුරු පද්ධතියක් සැකසීතම්දී ආරම්භතේ සිට අවසොනය දක්වො කළයුතු
කොර්යයන්න දක්වො ඇත. ඒ අනුව තතොරතුරු පද්ධති ආකෘතියක් යනු මෘදුකොංග සංවර්ධන ක්‍රියොවන්න,
මෘදුකොංග ිමැවුම් හො ඒ හො බැදුණු මොනව සම්පත් වලින්න සැදුම් ලත් සමස්ත මෘදුකොංග සංවර්ධන
පිළිතවතයි.
තමම චක්‍රය තුළ සදහන්න කොර්යයන්න අනුගමනය කරන ආකොරය අනුව ආකෘති ගණනොවක් අපට හදුනො
ගත හැකිය.
• දිය ඇලි ආකෘතිය (Waterfall Model)
• සර්පිල ආකෘතිය (Spiral Model)

209. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 204
• සුචලය ආකෘතිය (Agile Model)
• මූලොකෘතිකරණ ආකෘතිය (Prototype Model)
• සීඝ්‍ර තයදවුම් සංවර්ධන ආකෘතිය (RAD- Rapid Application Development Model)
දියඇලි ආකෘතිය (Waterfall Model)
දියඇලි ආකෘතිය යනු සරල තර්ඛිය ආකොරයකට තතොරතුරු පද්ධතියක් සංවර්ධනය කිරීතම්
ආකෘතියයි. තමහි මුල් ආකෘතිය 1970 දී W.W.Royce විසින්න ඉදිරිපත් කරන ලදී. දියඇලි ආකෘතිතේ
අඩංගු මුලික පියවර වන්නතන්න;
1. ගැටළුව විශ්තල්ෂණය කිරීම
2. පද්ධතිය සැලසුම් කිරීම
3. පද්ධතිය තගොඩනැීම.
4. පද්ධතිතේ ක්‍රියොකොරීත්වය පරීක්‍ෂො කිරීම
5. පද්ධතිය ස්ථොපිත කිරීම.
6. පද්ධතිය පවත්වොතගන යොම
දියඇලි ආකෘතිතේ තමම පියවර ඉහත දැක්තවන ආකොරයට රූපසටහනක් ආකොරතයන්න ඉදිරිපත්
කල හැක. තම් ආකෘතියට අනුව එක් පියවරක වලංගුතොව තහෝ සොර්ථකත්වය අනුව ඉදිරි පියවර සදහො
තයොමු විය හැකිය. එතස් තනොවුනතහොත් මතු වන එම පියවර පුනරොවර්තනය කිරීම සිදු තකතර්. තමම
ක්‍රමතේදයට අනුව තතොරතුරු පද්ධතිය සංවර්ධනය තනොනවතින ක්‍රියොවලියකි. එය වඩොත් ගැලතපන්නතන්න
අවශයතො තහොදින්න හදුනො ගත් තතොරතුරු පද්ධති සංවර්ධනය කිරීමටයි.
දියඇලි ආකෘතිතයහි අවොසිද ඇත. එනම්;
• සබැතලෝකතේ තතොරතුරු පද්ධති වයපෘති ක්‍රියොත්මක ීතම්දී සැම විටම තර්ඛිය පියවරන්න ඔස්තස්
සිදු තනොවන ිසො තමම ආකෘතිය භොවිත කල තනොහැක.
• තස්වොදොයකයොතේ සියලු අවශයතො තමොනවොදැයි වයොපෘති කේඩොයම හදුනොතගන තනොමැති ීම.
අවසොන ිමැවුම ලබොගැනීමට ගතවන කොලය අවිිශ්ිත ීම හො තස්වොදොයකයොට ිමැවුම දැකගැනීමට
හැකි වන්නතන්න අවසොනතේදී බැවින්න එය ඔහු බලොතපොතරොත්තු තනොවූ එකක් විය හැකි ීම.පියවර ඉදිරියට
තගන යො හැක්තක් පියවතරන්න පියවර බැවින්න වයොපෘතිය ඉදිරියට තගන යොමට එක් පියවරක්
සම්පූර්ණතයන්නම අවසන්න කල යුතු ීම තහ්තුතවන්න වයොපෘති කේඩොයතම් එක් එක් පියවර සකස් කරන
සොමොජිකයන්නට අනවශය තලස බලො සිටීමට සිදු ීම.

210. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 205
සර්පිල ආකෘතිය (Spiral Model)
1988 දී Boehm විසින්න ඉදිරිපත් කරන ලද තමම ආකෘතියට අනුව තතොරතුරු පද්ධති තවළුම් තලස ඉතො
තේගවත්ව සංවර්ධනය කරනු ලබයි. සර්පිල ආකෘතිය ක්‍රියොකොරී රොමු තහවත් කොර්යය කලොප
කිහිපයකට තබදො ඇත. එම කොර්යය කලොප හදුනො ගැනීතම්දී පහත දැක්තවන කරුණු තවත අවධොනය
තයොමු කිරීම වැදගත් තවයි.
• තස්වොදොයකයො හො ිමැවුම සංවර්ධනය කරන්නනො අතර ඵලදොයී සන්නිතේදනයක් තගොඩනැීතම්
අවශයතොව හදුනො ගැනීම.
• සම්පත් අර්ථ දැක්ීම, කොල සීමොවන්න නීර්ණය කිරීම සහ වයොපෘතියට අදොළ තතොරතුරු නීර්ණය
කිරීම සදහො අවශය කොර්යය නීර්ණය කිරීම.
• අවදොනම් විශ්තල්ෂණය කොර්යය තක්තස්රු කිරීතම්දී තොක්ෂණික අවදොනම හො කළමනොකරණ
අවදොනම යන තදකම සැලකිල්ලට ගත යුතුය.
• තයදවුම් ිතයෝජනයන එකක් තහෝ වැඩි ගණනක් ිතයෝජනය සදහො ඉංජිතන්නරු සහය අවශය
තවයි.
• තගොඩ නැීතම් හො ිදහස් කිරීතම් කොර්යය සදහො තගොඩ නැීම, පරීක්ෂො කිරීම පිහිටුීම සහ
පරිශීලක උපක්‍රම සැපයීම අවශය තේ.
• පිහිටු ීම් ක්‍රියොත්මක කරන අවිතේදී සහ ිර්මොණකරන ඉන්නජිතන්නරු අවිතේ දී ඒ මත පදනම්
වූ පරිශීලක ප්‍රතිතපෝෂක අවශය තේ.
සුචල‍ ආකෘතිය (Agile Model)
තතොරතුරු පද්ධතියක් සංවර්ධනය කිරීතම්දී එම පද්ධතිතේ පැවතිය යුතු කොර්යබද්ධ අවශයතො
සියල්ල මුලින්නම හදුනොගැනීමට තනොහැකි බව උපකල්පනය කර සංවර්ධන කොර්යය සිදුකරන අතරතුර
එම අවශයතො හදුනො ගිමින්න පද්ධතිය සංවර්ධනය කිරීම තමමගින්න සිදුතේ. වර්තමොනතේ ඉතො ජනප්‍රිය
සංවර්ධන ආකෘතියක් වන තමය අවශයතො ස්ථොවර තහෝ තවනස්වන ඕනෑම ආකොරයක පද්ධතියක්
ිර්මොණය කරගැනීම සදහො භොවිතො කළ හැකි සංවර්ධන ආකෘතියකි. පද්ධතිතේ කොර්යයන්න

211. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 206
තකොටස්වලට තවන්න කර ිශ්ිත කොල පරොසයක් අනුව සංවර්ධනය කරන තකොටස් ස්ථොපිත කිරීම මගින්න
එය භොවිතො කිරීමට ඉඩ සලසො දීමත් සිදුකරනු ලබයි.
සුචලය ආකෘතිතේ වොසි.
පද්ධතිය සංවර්ධනය ආරම්භ කර තකටි කලක් තුළ පරිශීලකයින්නට මෘදුකොංගතේ තකොටස්
භොවිතො කිරීමට ඉඩ සැලසීම මගින්න ඔවුන්නට නව පද්ධතිය පිළිබදව අවතබෝධයක් ලබො දීම.
කොර්යය බද්ධ අවශයතො හදුනො ගිමින්න නැවත නැවත සංවර්ධනය කිරීමට තයොමු ීම මගින්න
පරිශීලක අවශයතො ිසි පරිදි හදුනොගැනීමට හැකිීම .
මූලාකෘතිකරණ ආකෘතිය (Prototype Model)
තයෝජිත තතොරතුරු පද්ධතියට අදොළ දළ ආකෘතියක් පරිගණක භොවිතතයන්න ිර්මොණය කිරීම
මූලොකෘතියක් තලස හැදින්නතවන අතර තමමගින්න පද්ධතිතේ ක්‍රියොකොරීත්වය හදුනොගැනීමට හැකි තේ.
මූලොකෘතියක් තුළින්න පද්ධතිතේ සමස්ථ ක්‍රියොකොරීත්වය එහි අවසොනය දක්වො ිර්මොණය කිරීමක්
තබොතහෝ විට සිදු තනොවන අතර තමමගින්න පද්ධතිතේ ක්‍රියොකොරීත්වය පිළිබදව පරිශීලකයොට මූලික
අවතබෝධයක් ලබො දීතමන්න පරිශීලකතේ අදහස් හො තයෝජනො හදුනොතගන තතොරතුරු පද්ධතිය සොර්ථක
කරගැනීමට පසුබිමක් සැකතස්.
මූලොකෘති ිර්මොණය කිරීතම් වොසි
• තයෝජිත පද්ධතිය පිළිබදව ආරම්භතේදීම හො ඉක්මින්න පරිශීලක අදහස් ලබොගැනීමට ඇති
හැකියොව.
• මුල්කොලතේදීම පද්ධතියට අදොළ ගැටළු හදුනො ගැනීමට ඇති හැකියොව
• විිමත්ව කොර්යයබද්ධ අවශයතො හදුනො ගැනීමට ඇති හැකියොව
ශීඝ්‍ර තයදවුම් සංවර්ධන ආකෘතිය (Rapid Application Development)
අතිශය තකටි සංවර්ධන චක්‍රයක් සහිත තර්ඛිය මෘදුකොංග සංවර්ධන ක්‍රියො පිලිතවතක් සහිත
ආකෘතියකි. අවශයතො තහොදින්න පවතී නම් තමම ආකෘතිය භොවිතතයන්න තේගවත් තලස එනම් දින 60-90
අතර මෘදුකොංග සංවර්ධනය කර ගත හැකිය. සීඝ්‍ර තයදවුම් සංවර්ධන ක්‍රියොවලිතේ රූපසටහන දක්වො
ඇත.
තමහි ප්‍රධොන අවස්ථො 05ක් හදුනොගත හැකිය.

212. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 207
1. වයොපොරික
2. දත්ත
3. ක්‍රියොවලි
4. තයදවුම්
5. පරීක්ෂො කිරීම්
7.3.2 පද්වධති සංවර්ධන ක්‍රමතේද
පද්ධති සංවර්ධනය කිරීම සදහො මුලික වශතයන්න වයවහොරතේ පවතින්න ප්‍රධොන ක්‍රම තදකක්
පවතී. ඒවො නම් වුහගත ක්‍රමතේදය (Structured Method) හො වස්තු නැඹුරු ක්‍රමතේදයයි (Object
Oriented Method).
වුහගත ක්‍රමතේදය (Structured Method)
වුහගත ක්‍රමතේදයට අනුව කිසියම් තතොරතුරු පද්ධතියක් ිර්මොණය කරනුතේ එහි ක්‍රියො
(functions) මුල් කර ගිමිි. එබැවින්න තමම පද්ධති සංවර්ධනය තුල ක්‍රියො නැබුරු (function oriented)
සංවර්ධන පිළිතවතක් අනුගමනය කරනු ලබයි. තමහිදී පද්ධති විශ්තල්ෂණ ක්‍රියොවලිතේදී පද්ධතිතේ
ප්‍රධොනතම ක්‍රියොවන්න (high level functions) මුලින්න හදුනො ගන්නනො අතර අනතුරුව ඒවො වඩොත්
සවිස්තරොත්මක ක්‍රියොවන්න (functions) බවට විතයෝජනය (decompose) කරනු ලබයි. පසුව තමම
සවිස්තරොත්මක ක්‍රියොවන්න පද්ධතිතේ වුහයට අනුරූපණය (map) කරනු ලබයි. තමම ක්‍රමතේදය තුළ දී
පද්ධති ප්‍රවර්ධන වයොපෘතියක් තකොටස් කිහිපයකට තවන්න කර දැක්විය හැක.
1. තමොඩියුල තහවත් ඒකක (Module)
2. අදියර (Stage)
3. පියවර (Steps)
4. කොර්යයන්න (Tasks)
වුහගත පද්වධති විශ්තල්ෂණය හා නිර්මාණ ක්‍රමතේදතේ අරමුණු
o වයොපෘති කළමනොකරණය පහසු කරීම. (අදියතරන්න අදියර ප්‍රවර්දනය වන තමොඩියුල පැවතීම
මගින්න.)
o පුහුණු නුපුහුණු සියලුම කොර්ය මේඩලතයන්න උපරිම ප්‍රතයොජනය ලබො ගැනීම.
o එක් එක් අදියතර්දී පළමුව පුහුණු ශ්‍රමිකයින්න භොවිත කර නුපුහුණු ශ්‍රමිකයින්නට අදොල කොර්යන්න පුහුණු
කිරීම හො පසුව ඔවුන්නතේ අධීක්ෂණය යටතත් එම එක් එක් අදියර සදහො නවකයින්න තයදීමට
හැකිීම මගින්න.
o තත්වතයන්න උසස් තතොරතුරු පද්ධති ප්‍රවර්ධනය කිරීම. (අදියතරන්න අදියර ක්‍රමොනුකුලව සිදුවන
ප්‍රවර්ධනයක් බැවින්න )
o කොර්ය මේඩලතේ අඩුවක් සිදුවුවත් වයොපෘතිය අකේඩව සිදුකල හැකි ීම.
o එක් කොල ප්‍රන්නතරයකදී කොර්යමේඩලය එක ිශ්ිත අදියරක තස්වය සැපයීම ිසො. එනම් එක්
ිශ්ිත කොල ප්‍රොන්නතරයකදී එකිතනකට බහිෂ්කොර තනොවන අදියරයන්න කිහිපයක තස්වකයන්න
තස්වය සපයන්නතන්න නම් එක් අදියරක තස්වය කරන්නතනකුතේ අඩුීම අික් අදියරයන්නතේ
වැඩකටයුතු කරතගන යොමටද බොධොවක් විය හැකි නමුත් තමහිදී එක කොල ප්‍රන්නතරයකදී
සිදුතකතරනුතේ එක් අදියරක් පමණක් බැවින්න කොර්යමේඩලතේ අඩුීම විශොල තලස
වයොපෘතිතේ ඉදිරි ගමනට බලපෑමක් එල්ල තනොකරයි.
o වයොපෘතිතේ ියුතු පිරිස අතර මනො සන්නිතේදනයක් තගොඩනැීම හො වයොපෘති සදහො පරිගණක
ආශ්‍රිත මෘදුකොංග පද්ධති භොවිතයට ගත හැකි ීම.

213. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 208
වුහගත පද්ධති විශ්තල්ෂණය සහ ිර්මොණ ක්‍රමතේදය ප්‍රධොන පියවර 7 කින්න ිරුපනය කලහැකිතේ
.
1. ශකයතොව පරික්ෂො කිරීම.
2. පවතින පරිසර තත්වයන්න ගතේෂණය කිරීම.
3. විකල්ප වයොපොර පද්ධති තගොඩනැීම.
4. අවශයතො ිර්වචනය කිරීම.
5. විකල්ප තොක්ෂණික පද්ධති තගොඩනැීම.
6. ආර්ික සැලසුම් ිර්මොණය කිරීම.
7. තභෞතික සැලසුම් ිර්මොණය කිරීම.
වස්තු නැඹුරු ක්‍රමතේදය (Object Oriented Method)
වස්තු නැබුරු ක්‍රමතේදය යනු තතොරතුරු පද්ධතියක් ඉදිරිපත් කල යුතු ගැටලුතේ පවතින වස්තුන්න
(objects ) හො ඒවොතේ අන්නතර්ක්‍රියො (relationship) හදුනොගිමින්න පද්ධති සංවර්ධනය කිරීතම්
ක්‍රමතේදයකි. තමහිදී ගැටලුතේ පවතින වස්තුන්න මුලිකව හදුනොතගන වර්ග කරගනු ලබයි. සමජොතීය
වස්තුන්න එක කුලකයකට ඇතුලත් කරගත් හැකි පරිදි ආකෘතින්න ිර්මොණය කරගනු ලබන අතර ඒවො
පන්නති තලස හදුන්නවයි. තමවැි පන්නති (classes) පොදක කර ගිමින්න අපට විවිධ වූ වස්තු බිහි කරගත
හැකි අතර එම විවිධ වූ වස්තු එකිතනක අතර ගැටලුතේ ස්වභොවය අනුව ඇති කර ගන්නනො සම්බන්නධතො
මත පද්ධතිතේ ක්‍රියොකොරීත්වය ඇති තේ. තමම ක්‍රමයට අනුව විශ්වසනීයව නඩත්තු කර හැකි, මෘදුකොංග
සැලසුම් වැඩිදියුණු තකරීම සදහො භොවිත කල හැකි මුලධර්ම තුනක් පවතී.
1. වියුක්තීකරණය (Abstraction) - වස්තු යනු සබැ තලෝකතේ තවන්න කර දැක්විය හැකි තකොටසකි.
එනම් උපුටො දැක්විය හැකි තකොටසකි. ඒවො තබොතහෝ විට නඩත්තු කල හැකි ඒවො තමන්නම නැවත
භොවිතො කිරීමද කල හැකිය.
2. සංශිප්තකරණය (Encapsulation) - නඩත්තු කිරීතම් ක්‍රියොව වැඩි දියුණු කර ගැනීම සදහො වස්තු
අභයන්නතර අන්නතර්ගතය අතනකුත් උපොංගයන්නතගන්න සගවො තබො ගැනීම සංශිප්තකරනයි.
3. ප්‍රතේණිය (Inheritance) - වස්තු නැවත භොවිතයට අනුබල දීම සදහො පන්නති අනුපිළිතවලක්
සහිතව වස්තු සංවිධොනය කිරීම ප්‍රතේණිය තලස හදුන්නවයි.
7.4 වුහගත පද්වධති විශ්තල්ෂණය හා නිර්මාණ ක්‍රමතේදය.
7.4.1 වුහගත පද්වධති විශ්තල්ෂණය හා නිර්මාණ ක්‍රමතේදය හැදින්නවීම.
තතොරතුරු පද්ධතියක් ප්‍රවර්ධනතේදී අනුගමනය කලයුතු ිසි ක්‍රමතේදයන්න හදුන්නවො තදනු
ලබන සොම්ප්‍රදොයික තමන්නම නුතන ක්‍රමතේදයන්න තබොතහොමයක් පවතී. ඒ අතුරින්න බහුලව ප්‍රචලිත ී ඇති
සම්ප්‍රදොයික ක්‍රමතේදයක් තලස වුහගත පද්ධති විශ්තල්ෂණය සහ ිර්මොණ ක්‍රමතේදය (SSADM )
හදුන්නවොදිය හැක . ප්‍රධොන වශතයන්න ඕනැම තතොරතුරු පද්ධති ප්‍රවර්ධන ක්‍රමතේදයක තමන්නම වුහගත
පද්ධති විශ්තල්ෂණය සහ ිර්මොණ ක්‍රමතේදතේ ද දැකිය හැකි මුලික ලක්ෂණ ද්විත්වයක් පවතී.
1.) තතාරතුරු පද්වධතියක් ප්‍රවර්ධනතේදී පවතින සංකීර්ණ බව අවම කිරීම සදහා පියවතරන්න පියවර
සරල අවස්ථාතේ සිට සංකීර්ණ අවස්ථාව දක්වා ක්‍රමානුකුලව පද්වධතිය තගාඩනැංවීම (Step by Step
Process).
තමය පහදො ගැනීම සදහො තගොඩනැගිල්ලක් ිමීතම්දී අනුගමනය කරනු ලබන පියවර සලකො බැලිය
හැක. තමහිදී පළමුව තගොඩනැගිල්ල සැකසීමට සුදුසු භූමියක් තවන්නකරගනු ලබන
අතර තදවනුව පිඹුරුපත් සකසනු ලබේ. ඉන්න අනතුරුව පොදම සකස්කිරීමත් , අනතුරුව බිත්ති බැදීමත්
සිදුකර අවසොනතේ වහලය තසවිලිකිරිම සිදුකරනු ලබේ. තම් අයුරින්නම තතොරතුරු පද්ධතියක්

214. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 209
ප්‍රවර්ධනතේදී ද තමතලස අදියතරන්න අදියර ක්‍රමොනුකුලව ප්‍රවර්ධනය සිදුකිරීම මගින්න සංකීර්ණ බව අවම
කරගැනීමට හැකිවනු ඇත.
2.) ව‍ාපෘති කලමනාකරණය පහසුවන ආකාරතේ සැකිල්ලක්(Structure) සහිත ක්‍රමතේදයක් වීම.
තමය අදියතරන්න අදියර ක්‍රමොනුකුලව ප්‍රවර්ධනය සිදුකිරීතම් ක්‍රමතේදයක් ීම තහ්තුතවන්න එය
වයොපෘති කළමනොකරණය සැලකිය යුතු තලස පහසු කරීමට දොයක තේ.
SSADM ක්‍රමතේදයට අනුව පද්ධති ප්‍රවර්ධන වයොපෘතියක් තමොඩියුල (Module) කිහිපයකින්න සමන්නවිත
වන අතර එම තමොඩියුල තවදුරටත් අදියර(Stages), පියවර(Steps), කොර්යන්න(Tasks) තලස තකොටස්
වලට තබදො දැක්විය හැකි තේ.
SSADM හි භාවිත වන ඉතා වැදගත් තාක්ෂණික ක්‍රම (technologies) ිත්වයක් තේ.
1.) තොර්කික දත්ත මත පදනම්ව ආකෘති ිර්මොණය (Logical Data Modeling )
තමහිදී පද්ධතිතේ පවතින ඒකක(Entities) හදුනොතගන ඒවොතේ අන්නතර්ගතය ිර්ණය කිරීම
හො ඒකක(Entities) අතර පවතින අන්නතර් සම්බන්නදතොවයන්න ිරුපනය වන තස් රූසටහන්න
(Diagrams) ිර්මොණය කිරීම සිදුකරනු ලබයි.
2.) දත්ත ප්‍රවොහ මත පදනම්ව ආකෘති ිර්මොණය (Data Flow Modeling)
තමහිදී පද්ධතිය තුල දත්ත හුවමොරු වන ආකොරය රූසටහන්න(Diagrams) මගින්න ිරුපනය කිරීම සිදු
කරනු ලබයි.
3.) වස්තු-සිදුීම් මත පදනම්ව ආකෘති ිර්මොණය (Entity Event Modeling)
තමහිදී පද්ධතිය තුල දත්ත – කොලය සමග තවනස්ීම රූසටහන්න(Diagrams) මගින්න ිරුපනය කිරීම
සිදු කරනු ලබයි.
ඉහත දක්වනු ලැබූ තකොටස් ත්‍රිත්වයම පද්ධතිය පිලිබදව තවනස් වූ දෘෂ්ටිතකෝණ 3 කින්න
තතොරතුරු, පද්ධතිය ප්‍රවර්ධනය කරන්නනන්න තවත ලබො තදනු ලැතබ්. එය ඉතො උසස් තත්වතයන්න යුත්
අවසොන ිමවුමක්කරො යොමට විශොල රුකුලක් තලස හැදින්නවිය හැකි තේ. SSADM ක්‍රමතේදය
පද්ධතියක් ශකයතො අධයයන මට්ටතම් සිට තභෞතික සැලසුම් ිමැවුම දක්වො සෑම අදියරක්ම
එක් අදියරකින්න අික් අදියරට ගලොයනතස් ිර්මොණය ී ඇති අතර තමය දියඇලි ආකෘතියට යම්
සමොනකමක් දක්වයි.
වුහගත පද්ධති විශ්තල්ෂණය සහ ිර්මොණ ක්‍රමතේදය යටතත් මෘදුකොංගයක් ිර්මොණය කිරීමට
හදුන්නවො දී ඇති ආකෘතිය පද්ධති සංවර්ධන ජීවන චක්‍රය (SDLC) තලස හදුන්නවයි.
7.4.2 පද්වධති සංවර්ධන ජීවන චක්‍රය (System Development Life Cycle)
පරිගණකගත තතොරතුරු පද්ධති ිර්මොණය කිරීම සදහො විවිධ වූ ක්‍රමතේද භොවිතො කරන අතර
එම ක්‍රමතේද අතර පද්ධති සංවර්ධන ජීවන චක්‍රය ඇසුරු කරගිමින්න තතොරතුරු පද්ධති ිර්මොණය
වඩොත් ප්‍රචලිතය. පද්ධති සංවර්ධන ජීවන චක්‍රතේ සදහන්න පියවර පහත සදහන්න තේ.
1. පද්ධති හඳුනොගැනීම තහවත් විමර්ශනය ( System Investigation)
2. පද්ධති විශ්තල්ෂණය ( System Analysis)
3. පද්ධති සැලසුම් කිරීම ( System Design)
4. පද්ධති සංවර්ධනය ( System Development)
5. පද්ධති පරික්ෂොව ( System Testing)

215. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 210
6. පද්ධති ක්‍රියොත්මක කිරීම ( System Implementation)
7. පද්ධති නඩත්තුව ( System Maintenance)
7.5 නව තතාරතුරු පද්වධතියක අවශ‍තාවය හා එහි ශක‍තාවය විමර්ශණය
7.5.1 පද්වධති හඳුනාගැනීම තහවත් විමර්ශනය ( System Investigation)
සොර්ථක පද්ධතියක් ිර්මොණය කිරීතම් තීරණොත්මක පියවර තලස තමය හැඳින්නවිය හැක. මන්නද
පද්ධතියක් ිර්මොණය කිරීම තහෝ පවතින පද්ධතියක් සංවර්ධනය කිරීම සඳහො තීරණය ගනුලබනුතේ
තමම පියවර මගිි . ඒ සඳහො පද්ධතිය පිළිබඳ පුර්ණ අවතබෝධයක් ලබොගත යුතුතේ. එමිසො
තමය ප්‍රධොන අංශ තදකක් ඔස්තස් විමර්ශනය කරනු ලැතබ් .
මුලික විමර්ශනය ( Preliminary Investigation)
තමහිදී ප්‍රධොන වශතයන්න පද්ධතිය හඳුනොගැනීම හො එහි පවතින ගැටලු හඳුනොගැනීම සිදුතකතර්.
පොරිතභෝගිකයොතේ අවශයතොවක් මත තහෝ සමොගතම් අවශයතොවක් මත නව පද්ධතියක් ිර්මොණය
කිරීමට තයෝජනොවක් පැමිණි විට එම පද්ධතිය පිලිබඳ විශ්තල්ෂණයක් කල යුතුය.
ප්‍රථමතයන්නම ඒ සඳහො පොදක වූ ගැටලුව පිලිබඳ අධයයනය කිරීම සිදුකලයුතුතේ. උදොහරණයක්
වශතයන්න ස්වයංක්‍රිය මුදල් ගැනීතම් යන්නරයක්(ATM) ිර්මොණය කිරීම අවශය වුතේ ගිණුම්හිමියොට තම
ගිණුතමන්න පහසුතවන්න, සතිතේ ඕනෑම දිනක, දිනතේ ඕනෑම තවලොවක මුදල් ගැනීතම් අවශයතොව ඇතිවූ
ිසොතවි. තමතලසම තමම වයොපෘතිතයහි / ගැටලුතවහි විෂයපථය හො සීමොවන්න පැහැදිලිව අවතබෝධ
කරගත යුතුතේ. එනම් ATM යන්නරතයන්න කුමන සීමොවක් දක්වො පොරිතභෝගිකයන්න හට තස්වොවන්න සැපයිය
යුතුද යන්නන හඳුනොගත යුතු තේ. තවද තමම පද්ධතිය ිර්මොණය කිරීම සඳහො අවශය වන සම්පත්
හඳුනොගැනීම, එම සම්පත් ළඟොකර ගත හැකිද යන්නන අධයයනය කලයුතුතේ.
තමම පියවතරහි ප්‍රතිඵලයක් තලස තතෝරොගත් පද්ධතිය පිලිබඳ අවසන්න තීරණයක් කරො
එළතඹනු ලැතබ්. එනම් අලුත්ම පද්ධතියක් ිර්මොණය කිරීම තහෝ පවතින්නනො වූ පද්ධතියක් දියුණු කිරීම
තහෝ එම පද්ධතියට කිසිදු තවනසක් තනොකර එතලසම තැබීම යන තීරණ ගැනීම සිදුකරනු ලබයි.

216. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 211
7.5.2 ශක‍තා අධ‍යනය (Feasibility Study)
පද්ධතිය පිහිටුීම පිලිබඳ තයෝගයතො පරීක්ෂණයක් සිදුකරන අතර එහිදී තයෝජිත පද්ධතිය
පුද්ගලයොට තහෝ ආයතනයට තකතරම් දුරට ගැලතප්ද යන්නන පිළිබඳව විස්තරොත්මකව විමර්ශනයක්
ලබො තදයි.
තමහිදී අදොල පද්ධතිය ප්‍රොතයෝගිකව ිපදවිය හැකිද යන්නන, පොරිතභෝගිකයොතේ අවශයතො තයෝජිත
පද්ධතිය මගින්න සපුරතන්නද යන්නන, තයොදොගනුලබන සම්පත් කොර්යක්‍ෂමව භොවිතයට ගතහැකිද යන්නන
සහ පිරිවැය ඵලදොයි තලස භොවිතයට ගතහැකිද යන්නන පිලිබඳවද, පද්ධතිය ිර්මොණය කිරීම සඳහො
අවශය ශකයතොවයන්න සමොගම සතුව පවතීද යන්නනද අධයයනය කලයුතුතේ.
තමහිදී පහත දැක්තවන කරුණු පිලිබඳ සැලකිලිමත්තේ .
තාක්‍ෂණික ශක‍තාවය (Technical Feasibility)
fuys § moaO;sh ;=<ska n,dfmdfrd;a;= jk ld¾hhka yd wfkl=;a idOl iys; j moaO;sh
f.dvke.Sug ;dlaI‚l j yelshdjla weoao hkqfjka wOHhkh flf¾' නව පද්ධතිය තුළ දත්ත,
ක්‍රියොවලි, තතොරතුරු, පරිගණක වර්ග, පරිගණක ජොල මෘදුකොංග හො ඊට අදොළ තවනත් සම්පත් හො උපක්‍රම
තමොනවොද? ඒ සදහො භොවිතො කළ හැකි ප්‍රතේශ හො ක්‍රම පිළිබදවත් පවත්නො පද්ධතිය හො ගැලීම
සංසන්නදනොත්මකව අධයනය කිරීමත් තොක්‍ෂණික ශකයතොවය තුළින්න සිදුතේ.
තමතහයුම් ශක‍තාවය (Operational Feasibility)
fujeks moaO;shla fufyhùug wjYH udkj" fN!;sl yd ld,h jeks iïm;a
wdh;kh i;= o hkak fuys § wOHhkh flfrkq we;'
ආර්ික ශක‍තාවය (Economical Feasibility)
fuu moaO;sh f.dvke.Sug wjYH jk uQ,Huh iïm;a ms<sn| wOHhkhl fuys §
fhfok w;r fujeks uQ,Huh wdfhdackhka lsÍfuka n,dfmdfrd;a;= jk moaO;sfha
m%fhdackj, jákdlula we;s o hkak ms<sn| j wOHhkh l< hq;= h' එනම් වැයවන සමස්ත
පිරිවැය සහ එහි ප්‍රතිලොභ පිළිබද විශ්තල්ෂණය කිරීමක් තමමගින්න සිදුතේ.
සමස්ත පිරිවැය -:
1. ිශ්ිත වියදම් - දෘඪොංග, මෘදුකොංග, කළමණොකරණ තස්වොවන්න සදහො
2. අවිිශ්ිත වියදම් - තස්වක උනන්නදුව දුර්වල ීම.
වැරදීම් හො වංචොවන්න සිදුීම.
ආයතනතේ කීර්ති නොමයට හොි පැමිණීම.
ිෂ්පොදන සහ විකිණීම අඩුීම.
සමස්ත ප්‍රතිලොභ -:
1. ිශ්ිත ප්‍රතිලොභ - උපකරණ, යන්නර සූර, පරිපොලන කටයුතු, කළමණොකරණ කොර්ය
මේඩලය සදහො
පිරිවැය අඩුීම තහෝ ඉතිරිීම.
2. අවිිශ්ිත ප්‍රතිලොභ - කළමණොකරණ මේඩලයට තීරණ ගැනීම සදහො වඩොත්
උිත කොර්යක්ෂම හො ඵලදොයී තතොරතුරැ කොර්යයන්නවල
ගුණොත්මකභොවය ඉහළ නැංීම.
තස්වොදොයකයන්න සදහො උසස් තස්වොවක් ලබොදීම.
ආයතනතේ කීර්ති නොමය ඉහළ නැංීම.

217. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 212
ආයතනික ශක‍තාව (Organizational Feasibility)
නව පද්ධතිය පිළිබඳ කළමණොකරණ මේඩලතේ සහ කොර්ය මේඩලතේ ආකල්ප සහ
චර්යො තමොනවොද යන්නන අධයයනය කිරීමක් තමමගින්න සිදුතේ.තමහිදී ආයතික ශකයතො කේඩොයම
මගින්න පහත සදහන්න කරුණු පිළිබදව තතොරතුරු ලබොගත යුතුය.
➢ තයෝජිත නව පද්ධතිය පිළිබදව ආයතනතේ කොර්ය මේඩලය තුළ පවත්නො ආකල්ප.
➢ නව පද්ධතිතේ තවනස්කම් කොර්යය මේඩලතේ රැකියො තකතරහි ඇතිකරනු ලබන බලපෑම.
➢ ආයතනතේ කොර්ය මේඩලතේ පරිගණක භොවිතො කිරීතම් හැකියොව.
තම් අයුරින්න විවිධ අංශ හරහො සිදුකරනු ලබන ශකයතො අධයනය ඇසුරු කරතගන ශකයතො වොර්තොවක්
සකස් කළ යුතු අතර එම වොර්තොව තස්වොදොයක තවත ලබොදිය යුතුය.තමතස් සකසන ශකයතො
වොර්තොවක ඇතුළත් විය යුතු තපොදු කරුණු කිහිපයක් පහතින්න සදහන්න තේ.
1. ආයතනතේ දැනට පවත්නො පද්ධතිය, ඊට සම්බන්නධ ගැටළු හො වැඩිදියුණු කිරීම සදහො අදොළ
විස්තර.
2. නව පද්ධතිය සංවර්ධනය කිරීම හො සම්බන්නධ පූර්ණ සැලැස්ම.
3. නව පද්ධතිය ආයතනයට සුදුසු බවට දැක්තවන විස්තරයක්.
4. නව පද්ධතිය සංවර්ධනය සදහො ගතවන කොලය හො වියදම පිළිබදව ඇස්තතම්න්නතුව.
නිපුනතා මට්ටම 7.6 : පවත්නා පද්‍ිය විශ්කේෂණය ිරීම සඳහා කවනස් විධික්‍රම භාවිතා කරයි
පද්ධි විශ්කේෂණය System Analysis
පවතින පද්ධතිය තවදුරටත් වහාඳින් විශ්වල්ෂණයකිරීම වමහි අවේක්ෂාවයි.
නිර්කමාණය කරන ලද ශාකයතා වාර්කතාව වස්ත්වාදායකයාට ඉදිරිපත් කළ විට එම වාර්කතාව ස්තැලකිල්ලට
වගන, නව පද්ධතියක අවශයතාවය ගැන ස්තෑහීමකට පත් වුවවහාත්, නව පද්ධතිය වගාඩ නැගීමට
අනුමැතිය ලබා වද්. අනුමැතිය ලබාගත් පසු වගාඩනැගීමට බලාවපාවරාත්තුවන පද්ධතිය පිළිබඳව
ස්තවිස්ත්තරාත්මක අධයනයක් සිදුකිරීමට වයාපෘති කමිටුව තීරණය කරයි. පද්ධතිවේ අරමුණු, ඊට අදාළ
විෂය ස්තන්ධාරය, වභ්‍ෞතික හා මානව ස්තම්පත් ස්තහ වයෝජිත නව පද්ධතිය ස්තංවර්කධනය කිරීවම්දී ඇතිවිය
හැකි ගැටළු හා සීමා ආදිය පිළිබඳව වමහිදී විවශ්ෂවයන් ස්තලකා බලනු ලැවේ. එවස්ත්ම පද්ධතිය
විශ්වල්ෂණය ක්‍රියාවලිවේදී ආයතනවේ වුහය පිළිබඳවත්, කළමනාකරණ මට්ටම හා වමවහයුම්
මට්ටම පිළිබඳවත් විස්ත්තරාත්මක වතාරතුරු රැස්ත්කර ගැනීමක් සිදු කරනු ලැවේ.
වම් ස්තඳහා අදාල ආයතනයට පද්ධති විශ්වල්ෂකවරුන් කණ්ඩායමක් පැමිවණන අතර ඔවුන් විවිධ
ක්‍රමවේද භ්‍ාවිතා කර පවතින පද්ධතිය පිළිබඳ ස්තවිස්ත්තරාත්මක අධයනයක් සිදුකරයි. වමහිදී දත්ත හා
වතාරතුරු රැස්ත් කිරීමට පහත ක්‍රමවේදයන් භ්‍ාවිතා කරයි.
● නිරීක්ෂණය (Observation)
● ස්තම්මුඛ ස්තාකච්ඡා (Interview)
● මූලාදර්කශ (prototyping)
● වාර්කතා හා ලිපි වල්ඛන පරීක්ෂාව (Document Sample Collection)
● ප්‍රශ්නාවලි (Questionnaire)

218. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 213
නව පද්ධතිය මගින් කළමනාකරුවන්වේ ස්තහ පරිශීලකයන්වේ අවශයතා ස්තපුරාලිය යුතු වේ. දත්ත
එක්රැස්ත් කිරීම ස්තහ දත්ත වතාරතුරු බවට පත්කිරීම තුළින් පද්ධතිවේ අවශයතා විස්ත්තරාත්මකව
විමර්කශනයට ලක් වකවර්ක. පද්ධතියක් වගාඩනැඟීමට හඳුනාගනු ලබන වමම අවශයතා ප්‍රධාන වර්කග
වදකකට වබදා දැක්ීමට පුළුවන.
01 කාර්කය බද්ධ අවශයතා (Functional Requirements)
02 කාර්කය බද්ධ වනාවන අවශයතා (Non Functional Requirements)
කාර්තය බද්ධ අවශයතා (Functional Requirements)
වතාරතුරු පද්ධතිය මගින් ඉටු කළ හැකි සියලුම ප්‍රාවයෝගික මෘදුකාංග අවශයතා කාර්කයබද්ධ අවශයතා
(Functional Requirements) යටවත් ස්තඳහන් කරයි (පද්ධතිය භ්‍ාවිත කර සිදු කිරීමට බලාවපාවරාත්තු
වන කාර්කයයන් කාර්කය බද්ධ අවශයතා නම් වේ)
උදාහරණ:
අධයාපන ආයතනයක සිසුන් ලියාපදිංචි කිරීවම් පරිගණක පද්ධතියක කාර්කය බද්ධ
අවශයතාවයන්
ශිෂය ශිෂයයාවන්වේ වපෞද්ගලික වතාරතුරු ඇතුළත් කිරීවම් හැකියාව.
● ශිෂය ශිෂයාවන්වේ වපෞද්ගලික වතාරතුරු විමසීම හා වවනස්ත් කිරීවම් හැකියාව.
● වාර විභ්‍ාග ලකුණු හා ඇගයීම් ලකුණු ඇතුළත් කිරීවම් හැකියාව.
● ශිෂය ශිෂයාවන්වේ පැමිණීම වල්ඛනගත කිරීවම් හැකියාව.
● ශිෂය ශිෂයාවන්වේ වතාරතුරු ගබඩා කර තබා ගැනීවම් හැකියාව.
● ශිෂය ශිෂයයාවන්වේ වතාරතුරු වාර්කතා වලස්ත මුද්‍රණය කර ගැනීවම් හැකියාව.
කාර්තය බද්ධ කනාවන අවශයතා (Non Functional Requirements)
වතාරතුරු පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම ස්තඳහා ක්‍රියාත්මක වකවරන ආයතනවේ තිබිය යුතු වභ්‍ෞතික හා
මානව පහසුකම් කාර්කය බද්ධ වනාවන (Non Functional Requirements) අවශයතා යටවත් ස්තඳහන්
කරයි.
(ස්තෘජු කාර්කයයන් වලට අයත් වනාවන අවනකුත් ස්තෑම අවශයතාවයක් ම කාර්කයය වනාවන අවශයතා
වලස්ත හඳුනාගනු ලැවේ)
අවශයතා හඳුනාගැනීම කාර්කයමණ්ඩල ස්තමග ස්තාකච්ඡා කිරීවමන් පමණක් සිදු කළ වනාහැක. පරිගණක
පද්ධතිය ස්තැලසුම් කරන අයට අවශයතා පිළිබඳ වහාඳ අවවබෝධයක් තිබිය යුතුය. ඔවුන්වේ අත්දැකීම්
හා පළපුරුද්ද වමහිදී ඉතා වැදගත්ය. එවස්ත්ම පද්ධතිය භ්‍ාවිතා කරන ආයතනය අනුව කාර්කය වනාවන
අවශයතාවයන් හඳුනා ගත යුතුයි. වපාදුවේ පද්ධතියක පැවතිය යුතු කාර්කයය වනාවන අවශයතා
කිහිපයක් පහත පරිදි දැක්විය හැකිය.
● කාර්කයක්‍ෂමතාවය (Efficiency)
● විශ්වාස්තනීයත්වය (Reliability)
● පරිශීලක මිත්‍රශීලී භ්‍ාවය (User Friendly)
● දත්ත අනුපිටපත් තබාගැනීවම් හැකියාව (Data Backup)
● පද්ධතිය ස්තරල හා වත්රුම් ගැනීවම් හැකියාව (Understandable)
උදාහරණ
01 බැංකු පද්ධතියක කාර්කය බද්ධ ස්තහ කාර්කය බද්ධ වනාවන අවශයතා
කාර්කය බද්ධ අවශයතා
● පාරිවභ්‍ෝගිකයන්ට මුදල් තැන්පත් කළ හැකි විය යුතුමය.
● පාරිවභ්‍ෝගිකයන්ට මුදල් ආපසු ගැනීවම් හැකි විය යුතුමය.

219. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 214
● පාරිවභ්‍ෝගිකයන්ට ණය ලබාගත හැකි විය යුතුමය.
● පාරිවභ්‍ෝගිකයන්ට ගිණුම් වශ්ෂය දැන ගත හැකි විය යුතුමය
කාර්කය බද්ධ වනාවන අවශයතා
● දවවස්ත් පැය 24/7 ගනුවදනු කළ හැකි විය යුතුය.
● භ්‍ාවිතයට පහසු අතුර මුහුණතක් තිබිය යුතුය.
● ඉතා ඉක්මනින් මුදල් ලබාගන්න ගත හැකි විය යුතුය.
● ගනුවදනුවට ඉතා ඉහල ආරක්ෂාවක් තිබිය යුතුය.
02 පුස්ත්තකාල පද්ධතියක කාර්කය බද්ධ හා කාර්කය බද්ධ වනාවන අවශයතා
කාර්කය බද්ධ අවශයතා
● වපාත් බැහැරට වගන වගන යෑමට හැකි විය යුතුය.
● වපාත් භ්‍ාරදීමට හැකි විය යුතුය.
● දඩ මුදල් වගීමට හැකි විය යුතුය.
● කිසියම් වපාතක් බැහැරව වගන යෑම පිළිබඳ විස්ත්තර බලා ගත හැකි විය යුතුය.
කාර්කය බද්ධ වනාවන අවශයතා
● භ්‍ාවිතයට පහසු අතුරු මුහුණතක් තිබිය යුතුය
● ආයතන භ්‍ාවිතා කරන පරිගණක ක්‍රියාත්මක කරගත හැකි විය යුතුය.
● බහුලව භ්‍ාවිතා වන වමවහයුම් පද්ධතියක් ස්ත්ථාපිත කර තිබිය යුතුය.
වමවලස්ත මෘදුකාංග පද්ධතියක් වගාඩනැගීම ස්තඳහා වස්ත්වාදායකයාවේ ස්ත්ථානය තුලදී හඳුනා ගන්නා
කාර්කයය ස්තහ කාර්කයය වනාවන අවශයතා සියල්ල වල්ඛනයක ඇතුළත් කරගත යුතුය. වමම වල්ඛනය
පද්ධති අවශයතා වල්ඛනය (System Requirements Specification) නමින් හැඳින්වේ .
පද්ධතිය මඟින් Shall be යන වචනවලින් ආරම්භ්‍ වකවරන අවශයතා ඉටුීම අනිවාර්කය (essential) වන
අතර (Should be) යන වචනවලින් ආරම්භ්‍ වකවරන අවශයතා ඉටුීම අනිවාර්කය වනා වේ.
උදාහරණයක් වලස්ත ශිෂය වතාරතුරු පද්ධතියක් ස්තලකා බලමු.
1. Shall be able to prepare a character certificate.
2. Shall be able to prepare a leaving certificate.
3. Shall be able to maintain attendance information.
4. Shall be able to browse student details.
5. Shall be able to maintain class leaderships
6. Shall be able to maintain data on books not returned
7. Shall be able to maintain sports details.
8. Shall be able to maintain class teacher details.
9. Shall be able to maintain students data bank details.
10. Shall be able to maintain society details.
11. Shall be able to maintain prefects records.
12. Shall be able to maintain competition data.
13. Shall be able to maintain mischief details.
14. Should facilitate adverting on web.
15. Should facilitate online forms.
16. Should facilitate online student details.
කාර්කයබද්ධ වනාවන අවශයතා Non Functional Requirements

220. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 215
1. Shall be able to provide a friendly GUI.
2. Shall be able make use of existing software & hardware.
3. Shall be run on Windows XP or later operating system.
4. Should be able to provide security for online transactions.
5. Should be able to provide web interfaces.
Shall කළ යුතුය. Should කළ හැකියි.
වයාපාර ක්‍රියාකාරකම් ආකෘතිකරණය (Business Activity Model)
වයාපාර ක්‍රියාකාරකම් ආකෘති නිර්කමාණය යනු පාර්කශවකරුවන්වේ ඉදිරි දර්කශනය මත පදනම්ව
ස්තංකල්ීය ආකෘතියක් වලස්ත ඉහළ මට්ටවම් ක්‍රියාකාරකම් ස්තහ තාර්කකික පරායත්තතා වපන්ීවම්
තාක්‍ෂණයකි. වයොපොර ක්‍රියාකාරකම් ආකෘතිකරණය පාර්කශවකරුවන්වේ ඉදිරි දර්කශනය ස්තහ ඔවුන්වේ
විශ්ව දෘෂ්ිය අනුව සිදු කළ යුතු ඉහළ මට්ටවම් වයාපාරික ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ උපායමාර්කගික දැක්මක්
ස්තපයයි.
වයාපාර ක්‍රියාකාරකම් වර්කග පහක් වයාපාරික ක්‍රියාකාරකම් ආකෘතියකින් නිරූපණය වකවර්ක:
1. ස්තැලැස්ත්ම: කල්තියාම තිබිය යුතු වද් ස්තැකවස්තන ස්තැලසුම් ක්‍රියාකාරකම්
2. ස්තක්‍රීය කරන්න: අවශය ස්තම්පත් ඇති බව ස්තහතික කරන ක්‍රියාකාරකම් ස්තක්‍රීය කරන්න:
කරන්න:
3. ප්‍රාථමික වයාපාර පද්ධති පරිවර්කතනය ස්තැකසීවම් ක්‍රියාකාරකම්
4. අධීක්ෂණය : කාර්කය ස්තාධන මිනුම් පරික්ෂා කරන අධීක්ෂණ ක්‍රියාකාරකම්ගන්නා
5. පාලනය: නිවැරදි කිරීවම් ක්‍රියාමාර්කග පාලන
ක්‍රියාකාරකම් වයාපාර ක්‍රියාකාරකම් ආකෘති නිර්කමාණ තාක්‍ෂණය ස්තංකල්ීය දැක්මක් ස්තපයන අතර එය
ස්තතය වශවයන්ම සිදුවවමින් පවතින වද් ස්තමඟ ස්තැස්තඳීමට භ්‍ාවිතා කළ හැකි අතර එමඟින් ඕනෑම වදයක්
ගවේෂණය කළ හැකිය.
දත්ත ගැලීම් ආකෘතිකරණය (Data Flow Modeling)
දත්ත ප්‍රවාහ ආකෘතියක් යනු පද්ධතියක් තුළ වතාරතුරු ගලායාම හා වතාරතුරු හුවමාරුව පිළිබඳ
රූපමය නිරූපණයකි. වතාරතුරු පද්ධතියක දත්ත ප්‍රවාහය ප්‍රස්ත්ථාරිකව නිරූපණය කිරීම ස්තඳහා දත්ත
ප්‍රවාහ ආකෘති භ්‍ාවිතා කරනුවේ දත්ත ආදානවේ සිට වගානු ගබඩාවට මාරු කිරීම හා වාර්කතා
උත්පාදනය කිරීම ස්තම්බන්ධ ක්‍රියාවලීන් විස්ත්තර කිරීවමනි.
දත්ත ප්‍රවාහ ආකෘතියක් දත්ත ප්‍රවාහ රූප ස්තටහනක් (DFD) වලස්ත ද හැඳින්විය හැකිය.

221. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 216
DFD හි ස්තංරචක
බාහිර භූතාර්තථ (External Entities)
● විමර්කශනයට ලක් වන පද්ධතිය බාහිර පුද්ගලයන්, ස්තංවිධාන වහෝ වවනත් පද්ධතිය
නිවයෝජනය කරයි.
● මූලාශ්‍රයයක් වහෝ දත්ත ග්‍රාහකයා වහෝ වලස්ත ක්‍රියා කරයි.
● නම එම වර්කගය දර්කශනයකට වනාව වපාදු වර්කගයකට වයාමු කළ යුතුය.
දත්ත ගැලීම (Data Flows)
● පද්ධතියක, පද්ධතිවේ සිට, ස්තහ පද්ධතිය ඇතුළත දත්ත ගලා යෑම වපන්වයි.
● DFD හි අවනකුත් ස්තංරචක ස්තම්බන්ධ කරයි.
● ඒක මාර්කගික වහෝ දිවි මාර්කග වහෝ විය හැකිය.
● ඝන ඊතල වලින් නිරූපණය වුව ද, බාහිර ස්තංරචක වදකක් අතර කඩ ඉරි තල වලින් වපන්වනු
ලබන අතර අන්තර්කච්වේදනය මගහැරුණු ලැවේ.
ක්‍රියාවලිය (Processes)
● පද්ධතිවේ සිදු කරන වයාපාරික කටයුතු නිවයෝජනය කරයි,
● ස්තෑම ක්‍රියාවලියකටම ගුණ තුනක් ඇත එනම් අනනයතාව, නම ස්තහ ස්ත්ථානය,
● තවදුරටත් විවයෝජනය කිරීම අවශය වනාවන ක්‍රියාවලීන් මූලික ක්‍රියාවලි වලස්ත හැඳින්වේ,
දත්ත ගබඩාව (Data Store)
● පද්ධතිය තුල දත්ත ගබඩා තබාගැනීමට භ්‍ාවිතා කරයි.
● වර්කග හතරකි : හස්ත්තිය (M), පරිගණකගත (D), තාවකාලික (T) ස්තහ හස්ත්තිය තාවකාලිකT
(M) වශවයනි
● ස්තෑම දත්ත ගබඩාවකට ගුණ තුනක් ඇත : අනනයතාව , වර්කගය ස්තහ නම
දත්ත ගැලීම් ස්තටහන් ඇඳීවම්දී ස්තලකා බැලිය යුතු කරුණු
● පද්ධතිවේ සියලු ක්‍රියාවන් වවන්වවන්ව හඳුනා ගැනීමට හැකි වන පරිදි එයට ආවේණික නම්
භ්‍ාවිතා කළ යුතුය එවමන්ම එකම නම ක්‍රියාවන් වදකක් ස්තඳහා ලබා වනාදිය යුතුය .
● දත්ත ගබඩාවකින් තවත් දත්ත ගබඩාවකට ස්තෘජුව දත්ත ගලා යෑමක් නිරූපණය කළ වනාහැක.
● බාහිර භූතාර්කථ යක් ස්තමග ස්තෘජුව දත්ත ගබඩාවක් ස්තම්බන්ධ කල වනාහැක.
● දත්ත ගලා යෑම වපන්වන වර්කඛාවක වදපැත්තටම හිස්ත භ්‍ාවිතා වනාකළ යුතුය.
දත්ත ගැලීම් ස්තටහන් නැටීවම්දී එය අදියර තුනක් මගින් සිදු කරනු ලැවේ.
1 ස්තන්දර්කභ්‍ රූ ස්තටහන් ඇදීම (Context Diagram/ Level 0)
2 පළමු මට්ටවම් දත්ත ගැලීම් ස්තටහන් (Level 1 DFD)
3 වදවන මට්ටවම් දත්ත ගැලීම් ස්තටහන් (Level 2 DFD)

222. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 217
සන්දර්තභ රූ සටහන Context Diagram
01 බාහිර භූතාර්තථ (External Entity)
ක්‍රියාවලිය ස්තඳහා දත්ත ලබා වදන පුද්ගලවයක් වහෝ වදයක් වමන්ම ක්‍රියාවලිවයන් වතාරතුරු
ලබා ගන්නා පුද්ගලවයක් වහෝ වදයක් බාහිර භූතාර්කථ අර්කථයක් නම් වේ.
(ස්තර්කව නාම එක වචනයක් භ්‍ාවිතා කරනු ලැවේ)
උදාහරණ :
02 දත්ත ගැලීම (Data Flow)
දත්ත ගැලීම ඊතලයක් මගින් නිරූපණය කළ යුතුය. ඊතලය මත දත්ත ගැලීමට අදාල විස්ත්තර
වකිවයන් දැක්විය යුතුය. පද්ධතිය හා බාහිර භූතාර්කථ අතරත්, බාහිර භූතාර්කථ හා පද්ධතිය අතර,
පද්ධතිය අභ්‍යන්තරවේ දත්ත ගලනයන නිරූපණය කිරීමට භ්‍ාවිතා කරයි. දත්ත ගැලීම ස්තෘජු
ඊතලවයන් ලකුණ කරයි. එවමන්ම දත්ත වදපස්තටම ගැලීම සිදුවන අවස්ත්ථාවක දී ඒ ස්තඳහා වවන
වවනම ගැලීම් වර්කඛා වදකක් ඇඳිය යුතුය. දත්ත ගැලීම් වර්කඛා එකිවනක කැවපන වස්ත් ඇදිය
වනාහැක.
උදාහරණ:
03 දත්ත ගබඩාව (Data Store)
ස්තලකා බලන පද්ධතිය තුළ ඇති සියලුම දත්ත ගබඩා කිරීම වම් හරහා නිරූපණය කරනු ලැවේ
දත්ත ගබඩාවක උපලක්ෂණ තුනකි
01 අංකය (Type)
02 වර්කගය (Id)
03 නම (Name)
දත්ත ගබඩාවන් ගබඩා වර්කග හතරකි
01 පරිගණක වහෝ අංකිත දත්ත ගබඩා
02 හස්ත්තීය දත්ත ගබඩා
03 තාවකාලික දත්ත ගබඩා
04 හස්ත්තීය හා තාවකාලික දත්ත ගබඩා

223. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 218
04 ක්‍රියාවලිය (Process)
දත්ත ගැලිමට අදාළ ක්‍රියාවලිය මින් අදහස්ත් වේ. ස්තලකා බලන පද්ධතිය තුළ ඇති සියලුම දත්ත
ස්තැකසීම, දත්ත පරික්ෂා කිරීම හා දත්ත ස්තංස්තන්දනය කිරීම වම් හරහා නිරූපණය වකවර්ක.
ක්‍රියාවලියක උපලක්ෂණ තුනකි
1 අංකය (Id)
2 නම (Name)
3 ස්ත්ථානය (Location)
දත්ත චලන ආකෘති පිළිබඳව නීති
❏ ස්තෘජුව දත්ත ගැලීම සිදු විය හැක්වක්
● බාහිර භූතාර්කථ වදකක් අතර
● බාහිර භූතාර්කථ හා ක්‍රියාවලියක් අතර
● ක්‍රියාවලි වදකක් අතර

224. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 219
● ගබඩාවක් ක්‍රියාවලියක් අතර
❏ ස්තෘජු දත්ත ගැලීම් පැවතිය වනාහැක්වක්
■ දත්ත ගබඩා වදකක් අතර
■ බාහිර භූතාර්කථ හා දත්ත ගබඩාවක් අතර
උදාහරණ :
ජාතික වතාරතුරු තාක්ෂණ පුස්ත්තකාලය (NITL)හි පරිශීලකයන්ට මාර්කගගතව (Online) පුස්ත්තකාල
වතාරතුරු ස්තැකසීවම් පද්ධතිය (LIPS)මගින් විදුත් වපාත් (e-book)ලබා වදයි.
(LIPS)ස්තාමාජිකවයකු ීමට පුද්ගලයකු අයදුම්පතක් NITL වවත ඉදිරිපත් කළ යුතු වේ.NITL මගින් වමම
අයදුම්පත ඇගැයීමට ලක් කරනු ලබන අතර එය අනුමත වුවවහාත් LIPS වවත ඇතුලත් කරනු ලැවේ.
අයදුම්පත ඇතුලත් කිරීවමන් අනතුරුව LIPS මගින් NITL වවත ක්‍රියාත්මක ීවම් වක්තයක් (Activation
Code)නිකුත් කරනු ලබන අතර NITL එය අදාළ පුද්ගලයා වවත ලබාවදයි. වමම වක්තය ලද පසු ඕනෑම
පුද්ගලයකු LIPS හි ස්තාමාජිකවයක් බවට පත්වේ. වමම ක්‍රියාත්මකීවම් වක්තය LIPS වවත ඇතුලත්
කිරීවමන් ස්තාමාජිකවයකුට තමාවේ පරිශීලක නාමය (User name)හා මුරපදය (password) ලබාගත
හැකිවේ. ඉන්පසු වමම පරිශීලක නාමය හා මුරපදය LIPS වවත ලබා දීවමන් ස්තාමාජිකවයකුටවිදුත්
වපාත්(e-book) ස්තඳහා ප්‍රවේශ විය හැකිය. (AL/ 2015/II/06)

225. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 220
අභ්‍යාස්ත:
පුද්ගලවයකු විසින් ATM යන්ත්‍රයට, ATM කාඩ්පත් ස්තහ රහස්ත් පදය ඇතුලත් කල විට ප්‍රථමවයන්ම
රහස්ත්පදය වලංගුතාවය පරීක්ෂා කරයි. අනතුරුව රහස්ත් පදවේ වලංගුතාවය පාරිවභ්‍ෝගිකයාට ලබාවද්.
රහස්ත්පදය වලංගු වන්වන් නම් පමණක්, ලබාගත යුතු මුදල ඇතුළත් කිරීමට අවස්ත්ථාවක් ලබා වදයි.එවිට
ATM පද්ධතිය විසින් එම මුදල ලබා ගත හැකිද වනාහැකිද යන්න පුද්ගලයාට දැනුම් වදනු ලැවේ. එම
මුදල ලබාගත හැකි නම් අදාළ මුදල ලදුපත හා නව ගිණුම් වශ්ෂය පුද්ගලයාට ලබාවද්. වමම
ක්‍රියාවලිය නිරූපණය කිරීම ස්තඳහා ස්තන්දර්කභ්‍ රූ ස්තටහනක් නිර්කමාණය කරන්න.
පළමු මට්ටකම් දත්ත ගැලීම් සටහන් (Level 1 DFD)
● පද්ධතිවේ ක්‍රියාකාරිත්වය පිළිබඳව ඉහළ මට්ටවම් දෘෂ්ියක් ලබාවද්.
● පද්ධතිවේ ප්‍රධාන ස්තංරචකයන් අතර දත්ත දත්ත චලනය රූපණය කරයි.
● ස්තන්දර්කභ්‍ රූප ස්තටහන ස්තමග අනුකූල විය යුතුය.
● ස්තාමානයවයන් ක්‍රියාවලි 10 - 12ට සීමා වේ.
නිමි ඇඳුම් ඇණවුම් පද්ධතියක ක්‍රියාකාරිත්වය පැහැදිලි කිරීමක් ස්තඳහා අඳින ලද ස්තරල DFD ස්තන්දර්කභ්‍
ස්තටහනක් පහත දැක්වේ.
පළමු පියවර : ක්‍රියාවලිය හදුනා ගැනීම
ඇඳුම් ඇණවුම් කිරීවම් පද්ධතියයි. ක්‍රියාවලිය ස්තඳහා ඍජු වකෝණාශ්‍රයක් අඳින්න.
කදවන පියවර : සියලුම බාහිර ආයතන පිළිබද ලැයිස්ත්තුවක් නිර්කමාණය කරගන්න.
වමහි බාහිර ආයතන වන්වන්: ගනුකදනුකරු, ඇඳුම් කවළඳසැල්‍, කරදිපිළි සැපයුම්කරු සහ විකුණුම්
කළමනාකරු. අපවේ පද්ධතිය හා ස්තම්බන්ධ ආයතන වේ.එම නිස්තා එක් එක් ආයතන ස්තඳහා
ස්තෘජුවකෝණාස්ත්රයක් අඳින්න.
කතවන පියවර : දත්ත ප්‍රවාහ ලැයිස්ත්තුවක් ස්තාදන්න.

226. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 221
අපවේ ක්‍රියාවලිය ස්තහ බාහිර ආයතන අතර, ආයතන ස්තහ පද්ධතිය අතර හුවමාරු වන වතාරතුරු
වර්කගය පිළිබඳ වකි විස්ත්තරයක් වපන්වන දත්ත ප්‍රවාහයන් ඇත. දත්ත ප්‍රවාහ ලැයිස්ත්තුවට ඇතුළත්
වන්වන්: පාරිකභෝගික ඇණවුම, කුවිතාන්ිය, ඇඳුම් ඇණවුම, කුවිතාන්ිය, ඇඳුම් ඇණවුම සහ
කළමනාකරණ වාර්තතාව.කමම දත්ත ප්‍රවාහයන් ස්තංවක්තවත් කරන ඊතල ස්තමඟ ස්තෘජුවකෝණාස්ත්රා
ස්තම්බන්ධ කරන්න.
ඕනෑම ස්තෘජුවකෝණාස්ත්රා වදකක් අතර දත්ත වදයාකාරවයන්ම ගලා යන්වන් නම්, තනි ඊතල වදකක්
ස්තාදන්න.
ඉහත ස්තන්ධර්කභ්‍ ස්තටහනට අදාල DFD LEVEL 01 ස්තටහන පහත දැක්වේ
දත්ත ප්‍රවාහ රූප ස්තටහන් වල වාසි ස්තහ අවාසි:
වාි:
● පාර්කශවකරුවන්ට ස්තහ අවනකුත් පරිශීලකයින්ට වත්රුම් ගැනීමට ස්තාවේක්ෂව පහසු රූපමය
තාක්‍ෂණයකි.
● පද්ධති ස්තංරචක ස්තහ මායිම් පිළිබඳ ස්තවිස්ත්තරාත්මක චිත්‍රයක් ස්තපයයි.
● පද්ධතියක් තුළ සිදුවන ක්‍රියාවලීන් පිළිබඳ පැහැදිලි හා ස්තවිස්ත්තරාත්මක වතාරතුරු ස්තපයයි.
● දත්ත ප්‍රවාහවේ තර්කකනය වපන්වයි.
● පද්ධතිවේ ක්‍රියාකාරී බිඳවැටීමක් ඉදිරිපත් කරයි.
● පද්ධති ප්‍රවල්ඛනවේ වකාටස්තක් වලස්ත භ්‍ාවිතා කරයි.
අවාි:
● නිර්කමාණය කිරීමට වබාවහෝ කාලයක් ගතවේ.

227. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 222
● ක්‍රියාවලි වල වේලාව, අනුක්‍රමය ස්තහ ස්තමමුහුර්කතකරණය පිළිබඳ කිසිදු වතාරතුරක් ලබා වනාවද්,
එනම් ක්‍රියාවලි සිදුකරන විට දත්ත ප්‍රවාහ රූප ස්තටහන් නියම වනාකරයි. එබැවින් වම් වද්වල්
නිදර්කශනය කළ හැකි ක්‍රියාවලියක් වහෝ ගැලීම් ස්තටහනක් ස්තමඟ පටලවා වනාගත යුතුය.
● ස්තමහර විට තාක්ෂණික වනාවන පරිශීලකයින්ට රූප ස්තටහන වත්රුම් ගැනීමට අපහසු විය
හැකිය.
පහළ මට්ටකම් දත්ත ගැලීම් සටහන්
● ස්තවිස්ත්තරව කව විස්ත්තර වස්තායා යෑමට මාර්කග ස්තපයයි.
● ඉහළ සිට පහළට ප්‍රවේශය ස්තඳහා අවකාශයක් ලබාවදයි.
● ප්‍රධාන මූලික DFD ස්තමග අනුකූල විය යුතුය.
● වබාවහෝවිට ක්‍රියාකාරකම් 4 - 6 සීමා වවයි.
වල්ඛන ගැලීම් ස්තටහන් Document Flow Diagram
ස්තන්දර්කභ්‍ රූප ස්තටහනක හා දත්ත ගලන රූප ස්තටහනක පළමු අදියර අතර ස්තම්බන්ධතාවයක් වස්ත් ක්‍රියා
කරයි. පරීක්ෂණයට භ්‍ාජනය වන ක්වෂ්ත්‍රවේ ස්තඳහා වභ්‍ෞතික වල්ඛන රූපණය කරයි.
වල්ඛනය යනු කඩදාසි කෑලි, දුරකථන ස්තංවාද, ිදුත් තැපෑල, පරිගණක අතර දත්ත හුවමාරුව, යනාදිය
විය හැකිය.
වල්ඛන ගැලීම් ස්තටහනක් අඳින ආකාරය
● කිසියම් වල්ඛණයක් නිර්කමාණය කරන්නා වහෝ යවන්නා හඳුනා ගත යුතුය.
● ජනනය වන වල්ඛන හඳුනාගන්න.
● වල්ඛනය අවස්තාන වශවයන් ප්‍රවයෝජනයට ලබා ගන්නා හඳුනා ගන්න.
● බාහිර භූතාර්කථ හා වල්ඛන ගැලීම් රූපමය ආකාරයට ලකුණු කරන්න
වමහිදී ප්‍රභ්‍වය (Source) ප්‍රතිග්‍රාහකයා (recipient) හා වල්ඛනවේ (Document)යන්න හඳුනාගැනීම.
පද්ධති සීමාවවන් ඇතුළත පිටත ද යන්න හා ස්තම්බන්ධ වන වල්ඛනය හඳුනා ගත යුතුය.ශිෂය වතාරතුරු
පද්ධතිය ස්තඳහා අඳින ලද වල්ඛන ගැලීම් ස්තටහනක් පහත වගුවේ දැක්වේ. එයට අදාළව වල්ඛන ගැලීම්
ස්තටහන නිර්කමාණය කර ඇත.
ලබා දුන්වන් කවුද?
(Source)
වල්ඛනය (Document) ලැබුවන් කාටද?
(Recipient)
Vice Principal character certificate student
Vice Principal student details management
parent student admission application Vice Principal
Vice Principal Student registration principal
principal student progress report parent
principal leaving certificate parent

228. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 223
තාර්කකික දත්ත ආකෘතීන් (Logical Data Modeling)
තාර්කකික දත්ත ආකෘතියක් යනු ආයතනයකට දත්ත රැස්ත් කිරීමට අවශය වද් ස්තහ වද්වල් අතර ඇති
ස්තම්බන්ධතා විස්ත්තර කරන දත්ත ස්තමුදායකට විවශ්ෂිත වනාවන ආකෘතියකි.
තාර්කකික ආකෘතියක් තුළ ආයතන හා ගුණාංග, ස්තම්බන්ධතා, අද්විතීය හඳුනාගැනීම්, උප වර්කග ස්තහ සුපිරි
වර්කග ස්තහ ස්තම්බන්ධතා අතර ඇති සීමා කිරීම් අඩංගු වේ. තාර්කකික ආකෘතියකට වස්තම් ආකෘති වස්ත්තු ද
අඩංගු විය හැකිය, නැතවහාත් වස්තම් වහෝ පාරිභ්‍ාෂික ආකෘති එකක් වහෝ කිහිපයක් වයාමු කරන්න.
තාර්කකික දත්ත ආකෘතියක් තුළ තාර්කකික වස්ත්ූන් ස්තහ ස්තම්බන්ධතා නිර්කවචනය කිරීවමන් පසුව, ඔබට
තාර්කකික ආකෘතිය වභ්‍ෞතික දත්ත ආකෘතියක ස්ත්වරූපවයන් දත්ත ස්තමුදායට විවශ්ෂිත වභ්‍ෞතික
නිරූපණයක් බවට පරිවර්කතනය කිරීම ස්තඳහා භ්‍ාවිතා කළ හැකිය.
තාර්කකික දත්ත ආකෘතිකරණය මඟින් වුහය ක්‍රියාත්මක කළ යුතු ආකාරය වහෝ වපන්වා ඇති දත්ත
වුහය ක්‍රියාත්මක කිරීම ස්තඳහා අවශය මාධයයන් (තාක්ෂණයන්) ස්තම්බන්ධ කිසිදු වතාරතුරක්
ස්තපයන්වන් නැත. එය තාක්‍ෂණික ස්ත්වාධීන දත්ත ආකෘතියක් වන අතර එය ස්තංකල්ීය දත්ත
ආකෘතිවයන් හඳුනාගත් මූලික වුහයන්වගන් වර්කධනය වේ. තාර්කකික දත්ත ආකෘතිය පහත ස්තඳහන්
ස්තංරචක ඇතුළත් විය
● භූතාර්කථ (Entity)
● ස්තම්බන්ධතා (Relationship)
● ස්තම්බන්ධතාවක ප්‍රමාණය (Degree of relationship)
● වවකල්පිත භ්‍ාවය (Optionality)
භූතාර්කථ (Entity)
භූතාර්කථයක් යනු තර්කකානුකූලව ස්තම්බන්ධ කළ හැකි හා තත්ත්ව වශවයන් හැඳින්විය හැකි වස්ත්ූන්
හා ස්තංකල්ප වල එකතුවකි. DFM ස්තඳහා ඇති භූතාර්කථ හා වම් අතර වවනස්තක් පවතී. වමහිදී භූතාර්කථ
යක් නිරූපණය කරනු ලබන්වන් අනුලක්ෂණය උපවයෝගී කරවගනය .

229. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 224
ස්තම්බන්ධතා (Relationship)
භූතාර්කථ එකිවනකට ස්තම්බන්ධ වන ආකාරය හා වභ්‍ෞතික ස්තම්බන්ධතා ස්තහ තාර්කකික ස්තම්බන්ධතා
නිරුපනය වකවර්ක.
ස්තම්බන්ධතාවක ප්‍රමාණය (Degree of relationship)
වමහිදී ප්‍රධාන ස්තබඳතා වර්කග තුනක් හඳුනා ගනු ලැවේ.
● එක එක (1:1) (one to one )
● එක බහු (1:m) (one to many)
● බහු බහු (m:n) (many to many)
වවකල්පිත භ්‍ාවය (Optionality)
ස්තහභ්‍ාගී වන ස්තෑම සිදුීමක් ස්තඳහන් ස්තබඳතා පවතී දැ යි දැක්වේ
භූතාර්කථ නයාස්තය (Entity Matrix)
● භූතාර්කථ අතර ස්තබඳතා හඳුනා ගැනීමට උපකාර කරයි,
● ආකර්කෂණීය පද්ධතිය තුළ භූතාර්කථ අතර ස්තම්බන්ධතා හඳුනා ගැනීමට භූතාර්කථ වල සියලු යුගල
හැකියාවක් ලබා වදයි.
● එක් එක් යුගල් අතර ස්තම්බන්ධතා එක් වරක් පරීක්ෂා කරනු ලැවේ.
● ස්තබඳතාව පිළිබඳ ස්තම්පූර්කණ විස්ත්තරය ලබා වනාවද්.
වයාපාර පද්ධති විකල්ප (Business System Option - BSO)
BSO විසින් පද්ධතිය කුමක් කරන්වන් දැයි විස්ත්තර කරයි. වයාපාර පද්ධති විකල්පක් ම, අවම පද්ධති
අවශයතා වලින් ස්තෑහිමකට පත් විය යුතුය. එවස්ත්ම කාර්කයබද්ධ විස්ත්තරයක් උස්තස්ත් මට්ටවම් තාක්ෂණික
විස්ත්තරයක්, වයාපාරයට විශාල ප්‍රතිලාභ්‍, ආස්තන්න පිරිවැය ඇස්ත්තවම්න්තු, ස්තංවර්කධන කාල පරාස්තය ස්තහ
ස්තංවිධානය ස්තහ වවනත් පවතින පද්ධති මත බලපෑම එයට ඇතුළත් විය යුතුය.

230. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 225
කාර්තයය රූප සටහන් (Activity diagrams)
කොර්යය රූප සටහනක් තගොඩනැීම මගින්න ,
• ිර්මොණය කරනු ලබන පද්ධතිතේ සීමොව පිළිබඳව හඳුනො ගැනීමට උදේ වන අතර එය
තස්වොලොභියො (පද්ධතිය ිර්මොණය කර ගැනීමට බලොතපොතරොත්තු තවන පුද්ගලයො තහෝ
සමොගම) සමඟ තහවුරු කිරීමට භොවිත කරයි.
• විමර්ශනය තකතරන වයොපොරික පරිසරය හො පද්ධතිය අතර ඇති සම්බන්නධතොවය මින්න පැහැදිලි
කිරීමට උපකොරී තවයි.
• පද්ධතියට සම්බන්නධ කේඩොයම් සිදු කරන ක්‍රියොවලීන්න පැහැදිලිව හඳුනො ගැනීමට උපකොරී තේ.
• පද්ධති සීමොව තුළ ක්‍රියොත්මක වන දත්ත පොදකයන්න වල ක්‍රියොකොරීත්වය පිළිබඳව මින්න
අවතබෝධයක් ලබො ගත හැකිය.
ßhÿre n,m;a ksl=;a lsÍfï l%shdj,sh úêu;a lsÍfï wruqKska Drive Safe kñka ud¾..;
moaO;shla y÷kajd oSug ;SrKh lr we;' tu moaO;sfhys úuiSï oajdrh u.ska ßhÿre n,m;la
whÿï lsÍug wod, uq,sl iqÿiqlï úuiSug wfmaCIlhdg yelss w;r" ;u whÿïm; ud¾..;j
iïmQ¾K lsÍugo yelshdj we;' tysoS wod, wfmaCIlhdg whÿï lrk n,m;% j¾.h f;dard
.ekSug wjYH myiqlï Drive Safe u.ska i,id we;' n,m;% j¾.hg wkqj f.úh hq;= .dia;=j
Drive Safe u.ska ;SrKh lrhs' wfmaCIlhd whÿïm; fhduq lrk wjia:dfõoS f.ùï jdi,a
oajdrh (Payment Gateway) yryd wod, .dia;=j f.úh hq;=h' f.ùug wod, ,ÿ m;la uqøKh
lr .ekSug yelshdj we;' f.ùula isÿ l< miq" ßhÿre n,m;a ksl=;a lsrSfï wdh;kfhys uqo,a
whleñ úiska f.ùï f;dr;=re ms<s.kakd w;r' wfmaCIlhdf.a b,a,Su wdh;k ,smslre fj;
moaO;sh yryd fhduq lrhs' ,smslre úiska ,sÅ; mÍCIKh i|yd oskhla wfmaCIlhd yg ksl=;a
lrk w;r tu ,sÅ; mÍCIKh wdh;kh ;=,oS Drive Safe u.ska ud¾..;j mj;ajkq ,nhs'
moaO;sh u.ska ,sÅ; mÍCIKfhys iu;a wiu;a Ndjh wfmaCIlhd yg oekqï fohs' iu;a
wfmaCIlhka mÍCIl (Examiner) boßfhys m%dfhda.sl mÍCIKhlg fmkS isÜh hq;= w;r'
ßhÿre n,m;a,dNSkaf.a m%;sM, Drive Safe u.ska úu¾YKh lsÍug yelshdj we;'
තමම ගැටලුව විසඳීමට ඇති පහසුම ආකොරය වන්නතන්න කොර්යයන්න සිදුවන අනුපිළිතවල අනුව
තපලගැස්ීමයි. ඉන්න අනතුරුව එක් එක් කොර්යයන්න ඉලිප්සොකොර හැඩ තුළ ලිවිය යුතුය. එතස් ලියන ලද
කොර්යයන්න අනුපිළිතවලින්න ඊතල වලින්න යො කරන්නන. ඉන්න අනතුරුව පද්ධති සීමොව ලකුණු කළ යුතුය.
ඉහත ගැටලුවට අනුව අඳින ලද පහත කොර්ය රූප සටහන අධයයනය කරන්නන

231. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 226
නිපුණතා මට්ටම 7.7 : වයෝජිත පද්‍තිය ස්තැලසුම් කරයි
පද්ධි සැල්‍සුම් ිරීම (System Design)
නව පද්ධතිය ස්තැලසුම්කිරීම සිදුවන්වන ශකයතා අධයයනය ස්තහ පද්ධති විශ්වල්ෂණය යන අදියර වල
ප්‍රතිඵලයක් වශවයනි පද්ධති ස්තැලසුම් කිරීම ප්‍රධාන ආකාර වදකකින් දැක්විය හැකිය.
● තාර්කකික පද්ධති ස්තැලසුම් කිරීම (Logical System Design)
● වභ්‍ෞතික පද්ධති ස්තැලසුම් කිරීම (Physical System Design)
තාර්කකික පද්ධති ස්තැලසුම් කිරීම (Logical System Design) වමහිදී පහත දැක්වවන ස්තාධක ක්‍රියාවලීන්
ස්තහ වගානු ආදිය ආර්කික වශවයන් ස්තම්බන්ධ වන ආකාරය නිරූපණය කරනු ලැවේ.
වම් ස්තඳහා පහත ස්තඳහන් ක්‍රියාමාර්කග භ්‍ාවිතයට ගැවන්
● පද්ධති ගැලීම් රූස්තටහන් (System Flow Diagram)
● දත්ත ගැලීම් ස්තටහන් (Data Flow Diagram)
වයෝජිත නව පද්ධතිය අවශයතා හඳුනා ගත් පසු එම පද්ධතිය නිර්කමාණය කරන ආකාරය ස්තැලසුම් කිරීම
වමම පියවවර්කදී සිදු කරනු ලැවේ විවශ්ෂවයන්ම අතුරු මුහුණත් නිර්කමාණය දත්ත ස්තමුදාය නිර්කමාණය
දත්ත ගැලීවම් රූප ස්තටහන් නිර්කමාණය වමහිදී සිදු කරනු ලැවේ.
● තාර්කකික පද්ධති ස්තැලසුම් කිරීම (Logical System Design)
● ඇල්වගාරිතම (Algorithm)
තාර්කකික පද්ධති ස්තැලසුම් කිරීම (Logical System Design)
මෘදුකාංග පද්ධතිය මගින් දත්ත ස්තැකසීවම්දී සිදුකරනු ලබන විවිධ ගණනය කිරීම් විශ්වල්ෂණය කිරීම්
තාර්කකික වශවයන් ස්තම්බන්ධ කිරීම හා ස්තැකසීම වමම ක්‍රියාවලිවයන් නිරූපණය වේ
ඇල්වගාරිතම (Algorithm)
ඇල්වගාරිතමයක් යනු ගැටළුවක් විස්තඳීම ස්තඳහා අනුගමනය කරන පිලිවවල අනුපිළිවවලින් ලියා
දැක්ීමයි. ඇල්වගාරිතමයක් ඉදිරිපත් කළ ආකාර ඇතිව කිරි පත් කළ හැකි ආකාර වදකකි.
● වයාජ වක්ත (Pseudo codes)
● ගැලිම් ස්තටහන් (Flow charts)
වයාජ වක්ත (Pseudo codes)
වයාජ වක්තයක් යනු ගැටලුවක් විස්තඳන ආකාරය පියවර වශවයන් ලියා දැක්ීමයි වමය වපාදුවේ ඕනෑම
වකවනකුට වත්රුම් ගත හැකි ආකාරයට ස්තරල බසින් ස්තටහන්ී තිබිය යුතුය.
උදාහරණ: වස්ත්වකවයකුවේ මූලික වැටුප ඇතුලත් කර ඔහුට වගවන අතිකාල ප්‍රමාණය ඇතුළත් කළ
විට ලැවබන දළ වැටුප ලබා ගැනීම ස්තඳහා ඇල්වගාරිතම පහත පරිදි වේ.
මූලික වැටුප ඇතුලත් කරන්න
අතිකාල ප්‍රමාණය ඇතුලත් කරන්න
දළ වැටුප = මූලික වැටුප + අතිකාල ප්‍රමාණය
දළ වැටුප වපන්වන්න

232. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 227
වමය වයාජ වක්තයක් වලස්ත ද හැඳින්වවන අතර වමය උපවයෝගී කරවගන පරිගණක ක්‍රමවල්ඛය කුට
ක්‍රමවල්ඛනයක් නිර්කමාණය කළ හැකිය.
ගැලිම් ස්තටහන් (Flow charts)
පරිගණක වැඩස්තටහනක් නිර්කමාණය කිරීවම්දී ඊට අදාළ ඇල්වගාරිතමයන් රූපමය ආකාරවයන්
නිරූපණය කිරීම ගැලීම් ස්තටහනක් වලස්ත හැඳින්වේ. වම් ස්තඳහා ස්තම්මත ස්තංවක්ත භ්‍ාවිතා කළ යුතුයි.
වභ්‍ෞතික පද්ධති ස්තැලසුම් කිරීම (Physical System Design)
වභ්‍ෞතික පද්ධති ස්තැලසුම් කිරීම වමහිදී පහත දැක්වවන අවශයතාවයන් වකවරහි අවධානය වයාමු කරයි
●
● අතුරු මුහුණත් නිර්කමාණය
● ආදානය
● ස්තැකසුම
● ප්‍රතිදානය
● ක්‍රමවල්ඛනය
● පරිශීලනය
● ආරක්ෂාව
පද්ධති ස්තැලසුම් කිරීවම් කිරීම තුළ තාර්කකික හා වභ්‍ෞතික පද්ධති ස්තැලසුම් වලට අදාල වතාරතුරු ඉතා
විධිමත් වලස්ත වල්ඛන ගත වකවර්ක.
දත්ත ශේදවකෝෂය (Data Dictionary)
දත්ත ස්තමුදාවේ අතයවශය අංගයක් වේ. දත්ත ස්තමුදායන් ස්තහ එහි ගබඩා කර ඇති දත්ත පිළිබඳ දත්ත
රඳවා තබා ගනී. දත්ත ස්තමුදාය කළමනාකරණ පද්ධතිය (Database Management system) භ්‍ාවිතා
කරන ලද ස්තැබෑ දත්ත ස්තමුදාය විස්ත්තරය ඇතුළත් වේ.
නිපුණතා මට්ටම 7.8 : කයෝජිත පද්ධතිය සංවර්ධනය කර පරීේෂා කරයි
පරිගණක භාෂාවේ උපකයෝගී කරකගන පරිගණක යම් කාර්තයයේ ිදු කර ගැනීම සඳහා පරිගණක
වැඩසටහනේ ලිවීම ක්‍රමකේකන සංවර්තධනය කල්‍ස හැඳින්කවයි.
පද්ධි පරීේෂාව System Testing
වමම අදියවර්ක ප්‍රධාන අරමුණ වන්වන් වදෝෂ අවම, තත්වවයන් උස්තස්ත් ගනවේ පද්ධතියත් වස්ත්වාදායකයා
වවත ලබා දීමයි.

233. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 228
වමහිදී ස්ත්වාධීන කණ්ඩායමක් විසින් පද්ධතිය ස්තම්පූර්කණ පරීක්ෂාවට භ්‍ාජනය කරනු ලබන අතර
පද්ධතිය විසින් වස්ත්වා දායකයන්වේ අවශයතාවයන් ඔහු බලාවපාවරාත්තු වන ආකාරයට ස්තැපවේ ද
යන්න පරීක්ෂාවට ලක් වකවර්ක. එවමන් ම ක්‍රමවල්ඛවේ ඇති වදෝෂ ගැන ද විමර්කශනය වකවර්ක.
පද්ධතියක තිබිය හැකි වදෝෂ වර්කග
01 කාරක රීති වදෝෂ - Syntax Error
02 තාර්කකික වදෝෂ - Logical Error
ක්‍රමවල්ඛන භ්‍ාෂාවේ ඇති නීති රීති වලට අනුව අනුකූල වනාවන පරිදි උපවදස්ත් ලබාදීම නිස්තා ඇතිවන
වදෝෂ කාරක වදෝෂ වලස්ත හැඳින්වවයි.
තර්කකයන්ට අනුකූල වනාවන පරිදි උපවදස්ත් ලබා දීම නිස්තා ඇති වන්නා වූ වදෝෂ තාර්කකික වදෝෂ වලස්ත
හැඳින්වවයි.
අලුතින් ස්තැලසුම් කරන ලද පද්ධතියත් පරික්ෂා කිරීම ස්තඳහා පහත ක්‍රමවේදයන් භ්‍ාවිතා කළ හැකිය
● පරික්ෂා සිද්ධි (Test Cases)
● ශ්වේත මංජුස්තා පරීක්ෂාව (White Box Testing Approach)
● කාල මංජුස්තා පරීක්ෂාව (Black Box Testing Approach)
● ඒකක පරීක්ෂණය (Unit Testing)
● ඒකාබද්ධ පරීක්ෂණය(Integrated Testing)
● පද්ධති පරීක්ෂණය (System Testing)
● ප්‍රතිග්‍රහණ පරීක්ෂණය (Acceptance Testing)
පරික්ෂා සිද්ධි - Test Cases
පරික්ෂා සිද්ධියක් යනු ඔවේ මෘදුකාංගවේ විවශ්ෂිත අංගයක් වහෝ ක්‍රියාකාරිත්වයක් වහෝ ප්‍රතිස්ත්ථාපනය
කිරීම ස්තඳහා ක්‍රියාත්මක වන ක්‍රියාමාර්කගයකි. පරික්ෂා සිද්ධි වගානුගත කරනු ලබන්වන් තත්ත්වය
ස්තහතික කිරීවම් කණ්ඩායමක් විසින් වන අතර SDLC හි වක්ත කිරීවම් අවධිය සිදුවවමින් පවතින
අතරය .
උදා: පහත ස්තඳහන් ශරීර ස්ත්කන්ධ දර්කශකය (Body Mass Index - BMI )ගණනය කරන වයදුම් ස්තලකා
බලන්න පරික්ෂා කිරීවම් පියවර
උස්ත බර හො වලංගු අංගයක් ඇතුළත් කරන්වන් ද යන්න පරික්ෂා කරන්න
BMI ගණනය කරන්න
උස්ත හා බර ස්තඳහා වලංගු වනාවන අංගයක් ඇතුළත් කරන්වන් ද යන්න පරික්ෂා
කරන්න

234. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 229
ශ්කේත මංජුසා පරීේෂාව (White Box Testing Approach)
ශ්වේත මංජුස්තා පරීක්ෂාව යටවත් සිටුවන්වන් ක්‍රමවල්ඛ වුහය පරීක්ෂා කිරීමයි. එනම් මෘදුකාංග
පද්ධතිවේ අභ්‍යන්තර ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳ දැනුමක් ඇති අවයකු විසින් පද්ධතිවේ ක්‍රියාකාරිත්වය
පරීක්ෂා කිරීමයි. පරික්ෂා කිරීමට අවශය දත්ත ක්‍රමවල්ඛවේ වක්තය මගින් ලබා ගනී. ශ්වේත මංජුස්තා
පරීක්ෂාව ඒකක පරීක්ෂාව, ඒකාබද්ධ පරීක්ෂාව, පද්ධති පරීක්ෂාව යන අවස්ත්ථා වලදී ද භ්‍ාවිතා කිරීමට
හැකියාව ඇත.
ශ්වේත මංජුස්තා පරික්ෂා ක්‍රමවේද
● ප්‍රකාශ ආවරණය-වමම ක්‍රමවේදය මගින් වක්තවේ ස්තඳහන් සියලු ම ප්‍රකාශ ක්‍රියාත්මක වේ දැයි
පරීක්ෂා වකවර්ක.
● ශාඛා ආවරණය- වමම ක්‍රමවේදය මගින් වක්තවේ ස්තඳහන් සියලු ම ශාඛා ක්‍රියාත්මක වේ දැයි
පරීක්ෂා වකවර්ක.
● මාර්තග ආවරණය- වමම ක්‍රමවේදය මගින් වක්තවේ ස්තඳහන් සියලු ම මාර්තග ක්‍රියාත්මක වේ දැයි
පරීක්ෂා වකවර්ක.
වුහාත්මක පරික්ෂා කිරීවම් කාර්කයක්ෂමතාව ගණනය කිරීම
ප්‍රකාශන ආවරණය =( ක්‍රියාත්මක වන වන ප්‍රකාශන ගණන /මුළු ප්‍රකාශ ගණන ) x 100%
ශාඛා ආවරණය = (ක්‍රියාත්මක වන තීරණ ප්‍රතිදාන ගණන / මුළු තීරණ ප්‍රතිදාන ගණන)x 100%
මාර්තග ආවරණය = ( ක්‍රියාත්මක වන තීරණ මාර්කග ගණන /මුළු තීරණ මාර්කග ගණන)x 100%
ශ්වේත මංජුස්තා පරීක්ෂාවේ වාසි
● ක්‍රමවල්ඛවේ ස්තැඟී ඇති වදෝෂ හඳුනා ගැනීමට හැකි ීම
● ක්‍රමවල්ඛය ක්‍රියාත්මක වනාවන වක්ත වකාටස්ත් හඳුනා ගැනීමට හැකිීම
ශ්වේත මංජුස්තා පරික්ෂාවේ අවාසි
● ශ්වේත මංජුස්තා පරික්ෂා ක්‍රම ක්‍රමය වියදම් ස්තහගත වන අතර වම් ස්තඳහා ස්තැලකිය යුතු කාලයක්
ද වැය කිරීමට සිදුවේ
● වක්ත වේළි කීපයක් මග හැරී යෑවම් හැකියාව ඇත
● ක්‍රමවල්ඛනය කිරීම පිළිබඳ ඉහළ දැනුමක් තිබිය යුතුය

235. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 230
කාල මංජුස්තා පරීක්ෂාව (Black Box Testing Approach)
කාල මංජුස්තා පරීක්ෂාවේ දී මෘදුකාංගයට අභ්‍යන්තර වුහය/ ස්තැලසුම්/ ක්‍රියාවලිය යන වද් මෘදුකාංගය
පරික්ෂා කරන පුද්ගලයා වනාදනී. එමනිස්තා වමය කාල මංජුස්තා පරීක්ෂාව වලස්ත හදුන්වයි. ස්ත්වාධීන
පරීක්ෂක කණ්ඩායමක් විසින් පද්ධති ස්තංවර්කධන ජීවන චක්‍රවේ පරීක්ෂණ අවධිවේ දී වම් සිදු කරනු
ලැවේ. කාල මංජුස්තා පරික්ෂා ක්‍රමවේදය ඒකක, ඒකාබද්ධ ස්තහ ප්‍රතිග්‍රහණ පරීක්ෂාව යන ස්තෑම පරික්ෂා
ක්‍රමයකටම වයාදා ගත හැකිය.
කාල මංජුස්තා පරීක්ෂාවේ වාසි
● පරිශීලකයන්වේ දෘෂ්ි වකෝණවයන් පරීක්ෂණය සිදු කරනු ලබන අතර පිරිවිතරවල
අනාවරණය කර ගැනීමට උපකාරී වනු ඇත
● පරීක්ෂකයා හට ක්‍රමවල්ඛන පිළිබඳ දැනුමක් තිබීම වහෝ මෘදුකාංග වූහය පිළිබඳ දැනුමක් තිබීම
අතයවශය වනාවේ.කාල මංජුස්තා පරීක්ෂාව මෘදුකාංග ස්තංවර්කධකයන් වනාමැතිව වවනත්
ස්තංවිධාන කණ්ඩායමක් වයාදා කළ හැකිය
කාල මංජුස්තා පරීක්ෂාවේ අවාසි
● සියලු ම ආදාන ස්තංවයෝජන අවස්ත්ථා පරීක්ෂාවට ලක් වනාීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩිය.
● පැහැදිලි මුදෘකාංග අවශයතා විශ්වල්ෂණ වල්ඛනයක් වනාමැතිව පරීක්ෂාව සිදු කිරීමට ගැටළු
ස්තහගත විය හැකිය
ඒකක පරීේෂාව (Unit Testing)
ඒකක පරීක්ෂාව යනු කාර්කය, පන්ති, ක්‍රියාපිපාි, අතුරුමුහුණත් වැනි වයදුම් වල කුඩා පරීක්ෂාකාරී
වකාටස්තයි. වමහිදී ස්ත්වාධීන ඒකක පරීක්ෂාවට ලක් කර ඒවා නිවැරදිව කියා කරනවද ස්තහ භ්‍ාවිතයට සුදුසු
දැයි නිශ්චය කර ගනී.

236. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 231
ඒකක පරීක්ෂාව සිදු කිරීම ස්තඳහා භ්‍ාවිත කළ හැකි ක්‍රමවේද: ශ්වේත මංජුස්තා පරීක්ෂාව, කාල මංජුස්තා
පරීක්ෂාව
ඒකක පරීක්ෂාව සිදු කළ යුත්වත් අවස්ත්ථාවේද?:ඒකාබද්ධ පරීක්ෂාව සිදු කිරීමට වපර ඒකක පරික්ෂා
සිදුකළ යුතුය.
ඒකක පරීක්ෂාව කා විසින් සිදුකළ යුතුද?: වමම පරීක්ෂාව සිදු කළ යුත්වත් මෘදුකාංග ස්තංවර්කධකයන්
විසිනි
වාි:
● අලුතින් එක් කළ ගුණාංගයන් ස්තහ පැවති ගුණාංගයක් වවනස්ත් කළ විට ඇතිවිය හැකි ගැටළු
අවම කරයි.
● මෘදුකාංගවය මුල් අවධිවේ ම වදෝෂ පරීක්ෂාවට ලක් වන නිස්තා පසු කාලීනව පරික්ෂා කිරීම්
ස්තඳහා වන වැයවන මුදල් අවම කරගත හැකිය
● මෘදුකාංග ස්තැලසුම් ස්තහ වක්තය වැඩිදියුණු කර ගැනීමට අවස්ත්ථාව ස්තැලැසීම
ඒකාබද්ධ පරීේෂාව (Integrated Testing)
ඒකාබද්ධ පරීක්ෂාව යනු මෘදුකාංග ඒකක ස්තංවයෝජනය වකාට ස්තමූහයක් වලස්ත සිදු කරන මෘදුකාංග
පරීක්ෂාවකි. ස්ත්වාධීන මෘදුකාංග ඒකක කිහිපයක් එකාබද්ධ කළ විට එම ඒකාබද්ධ කිරීම නිස්තා වදෝෂ
ඇති විය හැකිය. එම වදෝෂ අවම කිරීම ඒකාබද්ධ පරීක්ෂාව අරමුණයි.
ඒකාබද්ධ පරීක්ෂාව සිදු කරනු ලබන්වන් ඒ ස්තඳහා වැය වවන්කළ ඒකාබද්ධ පරීක්ෂකවයකු විසින් වහෝ
කණ්ඩායමක් වහෝ විසිනි. ඒකාබද්ධ පරීක්ෂාව සිදු කිරීම ඳහා භ්‍ාවිත කළ හැකි ක්‍රමවේද: ශ්වේත මංජුස්තා
පරීක්ෂාව, කාල මංජුස්තා පරීක්ෂාව.
පද්ධි පරීේෂාව (System Testing)
පද්ධති පරීක්ෂාව යනු පරිශීලක අවශයතා වලට අනුකූල ව පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක වන්වන් දැයි නිශ්චය
කර ගැනීම ස්තඳහා කාල මංජුස්තා ක්‍රමවේදය භ්‍ාවිතවයන් සිදුකරන පරීක්ෂාවකි. පරීක්ෂාව සිදු කරනු

237. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 232
ලබන්වන් මෘදුකාංග ස්තංවර්කධනය කණ්ඩායමට පරිබාහිර වූ ස්ත්වාධීන කණ්ඩායමක් විසිනි. වමහි දී කාර්කය
බද්ධ හා කාර්කය බද්ධ වනාවන අවශයතා ද යන වදකම පරීක්ෂාවට ලක් වේ.
ප්‍රිග්‍රහණ පරීේෂාව (Acceptance Testing)
වස්ත්වාදායකයා විසින් පද්ධතිය භ්‍ාර ගැනීමට වපර වමම පරීක්ෂාව සිදු කරනු ලැවේ. වස්ත්වාදායකයා
විසින් වමම පරීක්ෂාව සිදු කර අවේක්ෂිත අරමුණු නිසියාකාරව පද්ධතිය මගින් ඉටු වන බව ස්තහතික කළ
යුතු වේ. වමම පරීක්ෂාව සිදු කරනු ලබන්වන් පද්ධති පරීක්ෂාවට පසුව වේ.
නිපුණතා ම්ටටම 7.9 : ස්තාවර්කධිත පද්ධතිය ස්ත්ථාපනය කිරීම
පද්ධිය ක්‍රියාත්මක ිරීම System Implementation
නිර්කමාණය කරන ලද මෘදුකාංගය පද්ධතිය පරීක්ෂා කිරීවමන් පසු එය වස්ත්වාදායකයාවේ පරිගණක වලට
ඇතුළත් කර ඔවුන්ට එම පද්ධතිය තුළින් තම ආයතනය කටයුතු කරවගන යෑමට අවස්ත්ථාව ස්තලස්තා දීම
වමම පියවවර්කදී සිදු කරනු ලැවේ. නිර්කමාණය කරන ලද මෘදුකාංගය පද්ධතිය භ්‍ාවිතා කිරීමට අදාළ
පුහුණුව එම කාර්කය මණ්ඩලයට ලබාදීමද සිදු කළ යුතුව ඇත.
මෘදුකාංග ස්ත්ථාපනය වමහි දී භ්‍ාවිතය ස්තඳහා සූදානම් කිරීමට අදාල සියළුම කටයුතු සිදුවවයි.
ස්තමානයවයන් ස්ත්ථාපන ක්‍රියාවලිය එකිවනකට ස්තම්බන්ධ කටයුතු රාශියකින් ස්තමන්විත වේ. වමම
කටයුතු මෘදුකාංග ස්තංවර්කධක යාවේ පාර්කශව විසින් වමන්ම පාරිවභ්‍ෝගිකයාවේ පාර්කශව විසින් ද සිදු කරනු
ලැවේ.
මෘදුකාංග පද්ධතියක් ස්ත්ථාපනය කිරීම ක්‍රම කීපයකට සිදුකළ හැකිය
● ස්තෘජු ස්ත්ථාපනය (Direct implementation)

238. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 233
● ස්තමාන්තර ස්ත්ථාපනය (Parallel Implementation)
● අවධි ස්ත්ථාපනය (Phase Implementation)
● නියාමන ස්ත්ථාපනය (Pilot Implementation)
සෘජු විස්ථාපනය (Direct implementation)
මෘදුකාංගයක් ස්ත්ථාපනය කිරීවමන් ස්තරලතම ක්‍රමය යි. වමහි දී පැවති පද්ධතිය ස්තම්පූර්කණවයන්ම ඉවත්
කර නව පද්ධතියට අදාළ මෘදුකාංග ස්තහ දෘඩාංග ස්ත්ථාපනය කරනු ලබයිවමම ක්‍රමවේ දී පැරණි පද්ධතිය
තවදුරටත් වනාපවතින නිස්තා ඍජු ස්ත්ථාපනය, අවනකුත් ක්‍රම වලට ස්තාවේක්ෂ ව වේගවත් වේ. ස්තමාන්තර
ස්ත්ථාපනය වමන් වනාව තනි පද්ධතියක් පවතින නිස්තා පවත්වාවගන යෑවම් පිරිවැය අවම වන අතර,
කාලය ද ඉතිරි වවයි.
වමහි දී පරිශීලකයන්හට නව පද්ධතිය ස්තමග කටයුතු කිරීම ස්තඳහා ඉතා ඉක්මනින් පද්ධතිය පිළිබඳව
ඉවගන ගත යුතු අතර එය ඉතාම අසීරු කටයුත්තක් විය හැකි ය. කිසියම් මෘදුකාංග වහෝ දෘඩාංග
වදෝෂයක් හට ගතවහාත් ආයතනය කටයුතු අඩපණ විය හැකි නිස්තා වමම ක්‍රමවේදය අවදානම ඉහළ වේ.
එවහත් පැරණි පද්ධතිය ස්තහ නව පද්ධතිය එකිවනක වනාගැවලවප නම් ඍජු ස්ත්ථාපනය හැර වවනත්
විකල්පයක් වනාමැත.
උදාහරණ 1980 දී බ්‍රිතානය වකාටස්ත් වවවළඳවපාළ පරිගණක කවළ් වමම ක්‍රමවේදය භ්‍ාවිතවයනි.
එවහත් අවාස්තනාවකට මෘදුකාංග වදෝෂයක් නිස්තා වකාටස්ත් වවවළඳවපාළ කටයුතු ඉතා වකි කාලයක්
තුල අක්‍රිය වූ බව පැවවස්ත්.
උදාහරණ:
පුස්ත්තකාලවේ දැනට ක්‍රියාත්මක වන අත්යුරු පද්ධතිය ස්තම්පූර්කණවයන් ම නවතා දමා නව පුස්ත්තකාල
මෘදුකාංගය ස්ත්ථාපනය කර ක්‍රියාත්මක කිරීම.
නියාමන ස්ත්ථාපනය (Pilot Implementation)
වමම ක්‍රමය මගින් නව පද්ධතිය ආයතනවේ කිසියම් පිරිස්තකට පමණක් භ්‍ාවිතා කිරීමට ස්තලස්ත්වයි. එනම්
ආයතනය වදපාර්කතවම්න්තුව කිහිපයකින් වහෝ ශාඛා කිහිපයකින් වහෝ ස්තමන්විත වේ නම්, මුලින්ම එක්
ශාඛාවකට වහෝ ස්ත්ථාපනය කරනු ලබයි, නව පද්ධතිය එකී වකාටස්ත තුළ ස්තාර්කථකව ක්‍රියාත්මක කළ හැකි
බව තහවුරු කරගත් පසු, අනිකුත් ශාඛා වලට වදපාර්කතවම්න්තුවලට ස්ත්ථාපනය කරගත හැකිය වමමගින්
නව පද්ධතිය ස්ත්ථාපනය දී ඇති විය හැකි අවදානම අඩු කරගත හැකිය.
(නියමු පරීක්ෂාව යනු පද්ධතිවේ අංගයක් වහෝ ස්තමස්ත්ත පද්ධතියම තතය කාලීන වමවහයුම් තත්වයන්
යටවත් ස්තතයාපනය කිරීමයි)

239. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 234
උදාහරණ:
ගූගල් ඇන්ඩ්වරායිඩ් වමවහයුම් පද්ධතිය පරීක්ෂා කිරීමට Nexus පරිශීලකයන් ස්තඳහා ඇන්ඩ්වරායිඩ්
බීටා වැඩස්තටහන ලබා දීම
අවධි ස්ථාපනය (Phase Implementation)
වමහිදී මුළු පද්ධතියම එකවර ස්ත්ථාපනය වනාකර පද්ධතිය වකාටසින් වකාටස්ත ස්ත්ථාපනය කරනු ලබයි.
උදාහරණ පාස්තල් කළමනාකරණ පද්ධතියක කාර්කය මණ්ඩලය සිසුන්වේ පැමිණීම වාර්කතා කරන
වකාටස්ත පළමුව ස්ත්ථාපනය කිරීම. සිසුන්වේ ස්තහ කාර්කය මණ්ඩලය වතාරතුරු ස්තටහන් කර ගන්නා
වකාටස්ත ඉන්පසු ස්ත්ථාපනය කිරීම වලස්ත වකාටසින් වකාටස්ත මුළු පද්ධතියම ස්ත්ථාපනය කරගැනීම.
වමම ක්‍රමවේදය මගින් පරිශීලකයන් හට ඉතා ක්‍රමානුකූල වලස්ත නව පද්ධතියට හැඩගැසීවම් හැකියාව
එවහත් පරිශීලකයන් වකාටස්තක් නව පද්ධතියත්, වකාටස්තත් පැරණි පද්ධතියක් භ්‍ාවිතවයන් වැඩ කිරීම
නිස්තා ගැටළු පැන නැගිය හැකි ය.
උදාහරණ :
ආයතනක ක්‍රියාකාරීත්වය පරිගණක ගත කිරීවම් දී එහි එක් එක් වදපාර්කතවම්න්තු වවන් වවන් වශවයන්
පරිගණක ගත කිරීම, වමහිදී ආයතනවේ විවිධ වදපාර්කවම්න්තු පවතින විට මුලින්ම මානව ස්තම්පත්
කළමනාකරණ වදපාර්කතවම්න්තුව ඊට පසුව විකුණුම් හා අවලවි වදපාර්කතවම්න්තුව, ඊට පසුව නිෂ්පාදන
වදපාර්කතවම්න්තුව යනාදී වලස්ත එවකක් වදපාර්කතවම්න්තු වවන් වවන් වශවයන් පරිගණක ගත කිරීම.
සමාන්තර ස්ථාපනය (Parallel Implementation)
පද්ධතිවේ ගැටලු ඇති වූවවාත් පැරණි පද්ධතිවයන් එම අවදානම නැති කර ගැනීමට හැකියාව ලැවේ.
පද්ධති වදකක් එකවර ක්‍රියාවට නැංීම නිස්තා අනවශය වලස්ත කාලය වැය ීම ස්තහ පිරිවැය අධික විය
හැකිය.
උදාහරණ පද්ධති වදකටම එකම දත්ත ඇතුළත් කිරීමට සිදු ීම. කාලයත් ස්තමග නව පද්ධතිවයන්
පරිශීලක අරමුණු ගැටලුවක් වනාමැතිව ඉටු කර ගත හැකි බව ස්තාක්ෂාත් කරගත් පසු පැරණි පද්ධතිය
භ්‍ාවිතවයන් ඉවත් කළ හැකිය. ස්තමාන්තර ස්ත්ථාපනය වඩාත් විශ්වාස්තදායක හා පරිශීලකයාට මිත්‍රශීලී
ක්‍රමවේදය වේ.

240. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 235
පද්ධි නඩත්තු අවධි (System Maintenance)
පද්ධති නඩත්තුව ආරම්භ්‍ වන්වන් පද්ධතිය පූර්කණ වශවයන් ක්‍රියාත්මක තත්වවේ පවතින අවධිවේ දී
ය. වමම අවධිය තුළ වමවහයුම් කාර්කයක්ෂමතාව ඉහළ නැංීම ස්තඳහා දෘඩාංග, මෘදුකාංග ස්තහ ප්‍රවල්ඛන
(Documents) වවනස්ත්ීම් වලට ලක්විය හැකි ය. වමහිදී පද්ධතිවේ කාර්කය ස්තාධනය ඉහළ නැංීම, වදෝෂ
නිවැරදි කිරීම, පද්ධතිවේ ආරක්ෂිතභ්‍ාවය ඉහළ නැංීම, පැවති පරිශීලක අවශයතා වවනස්ත් කිරීම ස්තහ
නව පරිශීලක අවශයතා ඇතුලත් කිරීම වැනි කාර්කයය රැස්තක් සිදු වකවර්ක.
නව පද්ධතිය ස්ත්ථාපනය කළ පසු එය ක්‍රියාත්මක කිරීවම්දී විවිධ ගැටලු පැනනගී.පරිගණක පද්ධතියක
ඇති විවශ්ෂත්වය වනුවේ තාක්ෂණ, තාක්ෂණවේ සීග්‍ර දියුණුවත් ස්තමඟ නිරතුරුව යාවත්කාලීන කළ යුතු
ීමයි.
නඩත්තු අදියවර්කදී පද්ධතියට බලපාන වවනස්ත් ීම් පරීක්ෂාකර ඒ ස්තඳහා අවශය වයෝජනා පද්ධති නඩත්තු
කමිටුව මගින් ආයතනවේ කළමනාකාරීත්වයට ඉදිරිපත් වකවර්ක. එවස්ත්ම පද්ධති නඩත්තු කමිටුව ස්තහ
ආයතනවේ කළමනාකාරීත්වය විසින් අවධානය වයාමු කළ යුතු නිර්කණායක කිහිපයක් පවතී.
පද්ධතියක අරමුණු, කාර්කයක්ෂමතාවය, ඵලදායිතාවය, වයාදා ගන්නා තාක්ෂනය, වැයවන පිරිවැය,
ආරක්ෂාව ස්තහ පද්ධතිය මගින් ලැවබන ප්‍රතිලාභ්‍, ඒ අතරින් ප්‍රධාන වවයි. පද්ධති නඩත්තු අවධිවේදී
හඳුනාගන්නා වවනස්ත්ීම් සිදු කළ යුත්වත් ඉහත වවනස්ත්ීම් වලට අනුකූලවය.
පද්ධති නඩත්තු අදියවර්ක දී පහත ස්තඳහන් කාර්කයයන් සිදු කරයි
● පද්ධති පරීක්ෂා කිරීවම් දී හමු වනාවූ වදෝෂ ඇවතාත් ඒවා හඳුනාවගන නිවැරදි කිරීම.
● තාක්ෂණික වවනස්ත්කම් වලට අනුව පද්ධතිවේ වවනස්ත්කම් සිදු කිරීම.
● පරිශීලකරිශීලක අවශයතා වලට අනුව පද්ධතිවේ වවනස්ත්කම් සිදු කිරීම.
● මෘදුකාංගය ක්‍රියාත්මක කළ පසු ආයතනවේ මතුවිය හැකි වදෝෂ නිස්තා මෘදුකාංගවයන් නඩත්තු
කිරීම
උදාහරණ : ජාතික හැඳුනුම්පත් අංකය ඉලක්කම් 9(නමයක්) වවනුවට ඉලක්කම් 12ක්
හඳුන්වාදීම
● කිසියම් වතාරතුරු පද්ධතියක් ක්‍රියාත්මක කළ පසු එහි කාර්කයක්ෂමතාවය වැඩි කිරීමට
පද්ධතිවේ යම් යම් වවනස්ත්කම් සිදු කිරීම
උදාහරණ MS Office මෘදුකාංගවේ MS Word 2019 වවනුවට MS Word 365හඳුන්වාදීම
නිපුණතා මට්ටම 7.10 : වපර නිමි (off the shelf) පැවක්ජ පදධති ස්තමග නව පද්ධති ක්‍රියාත්මක කිරීම
වපර නිමි (Off the shelf) පැවක්ජ පද්ධති ස්තමඟ නව පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම
නිර්කමාණය කර වවළඳවපාවළ් අවළවියට තබා ඇති පරිගණක මෘදුකාංග වපර නිමි පැවක්ජ වලස්ත
හැඳින්වේ. පරිශීලකයා අවශය නම් වම්වා අන්තර්කජාලය තුළින් වුව ද මිලදී ගැනීවම් හැකියාව පවතී.
වාණිජ කපර නිමි පැකේජ
(off -the - shelf-COTS, packages)
ආවයෝජනය ● විශාල ආවයෝජනයක් අවශය ීම
● පිරිවැය විශාල පරිශීලක පිරිස්තක් අතර වබදී යෑම
● නිෂ්පාදනය ලාභ්‍දායී ීම
වමවහයුම් ● වාහන ලබා ගත හැකි ීම
● අඩු පුහුණු වියදම්

241. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 236
● අඩු කාලයකින් ක්‍රියාත්මක කළ හැකි ීම
නඩත්තුව ● ස්තහාය ස්තහ නඩත්තු වියදම් අධික විය හැකිය
● පද්ධතිය ඉතා ස්තංකීර්කණ එකක් වන අතර නව ගුණාංග කිරීම
අපහසුය
වාණිජ කපර නිමි පැකේජ වල්‍ වාි
වපරනිමි මෘදුකාංග විස්තඳුම් තිරස්ත් හා සිරස්ත් වවවළඳවපාළ ස්තඳහා නිර්කමාණය කර ඇත. වබාවහෝ වපර නිමි
පැවක්ජ ස්තමග, එය ක්‍රියාත්මක කළ යුතු ආකාරය ස්තඳහන් නිබන්ධනයක් ලබා වද්, මෘදුකාංග
නිෂ්පාදකයන් තම නිෂ්පාදන වලට විවිධ විවශ්ෂාංග ස්තහ ඉහළ ගුණාත්මක භ්‍ාවයක් ලබාදීම ස්තඳහා
දැවැන්ත පරිශ්‍රමයක් හා වියදමක් දරයි. ඒ හා ස්තමාන විවශ්ෂාංග ස්තහ ගුණාත්මක භ්‍ාවවයන් යුක්ත
මෘදුකාංග නිර්කමාණය කරවා ගැනීම ස්තඳහා ආයතනයකට විශාල වියදමක් දැරීමට සිදු විය හැකිය. ස්තම්මත
වයාපාරික වයදවුම් වලට වඩා වපර නිමි පැවක්ජ අවශය ආකාරයට හැඩගස්ත්වා ගත හැකි ය.
මෘදුකාංග නිෂ්පාදකයන් විසින් අදාල වපරනිමි මෘදුකාංගය නිතර ම යාවත්කාලීන ස්තහ වැඩිදියුණු කිරීම්
වලට භ්‍ාජනය කරනු ලැවේ. ස්තම්මත වයාපාරික මෘදුකාංග නිර්කමාණය කිරීමට යන කාලයට වඩා අඩු
කාලයකින් වපර නිමි පැවක්ජ නිර්කමාණය කරගත හැකි වවයි.
කපර නිමි පැකේජ වල්‍ අවාි
ඇසුරුම්ගත /වපරනිමි මෘදුකාංග විස්තඳුම් අතිශයින් ස්තංකීර්කණ වන අතර ඒවාවේ හි වකදිනකවත් භ්‍ාවිතා
වනාකරන වබාවහෝ විවශ්ෂාංග අඩංගු විය හැකිය. මෘදුකාංගය විශාල හා ස්තංකීර්කණ ීම නිස්තා එය
නිවැරදිව ඉවගන ගැනීමට දිගු කාලයක් ගතවිය හැකිය. මෘදුකාංගය ස්තැලසුම් කර ඇති ආකාරය අනුව
පරිශීලක අවශයතා වහෝ ආයතනයක ක්‍රියාවලිය වහෝ වවනස්ත් කිරීමට සිදුවවනු ඇත.
සම්මත වයාපාරික කයදුම්
ස්තම්මත වයාපාරික වයදවුම්, අදාල ආයතනවේ අවශයතා අනුව පමණක් විවශ්ෂවයන් ම ස්තකස්තා ඇත.
එපමණක් වනාව, මෘදුකාංග ක්‍රියාකාරීත්වය තව දුරටත් වැඩි දියුණු කිරීම ස්තඳහා අයතනයට අවශය පරිදි
වවනස්ත් කළ හැකිය. වමම මෘදුකාංග ආයතනවේ දැනට පවතින පද්ධති හා ආයතනවේ ස්ත්ථාපනය
කිරීමට නියමිත පද්ධති ස්තමග අවශය පරිදි ඒකාබද්ධ කළ හැකිය.
සම්මත වයාපාරික කයදුම් වල්‍ වාි
පරිශීලකයාට අවශය ඕනෑම කාර්කයයක් කරවා ගැනීම ස්තඳහා පද්ධතිය ස්තැකසිය හැකිය. පරිශීලකයා හට
අවශය වනාකරන විවශ්ෂාංග ඇතුලත් ීම ඉන් වැළකී කිසියම් ආයතනයක තරඟකරුවන් ස්තතු
මෘදුකාංගවල වනාමැති විවශ්ෂාංග අවශය පරිදි ඇතුළත් කළ හැකිය. වමහිදී එම මෘදුකාංගය ආයතනයක්
ස්තතු වත්කමක් වලස්ත ස්තැලකිය හැකි අතර එම වයාපාරයට කිසියම් අගයක්ද එක් කරයි.
සම්මත වයාපාරික කයදවුම් වල්‍ අවාි
වියදම අධික වේ. වමම මෘදුකාංගයක් ස්ත්ථාපනය ට විශාල ආරම්භ්‍ක පිරිවැයක් දැරීමට සිදුවේ.
වමවන් මෘදුකාංගයක් ස්තැකසීමට දීර්කඝ කාලයක් වැය කිරීමට සිදුවේ.
වයාපාරික ක්‍රියාවලිය
වයාපාරික කටයුත්තක් ඉටු කර ගැනීම ස්තඳහා ක්‍රියා, වගකීම්, ස්තම්පත් ස්තහ දත්ත ප්‍රවාහ යන කටයුතු
රාශියක් අවනයෝනය වශවයන් ස්තම්බන්ධ වේ.

242. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 237
වයාපාර ක්‍රියාවලි ආකෘිකරණය
වයාපාර ක්‍රියාවලි ආකෘතිකරනය මගින් ගැඹුරු විශ්වල්ෂණයක් සිදු කරන අතර අකාර්කයක්ෂමතාවන් හා
අවහිරතා ඇතිීම අවම කරයි.
වයාපාර ක්‍රියාවලි ආකෘිකරණකයහි අවශයතාව
● වැඩ කිරීවම් වර්කතමාන ආකාරය පිළිබඳ අවවබෝධය හා විශ්වල්ෂණය
● ප්‍රතිනිර්කමාණය හා වැඩි දියුණු කිරීම
● වැඩ කිරීවම් ස්තම්මත ආකාරය වගාඩනැගීම ස්තඳහා ආකෘතිය වයාදා ගත හැකි ීම
● නව වස්ත්වා දායකයන් පුහුණු කිරීම
● වවනත් කණ්ඩායම් බාහිර ආයතන ස්තමග ස්තන්නිවේදන කිරීම
වයාපාරික ක්‍රියාවලි පරතර විශ්කේෂණය
කිසිදු වපරනිමි විස්තඳුමක් ස්තංවිධානයක අනනය වූ අවශයතා ස්තපුරාලීමට විවශ්ෂවයන් නිර්කමාණය නැත.
පවත්නා පද්ධතිය ස්තහ වපරනිමි විස්තඳුම් මගින් ස්තහය දක්වන වයාපාරික ක්‍රියාවලීන් අතර පරතරයක්
පවතී. ක්‍රියාවට නැංීමට වපර වමම පරතරය අවවබෝධ කර ගැනීම අතයවශය වන අතර, ආයතනය
විසින් කාර්කය ස්තාධනය අඩුකිරීමකින් වතාරව වමම පරතරය පිළිගත හැකි බව ස්තහතික කළ යුතුය.
වයාපාරික ක්‍රියාවලි ිියම්කරණය
වයාපාර ක්‍රියාවලි සිතියම්කරණය යනු කිසියම් කාර්කයයක් ක්‍රියාත්මක වූ ආකාරය වල්ඛනගත කිරීම
ස්තඳහා පියවවරන් පියවර අඳිනු ලබන රූප ස්තටහනක් වන අතර වමය විෂය කරුණු විවශ්ෂඥයින් විසින්
සිදුකරන කණ්ඩායම් ක්‍රියාකාරකමකි. වයාපාරයක් වැඩිදියුණු කිරීම ස්තඳහා වයාපාරයට වර්කතමාන
තත්ත්වය ග්‍රහණය කරගැනීමට උපවද්ශකයන් ස්තහ වයාපාරික වෘත්තීයවේදීන් විසින් වමම විනා
වමවලම් භ්‍ාවිතා කරනු ලැවේ.
වයාපාරික ක්‍රියාවලි සිතියම්කරණය කාර්කය මණ්ඩලය අතර ඵලදායිතාව ඉහළ නැංීම, පද්ධති
ක්‍රියාත්මක කිරීම වහෝ නවතා දැමීම, ක්‍රියාවලින් අනුකූල කිරීම, දැනුම් ස්තම්භ්‍ාරය ආරක්ෂා කිරීම යන
කටයුතු ස්තඳහා උපකාරී වේ.
මූලොශ්‍ර
01 වතාරතුරු හා ස්තන්නිවේදන තාක්ෂණය ගුරු මාර්කවගෝපවද්ශය 12 වශ්‍ර්ණිය
02 ගුරුවරුන් ස්තඳහා අතිවර්කක කියීම් ද්‍රවය - පද්ධති - ජාතික අධයාපන ආයතනය
03 අන්තර්කජාලය

243. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 238
ිපුණතොවය 8 - දත්ත සමුදොය කළමනොකරණය
දත්ත වලට එතරහිව තතාරතුරු
දත්ත යනු සංවිධොනය තනොකළ තහවත් ති තිව කරුණු තලස ගත් කල කිසිදු තවනස් කිරීමකට
භොජනය තනොකල දෑ දත්ත වන අතර දත්ත සකස් කිරීම මගින්න තතොරතුරු ලබො ගියි.ගබඩො කර ගන්නනො
ලද දත්ත මගින්න තහෝ ආදොනය කරන ලද දත්ත සකස් කිරීම මගින්න තතොරතුරු ිර්මොණය කර ගත හැක.
වුහගත දත්ත සහ වුහ ගත තනොවන දත්ත
වුහගත තනාවන දත්ත (Unstructured data)
වුහගත තනොකළ දත්ත (තහෝ වුහගත තනොකළ තතොරතුරු) යනු කලින්න ිර්වචනය කරන ලද දත්ත
ආකෘතියක් තනොමැති තහෝ කලින්න ිර්වචනය කර ඇති ආකොරයට සංවිධොනය තනොවූ තතොරතුරු ය.
වුහොත්මක තනොවන තතොරතුරු සොමොනයතයන්න තපළි තලස යුක්ත තේ. දිනයන්න,අංක සහ කරුණු වැි
දත්ත ද අඩංගු විය හැකිය.
වුහගත දත්ත(structured data)
වුහොත්මක දත්ත යනු තසවුම් යන්නර තත්රුම් ගැනීමට පහසු වන පරිදි ඔතබ් තවබ් අඩවිය විස්තර කිරීතම්
ක්‍රමයකි.(දත්තවලට ආතේණික මොතෘකොවක් යටතත් දත්ත ගබඩො කර සකසො ඇත)
වුහගත දත්ත සහ වුහගත තනාවන දත්ත පහත උදාහරණය මගින්න හදුනා ගත හැකිය.
සමොජ මොධය යනු තලොව පුරො සිටින බිලියන සංඛ්‍යොත ජනයොතේ ජීවන රටොතේ සහජ අංගයක් බවට පත්ව
ඇති අතර තබොතහෝ තදතනකුට තතොරතුරු බැලීම, ිර්මොණය කිරීම තහෝ තබදොගැනීම සම්බන්නධතයන්න
වඩොත් කැමතිම මොධය කි. සොප්පු යොම, විතනෝදොස්වොදය, අධයොපනය, අර්බුද කළමනොකරණය සහ
තද්ශපොලනය වැි වසම් හරහො වයොපොර, රජයන්න සහ සංවිධොන විසින්න සමොජ මොධය භොවිතො කරනු ලැතබ්.
සමොජ මොධය තේදිකො සෑම තමොතහොතකම, තලොව පුරො සෑම තැනකම දත්ත ජනනය කරයි. තමය තපළ,
රූප, ීඩිතයෝ, ශ්‍රවය, තහෝ භූ-ස්ථොන ස්වරූපතයන්න දත්ත විශොල වශතයන්න වයොප්ත ීමට තහ්තු ී තිතබ්.
වුහොත්මක හො වුහගත තනොවන දත්ත වර්ග තදකම සමොජ මොධය භොවිතතයන්න ිර්මොණය තේ. සමොජ
මොධය තපෝස්ට් එකක තපළ වුහගත තනොවන දත්ත වන අතර මිරයන්න, අනුගොමිකයන්න(follows),
කේඩොයම් තහෝ ජොල පිළිබඳ තතොරතුරු වුහගත කර ඇත.

244. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 239
දත්ත සමුදාය
දත්ත සමුදොයක් යනු සංවිධොනොත්මක දත්ත එකතුවක් වන අතර එය සොමොනයතයන්න පරිගණක
පද්ධතියකින්න ඉතලක්තරොිකව ගබඩො කර ප්‍රතේශ තේ. දත්ත සමුදොයන්න වඩොත් සංකීර්ණ වන විට ඒවො
තබොතහෝ විට විිමත් සැලසුම් සහ ආකෘති ිර්මොණ ශිල්ීය ක්‍රම භොවිතතයන්න සංවර්ධනය තකතර්.
පරිගණක විදයොඥයින්න දත්ත සමුදො කළමනොකරණ පද්ධති වර්ීකරණය කර ඇත. සම්බන්නධතො දත්ත
සමුදොයන්න 1980 දශකතේ ප්‍රමුඛ්‍ දත්ත සමුදොයන්න බවට පත් විය. වගු මොලොවක තප්ළි සහ තීරු තලස තමම
ආකෘති දත්ත, සහ අතිමහත් විශොල ප්‍රමොණයක් දත්ත ලිීමට හො විමසීමට SQL භොවිතො කරයි. 2000
දශකතේ දී, සම්බන්නධතො තනොවන දත්ත සමුදොයන්න ජනප්‍රිය විය, ඒවො විවිධ විමසුම් භොෂොවන්න භොවිතො
කරන බැවින්න NoSQL තලස හැඳින්නතේ
දත්ත සමුදාය ආකෘති
ඒ්ක තගානු පද්වධති/පැතලි දත්ත තගානු පද්වධති (Flat file system)
පැතලි තගොනු දත්ත ගබඩොවක් යනු පැතලි තගොනුවක් තලස හැඳින්නතවන තගොනුවක ගබඩො කර ඇති දත්ත
සමුදොයකි (සියලුම දත්ත ති දත්ත තගොනුවක ගබඩො කර ඇත.) වොර්තො ඒකොකොරී ආකෘතියක්
අනුගමනය කරන අතර, වොර්තො අතර සම්බන්නධතො සුිගත කිරීම තහෝ හඳුනො ගැනීම සඳහො වුහයන්න
තනොමැත. තගොනුව සරලයි. පැතලි තගොනුවක් සරල තපළ තගොනුවක් තහෝ ද්විමය තගොනුවක් විය හැකිය.
පැතලි දත්ත තගොනුවක අවොසි
• දත්ත අනු පිටපත් ීම
දත්ත නැවත නැවත පිටපත් ීම තමහිදී සිදු තේ.දත්ත වගු කිහිපයක් තවනුවට ති දත්ත වගුවක්
භොවිතො කිරීතම් දී තමම ගැටලුව තබොතහෝ දුරට සිදු තේ.තම් අනුව පැතලි දත්ත තගොනුවක් යනු
වගු කිහිපයක ඇතුලත් විය යුතු දත්ත ති දත්ත වගුවක ඇතුලත් ීම තලස දැක්විය
හැකිය.ප්‍රමතකරණයන්න භොවිතො තකොට තමම ගැටලු ිරොකරණය කර ගත හැක.
• දත්ත සමතිරික්ත තොවය
සමොන දත්ත නැවත නැවත තැන්නපත් ීම ිසො අතිතර්ක ඉඩක් වැය තේ.දත්ත සමතිරිකත තොවය ිසො
i. දත්ත තිව හදුනො ගැනීතම් හැකියොව තනොමැති තේ.
ii. දත්ත විමසීතම් දී සමොන දත්ත දිස් ීම ිසො වර්ීකරනයන්න හිදී ගැටලු ඇති තේ.
ශිෂය අංකය නම තගවු මුදල දිනය විෂය
1001 ශොනුක 650/= 2021.04.12 සිංහල
1002 ිමන්නත 700/= 2021.04.12 ගණිතය
1001 ශොනුක 600/= 2021.05.08 විදයොව
1003 භොනුක 500/= 2021.06.04 ගණිතය
1001 ශොනුක 650/= 2021.08.09 විදයොව
1004 අතශ්ි 700/= 2021.06.15 සිංහල

245. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 240
ඉහත වගුව තදස බැලීතම් දී තමම දත්ත වගුව තුල ශොනුක සහ භොනුක යන තදතදනො තේ දත්ත අනු
පිටපත් ී ඇති බව දක්තට ලැතබ්.උදොහරණයක් තලස ශොනුක ගත තහොත් ඔහුතේ දත්ත තවනතවනම
හදුනො ගැනීතම් දී දුශ්කරතොවයන්න ඇතිවන බව තපනී යයි.
ධුරාවලි ආකෘතිය(Hierarchical Model)
තගොනුවක් වුහොත්මක අයුරින්න සංවිධොනය කර ඇත්නම් තමම ගණයට අයත් තේ.ප්‍රධොන දත්ත අතනකුත්
දත්ත සමග සම්බන්නධ ීම සිදු තේ. ධූරොවලි ආකෘතියක් යනු ඉහළ මට්ටතම් ඒකකවල ධූරොවලියක්
යටතත් පහළ මට්ටම් වර්ග කර ඇති ආකෘතියකි. දත්ත මට්ටම් එකකට තහෝ වැඩි ගණනකට තපොකුරු
තලස කොේඩගත කර ඇති අතර, ඒවොතේ අඩංගු දත්ත ලක්ෂයයන්න සඳහො තපොකුරු වල බලපෑම ඕනෑම
සංඛ්‍යොනමය විශ්තල්ෂණයක දී සැලකිල්ලට ගනී.
තමම
උදොහරණය සැලකීතම් දී පොසල තුල පන්නති තදකක් තබදො ඇති අතර ඒම පන්නති තදකට අදොළව සිසුන්න
තවන තවනම සංවිධොනය ී ඇති බව ඔබට දක්නට ලැතබ්.
ජාල ආකෘතිය(Network Model)
ඉහත ආකෘතියට
සමොනකම් ඇති මුත්
දත්තයන්න සදහො
ප්‍රතේශ ීතම් දී
අනුගමනය කරනු
ලබන ක්‍රමතේදතයහි
තවනස්කම් දක්නට
ලැතබ්.දත්ත වලට
ප්‍රතේශ ීතම්දී ඉහළ

246. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 241
සිට පහළට ගමන්න කීරීමට අවශ‍ තනාතේ. ජොල ආකෘතිය යනු වස්තු සහ ඒවොතේ සම්බන්නධතො
ිරූපණය කිරීතම් නමයශීලී ක්‍රමයක් තලස සංකල්පනය කරන ලද දත්ත සමුදො ආකෘතියකි. එහි කැී
තපතනන ලක්ෂණය නම්, වස්තු වර්ග සහ සම්බන්නධතො වර්ග චොප වන ප්‍රස්ථොරයක් තලස සැලතකන
ක්‍රමොංකය ධූරොවලියක් තහෝ දැලිසකට පමණක් සීමො තනොීමයි.
තමම ක්‍රමය තුළ පහසුතවන්න දත්ත පරිශිලනය කකල හැකි නමුත් සංකිර්ණ සහ සහ දත්ත තවනස් කිරීමට
අපහසු තේ.
විතශ්ෂ අවධොනයට
තමම ධුරො වලිතේදී ඉහළ සිට පහළට ගමන්නකිරීමට අවශය තනොවන අතර අවශය ප්‍රතේශය තකළින්නම
ලබො ගත හැක.
සම්බන්නධක ආකෘතිය(Relational Model)
දත්ත සමුදො කළමනොකරණය සඳහො වන සම්බන්නධතො ආකෘතිය (RM) යනු පළමු තපළ අනොවැකි
තර්කනයට අනුකූල වුහයක් සහ භොෂොවක් භොවිතො කරමින්න දත්ත කළමනොකරණය කිරීතම් ප්‍රතේශයකි.
ඉංග්‍රීසි පරිගණක විදයොඥ
එ්ගර් එ ්. තකෝ් විසින්න
1969 දී මුලින්න විස්තර
කරන ලද අතර එහිදී
සියලු දත්ත ිරූපණය
කරන්නතන්න ටුපල් අනුව ය.
, සබඳතො වලට කොේඩ
කර ඇත
දත්ත වගු කිහිපයක් අතර
ඇති වන සම්බන්නධතා
තමනමින්න හැදින්න විය
හැකිය.දත්ත අතර
සම්බන්නධතා ඇති කිරීම
යතුරු මගින්න සිදු
තේ(primary key,
foreign Key)
සම්බන්නධතො ආකෘති භොවිතො කිරීතමන්න දත්ත අනුපිටපත් ීම සහ දත්ත සමතිරික්තතොවය තනොමැති ීම
ආදි ගැටලු වළක්වො ගත හැක.

247. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 242
භුතොර්ථ සම්බන්නධතො රූප සටහන (ER Diagram)
තභෞතිකව දත්ත ගබඩොවක් ිර්මොණය කිරීමට තපර සකස් කර ගන්නනො සැලස්ම තමනමින්න හදුන්නවනු
ලැතබ්.තම් සදහො ිශ්ිත සටහන්න භොවිතො කරනු ලැතබ්.
භුතොර්ථ සම්බන්නධතො ආකෘතියක් මගින්න දත්ත බිහි ීම සහ තැන්නපත් ීම දත්ත ගබඩොව තභෞතිකව
ිර්මොණය කිරිමට තපර වටහොගත හැක.ඒතමන්නම දත්ත තගොනුව ිර්මොණය වඩොත් ිවරදිව සහ
ඉක්මින්න සිදු කලහැකිය.
භූතාර්ථ(Entities)
දත්ත ගබඩොවක තවනතවනම තගොනු ගත කලහැකි දත්ත ඒකකයක් භුතොර්ථයක් තලස හැදින්නතේ.
භුතොර්ථ පද සම්බන්නධක තගොනු කරනු ලබන්නතන්න පද්ධති විශ්තල්ෂක මගිි.
සැ.යු - බහු වචන වලින්න කියතවන පද භූතොර්ථ තලස තබොතහෝ විට හදුනො ගත හැකි නමුත් භුතොර්ථය තුළ
බහු වචන තයදිය තනොහැක.Teachers තලස තයදිය තනොහැකි අතර Teacher තලස තයදිය හැක.
උදොහරණ
ශිෂයයින්න තේ දත්ත ගබඩොවක් සකස් කිරීම සදහො අවශය ී ඇත.
තමහි දි දත්ත ගබඩොව සකස් කිරීමට සිදු ී ඇත්තත් ශිෂයයන්න සදහො වන බැවින්න ශිෂයයන්න තේ දත්ත
තවනම තගොනුක ගතහැකි තනම ඒකකයකි එ බැවින්න එය භුතොර්තයක් තලස හදුනො ගත හැකිය.
භූතාර්ථ(Entities) නිරෑපනය කිරීම සදහා සංතක්ත තයාදා
ගැනීම
Represents (Entity ) -ආයතනය/කුලකය/භුතාර්ථය
නිරූපනය කරයි
ආයතන සම්බන්නධතො ආකෘතියක් (ER ආකෘතිය) රූප
සටහනක ආධොරතයන්න දත්ත සමුදොයක වුහය විස්තර කරයි,
එය ආයතන සම්බන්නධතො රූප සටහන තලස හැඳින්නතේ
Represents (weak Entity ) - දුර්වල
ආයතනය/කුලකය/භුතාර්ථය නිරූපනය කරයි
දුර්වල ආයතන ER රූප සටහතන්න ද්විත්ව
සෘජුතකෝණොස්රොකොර තකොටුවකින්න ිරූපණය තේ.

248. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 243
Represents (weak Relationship)- දුර්වල භුතාර්ථය තයහි සම්බන්නධතා නිරූපනය කරයි
Represents (Attribute) - භුතාර්ථය තයහි ගුණාංගය නිරෑපනය කරයි
සංකල්ීය ER රූප සටහනක උද්දීපනය කර ඇති විවිධ ආයතනවල විස්තර ඇතුළත් කිරීම සඳහො
ගුණොංග ඇතුළත් තේ. ගුණොංග යනු වස්තුවක ලක්ෂණ, තබොතහෝ සිට තබොතහෝ සම්බන්නධතො තහෝ එකකට
එක සම්බන්නධතොවයකි. බහුකොර්ය ගුණොංග යනු එකකට වඩො වැඩි අගයක් ගත හැකි ඒවොය.
Represents (Relationship)- භුතාර්ථය තයහි සම්බන්නධතා නිරූපනය කරයි
දත්ත තගොනුවක එක් භූතොර්ථයක් තවත් භුතොර්ථයක් සමග පවත්වන සම්බන්නධතොවය තමනම්න්න
හදුන්නවනු ලැතබ්.
ශිෂයතයක් ගණිතය සිංහල ICT තලස විෂයන්න කිහිපයක් ඉතගන ගනු ලබයි.තමහි දී භුතොර්ථ තලස
Student, Subject හදුනො ගත හැකිය.තමම භුතොර්ථ තදක ඉතගනීම මගින්න සම්බන්නධ ී තිතබ්.
සම්බන්නධතා වර්ග
ඒක සහ ඒක සම්බන්නධතාවය (One to one)
එකින්න එක - සම්බන්නධතොවතේ එක් අවස්ථොවක් පමණක් සම්බන්නධ වූ විට එය '1: 1' තලස සලකුණු තේ.
පහත රූපතේ දැක්තවන්නතන්න සම්බන්නධතොවය සමඟ සම්බන්නධ විය යුත්තත් එක් එක් ආයතනතයහි එක්
අවස්ථාවක් පමණි. එය නිරූපණය කරන්නතන්න එකින්න එක සම්බන්නධතොවයයි.
ඒක සහ ඒක බහු සම්බන්නධතාවය (One to many)
වස්තුවක අවස්ථො එකකට වඩො වැඩි ගණනක් සම්බන්නධතොවයක් සමඟ සම්බන්නධ වූ විට එය '1: N' තලස
සලකුණු තේ. පහත රූපතේ දැක්තවන්නතන්න සම්බන්නධතොවය සමඟ සම්බන්නධ විය හැක්තක් වම්පස එක්

249. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 244
වස්තුවක් සහ දකුතේ එක් වස්තුවකට වඩො වැඩි ගණනක් පමණි. එය එක් සිට තබොතහෝ සම්බන්නධතො
ිරූපණය කරයි.
බහු සහ බහු සම්බන්නධතාවය (Many to Many)
එක් වස්තුවක අවස්ථො එකකට වඩො සහ දකුතේ වස්තුවක අවස්ථො එකකට වඩො සම්බන්නධතොවය සමඟ
සම්බන්නධ විය හැකි බවයි. එය තබොතහෝ සිට තබොතහෝ සම්බන්නධතො ිරූපණය කරයි.
Represents (Multivalued Attribute) - බහුකාර්ය ගුණාංග
බහුවිධ අගයන්න රඳවො ගත හැකි ගුණොංගයක් බහුකොර්ය ගුණොංගය තලස හැඳින්නතේ. එය ER රූප
සටහනක ද්වවිත්ව ඩිම්බතකෝෂ සමඟ ිරූපණය තකතර්. උදොහරණයක් තලස - පුද්ගලතයකුට
දුරකථන අංක එකකට වඩො තිබිය හැකි බැවින්න දුරකථන අංක ගුණොංගය බහුකොර්ය තේ.

250. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 245
Represents (Derived Attribute) - වුත්පන්නන ගුණාංග/උත්පාදක
වුත්පන්නන ගුණොංගයක් යනු එහි අගය ගතික වන අතර තවනත් ගුණොංගයකින්න වුත්පන්නන තේ. එය ER
රූප සටහනක ඉරුණු ඉලිප්සොකොරතයන්න ිරූපණය තකතර්.
උදොහරණයක් තලස - පුද්ගල වයස යනු කොලයොතේ ඇවෑතමන්න තවනස් වන බැවින්න වුත්පන්නන වූ
ගුණොංගයක් වන අතර එය තවනත් ගුණොංගයකින්න ලබො ගත හැකිය (උපන්න දිනය).
Composite Attribute-ඒකාබද්වධ ගුණාංග
ගුණොංග තවදුරටත් ගුණොංග තලස තවන්න කර ගත හැක.
තමහි දී නම යන ගුණොංගය තවදුරටත් මුල් නම සහ පසු නම තලස වර්ග කල හැක.
විස්තෘත භූතාර්ථ සම්බන්නධතා රූප සටහන්න (Extended ER Diagram)
සොමොනය භූතොර්ථ මගින්න ිරූපනය කල තනොහැකි ඒනම්
1.විතශ්ෂිකරණය
2.සොමොනයකරණය
සහිත ඒවො ිරූපනය කිරිමට විස්තෘත භූතාර්ථ සම්බන්නධතා රූප සටහන්න අවශ‍ තේ.
1.විතශ්ෂිකරණය
වගුවක ඇතුලත් කර ඇති දත්ත තව දුරටත් වගු කිහිපයකට තවන්න කිරීතම් හැකියොව ඇත් නම් තවන්න
කිරීම සිදු තේ.ඉහළ සිට පහළට ිරූපනය කරන ආකොරයට ිරූපනය කල හැක.

251. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 246
2.සොමොනයකරණය
සොමොනයකරණය කරන ලද ආයතනවල සියලුම සොමොනයකරණය කරන ලද ආයතනවල ගුණොංග
අඩංගු වන සොමොනයකරණය කිරීතම් ක්‍රියොවලිය සොමොනයකරණය තලස හැඳින්නතේ.
සොමොනයකරණතේදී, ආයතන ගණනොවක් ඒවොතේ සමොන ලක්ෂණ මත පදනම්ව එක්
සොමොනයකරණය කළ ආයතනයකට තගන එනු ලැතබ්.
උදොහරණයක් තලස පරවියන්න, තේ කුරුල්ලන්න, කකුළුවො සහ පතරවියො යන සියල්ලම කුරුල්ලන්න
තලස සොමොනයකරණය කළ හැකිය.
තමහි අකෘතින්න සියල්ල තම් ආකොරයට තයදුනද විභොගය සදහො ප්‍රශ්න තයොමු වන ආකොරය තවනමම
අධයයනය කලයුතුය.පසුගිය විභොග ගැටලු ආශ්‍රිතව විමසො බැලීම සිදු කල හැකිය.
1. (a) my; olajd we;s N=;d¾: iïnkaO;d (ER) igyk i,lkak'

252. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 247
i. wfkl=;a Wm,laIK (attributes) iu`. iei§fï § 'Phone' Wm,laIKh"
fjk;a ixfla;hlska olajd we;af;a wehs ±hs fláfhka meyeÈ,s lrkak'
තමහි දී ඔබ පළමුතවන්නම phone යන උපලක්ෂණය සංතක්තවත් තකොට ඇත්තත්
කුමන සංතක්තතයන්න දැයි තසොයො බැලිය යුතුය.
සංතක්තයට අනුව එහි අදහස බහුවිධ අගයන්න රඳවො ගත හැකි ගුණොංගයක් බහුකොර්ය
ගුණොංගය තලස හැඳින්නතේ. එය ER රූප සටහනක ද්වවිත්ව ඩිම්බතකෝෂ සමඟ
ිරූපණය තකතර්
ඒතස් නම් ලබො දිය හැකි පිළිතුර නම් phone යන උපලක්ෂණය සදහා අගයන්න
කිහිපයක් පැවතිය හැක.
ii. COMPANY iu`. iei§fï § DEPENDANT N=;d¾:h (entity) fjkia
ixfla;hlska olajd we;af;a wehs ±hs fláfhka meyeÈ,s lrkak'
උප ලක්ෂණ පමණක් මගින්න අනනය තලස හදුනො ගත තනොහැකි දුර්වල ආයතන ER රූප
සටහතන්න ද්විත්ව සෘජුතකෝණොස්රොකොර තකොටුවකින්න ිරූපණය තේ.තමහි දී Company
භුතාර්ථය එහි උපලක්ෂණ පමණක් මගින්න හදුනා ගත තනාහැක.
තමම තකොටසින්න ප්‍රශ්න තගොඩ නැතගන ආකොරය ඔබට පැහැදිළි වන්නනට ඇත.
දත්ත සමුදායක තාර්කික පටිපාටික සටහන නිර්වචනය
දත්ත සමුදොය ිර්මොණය කිරීමට තපර ඒම දත්ත සමුදොය තුල ගබඩො කන දත්ත වල වගු සටහන්න වුහය
ිරූපනය කිරීම සිදු කල යුතුය.වගුතවහි නම සහ ඒහි අඩංගු කරන ලබන උපලක්ෂණ පටිපොටික
යටහනක් තුල ිරූපනය කරනු ලැතබ්.
යතුරු(Keys)
1. ිරූපය යතුර(Candidate key)
2. ප්‍රොථමික යතුර(Primary key)

253. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 248
3. විකල්ප යතුර(Alternate key)
4. ඒකොබද්ධ යතුර(Composite key)
5. ආගන්නතුක යතුර(Foreign Key)
1.නිරූප‍ යතුර(Candidate key)
වගුවක ඇති ක්තෂ්ර අතරින්න යම් දත්තයක් ිශ්ිතවම හදුනො ගැනීම සදහො භොවිතො කරයි.
තමම වගුවට අනුව ශිෂයොතේ නම යන දත්තය ලබො ගැනීමට Roll_no තහෝ Registration _no යන
ක්තෂ්ර තදතකන්න එකක් භොවිතො කලහැක.තමම ක්තෂ්ර තදතකන්න එකක් ප්‍රොථමික යතුර තලස තදිය හැක.
2.ප්‍රාථමික යතුර(Primary key)
වගුවක ඇති ක්තෂ්රයක් ඒහි ඇති තරතකෝඩ මගින්න අනන‍ව හදුනා ගත හැකි නම් අනන‍ව හදුනා ගත
හැකි ක්තෂ්රය ප්‍රාථමික යතුර තේ.පහත ලක්ෂණ මගින්න ප්‍රාථමික යතුර හදුනා ගත හැක.තවදුරටත්
ප්‍රොථමික යතුරක්, ප්‍රොථමික යතුරුපදයක් තලසද හැඳින්නතේ, එය එක් එක් වොර්තොව සඳහො අද්විතීය වන
සම්බන්නධතො දත්ත ගබඩොවක යතුරකි. එය රියදුරු බලපර අංකය, ප්‍රොතද්ශීය තක්තය තහෝ වොහන
හඳුනොගැනීතම් අංකය (VIN) වැි අද්විතීය හඳුනොගැනුමකි. සබැඳි දත්ත ගබඩොවක සෑම විටම එකම
ප්‍රොථමික යතුරක් තිබිය යුතුය.
1.ප්‍රොථමික යතුරු ක්තෂ්රයට අදොළ තරතකෝඩ තුල ඇති දත්ත අනුපිටපත් විය තනොහැක
2. ප්‍රොථමික යතුරු ක්තෂ්රයට අදොළ තරතකෝඩ වල හිස්තැන්න තිබිය තනොහැක.

254. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 249
3.විකල්ප යතුර(Alternate key)
වගුතවහි ිරෑපිත ක්තෂ්ර අතරින්න එක් ක්තෂ්රයක් ප්‍රොථමික යතුර තලස තතෝරො ගත් විට අතනක් ඒ්වො
විකල්ප යතුරු(Alternate key) තලස හැදින්න තේ.
4. ඒකාබද්වධ යතුර(Composite key)
දත්ත ිශ්ිතවම හදුනො ගැනීමට තීරු කිහිපයක් භොවිතො කිරීමට සිදුවු විට එම ක්තෂ්ර සියල්ල
තමනමින්න හැදින්න තේ.
5. ආගන්නතුක යතුර(Foregin Key)
එක් වගුවක ඇති ක්තෂ්රයක් මගින්න තවනත් වගුවක දත්ත අඩංගු තප්ළි අනනයව හදුනො ගැනීමට
හැකි නම් එම ක්තෂ්රය එම වගුවට ආගන්නතුක තේ.
සම්බන්නධක දත්තසමුදොය ආකෘතිතේ ප්‍රධොන සංරචක

255. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 250
වසම(Domain name)
දත්ත පොදයකට අදොළ වසම (Domain)නමින්න හදුන්නවන්නතන්න උප ලක්ෂණයක් තුළ පැවතිය හැකි
අගයන්නතේ පරොසය තේ.
උපලක්ෂණ (Attributes)
වගුවක අඩංගු කරන දත්ත සදහො ලබො තදන මොතෘකො තමනමින්න හදුන්නවයි.
අගයන්න/උපලැකියාන/තරතකෝඩ(Record/Tuple)
වගුවකට අදොළ එක් තදයකට තහෝ එක් පුද්ගලතයකුට අයත් දත්ත
ගණනීයතාවය (Cardinality)
වගුතවහි ඇතුලත් කරනු ලබන දත්ත ප්‍රමොනය ගණනීයතොවය තේ.තමම වගුතේ ගනනීයතොවය 05 කි.
තත්වය (Degree)
වගුතවහි පවතින උප ලක්ෂණ ප්‍රමොණය තමනමින්න හදුන්න වයි.වගුවට අනුව 04 කි.
සම්බාධක
දත්ත වගු තුල තැන්නපත් කිරීතම් දී පොලනයකින්න යුක්තව දත්ත ආදොනය කිරීතම් ක්‍රම තේදය සම්බොධක
තලස හැදින්නතේ.
සම්බොධක භොවිතො තනොකිරීතමන්න ඇතිවන ගැටලු
• දත්ත අනු පිටපත් ීම
• දත්ත ප්‍රරෑප වල දුබලතො ඇති ීම (ලකුණු දත්ත ඇතුලත් විය යුතු ස්ථොනයක අක්ෂර දත්ත
ඇතුළත් ීම
• දත්ත පරොසයන්න තවනස් ීම.
• හිස් දත්ත(null)ඇතුලත් ීම.
සම්බාධක ප්‍රරූප තයදීම
SQL NOT NULL Constraint
දත්ත ඇතුලත් කිරීතම් දී හිස් දත්ත ඇතුලත් කිරීම වලක්වයි.
CREATE TABLE Persons (

256. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 251
ID int NOT NULL,
LastName varchar(255) NOT NULL,
FirstName varchar(255) NOT NULL,
Age int
);
UNIQUE Constraint
වගුවකට ඒක හා සමාන මාතෘකා ඔස්තස් දත්ත ඇතුලත් වීම වළක්වයි.
CREATE TABLE Persons (
ID int NOT NULL UNIQUE,
LastName varchar(255) NOT NULL,
FirstName varchar(255),
Age int
);
ප්‍රාථමික යතුරු සම්බාධක(Primary key constraints)
ප්‍රොථමික තක් අවහිරතො වගුවක ඇති සෑම වොර්තොවක්ම අද්විතීය තලස හඳුනො ගනී. ප්‍රොථමික යතුරු වල
UNIQUE අගයන්න අඩංගු විය යුතු අතර NULL අගයන්න අඩංගු විය තනොහැක. වගුවකට තිබිය හැක්තක්
එක් ප්‍රොථමික යතුරක් පමණි; සහ වගුතේ, තමම ප්‍රොථමික යතුර ති තහෝ බහු තීරු වලින්න සමන්නවිත
විය හැකිය
CREATE TABLE Persons (
ID int NOT NULL,
LastName varchar(255) NOT NULL,
FirstName varchar(255),
Age int,
PRIMARY KEY (ID)
);
ආගන්නතුක යතුරු සම්බොධක(foreign Key constraints)
විතද්ශීය යතුරක් එහි මූලික යතුර තයොමු කරමින්න තවනත් වගුවකට තම්සයකට සම්බන්නධ තේ. විතද්ශීය
යතුරු අවහිරයක් මඟින්න යතුරට අඩංගු විය හැක්තක් තයොමු කරන ලද ප්‍රොථමික යතුතර් ඇති අගයන්න
පමණක් වන අතර එමඟින්න යතුරු තදතකහි සම්බන්නධ ී ඇති දත්තවල ආශ්‍රිත අඛ්‍ේඩතොව සහතික
කරයි.
CREATE TABLE Orders (
OrderID int NOT NULL,
OrderNumber int NOT NULL,

257. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 252
PersonID int,
PRIMARY KEY (OrderID),
CONSTRAINT FK_PersonOrder
FOREIGN KEY (PersonID)REFERENCES Persons(PersonID)
);
වගු පරීක්ෂක සම්බොධක (Table check constraints)
තීරැවකට ඇතුළත් කරන ලද දත්ත තකොන්නතද්සිවලට අනුකූලව ඇතුලත් වන බව තහවුරැ කිරීමට
check තක්තය තයොදො ගනු ලැතබ්.
CREATE TABLE Persons (
ID int NOT NULL,
LastName varchar(255) NOT NULL,
FirstName varchar(255),
Age int,
CHECK (Age>=18)
);
වයස 18 වැඩි දත්ත පමණක් ඇතුලත් කළ හැකිය.

258. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 253
SQL හඳුන්නවා දීම
• Int -ධන තහෝ සෘණ ිඛිල
• Float (md)-දශම සංඛ්‍යො තපන්නවන අතර m මගින්න ගබඩො කරන ප්‍රමොණයත් d මගින්න දශම
සංඛ්‍යො ප්‍රමොනයත් ලබො තද්
• Date -දිනයක් ඇතුලත් කිරීතම් දී භොවිතො කරනු ලැතබ්.
• Date And Time -දිනය සහ තේලොව යන තදකම ඇතුලත් කිරීතම් දී භොවිතො තේ
• VarChar - අක්ෂර සහිත දත්ත ඇතුලත් කල හැක .පරොසය (1-255)
• Char -අක්ෂර සහිත දත්ත ඇතුලත් වන අතර ලබො දී ඇති දත්ත ප්‍රමොණයට ඉඩ අඩු ඉඩක් වැය
වුව තහොත් වැඩි ඉඩ හිස් අවකොශයකින්න තපන්නවයි.
ිර්මොණය කර ඇති වගුවක වුහය තවනස් කිරීම.ඉහත වගුව සදහො DateOfBirth ඇතුලත් කිරීම
ID LastName FirstName Address City
1 Hansen Ola Timoteivn 10 Sandnes
2 Svendson Tove Borgvn 23 Sandnes
3 Pettersen Kari Storgt 20 Stavanger

259. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 254
ALTER TABLE Persons
ADD DateOfBirth date;
ID LastName FirstName Address City DateOfBirth
1 Hansen Ola Timoteivn 10 Sandnes
2 Svendson Tove Borgvn 23 Sandnes
3 Pettersen Kari Storgt 20 Stavanger
*දත්ත වගුවක් ඉවත් කිරීම
DROP TABLE Shippers;
දත්ත සමුදොයක පවතින Shippers වගුව ඉවත් තේ.
*වගුවක දත්ත විමසීම
1.Select
තමම විධොනය සමග විමසීමට අවශය දත්ත ගබඩො කර තිතබන ක්තෂ්රය දක්වන්නන
2.FROM
විමසීමට අවශය දත්ත අඩංගු වේව දක්වන්නන
3.Where
තකොන්නතද්සි සහිත දත්ත විමසීමට තයොදො ගනු ලැතබ්
Select විධොනය භොවිතො කිරීම
D Fruit_Name Fruit_Color
1 Banana Yellow
2 Apple Red
3 Lemon Yellow
4 Strawberry Red
5 Watermelon Green
6 Lime Green
Fruit_Name හි සියලුම දත්ත පලතුරු වගුතවන්න ලබො ගැනීමට අපට අවශයය. තමම අවස්ථොතවහිදී,
අපි පහත දැක්තවන පරිදි SQL SELECT ප්‍රකොශයක් ලිවිය යුතුය. SQL තස්වොදොයක දත්ත සමුදොය
තමම විමසුම ක්‍රියොවට නංවො විමසුතම් result ඒක ලබො තදයි.

260. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 255
SELECT Fruit_Name FROM Fruits
2.SELECT * FROM Fruits
*තයදීතමන්න සියලු කතෂ්ර විමසීම සිදු තේ.
2. ඒ සමඟම, සියලු තීරු ලබො ගැනීමට, අපට ඒවො තවන තවනම ලිීතමන්න තමය කළ හැකිය.
SELECT ID,Fruit_Name ,Fruit_Color FROM Fruits

261. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 256
SELECT ID,Fruit_Name ,Fruit_Color FROM Fruits
3.තමම තකොටතස්දී, WHERE වගන්නතිතේ සරල වගන්නති භොවිතො කල හැක. SQL SELECT
ප්‍රකොශයතයන්න නැවත තතෝරො ගැනීමට අවශය නම්, WHERE වගන්නතිය භොවිතො කළ යුතුය.
උදොහරණයක් තලස,රතු පොට පලතුරු තතෝරො ගැනීමට අවශය නම්. විමසුතම් නැවත තතෝරො ගැනීම
සඳහො, මුලින්න තතෝරො ගැනීම ට අවශය තීරුතේ නම එකතු කර තතෝරො ගැනීතම් තත්ත්වය ියම කල
යුතුය. පහත දැක්තවන SQL උදොහරණතේ දී,පලතුරු වගුතේ රතු පලතුරු තතෝරො ගැනීම සිදු කර ඇත.
SELECT * FROM Fruits WHERE Fruit_Color='Red'
SELECT * FROM Fruits WHERE Fruit_Name LIKE 'L%'
% තයදීතමන්න Lඅකුතරන්න පටන්න ගන්නනො සියලු නම් තපන්න ීම සිදු තේ
තමහි දී කැමති විධොනයක් ලබො තදම්න්න අවශය දත්ත පමනක් තපරහන්න (Filter) තකොට ලබො ගත හැක.
උදොහරණ- සංඛ්‍යො පරොසයක් තුල ඇති දත්ත තසොයො ගැනීමට තහෝ එක් තකොටසක් පමනක් පිළිබදව පබො
ගැනීමට හැකියොව ඇත.
• LIMIT -විෂොල දත්ත ප්‍රමොණයකින්න තමන්නට අවශය පළමු දත්ත පමණක් බලො ගැනීමට හැකියොව
ඇත.
SELECT

262. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 257
employee_id,
first_name,
last_name
FROM
employees
ORDER BY
first_name
LIMIT 3;
employee_id first_name last_name
121 Adam Fripp
103 Alexander Hunold
115 Alexander Khoo
SELECT
employee_id,
first_name,
last_name
FROM
employees
ORDER BY
first_name
LIMIT 1;
employee_id first_name last_name
121 Adam Fripp
SELECT
employee_id,
first_name
FROM
employees
ORDER BY
first_name
LIMIT 2;
employee_id first_name
121 Adam
103 Alexander

263. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 258
SELECT
employee_id,
first_name,
last_name
FROM
employees
ORDER BY
first_name
LIMIT 3, 5;
තමහි 3 සිට 5 දක්වො දත්ත බලො ගනීමට අවශය තේ
104 Bruce Ernst
179 Charles Johnson
109 Daniel Faviet
105 David Austin
ඉහත උදොහරණ අධයයනය කිරීතමන්න පහසුතවන්න තත්රුම් ගත හැකිය.
සංඛ්‍ා ගණනය කිරීම සදහා ශ්‍රිත භාවිතා කිරීම (Aggregate Function)
• AVG – calculates the average of a set of values.(දත්ත වල මධයයනය ලබො ගැනීම)
• COUNT – counts rows in a specified table or view.(තප්ළි ගණන ගනනය කිරීම)
• MIN – gets the minimum value in a set of values.(දත්ත අතුරින්න කුඩොම අගය තසීම)
• MAX – gets the maximum value in a set of values.(දත්ත අතුරින්න කුඩොම දත්ත අගය
තසීම)
• SUM – calculates the sum of values.(දත්ත වල ඒකතුව තසීම)

264. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 259
• AVG (දත්ත වල මධයයනය ලබො ගැනීම)
SELECT
department_name, ROUND(AVG(salary), 0) avg_salary
FROM
employees
INNER JOIN
departments USING (department_id)
Salary ක්තෂ්රතේ සියලු Record(තරතකෝඩ) වල මධයයනය පුර්ණ අගයන්න තගන්න ලැතබන තලස
තක්තය සකසා ඇත.
• MIN.(දත්ත අතුරින්න කුඩොම අගය තසීම)
department_name avg_salary
Accounting 8060

265. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 260
SELECT
department_name, MIN(salary) min_salary
FROM
employees
INNER JOIN
departments USING (department_id)
• MAX –(දත්ත අතුරින්න කුඩාම දත්ත අගය තසවීම)
department_name min_salary
Purchasing 2500

266. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 261
SELECT
department_name, MAX(salary) highest_salary
FROM
employees
INNER JOIN
departments USING (department_id)
• COUNT –(තේළි ගණන ගනනය කිරීම)
SELECT
department_name, COUNT(*) headcount
FROM
employees
INNER JOIN
departments USING (department_id)
department_name highest_salary
Executive 24000

267. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 262
department_name headcount
Accounting 40
• SUM – (දත්ත වල ඒකතුව තසවීම)
SELECT
department_id, SUM(salary)
FROM
employees
department_id SUM(salary)
11 322400
දත්ත පිළිතවලට ලබො ගැනීම(order Clause)
• Ascending ( ASC) -ආතරෝහණ
• Descending ( DESC)-අවතරෝහණ
Descending ( DESC)-අවතරෝහණ
SELECT

268. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 263
employee_id,
first_name,
last_name,
hire_date,
salary
FROM
employees
ORDER BY
first_name,
last_name DESC;
• Ascending ( ASC) -ආතරෝහණ ක්‍රමයට තයදීමට අවශය නම් DESC තවනුවට
ASCතයොදො ගත හැක.
SQL wild card Characters (Like විධානය සමග භාවිතා කරන සංතක්ත)
සංතක්තය තත්රුම (Meaning)
LIKE 'Kim%'Begins with Kim
LIKE '%er' Ends with er
LIKE '%ch%' Contains ch
LIKE 'Le_' Begins with Le and is followed by at most one character e.g., Les, Len…
LIKE '_uy' Ends with uy and is preceded by at most one character e.g., guy
LIKE '%are_' Contains are, begins with any number of characters and ends with at most
one character
LIKE '_are%' Contains are, begins with at most one character and ends with any number
of characters

269. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 264
*වගුතේ සංතක්ත රතු පොටින්න සංතක්තවත් කර ඇත.
SELECT
employee_id,
first_name,
last_name
FROM
employees
WHERE
first_name LIKE 'Da%';
% විවිධ ආකොරයට තයදිය හැක.ඉහත තක්තය අනුව තයදු විට Da අකුරු මුලට අඩංගු සියලු වචන
තපන්නවනු ලබයි.
employee_id first_name last_name
105 David Austin
109 Daniel Faviet
An කුමන ස්ථොනයක තයදුනද තපන්නීමට අදොළ විධොනය
SELECT
employee_id,
first_name,
last_name
FROM
employees
WHERE
last_name LIKE '%an%';
102 Lex De Haan
112 Jose Manuel Urman
123 Shanta Vollman
178 Kimberely Grant
Er යන අකුරු අගට තයොදො ඇති වචන තපන්න ීමට අදොළ විධොනය
SELECT
employee_id,
first_name,
last_name
FROM
employees
WHERE
first_name LIKE '%er';

270. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 265
employee_id first_name last_name
103 Alexander Hunold
115 Alexander Khoo
200 Jennifer Whalen
*තම් අනුව ඔබට අදොළ වචනයක් ම තහෝ අකුරු මුලට මැදට තහෝ අගට තයදී තිතබ්දැයි අවශය පරිදි
විධොනය භොවිතො කිරීතමන්න තසොයො ගත හැක.
පහත දැක්තවන විධොනය jo තවතින්න ආරම්භ වන සහ පසුව දත්ත 2ක් පමණක් ලබො ගියි
SELECT
employee_id,
first_name,
last_name
FROM
employees
WHERE
first_name LIKE 'Jo__';
දත්ත
කොේඩගත කිරීම
සංඛ්‍යො ගනනය කරීමකදී සියලු දත්ත තයොදො තනොතගන අවශය දත්ත පමණක් තයොදො ගැනීමට තමම
විධොනය භොවිතො කරනු ලැතබ්.
තමම දත්ත වගුතේ අදොළ තකොටසක් පමණක් අවශය නම් ඒම තකොටසට පමණක් විධොනය ලබො දී ඇත.
SELECT
department_id,
COUNT(employee_id) headcount
employee_id first_name last_name
110 John Chen
145 John Russell
department_id department_name headcount
1 Administration 1
2 Marketing 2
3 Purchasing 6
4 Human Resources 1
5 Shipping 7
6 IT 5
7 Public Relations 1
8 Sales 6
9 Executive 3
10 Finance 6
11 Accounting 2

271. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 266
FROM
employees
GROUP BY
department_id;
Distinct
ඒකිතනකට තවනස් දත්ත විමසීම සදහා තයාදා ගනු ලබයි
SELECT
DISTINCT salary
FROM
employees
salary
24000
17000
14000
13500
13000
12000
11000
10000
*Employees වගුතේ ඇති salary වලට අදොළ දත්ත තපන්නවයි.
Union
වගු කිහිපයක ඇති දත්ත ඒකිතනකට සම්බන්නධ කර විමසීමකදී භාවිතාකරනු ලබයි
SELECT
column1, column2
FROM
table1
UNION [ALL]
SELECT
column3, column4
FROM
table2;
තමහි table1 හි column1, column2 සහ table2 හි column3 සහ column4
ඒකිතනකට සම්බන්නධ කිරීම සිදු ී ඇත.
INNOR JOIN
වගු කිහිපයක ඇති දත්ත අතරින්න තපාදු ක්තෂ්රයක ඇති සමාන දත්ත විමසීම සිදු තේ
department_idheadcount
1 1
2 2
3 6
4 1
5 7
6 5
7 1
8 6
9 3
10 6
11 2

272. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 267
A සහ B සදහො තපොදු තකොටස තමනමින්න හදුන්නවන බව තපනී යයි
SELECT
first_name,
last_name,
employees.department_id,
departments.department_id,
department_name
FROM
employees
INNER JOIN
departments ON departments.department_id =
employees.department_id
WHERE
employees.department_id IN (1 , 2, 3);
LEFT JOIN
වගු තදකක ඇති දත්ත අතරින්න වම් පස සටහන්න වන වගුතේ සියලුම දත්ත සමග දකුණු පස දක්වන
වගුතවන්න වම්පස වගුවට අයත් වන දත්ත සමග බලා ගැනීමට

273. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 268
රූප සටහන අධයයනය කරන්නන
Country_id street_address city
US 2014 Jabberwocky Rd Southlake
US 2011 Interiors Blvd South San Francisco
US 2004 Charade Rd Seattle
UK 8204 Arthur St London
SELECT
c.country_name,
c.country_id,
l.country_id,
l.street_address,
l.city
FROM
countries c
LEFT JOIN locations l ON l.country_id = c.country_id
WHERE
c.country_id IN ('US', 'UK', 'CN')

274. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 269
• සමොන දත්ත නැවත නැවත පිටපත් විම ිසො දත්ත වල අතිරික්තතො ඇති තේ.
• අතිරික්ත දත්ත තිබීම මගින්න දත්ත වගු පවත්වො තගන යොතම් දී ගැටලු ඇතිවන අතරම ඉඩ කඩද
අනවශය තලස ඇහිරීම සිදු තේ.
තමම ිසො ති දත්ත වගුවක දත්ත තැන්නපත් කිරීම අනුමත තනොකරන අතර දත්ත වගු කිහිපයක දත්ත
තැන්නපත් කිරීම අනුමත කරනු ලැතබ්.
• දත්ත විපරිතො සිදු වන්නතන්න දත්ත ඉවත් කිරිතම් දී ඉවත් කරන දත්තය සමග තවනත් දත්තයක්
ඉවත් ීතම්දීය
• යොවත්කොලීන විපරීතතොවයන්න දත්ත සංතශෝධනතේ දී ඇති තේ.අවශය දත්තය තවනුවට තවනත්
දත්ත සංතශෝධනයන්න තමම තත්වය ඇති තේ.
ප්‍රමතකරණය(Normalization)
සොමොනයකරණය යනු දත්ත සමුදොතේ දත්ත සංවිධොනය කිරීතම් ක්‍රියොවලියයි. .සොමොනයකරණය මඟින්න
විශොල වගුව කුඩො වගුවට තබදො ඇති අතර ඒවො සම්බන්නධතොවය භොවිතො කරයි. දත්ත සමුදො වගුතවන්න
අතිරික්තය අඩු කිරීම සඳහො සොමොනය ආකෘතිය භොවිතො කරයි.
ප්‍රමතකරණ ක්‍රියොවලිය ප්‍රධොන අවස්ථො 03 කි
• පළමු ප්‍රමතකරණය
• තදවනප්‍රමතකරණය
• තතවන ප්‍රමතකරණය
o පළමු ප්‍රමතකරණය ( First Normalization)
1.ඒකම දත්තය නැවත නැවත නැවත වගුව තුළ අඩංගුව පවතින අවස්ථොවලදී
2.එකම උපලත්ෂණය තුළ බහු දත්ත පවතින අවස්ථොවලදී
3.ඒ්කොබද්ධ දත්ත පවත්නො අවස්ථොවලදී
පළමු ප්‍රමතකරණය සිදු කිරීතම් පියවර
1.ඉහත ආකොර තුනට අයත් දත්ත තිතබ් දැයි හදුනො ගැනීම
2.එම දත්ත සදහො තවනත් වගු ිර්මොණය කිරිමට අවශය නම් බහු දත්ත සහ අනුපිටපත් වු දත්ත සුදුසු
වගු නොමයක් යටතත් නව වගුවතට ඇතුලත් කිරීම.
3.ිර්මොනය කල වගු අතර ප්‍රොථමික තහෝ විතද්ශ යතුරු තයොදො තගන වගු අතර සම්බන්නධතො ඇති කිරීම
තමම table 1 වගුතවහි දත්ත බහු දත්ත බව තපනී යයි.ඒම ිසො table 2 මගින්න ිවරදි කරමින්න පලමු
ප්‍රමතකරණය සිදු තකොට ඇත.
o තදවනප්‍රමතකරණය
o ආංශික පරොයක්තතොවය පවතින විට පමණක් තදවන ප්‍රමතකරණය සිදුකරනු ලබයි.
o පළමු ප්‍රමතකරණයට ලත්ව පැවතිය යුතුය.

275. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 270
ආංශික පරායක්තතාවය (Partial Dependency)
වගුවක ඇති දත්ත හැසිර විමට ඒම වගුතවහි මොතෘකො තදකක දත්ත අවශය තේ නම් තහවත් මීට ඉහත
සොකච්ඡො කල ිරූපය යතුර(Candidate key)අවස්ථොවකි.
Employee No Department No
Employee
Name Department
1 101 Amit OBIEE
2 102 Divya COGNOS
3 101 Rama OBIEE
තමම දත්ත වගුතවහි Employee No සහ Department No යන මතෘකො තහවත් ක්තෂ්ර තදකම තමම
දත්ත වගුතවහි තරතකෝඩ කියීමට අවශය තේ.
තදවනප්‍රමතකරණය සිදු කරන පියවර
1.ප්‍රොථමික යතුර හදුනො ගැනීම
2.ඒම ප්‍රොථමික වගුවට අදොළ දත්ත එක් වගුවකට ඇතුළත් කිරීම.
3.අතනක් දත්ත විතද්ශ වගුවක් තයොදො තගන තවත් වගුවකට ඇතුළත් කිරීම
ඉහත වගුවට අනුව ප්‍රමතකරණය කිරීම
Table 1:Employee_NO table
Employee No Department No Employee Name
1 101 Amit
2 102 Divya
3 101 Rama
Table 2:Department table
Department No Department
101 OBIEE
102 COGNOS
o තතවන ප්‍රමතකරණය
සංක්‍රොන්නතික පරොයක්තතොවය පවතින අවස්ථොවලදී තුන්නවන ප්‍රමතකරණයට ලක් කරනු ලැතබ්.
සංක්‍රොන්නතික පරොයක්තතොවය

276. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 271
ප්‍රොථමික යතුරක් සහිත දත්ත වගුවක ප්‍රොතමික යතුරු තලස භොවිතො තනොවන ක්තෂ්රයක් මත ඒම වගුතේ
තවනත් ක්තෂ්රයක් පුර්ණ වශතයන්න රදො පැවතීම
Employee No Salary Slip No Employee Name Salary
1 0001 Amit 50000
2 0002 Divya 40000
3 0003 Rama 57000
තතවන ප්‍රමතකරණය පියවර
1.පලමු හො තදවන ප්‍රමතකරන සිදු කර තිබීම.
2.සංක්‍රොන්නතික පරොයක්තතොවයට බලපොන උපලක්ෂණ ඉවත්කිරීම සදහො නව වගුවකට ඇතුලත් කිරීම
ඉහත වගුවට අනුව ප්‍රමතකරණය කිරීම
Employee table:
Salary Table:
Salary Slip No Salary
0001 50000
0002 40000
0003 57000
Employee No Salary Slip No Employee Name
1 0001 Amit
2 0002 Divya
3 0003 Rama

277. උසස් තපළ තතොරතුරු හො සන්නිතේද තොක්ෂණය - ICT ගුරුවරුන්න පමණයි සමූහය 272