Presentatie over paradigmashift (in gebiedsontwikkeling) in Nederland. Presentatie gaat ook in op mogelijke competenties voor een nieuwe en andere generatie ruimtelijke professionals.
Daarbij is gezien de doelgroep van studenten Academie voor Bouwkunst en de opdracht die zij moesten vervullen (hoe om te gaan met leegstaande Zeevaartschool in Delfzijl) ook aandacht voor krimpgebieden
Pulse trefdag: Anne Snick over geld en de commonsJasminMinds
Anne Snick werkte mee aan het boek ‘Maak uw buurt uitmuntend’ – over het lokaal opzetten van complementaire muntsystemen.Zij doet al meer dan tien jaar onderzoek naar de thema’s solidaire economie, gelijke kansen en duurzaamheid. Tevens is ze Board member van de Club of Rome-EU chapter, en lid van de Universiteit voor het Algemeen Belang.
Zij deelt in deze sessie ook haar visie op commons en complementaire munten. Het geldsysteem is tot nu toe gecentraliseerd (monopolie van bankengeld), maar daarnaast verschijnen vandaag ook lokaal gecreëerde en beheerde muntkringen. Gemeenschapsmunten zijn een voorbeeld van de wijze waarop de gemeenschap zelf de ‘governance’ van het collectieve goed (de publieke ruimte, het sociale weefsel, zorg en welzijn) in handen neemt.
Presentatie Anne Snick op Socius-Trefdag 'Burgers aan zet!' (19 november 2015)
Vergrijzing en migratie, klimaatverandering en ecologische crisissen, maar ook de niet aflatende economische crisis drukken ons met de neus op de feiten: de concepten en modellen die tijdens het industriële tijdperk tot grote bloei en welvaart leiden, zijn dringend aan vernieuwing toe. Het bewustzijn groeit dat dit systeem niet meer te verbeteren is, maar dat we naar een grondig nieuw model moeten omschakelen: 'transitie'. Gelukkig worden we niet alleen geconfronteerd met nieuwe noden, maar ook met nieuwe mogelijkheden. Dat vraagt om alternatieve concepten en modellen, een andere manier van beleidsvoering, een nieuwe invulling van onze economie enz. Tegen die achtergrond kan ook de cruciale rol van het sociocultureel werk verhelderd worden.
Als onderzoekster en Board member van de Club of Rome EU-C is Anne Snick uitstekend geplaatst om duidelijk te maken hoe ook burgerinitiatieven aan dit alles een bijdrage kunnen leveren en hoe de sector hierop kan inspelen.
Werelddag van de Stedenbouw 2018_Hoe is het zover kunnen komen? Els De Vos (U...Els Brouwers
De Werelddag van de Stedenbouw gaat in op de kosten en baten van urban sprawl en verkent pistes voor een duurzame transformatie. Hoe gaan we om met verspreide bebouwing, linten, woonparken of verkavelingen? Waar ontwikkelen, renoveren, transformeren en verdichten we? Is sloop in sommige gevallen een optie? Welke ruimtelijke, sociale en financiële aspecten zijn aan de orde? Tijdens de Werelddag worden in primeur de resultaten van een VITO-onderzoek in opdracht van het Departement Omgeving over de graad van verspreide bebouwing in Vlaanderen en de daaraan verbonden maatschappelijke kosten en baten voorgesteld. Die inzichten zien we vervolgens als vertrekpunt om samen met enkele sprekers en deelnemers op zoek te gaan naar antwoorden om urban sprawl in Vlaanderen te keren.
Pulse trefdag: Anne Snick over geld en de commonsJasminMinds
Anne Snick werkte mee aan het boek ‘Maak uw buurt uitmuntend’ – over het lokaal opzetten van complementaire muntsystemen.Zij doet al meer dan tien jaar onderzoek naar de thema’s solidaire economie, gelijke kansen en duurzaamheid. Tevens is ze Board member van de Club of Rome-EU chapter, en lid van de Universiteit voor het Algemeen Belang.
Zij deelt in deze sessie ook haar visie op commons en complementaire munten. Het geldsysteem is tot nu toe gecentraliseerd (monopolie van bankengeld), maar daarnaast verschijnen vandaag ook lokaal gecreëerde en beheerde muntkringen. Gemeenschapsmunten zijn een voorbeeld van de wijze waarop de gemeenschap zelf de ‘governance’ van het collectieve goed (de publieke ruimte, het sociale weefsel, zorg en welzijn) in handen neemt.
