1. Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΡΩΣΙΚΗ
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

3. ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΑ

6. ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ

9. ΤΑ ΑΙΤΙΑ , Η ΕΚΡΗΞΗ ΚΑΙ ΤΑ
ΜΕΤΩΠΑ ΤΟΥ Α΄ ΠΑΓΚΟΣΙΟΥ
ΠΟΛΕΜΟΥ
 ΑΙΤΙΑ
1.ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ (πολιτική επέκτασης των
βιομηχανικών αναπτυγμένων κρατών σε βάρος άλλων
κρατών)
Αναπτυσσόμενη Γερμανία
Ανάγκη για πρώτες ύλες, καύσιμα και αγορές
Αναδιανομή του παγκόσμιου πλούτου και των αποικιών
Αντιμέτωπη με τη Βρετανία και τη Γαλλία (είχαν
αποικίες)

12. ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ
Οι λαοί της Ευρώπης δεν επιθυμούν τον πόλεμο
 ΑΛΛΑ
Δεν διατεθειμένοι να καταπνίξουν τα εθνικά τους
αισθήματα για την ειρήνη

16. ΜΙΛΙΤΑΡΙΣΜΟΣ (υπερτονισμός των στρατιωτικών
αξιών) ΕΝΙΣΧΥΟΤΑΝ
Ανάπτυξη γερμανικής πολεμικής βιομηχανίας
Κλιμάκωση στρατιωτικών εξοπλισμών και στις
άλλες χώρες.
Πόλεμος ως μέσο επίλυσης των διαφορών

18. ΑΝΤΙΠΑΛΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ
ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ
ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Γερμανία
Αυστροουγγαρία
Ιταλία
ΑΝΤΑΝΤ
Βρετανία
Γαλλία
Ρωσία

23. ΑΦΟΡΜΗ
Ιούνιος 1914
Νεαρός Σέρβος εθνικιστής δολοφόνησε το διάδοχο
του αυστριακού θρόνου Φραγκίσκο Φερδινάρδο
Γαλλία και Ρωσία συμπαρίστανται στη Σερβία
Γερμανία στο πλευρό της Αυστροουγγαρίας
1914-1918: 60 κηρύξεις πολέμων
 ΜΕΓΑΛΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Ή Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ
ΠΟΛΕΜΟΣ

28. ΣΥΛΛΗΨΗ Gavrilo Princip

29. Gavrilo Princip

30. ΕΜΠΟΛΕΜΟΙ

31. ΚΥΡΙΑ ΜΕΤΩΠΑ
Γερμανία εισβάλλει στο Βέλγιο και κινείται προς
το Παρίσι
Βρετανία κηρύσσει τον πόλεμο στη Γερμανία
ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ : Γάλλοι και Γερμανοί έσκαψαν
μια γραμμή εκατοντάδων χιλιομέτρων ,
 τα ΧΑΡΑΚΩΜΑΤΑ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ : η ρωσική προέλαση
ανακόπηκε από γερμανικές δυνάμεις
1914 : Η Οθωμανική αυτοκρατορία στο πλευρό
των Κεντρικών Δυνάμεων.

33. ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΦΕΥΓΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗ
ΓΑΛΛΙΑ

34. ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

45. ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

46. ΡΩΣΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ
ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ

47. ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΣΕΡΒΩΝ ΑΠΌ ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΥΣ

48. ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΤΑΞΕΙΣ
1915 : Βουλγαρία με τις Κεντρικές Δυνάμεις
Αντάντ : επιχείρηση κατάληψης Δαρδανελίων
(1915)

Ήττα
Αντάντ : αποβιβάζει στρατεύματα στη Θεσσαλονίκη
Ελλάδα ήταν ουδέτερη
Ιταλία συμμαχεί με την Αντάντ ,αφού έλαβε
υποσχέσεις και για εδάφη στη Μ. Ασία.

49. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟ 1916
1916 : Γερμανία : επίθεση στο Βερντέν
Γαλλοβρετανική επίθεση στο Σομ
 ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΝΕΚΡΟΙ

50. ΔΙΑΣΧΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ -ΒΕΡΝΤΕΝ

52. ΚΑΜΠΗ ΤΟΥ 1917
Γαλλία : αντιπολεμικό κίνημα, ανταρσίες ,εκτελέσεις
στρατιωτών
Ρωσία : σοσιαλιστική επανάσταση
Υπογραφή συνθήκης ανακωχής με τη Γερμανία
(συνθήκη Μπρεστ- Λιτόφσκ ,3-3-1918)
αποσύρεται από τον πόλεμο
1917 οι ΗΠΑ συμμαχούν με την Αντάντ
1.οο0.000 στρατιώτες και υλικά μέσα

Επηρεάζουν την έκβαση του πολέμου
1917 : Ελλάδα σύμμαχος της Αντάντ

56. Άγγλοι θύματα από τα αέρια

58. ΤΑΝΚ

62. ΜΠΡΕΣΤ-ΛΙΤΟΦΣΚ

74. ΠΡΟΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Φθινόπωρο 1918 : οι Κεντρικές Δυνάμεις
συνθηκολογούν
Γερμανία: σοσιαλιστική επανάσταση
Ανατροπή του αυτοκράτορα
Το σοσιαλιστικό κόμμα στην εξουσία
Ο πόλεμος άφησε πίσω του :
8.000.000 νεκρούς
20.000.000 τραυματίες
Υλικές καταστροφές
Κλονίζεται η παγκόσμια πρωτοκαθεδρία της Ευρώπης

81. Η Ελλάδα στον Α’ Παγκόσμιο
πόλεμο - Ο εθνικός διχασμός
Ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος δίχασε την ελληνική
ηγεσία και κοινωνία
ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΥΠΕΡ
ΤΗΣ ΑΝΤΑΝΤ ,
για να διατηρήσει και
να διευρύνει τα
σύνορα
μαζί του μεγάλα
τμήματα των λαϊκών
τάξεων και η
μεγαλοαστική τάξη,
κυρίως της Διασποράς
ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΥΠΕΡ ΤΩΝ
ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ
ΑΛΛΑ ΥΠΕΡ
ΤΗΣ «ΔΙΑΡΚΟΥΣ
ΟΥΔΕΤΕΡΌΤΗΤΑΣ «
ΓΙΑΤΙ
Βουλγαρία και Οθωμανική
αυτοκρατορία ήταν με τη
Γερμανία
Μαζί του τα μικροαστικά
στρώματα και τμήματα των
λαϊκών τάξεων

82. Συν βενιζέλω και χείρα κίνει

84. ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ –
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
1915 : Αντάντ : επιχείρηση στα Δαρδανέλια
Βενιζέλος επιθυμούσε τη συμμετοχή
 ΑΛΛΑ
Άρνηση Κωνσταντίνου
Παραίτηση Βενιζέλου
Μάιος 1915 εκλογές : νίκη Βενιζέλου

85. Βενιζέλος κηρύσσει επιστράτευση
Διαφωνία βασιλιά
Παραίτηση Βενιζέλου
Δεκέμβριος 1915 :νέες εκλογές, συμμετέχουν
μόνο φιλοβασιλικοί

87. Η εμπλοκή της Ελλάδας στον
Α΄ παγκόσμιο πόλεμο
1915 : Αντάντ στη Θεσσαλονίκη
Σερβία δέχεται βουλγαρική επίθεση και καταρρέει
Γερμανικά και βουλγαρικά στρατεύματα εισέβαλαν
 στη. Αν . Μακεδονία
Οι ελληνικές δυνάμεις δεν αντέδρασαν και
παραδόθηκαν («διαρκής ουδετερότητα)

Το Δ΄ Σώμα Στρατού αιχμαλωτίστηκε και
μεταφέρθηκε στη Γερμανία

88. Γαλλικά στρατεύματα στη
Θεσσαλονίκη

89. Επίστρατοι και το κίνημα της
Εθνικής Άμυνας
Η Αντάντ απαιτεί από το βασιλιά τον αφοπλισμό
των ενόπλων δυνάμεων
Ο βασιλιάς συμφωνεί αλλά δίνει εντολή οι
απόστρατοι να οργανώνονται σε συνδέσμους
ΕΠΙΣΤΡΑΤΟΙ
Φιλοβασιλική παραστρατιωτική οργάνωση με 200.000
μέλη.

