2. • Les 1: De Sovjet-Unie
• Les 2: Blokvorming en containment
• Les 3: Berlijn en de Koude Oorlog
• Les 4: De andere kant van IJzeren Gordijn
• Les 5: Spanning, confrontatie & co-existentie
• Les 6: De Vietnamoorlog
• Les 7: Ontspanning, glasnost & het einde
• Les 8: Afsluiten, herhalen en oefenen
3. Les 1: De Sovjet-Unie
Leerdoelen:
• Je weet hoe het dagelijks leven in
de Sovjet-Unie onder Stalin eruit
zag;
• Je weet wat de periode van de
Grote Terreur inhield;
• Je kent de rol van de Sovjet-Unie
in de Tweede Wereldoorlog
7. Stalin beheerste SU volledig
totalitaire staat
Terreur tegen bevolking
(strafkampen; goelags)
1934-1938: Grote Terreur
(4 tot 8 miljoen doden)
1936: showprocessen
Willekeur, angst en
achterdocht overheersten
het dagelijks leven
Doel zuiveringen:
afrekenen met
tegenstanders
arbeidersklasse
12. 1938: Stalin niet uitgenodigd
voor de Conferentie van
München
augustus 1939: Molotov-Von
Ribbentroppact (niet-
aanvalsverdrag Duitsland en
Sovjet-Unie en verdeling
invloedssferen)
september 1939: Duitsland en
Sovjet-Unie vallen Polen binnen
(begin Tweede Wereldoorlog)
juli 1941: Duitsland valt Sovjet-
Unie binnen
februari 1943: Slag bij
Stalingrad
13.
14.
15. Les 2: Blokvorming en
containment
Leerdoelen:
• Je weet wat een invloedssfeer is
en wat blokvorming inhoudt;
• Je weet wat de belangrijkste
kenmerken van de Koude Oorlog
zijn;
• Je kunt historische voorbeelden
plaatsen in het kader van
blokvorming en containment;
• Je snapt waarom veel Amerikanen
bang waren voor ‘het rode gevaar’.
22. Twee vijandige blokken: oost
(communistisch) en west
(kapitalistisch)
Vanaf 1947: containmentpolitiek
(indamming)
Vanaf 1947: Marshallhulp
Onderdeel van de
Trumandoctrine: Amerika belooft
hulp aan alle landen die zich
bedreigd voelen door het
communisme
Militaire allianties: NAVO en
Warschaupact
Grens in Europa: IJzeren Gordijn
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31. Les 3: Berlijn en de Koude Oorlog
Leerdoelen:
• Je kent de kenmerken van West-
en van Oost-Duitsland;
• Je weet hoe de Koude Oorlog
historisch in Duitsland is verlopen
en je kunt dit verbinden aan de
kernbegrippen;
• Je snapt waarom ‘ostalgie’
ontstaat.
37. § 4.2
De Koude
Oorlog
§ 4.3
De Koude
Oorlog
§ 4.1
Einde van de
wereldrijken
§ 4.5
Israël en de
Arabieren
§ 4.7
Martin Luther
King
§ 6.6
Nelson
Mandela
43. 1945: Stunde Null
Wirtschaftswunder (groeiende
welvaart tegenover planeconomie)
Wiedergutmachung (streven naar
internationale acceptatie door
schadevergoedingen)
Westbindung (pro-westerse politiek
BRD)
Ostpolitik (vanaf 1969 diplomatieke
betrekkingen met het oosten)
Virtuelle Republikflucht (Oost-
Duitsers keken naar West-Duitse
televisie)
Brezjnev-doctrine (1968, tegenhanger
Truman-doctrine)
44. Ostalgie: verlangen naar het
dagelijks leven ten tijde van de
DDR
Voorbeelden: levensmiddelen
(snoep, frisdrank), auto’s (de
Trabant / Trabi),
Ampelmänchen, “Goodbye
Lenin”
Mogelijke verklaringen:
Geen werkloosheid in de DDR
(het communisme gaf
iedereen een baan)
Onderdeel van identiteit van
Oost-Duitsers
45. Les 4: Aan de andere kant van het
IJzeren Gordijn
Leerdoelen:
• Je kent de verschillen in het
dagelijks leven tussen Oost en
West;
• Je weet welke spanningen er
bestonden in het Oostblok.
48. § 4.1
Einde van de wereldrijken
§ 4.2
De Koude Oorlog 1945-1962
§ 4.3
De Koude Oorlog 1963-1989
https://schooltv.nl/video/high-speed-history-wat-was-de-praagse-lente/playlist/213/
49. Les 5: Spanning, confrontatie en co-
existentie
Leerdoelen:
• Je weet waarom een wapen- en
ruimtewedloop tussen Amerika en de
Sovjet-Unie ontstond;
• Je weet hoe de Cubacrisis ontstond en
waarom deze gebeurtenis een keerpunt
is in het verloop van de Koude Oorlog.
