sáng kiến tiểu học

1. 1
HÖÔÙNG DAÃN HOÏC SINH TIEÅU
HOÏC
Tự học
I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ:
“Treû em hoâm nay, theá giôùi ngaøy mai”. Treû em laø nguoàn haïnh
phuùc cuûa gia ñình, töông lai cuûa ñaát nöôùc, laø lôùp ngöôøi keá tuïc söï
nghieäp xaây döïng vaø baûo veä Toå quoác. Gia ñình vaø Xaõ hoäi daønh cho
treû nhöõng ñieàu kieän soáng toát nhaát cho söï phaùt trieån veà theå chaát, tinh
thaàn, trí tueä, tình caûm vaø ñaïo ñöùc cuûa treû. Vaâng, treû em ngaøy nay ñaõ
ñöôïc tieán leân moät vò trí môùi trong xaõ hoäi, caùc em ñöôïc höôûng nhöõng
ñieàu kieän öu tieân ñeå soáng vaø phaùt trieån neân ngöôøi.
Chuùng ta thaáy raèng, thai nhi trong buïng meï töï phaùt trieån thaønh em
beù. Beù töï caát tieáng khoùc chaøo ñôøi, taäp buù, taäp aên, taäp laãy, taäp boø,
eâ a taäp noùi… Beù töï hoïc, töï phaùt trieån trong voøng tay thöông yeâu cuûa
cha meï. Lôùn hôn moät chuùt, beù töï hoïc, töï reøn naøo laø muùa, veõ, haùt ca,
laøm toùan, laøm vaên..…döôùi söï höôùng daãn cuûa coâ thaày. Nhö vaäy, töï
hoïc, töï reøn, töï phaùt trieån laø ñieàu kieän coát loõi giuùp phaùt trieån baûn
thaân treû.
Ñuyeát- khem( Durkheim) coù moät caâu noùi raát hay: “Giaùo duïc laø
vieäc xaõ hoäi hoùa caù nhaân vò thaønh nieân moät caùch heä thoáng”. Nhö
vaäy, muoán hình thaønh vaø phaùt trieån nhaân caùch theo muïc tieâu ñaøo taïo
ñaõ ñònh, phaûi laøm cho hoïc sinh lieân tuïc töï hoïc, hoïc vaø haønh (taát nhieân
phaûi phuø hôïp vôùi taâm sinh lí hoïc sinh) , xem ñoù laø haïnh phuùc trong hoïc
taäp haøng ngaøy cuûa baûn thaân. Phöông phaùp giaùo duïc tích cöïc laáy hoïc
sinh laøm trung taâm coi troïng quaù trình töï hoïc, töï ñaøo taïo, reøn luyeän cuûa
ngöôøi hoïc, cho hoïc sinh nhaän thöùc saâu saéc raèng khoâng phaûi hoïc ñeå
chuaån bò soáng maø hoïc trong khi soáng vaø soáng trong khi ñang hoïc.
Hieän nay, ñoåi môùi phöông phaùp giaùo duïc ñöôïc thöïc hieän saâu roäng
trong tröôøng hoïc nhaèm phaùt huy tinh saùng taïo, chuû ñoäng cuûa hoïc sinh ,
giuùp hoïc sinh phaùt huy tính töï hoïc cuûa baûn thaân. Phaùt huy noäi löïc töï
hoïc cuûa hoïc sinh vöøa laø muïc tieâu, vöøa laø phöông phaùp giaùo duïc, vöøa
laø con ñöôøng naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû cuûa nhaø tröôøng.
II/ NHÖÕNG ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ TRONG VIEÄC TÖÏ
HOÏC CUÛA HOÏC SINH TIEÅU HOÏC

2. 1/ Khaùc vôùi vieäc töï hoïc cuûa ngöôøi lôùn (Hoïc sinh Trung hoïc, Ñaïi
hoïc…) vieäc töï hoïc cuûa Hoïc sinh Tieåu hoïc bao giôø cuõng phaûi coù söï
höôùng daãn töï hoïc cuûa thaày coâ giaùo, coù theå keát hôïp vôùi söï hoã trôï
cuûa cha meï caùc em. Bôûi caùc em ñang ôû löùa tuoåi ham chôi hôn ham hoïc,
yù thöùc hoïc taäp ôû caùc em chöa cao.
2/ Höôùng daãn Hoïc sinh Tieåu hoïc töï hoïc caàn löu yù ñaëc ñieåm taâm
sinh lyù löùa tuoåi caùc em, khoâng ñöôïc thoaùt ly trình ñoä hieåu bieát, söï suy
nghó cuûa caùc em. Neáu giaùo vieân ñöa ra yeâu caàu quaù cao thì hoïc sinh seõ
chaùn vaø thieáu töï tin vaøo baûn thaân; neáu giaùo vieân ñöa ra yeâu caàu quaù
thaáp thì hoïc sinh seõ caûm thaáy thieáu höùng thuù hoïc taäp. Chính vì theá GV
phaûi baùm saùt chöông trình SGK, baøi hoïc ôû lôùp… khi caàn môû roäng thì
GV chæ neân xoay quanh caùc kieán thöùc ñang hoïc.