Presentatie Anne Snick op Socius-Trefdag 'Burgers aan zet!' (19 november 2015)
Vergrijzing en migratie, klimaatverandering en ecologische crisissen, maar ook de niet aflatende economische crisis drukken ons met de neus op de feiten: de concepten en modellen die tijdens het industriële tijdperk tot grote bloei en welvaart leiden, zijn dringend aan vernieuwing toe. Het bewustzijn groeit dat dit systeem niet meer te verbeteren is, maar dat we naar een grondig nieuw model moeten omschakelen: 'transitie'. Gelukkig worden we niet alleen geconfronteerd met nieuwe noden, maar ook met nieuwe mogelijkheden. Dat vraagt om alternatieve concepten en modellen, een andere manier van beleidsvoering, een nieuwe invulling van onze economie enz. Tegen die achtergrond kan ook de cruciale rol van het sociocultureel werk verhelderd worden.
Als onderzoekster en Board member van de Club of Rome EU-C is Anne Snick uitstekend geplaatst om duidelijk te maken hoe ook burgerinitiatieven aan dit alles een bijdrage kunnen leveren en hoe de sector hierop kan inspelen.
Werelddag van de Stedenbouw 2018_Hoe is het zover kunnen komen? Els De Vos (U...Els Brouwers
De Werelddag van de Stedenbouw gaat in op de kosten en baten van urban sprawl en verkent pistes voor een duurzame transformatie. Hoe gaan we om met verspreide bebouwing, linten, woonparken of verkavelingen? Waar ontwikkelen, renoveren, transformeren en verdichten we? Is sloop in sommige gevallen een optie? Welke ruimtelijke, sociale en financiële aspecten zijn aan de orde? Tijdens de Werelddag worden in primeur de resultaten van een VITO-onderzoek in opdracht van het Departement Omgeving over de graad van verspreide bebouwing in Vlaanderen en de daaraan verbonden maatschappelijke kosten en baten voorgesteld. Die inzichten zien we vervolgens als vertrekpunt om samen met enkele sprekers en deelnemers op zoek te gaan naar antwoorden om urban sprawl in Vlaanderen te keren.
Presentatie van Anne Snick tijdens het Innovatiefestival van Socius (22 mei 2014).
De sociaal-culturele praktijken en de sociale voorzieningen zoals die sinds de Tweede Wereldoorlog zijn uitgebouwd, staan door recente sociale, economische en ecologische ontwikkelingen onder druk. Doordat de maatschappelijke context verandert, worden we niet alleen met nieuwe noden, maar ook met nieuwe mogelijkheden geconfronteerd. Dat vraagt dan ook om nieuwe concepten, modellen en instrumenten voor het beleid.
Als onderzoekster en Board member van de Club of Rome EU-Chapter heeft Anne Snick heel wat expertise opgebouwd over hoe het beleidskader kan inspelen op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen.
Meer informatie via www.socius.be/tag/innovatie.
Dirk Holemans - De Commons: Een nieuwe grammatica voor de samenlevingOikos
Dirk Holemans, bezieler van de sociaal-ecologische denktank Oikos, voert ons mee langs de derde weg van de commons. In zijn uiteenzetting heeft hij het zowel over het historische concept van gemeengoed, als over de moderne nood aan een derde optie om de maatschappij te organiseren, naast de soms platgetreden paden van markt en staat. Tot slot toont hij ook aan hoe die derde organisatievorm al bestaat, hoe zij nieuwe perspectieven opent - ook op samenwerking met markten en staat - én hoe zij burgerkracht kan laten floreren in het maatschappelijk veld.
Deze presentatie werd voorgesteld als de plenaire keynote op de derde editie van het Pulsefestival, op 23 oktober 2014 in Mechelen.
