Εφημερίδα Γέφυρα Τεύχος 13

1. Σελ.7
Σελ.2
“HEROINES”
Εργαστήρι Ενδυνάμωσης των Γυναικών
μέσω της Δημιουργικής Γραφής
από την Δομή Φθιώτιδας
της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής
Π. Σακελλαρόπουλος
Σελ.12
Σελ.8
Σελ.6
ΕΤΟΣ 11ο • ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 13 • ΤΗΛ.& FAX: 22310 66377 • email: ekpslam@otenet.gr ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2020
ΔΟΜΗ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ:
OIKOTΡΟΦΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ «ΓΛΑΥΚΟΣ»
ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΜΕΝΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: 1ο χλμ. Λαμίας Φραντζή, Παγκράτι Λαμίας
ΓΕΦΥΡΑ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ
ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
«γενηθήτω σοι ως θέλεις»
Τρεις Κυριακές
για την κοινωνία,
τις σχέσεις,
το διαφορετικό
Σεβασμιωτάτου
Μητροπολίτου
Φθιώτιδος
κ. Συμεών
10
ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
2020
Παγκόσμια Ημέρα
Γυναίκας 2020
Σελ.6
2ο Forum Παναγιώτης
Σακελλαρόπουλος
«COVID-19: Ψυχιατρική
Μεταρρύθμιση & Κοινωνική
Αλλαγή»
Εφαρμογή της περμακουλτούρας
στην ανάρρωση ατόμων
με ψυχοκοινωνικά προβλήματα

2. 2 ΓΕΦΥΡΑ Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2020
Η
Θεία Λειτουργία της Κυριακής για την
Ορθόδοξη Εκκλησία μας είναι το συνεχές
της Πάσχα, η διαρκής γιορτή της Ανάστα-
σης, η δυνατότητα κοινωνίας με τον Αναστημένο
Κύριο, η ψηλαφητή εμπειρία της Ανάστασης ως προ-
σωπικό γεγονός μέσα από την συμμετοχή του καθε-
νός μας στην ενοριακή κοινότητα. Και η διδαχή της
Εκκλησίας μας, κάθε Κυριακή, με τα αγιογραφικά και
τα υπόλοιπα λειτουργικά, αγιολογικά και υμνολογικά
της κείμενα, ιδιαίτερα όμως με το Ιερό Ευαγγέλιο,
ενώ η αφετηρία συγγραφής και ο ιστορικός τους
πυρήνας βρίσκονται πολλούς αιώνες πίσω, εκτυλισ-
σόμενα μέσα σε εντελώς διαφορετικές κοινωνικές
και οικονομικές συνθήκες, εντούτοις τα ιερά αυτά
κείμενα όχι απλώς μπορούν να μιλήσουν στον
άνθρωπο του σήμερα, αλλά φωτίζουν, ερμηνεύουν
και εξηγούν ακόμη και την τρέχουσα επικαιρότητα (!),
με τρόπο εκπληκτικά ρεαλιστικό, αλλά συγχρόνως
και βαθιά ελπιδοφόρο, αισιόδοξο και λυτρωτικό. Εορ-
τολογικά βρισκόμαστε στην περίοδο πριν το Τριώδιο.
Τις τρεις Κυριακές, που προηγούνται του Τριωδίου, η
Εκκλησία μας προετοιμάζει κατάλληλα και μας μιλά
με νόημα για το σήμερα.
Την πρώτη Κυριακή μας διηγείται την ιστορία
της συνάντησης του Χριστού με τον Ζακχαίο. Ο
Ζακχαίος ήταν ένας αμαρτωλός άνθρωπος του τότε
οικονομικού συστήματος, ένας κλασικός εκφραστής
της απρόσωπης και σκληρής αγοράς, αλλά συγχρό-
νως και ένας άνθρωπος κουρασμένος και «μπουχτι-
σμένος» από την ακόρεστη κερδοφορία της κεφαλαι-
οκρατίας. Ήταν γεμάτος από υλικές δυνατότητες,
αλλά άδειος από νόημα. Αναζητούσε νόημα στην ζωή
του. Το αναζητούσε στο πρόσωπο του Χριστού, δια-
τεθειμένος όχι απλώς να κινηθεί προς τον Χριστό,
αλλά να υπερβεί τις αγκυλώσεις της θέσης του αλλά
και των «μειονεξιών» του, τις οποίες τις σκέπαζε με
την ψευδαίσθηση της οικονομικής ισχύος. Καθώς
λοιπόν μπαίνει στην Ιεριχώ ο Χριστός, ο βραχύσωμος
Ζακχαίος, δεν διστάζει να ξεπεράσει σε εκδηλωτικό-
τητα τον «όχλο» και να ανέβει πάνω σε ένα δέντρο,
διότι «εζήτει ιδείν τον Ιησούν και ουκ ηδύνατο ότι τη
ηλικία μικρός ην». Και το βλέμμα του συνάντησε το
βλέμμα του Ιησού και αυτή η συνάντηση ανέτρεψε το
παρελθόν, έσπασε τα στερεότυπα και άνοιξε δρόμο
για το μέλλον. Η εξέλιξη ραγδαία: ο Χριστός, σε πεί-
σμα της «γούρνας» των φαρισαίων, που τον κατακρί-
νουν ότι «παρά αμαρτωλώ ανδρί εισήλθε καταλύσαι»,
επιλέγει να διαμείνει στο σπίτι του Ζακχαίου και ο
Ζακχαίος αποκαλύπτει την πραγματική δυνατότητα
ενός ανθρώπου να ξεπεράσει το παρελθόν του και
να προχωρήσει χωρίς βαρίδια στο μέλλον: «αποδίδω-
μι τετραπλούν»! Ό,τι άρπαξα, ό,τι αδίκησα, ό,τι και
όποιον έβλαψα το επιστρέφω τετραπλάσιο και τα υπό-
λοιπα στους πτωχούς. Ζει ελεύθερος, διότι ζει όχι με
το παρελθόν, αλλά με το μέλλον.
Αποτελεί ένα παράδειγμα ο Ζακχαίος και ένα
υπόδειγμα για το πώς θα πρέπει να πορευτεί σήμερα
ο κόσμος, η κοινωνία, η ζωή. Αν δεν έρθει η κοινω-
νία και οικονομία να αποδώσει εις τετραπλούν,
400%, σε όσους αδίκησε, σε αυτούς που έβλαψε,
σε αυτούς που έθεσε στο περιθώριο, που έριξε
στην ανισότητα, στην ανεργία, στη φτώχεια, στον
κοινωνικό αποκλεισμό, σε αυτούς που ανάγκασε
να ψάχνουν μέσα στους κάδους των απορριμμά-
των, για να ζήσουν, τότε σημαίνει ότι η νέα κανο-
νικότητα που θα ξημερώσει, θα είναι πιο απελπι-
στική από την προηγούμενη, θα είναι πιο οδυνηρή
από την προηγούμενη και θα είναι και πιο θανα-
τηφόρα από την παρούσα πανδημία, πού θα οδη-
γήσει ανθρώπους σε απογοήτευση και απόγνωση.
Ο Ζακχαίος αποτελεί λοιπόν ένα σπουδαίο παράδειγ-
μα.
Την δεύτερη Κυριακή μας παρουσιάζει ο Χρι-
στός την γνωστή σε όλους μας παραβολή των
ταλάντων, η οποία, μέσα από τρεις διαφορετικές
περιπτώσεις «ταλαντούχων» ανθρώπων, μας μιλάει
για τα χαρίσματα που μας έχει δώσει ο Θεός σε
όλους μας ανεξαιρέτως, φυσικά, επίκτητα, έκτακτα,
αλλά πάντως μοναδικά και ανεπανάληπτα. Αν προ-
σεγγίσουμε την παραβολή των ταλάντων ως μία
έκφραση όμως του νόμου «δούναι καί λαβείν», το
μόνο που θα καταφέρουμε είναι να επιτύχουμε μία
εξωτερική προσέγγιση. Η αλήθεια βρίσκεται σε κάτι
βαθύτερο. Οι δύο πρώτες περιπτώσεις, που λαμβά-
νουν από τον Χριστό μας τα πέντε και τα δύο τάλαντα
ανταποκρίνονται σε μία σχέση, τιμούν μία σχέση εμπι-
στοσύνης. Έρχεται ο Κύριος και εμπιστεύεται κομμά-
τι της περιουσίας του. Έρχεται ένας άνθρωπος στη
ζωή μας και μας εμπιστεύεται τα μυστικά του, τα όνει-
ρα και τα ελαττώματά του και μας ανοίγει την καρδιά
του. Αυτά είναι τα τάλαντα, που μπορούμε να προ-
σφέρουμε στους άλλους ανθρώπους, για να τους
δώσουμε δυνατότητα να δημιουργήσουν και να
συνάψουν σχέση με μας. Και οι δύο πρώτοι ανταπο-
κρίνονται στη σχέση. Πόσο δυναμική πρόσκληση και
πρόκληση είναι αυτή η διδασκαλία της Εκκλησίας
μας, όταν μέσα στην καρδιά μας υπάρχει κατήφεια,
όταν μέσα στην καρδιά μας υπάρχουν σκιές, υπάρχει
ομίχλη, το φως δεν είναι έντονο και ψάχνουμε να
βρούμε νόημα. Η Εκκλησία μας σε ένα κόσμο
φοβικότητας, που υπάρχουν ακόμη κοινωνίες με
σύνδρομα ρατσισμού και μισαλλοδοξίας, έρχεται
και διδάσκει ότι τη χαρά θα τη βρούμε στη δυνα-
τότητα να συνάπτουμε σχέσεις. Τη χαρά θα τη
βρούμε όχι στα υλικά πράγματα, όχι στα υλικά
τάλαντα, αλλά στα πνευματικά τάλαντα, στα ψυχι-
κά τάλαντα. Στο τάλαντο της αγάπης, στο τάλαντο
του διαλόγου, στο τάλαντο της κατανόησης, στο
τάλαντο της αλληλεγγύης, στο τάλαντο της αυτο-
θυσίας, στο τάλαντο της προσφοράς, στο τάλαντο
του ανοιχτού οράματος, των ανοιχτών σχέσεων.