3/ Thöôøng xuyeân ñoäng vieân khuyeán khích hoïc sinh Tieåu hoïc töï
2
giaùc hoïc taäp, khoâng aùp ñaët goø eùp treû.
III/ NHÖÕNG BIEÄN PHAÙP CUÏ THEÅ:
1/ Keát hôïp vôùi gia ñình: Thoâng qua caùc buoåi hoïp Phuï huynh hoïc
sinh, yeâu caàu boá trí giôø töï hoïc cho Hoïc sinh Tieåu hoïc ôû nhaø, goùc hoïc
taäp cuûa treû caàn caùch bieät vôùi khoâng gian sinh hoaït oàn aøo cuûa gia ñình.
Caùc ngaøy nghæ nhö chuû nhaät, ngaøy leã khoâng buoäc treû phaûi töï hoïc,
keát hôïp cho treû vui chôi.
2/ Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø: Maëc duø khoâng giaûng
daïy taát caû caùc moân cho caùc em ( daïy chuyeân saâu) nhöng toâi vaãn theo
saùt baøi hoïc ôû lôùp cuûa caùc em ñeå höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø.
Vieäc chuaån bò toát baøi ôû nhaø seõ laøm cho treû höùng thuù, naêng ñoäng, töï
tin vaø tích cöïc trong caùc tieát hoïc ôû lôùp.
a) Hoïc baøi cuõ: Toâi thöôøng chæ roõ cho Hoïc sinh kieán thöùc cô baûn
thoâng qua caùc hoaït ñoäng giaûng daïy: thaûo luaän nhoùm ruùt ra noäi
dung caàn nhôù, trao ñoåi yù kieán vôùi moïi ngöôøi veà moät vaán ñeà
ñang thaéc maéc ñeå caùc em deã daøng ghi nhôù coù suy nghó, traùnh
hoïc veït, hoïc maø chaúng hieåu gì.
 Ví du:ï Khi daïy caùc em moân Luyeän töø vaø caâu ñeán baøi “ Caâu keå
Ai laø gì?”, toâi cho hoïc sinh thaûo luaän nhoùm so saùnh ñoái chieáu
caùch tìm boä phaän chính cuûa 3 kieåu caâu keå: Ai laøm gì?; Ai theá
naøo? vaø Ai laø gì? ( hai kieåu caâu Ai laøm gì?; Ai theá naøo? hoïc sinh
ñaõ hoïc tröôùc). Khi so saùnh nhö vaäy hoïc sinh naém baøi chaéc hôn,

3. hoïc sinh hieåu raèng trong caû 3 maãu caâu naøy, chuû ngöõ ñeàu traû lôøi
cho caâu hoûi: Ai? Caùi gì? Con gì? Chæ coù caùch ñaët caâu hoûi tìm vò
ngöõ laø khaùc nhau maø thoâi!
3
b) Laøm baøi taäp coù söï gôïi yù höôùng daãn nhöõng ñieåm khoù
 Ví duï: Khi hoïc sinh hoïc taäp laøm vaên baøi “ luyeän taäp mieâu taû
caùc boä phaän cuûa caây coái” , toâi yeâu caàu hoïc sinh daønh 5 phuùt
giôø chôi ñeå quan saùt kó reã caây baøng ñöôïc troàng trong saân tröôøng
tröôùc khi veà nhaø vieát 1 ñoaïn. Toâi khoâng queân höôùng daãn caùc em
söû duïng caøng nhieàu giaùc quan ñeå quan saùt caøng toát: duøng maét
quan saùt ñoä lôùn, hình daùng, maøu saéc…duøng tay ñeå sôø vaøo phaàn
reã noåi leân treân maët ñaát…. Tö duy lieân töôûng xem boä reã caây
baøng gioáng vôùi gì, coù theå so saùnh, nhaân hoùa vôùi gì…. Vôùi phaàn
höôùng daãn nhö vaäy thì ña soá caùc em chòu khoù quan saùt vaø thöïc
hieän baøi vieát töông ñoái toát.
c) Chuaån bò baøi môùi:
Ñaây laø ñieàu kieän raát quan troïng giuùp caùc em tieáp thu toát baøi
môùi, caùc em deã daøng hôn trong vieäc naém baét kieán thöùc, giôø hoïc cuõng
seõ nheï nhaøng maø hieäu quaû laïi cao. Giaùo vieân caàn höôùng daãn noäi
dung caùc caâu hoûi gôïi yù cho hoïc sinh suy nghó. Vaø ñaây seõ chính laø
nhöõng caâu hoûi hoïc sinh seõ thaûo luaän trong khi hoïc baøi môùi, giaùo vieân
cuõng coù theå cho hoïc sinh chuaån bò theo nhoùm (neáu caùc em ôû gaàn nhaø
nhau), nhöng khi hoïc nhoùm moãi hoïc sinh ñeàu phaûi chuaån bò caù nhaân,
caàn phaûi ñoäc laäp suy nghó tröôùc, khoâng yû laïi, döïa daãm vaøo baïn.