Onze huidige manier van denken en spreken schiet tekort om een integraal probleem zoals de klimaatcrisis te begrijpen. En al helemaal niet om er verzet tegen te bieden. Het ontbreken van een verbindend discours leidt tot een ecopanische toestand waarbij goedbedoelde initiatieven elkaar tegenwerken. De filosofie kan helpen om mensen en organisaties een nieuwe samenhang te laten zien, zodat ze een schaal kunnen ontdekken waarop ze verantwoordelijkheid kunnen opnemen. Hoe? Door een paradigmashift van eigenwijsheid, waarbij het denkende ik centraal staat, naar eco-wijsheid, waarbij het ik is ingebed in een ecosysteem. Pas als we het probleem op een netwerkmatige manier benaderen en mensen als knooppunten zien, bieden zich nieuwe oplossingen aan.
Ecosoof Henk Oosterling legt in zijn lezing uit wat er nodig is om de shift van eigenwijsheid naar eco-wijsheid te maken én welke kerncompetenties je daarvoor nodig hebt. Hij schetst hoe je samen integraal verzet kan voeren op verschillende schalen en schotelt je een ecosofisch vergezicht voor. Tot slot maakt hij ruim de tijd vrij om met het publiek in gesprek te gaan over de praktijken van verzet in de sociaal-culturele sector in Vlaanderen en Brussel, en over de vragen die zijn verhaal ongetwijfeld oproepen.
Veel mensen met een laag inkomen tekenen noodgedwongen een kleine ecologische voetafdruk op. Toch dreigen zij de rekening te betalen voor een klimaatbeleid zonder sociale component. Zo treffen de lage emissiezones en een koolstoftaks hen harder, terwijl zij niet de grootste uitstoters van broeikasgas zijn. Ook mensen in armoedesituaties liggen wakker van de ecologische uitdagingen, maar ze worden nauwelijks betrokken in het publieke overleg over de toekomst van onze planeet. Net omdat hun toekomst vandaag al onder druk staat, willen mensen in armoede mee denken en praten.
Een sociaal klimaatbeleid is nochtans perfect mogelijk. Zo bestrijdt energiezuinig renoveren in de sociale huisvesting energiearmoede en dragen investeringen in openbaar vervoer bij aan de strijd tegen klimaatopwarming en vervoersarmoede.
Het is hoog tijd om op een andere manier over armoede en sociale ongelijkheid na te denken. Het 10de ‘Tweejaarlijks Verslag van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting’ laat er geen twijfel over bestaan: “klimaatbeleid zal sociaal zijn of zal niet zijn.” En ondertussen tonen ook tal van inspirerende en innoverende sociaal-culturele praktijken hoe duurzaam en sociaal hand in hand kunnen gaan.
Veerle Stroobants (Steunpunt tot bestrijding van armoede) neemt je mee in de bevindingen van het tweejaarlijkse Verslag 2018-2019: “Duurzaamheid en armoede. Een bijdrage aan politiek debat en politieke actie.”. Dat rapport kwam tot stand in overleg met mensen in armoede en hun verenigingen en met actoren uit sociale en milieuorganisaties, instellingen en administraties.
This poster shows how the implementation of a media campaign can promote awareness and increase utilization of services offered as well as cases identified. This poster was presented at the 2016 Annual NACCHO Conference that was held in Phoenix, AZ July 2016.
Presentatie van Anne Snick tijdens het Innovatiefestival van Socius (22 mei 2014).
De sociaal-culturele praktijken en de sociale voorzieningen zoals die sinds de Tweede Wereldoorlog zijn uitgebouwd, staan door recente sociale, economische en ecologische ontwikkelingen onder druk. Doordat de maatschappelijke context verandert, worden we niet alleen met nieuwe noden, maar ook met nieuwe mogelijkheden geconfronteerd. Dat vraagt dan ook om nieuwe concepten, modellen en instrumenten voor het beleid.
Als onderzoekster en Board member van de Club of Rome EU-Chapter heeft Anne Snick heel wat expertise opgebouwd over hoe het beleidskader kan inspelen op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen.
Meer informatie via www.socius.be/tag/innovatie.
Dirk Holemans - De Commons: Een nieuwe grammatica voor de samenlevingOikos
Dirk Holemans, bezieler van de sociaal-ecologische denktank Oikos, voert ons mee langs de derde weg van de commons. In zijn uiteenzetting heeft hij het zowel over het historische concept van gemeengoed, als over de moderne nood aan een derde optie om de maatschappij te organiseren, naast de soms platgetreden paden van markt en staat. Tot slot toont hij ook aan hoe die derde organisatievorm al bestaat, hoe zij nieuwe perspectieven opent - ook op samenwerking met markten en staat - én hoe zij burgerkracht kan laten floreren in het maatschappelijk veld.
