Εφημερίδα Γέφυρα

1. Ε Τ Ο Σ 6 ο • Α Ρ . Φ Υ Λ Λ Ο Υ 8 • Τ Η Λ . & F A X : 2 2 3 1 0 6 6 3 7 7 • e m a i l : e k p s l a m @ o t e n e t . g r Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ - Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 5
OIKOTΡΟΦΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ «ΓΛΑΥΚΟΣ»
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: 1ο χλμ. Λαμίας Φραντζή
Παγκράτι Λαμίας
ΓΕΦΥΡΑ
Σελ.5
Σελ.2
Σελ.6
Σελ.6
Σελ.8
Σελ.5
Παγκόσμια Ημέρα
Ψυχικής Υγείας
Πρόγραμμα ΔΕΣΜΟΙ:
Ενδυνάμωση
και δικτύωση φορέων
Ψυχικής Υγείας για
βελτίωση Υπηρεσιών
στην Κοινότητα
BEST BUDDIES
ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ
ΦΙΛΙΑΣ
Σελ.5
Συμμετοχή
στην
49η Πανελλήνια
Έκθεση Λαμίας
Σεμινάριο:
MANAGEMENT and LEADERSHIP
από την Ε.Κ.Ψ. & Ψ.Υ.
Δραστηριότητες των μελών
•ΑΜΠΕΛΙ-ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΟΣ
•«Στενά - Λαμία 2015»
•ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ
•ΛΑΜΠΑΔΗΔΡΟΜΙΑ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ
ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ

2. 2 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015
Η πρωτοβουλία ανήκει στην Εταιρία Κοι-
νωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας
(ΕΚΨΥ & ΨΥ) που υλοποιεί το πρόγραμμα σε
συνεργασία με τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές
Δραστηριότητες Ευπαθών Ομάδων (Κ.Σ.Δ.Ε.Ο)
- «ΕΔΡΑ», την Αστική Μη Κερδοσκοπική
Εταιρεία ΑΚΤΑΙΑ, την Πανελλαδική Ένωση για
την Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση και την
Επαγγελματική Επανένταξη (ΠΕΨΑΕΕ) και την
Πανελλήνια Ομοσπονδία Κοινωνικών Συνε-
ταιρισμών Περιορισμένης Ευθύνης
(Π.Ο.Κοι.Σ.Π.Ε.).
Η βασική ιδέα γεννήθηκε λόγω της καθυ-
στέρησης στη σχεδιασμένη τομεοποίηση των
υπηρεσιών ψυχικής υγείας (Πρόγραμμα ΨΥ-
ΧΑΡΓΩΣ, Ν. 2716/ 1999) που έχει ως αποτέ-
λεσμα την προβληματική εξυπηρέτηση του πο-
λίτη, όταν χρειάζεται να ενημερωθεί για τις δια-
θέσιμες υπηρεσίες στην περιοχή του σχετικά
με την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας,
αποκατάστασης, εργασιακής και κοινωνικής
επανένταξης και κοινωνικής επιχειρηματικό-
τητας κα. Παράλληλα, οι εταίροι του έργου με
σημαντική εμπειρία στο χώρο της ψυχικής υγεί-
ας και της κοινωνικής πρόνοιας και αποκα-
τάστασης -σε μια εποχή που προσπαθούμε να
απαντήσουμε σε ολοένα και μεγαλύτερες
ανάγκες ευπαθών ομάδων- αναγνωρίσαμε ως
απόλυτη προτεραιότητα την ανάγκη για ανά-
πτυξη των ικανοτήτων μας σε θέματα ορθής
διακυβέρνησης όσον αφορά στην παροχή
υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Ποιος είναι ο σκοπός του έργου:
Σκοπός του έργου είναι να συμβάλει στην
ανάπτυξη δομών και ικανοτήτων σε ένα δίκτυο
ΜΚΟ παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας, με
στόχο πάντα την αποτελεσματικότερη παρο-
χή υπηρεσιών προς τους πολίτες. Οι κύριες
δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση είναι:
Η χαρτογράφηση, καταγραφή και δικτύωση
των φορέων ψυχικής υγείας, πρόνοιας, ερ-
γασιακής και κοινωνικής αποκατάστασης.