 Ví du:ï Khi chuaån bò daïy baøi “Toùm taét tin töùc” (Taäp laøm vaên-tuaàn
24- lôùp 4), toâi yeâu caàu hoïc sinh chuaån bò tröôùc caùc caâu
hoûi:
- Toùm taét tin töùc nghóa laø gì?
- Caàn thöïc hieän nhöõng vieäc gì khi toùm taét tin töùc?
- Ñoïc kó ñeå naém noäi dung baûn tin: “Vònh Haï Long ñöôïc taùi coâng
nhaän laø di saûn thieân nhieân theá giôùi”
Vôùi söï hôïp taùc cuûa hoïc sinh trong vieäc chuaån bò baøi, maëc
duø tieát taäp laøm vaên chæ coù 35 phuùt toâi vaãn coù theå truyeàn ñaït toát cho
hoïc sinh naém muïc tieâu baøi hoïc.
 Khi daïy kó thuaät baøi “ troàng caây rau, hoa”, sau khi höôùng daãn thao
taùc kó thuaät caùch gieo haït ñaäu xanh, ñaäu ñen.. toâi cho hoïc sinh töï
choïn nhoùm, ñieàu kieän nhoùm coù nhöõng hoïc sinh ôû gaàn nhaø nhau,
caùc em seõ cuøng thöïc hieän vieäc gieo haït, chaêm soùc caây … phaàn

4. lôùn gia ñình caùc em hoïc sinh cuûa tröôøng toâi sinh soáng baèng ngheà
laøm giaù, chính vì theá khi ñöôïc giao coâng vieäc naøy caùc em raât thích
thuù, phaán khôûi.
4
3/ Höôùng daãn hoïc sinh oân taäp:
Sau moät chuû ñieåm, moät chöông.. giaùo vieân seõ yeâu caàu caùc em töï
heä thoáng hoùa nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc. Khi höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc,
giaùo vieân khoâng caàn ñi vaøo chi tieát (vì caùc em ñaõ hoïc roài) nhöng caàn
phaûi neâu caùc kieán thöùc cô baûn cuûa caùc chöông, caùc muïc ñeå hoïc sinh
naém vöõng vaø vaän duïng vaøo phaàn töï hoïc cuûa baûn thaân.
 Ví duï: Sau khi hoïc Toùan veà daáu hieäu chia heát, toâi yeâu caàu hoïc
sinh tìm nhöõng ñieåm caàn löu yù, nhöõng chi tieát giuùp em deã nhôù
veà daáu hieäu chia heát cho 2,5,3 vaø 9. Hoïc sinh khaù gioûi deã daøng
nhaän bieát ñoái vôùi daáu hieäu chia heát cho 2,5 chæ caàn löu yù chöõ
soá taän cuøng, coøn ñoái vôùi daáu hieäu chia heát cho3 vaø 9 thì ta caàn
phaûi xeùt ñeán toång caùc chöõ soá cuûa soá ñoù.
4/ Chuù yù caùch ñaêït caâu hoûi kích thích hoïc sinh tö duy:
Maëc duø ñaõ coù nhöõng caâu hoûi trong saùch giaùo khoa vaø saùch
höôùng daãn giaûng daïy cuûa giaùo vieân nhöng giaùo vieân cuõng caàn phaûi
suy nghó theâm nhöõng caâu hoûi nhaèm gôïi suy nghó cho hoïc sinh khi töï hoïc
(hoaëc thay ñoåi heä thoáng caâu hoûi ñaõ coù sao cho phuø hôïp vôùi trình ñoä
hoïc sinh, buoäc hoïc sinh phaûi suy nghó ñeå traû lôøi). Caùc caâu hoûi naøy gôïi
suy nghó thoâng minh cho hoïc sinh, khoâng phaûi caùc caâu hoûi ñeå nhôù kieán
thöùc hoaëc hoïc thuoäc loøng. Ñaët caâu hoûi cuõng laø moät ngheä thuaät ñoøi
hoûi söï saùng taïo cuûa giaùo vieân.
