2. KUNNEN WE DE BANKEN
VERTROUWEN?
Academielezing Avans
Woensdag 20 april 2016
Lectoraat Sustainable Finance and Accounting
Tom Vos
Joost Frencken
Marleen Janssen Groesbeek
3. Programma
Tom Vos
Banken en vertrouwen
Joost Frencken
Relatie financiële sector en reële
economie
Marleen Janssen Groesbeek
SNS als nutsbank van ons
allemaal
Wij zijn alledrie van het Lectoraat Sustainable Finance and Accounting
4. Onderzoeksterreinen
• Integrated reporting bij alle organisaties met nadruk op MKB en
(semi-)overheidorganisaties – met als doel laten zien van brede
waardecreatie voor betere toegang tot de kapitaalmarkt en
valorisatie.
• Maatschappelijke waardecreatie (positief en negatief) laten zien
via externe effecten, true price, true cost, true risk; social return
on investment en andere methoden;
• Alternatieve financieringsmodellen: kredietunie, crowdfunding,
sociale, groene en duurzame obligaties, en andere financiële
producten die rechtvaardige economische verdeling ten goede
komen.
42. The future of finance
(2013)
London School of Economics
Drie trends:
1. Toenemende omvang van schuld
2. Toenemende complexiteit
3. Stijgend volume financiële transacties
44. Financialisering
• Groot-Brittannië:
Activa banken = 4 x BBP
• 3% van de activiteiten financiële
sector
is verbonden aan de reële
economie
• Omzet valuta =
100 * omzet internationale
handel
• Win-win of zero-sum?
45. John Kay: other people’s money
Far too much of a good thing:
• “Een land kan alleen maar welvarend zijn als het
een goed functionerend financieel systeem heeft,
maar dat betekent niet dat hoe groter het financiële
systeem is, des te groter de welvaart van dat land
is.”
• “De sector doet voornamelijk zaken met zichzelf,
praat met zichzelf en beoordeelt zichzelf aan de
hand van criteria die het zelf heeft opgezet.”
46.
47. Glass-Steagall Act
• 1933: Reactie op crisis
• Scheiding tussen “normale” en effecten/speculatieve
bankactiviteiten.
• Verwaterd vanaf jaren 60
• Beëindigd onder president
Clinton in 1999
53. ‘De banken moesten wel gered worden’
ABN Amro, Aegon en
ING gezien als
systeembanken. Door
hen failliet te laten
gaan ineenstorting
Nederlandse
betalingsverkeer –
paniek, stilstand
economie.
54. Terug naar
bankenscheiding
Veilig bij nutsbank
• Betaalrekening
• Spaarrekening met
extra bonus voor studie
en sparen voor huis
• Kleine kredieten
• NGH grens hypotheken
Alles met groter risico
• Beleggen
• Sparen boven 100.000
• Grote hypotheken
• Grote kredieten
• Venture Capital
• Private banking
56. Geen staatsbank maar nutsbank
• https://www.youtube.com/watch?v=j84auNVGoJk
• https://www.youtube.com/watch?v=PsJnoyqF064
• https://www.youtube.com/watch?v=Z_fJI851yKo
57. Iedere inwoner NL een rekening
• Alle transacties met overheid, UWV, SVB,
ziektekosten e.d. via deze rekening;
• BSN- nummer is rekeningnummer
• Alleen betalingsverkeer en sparen voor verschillende
doelen – studeren, huis kopen, pensioen.
Spaarbedrag gegarandeerd tot 100.000 euro
• Dat sparen kan beloond worden met
overheidspremie - denk aan Frankrijk en Duitsland
• Helpt tegen cumulatieve schuldenopbouw
58. Iedere inwoner NL een rekening
• Kleine kredieten aan MKB en ZZP – maximal 50.000
euro
• Startershypotheken - annuïteitenhypotheek voor
eerste huis tot maximaal 245.000 euro
Alles daarboven lenen via een commerciële bank
Sparen kan ook nog steeds bij commerciële bank,
maar dan geen depositogarantiestelsel
59. Voordelen
• Iedereen toegang tot een veilige bankrekening met
eenvoudige financiële producten;
• Een bank voor financieel contact met overheid – beperken
van fraude en misbruik;
• Geen stilstand van betalingsverkeer als andere banken
failliet dreigen te gaan;
• Too big too fail, niet meer aan de orde. Gewoon failliet
laten gaan – leidt ook tot minder risicovol gedrag door
bankmedwerkers;
• Pensioenfondsen e.d. bankrekening bij DNB en ECB;
60. Geen STAATSbank
• Burgers zijn certificaathouders – geen
verhandelbaar aandeel – voor het leven;
• Wel overdraagbaar aan familieleden bij overlijden;
• Jaarlijks certificaathoudersvergadering – betrokken
burgers kunnen hun mening geven en suggesties
doen voor de bank;
• Geen zeggenschap over de bank door 2e Kamer;
61. Ideale kandidaat is SNS
• Is al in handen van de Staat, wij hebben er al voor
betaald;
• Meeste risicovolle onderdelen al verkocht;
• Heeft door dochter ASN ervaring met investeren in
maatschappelijke projecten;
• Heeft al een fysieke en digitale infrastructuur –
hoeft niet special gebouwd te worden;
In het nieuws.
