μουσική

1. Η ΠΡΟΤΥΠΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΤΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΛΑΣ
Τι γίνεται όταν οι κατσαρόλες, τα ταψιά, τα κουτάλια, ο ντενεκές του τυριού, η κουτάλα
φτάνουν στο σχολείο μας;
Δημιουργούμε «την πρότυπη ορχήστρα της κατσαρόλας» και εμπλέκουμε σε αυτήν όλα τα
παιδιά της τάξης, τους γονείς και τους παιδαγωγούς.
Χωριστήκαμε σε δύο ομάδες παιδιών, γονιών, παιδαγωγών. Η μία κλήθηκε να δώσει ήχο με
την ορχήστρα της κατσαρόλας και η άλλη με τα μουσικά οργανάκια του σχολείου μας,
εναλλάξ.
Τα παιδιά «είπαν» το όνομά τους χτυπώντας παράλληλα τις συλλαβές με τα χέρια τους
(αναπαράγοντας τον ρυθμό).
Έκαναν ρίμες με μικρά ρυθμικά αυτοσχέδια ποιηματάκια.
Ο πατέρας-εμψυχωτής χτυπούσε ρυθμούς με το τουμπερλέκι του και τα παιδιά
επαναλάμβαναν με τα δικά τους μουσικά όργανα.
Ο πατέρας-εμψυχωτής χτυπούσε το τουμπερλέκι του αυξάνοντας και μειώνοντας την
ένταση και –ω του θαύματος- τα παιδιά ακολουθούσαν.
Εμπλοκή στην κίνηση και τη μουσική είχε το θεατρικό παιχνίδι με τη «Μαυρομάτα»
(σκούπα) με το ρυθμό από παραδοσιακό χορό της Λέρου.
Τη δράση συμπλήρωσε το «γαϊτανάκι», ένα από τα πιο δημοφιλή παραδοσιακά μουσικά
παιχνίδια ασκώντας τον συντονισμό και τον προσανατολισμό μας.
Οι μουσικές δραστηριότητες δεν πρέπει να θεωρούνται αυτοσκοπός, αλλά στοιχεία
εκπαίδευσης και δημιουργίας που συνδέονται με τους υπόλοιπους παράγοντες της
ανάπτυξης του παιδιού. Ξεκινώντας από απλά παιχνίδια και με τη χρήση καθημερινών
υλικών (κομμάτια ξύλου, κουζινικά σκεύη) τα παιδιά είναι σε θέση να παράγουν ήχους
τους οποίους στη συνέχεια μπορούν να μάθουν να τους τροποποιούν και να τους ελέγχουν,
για να καταλήξουν να τους συνδυάζουν, να τους οργανώνουν και να τους ταξινομούν.

2. Η όλη δράση στόχο έχει να βοηθήσει:
• στην ευαισθητοποίηση των αισθήσεων: αυτί-φωνή
• στην οργάνωση της κίνησης:
α) άμεσα στο χρόνο: έλεγχος του χρόνου, έννοια της διάρκειας, του ρυθμού (η
αρμονική συνέχεια των χρόνων δίνει στην κίνηση την ενότητά της).
β) μέσα στο χώρο: μορφή της κίνησης, ευκολία, αντίληψη και οργάνωση του
χώρου.
• στη σταδιακή συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων του σώματος (ρυθμός, κίνηση,
κατεύθυνση του σώματος)
• στην καλλιέργεια της αίσθησης του ωραίου-της αρμονίας
• στην ευνοϊκή ανάπτυξη των σχέσεων με τους άλλους. Βοηθούν την ένταξη σε μια
ομάδα, κυρίως μέσα από τη συμμετοχή σε κοινές δράσεις και δημιουργίες.
Ευνοούν επίσης τη συνεργασία μέσα στα πλαίσια της ομάδας (τραγούδια-
παιχνίδια-μουσική-χορός), αναπτύσσουν την κοινωνικότητα αυτών που
συμμετέχουν μέσα από τις σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ τους .
• να μετατρέψει το «θόρυβο» που τόσο αγαπούν τα παιδιά και την ικανότητά τους να
παράγουν χιλιάδες ήχους, στη στιγμή, σε παιχνίδι, σε μουσικό άκουσμα, σε
αρμονία των ήχων, σε χαρά της δημιουργίας.