 Ví du:ï Khi daïy moân Ñaïo ñöùc baøi “Giöõ gìn caùc coâng trình coâng
coäng” (baøi 11 trang 34 SGK) , ôû hoaït ñoäng 2, sau khi hoïc sinh laøm
vieäc nhoùm ñoâi baøi taäp 1, SGK. Trong khi ñaïi dieän töøng nhoùm
trình baøy, caû lôùp trao ñoåi tranh luaän veà tranh 3 (veõ hai hoïc sinh
ñang khaéc chöõ treân thaân caây), toâi ñöa caâu hoûi: “Ñeán thaêm caùc
di tích lòch söû, coù ngöôøi hay khaéc teân mình leân thaân caây coå thuï,
leân vaùch ñaù hoaëc vieát nhaêng nhít leân töôøng. Laøm nhö vaäy coù
haïi gì? Ñeå ghi nhôù buoåi tham quan di tích lòch söû, toát nhaát ta neân
laøm gì?” Caâu hoûi treân ñaõ giuùp hoïc sinh yù thöùc mình caàn phaûi
laøm gì ñeå giöõ gìn caùc coâng trình coâng coäng. Sau tieát hoïc, toâi
khoâng queân giuùp hoïc sinh ghi nhôù vaø thöïc hieän:
Nhöõng di tích, nhöõng coâng trình
OÂng cha xaây döïng, chuùng mình giöõ chung.

5. 5/ Höôùng daãn hoïc sinh töï phaùt hieän , thaéc maéc qua caùc baøi
hoïc:
Giaùo vieân caàn taïo ñieàu kieän, taäp cho hoïc sinh phaùt hieän thaéc
maéc qua caùc baøi hoïc , töï tìm toøi, töï giaûi ñaùp, choã naøo caûm thaáy chöa
chaéc chaén thì trao ñoåi ôû nhoùm hoaëc hoûi laïi thaày coâ giaùo. Giaùo vieân
chæ laø ngöôøi höôùng daãn, ngöôøi troïng taøi, ngöôøi ñaïo dieãn, “giaùo vieân
khoâng coøn laø oáng daãn thoâng tin maø laø chaát xuùc taùc cuûa quaù trình
daãn thoâng tin ñoù. Giaùo vieân luoân ôû beân caïnh hoïc sinh… kích thích, duy
trì, thuùc ñaãy böôùc ñi vöøa söùc vôùi nhöõng giaûi thích, boå sung… Giaùo
vieân laø trôï löïc vieân cuûa tieán trình hoïc taäp nhöng khoâng bao giôø hoïc
thay cho hoïc sinh…” (daãn theo Makiguchi)
 Ví du:ï Baøi “Môû roäng voán töø: Duõng caûm” (tuaàn 26, SGK TV
trang 83) coù khaù nhieàu töø khoù hieåu nhö: can tröôøng, baïo gan, nhu
nhöôïc, khí theá, duõng maõnh.. vaø nhöõng thaønh ngöõ nhö: ba chìm
baûy noåi, vaøo sinh ra töû, gan vaøng daï saét, chaân laám tay buøn…
Toâi vaän duïng phöông phaùp “Theû löïa choïn”, toâi ñöa moät soá töø
trong baøi vaøo giaáy A4, hoïc sinh löïa choïn nhöõng töø mình hieåu vaø
khoâng hieåu, sau ñoù hoïc sinh ñi tìm baïn khaùc ñeå trao ñoåi laøm roõ
nghóa veà nhöõng töø mình chöa hieåu. Cuoái cuøng nhöõng töø khoâng
theå giaûi thích ñöôïc, hoïc sinh tra töï ñieån hoaëc thaûo luaän vôùi lôùp
vaø giaùo vieân.
6/ Tuøy theo töøng tình huoáng hoïc cuï theå cuûa treû maø giaùo
vieân coù nhieàu caùch ñònh höôùng cho treû töï tìm ra kieán thöùc:
a) Ñònh höôùng cho hoïc sinh ñi töø deã ñeán khoù, töø ñôn giaûn ñeán
phöùc taïp. ÔÛ löùa tuoåi hoïc sinh Tieåu hoïc, tö duy cuûa caùc em laø kieåu
tö duy tröïc quan, voán soáng cuûa caùc em coøn haïn cheá, chính vì theá
giaùo vieân caàn ñònh höôùng cho hoïc sinh töø caùi ñaõ bieát ñeán caùi chöa
bieát.
Ví duï khi hoïc sinh gaëp baøi toùan “Tìm soá coù hai chöõ soá bieát tích
cuûa chuùng laø 24 vaø toång cuûa chuùng laø 10”. Chaéc chaén raèng hoïc
sinh seõ phaûi keâu leân “ Baøi toùan khoù quaù!” Ñeå coù theå ñònh höôùng
giuùp hoïc sinh giaûi quyeát baøi toùan naøy, giaùo vieân caàn taùch moät
vaán ñeà lôùn ( hoïc sinh chöa giaûi quyeát ñöôïc) thaønh moät heä vaán ñeà
nhoû maø hoïc sinh coù theå giaûi quyeát nhôø vaøo nhöõng ñieàu hoïc sinh
ñaõ bieát. Cuï theå giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh tìm xem hai soá naøo
nhaân nhau thì baèng 24 (3 x 8; 4 x 6; 2 x 12); hoïc sinh seõ töï phaùt hieän
khoâng choïn caëp 12x 2 vì 12 laø soá coù hai chöõ soá. Khi vöøa tìm ra hai
caëp soá 3x8 vaø 4x6 coù tích baèng 24, hoïc sinh seõ vui thích reo leân: “ Em
5

6. bieát keát quaû! Em traû lôøi! Em coâ!!!” Giaùo vieân vui veû môøi hoïc sinh
neâu ñaùp soá. Hoïc sinh voäi vaõ traû lôøi ngay: “Thöa coâ 4 x 6=24; 4 +
6=10, soá caàn tìm laø 46”. Giaùo vieân môøi hoïc sinh khaùc nhaän xeùt, boå
sung ñeå tìm theâm ñaùp soá 64 nöõa!