Έτσι θα βρούμε τον εαυτό μας, θα βρούμε την αληθι-
νή ευτυχία και χαρά. Την τρίτη Κυριακή ο Χριστός
διαλέγεται με την Χαναναία, με αυτό που στην σύγ-
χρονη εποχή ονομάζουμε ως διαφορετικό και το
οποίο εκπροσωπεί αυτή η αλλόφυλη και αλλόθρησκη
γυναίκα. Μία γυναίκα που αποτελεί μειονότητα, μειο-
νοψηφία, αδύναμο κρίκο μίας ανδροκρατούμενης
κοινωνίας. Αυτή η γυναίκα, δεν προσεγγίζει το Χριστό
απλώς για να λύσει ένα πρόβλημα της. Τον προσεγ-
γίζει με θαυμαστή επιμονή ως πνευματικό πατέρα και
ηγέτη και τολμά να εκθέσει το πρόβλημα της, τολμά
να μιλήσει σε μία εποχή, που το να μιλήσει κανείς για
ένα πρόβλημα είναι ζητούμενο. Και σήμερα χειρο-
κροτούμε και επαινούμε - και καλώς πράττουμε! -
ανθρώπους και ιδιαίτερα γυναίκες, επειδή βρίσκουν
την δύναμη και μιλούν, και θαυμάζουμε για αυτό, το
οποίο θα έπρεπε να είναι αυτονόητο σε μία εποχή,
στην οποία έχουν θεοποιηθεί τα ατομικά δικαιώματα,
που υποτίθεται ότι έχει επέλθει ισότητα των φύλων
και χειραφέτηση των γυναικών. Και τι τραγικό: πολλοί
εκ των σήμερα κατηγορουμένων για ψυχική, σωματι-
κή και λεκτική κακοποίηση μέχρι χθες, ως αφρόκρε-
μα «του πνευματικού κόσμου και της διανόησης της
χώρας», υπέγραφαν ανερυθρίαστα διακηρύξεις και
κείμενα για τα δικαιώματα των γυναικών, ελάμβαναν
θέσεις στην πρώτη γραμμή «παρελάσεων υπερηφά-
νειας» και «κουνούσαν το χέρι» δεικτικά εναντίον
πάντων!!!. Τι αποκαλύψεις! Τι απομυθοποιήσεις! Τι
φανερώσεις! Όταν οι άνθρωποι κινούνται με ιδεολη-
ψίες και ιδεολογίες βολικές στα συμφέροντά τους,
κατά τους καιρούς και κατά τις εποχές, και όχι με την
αλήθεια της πραγματικής αγάπης και της πραγματι-
κής σχέσης! Η Χαναναία μας εντυπωσιάζει: επιμένει,
διότι αγαπά πραγματικά, και γιατί ξέρει πραγματικά
ότι εκείνη την ώρα, που ο Χριστός φαίνεται να την
δοκιμάζει με την αρχικά φαινομενικά αρνητική στάση
του, παιδαγωγεί όχι μόνο τους ανθρώπους που είναι
γύρω Του, παιδαγωγεί όχι μόνο την ίδια, αλλά παιδα-
γωγεί την ιστορία, παιδαγωγεί τον άνθρωπο κάθε
εποχής, παιδαγωγεί τον άνθρωπο του σήμερα, διότι
ακόμη και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι
αρθρώνουν ακραίες φωνές και ακραίες κραυγές,
υπάρχουν και σήμερα άνθρωποι που υψώνουν τείχη
απέναντι στο διαφορετικό, που απαξιώνουν τον
άνθρωπο, που έχει ανάγκη για εργασία, για επιβίωση
και για ζωή, που εκμεταλλεύονται την υποτιθέμενη
προνομιακή θέση δύναμης, που κατέχουν. Και αυτή
η αγάπη της κάνει τον Χριστό να πει σε έναν αδύ-
ναμο και πληγωμένο άνθρωπο: «γενηθήτω σοι ως
θέλεις»!! Ό,τι θέλεις να γίνει!
Υποτάσσομαι στο θέλημα σου, να γίνει αυτό που
θέλεις! Και έτσι θεραπεύεται η κόρη της Χαναναίας
και θεραπεύεται κάθε νοοτροπία, η οποία θέλει να
ξεχωρίζει τους ανθρώπους, η οποία θέλει να βάζει
ταμπέλες στους ανθρώπους, η οποία θέλει να ορθώ-
νει διαχωριστικά τείχη, ανάμεσα σε ανωτέρους και σε
κατώτερους ανθρώπους, σε καθαρά και σε βρώμικα
έθνη, σε ιερά και σε βέβηλα πρόσωπα, κάθε ιδεολο-
γία σάπια αυτού του κόσμου, που έχει οδηγήσει
τόσες φορές σε τόσο αιματοκύλισμα, σε τόση κατα-
στροφή, κάθε νοοτροπία, που φέρνει τη διχόνοια, την
έχθρα και τη δυσαρμονία στις ανθρώπινες σχέσεις
και που δημιουργεί κοινωνίες με γκέτα και με στεγα-
νά. Απάντηση λοιπόν και μήνυμα δίνει ο Χριστός για
μας τους ανθρώπους του σήμερα. Για το πώς μπο-
ρούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις, τόσο στο
μικρόκοσμο όσο και στο μεγαλόκοσμο, που μας περι-
βάλλει. Η ποιότητα μιας κοινωνίας, μικρής ή μεγά-
λης, το πολιτιστικό της επίπεδο, η κουλτούρα της
και κυρίως η δυνατότητα της να έχει μέλλον απο-
καλύπτεται από το πώς μπολιάζει και προσλαμβά-
νει τη διαφορετικότητα μέσα στην ενότητα της.
Άλλωστε αυτό είναι το μυστήριο της Εκκλησίας, η
ενότητα μέσα στην ετερότητα. Αυτό είναι το
μυστήριο της Αγίας Τριάδος, αυτό είναι το μυστή-
ριο της Πεντηκοστής, αυτό είναι το μυστήριο της
Βασιλείας του Θεού. Αυτό το μήνυμα αξίζει να το
στέλνουμε με κάθε τρόπο παντού: μήνυμα ενότητας
και αγάπης, ανοιχτωσιάς και ευρυχωρίας, μιας
μεγάλης αγκαλιάς, μιας μεγάλης γέφυρας, ενός
ανοιχτού πνεύματος, μιας ανοιχτής Εκκλησίας,
μιας ανοιχτής κοινωνίας, χωρίς αποκλεισμούς και
χωρίς διακρίσεις, αλλά με ίσες δυνατότητες και
ευκαιρίες για όλους.
«γενηθήτω σοι ως θέλεις»
Τρεις Κυριακές για την κοινωνία,
τις σχέσεις, το διαφορετικό
Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φθιώτιδος
κ. Συμεών
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

3. Ά
κουγα παλιότερα τη φράση ‘θέλω να
πιστεύω’ και ξένιζε στα αυτιά μου. Τη χρησι-
μοποιούσε ο πατέρας μου πολύ συχνά .Επι-
κοινωνιακά, ήταν μια επιτυχημένη γέφυρα μετριοπάθειας
για να εκφράσει την άποψή του, όπως κατάλαβα αργότε-
ρα. Ωστόσο, σκόνταφτε πάνω στη νεανική μου ένταση
για αναζήτηση μιας ‘τέλειας γνώμης’, ‘της σωστής κι
εμπεριστατωμένης άποψης’.
Η ενασχόληση με τις Επιστήμες και τη Φιλοσοφία
είναι μια οργανωμένη και συστηματική προσπάθεια να
συγκροτήσει κανείς μια ενιαία εικόνα για τον κόσμο, ένα
κοσμοείδωλο. Χρονικά, στην ανθρώπινη Ιστορία έρχεται
πολύ αργότερα από άλλες αντίστοιχες προσπάθειες,
όπως οι Μύθοι ή οι Θρησκείες. Φαίνεται ότι ο Άνθρωπος
έχει ανάγκη να εξηγεί και να εξημερώνει το περιβάλλον
του. Το περιβάλλον γεννούσε φόβο κι ανασφάλεια κι έτσι
η ανάγκη για έλεγχο ήταν ζωτική. Ακραία φυσικά φαινό-
μενα (κεραυνοί, αστραπές) γεννούσαν έκπληξη κι αγωνία,
στην καλύτερη περίπτωση περιέργεια. Ένας θεός που
πετάει τους κεραυνούς από τον Όλυμπο ήταν επομένως
μια εικόνα πολύ οικεία, πολύ κατανοητή, πολύ ανθρωπό-
μορφη ώστε να παρέχει μια επαρκή εξήγηση.
Στην Ιωνία του 5ου π.Χ αιώνα συνέβη ένα θαύμα.
Ταυτόχρονα και σε πολλά μέρη εμφανίστηκαν οι ‘φυσιο-
λόγοι’, οι Φυσικοί επιστήμονες της εποχής. Εκείνοι άνοι-
ξαν το δρόμο για μια εμπειρική και ορθολογική μελέτη
του κόσμου. Είδαν μέσα στην πολυπλοκότητα του φυσι-
κού κόσμου κάποιες ομοιότητες και προσπάθησαν, για
πρώτη φορά στην ανθρώπινη Ιστορία, να βρουν τη μία,
ενοποιητική γενεσιουργό αιτία των πάντων. Άλλος μίλη-
σε για το νερό, άλλος για τον αέρα, τη φωτιά, το άπειρο
κλπ. Αυτή θεωρείται η ληξιαρχική πράξη γέννησης του
Επιστημονικού Πνεύματος. Γνωρίζοντας τις βασικές
αρχές, ο κόσμος απορρέει ομαλά από αυτές με διάφο-
ρους μηχανισμούς. Για παράδειγμα, το χώμα, η φωτιά, το
νερό είναι ‘πυκνώματα κι αραιώματα’ του αέρα, σύμφω-
να με μια τέτοια αντίληψη. Σας φαίνεται ακραίο ή αστείο;
Κι όμως: η σύγχρονη Φυσική μιλά για πυρήνες με νετρό-
νια και πρωτόνια που είναι τόσο πιο βαρείς όσο πιο
μεγάλο και πυκνό το πλήθος των πρωτονίων και των
νετρονίων αυτών.
