Ιστορία γ΄ γυμνασίου

1. Ενότητα 27 Το κίνημα στο Γουδί(1909)
Μπακάλης Κώστας
history-logotexnia.blogspot.com
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ
ΕΛΛΑΔΑ 1909-1913

2. Α. Τα αίτια του Κινήματος στο Γουδί (1909)
1. Οικονομικά αίτια
Η Ελλάδα στο τέλος 19ου αι.:
σοβαρά οικονομικά προβλήματα:
πτώχευση 1893,
επιβολή ΔΟΕ 1898.
Στις αρχές του 20ου αι.:
 Διεθνής οικονομική ύφεση  δύσκολη η διάθεση
ελληνικών αγροτικών προϊόντων στις ξένες αγορές
& μείωση εμβασμάτων Ελλήνων μεταναστών.

3. 2. Εθνικά αίτια
Αίσθημα ντροπής εξαιτίας της
ήττας στον πόλεμο του 1897.
Δυσαρέσκεια για την «άψογη
στάση» της κυβέρνησης, δηλαδή
για την αδράνεια και την
έλλειψη αλληλεγγύης προς
τους αλύτρωτους Έλληνες.
Στην Ελλάδα κυριαρχεί:

4. 3. Πολιτικά- πολιτειακά αίτια
Πολιτική αστάθεια, σύντομη θητεία κυβερνήσεων,
ανικανότητα να αντιμετωπίσουν προβλήματα.
Δυσαρέσκεια ελληνικής κοινωνίας.
Μείωση του κύρους πολιτικών και μοναρχίας.
Ο βασιλιάς κατηγορείται για παρεμβάσεις στο
στρατό και για ρήξη με τον Βενιζέλο.

5. Β. Μάιος 1909: ιδρύεται ο
Στρατιωτικός
Σύνδεσμος
 μέλη του κατώτεροι
αξιωματικοί, που
δυσφορούσαν:
1. για την προώθηση
ευνοούμενων της βασιλικής
οικογένειας στο στράτευμα
2. καθώς και για την κακή
κατάσταση των ενόπλων
δυνάμεων.

6. Κίνημα στο Γουδί Η πολιτική ηγεσία επιχειρεί αρχικά
να διαπραγματευτεί με τον
Σύνδεσμο.
 12 Αυγ. 1909 απόπειρα να συλλάβει
την ηγεσία του
 Σύνδεσμος αναθέτει αρχηγία στον
Νικόλαο Ζορμπά.
15 Αυγ. 1909 εκδήλωση
κινήματος με κέντρο το
στρατόπεδο στο Γουδί.
 Η κυβέρνηση αδύναμη αποδέχεται
τους όρους του κινήματος.
 Κινηματίες επιστρέφουν στις θέσεις
τους διατηρώντας την οργάνωσή
τους.

7.  Παρατηρείστε και σχολιάστε την λιθογραφία του κινήματος της 15ης
Αυγ. 1909. Ποια μορφή δεσπόζει; Ποιες άλλες μορφές εικονίζονται;
Ποιους συμβολισμούς μπορείτε να εντοπίσετε;

8. Τα αιτήματα του Συνδέσμου
Αναδιοργάνωση των ενόπλων
δυνάμεων.
Δηλαδή: απομάκρυνση από το στράτευμα των
πριγκίπων (διάδοχου Κων/νου).
Κατάργηση της ευνοιοκρατίας και
ανεμπόδιστη βαθμολογική εξέλιξη όλων των
αξιωματικών.
Και άλλα γενικότερα (αν και θολά) αιτήματα περί
μεταρρυθμίσεων στη διοίκηση κράτους, την
οικονομία, τη δικαιοσύνη και την εκπαίδευση.

