De dia's van III.1

1. III De maakbare mens
H1: Variatie in voortplanting
H2: Gametogenese
H3: Erfelijkheid bij de mens
H4: Embryogenese
H5: Zwangerschap en geboorte
H6: De maakbare mens?

2. III De maakbare mens
Grote semesteropdracht!
H1: Variatie in voortplanting
H2: Gametogenese
H3: Erfelijkheid bij de mens
H4: Embryogenese
H5: Zwangerschap en geboorte
H6: De maakbare mens?

3. III-1
Variatie in
voortplanting

4. 0.1 De cel en haar onderdelen
chloroplast
ER met ribosomen
kern
mitochondrion
vacuole
plastide
celwand celmembraan
Golgi apparaat
lysosoom
Plantaardige cel Dierlijke cel

5. 0.1 De cel en haar onderdelen

6. 0.1 De cel en haar onderdelen

7. 16

8. 15
fosfolipiden
Celmembraan = scheiding tussen polair en polair
= dubbele laag emulgatoren

9. 17
18
19
20

10. 1.1 Voortplantingsstrategieën
Soorten overleven door
VARIATIE
Trade off:
- veel nakomelingen, weinig energie in de overleving
- weinig nakomelingen, veel energie in de overleving

11. 1.2 Celsplitsing
bij Prokaryoten
(zonder kern, DNA in plasmiden)
plasmide
- snel: 15 ' tot enkele dagen
exponentieel
- efficiënt
VARIATIE door
uitwisseling plasmiden
- “soortgenoten”
- andere prokaryoten (beperkt)

12. 1.2 Celsplitsing
5 000 000 000 000 000 000 000 per dag!

13. 1.3 Celdeling bij cellen met kern
Eukaryoten = cellen met kern.
2n stukjes DNA zitten in de kern: chromosomen.
Deling = gestructureerd stappenplan.
INTERFASE = fase tussen delingen
 DNA-duplicatie door
DNApolymerase

14. 1.3 Celdeling bij cellen met kern
INTERFASE = fase van een actieve cel
(~eiwitsynthese)
 DNA is vlokkig en
leesbaar:
centromeer
chromatide
chromatide

15. PROFASE = voorbereiding op deling
DNA verdicht tot (zichtbare) chromosomen
 kernwand lost op
 spoelfiguur vormt zich (centriolen)

16. PROFASE

17. PROFASE
DNA verdicht tot (zichtbare) chromosomen

18. META- en ANAFASE
 eigenlijke DNA-verdeling: 2 mogelijkheden
(zie verder)

19. TELOFASE
 kernwand vormt zich
 chromosomen despiraliseren tot chromatinenetwerk
 cytokinese (celsplitsing)
Hierop volgt ogenblikkelijk de volgende interfase.

20. TELOFASE

21. 1.4 Groei door deling: mitose
MITOSE = gewone celdeling
alle dochtercellen zijn
genetisch identiek (diploïd, 2n).
voor groei, herstel,
ongeslachtelijke voortplanting
( geen genetische variatie!)

22. METAFASE
 2n chromosomen in het middenvlak
 spoelfiguur is af
ANAFASE
 chromatiden splitsen in centromeer
 spoelfiguur trekt chromatiden uit elkaar

23. PROMETAFASE

24. METAFASE

25. ANAFASE

26. 1.4 Groei door deling: mitose

27. 1.5 Meiose en
geslachtelijke voortplanting
= reductiedeling
voor geslachtelijke
voortplanting
alle dochtercellen
zijn genetisch uniek en
hebben slechts de helft van de
chromosomen (haploïd, n):
geslachtscellen
twee haploïde cellen (van
verschillende ouders) vormen
samen 1 omnipotente cel

28. Startpositie
= identiek als bij mitose
= dubbele hoeveelheid DNA
 2 delingen nodig om naar
de helft te gaan:
- meiose I (echte reductie)
- meiose II (gewone mitose)

29. METAFASE 1
 homologe chromosomen
paarsgewijs in het evenaarsvlak
 genuitwisseling: cross-over
 spoelfiguur is af

30. ANAFASE 1
 centromeren blijven
 n volledige chromosomen
naar elke pool
 de reductie is gebeurd!

31. 1.5 Seksuele voortplanting

32. 1.5 Seksuele voortplanting
- via gametogenese (meiose)
+ samensmelten (bevruchting, eventueel seks)
+ embryogenese
- seks vraagt om paringsgedrag, …
Tweeslachtigheid (vb slakken):
wederkerige bevruchting
mogelijk, maar:
 voortplanting gaat vooraf
door gevecht om de
rolverdeling