1. 1
Рухани тәрбиенің өзегі.
Айдана Төлепберген
Рудныйқаласы
"№19 орта мектебі" КММ
"Өзін-өзі тану" пәнінің мұғалімі
Қазіргі таңда рухани – адамгершілік білім құлдилап бара жатқан
заманда, дәл осы пәнді енгізіп, құндылықтар мен қасиеттердің мәнін
түсінуге ықпал еткен «Өзін-өзі тану» пәнінін негізін қалаушы Сара
Алпысқызына алғысымыз шексіз.
Өзін-өзі тану пәні жүрекпен берілетін сабақ, әр баланың жанын түсініп,
келешекке аяқ басуға зор көмегіміз тиіп жатса ұстазғабұдан артық бақыт бар
ма? Мұғалім үшін басты қадам курстан алған білім жүгін балаларға тарату.
Олардың шабытын оята отырып, ішкі «Менін» түсінуге бағыт беру. Біліммен
және рухани құндылықтармен қаруланған баланың жетер белесі тым биік
екендігіне көз жеткізу. Өмірде кездесетін әр түрлі жағдайларда басқаларға
зиян келтірмей, ой мен істің бірлігін сақтай отырып, байыпты шешім
қабылдай алу да жақсылықтың нышаны.
Осы орайда «Өзін-өзі тану» сабағында рухани-адамгершілік білім
беруде жарасымды қарым-қатынас жасау, қасындағыларға көмек беру,
туыстары мен жақындарына қамқорлық көрсету, өзімен және қоршаған
ортамен үндестікте өмір сүру қасиеттерін тақырыбыма арқау етемін. Иә,
«Адам өз өмірінің қожасы, сондықтан өз бағытын өзі жасауы керек.
Осылайша өмір сүрген адамның ғана ар-ожданы таза болатыны кәміл" деп
Әл-Фараби айтпақшы, әр адам өзінің адамгершілігімен, парасының
биіктігімен көрікті. Шындығында да, өзін-өзі тану пәні оқушылардың өзін-
өзі танудың ұмтылуын қалыптастыруға, өзінің тұлғалық сапаларын
дамытудағы өз жігерінің ролі жөніндегі хабардар етіп отыруға бағыттайтын
пән екендігіне қазіргі таңда көзіміз жетіп келеді. Дәл осы сабақта
шәкірттерім еш бүкпесіз өз ойларын емін - еркін ортаға салып жатады.
2. 2
Сахналау кезеңін тіпті, өз өмірлерімен ұштастырып жатады. Ең маңыздысы
шәкірттерімнің Сара Алпысқызына ризашылығы шексіз. Кез - келген сабақта
ол кісіге алғысын білдіріп отырады. Өз тәжірибемде көз жеткізгенім осы
пәнді енгізген аз ғана уақытта баланың рухани өсімі байқалып келе жатыр.
Әрине, әр нәрсенің нәтижесін көру үшін көптеген айлар сан жылдар керек.
Әріптестерім де рухани тәрбие беруде қарқындап құлаш сермеп келе жатыр.
Ендеше, бұл пәннің келешегі зор демекпін!
Қазіргі қоғамдық санада болып жатқан өзгерістер мен жаңартулар жас
жеткіншектерді жалпыадамзаттық құндылықтар мен өмірдің қарапайым
ақиқаты тұтастығында тәрбиелеуді нысана тұтады. Өскелең ұрпақты рухани-
адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу мәселесі әрқашан өзекті болып
табылады. «Бөбек» қорының президенті Сара Алпысқызы Назарбаеваның
бастамасымен білім беру үрдісіне енгізілген рухани-адамгершілік тәрбиеге
екпін беретін «Өзін-өзі тану» бағдарламасы осы рухани-адамгершілік
тәрбиеден бастау алып, жан-жақты жетілген тұлға, ең алдымен ұлттық
тәрбиенің нәрінен сусындап, бала жастан бойында ұлтты тәрбиені
қалыптастырған жанды тәрбиелеуді мақсат еткен.
Адамға мейірімді шуақ төге білгенде өміріндегі, ойындағы, ниетті
түзетуге болатындығына сенген Сара Алпысқызы баланың жас кезінен-ақ
барлық уақытта сау әрі бақытты болып өсуінің, өмір даналығы мен адамзатқа
қызымет ету бақытына ие болып жетілуін қалайды, еліміздің болашағы
ертеңгі азаматтарына үлкен үміт артады.Тақырып аясыңда берілетін сан
түрлі сапа, адами ізгі қасиет, үлгі өнеге, айналаға деген ыстық ықылас пен
өмірге деген інкәр сезім т.б өмірлік қүндылықгарды баланың зердесіне
жеткізетін әрине, ұстаз. Осы орайда әрбір баланың жеке даралық
қабілеттерін құрметтеу, шыдамдылық, «ізгі ақыл» мен «жылы жүрек» «Өзін-
өзі тану» мұғалімі ретінде менің ең басты қасиетім деп түсінемін. Бұл
мәселенің мемлекеттік деңгейде көтеріліп отырғандылығын Қазақстан
Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың кезекті Жолдауында
айтқан «Біз тұрғызатын қоғам арды бағалайтын, белсеңді, жоғары моральді,
3. 3
әдепті және рухани байлығы мол адамдардан тұруы керек» - деген сөздері
айғақтайды. Оқушыларға рухани-адамгершілік тәрбие беру-қазіргі
мектептердің ең маңызды міндеттерінің бірі. Бұл занды да, өйткені біздің
қоғам өмірінде адамгершілік бастамаларының ролібарған сайын артып, аясы
кеңейіп келеді. «Өзіңді танығанда ғана әлем саған түсінікті болмақ» деген
психологиялықаксиомабар. Өзін-өзі тану сабақтары осы сөздермен астасып
жатқандай. Иә, рухани білімнің бәр көзі осы пән екендігін мақтан
тұтамын.Өйткені мен білім атты кемеде әріптестеріммен бірге шәкірттерімді
білім нәрімен сусындатуға үлес қосудамын.