SlideShare a Scribd company logo
1 of 29
Dialectgebruik en –verlies in Belgisch Limburg
 
?
In iedere nieuwe generatie zijn er steeds Minder dialectsprekers, die in steeds minder  Situaties hun dialect spreken. 1. Dialectverlies in B - Limburg A. functieverlies B. structuurverlies Dialecten verliezen in toenemende mate kenmerken uit hun systematiek door ze te vervangen door bovenlokale of boven- regionale taalelementen.
de Limburg-enquête A. functieverlies 1041 ex. 189 ex. 1660 ex. totaal: 2890 ex.
Aantal dialectsprekers in Bilzen (steekproef) Einde 2001  : een representatieve steekproef  op leeftijd en geslacht bij de inwoners van Bilzen-centrum anoniem via bevolkingsregister  1 op 20 Bilzenaren tussen 16 en 85 jaar met de Belgische nationaliteit
Aantal dialectsprekers in Bilzen (steekproef) M V tot. 16-24j. (°1977-85) 21 19 40 25-34j. (°1967-76) 21 24 45 35-44j. (°1957-66) 25 27 52 45-54j. (°1947-56) 24 25 49 55-64j. (°1937-46) 17 17 34 65-85j. (°1916-36) 21 32 53 __ __ __ 129 144 273
Aantal dialectsprekers in Bilzen (steekproef) gemiddeld 42% dialectsprekers
[object Object],[object Object],Dialect  bij 800  Limburgse* min-30ers * Opgroeiplaats in een van beide Limburgen NL B totaal kan dialect 53,4%   62,2%  27% 46,6%   37,8%  60% wil dialect (n=800)   (n=564)  (n=211) VCV
Frequentie van dialectgebruik volgens sexe & leeftijd
B. structuurverlies lexicaal onderzoek
lexicaal onderzoek in Kanne Selectie van 31 begrippen  : Keuken  : kopje (taske), borden (teleure), schort (sjottel), vork (forchette),  aardappelen (jappele), uien (unne), vergiet (zeibaor), ham (sjink), pitten (keene), Klokhuis (kits) Kleding  : laarzen (botte), veter (rejstattel), bretellen (hulpe), zakdoek (maalplak), das (krevat) Kindertijd  : knikkers (huive), tol (koekerel), schommel (sjokkel) Dieren  : vlinder (piepel), kikker (kwakvors), regenworm (pirling), kippen (hinne), mieren (beddezeikers) Algemeen  : schaduw (kielesjaoj), prikkeldraad (pinnekesdraod), wasknijper  (pinneke), hiel (hak), lucifer (zwengel), kus (puun), kruiwagen (krouwkar), rijden (vaoren)
Kanne : resultaten  per item
Kanne : resultaten  per leeftijd
2. Dialectbeleving, een renaissance ? Limburg is koploper dialectmuziek Door Wiel Beijer MUZIEK .  Van alle Nederlandse streektaalmuziek komt bijna de helft, 42,9 procent om precies te zijn, uit Limburg. Dat blijkt uit onderzoek van  Joop van den  Bremen  uit Vlissingen. Sinds 1996 registreert de Zeeuw op zijn website  http :// www.streektaalzang.myweb.nl  streektaalartiesten en - groepen die actief zijn óf waren vanaf het midden van de twintigste eeuw. Afgelopen week was de Kerkraadse formatie  Toepjoep  (bekend van het liedje Foesbalsjong) zijn vijftienhonderdste registratie. Van al die groepen of artiesten komen er liefst 643 uit Limburg. De top van de  ranglijst  van Van den Bremen wordt bezet door de zuidelijke en de noordelijke provincies. Tweede op de  ranglijst  is Friesland met 233 noteringen (15,5 procent), op de voet gevolgd door Noord-Brabant met 208 noteringen (13,9 procent). Een goede vierde is Groningen met 124 bands of artiesten. Drenthe haalt 76 noteringen, Overijssel 64, Gelderland 62 en Zeeland 56. In de Randstad-provincies is het maken van muziek in het eigen dialect niet zo populair. Onder aan de ranglijst staan Utrecht en Flevoland met elk twee noteringen. Ook Zuid- en Noord-Holland doen het met respectievelijk 11 en 19 noteringen minder goed. Dagblad De Limburger , 1 juli 2002
Dialectbeleving verschillen NL    B ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
% cafénamen in het dialect verschillen NL    B Limburg
Verschillen B- en NL-Limburg ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Sevatius > Vaes(s)en Vaes Vaessen
Vaes 1.643 / 3.376 Vaesen 640 / 791 Ook in B-Limburg zeer populair
Vaessen Vaes
behoud van  a/o + l + d/t :  enkel in het Nederlands > ou Duits Engels Nederlands Salz salt zout Kalt cold koud alt old oud Halten to hold houden Gold gold goud Ook in de Limb. dialecten > ou/au (behoud a/o), maar relicten in PLN :  Alt -Hoeselt,  Ald en Biesen, Ald eneik, W alt wilder, Boch olt  >< Boechout (O-Vl.) én in enkele FN !!
Salden < des alden = Sauwen  (Maaslands)
Sauwen  Sauwens Arnold Sauwen (° Stokkem 1857) Johan Sauwens (° Bilzen 1951)
4. Dialectbeleving en regionale identiteit Geogr. verbondenheid van in NL-Limburg wonende dialectsprekers (n=1207)
Belevingsspecten van  het Limburggevoel bb = mentaliteit  (45%) be = geschiedenis  (4%) bd = dialecten  (24%) bg = keuken  (4%) ba = feestcultuur  (10%) bc = geloof  (1%) bf = landschap  (10%)
a  kinderen in het Limburgs opvoeden  b  Limburgs structureel in het onderwijs c  zoveel mogelijk gebruiken   d  AGL instellen e  schrijven:publiceren bevorderen     f  meer Limburgs op radio en TV g  meer liedteksten in het Limburgs h  meer theaterproducties in het Limburgs i  straat- en plaatsnamen in het Limburgs  j  dialect-taalrubriek op radio en TV k  taalrubriek in tijdschriften     l  websites over dialect en attitude m leerstoel Limburgs   n  cursussen voor niet-Limburgstaligen   Dialectbevordering
Declaration contained in a Note Verbale from the Permanent Representation of the Netherlands, dated 18 March 1997, registered at the Secretariat General on 19 March 1997 - Or. Engl.  The Kingdom of the Netherlands declares, in accordance with Article 2, paragraph 1, of the European Charter for Regional or Minority Languages of 5 November 1992, that the principles enumerated in Part II of the Charter will be applied to  the Limburger language  used in the Netherlands.  Period covered: 1/3/1998 -     The preceding statement concerns Article(s) : 2 Raad van Europa Verdrag nr. 148 4. Dialectstatus
?