90. επίστρατοι

91. Βενιζελικοί δημιουργούν στη Θεσσαλονίκη την
οργάνωση της Εθνικής Άμυνας ,ζητώντας τη
συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό
της Αντάντ
Ο Βενιζέλος στη Θεσσαλονίκη εγκατάστησε
Προσωρινή Κυβέρνηση
Διέταξε επιστράτευση στο πλευρό της Αντάντ

92. Βενιζέλος από την Κρήτη στη
Θεσσαλονίκη

93. Δαγκλής -Κουντουριώτης

94. Τριανδρία

95. ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ(1915-17)
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
«κράτος Αθηνών»
ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ
«κράτος
Θεσσαλονίκης»

97. Δυναμική επέμβαση της
Αντάντ και η έξωση του
Κων/νουΗ Αντάντ καταλαμβάνει την Αθήνα κα τον
Πειραιά
Συγκρούεται με δυνάμεις του βασιλιά
1916 το «κράτος των Αθηνών» εξαπολύει επιθέσεις
εναντίον των βενιζελικών

35 νεκροί (Νοεμβριανά)
Αποκλεισμός του Πειραιά από την Αντάντ
Ιούνιος 1917 Έξωση Κωνσταντίνου ΑΛΛΑ ΔΕΝ

99. Το σπίτι του βενιζέλου
λεηλατήθηκε το 1916

100. Βενιζέλος -Αλέξανδρος

101. ΚΕΙΜΕΝΟ
Περιγραφή της πρώτης μέρας των κατά τα Νοεμβριανά (Πηγή: Χρ.
Χουρμούζιος Τα κατά την 18ην και 19ην Νοεμβρίου 1916 και επέκεινα,
τυπ. Εσπερίας, Λονδίνο 1919, σ. 94):

Τα καταστήματα εκλείσθησαν, αι οδοί ηρημώθησαν, η συγκοινωνία
ενεκρώθη. Ο Βενιζελικός κόσμος ευρίσκετο υπό το κράτος εύλογου
τρόμου … δεν ήργησαν να σημειωθούν και αιματηρά επεισόδια … Η νυξ
της αιματηράς ημέρας διήλθε ζοφερά και βαρεία και πλήρης αγωνίας
δι΄ολόκληρον τον φιλήσυχον πληθυσμόν της πόλεως. Ήδη από των
πρώτων εσπερινών ωρών πάσα κυκλοφορία ανά τας οδούς είχε
διακοπεί. Η κίνησις των τραμ ανεκόπη επίσης, διαταγή δε της
Κυβερνήσεως δεν ανήφθησαν και οι δημοτικοί φανοί.


102. Περιγραφή των διώξεων εναντίον των βενιζελικών κατά τα
Νοεμβριανά (Πηγή: Χρ. Χουρμούζιος Τα κατά την 18ην και 19ην
Νοεμβρίου 1916 και επέκεινα, τυπ. Εσπερίας, Λονδίνο 1919, σ. 99):
Μεθ΄ εκάστην έκρηξιν πυροβολισμών των επιστράτων περίπολοι
σπεύδουσαι αποκλείουν την καθ΄ ης η απόπειρα οικίαν ή κατάστημα
και συλλαμβάνουν μεθ΄ ύβρεων και δεινών προπηλακισμών και
κακοποιήσεων τους εντρόμους Βενιζελικούς ενοίκους, οίτινες δέσμιοι
ή συρόμενοι εν μέσω λογχών οδηγούνται εις το Φρουραρχείον υπό το
στίγμα ομοιομόρφου άπαντες κατηγορίας, συνωμοσίας κατά του
καθεστώτος και εσχάτης προδοσίας … Και είνε χαρακτηριστικόν το
επεισόδιον το οποίον αφηγείται η Εσπερινή περί ενός εκ των
συλληφθέντων τούτων, όστις απαγόμενος υπό της περιπόλου και
εκσυριττόμενος υπό του πλήθους διεμαρτύρετο προς το πλήθος, του
οποίου εζήτει να κινήσει την συμπάθειαν, ότι "αυτός δεν ήτο
Βενιζελικός, αλλά μόνο κλέπτης"!

103. Λογοτεχνική μαρτυρία: Ο Αντώνης Τραυλαντώνης στο μυθιστόρημά του
Λεηλασία μιας ζωής (1934) κάνει εκτεταμένη αναφορά στα Νοεμβριανά.
Την ιστορία αφηγείται ένας νέος δικαστικός, ο Αγγελής, ο οποίος στις
αρχές του 1917 έφτασε στην Αθήνα επιδιώκοντας προαγωγή:
Ήταν Γενάρης του 1917, δύο μήνες σχεδόν ύστερ΄ από κείνα τα τρομερά
Νοεμβριανά.
Ο κόσμος όλος άνω - κάτω. Το κράτος μας βρίσκονταν σε διάλυση. Το
μισό είχε υποδουλωθεί από τους Αντάντηδες, το άλλο μισό
αλληλοτρώγονταν και μέρα με την ημέρα κολοβώνονταν περισσότερο.
Ο Φουρνιέ, ο Γκυγεμέν, ο Ροκφέιγ, ο Έλλιοτ, ο Μποσδάρι, οι
Σενεγαλέζοι, κυριαρχούσαν στη ζωή και στην ψυχή όλων.
Λίγο πριν, είχε γίνει το ανάθεμα του Βενιζέλου, και ίσως να βρίσκονταν
ακόμα στην κορυφή του σωρού το αιματωμένο κεφάλι του
αποκεφαλισμένου ταύρου, που είχαν στήσει εκεί για να συμβολίζει την
καρατόμηση.