Nhö vaäy töø söï ñònh höôùng kheùo leùo cuûa giaùo vieân maø hoïc sinh
ñi töø caùi ñôn giaûn laø tìm nhöõng caëp soá coù tích laø 24 ñeán vieäc phöùc
taïp laø giaûi moät baøi toùan. Hoaëc khi giuùp hoïc sinh laøm moät baøi taäp
laøm vaên giaùo vieân cuõng phaûi ñi töø gôïi yù nho nhoû naøy ñeán gôïi yù
nho nhoû khaùc keát hôïp höõu cô thaønh baøi coù heä thoáng maïch laïc.
6
b) Ñònh höôùng hoïc sinh quan saùt:
Quan saùt laø moät coâng cuï nhaän thöùc. Trong lòch söû khoa hoïc theá
giôùi, coù nhöõng quan saùt ñôn giaûn ñaõ taïo ra böôùc ngoaët cho tö duy
loaøi ngöôøi nhö vieäc quan saùt quaû taùo rôi töø treân caây xuoáng ñaõ
giuùp Newton tìm ra löïc huùt cuûa traùi ñaát! Nuoâi döôõng vaø phaùt huy
thoùi quen quan saùt, nhaän xeùt, hoûi vaø so saùnh chính laø phaùt trieån trí
thoâng minh, phong caùch hoïc- hoûi cuûa hoïc sinh. Hoïc chöõ theo kieåu “O
troøn nhö quaû tröùng gaø, OÂ thôøi ñoäi noùn, Ô giaø mang raâu” chính laø
ñaõ vaän duïng naêng löïc quan saùt vaø so saùnh cuûa hoïc sinh. Khi giaùo
vieân giuùp hoïc sinh laøm taäp laøm vaên taû ñoà vaät hay con vaät, ñeå hoïc
sinh coù theå vieát toát, giaùo vieân giuùp hoïc sinh quan saùt tæ mæ, so
saùnh, nhaân hoùa…töø ñoù hoïc sinh môùi coù nhöõng lôøi hay yù ñeïp, hoïc
sinh taïo ra söï saùng taïo, ñoäc ñaùo cho baøi taäp laøm vaên.
Ñeå giuùp hoïc sinh taêng cöôøng khaû naêng quan saùt, toâi yeâu caàu
hoïc sinh so saùnh ba toång sau:
27 + 36 + 53 + 75 + 80
57 + 76 + 20 + 85 + 33
87 + 35 + 26 + 53 + 70
Nhieàu hoïc sinh lôùp boán khi gaëp baøi toaùn naøy laø nhanh nhaûu tính
ngay ñeå ñi ñeán keát quaû laø caû ba toång ñeàu baèng nhau. Toâi gôïi yù ñeå
caùc em so saùnh caùc chöõ soá ôû haøng ñôn vò vaø caùc chöõ soá ôû haøng
chuïc cuûa ba toång. Sau khi ñöôïc gôïi yù, hoïc sinh thaáy ngay caùc chöõ soá

7. haøng ñôn vò ôû ba toång laø nhö nhau, chæ saép xeáp thöù töï khaùc nhau.
Caùc chöõ soá haøng chuïc cuõng vaäy. Theo caùch coäng caùc chöõ soá
haøng ñôn vò vôùi nnhau, caùc chöõ soá haøng chuïc vôùi nhau vaø nhôø tính
chaát giao hoaùn cuûa pheùp coäng. Ta coù theå keát luaän ba toång ñoù baèng
nhau maø khoâng caàn maát thôøi gian tính toaùn töøng toång moät!
d) Ñònh höôùng cho hoïc sinh töï tìm ra kieán thöùc baèng caùc coâng
7
cuï töï hoïc nhö töø ñieån, saùch baùo..