Deze presentatie werd voorgesteld als de plenaire keynote op de derde editie van het Pulsefestival, op 23 oktober 2014 in Mechelen.
Onze huidige manier van denken en spreken schiet tekort om een integraal probleem zoals de klimaatcrisis te begrijpen. En al helemaal niet om er verzet tegen te bieden. Het ontbreken van een verbindend discours leidt tot een ecopanische toestand waarbij goedbedoelde initiatieven elkaar tegenwerken. De filosofie kan helpen om mensen en organisaties een nieuwe samenhang te laten zien, zodat ze een schaal kunnen ontdekken waarop ze verantwoordelijkheid kunnen opnemen. Hoe? Door een paradigmashift van eigenwijsheid, waarbij het denkende ik centraal staat, naar eco-wijsheid, waarbij het ik is ingebed in een ecosysteem. Pas als we het probleem op een netwerkmatige manier benaderen en mensen als knooppunten zien, bieden zich nieuwe oplossingen aan.
Ecosoof Henk Oosterling legt in zijn lezing uit wat er nodig is om de shift van eigenwijsheid naar eco-wijsheid te maken én welke kerncompetenties je daarvoor nodig hebt. Hij schetst hoe je samen integraal verzet kan voeren op verschillende schalen en schotelt je een ecosofisch vergezicht voor. Tot slot maakt hij ruim de tijd vrij om met het publiek in gesprek te gaan over de praktijken van verzet in de sociaal-culturele sector in Vlaanderen en Brussel, en over de vragen die zijn verhaal ongetwijfeld oproepen.
Veel mensen met een laag inkomen tekenen noodgedwongen een kleine ecologische voetafdruk op. Toch dreigen zij de rekening te betalen voor een klimaatbeleid zonder sociale component. Zo treffen de lage emissiezones en een koolstoftaks hen harder, terwijl zij niet de grootste uitstoters van broeikasgas zijn. Ook mensen in armoedesituaties liggen wakker van de ecologische uitdagingen, maar ze worden nauwelijks betrokken in het publieke overleg over de toekomst van onze planeet. Net omdat hun toekomst vandaag al onder druk staat, willen mensen in armoede mee denken en praten.
Een sociaal klimaatbeleid is nochtans perfect mogelijk. Zo bestrijdt energiezuinig renoveren in de sociale huisvesting energiearmoede en dragen investeringen in openbaar vervoer bij aan de strijd tegen klimaatopwarming en vervoersarmoede.
Het is hoog tijd om op een andere manier over armoede en sociale ongelijkheid na te denken. Het 10de ‘Tweejaarlijks Verslag van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting’ laat er geen twijfel over bestaan: “klimaatbeleid zal sociaal zijn of zal niet zijn.” En ondertussen tonen ook tal van inspirerende en innoverende sociaal-culturele praktijken hoe duurzaam en sociaal hand in hand kunnen gaan.
Veerle Stroobants (Steunpunt tot bestrijding van armoede) neemt je mee in de bevindingen van het tweejaarlijkse Verslag 2018-2019: “Duurzaamheid en armoede. Een bijdrage aan politiek debat en politieke actie.”. Dat rapport kwam tot stand in overleg met mensen in armoede en hun verenigingen en met actoren uit sociale en milieuorganisaties, instellingen en administraties.
This poster shows how the implementation of a media campaign can promote awareness and increase utilization of services offered as well as cases identified. This poster was presented at the 2016 Annual NACCHO Conference that was held in Phoenix, AZ July 2016.
Verandering van tijden; planologie permanent bèta. Presentatie voor UvA planologie studenten 20 november 2014. Over de nieuwe werkelijkheid in o.a. het Ruimtelijk Domein. In presentatie wordt teruggegrepen op sociologische en economische inzichten, gerelateerd aan de Planologische wetenschappen. Tevens wordt er een blik op de toekomst geworpen en de mogelijke betekenis van het beroep planoloog. Er wordt gebruik gemaakt van inzichten op het gebied van chaos(theorie) en welke wijzen er zijn om hiermee om te gaan.