Κι η Επιστήμη, ωστόσο, έχει τους περιορισμούς της.
Υπάρχει ένα όριο στη γνώση πέρα από το οποίο φαινό-
μενα δεν είναι δυνατό να γίνουν γνωστά. Εκεί πολλοί
άνθρωποι της Θρησκείας αναζητούν το Θεό. Στο επέκει-
να της γνώσης. Άλλοι πάλι θεωρούν ότι η πρόοδος των
Επιστημών θα δώσει στο μέλλον τις απαντήσεις που δεν
μπορούμε να έχουμε σήμερα. Κι εξακολουθούν να μην
πιστεύουν σε τίποτα που δεν είναι υλικό.
Ποια είναι η πιο συνεπής θέση; Τι υπάρχει και τι όχι;
Αυτά τα προαιώνια ερωτήματα έχουν μια καλύτερη δια-
τύπωση: τι στ ’αλήθεια πιστεύω; Η Επιστήμη, κάθε Επι-
στήμη, έχει κάποιες θεμελιώδεις, αναπόδεικτες αρχές. Οι
Επιστήμονες τις θεωρούν τόσο προφανείς ώστε τις λαμ-
βάνουν ως δεδομένες, χωρίς να αναρωτιούνται αν είναι
αποδεδειγμένες. Στην πραγματικότητα, τις Πιστεύουν.
Είναι ταυτόχρονα εντυπωσιακό και αγωνιώδες να ανα-
καλύπτεις ότι το πρώτο βήμα κάθε προσπάθειας απαιτεί
ένα βήμα Πίστης: από σημείο εκτός ευθείας διέρχεται
μόνο μια παράλληλη ευθεία προς αυτήν. Ναι, λέει ο
Ευκλείδης. Και φτιάχνει την Ευκλείδια Γεωμετρία. Όχι, λέει
ο Ρίμαν και ο Λομπατσέβσκυ. Και φτιάχνουν άλλες γεω-
μετρίες. Πάνω στις οποίες θεμελιώνεται η εξήγηση της
θεωρίας της σχετικότητας.
Το συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο των ιδεών, λοι-
πόν, διδάσκει τη μετριοπάθεια και το σεβασμό μιας άλλης
άποψης. Κάθε άποψη είναι ομαλή απόρροια κάποιας δια-
φορετικής πίστης σε κάτι θεμελιώδες. Τσακωνόμαστε για
τα πολιτικά κάθε μέρα. Διαφωνούμε για το πώς πρέπει να
λειτουργεί η οικονομία μας. Δεν κατανοούμε εκείνη τη
στιγμή ότι οι διαφορές μας είναι πιο βαθιές. Σε τελική
ανάλυση, πιστεύουμε διαφορετικά πράγματα. Υπάρχει
ένα όριο στη συνεννόηση γιατί, στο τέλος της μέρας,
ένας αόρατος ιστός. ο ιστός των πεποιθήσεών μας,
καθορίζει το πώς σκεφτόμαστε στα επιμέρους θέματα.
Αλλά ας πάμε κι ένα βήμα πιο πέρα: ο ίδιος ο ιστός
της πεποίθησης, όπως πιστεύει η αναπτυξιακή Ψυχολο-
γία, υφαίνεται προτού αποκτήσουμε συνειδητή πρόσβα-
ση σε αυτόν. Τα υλικά της ύφανσης είναι η στάση των
πρώτων σημαντικών μας προσώπων. Η αγάπη τους ή η
έλλειψή της, η απόστασή τους ,η στοργή τους μπορεί να
διαμορφώνουν μετέπειτα αντιλήψεις μας για τον τρόπο
που λαμβάνουμε αποφάσεις, για τον τρόπο που σκεφτό-
μαστε και ζούμε. Εμέσως, διά της διαμόρφωσης του
συναισθηματικού μας κόσμου. Η οικογένειά μας, τα παι-
χνίδια που παίξαμε μικροί, η εμπιστοσύνη στο περιβάλ-
λον μας θα καθορίσει αυτό που είμαστε, τον τρόπο που
υπάρχουμε. Και με τη σειρά μας, θα συνοδεύσουμε τα
παιδιά μας στον πιο κάτω κρίκο της αλυσίδας ώσπου να
αρχίσουν να λαμβάνουν τις δικές τους αποφάσεις. Οι
οποίες μπορεί να μη μοιάζουν με τις δικές μας, αλλά που
με ένα αόρατο νήμα, περνούν και μας στην αιωνιότητα.
Έτσι θέλω να πιστεύω.
Αθανάσιος Βούτσινος
Ψυχίατρος -Ψυχοθεραπευτής
3
Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2020 ΓΕΦΥΡΑ 3
Π
ολλές φορές βιώνουμε δύσκολες καταστάσεις στη ζωή μας εξαιτίας
κάποιου πιεστικού γεγονότος, όπως για παράδειγμα η τωρινή πανδη-
μία, η κοινωνικό-οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, απρόβλεπτες
ανθρωπιστικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αλλά και σε πιο προσωπικό επίπε-
δο εμπειρίες όπως μια ασθένεια, μια απώλεια ή προβλήματα στην καθημερινότη-
τα μας. Όλα τα παραπάνω είναι φυσιολογικό να επηρεάζουν την ψυχική μας υγεία
και να μας προκαλούν μεταξύ άλλων κούραση, σωματικούς πόνους , ένταση,
εκνευρισμό, έλλειψη συγκέντρωσης και θλίψη.
Οι περισσότεροι από εμάς μπορεί να αντιλαμβανόμαστε τη σημασία του να
είμαστε ψυχικά υγιείς, συχνά όμως δεν γνωρίζουμε πού μπορούμε να στραφού-
με για να αναζητήσουμε βοήθεια και να έχουμε πρόσβαση σε ποιοτικές και οικο-
νομικά προσιτές υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Η τωρινή πανδημία του COVID 19
επηρέασε τις ήδη υποβαθμισμένες υπηρεσίες υγείας στη χώρα μας αλλά και διε-
θνώς και ο αντίκτυπος της πρόβαλε την έλλειψη επένδυσης στην ψυχική ευεξία
των ατόμων. H κοινωνική απόσταση, ο περιορισμός της προσωπικής ελευθερίας
λόγω της απομόνωσης, ο στιγματισμός, οι απρόβλεπτες αλλαγές στις εργασιακές
συνθήκες ήρθαν να ταράξουν τα λιμνάζοντα νερά και να δημιουργήσουν ανατα-
ράξεις, όπως αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας και προβλήματα στις διαπροσω-
πικές σχέσεις.
Την ανάγκη αυτή, για την εστίαση στην ψυχική ευημερία, έρχεται να υπογραμ-
μίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) με το μήνυμα της φετινής Παγκό-
σμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας 2020 «Ψυχική Υγεία για όλους: Μεγαλύτερη
Επένδυση – Μεγαλύτερη Πρόσβαση». Μέσα από την φετινή εκστρατεία ο ΠΟΥ
ζητεί, σε συνεργασία με παγκόσμιους οργανισμούς, την εξασφάλιση, διεθνώς,
μεγαλύτερων κονδυλίων για την επένδυση στην ανάπτυξη υψηλής ποιότητας
δωρεάν υπηρεσιών ψυχικής υγείας, προσβάσιμες σε όλους τους πολίτες. Το
μήνυμα του φετινού εορτασμού μας καλεί να ενωθούμε όλοι για την ανάδειξη της
σπουδαιότητας της ψυχικής υγείας, αποκαθιστώντας την ιστορική παραμέληση
της. Παράλληλα μας προτρέπει να επαναπροσδιορίσουμε ως άνθρωποι τις προ-
σωπικές μας αξίες και προτεραιότητες μας, για την υποστήριξη της δικής μας
ψυχικής υγείας, της οικογένειας μας αλλά και των συνανθρώπων μας.
Στην τωρινή περίοδο θεωρείται επιτακτική ανάγκη περισσότερο από ποτέ να
ενισχύσουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα:
• Ας επενδύσουμε στην οικογένεια μας, εστιάζοντας στην ειλικρινή επικοινω-
νία, εκφράζοντας τα άγχη και τις ανησυχίες μας, ζητώντας βοήθεια, όποτε την
έχουμε ανάγκη και ας δημιουργήσουμε στιγμές χαλάρωσης και διασκέδασης.
• Ας επενδύσουμε στους φίλους μας, ας μοιραστούμε τις καθημερινές προ-
κλήσεις, ας αναζητήσουμε νέους τρόπους κοινωνικής επαφής.
• Ας επενδύσουμε στο εργα-
σιακό περιβάλλον, ας αναζητή-
σουμε διεξόδους και νέες ευκαι-
ρίες.
• Ας επενδύσουμε στον εαυτό
μας, προσδιορίζοντας τα γεγονό-
τα που μας προκαλούν πιεστικά
συναισθήματα. Η αναγνώριση
μας βοηθά να μειώσουμε τις
αρνητικές σκέψεις και να κάνουμε
βήματα προς την επίλυση τους.