More Related Content

Similar to 20080423 Liergank 2

Presentatie Landen
Presentatie LandenPresentatie Landen
Presentatie Landenannemie
 
Geert Driessen (2008) Houdoe? Afscheid van streektalen en dialecten?
Geert Driessen (2008) Houdoe? Afscheid van streektalen en dialecten? Geert Driessen (2008) Houdoe? Afscheid van streektalen en dialecten?
Geert Driessen (2008) Houdoe? Afscheid van streektalen en dialecten? Driessen Research
 
Oost-Brabants (East Brabantian Dutch dialect)
Oost-Brabants (East Brabantian Dutch dialect)Oost-Brabants (East Brabantian Dutch dialect)
Oost-Brabants (East Brabantian Dutch dialect)Marcos Luk'aña
 
Verhaal van een taal oplossing
Verhaal van een taal   oplossingVerhaal van een taal   oplossing
Verhaal van een taal oplossingwereldbol
 
De taal van Ommen en contreien - Gerrit Jan Martens
De taal van Ommen en contreien - Gerrit Jan MartensDe taal van Ommen en contreien - Gerrit Jan Martens
De taal van Ommen en contreien - Gerrit Jan MartensDaniëla Postma
 
Geert Driessen (2006) ITSInfo Forse afname dialect.pdf
Geert Driessen (2006) ITSInfo Forse afname dialect.pdfGeert Driessen (2006) ITSInfo Forse afname dialect.pdf
Geert Driessen (2006) ITSInfo Forse afname dialect.pdfDriessen Research
 