Gemeentesecretarissen op avontuur. Ervaringen vanuit de VGS-leerkring ‘Meer B...KING
In april 2013 trof een aantal gemeentesecretarissen elkaar in Amersfoort rondom het thema ‘Meer Burger’. Het ministerie van BZK en KING waren erbij om te inventariseren of er interesse was voor een leergang of intervisiegroep. Het werd een ontdekkingsreis van anderhalf jaar.
Trendbureau Overijssel, over Trends in en rond de Stedendriehoek.Van april 2012 tot januari 2013 staat in Architectuurcentrum Rondeel het thema OMDENKEN centraal. Wat zijn de demografische ontwikkelingen in de Stedendriehoek? Hoe gaan we om met een afnemende bevolkingsgroei en met een toenemende vergrijzing? Wat waren eerdere uitbreidingsplannen voor Deventer en wat kunnen we daar van leren? Hoe deed men dat elders, bijvoorbeeld in Oost-Duitsland? Wat is de invloed van al die veranderingen op de bewoners van de dorpen en die van het platteland?
Presentatie Paul Dekker, Socius-Trefdag 'Burgers aan zet!' (19 november 2015)
Niet alleen in Vlaanderen, maar ook in Nederland lijken burgerinitiatieven in opmars te zijn. Wat zijn bij onze noorderburen de afgelopen decennia belangrijke ontwikkelingen geweest op het vlak van burgerparticipatie en -initiatieven. Rond welke maatschappelijke thema's slaan Nederlandse burgers de handen in elkaar? Hoe krijgen deze initiatieven vorm? Wat is de rol van overheden? Hoe werkt de door haar gepropageerde 'doe-democratie' uit? Dient de participatie vooral het opvullen van tekorten door de terugtredende overheid of voor politieke agendering?
Vragen die we graag voorleggen aan Paul Dekker. Paul Dekker is hoofd van de onderzoeksgroep Participatie & Bestuur bij het Nederlandse Sociaal en Cultureel Planbureau. Daarnaast is hij ook hoogleraar Civil society aan de Universiteit van Tilburg.
Presentatie Jos van der Lans - Socius Trefdag 'Solidariteit?!' (20 november 2014)
In september 2013 las koning Willem Alexander voor het eerst de troonrede voor. In zijn rede sprak de Nederlandse vorst over een 'participatiesamenleving'. Het idee dat de klassieke verzorgingsstaat steeds meer onder druk komt te staan en dat er meer een beroep moet worden gedaan op het probleemoplossend vermogen van onze samenleving, zeg maar de burger. Het idee van de participatiesamenleving was niet nieuw en paste in een lange reeks van politieke pogingen om burgers te bewegen meer verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar.
Ook in Vlaanderen wint dit discours terrein. We vroegen cultuurpsycholoog en journalist/publicist Jos van der Lans welke lessen we kunnen trekken uit de Nederlandse ervaringen.
Hoofdlijn van het project Sociale innovatie via sociale media dat in 2012 wordt uitgevoerd door Irini Salverda en Pat van der Jagt van Alterra Wageningen UR
Publicatie Nabij is beter - Jos van der Lans en Pieter HilhorstKING
#nabijheid, #integraal, #anti-bureaucratisch, #burgerkracht, #eigenkracht, #eigenaarschap, #generalistisch, #preventief, #leefwereld, #integralekosten-baten-analyse – de drie decentralisaties van zorg, werk en jeugd hebben nog voor ze op 1 januari 2015 een historisch feit waren al een heel nieuw vocabulaire opgeleverd. Het zijn woorden die vrijwel zonder uitzondering vernieuwing beloven.
Vernieuwing van het sociaal domein, vernieuwing van de wijze waar op het georganiseerd is, vernieuwing van de rol die burgers erin spelen. Ze bieden de onderbouwing van de titel: Nabij is beter. Pieter Hilhorst en Jos van der Lans zijn de afgelopen jaren ambassadeurs van deze drang tot verandering geweest. Maar niet alles verloopt altijd zoals de bedoeling was. In drie essays gaan zij op zoek naar de dilemma’s van de decentralisaties. Dat doen ze niet uit een soort afstandelijke belangstelling. Dat doen ze omdat ze komend jaar op de werkvloeren van de vernieuwing in 3D-labs op zoek gaan naar verhalen en praktijken die de Grote Beloftes van de decentralisaties waarmaken.