Ας μην υποτιμάμε τις ικανότητες
μας για προσαρμογή. Βάζουμε
ως προτεραιότητα την αυτό-φρο-
ντίδα, δίνουμε χρόνο στον εαυτό
μας για ευχάριστες δραστηριότητες και χόμπι. Αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να
αποσυμπιεστούμε, ακόμα και λίγος προσωπικός χρόνος μπορεί να είναι βοηθητι-
κός. Συνδεόμαστε με τις ανάγκες μας και προσπαθούμε να τις καλύψουμε όσο
είναι εφικτό.
Τέλος μέσα από το κεντρικό μήνυμα «Ποιο συναίσθημα κρύβει η μάσκα σου;
Είναι ΟΚ να μην είσαι ΟΚ. Μίλα για όσα νιώθεις» η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχια-
τρικής Π. Σακελλαρόπουλος παροτρύνει να μιλήσουμε για τα συναισθήματα που
μας κατακλύζουν στην καθημερινότητά μας.
• Ας μάθουμε να εκφράζουμε τα συναισθήματα μας. Είναι φυσιολογικό να
έχουμε συναισθήματα, δεν υπάρχουν σωστά ή λάθος. Η έκφραση συναισθημά-
των είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική μας υγεία, το να τα καταπνίγουμε δεν
είναι λειτουργικό καθώς με την καταπίεση τα συναισθήματα τελικά αναδύονται με
αρνητικό τρόπο. Πολλές φορές είναι βοηθητικό, αν βιώνουμε κάποιο πιεστικό
γεγονός, να αφιερώσουμε μερικά λεπτά να καταγράψουμε τα συναισθήματα μας,
μπορεί να μας κάνει να αισθανθούμε καλύτερα. Η γραφή μπορεί να μας βοηθή-
σει να οργανώσουμε τις σκέψεις μας, μπορεί να μας προσφέρει συναισθηματική
ανακούφιση. Μίλα με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας, αν αισθάνεσαι ότι χρειάζεσαι
επαγγελματική υποστήριξη και βοήθεια.
Πρεμέτη Βασιλική Τζανέτου Βασιλική
Κλινική Ψυχολόγος MSc Κοινωνική Ανθρωπολόγος MSc
Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος, Δομή Φθιώτιδας
Πανδημία και ψυχική ανθεκτικότητα.
Ας επενδύσουμε στην ψυχική μας υγεία!
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Ο ιστός της πεποίθησης

4. ΕΚΨ Δομή Αττικής
Δράσεις Εκπαίδευσης, Ενημέρωσης και Ευαι-
σθητοποίησης
Το πρώτο τρίμηνο του 2020 συνεχίστηκε το Πρό-
γραμμα «Ευαισθητοποίηση, Πρόληψης Ψυχικών
Διαταραχών και Ενδυνάμωσης της Ψυχικής Ανθε-
κτικότητας στις Σχολικές Κοινότητες 2020», το
οποίο αφορά στην ευαισθητοποίηση και ενδυνάμωση
παιδιών & εφήβων, γονέων και εκπαιδευτικών σε θέμα-
τα ψυχικής υγείας, και την ενίσχυση/ενδυνάμωση της
ψυχικής τους ανθεκτικότητας. Το Πρόγραμμα διακό-
πηκε τον Μάρτιο 2020 εξαιτίας της πανδημίας COVID-
19. Ωφελούμενοι: 24 σχολικές μονάδες της Αττικής
(μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί). To Mάιο πραγματο-
ποιήθηκε διαδικτυακό σεμινάριο επιμόρφωσης για
150 εκπαιδευτικούς του 1ου ΠΕ.Κ.Ε.Σ Αττικής με
θέμα: «Παιδαγωγική και επιστημονική υποστήριξη της
μαθησιακής διαδικασίας στην εξ αποστάσεως εκπαί-
δευση: Ενδυνάμωση της ψυχικής Ανθεκτικότητας στη
σχολική κοινότητα-Ο ρόλος του εκπαιδευτικού σε ένα
σχολείο που αλλάζει», για τους/τις εκπαιδευτικούς
όλων των κλάδων των Δημοτικών Σχολείων αρμοδιό-
τητας του 1ου ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Αττικής.
Παροχή εκπαίδευσης σε επαγγελματίες υγεί-
ας σε συνεργασία με Φορείς της Ομοσπονδίας
ΑΡΓΩ και ανταλλαγή τεχνογνωσίας: Εκπαίδευση των
εργαζομένων στις δομές Ιπποκράτης Ι και ΙΙ του φορέα
ψυχικής υγείας ΕΔΡΑ, στο ψυχαναλυτικό πρίσμα.
16.10.2020 - Συμμετοχή στη διαδικτυακή Ημερί-
δα της Toπική Ομάδα Προαγωγής Ψυχικής Υγείας
(Τ.Ο.Π.Ψ.Υ.) Νέας Σμύρνης με τίτλο Ψυχική Προ-
σαρμογή σε Περίοδο Κρίσης.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αναπη-
ρίας – 3 Δεκεμβρίου, η ΠΕΓΚΑΠ-ΝΥ (Πανελλήνια
Ένωση Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων Παιδιών – Νοη-
τικά Υστερούντων) πραγματοποίησε Ημερίδα στην
οποία η ΕΚΨ Π. Σακελλαρόπουλος παρουσίασε το
έργο της, ενώ πραγματοποιήθηκε εισήγηση με θέμα:
«COVID- 19. Επιπτώσεις και προαγωγή της ψυχικής
ανθεκτικότητας των παιδιών και των εφήβων».
Συνεχίστηκε διαδικτυακά το in-service training
της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρό-
πουλος για την πρακτική άσκηση νέων επαγγελματιών
ψυχικής υγείας, και εθελοντών.
Τα μέλη και οι θεραπευτές των Μονάδων Ψυχο-
κοινωνικής Αποκατάστασης της Δομής Αττικής
αυτό το δύσκολο διάστημα της πανδημίας και του
εγκλεισμού και τηρώντας πάντα τα προβλεπόμενα
μέτρα υγιεινής για να είναι ασφαλείς, συμμετείχαν σε
δραστηριότητες όπως: ημερήσιες εξορμήσεις για περ-
πάτημα, συναυλίες που διοργάνωσε ο Δήμος Καλλιθέ-
ας, και ολιγοήμερες διακοπές, οι οποίες ήταν πολύ
σημαντικές για να ανανεωθούν. Eπίσης, στο πλαίσιο
του έργου «Σβήνουμε το στίγμα. Στο λόγο μας»,
συμμετείχαν σε διαδικτυακά focus group, για το σχε-
διασμό οδηγού για τα ΜΜΕ, εκπόνηση εγχειριδίου και
γλωσσαρίου για τη ψυχική υγεία, με στόχο την καταπο-
λέμηση του στίγματος της ψυχικής νόσου. Το έργο
υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citi-
zens fund, με φορέα υλοποίησης την Εταιρία Κοινωνι-
κής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος και εταίρους το
Ίδρυμα Θεμιστοκλή & Δημήτρη Τσάτσου - Κέντρο
Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου και την Εταιρία
Μέριμνας και Αποκατάστασης Ατόμων με Ψυχοκοινω-
νικά Προβλήματα. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του
προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα
έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και
το SolidarityNow.
Τα Χριστούγεννα με έντονο αίσθημα αλληλεγγύης,
τα μέλη συμμετείχαν σε δυο δράσεις του διαδικτυακού
φεστιβάλ αλληλεγγύης Connected we Stand. Αγόρα-
σαν είδη πρώτης ανάγκης, για τις ευάλωτες κοινωνικές
ομάδες, ενώ παράλληλα, ετοίμασαν Χριστουγεννιάτι-
κες κάρτες με κοινωνικά μηνύματα και τις έστειλαν σε
χώρους που φιλοξενούνται ευπαθείς ομάδες. Τέλος
απέστειλαν διαδικτυακά κάλαντα σε άτομα ευπαθών
κοινωνικών ομάδων.
Το Κέντρο Ημέρας για την Ψυχολογική Υπο-
στήριξη των Ασθενών με Καρκίνο (Κ.Η.Ψ.Υ.Α.Κ.)
την δύσκολη χρονιά που πέρασε, είχε την ετοιμότητα
να προσαρμοστεί σε μία νέα οργανωτική δομή προ-
κειμένου - και τώρα και στο μέλλον - να ανταποκρίνε-
ται στις αυξημένες ανάγκες των ανθρώπων που
πάσχουν από καρκίνο και χρειάζονται ψυχολογική
υποστήριξη. Καταφέραμε στο διάστημα αυτό που τα
μέτρα προστασίας επέβαλλαν περιορισμό στις μετακι-
νήσεις, να συνεχιστούν εξ αποστάσεως οι θεραπευτι-
κές συνεδρίες, να υποδεχτούμε νέα αιτήματα και να
μην χάσουμε την επαφή με τους ασθενείς συνεχίζο-
ντας το έργο μας, σεβόμενοι την νέα εξωτερική
πραγματικότητα. Η αδιάλειπτη και σταθερή λει-
τουργία του Κ.Η.Ψ.Υ.Α.Κ. έχει στόχο την ενίσχυση
της ψυχικής αντοχής και ασφάλειας των ωφελουμέ-
νων.