9. 1. Ορισμένα από τα αιτήματα του Στρατιωτικού
Συνδέσμου
Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος ποθεί όπως η θρησκεία
μας υψωθή εις τον εμπρέποντα ιερόν προορισμό της,
όπως η Διοίκησις της χώρας καταστή χρηστή και
έντιμος, όπως η Δικαιοσύνη απονέμεται ταχέως μετ’
αμεροληψίας και ισότητος προς άπαντας εν γένει
τους πολίτας αδιακρίτως τάξεως, όπως η
Εκπαίδευσις του Λαού καταστή λυσιτελής διά τον
πρακτικόν βίον και τας στρατιωτικάς ανάγκα της
χώρας [...] και τέλος όπως τα οικονομικά
ανορθωθώσι, [...], ώστε αφ’ ενός μεν ο σχεδόν
πενόμενος ελληνικός λαός ανακουφισθή εκ των
επαχθών φόρων, ους ήδη καταβάλλει και οίτινες
ασπλάχνως κατασπαταλώνται προς διατήρησιν
πολυτελών και περιττών υπηρεσιών και υπαλλήλων,
χάριν της απαισίας συναλλαγής, αφ’ ετέρου δε
καθορισθώσι θετικώς τα όρια εντός των οποίων
δύνανται ν’ αυξηθώσιν αι δαπάναι διά την
στρατιωτικήν της χώρας παρασκευήν και διά την
συντήρησιν του στρατού και του στόλου εν ειρήνη.
Ν. Ζορμπάς, Απομνημονεύματα, Αθήνα 1925, σ. 17.
▲ Πρωτοσέλιδο της
εφημερίδας Εμπρός για το
κίνημα στο Γουδί

10. Κοινωνικός αντίκτυπος
των αιτημάτων
 Παρά τη γενική
διατύπωσή τους, τα
κοινωνικά & πολιτικά
αιτήματα υιοθετήθηκαν
από την ελληνική
κοινωνία
 Κίνημα 1909 προκάλεσε
έκρηξη γενικότερων
λαϊκών αιτημάτων
κατά της «συναλλαγής»
και υπέρ της
«Ανόρθωσης»
του κράτους
• 14 Σεπτεμβρίου 1909: εντυπωσιακό
συλλαλητήριο στην Αθήνα
• Υποστήριξη διαφόρων επαγγελματικών
οργανώσεων

11. 2. Η λαϊκή υποστήριξη προς τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο
Πλέον των εβδομήκοντα χιλιάδων πολιτών πάσης τάξεως και πάσης ηλικίας
συνεκεντρώθησαν από της 2ας μεταμεσημβρινής εις τον ευρύτατον χώρον του
Πολυγώνου [...]. Προ της εκκινήσεως εκ του Πεδίου του Άρεως ο Πρόεδρος των
Συντεχνιών Παπαφώτης [...] ανέγνωσε το ψήφισμα του συλλαλητηρίου, διά του
οποίου, αφού ενεκρίνετο η εξέγερσις του Στρατού και του Στόλου, συνιστάτο εις την
Κυβέρνησιν, όπως υποβάλη τάχιστα εις την Βουλήν σύστημα νομοθεσίας καταδικάζον
την συναλλαγήν και μέλλον να οδηγήση εις την ανόρθωσιν της διοικήσεως.
Εφημερίδα Χρόνος, 15 Σεπτεμβρίου 1909.
Πηγή: Ιστορία του ελληνικού έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τόμ. ΙΔ‘, σ. 262.
▲ Να μελετήσετε και να
σχολιάσετε την πηγή 2 και
την εικόνα 2 ►. Πώς
ερμηνεύετε τη θετική στάση
του λαού της Αθήνας
απέναντι στο κίνημα του
1909;

12. Η εμφάνιση του Ελ. Βενιζέλου
 Ο Σύνδεσμος προσπάθησε να
υλοποιήσει τις επιδιώξεις του
μέσω της κυβέρνησης
Μαυρομιχάλη, που διορίστηκε
αμέσως μετά το κίνημα από τον
βασιλιά Γεώργιο.
 Όμως αμοιβαία
καχυποψία δεν έφερε
αποτέλεσμα.
 Σύνδεσμος προσκαλεί τον
Ελευθέριο Βενιζέλο από
την Κρήτη στην Αθήνα.

13. Πρόσθετο υλικό