104. Ο αποκλεισμός εστένευε, και από το Κερατσίνι στέλνονταν ή
περιμένονταν κάθε στιγμή τα τρομερά τελεσίγραφα.
Η πείνα δεν είχε ακόμα πάρει την απελπιστική έκταση και ένταση που
πήρε αργότερα, το ψωμί όμως ήταν μαύρο, ανακατωμένο με κριθάρι
(το χαρουπόψωμο βγήκε αργότερα), κι ο φωτισμός είχε ελαττωθεί
τόσο, ώστε από τις δέκα το βράδυ και η Ομόνοια ακόμα ήταν
κατασκότεινη.
Επιμέλεια συλλογής πηγών: Ιωάννα Ηλιοπούλου
http://ey-test.sch.gr/htmls/istoria/gr_piges/fikeim4.aspx

105. Δήλωση μετάνοιας
βενιζελικών
Προς τον Σύνδεσμον Επιστράτων τής Κωμοπόλεως Κεραμιδιού: Κύριοι
Πρόεδροι,
Διά ταύτης δηλούμεν υμίν ότι επειδή ετυγχάνομεν εις την μερίδα των
Φιλελευθέρων κατά τας εκλογάς της 31ης Μαΐου 1915 πολλοί εξ υμών μας
θεωρούσι ότι και σήμερον ακολουθούμεν την προδοτικήν πολιτικήν του
προδότου και στασιαστου Βενιζέλου. Διά ταύτης αποκηρύττομεν τον
προδότην Βενιζέλον και τους μετ' αυτού οίτινες διά της προδοτικής
πολιτικής των περιήγαγον τό Κράτος εις την σημερινήν δυσχερή θέσιν.
Δηλούμεν οι κάτωθι υπογεγραμμένοι ότι τασσόμεθα με την γνώμην υμών
και ότι είμεθα βασιλικοί, βασιλικώτατοι. Παρακαλουμεν όπως η παρούσα
δημοσιευθή εις τας εφημερίδας «Κήρυκα» Βόλου και «Ν. Ήμερα» Αθηνών.
Οι δηλούντες...

106. Ανάληψη εξουσίας από το
Βενιζέλο.
Ο Βενιζέλος ήρθε στην Αθήνα και κήρυξε τον
πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις
Επανέφερε τη βουλή που είχε εκλεγεί το Μάιο
του 1915
ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΛΑΖΑΡΩΝ
Απολύθηκαν χιλιάδες φιλοβασιλικοί δημόσιοι
υπάλληλοι και στρατιωτικοί
Εξορίστηκαν στελέχη της φιλοβασιλικής
παράταξης (Κορσική)

107. Πυρκαγιά Θεσσαλονίκης

109. Βενιζελος -Κονδύλης στο
μέτωπο 1918

110. Υπογραφή εκεχειρίας

111. Η λήξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου
και οι μεταπολεμικές συνθήκες
Ιανουάριος 1919-Ιανουάριος 1920 : Συνέδριο
Παρισιού ή Ειρήνης ,συζητούνται οι όροι ειρήνης
από τους νικητές
 ΔΕΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ
ΟΙ ΗΤΤΗΜΕΝΟΙ
ΟΙ ΟΥΔΕΤΕΡΟΙ
Η ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

112. Οι αποφάσεις καθορίστηκαν από
Την επιθυμία της Γαλλίας να εξουθενώσει τη
Γερμανία
Την επιθυμία των Δυνάμεων να εγκλωβίσουν τη
Σοβιετική Ένωση
Την αρχή της αυτοδιάθεσης και τα 14 σημεία του
αμερικανού προέδρου Ουίλσον