Το Κέντρο Ημέρας για την συνέχεια στη φρο-
ντίδα ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα που
διαβιούν στην κοινότητα της ΕΚΨ Π. Σακελλαρό-
πουλος προσάρμοσε την λειτουργία του και συνέχισε
να προσφέρει αδιάκοπα τις υπηρεσίες του σε αυτήν τη
δύσκολη χρονιά που πέρασε. Ειδικότερα, το προηγού-
μενο έτος εξυπηρέτησε συνολικά 422 ενήλικες με
ψυχοκοινωνικά προβλήματα, ενώ ανταποκρίθηκε
άμεσα σε 141 νέα αιτήματα. Οι ατομικές θεραπευτι-
κές παρεμβάσεις πραγματοποιούνται κυρίως μέσω δια
ζώσης ραντεβού, για την κάλυψη όμως των αναγκών
υποστήριξης των ευάλωτων ομάδων πραγματοποιού-
νται εξ΄ αποστάσεως ραντεβού αξιοποιώντας την
χρήση της τεχνολογίας. Επίσης το διάστημα της παν-
δημίας συνεχίστηκαν διαδικτυακά 8 ομάδες με ψυχο-
θεραπευτικό, υποστηρικτικό και αποκαταστασιακό
χαρακτήρα. Επιπλέον, οι επαγγελματίες υγείας του
Κέντρου Ημέρας από την έναρξη της λειτουργίας της
υποστηρίζουν την γραμμή ψυχοκοινωνικής υποστήρι-
ξης για τον κορωνοϊό 10306. Παράλληλα με το κλινικό
έργο, η θεραπευτική ομάδα συμμετέχει πολύ ενεργά
σε δράσεις ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και προα-
γωγής της ψυχικής υγείας στην ευρύτερη κοινότητα,
ενώ ξεκίνησε η μια νέα διαδικτυακή ραδιοφωνική
εκπομπή με τίτλο «Ψιλή Κουβέντα στο Πατάρι της
Αφροδίτης».
4 ΓΕΦΥΡΑ Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2020
ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΚΨ Π. ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

5. ΕΚΨ Δομή Φωκίδας
5
Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2020 ΓΕΦΥΡΑ 5
Τ
ο 2020 βρήκε τη δομή Φωκίδας της ΕΚΨ Π. Σακελλαρόπου-
λος εν μέσω σχεδιασμών, συνεργασιών και ανάπτυξης νέων
προγραμμάτων. Φρένο σε πολλά από αυτά έβαλε η πανδημία
COVID-19 αναστέλλοντας άμεσα όλες τις σχεδιασμένες δράσεις αγω-
γής κοινότητας και τις διεργασίες με την σχολική κοινότητα, ενώ εισή-
γαγε την εξ αποστάσεως θεραπεία στην καθημερινότητά μας. Είναι
σημαντικό πως καταφέραμε να αντιδράσουμε ουσιαστικά με σχεδια-
σμό, προγραμματισμό, συχνές (επαν) αξιολογήσεις και απαραίτητες
διορθωτικές κινήσεις, σε σταθερή επικοινωνία με τα διοικητικο-κλινικά
όργανα του φορέα.
Η διεπιστημονική ομάδα τόσο στην Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας
όσο και στο Κέντρο Ημέρας παιδιών, εφήβων και Ενηλίκων, κατάφερε
να διατηρήσει τη βασική αρχή του συνεχούς της φροντίδας των ωφε-
λουμένων μας, καθώς και των οικογενειών τους. Υπήρξε διερεύνηση
και εφαρμογή διαύλων επικοινωνίας για τους συνεργάτες (ομάδες
προσωπικού, εποπτείες, συναντήσεις κλπ) και για τους ωφελούμενούς
μας (τεχνολογία, τηλέφωνο) για τηλεπρακτική. Ο αρχικός δισταγμός
των νέων τρόπων τηλεπρακτικής από τους θεραπευτές και τους ωφε-
λούμενους, σε συνδυασμό με την εξοικοίωσή τους με την τεχνολογία,
αντικαταστάθηκε από αποδοχή, αναγνώριση και ενθουσιασμό.
Στο πλαίσιο των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης η
πανδημία του Covid-19 μας ενδυνάμωσε. Μέλη και θεραπευτές παρα-
μείναμε υγιής και ασφαλείς χωρίς κανένα κρούσμα από τα μέλη μας
και χωρίς διασπορά του ιού στις Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατά-
στασης. Τα μέλη έμαθαν να χρησιμοποιούν τη τεχνολογία με πολλούς
και διαφορετικούς τρόπους, αλλά και για διαφορετικούς σκοπούς,
καθότι έμαθαν να χειρίζονται την ηλεκτρονική πλατφόρμα του Υπουρ-
γείου Παιδείας και έτσι συνεχίζουν την εκπαίδευση τους στο Νυχτερι-
νό Λύκειο, κατάφεραν να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα τραγουδώντας
τα κάλαντα με άλλα μέλη Δομών της ΕΚΨ Π. Σακελλαρόπουλος από
Αθήνα, Άμφισσα, Λαμία, Αλεξανδρούπολη και αντάλλαξαν ευχές με
τους αγαπημένους τους παρόλο που ήταν μακριά και δεν μπορούσαν
να τους επισκεφτούν μέσω Ζoom, Skype και Viber.
Σε επίπεδο αγωγής κοινότητας το αρχικό «πάγωμα» άμεσα το δια-
δέχθηκε η επένδυση στη συνέχεια της «επαφής» με την τοπική κοι-
νότητα, αρθρογραφώντας συστηματικά και αφουγκραζόμενοι τις ανη-
συχίες, φόβους και προβληματισμούς της.
Τον Μάρτιο, παρά τις δυσκολίες λόγω
υγειονομικής κρίσης, πραγματοποιήθηκε η
συνάντηση με τους συνεργαζόμενους
φορείς στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Πρό-
γραμματος Erasmus+ Breakthrough for
Resilience: People, Places and
Communities/Ανακαλύπτοντας την Ανθεκτικότητα: Άνθρωποι, Τόποι
και Κοινότητες, όπου η ΕΚΨ Π. Σακελλαρόπουλος και συγκεκριμένα η
Δομή Φωκίδας εκπροσωπεί την Ελλάδα από το Σεπτέμβριο του 2019.
Στόχος του είναι η δημιουργία και η ανταλλαγή εργαλείων και μεθό-
δων για το χτίσιμο της ανθεκτικότητας στους Ανθρώπους, τους
Τόπους και τις Κοινότητες. Το πρόγραμμα συνεχίζεται διαδικτυακά και
θα ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2022.
Ένας σημαντικός σταθμός μέσα στο 2020 είναι η Παγκόσμια Ημέ-
ρας Ψυχικής Υγείας (10 Oκτωβρίου) όπου υλοποιήθηκε μια πολύ
σημαντική δράση στο πλαίσιο της καμπάνιας του φορέα με κεντρικό
μήνυμα «Ποιο συναίσθημα κρύβει η μάσκα σου; Είναι ΟΚ να μην
είσαι ΟΚ. Μίλα για όσα νιώθεις», με τα καφενεία των κοινοτήτων που
δραστηριοποιούμαστε. Ένας τόπος – συνδετικός κρίκος με την ιστο-
ρία της εταιρίας, με τον τρόπο που προσέγγιζε την τοπική κοινότητα ο
Παναγιώτης Σακελλαρόπουλος, μεστά και απλοϊκά. Η δράση εντάχθη-
κε στο πλαίσιο της πράξης «Παροχή Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στην
Κοινότητα (Νομού Φωκίδας)» που υλοποιείται στην Φωκίδα από τον
Σεπτέμβριο του 2019 με δύο υποέργα την «Ολοκληρωμένη Κοινοτική
Φροντίδα» και την «Ανάπτυξη Παιδοψυχιατρικών Υπηρεσιών».
Στη δίνη της πρωτόγνωρης αυτής πανδημίας άλλο ένα στοιχείο
που έπαιξε σπουδαίο ρόλο είναι η τέχνη. Ακροβατώντας μεταξύ ιδεα-
τού και πραγματικού κόσμου, αποτελώντας «φάρμακο» για τους
ανθρώπους και κατ΄ επέκταση για το ευρύ κοινωνικό σύνολο, αποτέ-
λεσε εργαλείο για τους συνεργάτες του Κέντρου Ημέρας οι οποίοι
επένδυσαν σε αυτή και αξιοποίησαν δημιουργικά τον χρόνο τους
κάνοντας την υγειονομική απειλή του κορονοϊού, παραμύθι με τίτλο
«Ο Φοίβος και οι Δελφικοί μύθοι στον Κορωνοϊό» που αναμένεται να
εκδοθεί αρχές του 2021.
Η τελευταία δράση του χρόνου μύρισε Χριστούγεννα και σε μία
χρονιά που το είχαμε ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη πραγματοποιήσαμε
κανονικά την καθιερωμένη Χριστουγεννιάτικη γιορτή όχι από κοντά
αυτή τη φορά, αλλά διαδικτυακά, το Σάββατο 19.12.2020. Μικροί και
μεγάλοι, ανταποκρίθηκαν με χαρά στο κάλεσμα και με τη θετική τους
ενέργεια αλληλεπίδρασαν μαζί με τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας
που συντόνιζαν τη γιορτή. Οι οθόνες γέμισαν από παιδικά γέλια και
φωνές, και μαζί με τους μικρούς μας φίλους ξαναγίναμε κι εμείς παι-
διά, υπενθυμίζοντάς μας πως όπου υπάρχουν παιδιά υπάρχει και
ελπίδα!
Το έτος αυτό ολοκληρώθηκε ελπιδοφόρα με την έγκριση από
άποψη σκοπιμότητας της ανάπτυξης προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής
υποστήριξης και κατ’ οίκον βοήθειας στο γενικό πληθυσμό μέσω της
επέκτασης της δράσης του ΚΗ. Ο κύριος σκοπός θα είναι η διασύνδε-
ση με τις νοσοκομειακές μονάδες, η ψυχοεκπαίδευση των εργαζομέ-
νων στο ΕΣΥ, αλλά και η ψυχοκοινωνική στήριξη των νοσούντων από
Covid-19 και των οικείων τους για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων
του Covid 19 και η βελτίωση της ψυχικής υγείας εν γένει.

6. Σ
το πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής
Υγείας, η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π.
Σακελλαρόπουλος δημιούργησε ένα κοινω-
νικό μήνυμα – σποτ με την ευγενική συμμετοχή του
ηθοποιού Μανώλη Μαυροματάκη, για την ευαισθητο-
ποίηση του κοινού σχετικά με τη σημασία της φροντί-
δας της ψυχικής υγείας, σε αυτήν την δύσκολη περίοδο
που διανύουμε εξαιτίας της πανδημίας του κορoνοϊού.
