http://xristx.blogspot.gr/2013/03/10-3.html#.WM_eEvlTLIW Γλώσσα Δ΄ 10. 3. ΄΄Χορεύοντας με…ανήκουστους ήχους΄΄

1. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://xristx.blogspot.gr/
Γλώσσα Δ΄- Ενότητα 10η - Κεφάλαιο 3ο
:
Χορεύοντας με…ανήκουστους ήχους ΄΄΄΄
Γραμματική - Φύλλα εργασιών
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.1

2. 1
ΧΧοορρεεύύοοννττααςς µµεε…… ααννήήκκοουυσσττοουυςς ήήχχοουυςς
Τροπικοί προσδιορισµοί
Για να εκφράσουµε τον τρόπο, δηλαδή να απαντήσουµε στην ερώτηση πώς,
µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε:
• Τροπικά επιρρήµατα
π.χ. καλά, ωραία, µαζί, βιαστικά κ.ά.
• Επιρρηµατικές εκφράσεις
π.χ. σιγά σιγά, έτσι κι αλλιώς, έτσι κι έτσι, µια και καλή κ.ά.
• Τροπικές µετοχές, δηλαδή µετοχές του ενεστώτα της ενεργητικής
φωνής που τελειώνουν σε –οντας ή –ώντας και φανερώνουν τον τρόπο
µε τον οποίο γίνεται κάτι.
π.χ. ζωγραφίζω – ζωγραφίζοντας
πηδώ – πηδώντας
• Εµπρόθετους προσδιορισµούς, δηλαδή λέξεις που συνοδεύονται από
προθέσεις.
π.χ. Έσπασε το πιάτο κατά λάθος.
Ο Γιάννης διαβάζει µε προσοχή.
mgavala
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.2

3. 2
Τι να προσέξω στην ορθογραφία!!!
Οι τροπικές µετοχές λήγουν σε –οντας και γράφονται
µε όµικρον (ο) όταν δεν τονίζονται στην παραλήγουσα
(π.χ. ζωγραφίζοντας) και λήγουν σε –ώντας όταν
τονίζονται στην παραλήγουσα (π.χ. πηδώντας).
Άρα !!!! Το ο είναι µε όµικρον όταν δεν παίρνει τόνο και
µε ω όταν παίρνει τόνο !!!!!
Ασκήσεις
1. Να υπογραµµίσεις τους τροπικούς προσδιορισµούς στις παρακάτω
προτάσεις.
α) Περάσαµε πολύ ωραία στην εκδροµή.
β) Μόλις άκουσαν τα νέα, έµειναν µ’ ανοιχτό το στόµα.
γ) Κατά τύχη δεν τραυµατίστηκε κανείς όταν κατέρρευσε ξαφνικά η στέγη.
δ) Ξεµπέρδεψα µια και καλή µε αυτό το ζήτηµα.
2. Να αντικαταστήσεις τις υπογραµµισµένες φράσεις µε τροπικές µετοχές ή
τροπικά επιρρήµατα.
α) Ο βασιλιάς βάδιζε µε µεγαλοπρέπεια.
……………………………………………………………………………………………………………………………
β) Πέρασαν το πρωινό τους µε ψάρεµα.
……………………………………………………………………………………………………………………………
γ) Μας φέρθηκαν µε ευγένεια.
……………………………………………………………………………………………………………………………
3. Να συµπληρώσεις µε ο ή ω και να τονίσεις όπου πρέπει.
ακουγ……ντας ξεθαρευ……ντας
κολλ……ντας παιδευ……ντας
φορτων……ντας χτυπ……ντας
ρωτ……ντας αρπαζ……ντας
θεωρ……ντας ανεβαιν……ντας
ψην……ντας διωχν……ντας
mgavala
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.3

4. 3
Προθέσεις
Προθέσεις είναι οι άκλιτες λέξεις που µπαίνουν µπροστά από άλλες λέξεις
και µαζί µε αυτές φανερώνουν τρόπο, τόπο, χρόνο, ποσό, αιτία κ.ά.
Οι προθέσεις είναι οι εξής:
α) µονοσύλλαβες: µε, σε, για, ως, προς
β) δισύλλαβες: µετά, παρά, αντί(ς), από, κατά, δίχως, χωρίς
γ) τρισύλλαβη : ίσαµε
Μερικές προθέσεις χρησιµεύουν ως πρώτα συνθετικά.
π.χ. µετά + φέρω = µεταφέρω
κατά + κρίνω = κατακρίνω
Οι προθέσεις σε, µε, για, από, κατά, παρά παθαίνουν συχνά έκθλιψη.
π.χ. µε αυτήν – µ’ αυτήν
Η πρόθεση σε, όταν βρεθεί µπροστά από τα άρθρα που αρχίζουν από τ,
ενώνεται µαζί τους χάνοντας το ε.
π.χ. σε τους – στους
σε το – στο
Η πρόθεση από παθαίνει αποκοπή µπροστά από τα άρθρα που αρχίζουν από
τ.
π.χ. από το γραφείο – απ’ το γραφείο
Προσοχή!!!!!!!!
∆εν πρέπει να µπερδεύουµε τις προθέσεις µε και σε µε τους
αδύνατους τύπους µε και σε της προσωπικής αντωνυµίας. Η
αντωνυµία φανερώνει πρόσωπο, ενώ η πρόθεση όχι.
mgavala
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.4

5. 4
Ασκήσεις
1. Να υπογραµµίσεις τις προθέσεις στις παρακάτω προτάσεις.
α) Το νερό συνδέθηκε στενά µε τη λατρεία του χριστιανισµού.
β) Σε κάθε χωριό υπήρχαν δυο τρεις βρύσες και από εκεί εξυπηρετούνταν
οι άνθρωποι.
γ) Τα παιδιά ξεκίνησαν µε την ελπίδα για µια καινούρια ζωή.
2. Να σχηµατίσεις σύνθετες λέξεις µε πρώτο συνθετικό τις παρακάτω
προθέσεις.
γράφω …………………………………………………
άσπρος …………………………………………………
κατά πίνω …………………………………………………
πράσινος …………………………………………………
φέρω …………………………………………………
τρέπω …………………………………………………
µετά θέτω …………………………………………………
πηδώ …………………………………………………
βλέπω …………………………………………………
ακούω …………………………………………………
παρά καλώ …………………………………………………
λείπω …………………………………………………
φεύγω …………………………………………………
δυναµώνω …………………………………………………
από καλύπτω …………………………………………………
συνδέω …………………………………………………
λαµβάνω …………………………………………………
αρµόζω …………………………………………………
προς δένω …………………………………………………
θέτω …………………………………………………
mgavala
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.5