Κάθε εταίρος διενεργεί έρευνα στην περιοχή
παρέμβασής του
• Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής & Ψυχι-
κής Υγείας: Αλεξανδρούπολη, Φθιώτιδα
•ΕΔΡΑ: Δυτική Αττική (Περιστέρι, Ίλιον,
Φυλή, Άγιοι Ανάργυροι, Χαϊδάρι)
•ΠΕΨΑΕΕ: 9ος Τομέας Ψυχικής Υγείας (Με-
ταξουργείο, Ομόνοια, Βάθη, Κολωνάκι, Εξάρ-
χεια, Πλάκα, Κουκάκι, Θησείο, Άνω - Κάτω Πε-
τράλωνα και Δήμους Καλλιθέας και Ταύρου)
•ΑΚΤΑΙΑ: Κάλυμνο - Κω - Κάρπαθο
•Π.Ο.Κοι.Σ.Π.Ε.: στήριξη δικτύωσης με τους
Κοι.Σ.Π.Ε. και παροχή τεχνογνωσίας σχετικά
με εργασιακή ένταξη ψυχικά ασθενών.
•Η δημιουργία Κέντρων Ενημέρωσης Πο-
λιτών για Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και
Επανένταξης μέσω των οποίων ο πολίτης θα
πληροφορείται και θα παραπέμπεται άμεσα,
έγκυρα και αποτελεσματικά στις υπηρεσίες που
χρειάζεται. Η ενημέρωση των πολιτών θα γί-
νεται μέσω τηλεφώνου και ειδικής ιστοσελί-
δας.
•Δημιουργία εγχειριδίου δικτύωσης ΜΚΟ.
Πρόκειται για ένα διαδικτυακά διαθέσιμο
οδηγό εξειδικευμένο για φορείς ψυχικής
υγείας που θα εκδηλώσουν την πρόθεση να
υιοθετήσουν την πρωτοβουλία δικτύωσης
που εισηγείται το έργο.
•Η επιμόρφωση στελεχών των εταίρων και
του φορέα υλοποίησης μέσω ειδικών εκπαι-
δευτικών σεμιναρίων (workshops). Η επι-
μόρφωση εξειδικεύεται βάσει των αναγκών
κάθε συμμετέχουσας ΜΚΟ σε θέματα ορθής
διακυβέρνησης: όραμα, αποστολή, στοχοθε-
σία, επιχειρησιακός σχεδιασμός, επικοινωνία
και δικτύωση, διοίκηση και ηγεσία, διαφάνεια
και λογοδοσία, οικονομική διαχείριση, ηθική
ανεύρεση πόρων, αποτελεσματικότητα, απο-
δοτικότητα και δημοσιότητα. Προϋπόθεση
προς αυτή την κατεύθυνση είναι η διάγνωση
των αναγκών κάθε συμμετέχουσας ΜΚΟ και
η παροχή εκπαίδευσης-συμβουλευτικής προς
κάλυψη των αναγκών από εξειδικευμένο φο-
ρέα.
