Dia's bij H5

1. 5 De aardrotatie
Zenit ASO-wetenschappen p 67 – 71
1.Schijnbeweging en werkelijkheid
2.De gevolgen van de aardrotatie
3.Het meten van ruimte en tijd op aarde

2. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
Alle sterren lijken een gelijkaardige cirkel te
maken rond een vast punt aan de hemel. De ster die
(nu) het dichtst bij dat punt zichtbaar is = Polaris
De sterren bewegen, maar staan vrij stil t.o.v. de
aardrotatie! De aarde roteert van W  O:
N. halfrond = tegenwijzerszin
Z. halfrond = wijzerszin
 in 1 etmaal rond:

3. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
sterrendag – zonnedag –
maandag 23h56’04” – 24h –
24h50’

4. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
Tijdens de afkoelingsfase werd de aarde afgeplat
aan de polen: ellipsoïde geoïde

5. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
Afwisseling
dag - nacht
Merk op:
De rotatie-as van
de aarde maakt
een hoek van
23°27’ met het
ecclipticavlak

6. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
Afwisseling
dag - nacht
Dagboog = boog vd zon boven de horizon
Zonshoogte = hoek van de zon boven de horizon
Max zonshoogte = culminatiehoogte
 middag

7. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
Afbuiging winden
De rotatiesnelheid ~ breedtegraad:
evenaar: 40 000 km
/24 h = 1666 km/h
België (50°NB) 1071 km/h
(Noord)pool 0 km/h
Geen gevoelswaarneming, atmosfeer draait mee!
Maar…

8. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
Afbuiging winden
Wind naar de polen heeft een grotere
rotatiesnelheid dan de aankomstzone  afbuiging naar
O Wind naar evenaar heeft een kleinere
rotatiesnelheid dan de aankomstzone  afbuiging naar
W  Corioliskracht of Corioliseffect

9. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
Afbuiging winden
op N. halfrond:
afwijking naar rechts;
op Z. halfrond:
afwijking naar links

10. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
Plaatsbepaling
 referentiekader:
rotatiebaan =
parallel of breedtecirkel
 grootste = evenaar
halve cirkels van pool
tot pool = meridiaan
 nulmeridiaan = Greenwich (afspraak)

11. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
Plaatsbepaling
 referentiekader:
Plaats =
kruising van
meridiaan en
breedtec airakenlgegeven met
breedtegraad (hoek tussen evenaarsvlak en breedtecirkel)
(boven evenaar = NB; onder evenaar = ZB)
en lengtegraad (hoek tussen nulmeridiaan en meridiaan)
(ten Oosten = OL; ten Westen = WL)

12. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
Tijdsverschil:
Meridiaan = alle punten die op hetzelfde moment
de zon in de culminatiehoogte hebben (12u00
zonnetijd)
Andere meridianen hebben dan een andere tijd:
360° ~ 24 h = 1440’  tss 2 graadmerid. 4’
tijdsverschil
 OL loopt voor; WL loopt achter
Alleen al in België geeft dat een tijdsverschil van
15’
= niet ha tnijddizgo! nes (afspraak)

13. 1. Schijnbeweging en
werkelijkheid
2. De gevolgen van de
aardrotatie
3. Het meten van ruimte
en tijd op aarde
Tijdzones:
Datumgrens