Germaanse oorsprong
Germaanse oorsprong Germaanse oorsprong
Germaanse oorsprong PieterUys7
 
Dialectwoorden op kaart
Dialectwoorden op kaartDialectwoorden op kaart
Dialectwoorden op kaartFARO
 

Similar to 20080423 Liergank 2 (10)

Presentatie Landen
Presentatie LandenPresentatie Landen
Presentatie Landen
 
Geert Driessen (2008) Houdoe? Afscheid van streektalen en dialecten?
Geert Driessen (2008) Houdoe? Afscheid van streektalen en dialecten? Geert Driessen (2008) Houdoe? Afscheid van streektalen en dialecten?
Geert Driessen (2008) Houdoe? Afscheid van streektalen en dialecten?
 
Update taalgeschiedenis
Update taalgeschiedenisUpdate taalgeschiedenis
Update taalgeschiedenis
 
Oost-Brabants (East Brabantian Dutch dialect)
Oost-Brabants (East Brabantian Dutch dialect)Oost-Brabants (East Brabantian Dutch dialect)
Oost-Brabants (East Brabantian Dutch dialect)
 
Verhaal van een taal oplossing
Verhaal van een taal   oplossingVerhaal van een taal   oplossing
Verhaal van een taal oplossing
 
Pres taalcult24mei
Pres taalcult24meiPres taalcult24mei
Pres taalcult24mei
 
De taal van Ommen en contreien - Gerrit Jan Martens
De taal van Ommen en contreien - Gerrit Jan MartensDe taal van Ommen en contreien - Gerrit Jan Martens
De taal van Ommen en contreien - Gerrit Jan Martens
 
Geert Driessen (2006) ITSInfo Forse afname dialect.pdf
Geert Driessen (2006) ITSInfo Forse afname dialect.pdfGeert Driessen (2006) ITSInfo Forse afname dialect.pdf
Geert Driessen (2006) ITSInfo Forse afname dialect.pdf
 
Germaanse oorsprong
Germaanse oorsprong Germaanse oorsprong
Germaanse oorsprong
 
Dialectwoorden op kaart
Dialectwoorden op kaartDialectwoorden op kaart
Dialectwoorden op kaart
 

More from annemie

Presentatie Frans Van Der Avert
Presentatie Frans Van Der AvertPresentatie Frans Van Der Avert
Presentatie Frans Van Der Avertannemie
 
Presentatie Dea Birkett
Presentatie Dea BirkettPresentatie Dea Birkett
Presentatie Dea Birkettannemie
 
De la nécessité d’une formation 'professionnalisante'
De la nécessité d’une formation 'professionnalisante'De la nécessité d’une formation 'professionnalisante'
De la nécessité d’une formation 'professionnalisante'annemie
 
Une formation à caractère professionel...
Une formation à caractère professionel...Une formation à caractère professionel...
Une formation à caractère professionel...annemie
 
De la nécessité d'une formation 'professionnalisante'
De la nécessité d'une formation 'professionnalisante'De la nécessité d'une formation 'professionnalisante'
De la nécessité d'une formation 'professionnalisante'annemie
 
Museum studies in Amsterdam and Liège
Museum studies in Amsterdam and LiègeMuseum studies in Amsterdam and Liège
Museum studies in Amsterdam and Liègeannemie
 
Which competencies do we need?
Which competencies do we need?Which competencies do we need?
Which competencies do we need?annemie
 
Museum Studies in Amsterdam and Liège
Museum Studies in Amsterdam and LiègeMuseum Studies in Amsterdam and Liège
Museum Studies in Amsterdam and Liègeannemie
 
The Flemish higher education system
The Flemish higher education systemThe Flemish higher education system
The Flemish higher education systemannemie
 
Oktoberrede gouverneur Paul Breyne
Oktoberrede gouverneur Paul BreyneOktoberrede gouverneur Paul Breyne
Oktoberrede gouverneur Paul Breyneannemie
 