Μάθετε περισσότερα για το πρόγραμμα
εδώ: www.mentalhelpnet.gr
Κέντρα Ενημέρωσης & Διασύνδεσης πολι-
τών με φορείς ψυχικής υγείας & κοινωνικής
επανένταξης
•Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής & Ψυχικής
Υγείας-Λαμία
Δευ-Παρ: 9.00-15.00| τηλ. 22310 66377, e-
mail: kentro.enhmerwshs@gmail.com
•Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής & Ψυχικής
Υγείας-Αλεξανδρούπολη
Δευ-Παρ: 10.00-14.00| τηλ. 25510-38178, e-
mail: bpremeti@hotmail.com
•ΕΔΡΑ-Κοινωνικές Συνεταιριστικές Δρα-
στηριότητες Ευπαθών Ομάδων (Κ.Σ.Δ.Ε.Ο.)-πε-
ριοχή κάλυψης: Δυτ. Αττική (Περιστέρι, Ίλιον,
Φυλή, Άγιοι Ανάργυροι, Χαϊδάρι)
Δευ-Παρ: 10.00-16.00| τηλ. 213 0404252, e-
mail: sepypsye@gmail.com
•ΠΕΨΑΕΕ-Πανελλαδική Ένωση για Ψυχο-
κοινωνική Αποκατάσταση & Επαγγελματική
Επανένταξη-περιοχή κάλυψης Μεταξουργείο,
Ομόνοια, Βάθη, Κολωνάκι, Εξάρχεια, Πλάκα,
Κουκάκι, Θησείο, Άνω - Κάτω Πετράλωνα,
Καλλιθέα, Ταύρος
•ΑΚΤΑΙΑ
Δευ-Παρ: 10.00-16.00| τηλ. 6934421370| e-
mail: info@aktaia.org
•Π.Ο.Κοι.Σ.Π.Ε.-Πανελλήνια Ομοσπονδία
Κοινωνικών Συνεταιρισμών Περιορισμένης Ευ-
θύνης Πληροφορίες για ευκαιρίες κοινωνικής
επιχειρηματικότητας
Δευ-Παρ: 10.00-16.00| τηλ. 210 3417908| e-
mail: pokoispe@gmail.com
Παναγιώτα Φίτσιου
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Νέα κέντρα ενημέρωσης & διασύνδεσης πολιτών με φορείς
ψυχικής υγείας & κοινωνικής αποκατάστασης
Βρες το φορέα που μπορεί να σε βοηθήσει με ένα απλό τηλεφώνημα
Tοπρόγραμμα ΔΕΣΜΟΙ: “Ενδυνάμωσηκαιδικτύωσηφορέων
ΨυχικήςΥγείαςγιαβελτίωσηΥπηρεσιώνστηνΚοινότητα”
Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράμματος «Είμαστε όλοι Πολίτες», που
χρηματοδοτούν τα EEA Grants. Διαχειριστής Επιχορήγησης του Προγράμματος
είναι το Ίδρυμα Μποδοσάκη.

3. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015 «ΓΕΦΥΡΑ» 3
Μέσα στην παγερότητα και στο σκοτάδι της
απονιάς και της αδιαφορίας υπάρχουν περι-
στατικά, υπάρχουν ηλιαχτίδες που αναθερμαίνουν το
φρόνημα και το ζήλο των ολίγων εκείνων που αγωνί-
ζονται να συγκρατηθούν από τον κατήφορο της απαν-
θρωπιάς που σαρώνει την ζωή μας. Δεν θα πρέπει να
μένουμε μόνο στις απαισιόδοξες διαπιστώσεις ότι
δηλαδή χάθηκε πια η ανθρωπιά, το ενδιαφέρον του
ενός προς τον άλλο, η αγάπη και η συμπόνια. Το ότι ο
άνθρωπος έχει αλλοτριωθεί από μια άλλη , ξένη προς
την φύση του νοοτροπία, είναι γεγονός. Η διαπίστω-
ση όμως αυτή δεν αναιρεί και μια άλλη πραγματικό-
τητα ότι μέσα στο βούρκο υπάρχουν διαμάντια, ότι
μέσα στην αμαρτία υπάρχει και η χάρη, ότι μέσα στη
διαφθορά υπάρχει κάπου κρυμμένη και η αρετή, η
οποία κάποτε ξαφνικά αναπηδά προς κατάπληξη όλων
εκείνων που σπεύδουν από έντονα προβαλλόμενα
κακά περιστατικά να αποφανθούν ότι ο κόσμος πια
σαπίζει και δεν υπάρχει ελπίδα ζωής.