Töø ñieån laø moät coâng cuï giuùp hoïc sinh töï hoïc, töø ñieån laø ngöôøi
baïn töï hoïc cuûa hoïc sinh. Vì vaäy caàn giuùp cho hoïc sinh vöôït qua ñöôïc
thoùi löôøi, ngaïi söû duïng töø ñieån, reøn luyeän cho hoïc sinh caùch tra töø
ñieån nhanh vaø coù hieäu quaû. Saùch baùo cuõng laø moät coâng cuï thieát
yeáu ñeå töï hoïc suoát ñôøi. Vì vaäy giaùo vieân cuõng caàn giuùp hoïc sinh
khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm hieän nay veà ñoïc saùch: löôøi bieáng ñoïc
saùch, maûi meâ vôùi nhöõng quyeån truyeän tranh vôùi nhöõng caâu cuït,
caâu queø…nhöõng caâu heát söùc khoâ khan nhö: “Buøm!”; “Aàm aàm!” hay
“ Ra ñaây ta baûo naøo!”…traùnh ñoïc theo kieåu nöôùc chaûy khoâng ñoïng
gì laïi trong boä oùc, khoâng ñoäng naõo suy nghó….giaùo vieân caàn giuùp
hoïc sinh löïa choïn saùch baùo ñeå ñoïc, ñaùnh daáu trích ñoïan nhöõng choã
mình thích, suy nghó, ñoái chieáu vôùi nhöõng ñieàu mình ñaõ hoïc ñeå töï
mình ruùt ra nhöõng ñieàu boå ích.
Thôøi löôïng cuûa moät tieát hoïc khoâng nhieàu, chæ coù 35 phuùt. Vì
theá song song vôùi vieäc giuùp hoïc sinh söû duïng töø ñieån, reøn luyeän cho
hoïc sinh caùch tra töø ñieån trong caùc tieát luyeän töø vaø caâu, trong caùc
buoåi hoïp Phuï huynh hoïc sinh toâi cuõng neâu cho cha meï hoïc sinh thaáy
taàm quan troïng cuûa caùc coâng cuï töï hoïc nhö töø ñieån, saùch baùo vaø
nhôø hoï hoã trôï trong vieäc giuùp con em coù thoùi quen vaø höùng thuù
laøm vieäc vôùi töø ñieån, saùch baùo. Toâi höôùng daãn hoï thoâng qua moät
caâu chuyeän maø toâi ñaõ ñöôïc ñoïc: “Ñoå hay ñoã”:
Tuaán laø moät hoïc sinh 11 tuoåi, ôû xöù Hueá_ ñang vieát “aên xoâi ñoã”
boãng ngöøng laïi vì khoâng bieát ñoã daáu hoûi hay ngaõ.

8. 8
Tuaán: Xoâi ñoã thì daáu gì hôû ba?
Cha: Theo con thì daáu gì?
Tuaán: daáu hoûi nhö con ngôø ngôï.
Cha: Coù caùch gì ñeå con töï kieåm tra khoâng? Ví duï nhö tra töø ñieån
chaúng haïn.
Tuaán: Ba noùi cho con bieát thì chæ maát coù maáy giaây thoâi, con tra töø
ñieån maát nöõa giôø ñaáy. Caû cuoán saùch to töôùng daøy coäp!
Cha: Con cöù thöû xem maát maáy phuùt? Tra töø ñieån cuõng coù nhieàu
höùng thu baát ngôø ñaáy! Ba giuùp con moät tí nheù. Chöõ Ñ naèm sau chöõ
gì vaø tröôùc chöõ gì?
Tuaán: Con bieát roài, sau chöõ D vaø tröôùc chöõ E.
Cha: Theá coøn “Ñoâ”?
Tuaán: ( nhaåm moät luùc) Ñoâ sau Ño vaø tröôùc Ñô.
Tuaán laät caùc trang töø ñieån Tieáng Vieät…
Tuaán: A! Con tìm thaáy roài! Ñoå ñuùng laø daáu hoûi nhö con vieát roài.
Cha: Con xem laïi ñi. Ñoå con tìm thaáy nghóa laø gì?
Tuaán ( ñoïc): Ñoå laø suïp xuoáng, vöùt ñi: nhaø ñoå, ñoå raùc.
Cha: Theá “aên xoâi ñoã” laø “aên xoâi vöùt ñi”, “ xoâi suïp xuoáng” !
Tuaán: Cheát roài! Con haáp taáp quaù! Töø ñieån coøn khoái töø “ñoå” maø
con khoâng ñeå yù: ñoå beå, ñoå toäi, ñoå xoâ…. Coù caû “ñoã” daáu ngaõ
nöõa.
Cha: Theá con choïn töø naøo?
Tuaán: ( laåm baåm) Ñoã: truùng tuyeån trong moät kì thi. Ñoã: ñaäu, caây
ñaäu. Ñuùng roài! Ñuùng roài! Ñoã daáu ngaõ môùi cuøng nghóa vôùi ñaäu.
Xoâi ñoã: xoâi naáu vôùi ñoã, ñoã daáu ngaõ.
Cha: Ñuùng roài! Theá con maát maáy phuùt ñeå tra töø ñieån?

9. 9
Tuaán: ( nhìn ñoàng hoà): Chæ coù naêm phuùt thoâi!
Cha: Khi con tra quen roài thì chæ maát moät vaøi phuùt thoâi. Maát vaøi
phuùt maø con ñöôïc gì naøo?
Tuaán: Söûa ñöôïc chöõ con vieát sai.