53. 1945: atoomaanval op
Hiroshima en Nagasaki
1949: Sovjets brengen een
atoombom tot ontploffing
leidt tot een
(kern)wapenwedloop
dreiging van wederzijdse
vernietiging
tot 1953: Stalin was ervan
overtuigd dat een oorlog met
het kapitalisme
onvermijdelijk was
vanaf 1955: Chroesjtjov pleit
voor vreedzame
coëxistentie
57. 1962: Cubacrisis
De Verenigde Staten ontdekten
Russische kernrakketen in Cuba
Kennedy eist in een tv-
toespraak dat Chroesjstjov de
raketten weghaalt; Chroesjstjov
trekt zich hier niets van aan
Beide landen zetten
kernwapens op scherp: dreiging
van een allesvernietigende
confrontatie
Loopt met een sisser af, leidt tot
de installatie van een hotline
Ontsnapte de wereld aan een
kernoorlog?
58. § 4.2
De Koude
Oorlog
§ 4.3
De Koude
Oorlog
§ 4.1
Einde van de
wereldrijken
§ 4.5
Israël en de
Arabieren
§ 4.7
Martin Luther
King
§ 6.6
Nelson
Mandela
59.
60. Les 6: De Vietnamoorlog
Leerdoelen:
• Je weet waarom de VS zich zorgen
maakten over het communistische
Vietnam;
• Je kunt beschrijven hoe de
Vietnamoorlog verliep;
• Je kunt uitleggen waarom de
Vietnamoorlog voor Amerika een
pijnlijke geschiedenis is.
64. De Koude Oorlog
buiten Europa:
1949: ‘het verlies
van China’
1950-1953:
Korea-oorlog
1955-1975:
Vietnamoorlog
Spanningen
tussen China en
de Sovjet-Unie
1966: ‘Culturele
revolutie’ in China
66. De Vietnamoorlog is het
bloedigste conflict uit de
Koude Oorlog
Zuid-Vietnam was
kapitalistisch (gesteund door
de V.S.); Noord-Vietnam was
communistisch (gesteund
door China en de Sovjet-Unie)
Guerilla-oorlog in Zuid-
Vietnam
Zware bombardementen op
Noord-Vietnam (onder meer
met napalm)
Duurde van: ± 1955-1975
67.
68. Vietminh
Ho Chi Minh
Vietnamese
onafhankelijkheidsoorlog
1954: Slag bij Dien Bien Phu
1954: Akkoorden van
Genève
Splitsing noord en zuid
Afspraak: verkiezingen
72. § 4.1
Einde van de wereldrijken
§ 4.2
De Koude Oorlog 1945-1962
§ 4.3
De Koude Oorlog 1963-1989
73. § 4.1
Einde van de wereldrijken
§ 4.2
De Koude Oorlog 1945-1962
§ 4.3
De Koude Oorlog 1963-1989
§ 4.6
De wereld van James Bond
74. § 4.1
Einde van de wereldrijken
§ 4.2
De Koude Oorlog 1945-1962
§ 4.3
De Koude Oorlog 1963-1989
§ 4.6
De wereld van James Bond
75. • Gevolg: trauma voor
de VS. Rijkste en
sterkste land ter
wereld had voor het
eerst een oorlog
verloren.
• Zinloze strijd?
• Vietnam-veteranen:
‘Vietnamsyndroom’
• Voorbeeld: Rambo
76. § 4.2
De Koude
Oorlog
§ 4.3
De Koude
Oorlog
§ 4.1
Einde van de
wereldrijken
§ 4.5
Israël en de
Arabieren
§ 4.7
Martin Luther
King
§ 6.6
Nelson
Mandela
77.
78.
79. Les 7: Ontspanning, glasnost en het
einde van de Koude Oorlog
Leerdoelen:
• Je kent voorbeelden van détente uit de
Koude Oorlog;
• Je weet wat er onder Gorbatsjov
verandert in de Sovjet-Unie;
• Je snapt welke gebeurtenissen een einde
maakten aan de Koude Oorlog.
83. Na de Cubacrisis ontstaat een
periode van ontspanning (detente)
Sovjet-Unie: Chroesjtjov werd
opgevolgd door Breznjev
Vanaf 1972: afspraken over beperking
van de (kern)wapenwedloop (SALT-
akkoorden)
Rond 1980: einde aan de ontspanning
(voorbeeld: kruisraketten zorgden
voor oorlogsangst)
Oorzaken van toenemende
spanning: oorlog in Afghanistan,
economische problemen in de Sovjet-
Unie, groeiende Amerikaanse
vijandigheid (Reagan)
89. 1985: Gorbatsjov komt aan de
macht
Voert een politiek van glasnost
(openheid) en perestrojka
(hervorming)
Beëindigde de wapenwedloop en de
oorlog in Afghanistan
Maakte einde aan Sovjet-
bescherming van communistische
regimes in het Oostblok leidde
tot massale protesten en val van
communistische regeringen
1989: Val van de Berlijnse muur
1991: opheffing van de Sovjet-
Unie
https://schooltv.nl/video/high-speed-history-wie-was-
gorbatsjov/playlist/213/