Publicatie Nabij is beter - Jos van der Lans en Pieter Hilhorst
Academiebouwkunstgroningen
1. Twitter @jrgnhoogendoorn
De wereld wordt steeds ronder en de
samenleving platter (liquidity)
Academie voor bouwkunst Groningen
2 februari 2013
Jurgen Hoogendoorn
Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Amsterdam
2. Wat the hack is going on?
1. Economie vanuit historisch perspectief + sociologische
duiding; liquid modernity
2. Noord Oost Groningen
3. Ruimtelijke Economische werkelijkheid na 2008
4. Ontwikkelingen in de samenleving
5. Innovatie in de ruimtelijke sector
6. Braakliggen als voorbeeld
7. Opbrengsten, zoekrichtingen en nieuwe competenties
ruimtelijke professional
8. Zeevaartschool in Delfzijl
3. Industriële revolutie
• Ontstaan economie als wetenschap (gebonden aan
naties; BNP)
• Mens kwam los van zijn oorspronkelijke omgeving
(vaak platteland)
• Werken in fabrieken ergens anders (meestal in stad)
• Met grote kans op ontslag en armoede
• Na WO II gingen bedrijven op zoek naar plek met
meest goedkope arbeid
• Sinds jaren ’60 Globalisering
• versneld door IT technologie
4. Globalisering
• Door neo-liberale hoogtij en ict in afgelopen decennia
• Crises lijkt een fundamenteel en structureel breekpunt
• Maar globale macht multinationals is nog steeds
actueel maar staat onder steeds meer druk (kom ik op
terug)
5. Permanente onzekerheid
• Volgens socioloog Zygmunt Bauman is mens sinds
industriele revolutie in permanente onzekerheid (liquid
modernity)
• Door de nationale overheden is onzekerheid altijd
geïnterpreteerd als veiligheidsvraagstuk (als
angstreductie van burgers) en daarmee dienend aan het neo liberale
kapitalisme
• Staatsveiligheid (extern, intern,) gezondheidheid
(woningwet 1901), risicoreductie, etc
• Globale kapitalisme – transnationale prolemen (zoals
milieu, klimaat en huidige crises) worden nationaal
aangepakt -> gedoemd te mislukken
6. Noord-Oost Groningen
• Al voor WOII in Duitsland Eemsdelta een no go area
(drassige veengronden met kamp voor gestrafte Duitse militairen- blauwe
dragonders)
• In 1963 al een EU(toen EGKS)economisch achterstands
gebied (naast Zeeuws Vlaanderen en Limburg)
• Itt Zeeuws Vlaanderen en Zuid-Limburg
geen/nauwelijks verkeer met buurland
• Zeeuws Vlaanderen en Zuid Limburg georienteerd op
steden als Antwerpen, Gent, Brugge en Aken (is
perspectief)
7. Noord Oost Groningen
• In de jaren 60 en 70 trachtte Overheid verbetering aan
te brengen door Rijksdiensten naar economische
achterstandsgebieden te brengen
8. Nieuwe werkelijkheid na 2008 (ruimtelijk
-economisch)
Einde krediet- en vastgoed aangedreven project- en
gebiedsontwikkeling (geen/weinig effectieve vraag naar woningen,
kantoren, winkels etc)
Vastgoed- en bouwsector weet niet te innoveren en gaat
grotendeels over de kop (creative destruction – Schumpeter)
Gemeenten; van grondexploitant naar medespeler (o.a. op
basis van “Nieuw Krachtenveld, Nieuwe Paradigma's van Prof. Willem Verbaan)
9. Oorzaken wegvallen vraag
Financieringsproblematiek (risicomijdend gedrag bij
ontwikkelaars en consumenten en banken)
Maatschappelijke veranderingen: afname kantoorgebruik
door vergrijzing, HNW, duurzaamheidwens (hergebruik)
etc.