3. Μέσα από τη δράση φάνηκαν:
Οι διαφορετικές δυνατότητες του κάθε παιδιού
Μόνο του ή με άλλους,
Παίζει:
 Ακούγοντας
 Μιμούμενο αναπαράγοντας
 Δημιουργώντας
Ώστε να:
 Ανακαλύψει-εξερευνήσει
 Κατανοήσει-οργανώσει-ταξινομήσει
 Χρησιμοποιήσει
Ξεκινώντας από:
 Το σώμα του:
Χρησιμοποιεί:
• Τα χέρια, τα πόδια
• Τη γλώσσα
• Τη φωνή: ψιθυρίζει, μουρμουρίζει, φωνάζει
Περπατάει, τρέχει, πηδάει, χορεύει...
Το περιβάλλον:
 Το φυσικό περιβάλλον:
-Βροχή, αέρας, ρυάκι
-Ζώα
-φυσικά στοιχεία: πέτρες, κοχύλια κλπ
 Το τεχνητό περιβάλλον:
-Κρουστά όργανα
-CD, Η/Υ
-Θόρυβοι από το δρόμο, την πόλη κλπ
 Την επικαιρότητα:
-Τηλεόραση, ραδιόφωνο
 Την κοινωνική ζωή:

4. -Γιορτές, γενέθλια
Οι διαφορετικές δραστηριότητες του κάθε παιδιού
Τραγούδια
Νανουρίσματα
Τραγούδια επαναληπτικά
Τραγούδια με ρεφρέν
Τραγούδια έμπνευσης των
παιδιών
Τραγούδια μιμητικά
Παραδοσιακά
Παιχνίδια με τραγούδι ή
χορό
Που παίζονται σε κύκλο
Που απαιτούν φιγούρες
Παιχνίδια με τα δάκτυλα
Παιχνίδια με τα χέρια
Χρήση μουσικών οργάνων
Για να ακούσουν
Για να παίξουν
Για να κατασκευάσουν
Λαχνίσματα
Ποιήματα με ομοιοκαταληξία
Παιδικές ρίμες
Μουσικά παιχνίδια
Τα παραπάνω συντελούν στην ανάπτυξη των:

5.  Αισθητηριοκινητικός συντονισμός
 Απομνημόνευση ενός κειμένου
 Απομνημόνευση μιας μουσικής
 Μετάδοση
 Αναμετάδοση
 Ατομική έκφραση στα πλαίσια μιας συλλογικής δράσης
 Μύηση στη μελωδία
 Μύηση στο ρυθμό
 Λεπτή κινητικότητα
 Ελεγχόμενη μετακίνηση του σώματος
 Έρευνα για την ανακάλυψη ηχητικών συνδυασμών
Συμπερασματικά, είναι αναγκαίο ο παιδαγωγός να αφυπνίζει και στη συνέχεια να
αναπτύσσει τις μουσικές ικανότητες των παιδιών, με στήριγμα το παιχνίδι, τη δυνατότητα
για δημιουργία, τη συμμετοχή στο σχεδιασμό και την πραγματοποίηση ενός έργου,
χρησιμοποιώντας τις μουσικές δραστηριότητες και τις διάφορες τεχνικές ως εργαλεία στην
υπηρεσία της ατομικής έκφρασης και όχι ως καταναγκασμό.
Πελαγία Μπίκα
Δέσποινα Μπαχτσετζή

6.  Αισθητηριοκινητικός συντονισμός
 Απομνημόνευση ενός κειμένου
 Απομνημόνευση μιας μουσικής
 Μετάδοση
 Αναμετάδοση
 Ατομική έκφραση στα πλαίσια μιας συλλογικής δράσης
 Μύηση στη μελωδία
 Μύηση στο ρυθμό
 Λεπτή κινητικότητα
 Ελεγχόμενη μετακίνηση του σώματος
 Έρευνα για την ανακάλυψη ηχητικών συνδυασμών
Συμπερασματικά, είναι αναγκαίο ο παιδαγωγός να αφυπνίζει και στη συνέχεια να
αναπτύσσει τις μουσικές ικανότητες των παιδιών, με στήριγμα το παιχνίδι, τη δυνατότητα
για δημιουργία, τη συμμετοχή στο σχεδιασμό και την πραγματοποίηση ενός έργου,
χρησιμοποιώντας τις μουσικές δραστηριότητες και τις διάφορες τεχνικές ως εργαλεία στην
υπηρεσία της ατομικής έκφρασης και όχι ως καταναγκασμό.
Πελαγία Μπίκα
Δέσποινα Μπαχτσετζή