Με κεντρικό μήνυμα «Ποιο συναίσθημα κρύβει η
μάσκα σου; Είναι ΟΚ να μην είσαι ΟΚ. Μίλα για όσα
νιώθεις», το βίντεο μας παροτρύνει να μην σκεπάζου-
με τα αρνητικά συναισθήματα που μπορεί να μας κατα-
κλύζουν, αλλά να μιλήσουμε γι’ αυτά και να αναζητή-
σουμε την υποστήριξη που χρειαζόμαστε. Το σποτ προ-
βλήθηκε επίσης ως κοινωνικό μήνυμα σε πανελλαδικά
τηλεοπτικά κανάλια, μεταξύ 20 Δεκεμβρίου 2020 και
20 Ιανουαρίου 2021.
Δεδομένων των περιορισμών στις συναθροίσεις
και τις δημόσιες εκδηλώσεις εξαιτίας της πανδημίας,
φέτος οι Δομές Θράκης, Φωκίδας και Φθιώτιδας υλο-
ποίησαν μια δράση ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης σε συνεργασία με τα τοπικά café. Αυτοκόλ-
λητα με το μήνυμα της καμπάνιας επικολλήθηκαν στα χάρτινα ποτήρια του καφέ, ενώ συνεργάτες
του φορέα ήταν παρόντες σε συγκεκριμένα μαγαζιά προκειμένου να δίνουν πληροφορίες ανα-
φορικά με την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Παράλληλα, εκτυπώθηκαν αφίσες, οι οποίες
αναρτήθηκαν σε κομβικά σημεία των πόλεων στις περιοχές Αττικής, Φωκίδας, Φθιώτιδας, Αλε-
ξανδρούπολης.
Τέλος οι συνεργάτες της ΕΚΨ Π. Σακελλαρόπουλος συμμετείχαν σε ραδιοφωνικές και τηλεο-
πτικές συνεντεύξεις προκειμένου να ευαισθητοποιήσουν το κοινό για θέματα ψυχικής υγείας.
6 ΓΕΦΥΡΑ Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2020
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2020 - ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
«Ποιο συναίσθημα κρύβει η μάσκα σου;
Είναι ΟΚ να μην είσαι ΟΚ. Μίλα για όσα νιώθεις»
Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας 2020
Τα μέλη και οι θεραπευτές της ΕΚΨ Π Σακελλαρό-
πουλος ζωγράφισαν και πρόσφεραν όμορφες χριστου-
γεννιάτικες κάρτες, για τους ασθενείς της μονάδας
covid 19, αλλά και για τους ανθρώπους που έχουν την
φροντίδα τους. Κίνηση που προκάλεσε πολλά χαμόγελα
και συγκίνηση.
Κι επειδή τ’ αμπέλι θέλει
αμπελουργό το σπίτι νοικοκύρη…
Τα μέλη της ΕΚΨ της Δομής
Φθιώτιδας υπό την καθοδήγηση
του εθελοντή ζωγράφου κου Θανά-
ση Ανδρούτσου δημιούργησαν
στην Ομάδα Εικαστικών, με αφορμή
την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας,
έναν πίνακα προκειμένου να τον
χαρίσουν στον Ξενώνα Φιλοξενίας
Κακοποιημένων Γυναικών του Δήμου
Λαμιέων, θέλοντας να τονίσουν την
ανεκτίμητη προσφορά της γυναίκας
της γυναίκας στην κοινωνία, μέσα
από τον πολυδιάστατο ρόλο της.

7. 7
Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2020 ΓΕΦΥΡΑ
Σ
το οικοτροφείο Λαμίας «Γλαύκος»
της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρι-
κής Π. Σακελλαρόπουλος ξεκινά
μια νέα δραστηριότητα ως μέσο αποκατά-
στασης ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλή-
ματα. Η δραστηριότητα αφορά στο permind
ή αλλιώς περμακουλτούρα και γίνεται στα
πλαίσια και της λειτουργίας του Κοινωνικού
Συνεταιρισμού Περιορισμένης Ευθύνης
«Ανεμώνη». Τη δραστηριότητα, που αποτε-
λεί συνέχεια του προγράμματος Permind
που υλοποίησε ο φορέας μας στη Δομή
Αλεξανδρούπολης, θα υλοποιήσουν 4 ένοι-
κοι του Οικοτροφείου και του Προστατευμέ-
νου Διαμερίσματος της Δομής Φθιώτιδας
και 4 θεραπευτές.
Τι είναι οι Κοι.Σ.Π.Ε.
Οι Κοι.Σ.Π.Ε. (Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί
Περιορισμένης Ευθύνης) αποτελούν την
πρώτη θεσμοθετημένη νομική μορφή κοι-
νωνικής επιχείρησης στην Ελλάδα. Σκοπός
τους είναι η κοινωνικο-οικονομική ενσωμά-
τωση και η επαγγελματική επανένταξη ατό-
μων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, συμ-
βάλλοντας στη θεραπεία τους και στην,
κατά το δυνατόν, οικονομική τους αυτάρ-
κεια. Θεσμοθετήθηκαν με το άρθρο 12 του
Ν.2716/99, «περί ανάπτυξης και εκσυγχρο-
νισμού υπηρεσιών ψυχικής υγείας».
Οι Κοι.Σ.Π.Ε είναι Νομικά Πρόσωπα
Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) υπό την εποπτεία
του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής
Αλληλεγγύης και μέλη τους μπορεί να
γίνουν:
•Άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα
σε ποσοστό τουλάχιστον 35%
• Επαγγελματίες ψυχικής υγείας σε
ποσοστό έως 45%
• Νομικά πρόσωπα Δημοσίου ή Ιδιωτι-
κού Δικαίου ή άλλα φυσικά πρόσωπα σε
ποσοστό έως 20%
Στόχοι των ΚοιΣΠΕ αποτελούν η ισότιμη
ένταξη των ατόμων με ψυχοκοινωνικά προ-
βλήματα στην αγορά εργασίας, η καταπολέ-
μηση διακρίσεων και καταπολέμηση του
κοινωνικού στίγματος, η ανάπτυξη κοινωνι-
κής αλληλεγγύης και η βελτίωση κοινωνι-
κής συνοχής. Στην Ελλάδα έχουν συσταθεί
28 Συνεταιρισμοί ένας εκ των οποίων ένας
είναι ο ΚοιΣΠΕ «Ανεμώνη» Φθιώτιδας
Ευρυτανίας.
Ο ΚοιΣΠΕ «ΑΝΕΜΩΝΗ» ιδρύεται το
2017. Σήμερα αριθμεί 68 εγγεγραμμένα
μέλη και απασχολεί 10 εργαζόμενους εκ
των οποίων 7 είναι άτομα με ψυχοκοινωνικά
προβλήματα. Διατηρεί 2 συνεργεία καθα-
ριότητας (Καρπενήσι & Λαμία), έχοντας
υπογράψει συμβάσεις με κτίρια ΕΟΠΥΥ και
ΕΚΑΒ και λειτουργεί τα δύο κυλικεία του
Δημοτικού Θεάτρου Δήμου Λαμιέων.
(Για περισσότερες πληροφορίες η έδρα
του ΚοιΣΠΕ «ΑΝΕΜΩΝΗ» βρίσκεται στο 1ο
χλμ Λαμίας – Φραντζή και το τηλέφωνο επι-
κοινωνίας είναι 2231066377)
Τι είναι η Περμακουλτούρα
Μια επιστήμη σχεδιασμού οικοσυστημά-
των που εμπνέεται από τους νόμους της
φύσης και εντάσσει τους ανθρώπους σε
αρμονία με αυτήν. Στόχος της η δημιουργία
ενός τρόπου ζωής που θα σέβεται το περι-
βάλλον και θα εξασφαλίζει την οικονομία
των φυσικών πόρων για τις επόμενες
γενιές. Βασίζεται στη συνεργασία και στην
παρατήρηση καθώς και στην ανάπτυξη σχέ-
σεων και αλλαγή τρόπου σκέψης.
Τι είναι το πρόγραμμα Permind
Ένα πρόγραμμα που δίνει την ευκαιρία
σε άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας να
μάθουν από τη φύση, να αυτονομηθούν, να
έρθουν σε επαφή με νέα πράγματα. Πρό-
κειται για ένα πρόγραμμα που προβάλλει
αρχές όπως ο σεβασμός στο περιβάλλον, η
αξία της συνεργασίας ενώ προτρέπει τον
κόσμο να ξεχάσει τον συμβατικό τρόπο καλ-
λιέργειας και να υιοθετήσει νέες μεθόδους.
Ιδιαίτερα, τα άτομα με ψυχοκοινωνικές
δυσκολίες μπορούν μέσω του προγράμμα-
τος να αναπτύξουν τις ικανότητες και δεξιό-
τητες τους, να λάβουν πρωτοβουλίες
καθώς και να μάθουν να λειτουργούν μόνο
προς όφελος του περιβάλλοντος.
Αργυροπούλου Ευαγγελία
Πρόεδρος Κοι.Σ.Π.Ε. «Ανεμώνη»
Κοινωνική Λειτουργός Δομής Φθιώτιδας
Γεωργούσης Νικόλαος
Θεραπευτής Δομής Φθιώτιδας
ΕΚΨ Π. Σακελλαρόπουλος
«Εφαρμογή της περμακουλτούρας
στην ανάρρωση ατόμων
με ψυχοκοινωνικά προβλήματα»

8. 8 ΓΕΦΥΡΑ Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2020
Τ
ο 2020 ήταν μια πολύ ιδιαίτερη χρο-
νιά για όλους μας στη Δομή Θράκης,
καθώς κληθήκαμε να βρούμε τρό-
πους και μεθόδους εργασίας και συνεργασίας
διαφορετικούς από τους συνηθισμένους,
εντάσσοντας δραστηριότητες που απαιτού-
σαν νέες δεξιότητες και μέσα.
