http://xristx.blogspot.gr Γλώσσα Δ΄ 16. 3. ΄΄ Ταξιδιωτικές εντυπώσεις΄΄

1. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://xristx.blogspot.gr/
Γλώσσα Δ΄- Ενότητα 16η - Κεφάλαιο 3ο
:
΄΄ Ταξιδιωτικές εντυπώσεις ΄΄
Γραμματική - Φύλλα εργασιών
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.1

2. 29 Απξηιίνπ 1955. Σν πξσί πήγα ζην Δζληθό Μνπζείν θαη είδα ηα ππέξνρα
αγάικαηα ηηο Κόξεο. Ύζηεξα πήγα ζην ΢νύλην θαη επηζθέθζεθα ην λαό. Δθεί
θπζνύζε δπλαηόο αέξαο. Καζώο πξνρώξεζα είδα ηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ Πειάγνπο
θαη ηε Μαθξόλεζν. Μεηά θάγακε ςάξη ζε κηα ηαβέξλα ζηελ παξαιία.
6,7,8 Μαΐνπ. Με ην θαξάβη πήγακε κηα βόιηα ζηε ζάιαζζα θαη είδακε πνιιά λεζηά
όπσο ηε ΢ύξν, ηε Μύθνλν θαη ηε Γήιν. ΢ηε Μύθνλν κνπ άξεζαλ πνιύ ηα άζπξα
ζπίηηα, νη εθθιεζίεο, ηα δξνκάθηα θαη ηα καγαδηά
Πόηε πήγα ζην Δζληθό Μνπζείν θαη ζην ΢νύλην; ......................................................
Πώο ηα ηαμίδεςα ζηα λεζηά; .....................................................................................
Ση κνπ άξεζε ζηε Μύθνλν; ........................................................................................
.....................................................................................................................................
Γηάιεμε ηε ζσζηή ιέμε θαη ζπκπιήξσζε ηηο πξνηάζεηο
Η θπξία Σδέλε είλαη ε....................................................(θαιή, θαιύηεξε) δαζθάια από όιεο ζην
ζρνιείν. Έρεη .......................................................(μαλζόηεξα, μαλζά) καιιηά θαη
................................................... (νκνξθόηεξα, νκνξθόηαηα) κάηηα από ηελ θπξία Σνύια.
Σα επίζεηα πνπ δείρλνπλ
1) Ύιε =από ηη θηηάρλεηαη θάηη π.ρ μύιηλνο,
ράξηηλνο
2) Καηαγσγή ή ζπγγέλεηα π.ρ ζεζζαινληθηόο,
αδεξθηθόο
3) Σόπν ή ρξόλν π.ρ κπξνζηηλόο, ρηεζηλόο
4) Κάηη πνπ δελ αιιάδεη π.ρ άδεηνο, δσληαλόο
Γελ έρνπλ ζπγθξηηηθό θαη ππεξζεηηθό βαζκό
eva-edu
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.2

3. Δληθόο αξηζκόο Πιεζπληηθόο αξηζκόο
αξζεληθό ζειπθό νπδέηεξν αξζεληθό ζειπθό νπδέηεξν
νλνκ ν πνιύο ε πνιιή ην πνιύ νη πνιινί νη πνιιέο ηα πνιιά
γεληθ - ηεο πνιιήο - ησλ πνιιώλ ησλ πνιιώλ ησλ πνιιώλ
αηη ηνλ πνιύ ηελ πνιιή ην πνιύ ηνπο πνιινύο ηηο πνιιέο ηα πνιιά
θιεη - - - - - -
Γξάςε θαη εζύ κηα θνξά ην επίζεην ν πνιύο-ε πνιιή-ην πνιύ
Δληθόο αξηζκόο Πιεζπληηθόο αξηζκόο
αξζεληθό ζειπθό νπδέηεξν αξζεληθό ζειπθό νπδέηεξν
νλνκ
γεληθ
αηη
θιεη
΢πκπιήξσζε ηηο πξνηάζεηο κε ην ζσζηό επίζεην
΢ε ιίγνπο κήλεο ζα έξζεη ην θαινθαίξη θαη ζα θάλεη........................δέζηε. Σν
θαινθαίξη κνπ αξέζεη..........................Κάζε θαινθαίξη ηξώσ ......................παγσηά,
θάλσ .....................κπάληακε .....................βνπηηέο όπσο ν.....................θνζκόο. Η
παξαιία γεκίδεη κε....................νκπξέιεο γηαηί έρεη....................ήιην. ................
άλζξσπνη θάλνπλ ειηνζεξαπεία αιιά γηα θακηά ώξα ην .....................
Μάζε πσο θιίλεηα ην επίζεην ν πνιύο-ε πνιιή-ην πνιύ
Σν επίζεην πνιιή ην βάδνπκε καδί κε ηα ζειπθά
νπζηαζηηθά. ΢ήκεξα θάλεη πνιιή δέζηε.
Σν πνιύ είλαη επίξξεκα θαη ην βάδνπκε καδί κε
ξήκαηα Η θξέπα κνπ αξέζεη πνιύ
eva-edu
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.3