Ook in kwalitatieve zin omslag van aanbodsturing naar
vraagsturing
11. Systeemfout in (RO-)systeem GROEI
• Financierings-, ruimtelijk-juridisch systeem gebaseerd
op groei (sinds wederopbouw na WOII)
• Groeidenken zit in genen en cultuur ruimtelijke
professionals
• We leven in een vergrijzend en krimpend werelddeel
dat Europa heet
12. Burger verhoudt zich anders tot overheid
(nieuwe sociologische/maatschappelijke werkelijkheid)
Recente publicaties 4 voorbeelden
De Boom en het Rizoom; overheidssturing in een
netwerksamenleving. (feb. 2010, MinBZK)
Nieuwe media, kansen voor dienstverlening (okt. 2011)
Loslaten, vertrouwen en verbinden; over burgers en
binding; (dec. 2011, Jos van der Lans)
Vertrouwen in burgers (mei 2012 WRR)
13. Burger verhoudt zich anders tot
Overheid (1a)
De Boom en het Rizoom; overheidssturing in een
netwerksamenleving
Samenleving als rizoom:
Franse filosofen Gilles Deleuze en Félix Guattari (1998)
stellen samenleving voorals een ‘rizoom’. Een rizoom is
in letterlijke zin een veelal horizontaal vertakte
wortelstructuur, die niet te herleiden is tot één hoofdtak
of tot één plant aan de oppervlakte,maar bestaat uit
ondergronds voortwoekerende worteltakken waartussen
steeds nieuwe verbindingen kunnen ontstaan.
14. Burger verhoudt zich anders tot
Overheid (1b)
De overheid als boom
wel betrokken en verantwoordelijk, maar zonder
verdringing maatschappelijke dynamiek. Wel oplossen,
maar niet overnemen van een probleem.
De overheid moet een bepaalde mate van ‘openheid’
toelaten als het gaat om de beoogde uitkomsten.
Kortom betrokken en bescheiden
15. Burger verhoudt zich anders tot
Overheid (2)
Nieuwe media, kansen voor dienstverlening (okt. 2011)
Omkering van het overheidsapparaat; participerende overheid
Samenleving organiseert zich snel (met behulp van sociale media) en tijdelijk
in de vorm van een netwerk (rizoom) rond een thema
We zitten in een transitie van het denken en doen van vandaag naar
het denken en doen van morgen.
Deze transitie biedt kansen voor transparantie, vertrouwen en een
compacte overheid.
Crowdsourcing, -funding en co-creatie vormen de nieuwe aanpak voor
participatie en daar hoort een aangepaste rolopvatting van de
gemeente bij.
Het helpt om te beseffen dat we in deze transitie zitten
16. Burger verhoudt zich anders tot
Overheid (3)
Loslaten, vertrouwen en verbinden; over burgers en
binding; (dec. 2011, Jos van der Lans)
Publieke systeemwereld (grootschalig, hiërarchisch en bureaucratisch)
losgezongen van de leefwereld -> vastlopen
Netwerkorganisaties als (privaat) beweging van onderaf; kleinschalig,
persoonlijk, horizontaal, informeel, generalistisch, oplossingsgericht, met veel ruimte voor
passie/plezier en plaatsgebonden
17. Burger verhoudt zich anders tot
Overheid (4)
Vertrouwen in burgers (mei 2012 WRR)
Denk vanuit de (betrokken en actieve en initiërende) burger
Investeer in vertrouwen door creëren tegenspel, versterken alledaagse invloed,
stimuleren maatschappelijk verkeer en bouwen steunpilaren
18. Voorbeelden Burgerkracht
• Energierevolutie van onderop; Winddelen (Delfzijl),
collectieve aankoop zonnepanelen etc
• Buurtzorg
• Thuisafgehaald.nl
• Stadslandbouw
• Kleinehoefprint.nl
• As we speak Starbucks Engeland wegens
“belastingontduiking” (legaal is nog niet ethisch)
19. Sociologisch resultaat/werkelijkheid
Burger
• Ontsystematiseerd (wegens gebrek aan vertrouwen in systemen)
• Nieuw ethiek
• Regelt het zelf wel (buiten de systemen)
• Zoekt de menselijke maat
• Delen is het nieuwe vermenigvuldigen = macht (kennis
an sich is geen macht meer omdat het in overvloed
aanwezig en bereikbaar is via internet)
• Klein is het nieuwe groot
• Pssst…….In Spanje trek naar platteland groter dan naar de stad; hippe neo-rurales
20. Werkelijkheid noopt tot innoveren; chaoskruis
Bron: Jaap Peters, Niets nieuws onder de zon en andere toevalligheden. Strategie uit chaos, 2008.