Το Πρόγραμμα Ομαδικών Δραστηριοτή-
των το οποίο λειτουργεί στη Θράκη από το
2015, ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2020
περιλαμβάνοντας:
α) δύο ομάδες αυτοδιαχείρισης,
β) τρεις ομάδες κοινωνικοποίησης,
γ) μία ομάδα δημιουργικής απασχόλησης
και
δ) μία ομάδα δεξιοτήτων με αντικείμενο
που αλλάζει κάθε 4 εβδομάδες (πχ λογοτε-
χνία, Η/Υ, κτλ)
ε) το πρόγραμμα καλοκαιρινών δραστη-
ριοτήτων.
Τον Μάρτιο του 2020 με την έναρξη της
πανδημίας COVID-19, όλες οι Ομάδες ανέ-
στειλαν τη λειτουργία τους και οι δραστηριό-
τητες πέρασαν μέσα στις Μονάδες. Καθώς,
όμως, χαλάρωναν τα μέτρα, αποφασίστηκε η
λειτουργία των ομάδων κοινωνικοποίησης σε
ανοικτούς χώρους. Παράλληλα, ξεκίνησε η
εκπαίδευση των μελών στη χρήση των Ηλε-
κτρονικών Υπολογιστών, ως μέσο για τη μετα-
ξύ τους επικοινωνία. Το καλοκαίρι λειτούργη-
σε το πρόγραμμα καλοκαιρινών δραστηριοτή-
των, με τις ομάδες θάλασσας, σινεμά και εξό-
δου, τηρώντας φυσικά όλα τα απαιτούμενα
μέτρα ασφαλείας. Όλα τα μέλη συμμετείχαν
με χαρά στις δράσεις και δήλωσαν την ικανο-
ποίησή τους!
Από τον Οκτώβριο και στην προσπάθεια
να μην ανασταλεί το Πρόγραμμα Ομαδικών
Δραστηριοτήτων «στήθηκε» αρχικά ένα διαδι-
κτυακό εκπαιδευτικό πρόγραμμα μελών. Η
επαφή μέσα από τις διαδικτυακές πλατφόρμες
κέντρισε το ενδιαφέρον των μελών και φάνη-
κε να το απολαμβάνουν. Έτσι αποφασίστηκε η
δημιουργία ενός διαδικτυακού προγράμματος
ομαδικών δραστηριοτήτων που περιλαμβάνει
τις ομάδες ενδυνάμωσης, εικαστικών, κοινω-
νικοποίησης, καφέ και δημιουργικής απασχό-
λησης, συντονισμένο από το Γραφείο Υποστή-
ριξη και Κοινωνικής Δικτύωσης και με τη συμ-
μετοχή συναδέλφων από όλες τις ειδικότητες.
Περιμένουμε με ενδιαφέρον τα αποτελέσματα
του εγχειρήματος αυτού, ελπίζοντας βέβαια
ότι σύντομα θα μπορέσουμε να ανταμώσουμε
ξανά από κοντά!
Αρσενία Μαλακόζη, Κοινωνική Λειτουργός
Δήμητρα Τσιακίρη, Κοινωνική Λειτουργός
ΕΚΨ Δομή Θράκης
Οι κεντρικές προτάσεις και ιδέες που αναδύθηκαν στο 2ο Forum Παναγιώτης
Σακελλαρόπουλος «COVID-19: Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση & Κοινωνική Αλλαγή»
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Τ
ο Σάββατο 14 Νοεμβρίου 2020, η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής
Π. Σακελλαρόπουλος διοργάνωσε το 2ο Forum Παναγιώτης Σακελ-
λαρόπουλος - Διάλογοι Κοινωνικής Ψυχιατρικής & Ψυχικής Υγείας.
Το θέμα του φετινού Forum ήταν «COVID-19: Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση &
Κοινωνική Αλλαγή». Πρόκειται για ένα θεσμό που έχει ως στόχο τη συνάντηση
της επιστημονικής κοινότητας και όλων όσων ενδιαφέρονται για τα θέματα
ψυχικής υγείας, για την εδραίωση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, τη δημιουρ-
γία νέων Δομών στην κοινότητα, ιδίως παιδοψυχιατρικών, και την εξέλιξη μιας
βιώσιμης ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Το έναυσμα για τη διοργάνωση, αποτε-
λούν τα δύο έτη από την φυσική απουσία του Παναγιώτη Σακελλαρόπουλου, και
η επιθυμία παλιών και νεότερων επαγγελματιών ψυχικής υγείας να τιμήσουν τη
μνήμη και το έργο του, διατηρώντας την παράδοση του διαλόγου με την κοι-
νωνία των πολιτών. Τον κεντρικό συντονισμό του έχει η Αθηνά Φραγκούλη-
Σακελλαροπούλου.
Παρά τις ιδιαίτερες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί εξαιτίας της πανδη-
μίας, οι οποίες και επέβαλαν τη διαδικτυακή διεξαγωγή του Forum, αναπτύχθη-
κε ένας διάλογος υψηλού επιπέδου, τον οποίο παρακολούθησε μεγάλος αριθ-
μός πολιτών. Στη διάρκεια της εκδήλωσης, εκπρόσωποι του χώρου της ψυχικής
υγείας, κατέθεσαν τις απόψεις και τις προτάσεις τους για την μέχρι τώρα πορεία
της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται
εξαιτίας της πανδημίας COVID-19, καθώς και για το μέλλον της ψυχικής υγείας,
με γνώμονα τις κοινωνικές αλλαγές που επιφέρει και θα επιφέρει η σημερινή
παγκόσμια υγειονομική κρίση.
Ανάγκη συνεργασίας και συστράτευσης όλων των επαγγελματιών, ανεξαρ-
τήτως του χώρου από τον οποίο προέρχονται, στον κοινό αγώνα για την δια-
σφάλιση της παροχής υψηλής ποιότητας υπηρεσιών ψυχικής υγείας, για όλους
τους πολίτες.
Για την αντιμετώπιση της παρούσας υγειονομικής απειλής, η οποία αποτελεί
ένα συλλογικό τραύμα για τους πολίτες, σε μια ήδη πολυτραυματισμένη κοινω-
νία, τονίστηκε η σημασία της αλληλεγγύης, της συνοχής και της ψυχραιμίας, τα
οποία αποτελούν στοιχεία διαχρονικά σημαντικά σε περιόδους κρίσεων.
Αναδείχθηκε το πώς το διαδίκτυο και οι νέες τεχνολογίες μπορούν να απο-
τελέσουν ένα νέο φιλικό μέσο προσέγγισης και γειτνίασης σε αυτές τις συνθή-
κες εγκλεισμού. Η τεχνολογία δίνει νέες ευκαιρίες στην προσβασιμότητα σε υπη-
ρεσίες σε όλη την επικράτεια, καθώς και τη δυνατότητα σε Δομές και Υπηρεσίες
Ψυχικής Υγείας να συνεχίσουν το έργο τους.
Τονίστηκε πως η κορωνίδα της φροντίδας είναι η Πρόληψη, η οποία ταυτό-
χρονα χτίζει και ενισχύει την ψυχική ανθεκτικότητα.
Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο νέος πλη-
θυσμός, τα παιδιά και οι έφηβοι, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που ο εξωτερικός
κόσμος μοιάζει απειλητικός και οι σχέσεις, που αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της
ψυχικής υγείας, περιορίζονται.
Τα κοινωνικά δίκτυα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη δρά-
σεων αλληλεγγύης και υποστήριξης.
Η Αγωγή Κοινότητας, που περιλαμβάνει την ενημέρωση και ευαισθητοποίη-
ση του πληθυσμού για θέματα ψυχικής υγείας, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση
για την διασφάλιση της ψυχικής υγείας των πολιτών.
H Τέχνη και ο Πολιτισμός αναδεικνύονται ως σημαντικές πηγές τροφοδότη-
σης και ενδυνάμωσης, και μπορούν να δώσουν αισιοδοξία σε αυτήν την δύσκο-
λη περίοδο.
Η εφαρμογή επιτυχημένων μοντέλων στον χώρο της ψυχικής υγείας όπως
είναι η Ψυχιατρική Περίθαλψη στο Σπίτι του Ασθενή (ΨΠΣΑ) και οι Κινητές
Μονάδες Ψυχικής Υγείας, αναδεικνύονται ως αποτελεσματικές πρακτικές και
στην αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid-19.
Ανάγκη για νέα ισοτιμία: οι άνθρωποι με ψυχοκοινωνικά προβλήματα μπο-
ρούν να αποκτήσουν ένα θεσμικό ρόλο και οι ίδιοι μέσα από την τεχνογνωσία,
που προέρχεται από την εμπειρία τους, θα συμβάλλουν στην ανάδειξη αυτών
των δυνατοτήτων και των δεξιοτήτων που έχουν οι χρήστες των υπηρεσιών
ψυχικής υγείας.
Όχι στο διχασμό μεταξύ του δημόσιου λόγου και του μη κερδοσκοπικού
«τρίτου τομέα», όχι στο διχασμό μεταξύ Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα, όχι στη
γραφειοκρατία των θεσμικών οργάνων που εμποδίζει τη συνεργασία των δια-
φορετικών Δομών, κοινοτικών και ενδονοσοκομειακών.
Τέλος, τονίστηκε η επιθυμία για την καλλιέργεια ενός κλίματος εμπιστοσύ-
νης, δέσμευσης και συμμετοχής. Είμαστε όλοι στην ίδια μεριά και όλοι ατενίζου-
με το μέλλον με αγωνία για το τι θα μας φέρει.