4. 136
ΤΤααξξιιδδιιωωττιικκέέςς εεννττυυππώώσσεειιςς
Το επίθετο ο πο λύς , η πολλή,
το πολύ
Το επίθετο ο πολύς, η πολλή, το πολύ γράφεται:
α) με ένα λ και υ στην ονομαστική και αιτιατική του ενικού αριθμού του
αρσενικού και ουδέτερου γένους.
π.χ. πολύς κόσμος, πολύ κρύο
β) με δύο λ στο θηλυκό του ενικού αριθμού και στα τρία γένη του πληθυντικού
αριθμού.
π.χ. πολλή ζέστη, πολλές γυναίκες
Το αρσενικό και το ουδέτερο δεν έχουν γενική ενικού.
Κανένα γένος δε σχηματίζει την κλητική του ενικού, ενώ η κλητική του
πληθυντικού δε σχηματίζεται συχνά.
Ενικός αριθμός
ονομαστική ο πολύς η πολλή το πολύ
γενική (του πολύ, πολλού) της πολλής (του πολύ, πολλού)
αιτιατική τον πολύ την πολλή το πολύ
κλητική - - -
Πληθυντικός αριθμός
ονομαστική οι πολλοί οι πολλές τα πολλά
γενική των πολλών των πολλών των πολλών
αιτιατική τους πολλούς τις πολλές τα πολλά
κλητική (πολλοί) (πολλές) (πολλά)
mgavala
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.4

5. 137
Από το επίθετο πολύς παράγεται το επίρρημα πολύ, που χρησιμοποιείται
στον ενικό αριθμό, και το επίρρημα πολλά, που χρησιμοποιείται στον
πληθυντικό αριθμό.
π.χ. Έφτασα στην Αθήνα πολύ αργά.
Δεν ξέρω πολλά γι’ αυτό το θέμα.
Το επίρρημα πολύ μπαίνει μπροστά από επίθετο ή από άλλο επίρρημα για να
σχηματίσει τον υπερθετικό βαθμό των παραθετικών ή συνοδεύει ρήμα.
π.χ. Είσαι πολύ κομψή μ’ αυτό το φόρεμα.
Ήρθε πολύ αργά και δεν πρόλαβε.
Έφαγα πολύ.
Το επίθετο πολλή μπαίνει μπροστά από τα θηλυκά ουσιαστικά. Αν όμως
ακολουθεί θηλυκό επίθετο, τότε μπαίνει το επίρρημα πολύ.
π.χ. Ρίχνει πολλή βροχή.
Ρίχνει πολύ δυνατή βροχή.
Ασκήσεις
1. Να συμπληρώσεις τα κενά με το σωστό τύπο του επιθέτου ο πολύς, η
πολλή, το πολύ και το επίρρημα πολύ.
α) Η Μαργαρίτα είναι ……………………………… κομψή μ’ αυτό το φόρεμα.
β) ……………………………… σχέδια συζητήθηκαν, αλλά κανένα δε βρέθηκε αρκετά
αποτελεσματικό.
γ) Δεν αντέχει τις ……………………………… φασαρίες, γι’ αυτό προτιμά να μένει σε
ένα ……………………………… απομονωμένο μέρος.
δ) Δεν αισθάνεται ……………………………… καλά τελευταία και ο γιατρός της
συνέστησε να σταματήσει την ……………………………… δουλειά.
ε) Θυμάμαι πάντα με ……………………………… μεγάλη αγάπη τον παππού μου.
mgavala
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.5