21. Hoe innoveren in ruimtelijk domein
Tijdelijk is het nieuwe permanent
Experiment de structurele vorm
In samenspraak met samenleving en door inzet sociale
media
Herman Wijffels in Tegenlicht 17 september jl. “Kijk ook
eens naar buiten ipv naar je beeldscherm (met cijfers en
modellen)”
22. Aanbod vanuit de samenleving
Manifest voor Amsterdam; 10 ontwerpopgaven (Pakhuis de
Zwijger)
1. Leer in de stad; creëer hybride leeromgevingen waarin wordt
samengewerkt met vele partijen in de stad.
2. Vertel de verhalen; creëer meer en verschillende podia waarin de
persoonlijke verhaal uit de stad worden verteld.
3. Durf te kiezen; maak de overheid toegankelijk voor iedereen en
zorg dat de bureaucratie het probleem van de gemeente wordt.
4. Laat wijken bloeien; durf wijken in hun kracht te zetten en juist
vanuit hun eigenheid zichtbaar te maken.
5. Houd waarde in de stad; breng het metabolisme van de stad in
kaart en buig waardestromen om.
23. 6. Gebruik de tussentijd; ontwikkel mechanismen waardoor
belangen worden verbonden
7. Leef met de natuur; maak van de natuur in de stad een
speerpunt in beslissingen over de publieke ruimte.
8. Verbind met buiten; verbind Amsterdam met andere steden en
breng uitwisseling tot stand.
9. Zoek de gemeenschap; ga in het ontwerpen van de stad en haar
voorzieningen uit van empathie en inclusiviteit.
10. Laat controle los; start regelluwe zones in waar nieuwe
initiatieven de ruimte krijgen om te experimenteren en iets op te
bouwen
24. Is niets doen een optie?
Kosten braakliggen: tussen € 15.000 en € 40.000
per ha per jaar
28. Voorlopige opbrengsten
Vooral People en Planet
Profit; verliesbeperking door verhuur grond
Meer contact tussen mensen (sociale cohesie)
Meer gezondheid (beweging en gezond voedsel uit
moestuin)
Minder verloedering
Experimenteer-ruimte en –tijd
29. Welke zoekrichtingen?
Verdienmodellen of liever meerwaardemodellen?
Gebieds- (ipv grondexploitatie)
(Waarde)stromen (energie, afval, water, kennis)
Local Exchange Trade Systems LETS (ruilen, noppes,
complementaire valuta (prof Bernard Lietaer), tijdbank)
Circulaire economie
Organisatie- en procesmodellen?
Bottom up
Down-Up met behulp van onafhankelijke tussenlaag
ruimtelijke professionals
30. Alleen (ruimtelijke) professionals
kunnen improviseren
Competenties nieuwe ruimtelijke professional?
• Bescheiden en dienstbaar (kunnen luisteren)
• Losvragen in plaats van vaststellen (=oordelen)
• Improvisatievermogen en kunnen ‘spelen’
• Empathie
• Communicatie vaardigheden
• Digitale vaardigheden (social media)
• Ontwerp als service aan samenleving (ipv eindbeeld)
• Moed en durf (tegen huidige systeem in denken en
doen)
• Verbindingen aangaan (is ook positie kiezen/activisme)
• Divers netwerk (met andere vaardigheden en kennis)
31. Zeevaartschool Delfzijl
• Eemshaven heeft de tweede chemische cluster van
Nederland
• Veel bouwactiviteiten in Eemshaven (expats)
• Energie als groot thema in dit landsdeel (wind, gas)
• Delfzijl in 2020; bevolking overgrote deel boven 65 jaar
• Delfzijl relaties met ommeland, met stad Groningen,
met Nederland?
• Bijv. Groningen studentenstad en groeit -> Delfzijl =
Bloemendaal (hippe strand/kustplaats) van Groningen?
• Delfzijl als experimenteerplek; het Berlijn/Detroit van het
Noorden?