6. Δημιουργός: eva-edu
Χορεύοντας
Η Ευγενία είναι ένα κοριτσάκι
από το αυτάκι της. Είναι
µόνο κάνοντας νοήµατα
νοηµατική γλώσσα. Η Ευγενία
κάνει µπαλέτο αλλά φοβόταν
πως τα παιδιά µπορούν
προσπαθούν πολύ.
Προθέσεις είναι
από,κατά,χωρίς.
∆είχνουν τρόπο (πώς),
Γραφή, η µνήµη των
γράφουν δεν µπορούσαν
xristx.blogspot.gr Χρήστος Χαρμπής
Χορεύοντας µε...ανήκουστους ήχους
είναι ένα κοριτσάκι που δεν µπορεί να ακούσει τους
αυτάκι της Είναι κωφή και µπορεί να µας δείξει τι θέλει
κάνοντας νοήµατα τα δάχτυλά της. Ξέρει δηλαδή να µιλάει
. Η Ευγενία ήθελε πολύ να µάθει να χο
µπαλέτο αλλά φοβόταν πως δεν τα καταφέρει. Η δασκάλα
παιδιά µπορούν να καταφέρουν να κάνουν τα πάντα
είναι οι λέξεις µε, σε, για, ως, προς, µετά παρά
ς.
, τόπο(πού), χρόνο(πότε), ποσό(πόσο), αιτία
µνήµη των ανθρώπων : Οι άνθρωποι πρίν µάθουν
δεν µπορούσαν να θυµούνται όλα τα πράγµατα που
Για να δείξουµε τον τρόπο που έγινε κάτι
µε το πώς και απαντάµε µε :
Τροπικά επιρρήµατα : έτσι, καλά, γρήγορα
Έτρεξα γρήγορα.
Μετοχές σε –ώντας και –οντας . Όταν
το ο το γράφουµε µε ω. Όταν δεν παίρνει
γράφεται µε ο.
Πήγα στο σπίτι περπατώντας
Λέξεις µε προθέσεις µε προσοχή,
Περνάω το δρόµο µε προσοχή
Χρήστος Χαρμπής
να ακούσει τους ήχους
µας δείξει τι θέλει να πει
δηλαδή να µιλάει στη
µάθει να χορεύει και να
καταφέρει Η δασκάλα της είπε
κάνουν τα πάντα όταν
ς µετά, παρά, αντί,
.
, αιτία(γιατί)
άνθρωποι πρίν µάθουν να
πράγµατα που έκαναν.
που έγινε κάτι ρωτάµε
έτσι καλά, γρήγορα, µαζί.
οντας . Όταν τονίζουµε
Όταν δεν παίρνει τόνο
περπατώντας
χωρίς βροχή
δρόµο µε προσοχή
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.6

7. Δημιουργός: eva-edu xristx.blogspot.gr Χρήστος Χαρμπής
Όταν έµαθαν να γράφουν κατάφεραν να θυµούνται αυτά που εκάναν
γιατί τα έγραφαν. Οι άνθρωποι έγραφαν στα κεραµικά αγγεία σε δέρµατα
και σε χαρτί.
Ο δίσκος της Φαιστού : Οι άνθρωποι βρήκαν τον δίσκο της Φαιστού
στην Κρήτη κοντά στο Ηράκλειο. Πάνω στον δίσκο και στις δύο πλευρές
ήταν γραµµένα σύµβολα που τα χώριζαν κάθετες γραµµές.
Πού έγραφαν οι άνθρωποι; .........................................................................................................
Πού βρήκαν τον δίσκο της Φαιστού; .........................................................................................
ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ µικρά γράµµατα
ΚΡΗΤΗ
∆ίσκος
ΓΛΩΣΣΑ
Γραφή
Πηγαίνω στο Γκούντις ................................................................................
Θα κοιµηθώ .................................................................................................
Οι λέξεις που µας δείχνουν το χρόνο δηλαδή πότε
έγινε κάτι λέγονται χρονικοί σύνδεσµοι και η
πρόταση χρονική πρόταση.
Θα φάω κρέπα όταν έρθει η Τετάρτη
Χρονικοί σύνδεσµοι είναι οι λέξεις
Όταν, σαν , ενώ , καθώς, αφού, µόλις,
ώσπου, προτού
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.7

8. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 10 4/3/2013
ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 6 - Θοδωρής Βούγας
ΜΑΘΗΜΑ 3Ο
Τροπικά επιρρήµατα είναι αυτά που φανερώνουν τον τρόπο και απαντούν στην
ερώτηση Πώς;
Αυτά είναι;
έτσι, µαζί, κάπως, αλλιώς, ξαφνικά, ίσια, χωριστά, επίσης, καλά, κακά, άσχηµα, σιγά,
κυρίως, ακριβώς, ευτυχώς, εντελώς εξής, κλπ
1. Να αντικαταστήσεις τις φράσεις µε έντονα γράµµατα στις παρακάτω προτάσεις µε
κάποια από τις λέξεις που είναι στο συννεφάκι.
Η µέρα περνάει µε δυσκολία αν δεν κάνεις τίποτα.
................................................................................................................................
Πέρασαν όλη τη µέρα µε τρέξιµο στην παραλία.
................................................................................................................................
Οι Έλληνες αγωνίστηκαν µε θάρρος και κατάφεραν να κερδίσουν τους Πέρσες.
................................................................................................................................
Θέλω να διαβάσετε το µάθηµα µόνοι σας χωρίς να µιλάτε.
................................................................................................................................
Με κλάµατα κοίταζε το πλοίο να αποµακρύνεται.
................................................................................................................................
Ο Κώστας περίµενε µε υποµονή και χωρίς να διαµαρτύρεται τη σειρά του για
να τον δει ο οδοντίατρος.
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
Όταν επέστρεφε στο σπίτι από τη δουλειά έσκασε το λάστιχο.
................................................................................................................................
Ο πατέρας κέρδισε 200.000 ευρώ χωρίς να το περιµένει.
................................................................................................................................
∆ύσκολα, υποµονετικά, επιστρέφοντας, Θαρραλέα,
απρόσµενα, κλαίγοντας, σιωπηλά,
αδιαµαρτύρητα, τρέχοντας.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.8

9. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 10 4/3/2013
ΓΛΩΣΣΑ ∆΄ ∆ΗΜΟΤΙΚΟΥ - 7 - Θοδωρής Βούγας
2. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις χρησιµοποιώντας τα αντίθετα τροπικά
επιρρήµατα.
Η καµήλα βαδίζει αργά στην έρηµο.
................................................................................................................................
Ο σκύλος µας κοίταζε µε ένα βλέµµα λυπηµένο.
................................................................................................................................
Ο οδηγός του λεωφορείου οδηγεί πολύ προσεκτικά.
................................................................................................................................
Τα νέα που µας έφερες ήταν πολύ δυσάρεστα.
................................................................................................................................
Οι δηµοσιογράφοι όλο καλά νέα µας λένε!
................................................................................................................................
3. Να συµπληρώσεις το γράµµα που λείπει στις καταλήξεις των παρακάτω µετοχών µε
-ο- ή µε -ω- και να βάλεις τόνο όπου χρειάζεται.
Παίζ.......ντας Μιλ......ντας
Ακούγ......ντας Πον......ντας
Τραβ.......ντας Χαλ......ντας
Κλαίγ......ντας Λύν......ντας
Λέγ.......ντας Κολλ......ντας
∆εν......ντας Πουλ.....ντας
Κυλ.....ντας Κρύβ......ντας
Φορτ.......νοντας Ρωτ........ντας
Ψήν.......ντας Χτυπ........ντας
Κατεβαίν.......ντας ∆ιώχν.......ντας
Θεωρ.......ντας Αρπάζ......ντας
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.9

10. Όνομα:………………………… 23/04/12
Μάθημα: Χορεύοντας με… ανήκουστους ήχους
Ερωτήσεις κατανόησης κειμένου
1. Ποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό έχει η Ευγενία;
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
2. Ποια είναι η παρέα της Ευγενίας;
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
3. Τι αποφάσισε να μάθει η Ευγενία και ποια δυσκολία αντιμετώπισε;
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
4. Πώς κατάφερε η Ευγενία να αντιμετωπίσει τη δυσκολία της;
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
Στο blog της τάξης μπορείς να παρακολουθήσεις βιντεάκια όπου
φαίνεται τι μπορεί να πετύχει κανείς με τη δύναμη της θέλησης…
Γραμματικό φαινόμενο: Προθέσεις
Προθέσεις είναι οι λέξεις που μπαίνουν μπροστά από άλλες λέξεις και
μαζί μ’ αυτές φανερώνουν τρόπο, τόπο, χρόνο, ποσό, αιτία κτλ.
Άσκηση
Φτιάξε προτάσεις με τις παρακάτω προθέσεις:
 προς: ………………………………………………………………….
 χωρίς: …………………………………………………………………
 παρά: ………………………………………………………………….
 με: …………………………………………………………………….
 από: …………………………………………………………………..
 για: ……………………………………………………………………
 δίχως: ………………………………………………………………….
Αυτές είναι: με, σε, για,
κατά, παρά, αντί, από,
προς, δίχως, χωρίς, ίσαμε
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.10
Μαριάνθη Χαλκίτη

11. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.11

12. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.12

13. Ονοµατεπώνυµο: ……………………………………………………… ∆1 - 18-03-09
1. Ξεχωρίζω τις παρακάτω προθέσεις και τις γράφω εκεί που ταιριάζουν.
(µε, σε, κατά, µετά, παρά, ίσαµε, για, αντί, ως, προς, από, δίχως, χωρίς)
Μονοσύλλαβες ∆ισύλλαβες Τρισύλλαβες
2. Φτιάχνω όσες περισσότερες σύνθετες λέξεις µπορώ µε τις παρακάτω
προθέσεις.
προς:
κατά:
µετά:
παρά:
από:
αντί:
3. Συµπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις µε τις κατάλληλες προθέσεις.
δεν ανέχοµαι την κριτική ………………………. τέτοιους ανθρώπους.
Κατάγοµαι ………………………. τη Λάρισα.
Βγήκαµε βόλτα ………………….. το µεσηµεράκι.
Πήγα στα καταστήµατα …………………. τα πόδια.
Θα ξαναµιλήσουµε …………………… λίγες µέρες.
……………………….. το καλοκαίρι δεν ξαναπήγα εκδροµή.
Τράβηξε ………………. την ανατολή.
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.13

14. Μαθαίνω για την ενεργητική µετοχή
• Η νεοελληνική γλώσσα έχει δύο µετοχές:
o α) την ενεργητική µετοχή π.χ. τρέχοντας, πηδώντας
o β) την παθητική µετοχή π.χ. αγαπηµένοι
• Η ενεργητική µετοχή τελειώνει σε:
o α) –οντας π.χ. παίζοντας, τρέχοντας
o β) –ώντας π.χ. τραβώντας
1. Γράφω τις ενεργητικές µετοχές των παρακάτω ρηµάτων.
-οντας -ώντας
γράφω: αγαπώ:
διαβάζω: κεντώ:
λύνω: κυβερνώ:
ντύνω: νικώ:
χάνω: ρωτώ:
ψήνω: τιµώ:
διπλώνω: τρυπώ:
πλένω: χαιρετώ:
δυναµώνω: χτυπώ:
Βασιλόπουλος Κων/νος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.14

15. Ονοµατεπώνυµο: ……………………………………………………… ∆1 - 20-03-09
1. Υπογραµµίστε στο παρακάτω κείµενο τις λέξεις που δείχνουν τρόπο.
Μετά γράψτε την καθεµιά στον πίνακα.
« Έχει σκεφτεί ποτέ πώς θα ήταν η ζωή σου, αν δεν µπορούσες να δεις ή να
ακούσεις, αν κυκλοφορούσες µε αναπηρικό αµαξίδιο ή αν είχες µεγάλη δυσκολία να
µάθεις ανάγνωση και γραφή;
Βάλε τα χέρια σου πάνω στα αυτιά σου, πίεσέ τα δυνατά µε τις παλάµες και ζήτησε
από ένα φίλο σου να σου µιλήσει ήσυχα, σε ήρεµο και φυσιολογικό τόνο.
Προσπάθησε να διαβάσεις τα χείλη του και, στη συνέχεια, επανάλαβε αυτά που σου
είπε. Προσπάθησε ξανά µιλώντας µαζί του πάνω σ' ένα συνηθισµένο θέµα. Σε λίγα
λεπτά θ' αρχίσεις να καταλαβαίνεις τι σηµαίνει να έχεις πρόβληµα ακοής και, όσο κι
αν ασκηθείς στη χειλεανάγνωση, δε θα καταφέρει να µάθεις αυτά που χρειάζεται
διαβάζοντας τα χείλη του».
Επιρρήµατα Μετοχές Εκφράσεις µε προθέσεις
2. Σχηµατίστε τις µετοχές των παρακάτω ρηµάτων:
Γράφω, οδηγώ, αδιαφορώ, βρίσκω, διαβάζω, κόβω, χρησιµοποιώ,
προσαρµόζω, ερευνώ, τυπώνω, ξεκινά, µαθαίνω.
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………….
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.15