6. 138
2. Να συμπληρώσεις τα κενά με το πολλή ή πολύ και να γράψεις στην
παρένθεση αν είναι επίθετο ή επίρρημα.
α) Έχει ……………………………… κίνηση στο δρόμο. (…………………………………)
β) Δεν είναι ……………………………… καλό κρασί. (…………………………………)
γ) Έχει ……………………………… αέρα. (…………………………………)
δ) Είναι ……………………………… συγκινητική μέρα. (…………………………………)
ε) Έφαγες ……………………………… φαγητό; (…………………………………)
στ) Δε μου αρέσει ……………………………… το θέατρο. (…………………………………)
Η μετοχή ως
επίθετο
Πολλές φορές ως επιθετικό προσδιορισμό δε χρησιμοποιούμε μόνο τα επίθετα
αλλά και τις μετοχές της παθητικής φωνής. Οι μετοχές αυτές προέρχονται από
ρήματα και έχουν τη λειτουργία επιθέτου, δηλαδή συνοδεύουν τα ουσιαστικά και
προσδιορίζουν μια ιδιότητα.
π.χ. Η εγχείρηση στην οποία υποβλήθηκε ήταν επιτυχημένη.
Ο πατέρας του είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους
επιχειρηματίες.
Η μετοχή επιτυχημένος λειτουργεί ως επίθετο μόνο στο δεύτερο παράδειγμα.
Στο πρώτο παράδειγμα λειτουργεί ως κατηγορούμενο.
Ασκήσεις
1. Να υπογραμμίσεις τις μετοχές που έχουν θέση επιθέτου στις παρακάτω
προτάσεις.
α) Υιοθέτησαν ένα πολύ χαριτωμένο κοριτσάκι.
β) Οι πολιτισμένοι άνθρωποι δε φέρονται έτσι.
γ) Η προσπάθειά του δεν είχε τελικά τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
δ) Η χελώνα καρέτα καρέτα είναι προστατευόμενο είδος.
ε) Το βαριά πληγωμένο ζώο ίσα ίσα που πάλευε.
mgavala
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.6

7. ∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆˆˆˆˆ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜˜˜˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒ Ô˘˜...
105
Υπάρχουν μερικά επίθετα, κυρίως δάνεια από άλλες γλώσσες, τα οποία είναι άκλιτα. Τα επίθετα
αυτά έχουν μόνο έναν τύπο για όλα τα γένη και όλες τις πτώσεις ενικού και πληθυντικού:
γκρι, καφέ, μπλε, λουξ, ριγέ, ροζ, μοβ, μπεζ
Η τάξη μου έχει πολλούς
μαθητές. Είμαστε πολλοί!
Έχω βρει κι ένα τέχνασμα για να
θυμάμαι με πόσα λ γράφω τους τύπους αυτού
του επιθέτου! Το γράφω με ένα λ όταν αμέσως μετά
ακολουθεί υ: πολύς – πολύ
Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις το γράφω με δύο λ :
πολλού – πολλές – πολλά – πολλών κτλ.
Ενικός αριθμός
Πληθυντικός αριθμός
Θ. Το επίθετο πολύς
7.2 Άκλιτα επίθετα
Ον. ο πολύς η πολλή το πολύ
Γεν. του πολύ / του πολλού της πολλής του πολύ / του πολλού
Αιτ. τον πολύ την πολλή το πολύ
Κλ. – – –
Ον. οι πολλοί οι πολλές τα πολλά
Γεν. των πολλών των πολλών των πολλών
Αιτ. τους πολλούς τις πολλές τα πολλά
Κλ. – – –
100138 ����������.indd 105 10/4/2013 1:24:13 µµΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.7