Ouderen en ICT
Ouderen en ICTOuderen en ICT
Ouderen en ICTannemie
 
Verhalentafel en Expo '58
Verhalentafel en Expo '58Verhalentafel en Expo '58
Verhalentafel en Expo '58annemie
 
Senioren, geheugen en reminiscentie
Senioren, geheugen en reminiscentieSenioren, geheugen en reminiscentie
Senioren, geheugen en reminiscentieannemie
 
Een studie naar de effecten van de Verhalentafel op bewoners van zeven verzor...
Een studie naar de effecten van de Verhalentafel op bewoners van zeven verzor...Een studie naar de effecten van de Verhalentafel op bewoners van zeven verzor...
Een studie naar de effecten van de Verhalentafel op bewoners van zeven verzor...annemie
 
Nog lang. Leven. Gelukkig. Cultureel erfgoed en intergenerationeel werken
Nog lang. Leven. Gelukkig. Cultureel erfgoed en intergenerationeel werkenNog lang. Leven. Gelukkig. Cultureel erfgoed en intergenerationeel werken
Nog lang. Leven. Gelukkig. Cultureel erfgoed en intergenerationeel werkenannemie
 
Lessen voor de toekomst
Lessen voor de toekomstLessen voor de toekomst
Lessen voor de toekomstannemie
 
Algemeen overzicht van Prisma
Algemeen overzicht van PrismaAlgemeen overzicht van Prisma
Algemeen overzicht van Prismaannemie
 
Het ontwikkelen van toekomstscenario's
Het ontwikkelen van toekomstscenario'sHet ontwikkelen van toekomstscenario's
Het ontwikkelen van toekomstscenario'sannemie
 
Cultureel-erfgoedparticipatie: de plannen voor Prisma
Cultureel-erfgoedparticipatie: de plannen voor PrismaCultureel-erfgoedparticipatie: de plannen voor Prisma
Cultureel-erfgoedparticipatie: de plannen voor Prismaannemie
 
Naar een 'cijferboek cultureel erfgoed'
Naar een 'cijferboek cultureel erfgoed'Naar een 'cijferboek cultureel erfgoed'
Naar een 'cijferboek cultureel erfgoed'annemie
 

More from annemie (20)

Presentatie Frans Van Der Avert
Presentatie Frans Van Der AvertPresentatie Frans Van Der Avert
Presentatie Frans Van Der Avert
 
Presentatie Dea Birkett
Presentatie Dea BirkettPresentatie Dea Birkett
Presentatie Dea Birkett
 
De la nécessité d’une formation 'professionnalisante'
De la nécessité d’une formation 'professionnalisante'De la nécessité d’une formation 'professionnalisante'
De la nécessité d’une formation 'professionnalisante'
 
Une formation à caractère professionel...
Une formation à caractère professionel...Une formation à caractère professionel...
Une formation à caractère professionel...
 
De la nécessité d'une formation 'professionnalisante'
De la nécessité d'une formation 'professionnalisante'De la nécessité d'une formation 'professionnalisante'
De la nécessité d'une formation 'professionnalisante'
 
Museum studies in Amsterdam and Liège
Museum studies in Amsterdam and LiègeMuseum studies in Amsterdam and Liège
Museum studies in Amsterdam and Liège
 
Which competencies do we need?
Which competencies do we need?Which competencies do we need?
Which competencies do we need?
 
Museum Studies in Amsterdam and Liège
Museum Studies in Amsterdam and LiègeMuseum Studies in Amsterdam and Liège
Museum Studies in Amsterdam and Liège
 
The Flemish higher education system
The Flemish higher education systemThe Flemish higher education system
The Flemish higher education system
 
Oktoberrede gouverneur Paul Breyne
Oktoberrede gouverneur Paul BreyneOktoberrede gouverneur Paul Breyne
Oktoberrede gouverneur Paul Breyne
 
Ouderen en ICT
Ouderen en ICTOuderen en ICT
Ouderen en ICT
 
Verhalentafel en Expo '58
Verhalentafel en Expo '58Verhalentafel en Expo '58
Verhalentafel en Expo '58
 
Senioren, geheugen en reminiscentie
Senioren, geheugen en reminiscentieSenioren, geheugen en reminiscentie
Senioren, geheugen en reminiscentie
 
Een studie naar de effecten van de Verhalentafel op bewoners van zeven verzor...
Een studie naar de effecten van de Verhalentafel op bewoners van zeven verzor...Een studie naar de effecten van de Verhalentafel op bewoners van zeven verzor...
Een studie naar de effecten van de Verhalentafel op bewoners van zeven verzor...
 