113. Υπογραφή συνθήκης
Βερσαλλιών

115. Λ Τζορτζ υπογράφει τη
συνθήκη των Βερσαλλιών

120. ΣΥΝΘΗΚΗ ΒΕΡΣΑΛΙΩΝ
(ΙΟΥΝΙΟΣ 1919)
Η Γερμανία
παραχωρεί εδάφη στη : Γαλλία, Δανία ,Πολωνία,
Τσεχοσλοβακία, Λιθουανία
Αναγνωρίζει τη Ρηνανία και το Σάαρ ως
αποστρατικοποιημένες ζώνες
Πληρώνει βαριές πολεμικές αποζημιώσεις
Εγκαταλείπει τις αποικίες και τα εδάφη που είχε
κερδίσει από τη Ρωσία
Περιορίζει στο ελάχιστο τις ένοπλες δυνάμεις της

126. Συνθήκη Αγίου
Γερμανού(1919)
Η Αυστροουγγαρία ΔΙΑΛΥΕΤΑΙ
Αναγνωρίζει την ανεξαρτησία της Ουγγαρίας, της
Τσεχοσλοβακίας, της Γιουγκοσλαβίας, και της
Πολωνίας και τους παραχωρεί εδάφη .

133. Συνθήκη Νεϊγύ (1919)
Η Βουλγαρία παραχωρεί εδάφη σε
Ελλάδα ( Αν. Μακεδονία, Δ. Θράκη) ,
Ρουμανία, Σερβία
Δυνατότητα ανταλλαγής πληθυσμών ανάμεσα σε
Ελλάδα και Βουλγαρία

134. Συνθήκη Τριανόν (1920)
Ανεξάρτητη Ουγγαρία
Παραχωρεί εδάφη στην Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία,
Γιουγκοσλαβία

136. Συνθήκη Σεβρών 1920
ΔΙΑΛΥΕΤΑΙ Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
Μεσοποταμία( Ιράκ)
Παλαιστίνη
Υπεριορδανία (Ιορδανία)
Συρία
Λίβανος
Κουδιστάν
Αρμενία
Βρετανία
Γαλλία
Ανεξάρτητα
κράτη

137. Ίμβρος
Τένεδος
Θράκη
(μέχρι τα πρόθυρα της Κων/λης)
Ο σουλτάν0ς αναγνωρίζει την ελληνική κυριαρχία
στα νησιά του Β.Αν. Αιγαίου
Η Ιταλία παραχωρεί τα 12/νησα εκτός από τη
Ρόδο
Η διοίκηση της περιοχής της Σμύρνης ανατέθηκε
στην Ελλάδα για 5 χρόνια .
Οι κάτοικοί τη ς θα αποφάσιζαν με δημοψήφισμα
για την τύχη της
Ελλάδα

138. Βενιζέλος υπογράφει τη
συνθήκη των Σεβρών

140. Συνθήκη σεβρών

145. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ
Διεθνής οργανισμός για την ειρηνική επίλυση των
διαφορών
Δημιουργείται από τις νικήτριες χώρες
 ΑΛΛΑ
Κάθε κράτος είχε το δικαίωμα του βέτο και της μη
συμμόρφωσης με τις υποδείξεις που του γίνονταν

146. Κοινωνία των εθνών

147. Διαρκής ειρήνη

150. Richard Tawney, speech at a Union of
Democratic Control (11th November, 1920)
For every man who a year ago knew and said that the
Peace Treaty was immoral in conception and would
be disastrous, there are thousands who say it now.
Though there seems little to be said about the
Treaties which has not been said already, it is
nevertheless of immense importance to let public
opinion abroad realise that the heartless and cynical
politicians who negotiated them do not represent the
real temper of Great Britain.

151. (11) John Maynard Keynes, The Economic
Consequences of Peace (1920)
The Treaty includes no provision for the economic
rehabilitation of Europe - nothing to make the
defeated Central Powers into good neighbours,
nothing to stabilise the new States of Europe, nothing
to reclaim Russia; nor does it promote in any way a
compact of economic solidarity amongst the Allies
themselves; no arrangement was reached at Paris for
restoring the disordered finances of France and Italy,
or to adjust the systems of the Old World and the
New.

152. It is an extraordinary fact that the fundamental
economic problem of a Europe starving and
disintegrating before their eyes, was the one question
in which it was impossible to arouse the interest of
the Four. Reparation was their main excursion into
the economic field, and they settled it from every
point of view except that of the economic future of
the States whose destiny they were handling.