16. 3. Στις παρακάτω προτάσεις κυκλώστε τα επιρρήµατα και υπογραµµίστε
τα επίθετα.
Όλοι κοίταξαν ψηλά στον ουρανό τα χελιδόνια που έρχονταν.
Της µίλησε µε όµορφα λόγια.
Αγαπούσε όλα τα αδύναµα πλάσµατα του θεού.
Μια τεράστια κηλίδα πετρελαίου µόλυνε τη θάλασσα.
∆ούλευε ακούραστα πολλές ώρες την ηµέρα.
Έγραψα τέλεια στο διαγώνισµα των Αγγλικών.
Το καράβι βούλιαξε στα βαθιά νερά του ωκεανού.
Παρακολουθήσαµε τη λειτουργία µε βαθιά κατάνυξη.
Γύρισε και τους κοίταξε άγρια.
Τα άγρια ζώα ζουν στη ζούγκλα.
Βασιλόπουλος Κων/νος
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.16

17. ΧΟΡΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ... ΑΝΗΚΟΥΣΤΟΥΣ ΗΧΟΥΣ
Χρίστου Βαλεντίνη
Το δράµα απευθύνεται σε παιδιά ∆΄, Ε΄και Στ΄ ∆ηµοτικού. Για τη διδασκαλία του
δράµατος, απαιτούνται περίπου τρεις διδακτικές ώρες.
ΘΕΜΑ Η διαφορετικότητα
ΕΡΩΤΗΜΑ Τι σηµαίνει να είσαι διαφορετικός;
ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
• Πώς η διαφορετικότητα µπορεί να
επηρεάσει τη την κοινωνική ζωή
ενός ατόµου;
• Πώς η κοινωνική πίεση µπορεί να
επηρεάσει τη στάση µας απέναντι
σε ένα διαφορετικό άτοµο;
• Ποιές είναι οι επιπτώσεις της
απόρριψης και για τις δύο πλευρές;
• Πως µπορούµε να συνυπάρξουµε
µε άτοµα που είναι ‘διαφορετικά’
από εµάς;
ΠΗΓΗ/ΕΡΕΘΙΣΜΑ
Χορεύοντας µε... ανήκουστους ήχους
(Γλώσσα , ∆΄ ∆ηµοτικού)
ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟ
Η Ευγενία είναι ένα δεκάχρονο πανέξυπνο
κορίτσι, το οποίο δεν κληρονόµησε το
‘προνόµιο’ να ακούει ήχους... Είναι µέλος
της κοινότητας των κωφών. ∆ιαθέτει
εκπληκτική εκφραστικότητα, κατέχει την
επίσηµη ‘γλώσσα των κωφών’ , τη
νοηµατική γλώσσα. Η Ευγενία θέλει να
ξεκινήσει µαθήµατα χορού. Πως θα την
αντιµετωπήσουν η δασκάλα και η
συµµαθητές της; Θα καταφέρει να
πραγµατοποιήσει το όνειρό της όντας
διαφορετική;
ΡΟΛΟΙ ΓΙΑ ΠΑΙ∆ΙΑ
ΡΟΛΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ∆ΑΣΚΑΛΟ
ΤΟ ΣΧΕ∆ΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ
Τα παιδιά βρίσκονται σε κύκλο. Ο δάσκαλος ζητά από τα παιδιά να φέρει το καθένα
ένα αντικείµενο δικό του (ένα κοκαλάκι, ένα στυλό, ένα σκουλαρίκι κτλ.). Τότε το
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.17

18. κάθε παιδί, λέει το όνοµα του δείχνοντας το αντικείµενό του και µετά κινούνται στο
χώρο µε κλειστά µάτια, αλλάζοντας συνεχώς αντικείµενα. Ο δάσκαλος τα σταµατάει
ξαφνικά κι αυτά παγωνουν, ανοίγουν τα µάτια, λέγωντας το όνοµα του παιδιού στο
οποίο ανήκει το αντικείµενο το οποίο κρατούν.
Στόχος: να εισαχθούν τα παιδιά στον κόσµο του δραµατικού παιχνιδιού αλλά και να
γνωριστούν καλύτερα µέσα από διαφορετικά αντικείµενα που ανήκουν στον καθένα.
ΑΦΗΓΗΣΗ
«Χθές το βράδυ πήγα σε ένα πάρτι µε παιδιά. Εκεί γνώρισα ένα κορίτσι µε το οποίο
γίναµε πολύ καλές φίλες. Το κορίτσι αυτό λέγεται Ευγενία. Είναι πολύ όµορφη,
πανέξυπνη αφού γνωρίζει πολλά πράγµατα, αλλά είναι και λίγο διαφορετική. ∆εν
µπορεί να ακούσει. Ανήκει στην κοινότητα των κωφών. Ξέρει όµως πολύ καλα τη
νοηµατική γλώσσα όπως επίσης και να διαβάζει τα χείλη.»
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
«Έχετε γνωρίσει ποτέ παιδάκια τα οποία είναι διαφορετικά από εµάς; Τι διαφορετικό
είχαν; Πως νοµίζετε ότι ζουν αυτά τα παιδιά; Είναι ευτυχισµένα;»
Στοχος: να µπουν τα παιδιά στη διαδικασία, να φέρουν στην µνήµη τους παιδιά τα
οποία είναι διαφορετικά και να τα προσέξουν και όχι να τα αγνοήσουν.
ΡΟΛΟΣ ΣΤΟΝ ΤΟΙΧΟ
Ο δάσκαλος χωρίζει τα παιδιά σε 4 ή 3 οµάδες αναλόγως, και φέρνοντας 3 ή 4
µεγάλα χαρτιά ζητά από τις οµάδες να σχεδιάσουν την Ευγενία, όπως φαντάζονται
ότι µπορεί να ήταν. Επίσης, ζητά να σχεδιάσουν και 3 αγαπηµένα αντικείµενα που
µπορεί να είχε πάντα µαζί της.
Στόχος: να τοποθετήσουν την Ευγενία σε χαρτί λαµβάνοντας υπόψην τη
διαφορετικότητά της. Έτσι καταλαβαίνουµε πως τα παιδιά αντιλαµβάνονται ένα
‘διαφορετικό’ άνθρωπο.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.18