Nog lang. Leven. Gelukkig. Cultureel erfgoed en intergenerationeel werken
Nog lang. Leven. Gelukkig. Cultureel erfgoed en intergenerationeel werkenNog lang. Leven. Gelukkig. Cultureel erfgoed en intergenerationeel werken
Nog lang. Leven. Gelukkig. Cultureel erfgoed en intergenerationeel werken
 
Lessen voor de toekomst
Lessen voor de toekomstLessen voor de toekomst
Lessen voor de toekomst
 
Algemeen overzicht van Prisma
Algemeen overzicht van PrismaAlgemeen overzicht van Prisma
Algemeen overzicht van Prisma
 
Het ontwikkelen van toekomstscenario's
Het ontwikkelen van toekomstscenario'sHet ontwikkelen van toekomstscenario's
Het ontwikkelen van toekomstscenario's
 
Cultureel-erfgoedparticipatie: de plannen voor Prisma
Cultureel-erfgoedparticipatie: de plannen voor PrismaCultureel-erfgoedparticipatie: de plannen voor Prisma
Cultureel-erfgoedparticipatie: de plannen voor Prisma
 
Naar een 'cijferboek cultureel erfgoed'
Naar een 'cijferboek cultureel erfgoed'Naar een 'cijferboek cultureel erfgoed'
Naar een 'cijferboek cultureel erfgoed'
 