…………………
Στην Αθήνα , δύο ναρκομανείς νέοι 19 και 20
ετών για αγνώστους μέχρι στιγμής λόγους συνεπλά-
κησαν σε ένα διαμέρισμα και ο ένας κατέσφαξε με
πολλές μαχαιριές τον άλλο. Η αστυνομία ύστερα από
επίμονη αναζήτηση ανεκάλυψε τον σφαγέα, τον προ-
σήγαγε στην δικαιοσύνη, η οποία και ασφαλώς θα
επιβάλει την πρέπουσα ποινή. Η έκπληξη όμως δεν
βρίσκεται στην ανακάλυψη του δολοφόνου αλλά στην
στάση της μητέρας του θύματος απέναντι στον δρά-
στη. Συντετριμμένη από το αναπάντεχο που τη βρήκε,
θέλησε να δει το φονιά του παιδιού της κι όταν την
οδήγησαν στην φυλακή, που ήταν ο δολοφόνος κι
είδε σωστό ερείπιο απέναντί της τον 19χρονο Κ.Φ., τι
έκανε; Δεν εξαπέλυσε μύδρους, δεν όρμησε να εκδι-
κηθεί αλλά αγκάλιασε το φονιά του παιδιού της, τον
χάιδεψε με τρυφερότητα και τον συγχώρεσε γιατί
έβλεπε μπροστά της ένα ζωντανό νεκρό, ένα θύμα της
ηρωίνης. Να μια μάνα με πλατιά αγάπη που με την
ανέλπιστη για τα σημερινά δεδομένα συμπεριφορά
της μέσα από τον προσωπικό της πόνο μπορεί να
αγαπά τα θύματα της κοινωνίας που αλληλοσπαράσ-
σονται χωρίς να το θέλουν, γιατί έχουν χάσει την
επαφή με την πραγματική όψη της ζωής.
Δεν είναι απλό πράγμα και εύκολο να ξεπερνά
κανείς τον εαυτό του. Αυτό συνεπάγεται θανάτωση
του «εγώ» μπροστά στο «εσύ». Αυτοθυσία. Αυτα-
πάρνηση. Αυτό το στοιχείο καταξιώνει τον άνθρωπο.
Το να δίνει κανείς την ζωή του για τον συνάνθρωπό
του, αυτό είναι θεϊκό χάρισμα. Το να συγχωρεί
κανείς τον εχθρό του αυτό είναι χριστομίμητη αρετή.
Αυτά τα πολύτιμα διαμάντια υπάρχουν σκόρπια
μέσα στην κοινωνία και πρέπει να αναζητούνται για να
στηρίζουν πνευματικά όσους αισθάνονται κουρασμέ-
νοι από την μοναξιά του πνευματικού αγώνος. Έχουν
κατορθώσει οι εργάτες της ανομίας να αποκρύπτουν
τεχνηέντως κάθε καλό και να προβάλλουν κάθε αναί-
σχυντο και επαίσχυντο, με σκοπό να βυθίσουν στην
απόγνωση και ελάχιστους αγωνιστές του καλού. Για
να μπορούν στη συνέχεια χωρίς αντίσταση να περ-
νούν τα μηνύματά τους . Μόνο το έγκλημα , η βία και
η τρομοκρατία, ο καταναλωτισμός και η σαρκολατρεία
ασύστολα προβάλλονται συνεχώς. Οι πράξεις αγάπης
περνούν στα ψιλά των εφημερίδων και στα απαρα-
τήρητα των τηλεοπτικών εκπομπών. Μην εντυπωσια-
ζόμαστε από την κατευθυνόμενη πληροφόρηση. Να
αναζητάμε ειδήσεις που στηρίζουν και συγκινούν,
σαν αυτή που συγκλόνισε το πανελλήνιο. Δεν έλειψαν
ακόμα οι άνθρωποι της αγάπης, οι πραγματικοί χρι-
στιανοί, που είναι έτοιμοι να δώσουν και την ζωή τους
ακόμα για τον συνάνθρωπό τους. Κι αυτοί όπως τα
πράγματα αποδεικνύουν, δεν ανήκουν στην τάξη των
«εκλεκτών» αλλά είναι κρυμμένοι μέσα στον απλό
λαό και τελικά επικοινωνούν με τον Θεό χωρίς φαν-
φαρονισμούς και διακονούν τον έχοντα ανάγκη χωρίς
φαρισαϊσμούς και τυμπανοκρουσίες.