19. Συζητάµε µε τα παιδιά για τις επιλογές τους όσο αφορά την εµφάνιση της Ευγενίας
καθώς και για τα αντικείµενα τα οποία έχει πάντα µαζί της. Πώς αυτά τη βοηθάνε;
Είναι διαφορετικά από αυτά που έχει ένα µη διαφορετικό παιδί;
Η καθηµερινή ζωή της Ευγενίας-
Χωρίζουµε τα παιδιά σε δύο οµάδες. Περνάµε από κάθε οµάδα δίνοντας οδηγίες για
το τι ρόλο θα παρουσιάσει στην παρούσα στιγµή. Η πρώτη οµάδα θα παρουσιάσει
την Ευγενία. Θα κινείται στο χώρο και θα ερχεται σε επαφή µε παιδιά της δεύτερης
οµάδας. Η δεύτερη οµάδα, συµπεριλαµβανοµένου και του ∆σΡ, θα είναι η οµάδα
παιδιών των οποίων δεν έχουν καµία ιδιαιτερότητα.
«Τώρα θα µπούµε σε ρόλους. Τα παιδιά που θα είναι η Ευγενία να κλείσουν τα αυτιά
τους µε τα δάχτυλα τους.»
Τα παιδιά θα περιφέρονται στο χώρο, και η δεύτερη οµάδα θα προσπαθήσει να
µιλήσει στα παιδιά της πρώτης οµάδας, µε πολύ χαµηλή φωνή. Μετά από λίγο οι δύο
οµάδες θα ανταλλάξουν ρόλους.
Στόχος:να µπουν τα παιδιά στη θέση ενός ‘διαφορετικού’ παιδιού, για να καταλάβουν
και να συνειδητοποιήσουν πως νιώθουν και πως είναι να ζουν µε αυτή τους την
ιδιαιτερότητα.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Σε κύκλο, γίνεται µία συζήτηση µε τα παιδιά,ώστε να βγουν κάποια συµπεράσµατα
για το πώς ένιωσαν όταν ήταν στην µία οµάδα, αλλά και πως ένιωσαν όταν ήταν και
στη δεύτερη οµάδα αντίστοιχα.
ΑΦΗΓΗΣΗ
« Η Ευγενία, είναι πάρα πολύ έξυπνη. Είναι άριστη µαθήτρια, της αρέσει πάρα πολύ
να ζωγραφίζει, να διαβάζει βιβλία. Αλλα µερικές φορές στενοχωριέται πάρα πολύ,
όταν τα παιδιά στο σχολείο δεν την πλησιάζουνε καθόλου και την κοιτάνε
παράξενα.»
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.19

20. ΚΥΚΛΙΚΟ ∆ΡΑΜΑ- ∆σΡ Ευγενίας
«Τώρα, θα κάνουµε µία σκηνή, για το πώς συµπεριφέρονται τα άλλα παιδιά στην
Ευγενία όταν είναι στο σχολείο. Μόλις βάλω αυτό το µαντήλι θα µπω στο ρόλο της
Ευγενίας, κι εσείς στο ρόλο των συµµαθήτών της.»
Στόχος: Να εκµαιεύσουµε τις αντιδράσεις των παιδιών απέναντι στην Ευγενία.
ΑΦΗΓΗΣΗ
«Μία µέρα η Ευγενία πήγε µαζί µε τους γονείς της σε µία παράσταση χορού. Παρόλο
που δεν µπορούσε να ακούσει τίποτα, µαγεύτηκε από τον τρόπο που χόρευαν τα
παιδιά και ήθελε να ξεκινήσει µαθήµατα χορού. Ανησυχούσε όµως για το τρόπο που
θα την αντιµετώπιζαν τα υπόλοιπα παιδιά, και η δασκάλα. Πώς θα µπορούσε να τα
καταφέρει µε αυτή την ιδιαιτερότητα που έχει; Να ξεκινήσει τελικά µαθήµατα χορού
ή όχι;»
∆ΙΑ∆ΡΟΜΟΣ ΣΥΝΕΙ∆ΗΣΗΣ
Σχηµατίζεται ένας διάδροµος από δύο σειρές παιδιών. Ανάµεσα τους θα περάσουν
ένα ένα τα παιδιά, σε ρόλο Ευγενίας. Καθώς περνά το κάθε παιδί θα ακούει διάφορες
φωνές, εσωτερικές φωνές, που θα την ωθούν να πάρει µία απόφαση σχετικά µε το
δίληµµα της και τους φόβους της : να αντιµετωπήσει τους φόβους της και να κάνει το
όνειρό της πραγµατικότητα ή να κλειστεί στον εαυτό της γι’ αλλη µία φορά;
Στόχος: Το πέρασµα από το διάδροµο της συνείδησης να φέρει και πάλι τα παιδιά
στη θέση της Ευγενίας, η οποία βρίσκεται αντιµέτωπη µε τους φόβους της.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
«Ποιά νοµίζετε ότι ήταν η τελική απόφαση της Ευγενίας και γιατί; Πώς θα
αντιµετωπίζατε ένα παιδί µε ιδιαιτερότητα; Πιστεύετε τελικά πώς είναι τόσο
διαφορετικά από τα άλλα παιδιά; »
Πηγή: http://www.artoftheater.com
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.20

21. Ενότητα 10δ Χορεύοντας με ανήκουστους ήχους
Ευνίκη Τοκατλή
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.21

22. Ενότητα 10ε Χορεύοντας με ανήκουστους ήχους
Ευνίκη Τοκατλή
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.22

23. 62
Χορεύοντας με… ανήκουστους ήχους
1. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις, χρησιμοποιώντας τα αντίθετα
τροπικά επιρρήματα όπως το παράδειγμα. Όπου διαπιστώνεις ότι η
υπογραμμισμένη λέξη είναι επίθετο, να την αλλάζεις σε επίρρημα.
α) Η καμήλα βαδίζει αργά στην έρημο.
Η καμήλα βαδίζει γρήγορα στην έρημο.
β) Ο σκύλος μάς κοίταζε με ένα βλέμμα λυπημένο.
..............................................................................................
γ) Ο οδηγός του λεωφορείου οδηγεί πολύ προσεκτικά.
...............................................................................................
δ) Τα νέα που μας έφερες ήταν πολύ ευχάριστα.
...............................................................................................
ε) Οι δημοσιογράφοι, όλο καλά νέα μας λένε!
...............................................................................................
2. Βάλε μέσα σε δικές σου προτάσεις τα παρακάτω επιρρήματα:
α) ξαφνικά: ……………………………………………………………………………………………………………………………
β) ευχάριστα: ………………………………………………………………………………………………………………………
γ) σιγά: …………………………………………………………………………………………………………………………………
δ) μαζί: …………………………………………………………………………………………………………………………………
ε) δυνατά:………………………………………………………………………………………………………………………………
Τροπικά επιρρήματα
Τροπικά ονομάζονται τα επιρρήματα που μας δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο
γίνεται η ενέργεια του ρήματος και απαντούν στην ερώτηση «πώς;» (πώς, όπως,
έτσι, αλλιώς, κάπως, μαζί κ.α.)
΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.23