Sla een willekeurige krant open en banken of financiele wereld.
Ondertitel
Banken niet op orde
Scenario voor bankroet welk bedrijf heeft dit.
Belang!!
8 jaar geleden > 700 mlj dollar
Schattingen staatssteun US lopen uiteen >1000 miljard dollar
Wil je kijken naar de huidige economie en monetaire situatie dan moet je eerst de geschiedenis bekijkenIn 2008 was er een enorme crisis.We zijn langs de afrond gegaan.
Close to end
In Nederland leidde het tot nationalisatie van Fortis en staatssteun aan SNS en Aegon.
In dit tijd gingen ook nog Icesave en VDHB failliet
Wat heeft de crisis nu gekost?Vele bedragen worden genoemd. De vraag is of het in geld is uit te drukken.
Algemene Rekenkamer geeft aan dat het de staat meer dan 30 miljard heeft gekost.Exclusief garantstellingen. Hierboven op nog de Euro debt crisis
Door de crisis is de overheidsschuld gestegenLet op % van BBP. Dus bij crisis neemt de schuldquote snel toe
Zagen we de crisis aankomen? Realiseerden we ons wat voor een gevolgen dit zou hebben voor de economie?
De Rabobank was redelijk optimistisch in haar thema bericht
Eigenlijk opmerkelijk dat we het niet zagen aankomen.In de wereld gaan we van crisis naar crisis.Verwijzen naar boek van Rogoff, This Time is different; gemiddeld duurt een bankencrisis 6-8 jaar
In de figuur is te zien dat sinds 83 de beurs enorm is gestegen. Pieken en dalen zijn toegenomen.
Terug naar de essentie.
Waar gaat het allemaal over: Geld
Geld kent vele verschijningsvormen.Vreemd product: intrinsieke en nominale waarde verschillen. Dan ook nog koopkracht
Onvolwaardig geld
Essentie van geld is vertrouwen
Ruil wordt beter; samenlevingen kunnen groter en complexer worden. Geld vereenvoudigt zoekproces.
Geld kun je bewaren
Fiduciair geld
Francis Bacon (1597) Geld is als mest; het is alleen goed als het wordt verspreid
Geld moet koopkracht behouden geen grote inflatie en deflatie
Hoeveel geld moet er zijn?Genoeg om ervoor te zorgen dat de reele economie voldoende functioneert.
Verkeersvergelijking van FisherIn de 16e eeuw al een verband gelegd tussen de hoeveelheid geld en prijspeil. Door de instroom van goud en zilver ontstond er inflatie.
Scheppen van geld is winstgevend! Immers intrinsieke waarde is minimaal en nominale waarde hoger,
Wie brengen het geld in omloop?Banken
Essentie van de banken is overschot en tekorten bijeen te brengen.Hierbij is de ECB last resort lender
Rente komt in principe tot stand door vraag en aanbod
Geld scheppenklanten krijgen krediet moeten op termijn dus terugbetalen.Banken verplichten zich geld uit te geven aan die klanten
Banken kunnen niet onbeperkt geld uitlenen; Basel
Laatste jaren minder krediet aan MKB
Sinds 2008 kredietverlening sterk gedaald.Ligt dit alleen aan de banken?
Banken worden gedwongen steeds sterkere solvabiliteit
Grootste discussie over wat zekerheden van banken zijn.
Door de banken crisis zijn de banken kleiner geworden.
Kredietverlening afgenomen
Let op nog altijd groter dan BBP
Wat hebben de monetaire beleidsmakers gedaan?
Yellen, Draghi, Knot
Beleid heeft geleid tot een lagere rente; onder andere te merken aan de hypotheekrente
Stokje overdragen aan Joost; Wat is nu het verband tussen die monetatire wereld en de reele economie? En Marleen wat moeten we nu met die banken?