Εμείς στεκόμαστε με ευλάβεια μπροστά στην
πράξη της χριστιανής μάνας και της απευθύνουμε ένα
μεγάλο «εύγε».
Μέσα στο βούρκο
υπάρχουν διαμάντια
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φθιώτιδος κ. Νικολάου
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που θέλει να ανα-
δείξει το πρόβλημα της παραβίασης των δικαι-
ωμάτων στο χώρο της ψυχικής υγείας και να μιλήσει
για τους τρόπους αντιμετώπισής των παραβιάσεων
που καταγράφονται και γνωστοποιούνται.
Πώς ξεκίνησε η ιδέα αυτής της πρωτοβουλίας;
Βασική αφορμή στάθηκε η συστηματική παραβία-
ση των δικαιωμάτων των ατόμων με προβλήματα
ψυχικής υγείας που έχει καταγραφεί στους τομείς της
εκπαίδευσης, της υγείας, της εργασίας, της ιατρικής
περίθαλψης. Το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει καταδικα-
στεί δύο φορές από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαι-
ωμάτων του Ανθρώπου για παράβαση του άρθρου 5
παρ. 1ε της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα
του Ανθρώπου (προσωπική ελευθερία και ασφάλεια)
χτυπά ένα δυνατό συναγερμό τον οποίο δεν μπορού-
με να αγνοήσουμε. Πιστεύουμε ότι είναι η ώρα να
αντιδράσουμε και να δράσουμε συστηματικά για να
αρχίσουμε να ακυρώνουμε τις προκαταλήψεις και όχι
τους ανθρώπους.
Πώς μπορεί να γίνει αυτό;
Μέσα από μια σειρά δράσεων που υλοποιούνται
στο πλαίσιο του προγράμματος «Πλατφόρμα Δράσης
για τα Δικαιώματα στην Ψυχική Υγεία»
Οι κυριότερες από αυτές είναι οι εξής:
•Λειτουργία Γραφείου Συνηγορίας
Παροχή δωρεάν νομικής και κλινικής στήριξης σε
άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, στις οικογένει-
ες ή το οικείο περιβάλλον τους
•Εγχειρίδιο
Συγγραφή Εγχειριδίου για την Προάσπιση των
Δικαιωμάτων στην Ψυχική Υγεία
•Περιστατικά παραβίασης
Ανάπτυξη μεθοδολογίας καταγραφής περιστατι-
κών παραβίασης και πιλοτική εφαρμογή της
•Εκπαιδευτικά σεμινάρια (workshops) σε ομάδες
ειδικού ενδιαφέροντος (επαγγελματίες ψυχικής υγεί-
ας, νομικούς, αστυνομία κτλ)
•Συγκέντρωση νομικών πληροφοριών που αφο-
ρούν στα δικαιώματα και στις παραβιάσεις για τα
άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας.
Ποιες είναι οι βασικές αιτίες του προβλήματος
της παραβίασης;
Η θεσμική ανεπάρκεια
Το στίγμα. Πρέπει να αλλάξει η αντίληψη που στη-
ρίζεται στην «ανοχή της κοινωνίας» και τη «φιλαν-
θρωπία» και να περάσουμε στο αυτονόητο της ανα-
γνώρισης και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιω-
μάτων των ατόμων με μείζονα ή ελάσσονα ψυχικά
προβλήματα
Τι διαφορετικό μπορεί να προσφέρει το πρό-
γραμμα;
Μια πιο συστηματική και συντονισμένη προσπά-
θεια να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της παραβίασης
των δικαιωμάτων στο χώρο της ψυχικής υγείας. Για
πρώτη φορά ενώνουν τις δυνάμεις τους βασικοί
φορείς από το χώρο της προάσπισης των δικαιωμά-
των (νομικοί) και της ψυχικής υγείας (ψυχίατροι και
ψυχολόγοι) για να ανοίξουν το διάλογο και να κάνουν
ένα πρώτο βήμα για να αντιμετωπιστεί πιο σφαιρικά
και αποτελεσματικά ένα τόσο σοβαρό αλλά και σύνθε-
το θέμα, όπως είναι η παραβίαση των δικαιωμάτων
στο χώρο της ψυχικής υγείας και η αντιμετώπισή της.