24. 63
Υπογράμμισε τις προθέσεις στις παρακάτω προτάσεις:
α) Θα πάμε μετά το φαγητό για βόλτα.
β) Σε μια βδομάδα θα πάμε διακοπές.
γ) Έφυγε χωρίς να πει αντίο.
δ) Μιλάει συνεχώς κατά τη διάρκεια του μαθήματος.
ε) Μετέφρασε το κείμενο λέξη προς λέξη.
Να συμπληρώσεις το γράμμα που λείπει στις καταλήξεις των παρα-κάτω
μετοχών με -ο- ή με -ω- και να βάλεις τόνο όπου χρειάζεται.
παίζ.......ντας μιλ......ντας ακούγ......ντας
πον......ντας τραβ.......ντας χαλ......ντας
κλαίγ......ντας λύν......ντας λέγ.......ντας
κολλ......ντας δεν......ντας πουλ.....ντας
κυλ.....ντας κρύβ......ντας φορτ.......νοντας
ρωτ........ντας ψήν.......ντας χτυπ........ντας
κατεβαίν.......ντας διώχν.......ντας θεωρ.......ντας
Προθέσεις
Προθέσεις είναι οι μικρές άκλιτες λέξεις που συνοδεύουν άλλες λέξεις και μαζί
μ’ αυτές φανερώνουν τρόπο, τόπο, χρόνο, ποσό, αιτία, προέλευση κ.α.
Οι προθέσεις της γλώσσας μας είναι:
Μονοσύλλαβες: με, σε, για, ως, προς, πριν, σαν
∆ισύλλαβες: μετά, παρά, αντί, από, κατά, χωρίς, δίχως, έως, μέχρι, λόγω
Τρισύλλαβες: ίσαμε, μεταξύ
Τετρασύλλαβες: εναντίον, εξαιτίας
Τροπικές μετοχές σε –οντας ή –ώντας
Οι τροπικές μετοχές γράφονται με ο, όταν δεν τονίζονται (π.χ. τρέχοντας) και
με ω, όταν τονίζονται (π.χ. μιλώντας)
΄Εκδοση των Εκπαιδευτηρίων «Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ»
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.24

25. ΓΡΑΙΓΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Δ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 10
Teachers aid Σελίδα 1
ENOTHTA 10
Μαθαίμξρμε καλύηεοα ηη γλώζζα μαπ!!
Βοίζκω ηξρπ ηοξπικξύπ ποξζδιξοιζμξύπ ζηιπ παοακάηω ποξηάζειπ
και ηξρπ καηαηάζζω αμάλξγα με ηξ είδξπ ηξρπ:
Τα παηδηά θώκαδακ δοκαηά θη μ δάζθαιμξ ακαγθάζηεθε κα πηοπήζεη με ζομό
ημ πένη ημο ζηεκ έδνα, γηα κα ζηαμαηήζμοκ.
Μόιηξ ημο είπα γηα ημ αηύπεμα, ήνζε ηνέπμκηαξ!
Με αιιειμζεβαζμό θαη με θαηακόεζε μη άκζνςπμη μπμνμύκ κα επηιύζμοκ ηηξ
δηαθμνέξ ημοξ θαη κα δήζμοκ εηνεκηθά θαη πςνίξ πμιέμμοξ.
Άκμηλε ηεκ πόνηα ζηγά ζηγά θαη μπήθε μέζα παηώκηαξ ζηηξ μύηεξ ηςκ
πμδηώκ ημο.
 Επίθεηξ ή επίοοημα; Σκέψξρ ποξζεκηικά και απάμηηζε:
Σηεκ αοιή ημο ζπμιείμο μαξ οπάνπμοκ ηνία ρειά θοπανίζζηα.
Ο αεηόξ μπμνεί θαη πεηάεη πμιύ ρειά.
Τα δόκηηα ηεξ είκαη γενά θαη όμμνθα, γηαηί ηα πιέκεη θάζε βνάδο.
Δέζε γενά ημκ θόμπμ, γηα κα με ιοζεί!
Τη όμμνθα πμο πενάζαμε ζηεκ εθδνμμή!...
Γίμε μηεηέκηιβ ηηπ γλώζζαπ και νεηούπωζε όλεπ ηιπ αμηωμρμίεπ!!
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.25

26. ΓΡΑΙΓΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Δ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 10
Teachers aid Σελίδα 2
Ο θαζέκαξ μαξ πνέπεη κα αγαπάεη ημκ εαοηό ημο αιιά ζογπνόκςξ πνέπεη κα
ζέβεηαη θαη ημοξ άιιμοξ.
Εγώ θαη ε Καηενίκα είμαζηε απώνηζηεξ θίιεξ. Μαξ ανέζμοκ ηα ίδηα
πνάγμαηα θαη γη’ αοηό μπμνμύμε κα παίδμομε με ηηξ ώνεξ! Βέβαηα μενηθέξ
θμνέξ μαιώκμομε θηόιαξ θαη ε θαζεμηά θάκεη ημο θεθαιημύ ηεξ! Τη κα
θάκμομε; Έηζη είκαη μη θίιεξ…
Θέις κα μάζς πμημξ μμοκηδμύνςζε ημ ηεηνάδηό μμο! Έηζη θαη ημκ
ακαθαιύρς ζα ημκ βάις κα μμο αγμνάζεη έκα θαηκμύνημ!
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.26