8. ™™™¯¯¯ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙˙˙˙ˆˆ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ˜˜
106
Γράφω σε:
• -αίος: ακμαίος, γενναίος κ.ά. Εξαίρεση: νέος
• -λέος: ρωμαλέος κ.ά. Εξαίρεση: κεφαλαίος
• -τέος: διαιρετέος κ.ά.
• -είος: αστείος, λείος κ.ά. Εξαίρεση: κρύος, γελοίος
• -ηρός: ανθηρός, ζωηρός κ.ά. Εξαίρεση: ισχυρός, αλμυρός,
γλαφυρός, οχυρός
• -ικός: ευγενικός, γνωστικός κ.ά. Εξαίρεση: θηλυκός, δανεικός
• -ιμος: χρήσιμος, νόμιμος κ.ά. Εξαίρεση: διάσημος, άσχημος,
έτοιμος, έρημος, πρόθυμος, περίφημος κ.ά.
• -ινός: αντικρινός, βραδινός κ.ά. Εξαίρεση: ελεεινός, σκοτεινός,
ταπεινός, υγιεινός, φωτεινός
• -ινος: μάλλινος, ξύλινος κ.ά.
• -ιος: άγιος, ουράνιος κ.ά.
Εξαίρεση: όσα παράγονται από κύρια ονόματα προσώπων: πυθα-
γόρειος, αχίλλειος, επικούρειος κ.ά.
Επίσης εξαιρούνται: γυναικείος, αντρίκειος, άδειος, βόρειος, επί-
γειος, όμοιος, τέλειος κ.ά.
• -ίσιος: βουνίσιος, παλικαρίσιος κ.ά. Εξαίρεση: γνήσιος, ημερήσιος,
Ιθακήσιος (εθνικά)
• -ωπός: αγριωπός, πρασινωπός κ.ά.
• -ωτός: θολωτός, φουντωτός κ.ά.
Τι θα θυμάμαι για... τα επίθετα
1. Τα επίθετα μας δίνουν πληροφορίες για την ποιότητα ή την
ιδιότητα των ουσιαστικών.
2. Τα επίθετα είναι πολύ χρήσιμα, γιατί μας βοηθούν να περι-
γράψουμε με λεπτομέρεια το ουσιαστικό και να καταλάβου-
με καλύτερα για ποιο ακριβώς πράγμα μιλάμε.
Π.χ. Όχι αυτή! Τη μεγάλη πετσέτα δώσε μου.
2. Τα επίθετα παίρνουν κάθε φορά το γένος, τον αριθμό και την
πτώση των ουσιαστικών που συνοδεύουν, γιατί πρέπει πάντα
να συμφωνούν μαζί τους:
ένας ευγενικός κύριος
τον ευγενικό κύριο
δυο ευγενικοί κύριοι
η ευγενική κυρία
4. Ο τόνος των επιθέτων σχεδόν πάντα παραμένει στην ίδια
συλλαβή σε όλες τις πτώσεις, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στα
ουσιαστικά (εξαιρούνται τα επίθετα που κλίνονται σύμφωνα
με τύπους της αρχαίας ελληνικής, βλ. ενότητες 7.1 Ζ και
7.1 Η).
Τι να θυμάμαι όταν γράφω
100138 ����������.indd 106 10/4/2013 1:24:14 µµΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.8

9. ∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆˆˆˆˆ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜˜˜˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒ Ô˘˜...
107
7.3 Παραθετικά επιθέτων
Α. Βαθμοί σύγκρισης των επιθέτων
Και τι
συμβαίνει όταν θέλω
να συγκρίνω ουσιαστικά
μεταξύ τους;
– Η Αγγελίνα είναι ωραία.
– Εγώ όμως είμαι ωραιότερη.
– Μπα! Η πιο ωραία από όλες είμαι εγώ.
– Μη μαλώνετε! Όλες είστε πολύ ωραία κορίτσια.
Θετικός Συγκριτικός Σχετικός Υπερθετικός Απόλυτος Υπερθετικός
Συχνά, χρησιμοποιούμε τα επίθετα για να συγκρίνουμε ουσιαστικά.
Στα επίθετα έχουμε τρεις βαθμούς:
θετικός ’ συγκριτικός ’ υπερθετικός
σχετικός υπερθετικός απόλυτος υπερθετικός
Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός λέγονται παραθετικά των επιθέτων.
Επίθετα θετικού βαθμού λέγονται τα επίθετα που φανερώνουν
ότι ένα ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα.
ωραία ωραιότερη η ωραιότερη ωραιότατη
πιο ωραία η πιο ωραία πολύ ωραία
100138 ����������.indd 107 10/4/2013 1:24:14 µµΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.9

10. ™™™¯¯¯ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙˙˙˙ˆˆ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ˜˜
108
Β. Συγκριτικός βαθμός
Επίθετα συγκριτικού βαθμού λέγονται τα επίθετα που φανερώνουν ότι ένα ουσιαστικό
έχει ένα γνώρισμα σε μεγαλύτερο βαθμό από ένα άλλο.
Ο συγκριτικός βαθμός σχηματίζεται με δύο τρόπους:
θετικός βαθμός ουδετέρου + -τερος (ομορφότερος, μακρύτερος, ευγενέστερος)
πιο + θετικός βαθμός (πιο όμορφος, πιο μακρύς, πιο ευγενής)
γρήγορος ψηλή ακριβό
O λαγός είναι γρηγορότε-
ρος από τον σκαντζόχοιρο.
Ο λαγός είναι πιο γρήγο-
ρος από τον σκαντζόχοιρο.
Η Ελένη είναι ψηλότερη
από τη Σοφία.
Η Ελένη είναι πιο ψηλή
από τη Σοφία.
Το σπορ αυτοκίνητο είναι ακρι-
βότερο από το τζιπ.
Το σπορ αυτοκίνητο είναι πιο
ακριβό από το τζιπ.
Γ. Υπερθετικός βαθμός
Σχετικός υπερθετικός βαθμός
γρήγορος ψηλή ακριβό
Ο λαγός είναι ο γρηγορό-
τερος από όλους.
Ο λαγός είναι ο πιο γρή-
γορος από όλους.
Η Ελένη είναι η ψηλότε-
ρη από όλα τα κορίτσια.
Η Ελένη είναι η πιο ψηλή
από όλα τα κορίτσια.
Το σπορ αυτοκίνητο είναι το
ακριβότερο από όλα τα αυτοκί-
νητα.
Το σπορ αυτοκίνητο είναι το πιο
ακριβό από όλα τα αυτοκίνητα.
100138 ����������.indd 108 10/4/2013 1:24:15 µµΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.10

11. ∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆˆˆˆˆ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜˜˜˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒ Ô˘˜...
109
Ο σχετικός υπερθετικός βαθμός ενός επιθέτου δηλώνει ότι το ουσιαστικό που συνοδεύει
έχει ένα γνώρισμα σε μεγαλύτερο βαθμό από όλα τα άλλα όμοιά του.
Ο σχετικός υπερθετικός σχηματίζεται ως εξής:
άρθρο + συγκριτικός βαθμός (ο ομορφότερος, ο μακρύτερος, ο ευγενέστερος)
(ο πιο όμορφος, ο πιο μακρύς, ο πιο ευγενής)
Ο απόλυτος υπερθετικός βαθμός δηλώνει ότι το ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα σε πολύ
μεγάλο βαθμό, χωρίς να γίνεται σύγκριση με άλλα.
Ο απόλυτος υπερθετικός σχηματίζεται με δύο τρόπους:
θετικός βαθμός ουδετέρου + -τατος (ομορφότατος, μακρύτατος, ευγενέστατος)
πολύ + θετικός βαθμός (πολύ όμορφος, πολύ μακρύς, πολύ ευγενής)
Ο ταχυδακτυλουργός
είναι ταχύτατος στις
κινήσεις του.
Πήρα μια κομψότατη
γραβάτα.
Αγόρασε ένα ωραι-
ότατο γατάκι.
Κοίτα, τώρα, πώς σχηματίζουμε τον σχετικό υπερθετικό:
Να όμως και μια
άλλη περίπτωση.
Γνώμη... χωρίς
σύγκριση!
Συγκριτικός Σχετικός υπερθετικός
ομορφότερος ’ ο ομορφότερος
πιο όμορφος ’ ο πιο όμορφος
μακρύτερος ’ ο μακρύτερος
πιο μακρύς ’ ο πιο μακρύς
ευγενέστερος ’ ο ευγενέστερος
πιο ευγενής ’ ο πιο ευγενής
Απόλυτος υπερθετικός βαθμός
100138 ����������.indd 109 10/4/2013 1:24:16 µµΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.11

12. ™™™¯¯¯ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙˙˙˙ˆˆ ÏϤ¤ÍÍÍÂÂÈȘ˜˜
110
Γ. Εξαιρέσεις στα παραθετικά
Κάθε κανόνας, όμως, έχει και τις εξαιρέσεις του!
Πρόσεξε τι γίνεται με ορισμένα επίθετα.
Μερικά παραθετικά δεν έχουν θετικό βαθμό!
κατώτερος κατώτατος
ανώτερος ανώτατος
Μερικά άλλα δεν έχουν ούτε θετικό ούτε υπερθετικό:
προτιμότερος, προγενέστερος, μεταγενέστερος
Ορισμένα επίθετα δε σχηματίζουν καθόλου παραθετικά!
Ανώμαλα παραθετικά
χάρτινο καπέλο
κι άλλο χάρτινο καπέλο
τρία χάρτινα καπέλα
εξωγήινο πλάσμα
κι άλλο εξωγήινο πλάσμα
πολλά εξωγήινα πλάσματα
σημερινή εφημερίδα
κι άλλη σημερινή εφημερίδα
τρεις σημερινές εφημερίδες
καλός καλύτερος άριστος
κακός χειρότερος –
πολύς περισσότερος (πιότερος) –
λίγος λιγότερος ελάχιστος
μεγάλος μεγαλύτερος μέγιστος
μικρός μικρότερος ελάχιστος
100138 ����������.indd 110 10/4/2013 1:24:16 µµΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.12

13. ∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞ 7777777:::::: ¢¢¢¢¢¢››››¢›ÓÓÓˆˆˆˆˆ ÂÂÚÚÚÚÈÈÈÈÈÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÚÚÚÚ˜˜˜˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·ÓıÚÒ Ô˘˜...
111
Μερικά παραθετικά επιθέτων είναι ελλειπτικά, δηλαδή δεν έχουν θετικό βαθμό ή δεν
έχουν και έναν ακόμη από τους δύο άλλους βαθμούς.
Υπάρχουν και μερικά επίθετα (που φανερώνουν ύλη, καταγωγή, τόπο/χρόνο ή
κατάσταση που δεν αλλάζει) τα οποία δε σχηματίζουν παραθετικά καθόλου.
Τέλος, υπάρχει και μια ομάδα επιθέτων που σχηματίζουν τα μονολεκτικά παραθετικά
τους από διαφορετικό θέμα ή με τρόπο διαφορετικό από τα άλλα. Τα παραθετικά αυτά
λέγονται ανώμαλα.
Γράφω με:
• -ο: -ότερος, -ότατος (ωραίος, ωραιότερος, ωραιότατος)
• -ω: -ώτερος, -ώτατος: όσα παραθετικά προέρχονται από τοπικά
επιρρήματα σε -ω (ανώτερος, ανώτατος)
• -υ: -ύτερος, -ύτατος (ταχύτερος, ταχύτατος)
Τι να θυμάμαι όταν γράφω
Τι θα θυμάμαι για...
τα παραθετικά των επιθέτων
Τα επίθετα έχουν βαθμούς:
1. θετικός βαθμός
ωραίος, -α, -ο
2. συγκριτικός βαθμός
πιο + θετικός: πιο ωραίος, -α, -ο
ουδέτερο θετικού βαθμού + -τερος, -η, -ο:
ωραιότερος, -η, -ο
3. υπερθετικός βαθμός
α) σχετικός υπερθετικός
άρθρο + συγκριτικός:
ο ωραιότερος, η ωραιότερη, το ωραιότερο
ο πιο ωραίος, η πιο ωραία, το πιο ωραίο
β) απόλυτος υπερθετικός
ουδέτερο θετικού βαθμού + -τατος: ωραιότατος, -η, -ο
πολύ + θετικός βαθμός: πολύ ωραίος, -α, -ο
100138 ����������.indd 111 10/4/2013 1:24:17 µµΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.13

14. 92
Ταξιδιωτικές εντυπώσεις
Το επίθετο πολύς
Ενικός αριθμός
Ον. ο πολύς η πολλή το πολύ
Γεν. του πολύ / του πολλού της πολλής του πολύ / του πολλού
Αιτ. τον πολύ την πολλή το πολύ
Κλ. --- --- ---
Πληθυντικός αριθμός
Ον. οι πολλοί οι πολλές τα πολλά
Γεν. των πολλών των πολλών των πολλών
Αιτ. τους πολλούς τις πολλές τα πολλά
Κλ. --- --- ---
Υπάρχει ένας τρόπος να θυμάσαι με πόσα λ γράφονται οι τύποι αυτού του επι-
θέτου!
• Γράφεται με ένα λ όταν αμέσως μετά ακολουθεί υ (π.χ. πολύς, πολύ)
• Γράφεται με δύο λ σε όλες τις άλλες περιπτώσεις (π.χ. πολλοί, πολλών,
πολλές, πολλή κ.α.)
Πολλή - πολύ
Το επίθετο πολλή συνοδεύει θηλυκά ουσιαστικά.
Το επίρρημα πολύ απαντάει στην ερώτηση «πόσο;» και συνοδεύει το ρήμα.
Στο χαρίζω με πολλή αγάπη. Στο χαρίζω με πολύ μεγάλη αγάπη.
επίθετο ουσιαστικό ποσοτικό επίθετο ουσιαστικό
επίρρημα
΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.14