Cha: Ñuùng! Coøn ñöôïc caû caùch töï hoïc, caùch laøm vieäc ñoäc laäp vôùi
saùch baùo.
e) Ñònh höôùng cho hoïc sinh töï hoïc theo phong caùch: hoïc moïi nôi,
hoïc moïi luùc, hoïc moïi ngöôøi, hoïc baèng moïi caùch vaø hoïc qua
moïi noäi dung
 Hoïc moïi nôi : Leâ- nin ñaõ töøng noùi: “Hoïc, hoïc, hoïc nöõa, hoïc
maõi”; hoïc laø hoïc kieán thöùc, hoïc caùch suy nghó tìm ra kieán thöùc,
hoïc ôû nhaø, ôû lôùp, ôû caâu laïc boä, ôû thö vieän, , ôû nôi nghæ heø…
 Hoïc moïi luùc: Neáu hoïc sinh ñaõ bieát hoïc “moïi nôi” thì caùc em
cuõng seõ bieát hoïc moïi luùc, taän duïng luùc raûnh roãi: hoïc vaøo luùc
ñi du lòch, hoïc treân ñöôøng ñi chôi, hoïc khi ñang hoùng maùt…Buoåi
saùng khi ñi taäp theå duïc, caùc em coù theå quan saùt vò trí moïc cuûa
maët trôøi ôû chaân trôøi phía Ñoâng töø ñoù taäp xaùc ñònh caùc höôùng
Taây- Nam- Baéc, caùc em cuõng coù theå lieân heä ñeán söï chuyeån
ñoäng cuûa maët trôøi trong moät ngaøy. Khi nhaø tröôøng toå chöùc caùc
hoaït ñoäng ngoaïi khoùa, luùc caùc em ngoài treân xe ñi ñeán nôi tham
quan, giaùo vieân cuõng coù theå giuùp caùc em hoïc caùch tính vaän toác
cuûa xe baèng caùch döïa vaøo caùc coät caây soá treân ñöôøng vaø chieác
ñoàng hoà; caùc em thöïc hieän moät troù chôi thuù vò laø ñeám caùc coät
caây soá vaø so vôùi ñoàng hoà ñeå roài caùc em phaùt hieän ra raèng cöù
moät kiloâmet xe chaïy maát 1phuùt 30giaây, vaäy vaän toác cuûa xe laø
40km/giôø. Hoaëc luùc aên xong moät vieân keïo söõa, caùc em cuõng coù
theå oân laïi töø vöïng “milk candy” ñöôïc vieát baèng tieáng Anh treân tôø
giaáy goùi vieân keïo…..
 Hoïc moïi ngöôøi : Hoïc ngöôøi thaät, vieäc thaät, ngöôøi toát, vieäc toát,
ngöôøi xöa trong lòch söû, nhaân vaät trong truyeän… Khi ñoïc truyeän
“Vua maùy tính Bin Gheát” ( truyeän ñoïc lôùp 4), yeâu thích vaø khaâm
phuïc vua maùy tính Bin Gheát _ nhaø phaùt minh, nhaø kinh doanh, moät
trong nhöõng ngöôøi giaøu coù nhaát haønh tinh, hoïc sinh hoïc ñöôïc ôû
nhaân vaät Bin Gheát tinh thaàn say meâ hoïc taäp, laøm vieäc; ñam meâ
ñoïc saùch töø khi coøn raát beù; yù chí quyeát taâm cao…
 Hoïc baèng moïi caùch: Giaùo vieân caàn giuùp cho hoïc sinh thoaùt
khoûi loái hoïc thuï ñoäng, ñôn giaûn laø ñeán lôùp nghe giaûng, veà nhaø
laøm baøi, hoïc thuoäc baøi…Kieân trì giuùp hoïc sinh coù thoùi quen töï

10. ñoïc saùch baùo, höùng thuù tra töø ñieån, hoïc qua radio, qua tivi, qua
caùc phöông tieän nghe nhìn, qua caùc trang web, qua caùc caâu hoûi
thoâng minh….. Phaûi baèng moïi caùch töï mình tìm ra kieán thöùc,
khaùm phaù caùi môùi, caùi chöa bieát baèng haønh ñoäng vaø suy nghó
cuûa chính mình.
Toùm laïi : Hoïc sinh caàn reøn luyeän cho baûn thaân tinh thaàn töï hoïc,
kó naêng töï hoïc. Caùc em khoâng chæ thöïc hieän vieäc töï hoïc ôû caáp Tieåu
hoïc hay Trung hoïc maø vieäc töï hoïc caàn phaûi ñöôïc reøn luyeän suoát ñôøi,
reøn luyeän ñeán möùc nhuaàn nhuyeãn thì môùi coù theå caäp nhaät ñöôïc tri
thöùc vaø “neân ngöôøi” ôû thôøi ñaïi buøng noå thoâng tin nhö hieän nay.