20080423 Liergank 2

  • 1. Dialectgebruik en –verlies in Belgisch Limburg
  • 2.  
  • 3. ?
  • 4. In iedere nieuwe generatie zijn er steeds Minder dialectsprekers, die in steeds minder Situaties hun dialect spreken. 1. Dialectverlies in B - Limburg A. functieverlies B. structuurverlies Dialecten verliezen in toenemende mate kenmerken uit hun systematiek door ze te vervangen door bovenlokale of boven- regionale taalelementen.
  • 5. de Limburg-enquête A. functieverlies 1041 ex. 189 ex. 1660 ex. totaal: 2890 ex.
  • 6. Aantal dialectsprekers in Bilzen (steekproef) Einde 2001 : een representatieve steekproef op leeftijd en geslacht bij de inwoners van Bilzen-centrum anoniem via bevolkingsregister 1 op 20 Bilzenaren tussen 16 en 85 jaar met de Belgische nationaliteit
  • 7. Aantal dialectsprekers in Bilzen (steekproef) M V tot. 16-24j. (°1977-85) 21 19 40 25-34j. (°1967-76) 21 24 45 35-44j. (°1957-66) 25 27 52 45-54j. (°1947-56) 24 25 49 55-64j. (°1937-46) 17 17 34 65-85j. (°1916-36) 21 32 53 __ __ __ 129 144 273
  • 8. Aantal dialectsprekers in Bilzen (steekproef) gemiddeld 42% dialectsprekers
  • 9.
  • 10. Frequentie van dialectgebruik volgens sexe & leeftijd
  • 12. lexicaal onderzoek in Kanne Selectie van 31 begrippen : Keuken : kopje (taske), borden (teleure), schort (sjottel), vork (forchette), aardappelen (jappele), uien (unne), vergiet (zeibaor), ham (sjink), pitten (keene), Klokhuis (kits) Kleding : laarzen (botte), veter (rejstattel), bretellen (hulpe), zakdoek (maalplak), das (krevat) Kindertijd : knikkers (huive), tol (koekerel), schommel (sjokkel) Dieren : vlinder (piepel), kikker (kwakvors), regenworm (pirling), kippen (hinne), mieren (beddezeikers) Algemeen : schaduw (kielesjaoj), prikkeldraad (pinnekesdraod), wasknijper (pinneke), hiel (hak), lucifer (zwengel), kus (puun), kruiwagen (krouwkar), rijden (vaoren)
  • 13. Kanne : resultaten per item
  • 14. Kanne : resultaten per leeftijd
  • 15. 2. Dialectbeleving, een renaissance ? Limburg is koploper dialectmuziek Door Wiel Beijer MUZIEK . Van alle Nederlandse streektaalmuziek komt bijna de helft, 42,9 procent om precies te zijn, uit Limburg. Dat blijkt uit onderzoek van Joop van den Bremen uit Vlissingen. Sinds 1996 registreert de Zeeuw op zijn website http :// www.streektaalzang.myweb.nl streektaalartiesten en - groepen die actief zijn óf waren vanaf het midden van de twintigste eeuw. Afgelopen week was de Kerkraadse formatie Toepjoep (bekend van het liedje Foesbalsjong) zijn vijftienhonderdste registratie. Van al die groepen of artiesten komen er liefst 643 uit Limburg. De top van de ranglijst van Van den Bremen wordt bezet door de zuidelijke en de noordelijke provincies. Tweede op de ranglijst is Friesland met 233 noteringen (15,5 procent), op de voet gevolgd door Noord-Brabant met 208 noteringen (13,9 procent). Een goede vierde is Groningen met 124 bands of artiesten. Drenthe haalt 76 noteringen, Overijssel 64, Gelderland 62 en Zeeland 56. In de Randstad-provincies is het maken van muziek in het eigen dialect niet zo populair. Onder aan de ranglijst staan Utrecht en Flevoland met elk twee noteringen. Ook Zuid- en Noord-Holland doen het met respectievelijk 11 en 19 noteringen minder goed. Dagblad De Limburger , 1 juli 2002
  • 16.
  • 17. % cafénamen in het dialect verschillen NL  B Limburg
  • 18.
  • 19. Sevatius > Vaes(s)en Vaes Vaessen
  • 20. Vaes 1.643 / 3.376 Vaesen 640 / 791 Ook in B-Limburg zeer populair
  • 22. behoud van a/o + l + d/t : enkel in het Nederlands > ou Duits Engels Nederlands Salz salt zout Kalt cold koud alt old oud Halten to hold houden Gold gold goud Ook in de Limb. dialecten > ou/au (behoud a/o), maar relicten in PLN : Alt -Hoeselt, Ald en Biesen, Ald eneik, W alt wilder, Boch olt >< Boechout (O-Vl.) én in enkele FN !!
  • 23. Salden < des alden = Sauwen (Maaslands)
  • 24. Sauwen Sauwens Arnold Sauwen (° Stokkem 1857) Johan Sauwens (° Bilzen 1951)
  • 25. 4. Dialectbeleving en regionale identiteit Geogr. verbondenheid van in NL-Limburg wonende dialectsprekers (n=1207)
  • 26. Belevingsspecten van het Limburggevoel bb = mentaliteit (45%) be = geschiedenis (4%) bd = dialecten (24%) bg = keuken (4%) ba = feestcultuur (10%) bc = geloof (1%) bf = landschap (10%)
  • 27. a kinderen in het Limburgs opvoeden b Limburgs structureel in het onderwijs c zoveel mogelijk gebruiken d AGL instellen e schrijven:publiceren bevorderen f meer Limburgs op radio en TV g meer liedteksten in het Limburgs h meer theaterproducties in het Limburgs i straat- en plaatsnamen in het Limburgs j dialect-taalrubriek op radio en TV k taalrubriek in tijdschriften l websites over dialect en attitude m leerstoel Limburgs n cursussen voor niet-Limburgstaligen Dialectbevordering
  • 28. Declaration contained in a Note Verbale from the Permanent Representation of the Netherlands, dated 18 March 1997, registered at the Secretariat General on 19 March 1997 - Or. Engl. The Kingdom of the Netherlands declares, in accordance with Article 2, paragraph 1, of the European Charter for Regional or Minority Languages of 5 November 1992, that the principles enumerated in Part II of the Charter will be applied to the Limburger language used in the Netherlands. Period covered: 1/3/1998 -   The preceding statement concerns Article(s) : 2 Raad van Europa Verdrag nr. 148 4. Dialectstatus
  • 29. ?