15. 93
1. Συμπλήρωσε τις προτάσεις με το επίρρημα πολύ ή το επίθετο ο πολύς, η
πολλή, το πολύ στο σωστό τύπο.
α) Φέτος θα έρθει ………………… κόσμος στη γιορτή μας.
β) Κάνετε ………………… θόρυβο. Σας παρακαλώ να κάνετε ………………… ησυχία και να
συγκεντρωθείτε στην άσκηση. Έχουμε ………………… ακόμη να κάνουμε.
γ) ………………… άνθρωποι νιώθουν ………………… μεγάλη υποχρέωση να βοηθούν τα
αδέσποτα και απροστάτευτα ζώα και τους δίνουν ………………… αγάπη.
δ) Λείπεις ………………… καιρό. Σίγουρα θα γνώρισες ………………… ανθρώπους και θα
είδες ………………… ωραία τοπία στο ταξίδι σου.
ε) Πέρασαν ………………… χρόνια από την τελευταία φορά που έπαιξα τόση …………………
ώρα ποδόσφαιρο. Κουράστηκα πάρα ………………… !
στ) Η αδελφή μου είναι ακόμη ………………… μικρή για να πάει μόνη της διακοπές.
2. Να συμπληρώσεις τις προτάσεις με πολλή ή πολύ και να γράψεις δίπλα αν
είναι επίθετο ή επίρρημα.
π.χ. Θα χαρώ πολύ να σας δω απόψε επίρρημα
α) Έχει ………………… αέρα σήμερα. …………………
β) Έριξε ………………… χαλάζι φέτος. …………………
γ) Μας έλειψες ………………… . …………………
δ) Έχει ………………… ζέστη εδώ μέσα. …………………
ε) Μας πρόσφερε ………………… αγάπη. …………………
στ) Σου το δίνω με ………………… μεγάλη αγάπη. …………………
ζ) Η αυριανή μέρα θα είναι ………………… θερμή. …………………
η) Μου αρέσει ………………… η άνοιξη. …………………
΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.15

16. 16/4/2010 ΤΕΣΤ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΟΝΟΜΑ:
ΑΣΚΗΣΗ: ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕ ΤΑ ΚΕΝΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΤΥΠΟ
ΤΟΥ ΕΠΙΘΕΤΟΥ ΠΟΛΥΣ Η΄ ΤΟΥ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΥ.
• Έριξε ................ βροχή χτες.
• Είμαι σε ........... καλή ψυχολογική κατάσταση αυτό τον καιρό.
• Σήμερα έχω ................ όρεξη για παγωτό φράουλα.
• ................. κόσμος αναρωτιέται τι θα γίνει με την οικονομία της χώρας μας.
• ....................... ήταν οι απόψεις, μία όμως επικράτησε στο τέλος.
• ................ και καλά είναι τα προϊόντα που παράγει η χώρα μας.
• τι να τους κάνω τόσους ................. καφέδες; Δε θα κοιμηθώ και ..................
εύκολα μετά!
• Η ταινία που είδαμε ήταν .................... συγκινητική.
• ................... ζέστη έχει αυτές τις μέρες.
• Αυτό το θεατρικό που παρακολουθήσατε ήταν το αποτέλεσμα της
................... δουλειάς, .................... ημερών, των μαθητών της Στ’ του
σχολείου μας.
ntinakidou
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.16

17. « Το επίθετο ο πολύς, η πολλή , το πολύ και το επίρρημα πολύ »
ΑΣΚΣΗΕ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1) Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων με το σωστό τύπο του
επιθέτου ο πολύς, η πολλή, το πολύ και το επίρρημα πολύ .
 Θυμάμαι πάντα με ………………………………. μεγάλη αγάπη τον παππού
μου.
 Αν και έχει ………………………… φίλους , συχνά νιώθει ………………………….
μόνος.
 Ήπιες ………………. κρασί και ζαλίστηκες .
 Μην τρέχεις ……………………… με το αυτοκίνητο.
 Τελευταία δεν αισθάνεται ……………………… καλά και ο γιατρός του
είπε να σταματήσει την ………….. δουλειά.
 Η Σοφία είναι ………………………… όμορφη μ ‘ αυτό το φόρεμα.
 ‘Εφαγε ………………………… γλυκό και του πόνεσε η κοιλιά .
 Στο εμπορικό κέντρο έχει πάντα ……………………… κόσμο .
 Έχει …………………………… κίνηση στο δρόμο.
 Η γήινη ατμόσφαιρα είναι …………………………. μολυσμένη.
 Ο Νίκος έχει ………………………. γνώσεις και δε χορταίνω να τον
ακούω να μιλάει .
 Με τη δουλειά που κάνει βγάζει ………………… χρήματα.
Προσοχή στην ορθογραφία !
• Στο αρσενικό και το ουδέτερο ενικού αριθμού το επίθετο γράφεται με ένα λ , ενώ στο
θηλυκό και σε όλο τον πληθυντικό αριθμό γράφεται με δύο λλ .
• Το πολλή είναι επίθετο , συνοδεύει ουσιαστικά και γράφεται με δύο λλ και η .
• Το πολύ είναι επίρρημα , συνοδεύει ρήματα, επιρρήματα , μετοχές ή επίθετα και γράφεται
με ένα λ και υ.
• π.χ. πολλή βροχή , πολύ δυνατή βροχή , βρέχει πολύ
Μάρθα Μαρία
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.17