27. ➭ ∂ÈÚÚËÌ·ÙÈÎÔ› ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘
◆ ∂ÈÚÚËÌ·ÙÈÎÔ› ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ÁÂÓÈο ÔÈ
ϤÍÂȘ ‹ ÔÈ ÊÚ¿ÛÂȘ Ô˘ Û˘ÌÏËÚÒÓÔ˘Ó ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÂÓfi˜ Ú‹Ì·ÙÔ˜ Ê·-
ÓÂÚÒÓÔÓÙ·˜ ÙÔ Ò˜ (Ì ÔÈÔÓ ÙÚfiÔ) Á›ÓÂÙ·È ·˘Ùfi Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ
Ú‹Ì·Ø .¯.:
∫ÈÓÂ›Ù·È ÁÚ‹ÁÔÚ· Î·È ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈο. (¶Ò˜ ÎÈÓ›ٷÈ; → °Ú‹ÁÔÚ· ηÈ
·ÔÊ·ÛÈÛÙÈο [=ÂÈÚÚËÌ·ÙÈÎÔ› ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘].)
◆ √È Ï¤ÍÂȘ, ÏÔÈfiÓ, ‹ ÔÈ ÊÚ¿ÛÂȘ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ˆ˜ ÂÈÚÚËÌ·-
ÙÈÎÔ› ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ›ӷÈ:
• Ù· ÙÚÔÈο ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·, ¿ÎÏÈÙ˜ ϤÍÂȘ Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙÚfiÔ fi-
ˆ˜ ÔÈ: ¤ÙÛÈ, ·ÏÏÈÒ˜, οˆ˜, ÛÈÁ¿, ηϿ, ηο, ¯ˆÚÈÛÙ¿, ˆÚ·›·, ¿Û¯Ë-
Ì·, ÛˆÛÙ¿, ÛÙÚ·‚¿, ›ÛÈ· Î.¿.
• οÔȘ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙÚfiÔ fiˆ˜ ÔÈ: ÛÈÁ¿ ÛÈÁ¿,
¤ÙÛÈ ÎÈ ¤ÙÛÈ, ¤ÙÛÈ ÎÈ ·ÏÏÈÒ˜, ¯¤ÚÈ ¯¤ÚÈ Î.¿.
• ÔÏϤ˜ ÌÂÙÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ÂÓÂÛÙÒÙ· Ù˘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ ÙˆÓ
ÚËÌ¿ÙˆÓ, ÔÈ Ôԛ˜ ÙÂÏÂÈÒÓÔ˘Ó Û -ÔÓÙ·˜ ‹ -ÒÓÙ·˜Ø .¯.:
¶¤Ú·Û fiÏÔ ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì· ·›˙ÔÓÙ·˜ Ì¿Ï·.
• οÔȘ ϤÍÂȘ (Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο) Ô˘ Û˘Óԉ‡ÔÓÙ·È ·fi ÚÔı¤-
ÛÂȘ (ÂÌÚfiıÂÙÔÈ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘)Ø .¯.:
¶·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó ÙËÓ Ù·ÈÓ›· Ì ·ÁˆÓ›·.
152 ∂¡√Δ∏Δ∞ 10 §¤ÍÂȘ ÊÙÂÚÔ˘Á›˙Ô˘Ó ¤Ú·, Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó ÛÙÔÓ ·Á¤Ú·
∏ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜
ΠΑΡΑΤ ΗΡΗΣΕΙ Σ
ñ Δ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÙÚÔÈο ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÙÂÏÂÈÒÓÔ˘Ó Û -· Î·È Û¯ËÌ·Ù›-
˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ÏËı˘ÓÙÈÎfi ÙÔ˘ Ô˘‰¤ÙÂÚÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜ ÙˆÓ ·ÓÙ›ÛÙÔȯˆÓ
ÂÈı¤ÙˆÓØ .¯.:
∂›ıÂÙÔ ∂›ÚÚËÌ·
ˆÚ·›Ô˜ ˆÚ·›· (¶ÂÚ¿Û·Ì ˆÚ·›·.)
‰˘Ó·Ùfi˜ ‰˘Ó·Ù¿ (ºˆÓ¿˙ÂÈ ‰˘Ó·Ù¿.)
10 ENOTHTA D DHM. 14-11-07 15:31 ™ÂÏ›‰·152
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.27

28. 153
ηÏfi˜ ηϿ (¡ÈÒıˆ ηϿ.)
‚·ı‡˜ ‚·ıÈ¿ (∞Ó¤Ó ‚·ıÈ¿.)
°È· Ó· ͯˆÚ›˙Ô˘Ì fiÙ Û ÌÈ· ÚfiÙ·ÛË ¤¯Ô˘Ì ÙÔ Â›ıÂÙÔ Î·È fiÙÂ
ÙÔ Â›ÚÚËÌ·, Ú¤ÂÈ Ó· ı˘ÌfiÌ·ÛÙ fiÙÈ ÙÔ Â›ıÂÙÔ Û˘Óԉ‡ÂÈ ‹ ÚÔÛ-
‰ÈÔÚ›˙ÂÈ Î¿ÔÈÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi (Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ‹ ÂÓÓÔÂ›Ù·È ÛÙËÓ ÚfiÙ·-
ÛË ÛÙÔ ›‰ÈÔ Á¤ÓÔ˜, ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ·ÚÈıÌfi Î·È ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË Ì ÙÔ Â›ıÂ-
ÙÔ), ÂÓÒ ÙÔ Â›ÚÚËÌ· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙÔ Ú‹Ì· Ù˘ ÚfiÙ·Û˘
Î·È Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ ÙÚfiÔØ .¯.:
ÕÎÔ˘Û οÙÈ ‰˘Ó·Ù¿ ¯Ù˘‹Ì·Ù· ÛÙËÓ fiÚÙ·. (ΔÔ ‰˘Ó·Ù¿ Â›Ó·È Â›ıÂÙÔ
– ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ ÙÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ¯Ù˘‹Ì·Ù·.)
ªÈÏ¿ÂÈ ‰˘Ó·Ù¿. (ΔÔ ‰˘Ó·Ù¿ Â‰Ò Â›Ó·È Â›ÚÚËÌ· – ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ ÙÔ Ú‹-
Ì· ªÈÏ¿ÂÈ Î·È Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ ÙÚfiÔ [¶Ò˜ ÌÈÏ¿ÂÈ; → ‰˘Ó·Ù¿].)
ñ √È ÌÂÙÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ÂÓÂÛÙÒÙ· Ù˘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ Ï‹-
ÁÔ˘Ó ÛÂ:
• ÔÓÙ·˜ (ÌÂ Ô) fiÙ·Ó ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ÛÙÔÓ ÂÓÂÛÙÒÙ· ÙÔ-
Ó›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·Ú·Ï‹ÁÔ˘Û· (·′ Û˘˙˘Á›·˜), ÔfiÙ ·˘Ù¤˜ ÔÈ ÌÂÙÔ¯¤˜
‰ÂÓ ÙÔÓ›˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ ÔØ .¯. χӈ – χÓÔÓÙ·˜, ‰Â›¯Óˆ – ‰Â›¯ÓÔÓÙ·˜, ÛÙÔÏ›-
˙ˆ – ÛÙÔÏ›˙ÔÓÙ·˜ Î.Ï.
• ÒÓÙ·˜ (ÌÂ ˆ) fiÙ·Ó ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ÛÙÔÓ ÂÓÂÛÙÒÙ· ÙÔ-
Ó›˙ÔÓÙ·È ÛÙË Ï‹ÁÔ˘Û· (‚ã Û˘˙˘Á›·˜), ÔfiÙ ·˘Ù¤˜ ÔÈ ÌÂÙÔ¯¤˜ ÙÔÓ›˙Ô-
ÓÙ·È ÛÙÔ ˆØ .¯. ÁÂÏÒ – ÁÂÏÒÓÙ·˜, Ë‰Ò – ˉÒÓÙ·˜, ÚˆÙÒ – ÚˆÙÒÓÙ·˜.
ñ √È ÚÔı¤ÛÂȘ Â›Ó·È ÌÈÎÚ¤˜ ¿ÎÏÈÙ˜ ϤÍÂȘ Ô˘ Ì·›ÓÔ˘Ó ÌÚÔÛÙ¿ ·fi
¿ÏϘ ϤÍÂȘ (Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο, Â›ıÂÙ·, ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜, ÌÂÙÔ¯¤˜, ·ÚÈıÌËÙÈο
Î.¿.) Î·È Ì·˙› Ì ·˘Ù¤˜ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙÚfiÔ, ¯ÚfiÓÔ, ·ÈÙ›·, ÙfiÔ, ÔÛfi
Î.Ï. √È ÚÔı¤ÛÂȘ ›ӷÈ:
• ÔÈ ÌÔÓÔÛ‡ÏÏ·‚˜ ϤÍÂȘ ÌÂ, ÛÂ, ÁÈ·, ˆ˜, ÚÔ˜.
• ÔÈ ‰ÈÛ‡ÏÏ·‚˜ ϤÍÂȘ ÌÂÙ¿, ηٿ, ·Ú¿, ·fi, ·ÓÙ›, ‰›¯ˆ˜, ¯ˆÚ›˜.
• Ë ÙÚÈÛ‡ÏÏ·‚Ë Ï¤ÍË ›Û·ÌÂ.
∞fi ÙȘ ÚÔı¤ÛÂȘ ·˘Ù¤˜, ÁÈ· Ó· ‰ËÏÒÛÔ˘Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ-
ԇ̠ÙȘ ÂÍ‹˜:
• Ì (Û˘Ó‹ıˆ˜)Ø .¯. ¢È·‚¿˙ÂÈ Ì ÚÔÛÔ¯‹.
10 ENOTHTA D DHM. 14-11-07 15:31 ™ÂÏ›‰·153
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.28