10
VI/ KEÁT QUAÛ ÑAÏT ÑÖÔÏC:
Qua moät naêm thöïc hieän, hoïc sinh lôùp toâi giaûng daïy coù nhieàu thay
ñoåi ñaùng keå trong vieäc töï noã löïc hoïc taäp cuûa baûn thaân. Nhöõng ngaøy
ñaàu naêm hoïc, caùc em thöôøng thuï ñoäng, löôøi ñoäng naõo tröôùc moät vaán
ñeà maø giaùo vieân ñaët ra. Hôn 50% soá hoïc sinh khoâng laøm baøi nhaø,
khoâng chuaån bò baøi tröôùc khi ñeán lôùp. Nay, khi ñöôïc giao vieäc, caùc em

11. chuû ñoäng, tích cöïc, hôïp taùc cuøng nhau thöïc hieän toát nhieäm vuï. Caùc em
chòu khoù tìm hieåu qua saùch baùo, thaäm chí coù vaøi em raát höùng thuù vôùi
vieäc leân maïng tìm taøi lieäu ñoïc… Hôn 90% hoïc sinh luoân hoøan thaønh toát
baøi giaùo vieân giao, caùc em coù yù thöùc toát trong vieäc chuaån bò baøi.
Vieäc töï hoïc cuûa hoïc sinh giuùp keát quaû hoïc taäp GKII khaû quan
roõ reät. Cuï theå laø, vaøo ñaàu naêm hoïc, keát quaû khaûo saùt hai moân tieáng
Vieät vaø Toùan cuûa lôùp 4/1 nhö sau:
11
Gioûi Khaù Trung bình Yeáu
Ñaàu naêm Soá
löôïng
Phaàn
traêm
Soá
löôïng
Phaàn
traêm
Soá
löôïng
Phaàn
traêm
Soá
löôïng
Phaàn
traêm
Tieáng
Vieät
14 34.1% 12 29.3% 14 34.1% 1 2.4%
Toùan 12 29.3% 10 24.4% 11 26.8% 8 19.5%
Sau khi vaän duïng vieäc giaùo duïc hoïc sinh töï hoïc, keát quaû ñieåm thi
GKII nhö sau:
Gioûi Khaù Trung bình Yeáu
GKII Soá löôïng Phaàn
traêm
Soá
löôïng
Phaàn
traêm
Soá
löôïng
Phaàn
traêm
Soá
löôïng
Phaàn
traêm
Tieáng
Vieät
24 58.5% 15 36.6% 2 4.9%
Toùan 24 58.5% 14 34.2% 2 4.9% 1 2.4%
Nhöõng thaønh coâng böôùc ñaàu tuy chöa nhieàu nhöng ñoù cuõng chính
laø ñoäng löïc giuùp toâi tieáp tuïc aùp duïng nhöõng kinh nghieäm naøy ôû
nhöõng naêm hoïc sau.
V/ BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM
Töø nhöõng vieäc laøm vaø suy nghó treân, toâi ñaõ ruùt ra baøi hoïc cho baûn
thaân:

12. Daïy hoïc sinh töï hoïc caàn toân troïng quyeàn cô baûn töï phaùt trieån, töï
theå hieän, töï khaúng ñònh mình cuûa treû, giaùo vieân hoøan toøan khoâng
theå hieän thaùi ñoä quyeàn uy, meänh leänh, cöôõng eùp, goø boù, aùp ñaët,
kìm haõm saùng kieán cuûa hoïc sinh…Phöông phaùp daïy hoïc “ Thaày daïy-troø
ghi nhôù”, aùp ñaët kieán thöùc coù saün cho hoïc sinh, hoïc sinh thuï
ñoäng tieáp thu vaø ghi nhôù lôøi thaày… khoâng phuø hôïp trong vieäc giuùp
hoïc sinh töï hoïc.
Veà baûn thaân ngöôøi giaùo vieân phaûi thöïc söï coù loøng yeâu ngheà
vaø tình thöông ñoái vôùi hoïc sinh. Chính tình yeâu thöông cuûa mình seõ
giuùp cho ngöôøi giaùo vieân suy nghó tìm toøi, löïa choïn phöông phaùp
giaûng daïy phuø hôïp, löïa choïn nhöõng caùch thöùc phuø hôïp vôùi töøng
ñoái töôïng hoïc sinh trong vieäc giuùp caùc em töï hoïc, töï tìm ra kieán
thöùc….
12
V/ LÔØI KEÁT:
Coâng taùc giaùo duïc laø söï nghieäp chung cuûa moãi ngöôøi chuùng ta.
Laøm theá naøo ñeå goùp moät phaàn nhoû beù coâng söùc cuûa mình trong
vieäc “troàng ngöôøi” laø ñieàu toâi luoân höôùng tôùi. Bôûi “Daïy hoïc laø
moät ngheà cao quyù trong taát caû nhöõng ngheà cao quyù”
Ngaøy 01 thaùng 04 naêm 2008
Ngöôøi thöïc hieän
Ñoã Thò Mai Traâm