18. 2) Να σχηματίσεις σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό το πολύ .
 Ύφασμα με πολλά χρώματα  πολύχρωμο
 Βιβλίο με πολλές σελίδες  ……………………………………………………………….
 Λέξη με πολλές συλλαβές  ……………………………………………………………….
 Συζήτηση που διαρκεί πολλές ώρες 
………………………………………………...
 Άνθρωπος με πολλές ασχολίες 
……………………………………………………………
 Σχήμα με πολλές γωνίες 
………………………………………………………………………
 Άνθρωπος που έχει ταξιδέψει πολύ 
…………………………………………………..
 Ζωή με πολλές ταραχές 
………………………………………………………………………
3) Να συμπληρώσεις τα κενά με το πολλή ή πολύ .
 Είναι ………………………………….. καλό κρασί.
 Έφαγε ………………………………….. σοκολάτα.
 Μου αρέσει …………………………….. το θέατρο.
 Είναι …………………………………… όμορφη η Άννα.
 Έξω έχει ………………….αέρα, ντύσου καλά.
 Στον καφέ μου δε βάζω ……………………….. ζάχαρη.
 Σήμερα έχει …………………………….. ζέστη.
 Έχω να τον δω …………………………….. καιρό.
 Στο νησί έχει ………………………… υγρασία.
Επιτέλους !
Τις έκανα
όλες!
Μάρθα Μαρία
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.18

19. ΟΝΟΜΑ:
ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ Ο ΠΟΛΥΣ,Η ΠΟΛΛΗ,ΤΟ ΠΟΛΥ ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΡΡΗΜΑ ΠΟΛΥ
Να συμπληρώσεις τις παρακάτω προτάσεις με το επίθετο ο πολύς,η πολλή,το πολύ
σε όποιο γένος, αριθμό και πτώση χρειάζεται ή το επίρρημα πολύ.
1. Το …………… το <<Κύριε ελέησον >> το βαριέται και ο θεός.
2. Έκανε …………. θόρυβο για το τίποτα.
3. Από την ………….. βιασύνη του κάνει λάθη.
4. Είναι …………….. που το θεωρούν εύκολο.
5. Μου αρέσει ……………. το φαγητό και έφαγα πάρα ………………
6 .Σ’ ευχαριστώ……………..για το δώρο σου.
7. Η ……………..δουλειά τρώει τον αφέντη.( δεν αφορά όμως εσένα!)
8. Το επίθετο …………….μπαίνει σε ………………λέξεις ως πρώτο συνθετικό.
9. Έγινε …………….φασαρία.
10. Η έκθεση ήταν …………..καλή.
11. Έπεσε ……………βροχή χτες βράδυ.
12. Φέτος ήρθαν …………ξένοι.
13. Όπου ακούς ………….κεράσια, κράτα και μικρό καλάθι.
14. Χθες ήταν …………..ζεστή μέρα.
15. Το καλοκαίρι κάνει …………….ζέστη.
16. Χάρηκα……………….που σε είδα.
17. Έριξες ……………..ζάχαρη στο τσάι.
18. Άξιζε ……………..περισσότερο.
19. Είμαι …………….περίεργoς να μάθω.
20. Το νησί αυτό έχει πιο…………….ησυχία,γιατί είναι ……………..μικρό.
21 .Έτρεχε με …………………..μεγάλη ταχύτητα.
22. Ο δρόμος είχε…………….κίνηση.
23. Ήπιε …………….καφέ και έφαγε………………..κουλούρια.
24. Τον έπιασε……………….δυνατός πόνος στο στομάχι.
25. ……………….άνθρωποι κινούνται στους δρόμους της Αθήνας.
26. ……………..γυναίκες και ……………άντρες εργάζονται σ’ αυτό το μεγάλο
εργοστάσιο.Κουράζονται ……………………
27. Είχε ……………….αγάπη στην καρδιά του.
28. Ήταν μια ………………..δυνατή αγάπη.
29. Έχει ……………..δύναμη στα χέρια του.
30. Έχει ………………….μεγάλη δύναμη στα πόδια του.
31. Ο Βασίλης και ο Γιώργος έχουν μια ………………..δυνατή φιλία.
32. Τα ………………λόγια είναι φτώχεια.
33.Υπάρχουν ……………..άνθρωποι στον κόσμο που ζουν με ένα ευρώ την ημέρα!
34. …………….μικρά παιδιά σαν εσένα σε διάφορα μέρη του κόσμου δεν πάνε στο
σχολείο!
Λιάππης Β.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.19