29. ÛÂÏ. 90
∞Ó ‚¿ÏÂÙ ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙË ÛˆÛÙ‹ ÙÔ˘˜ ÛÂÈÚ¿, ı· ÂÚÈ-
ÁÚ¿„ÂÙ ÙËÓ ∂˘ÁÂÓ›· Î·È ÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ Ù˘ Ó· Ì¿ıÂÈ ¯ÔÚfi, fiˆ˜ ·-
ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ ¿ÚıÚÔ.
1
154 ∂¡√Δ∏Δ∞ 10 §¤ÍÂȘ ÊÙÂÚÔ˘Á›˙Ô˘Ó ¤Ú·, Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó ÛÙÔÓ ·Á¤Ú·
• Û (Û¿ÓÈ·)Ø .¯. ΔÔ ·È‰› ÚÔ¯ˆÚ¿ÂÈ ·ÎfiÌ· ÛÙ·
1
Ù¤ÛÛÂÚ·.
• ÌÂÙ¿Ø .¯. ª·˜ ‰¤¯ÙËΠÌÂÙ¿ ¯·Ú¿˜.
• Î·Ù¿Ø .¯.: ΔÔÓ ¯Ù‡ËÛ ηٿ Ï¿ıÔ˜.
• ·fiØ .¯. ∑ÂÈ ·fi ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÙÔ˘.
™ËÌ›ˆÛË
∂ÎÙfi˜ ·fi Ù· ·Ú·¿Óˆ, Ô ÙÚfiÔ˜ ‰ËÏÒÓÂÙ·È Â›Û˘ Ì ÂÈÚÚËÌ·ÙÈο ηÙËÁÔ-
ÚÔ‡ÌÂÓ·, Â›ıÂÙ· ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ó ÙÔÓ ÙÚfiÔ, ÛÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÂÚ›-
ÙˆÛË, Î·È Û˘Ó‹ıˆ˜ Ì·›ÓÔ˘Ó ÎÔÓÙ¿ Û ڋ̷ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Î›ÓËÛËØ .¯.:
¶ÂÚ·Ù¿ η̷ڈÙfi˜ (=η̷ڈٿ).
√ ·¤Ú·˜ Ê˘ÛÔ‡Û ‰˘Ó·Ùfi˜ (=‰˘Ó·Ù¿).
μÈ‚Ï›Ô ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
∞ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ Ì¿ıÂÈ ¯ÔÚfi. 4
∏ ÁÏÒÛÛ· Ù˘ Â›Ó·È Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ¡ÔËÌ·ÙÈ΋ °ÏÒÛÛ·. 1
ª·ı·›ÓÂÈ ÁÈ· ÙÔ Ì·Ï¤ÙÔ ·fi ÙË Ê›ÏË Ù˘ ÙË ™ÙÂÊ·Ó›·. 3
∂ÙÔÈÌ¿˙ÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÚÒÙË Ù˘ ·Ú¿ÛÙ·ÛË ¯ÔÚÔ‡. 7
Œ¯ÂÈ Ê›ÏÔ˘˜ Έʿ Î·È ·ÎÔ‡ÔÓÙ· ·È‰È¿. 2
ªÂ ·ÚÎÂÙ‹ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ηٿÊÂÚ ӷ ¯ÔÚ‡ÂÈ. 6
™ÙËÓ ·Ú¯‹ ÊÔ‚fiÙ·Ó Ì‹ˆ˜ ‰ÂÓ Ù· ηٷʤÚÂÈ. 5
1. ∂‰Ò ¤¯Ô˘Ì ÂÌÚfiıÂÙÔ ¿ÚıÚÔ: Û + Ù· → ÛÙ·.
10 ENOTHTA D DHM. 14-11-07 15:31 ™ÂÏ›‰·154
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.29

30. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.30

31. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.31

32. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.32

33. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.33

34. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.34

35. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.35

36. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://xristx.blogspot.gr σελ.36