«Πηγή: https://www.athensvoice.gr/life/health/693922_apologismos-toy-2oy-
forum-panagiotis sakellaropoylos?fbclid=IwAR00LHpsWLrMALqf5EC5I5DW3RoNMG62_
oO0I-sUmAq6pJzdHooo2ANdH6I»

9. Κ
ορωνοϊός! Μια πρωτόγνωρη συνθήκη που
όλοι μας έχουμε έρθει αντιμέτωποι τις
τελευταίες μέρες και καλούμαστε να διαχει-
ριστούμε συναισθήματα όπως άγχος, φόβο και στενα-
χώρια. Είναι τόσο σημαντικό να το συζητάμε με τα παι-
διά μας και να καταλαγιάζουμε τις αγωνίες και τους
φόβους τους, να τα κάνουμε συμμέτοχους σε όσα
συμβαίνουν στην ζωή, να τους μάθουμε να αποκτή-
σουν υπευθυνότητα, να μάθουν να προφυλάσσονται
και να ενισχυθεί η αυτοπεποίθηση τους, όταν εμείς
τους ζητάμε βοήθεια και τους εμπιστευόμαστε τις σκέ-
ψεις μας!
Όλοι μας βιώνουμε μια δύσκολη και πρωτόγνω-
ρη περίοδο, όχι μόνο επειδή απειλείται η υγεία και η
ζωή η δική μας και των συνανθρώπων μας, αλλά και
λόγω της επιβολής περιοριστικών μέτρων που έχουν
ληφθεί αλλάζοντας έτσι την καθημερινότητά μας!
Μένουμε σπίτι – Απαγόρευση κυκλοφορίας: Κατά
τα τελευταία εικοσιτετράωρα οι κοινωνίες έχουν έρθει
αντιμέτωπες με μια πρωτόγνωρη κρίση, που πλήττει
καταρχάς την υγεία, αλλά διαχέεται ταχύτατα σε όλα
τα επίπεδα του κοινωνικού ιστού, στην εκπαίδευση,
την εργασία, τον ελεύθερο χρόνο, τις ατομικές ελευθε-
ρίες και τις προσωπικές επιλογές.
Αυτονόητο θα πρέπει να θεωρήσουμε πως η
ψυχολογία των παιδιών επιβαρύνεται.
Σε δύσκολες περιόδους, η βεβαιότητα της καθημε-
ρινής ρουτίνας και της προβλεψιμότητας είναι καθη-
συχαστική για μικρούς αλλά και μεγάλους. Στο βαθμό
που είναι εφικτό, είναι αποτελεσματικό το να τηρήσου-
με ένα καθημερινό πρόγραμμα (ώρα φαγητού, παιχνι-
διού, ύπνου). Θα είναι πολύ βοηθητικό να δούμε αυτό
το διάστημα σαν μια ευκαιρία να κάνουμε πράγματα
που αγαπάμε μαζί.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει ήδη
προβεί στην έκδοση οδηγιών προστασίας της ψυχικής
υγείας για τον γενικό πληθυσμό. Ειδικά για τον πληθυ-
σμό των παιδιών και των εφήβων υιοθετούμε απόλυ-
τα τις οδηγίες που αφορούν στον γενικό πληθυσμό και
επιδιώκουμε την εστίασή τους στις ιδιαίτερες ανάγκες
και αναπτυξιακές προκλήσεις του παιδιατρικού πληθυ-
σμού.
Σημεία που μπορεί να προκαλέσουν ανησυχία
είναι τα εξής: διαταραχές στον ύπνο, επαναλαμβανό-
μενοι φόβοι ασθένειας ή για το θάνατο, αίσθημα ανα-
σφάλειας μακριά από τους γονείς. Αν κάποια από αυτά
είναι επίμονα, απευθυνόμαστε στις υπηρεσίες ψυχικής
υγείας παιδιών και εφήβων ή στον παιδίατρο, ο οποί-
ος μπορεί να μας κατευθύνει.
Τα παιδιά τείνουν να προσωποποιούν τις καταστά-
σεις. Ενδέχεται να ανησυχήσουν για τον εαυτό τους,
την οικογένειά τους αλλά και τους συγγενείς και
φίλους. Αν επίσης έχουν βιώσει προηγούμενες εμπει-
ρίες ασθένειας ή απώλειας ενδέχεται να είναι πιο ευά-
λωτα.
Η συζήτηση είναι απαραίτητη, οι εντολές όμως
περιττές!
Σε ένα περιβάλλον όπου τα παιδιά ήδη εκτίθενται
αναπόφευκτα σε αντικρουόμενες πληροφορίες (από το
διαδίκτυο, την τηλεόραση, τους φίλους τους) έχει
μεγάλη σημασία ο συναισθηματικός τόνος της συζήτη-
σης.
Στόχος της κουβέντας πρέπει να είναι τα παιδιά να
αισθανθούν ήρεμα, ενημερωμένα και να λάβουν αξιό-
πιστες πληροφορίες, διατυπωμένες με τρόπο κατανοη-
τό, ανάλογες προς την ηλικία τους.
Να αποφύγουμε να δώσουμε πάρα πολλές
λεπτομέρειες, γιατί αυτό μπορεί να τα ανησυχήσει πιο
πολύ. Θα ήταν περισσότερο βοηθητικό να απαντήσου-
με σε δικές τους ερωτήσεις, καθώς έτσι θα εστιάσουμε
στα θέματα που απασχολούν εκείνα περισσότερο. Ειλι-
κρίνεια και σωστή πληροφόρηση είναι οι δύο αρχές
που πρέπει να ακολουθήσουν οι γονείς. Κι αν δεν μπο-
ρούν να ανταποκριθούν σε όλα δεν υπάρχει λόγος να
αισθανθούν άσχημα.
Σε δεύτερο χρόνο, μπορούν να δώσουν πληρέ-
στερες απαντήσεις στα δύσκολα ερωτήματα. Μια άλλη
κρίσιμη παράμετρος είναι να αποφύγουμε την ενθάρ-
ρυνση των τρομακτικών φαντασιώσεων που συνή-
θως φτάνουν σε καταστάσεις φόβου τα παιδιά.
Βοηθούμε τα παιδιά να βρουν αποτελεσματι-
κούς τρόπους να εκφράσουν τα συναισθήματά τους,
όπως το άγχος ή τον φόβο. Κάποιες φορές μπορεί το
παιχνίδι ή η ζωγραφική να διευκολύνουν την διαδικα-
σία αυτή. Τα παιδιά αισθάνονται ανακουφισμένα, όταν
εκφράζουν και μοιράζονται τα συναισθήματά τους σε
ένα ασφαλές και προστατευμένο περιβάλλον. Προ-
σφέρουμε στα παιδιά μια προοπτική για το μέλλον,
εξηγώντας τους ότι οι επιδημίες έχουν μια αρχή, μια
μέση και ένα τέλος.
Εξασφαλίζουμε για τα παιδιά μια ισορροπημένη
διατροφή, καλή υγιεινή ύπνου και τουλάχιστον την
ελάχιστη απαραίτητη φυσική δραστηριότητα, ανάλογα
με την ηλικία τους. Συνιστάται η αποφυγή κατανάλω-
σης μεγάλων ποσοτήτων ζάχαρης και έτοιμου φαγη-
τού από τα παιδιά, η εξασφάλιση απευθείας έκθεσής
τους για κάποια ώρα στον ήλιο και η μέτρια έως έντο-
νη φυσική άσκηση επί 60 λεπτά τρεις φορές την εβδο-
μάδα, σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργα-
νισμού Υγείας.
Προστατεύουμε την υγεία μας. Τα παιδιά χρειάζο-
νται έναν κατά το δυνατό υγιή ενήλικα δίπλα τους.
Ταυτόχρονα η φροντίδα του γονέα για την ατομική του
υγεία θα λειτουργήσει και ως πρότυπο μίμησης για τα
παιδιά για την προάσπιση της δικής τους υγείας.
Να θυμάστε πως οι δυσκολίες είναι πάντα κομμά-
τι της ζωής μας. Το σημαντικότερο ρόλο παίζει η στάση
μας απέναντι σε αυτές!
Πηγή:
Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών – Ιατρική
Σχολή – Α’ Ψυχιατρική κλινική
Ιωάννα Ρουποτιά
Β Νοσηλεύτρια
Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής
Π. Σακελλαρόπουλος, Δομή Φθιώτιδας
9
Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2020 ΓΕΦΥΡΑ 9
ΠΑΙΔΙΑ & ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ:
πώς το αντιμετωπίζουν και τι είναι καλό να κάνουμε
Έ
να ελάφι διψασμένο κατέβηκε στο ποτάμι και καθώς έσκυ-
βε να ξεδιψάσει, είδε στο νερό το είδωλό του. Τα πόδια
του, του φάνηκαν πολύ λεπτά και άσχημα και ντράπηκε.
Αντίθετα, θαύμασε τα μεγάλα κέρατά του. Ξαφνικά εμφανίστηκαν
κυνηγοί κι άρχισαν να το καταδιώκουν. Το ελάφι άρχισε να τρέχει
όσο πιο γρήγορα μπορούσε. Όσο έτρεχε στην πεδιάδα τους ξέφευ-
γε. Κάποτε όμως έφτασε στο δάσος και προσπαθώντας να το περά-
σει, πιάστηκαν τα κέρατά του σε κάτι κλαδιά. Την ώρα που το γρά-
πωναν οι κυνηγοί, στέναξε και είπε: «Τι έπαθα το δύστυχο! Μ’ έσωσε
η ντροπή μου , για να με σκοτώσει το καύχημά μου».
Ο μύθος λέει πως δεν πρέπει να παινευόμαστε παρά μόνο
για ότι χρήσιμο και ωφέλιμο διαθέτουμε.
Ένα παραμύθι…
Από την Ομάδα βιβλίου
(Μύθοι του Αισώπου)
Το Ελάφι, τα κέρατά του και τα πόδια του

10. 10 ΓΕΦΥΡΑ Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2020