De Brabantse winkelgebieden staan onder druk: minder winkelend publiek, meer leegstand en minder diversiteit in winkels. Sommige binnensteden zien er opvallend leeg uit. Maar in winkelcentra buiten het stadscentrum is het soms nog veel erger. En in veel dorpen is zelfs geen enkele winkel meer over. Hoe voorkomen we dat dorpen en wijken leeglopen en dat binnensteden spookcentra worden? Jorna Leenheer, lector bij Avans Hogeschool, vertelt bij de Avans Academielezing op woensdag 21 september over oplossingen voor dit dreigende probleem.
Over de oorzaken is veel geschreven en gezegd: consumenten kopen meer online, zijn meer prijsbewust en door de crisis hielden ze de laatste jaren steeds vaker de hand op de knip. In deze lezing gaat Leenheer het echter vooral hebben over oplossingen. Daarbij maakt ze onderscheid in 3 soorten oplossingen. Allereerst oplossingen waarmee individuele winkeliers meer consumenten kunnen trekken en vasthouden. Ten tweede de mogelijkheden en kansen van meer samenwerking tussen winkels en winkelcentra. Ten derde de maatschappelijke oplossingen. Wat kan de overheid doen. Wat kunnen burgers doen.
Nieuwe inzichten
Voor haar lezing maakt Jorna Leenheer gebruik van nieuwe inzichten op dit gebied, maar ze baseert zich vooral op onderzoek dat zij zelf recentelijk deed met docenten en studenten van Avans. Dat varieert van onderzoek naar coöperatieve buurtsupermarkten, het ontwikkelen van digitale displays in futuristische supermarkten tot een kwantitatieve winkelscan bij 8 winkelcentra. De lezing geeft de toehoorders handvaten voor een nieuwe impuls aan de Brabantse winkelgebieden. Jorna Leenheer: “Hopelijk kunnen we een optimistisch beeld geven voor de toekomst. Het verleden komt niet meer terug, maar als we het goed aanpakken gaan onze (winkel)centra een duurzame toekomst tegemoet.”
4. • Marketing 1.0 → Producten
• Marketing 2.0 → Klanten
• Marketing 3.0 → De wereld
Kotler, Kartajaya en Setiawan
(2010)
Marketing: the activity, set of institutions, and processes for creating,
communicating, delivering, and exchanging offerings that have value
for customers, clients, partners, and society at large.
American Marketing Association, 2013
5. • Marketing 1.0 → Producten
• Marketing 2.0 → Klanten
• Marketing 3.0 → De wereld
Kijktip (uitzending gemist):
Droomland Amerika
Youngstown - De Belofte
6. Hoe houden we de Brabantse binnensteden
en winkelcentra levendig?
• Leegstand
• Faillissementen
• Sluiting van vestigingen
->
• Schraal winkelaanbod
• Lege winkelstraten (minder gezelligheid)
• Topretailers in buitengebieden (IKEA, Decathlon)
8. Online kopen is niet het hele verhaal!
• We worden steeds efficiënter, winkelen gaat sneller
ROPO-aankoop: Research online, purchase offline
of andersom
• Mede als gevolg van de crisis:
- kopen we minder
- zijn we meer prijsbewust
- kopen we meer tweedehands (marktplaats, kringloopwinkels) en
delen we meer (peerby)
• Het winkelaanbod was gewoon te groot!
- huidige ontwikkelingen zijn gedeeltelijk opkuising van winkelbestand
- er zijn gewoon te veel winkelpanden en de huren liggen (nog altijd) te
hoog
9. Waar liggen de oplossingen?
Op drie niveaus:
1. Individuele winkels (detaillisten, retailers)
Sleutelwoorden: innovatie, ondernemerschap
2. Winkelcentra, stadscentra (ondernemers gezamenlijk, soms in
afstemming met overheid, vastgoedbeheerders, e.d.)
Sleutelwoorden: samenwerking, conculega’s
3. De maatschappij: burgers, derden, overheid
Sleutelwoorden: stadscentrum ≠ winkelcentrum
10. 5 functies van winkels
Surprise & shop Travel & shop
Work & shop
Story & shop
Service & shop
11. Welke innovaties zien we?
• Project winkelschouw: studenten doen een scan van een winkelcentrum aan
de hand van een lijst met vragen en indicatoren.
• Nadruk ligt op winkelcentra buiten het stadscentrum en grote dorpen
• Eerste pilot met 7 winkelcentra (in NB: Helftheuvel/Maaspoort Den Bosch en
Boxtel).
Wat is het meest innovatieve concept dat je in het winkelcentrum ziet?
1. Gebruik van een zelfscan
2. Blurring: combinatie verkoop kaas, hapjes, bier
3. Verkoop van verse maaltijden door een natuurwinkel
4. Niets!
12. Bag & Buy
• De verpakkingsvrije winkel (in Utrecht)
14. Wat doen winkelcentra om aantrekkelijk
te blijven?
• Spaaracties
• Braderie
• Extra koopavonden
• Evenementen rondom feestdagen
• Een app
• Een website
• Social Media
• Logische routes
Basisvoorzieningen:
- Bankjes (5 van de 7)
- Speeltoestellen (1 van de 7)
- Toiletten (3 van de 7)
- Bagagekluisjes (1 van de 7)
16. Welke functie heeft een stadscentrum?
• Winkelen
• Recreëren
• Zorgen
• Wonen
• Werken
17. Wat kunnen burgers zelf doen?
• Een winkel redden
• Het stadscentrum een andere functie geven
• Burgers als semi-ondernemers
• Consumers: vote with your feet!
(civilian-consumer paradox)
18. De dorpswinkel gered
Zo gaat het vaak:
Het kan ook anders:
• Sterksel: servicefunctie, coöperatie,
vrijwilligers, omgekeerde bezorgdienst.
• Maliskamp: zorgsupermarkt en
ontmoetingscentrum.
• Espe: crowdfunding.
• Ulrum: Een koppig dorp (Uitzending gemist)
– de realiteit is vaak hardnekkig…
20. Rol van de gemeente?
• Parkeertarieven blijft een heikel punt
“Meer mensen maar minder auto’s de stad in”
Echter, bij de onderzochte winkelcentra is gratis parkeren echter goed
mogelijk (6 van 7).
• Stadscentrum uitbreiden of juist inkrimpen?
http://www.bredavandaag.nl/nieuws/economie/2016-09-13/hoe-
houden-we-de-bredase-binnenstad-levendig
• Verlichte regelgeving (proef Platform31 met 12 gemeentes)