Το φαινόμενο της παραβίασης είναι παλιό αλλά μέχρι
σήμερα όποιες φωνές ακούγονταν και όποιες προσπά-
θειες γίνονταν ήταν πιο αποσπασματικές και πιο «αδύ-
ναμες». Για παράδειγμα, η ψυχιατρική μεταρρύθμιση
ενώ επέφερε σημαντικές θεσμικές και οργανωτικές
αλλαγές στην ψυχική υγεία, δεν κατάφερε πολλά στον
τομέα των δικαιωμάτων.
Το πρόγραμμα αυτό επιθυμεί να καλύψει τέτοια
κενά ενώνοντας και ενδυναμώνοντας μεμονωμένες
φωνές και προσπάθειες για να πετύχει κάτι πιο αποτε-
λεσματικό και να οδηγήσει σε συστημικές και μακρό-
πνοες διεργασίες και αλλαγές προς όφελος των ομά-
δων στόχου (ψυχικά ασθενείς, οικογένεια, οικείο περι-
βάλλον) και συναφών φορέων στο χώρο της ψυχικής
υγείας. Φορείς με πολυετή εμπειρία στον κλινικό και
νομικό χώρο, με πανελλήνια και διεθνή δράση και
δικτύωση, όπως η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής
και Ψυχικής Υγείας (ΕΚΨΥ), το Ινστιτούτο Ψυχικής
Υγείας Παιδιών και Ανηλίκων (ΙΨΥΠΕ) και η Ελληνική
Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) μπαί-
νουν κάτω από μια κοινή ομπρέλα δράσης συνεργά-
ζονται στενά και συντονισμένα για να αναδείξουν το
πρόβλημα, να ευαισθητοποιήσουν, να κινητοποιή-
σουν, να βάλουν τα θεμέλια για ουσιαστικές αλλαγές
και βελτιώσεις στο χώρο των δικαιωμάτων στην ψυχι-
κή υγεία με την υποστήριξη του αναπηρικού κινήμα-
τος (ΕΣΑΜΕΑ).
Παναγιώτα Φίτσιου
Υπεύθυνη Έργου
Στοιχεία επικοινωνίας: 210-9221739
ekpsath@otenet.gr
* Το έργο χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτεν-
στάιν και τη Νορβηγία στο πλαίσιο του Προγράμματος «Είμαστε
όλοι Πολίτες», το οποίο είναι μέρος του συνολικού Χρηματο-
δοτικού Μηχανισμού του ΕΟΧ για την Ελλάδα, γνωστού ως EEA
Grants. Διαχειριστής Επιχορήγησης του Προγράμματος είναι
το Ίδρυμα Μποδοσάκη. Στόχος του Προγράμματος είναι η
ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στη χώρα μας και η
ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της
βιώσιμης ανάπτυξης.
Τι είναι η «Πλατφόρμα Δράσης
για τα Δικαιώματα στην Ψυχική Υγεία»;

4. 4 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015
Ηοικογένεια παίζει, ως γνωστόν, καθοριστικό
ρόλο στην ζωή και την εξέλιξη του ατόμου.
Από τα πρώτα κιόλας δευτερόλεπτα της ζωής του
το άτομο, λόγω της αδυναμίας του να αναλάβει
πρωτοβουλίες και δράσεις, οδηγείται στη δημι-
ουργία ενός ψυχοσυναισθηματικού δεσμού με
τους γονείς του. Παράλληλα με την οικογένεια, εξί-
σου σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού
διαδραματίζει το σχολείο, που είναι η αμέσως με-
γαλύτερη κοινωνική ομάδα στην οποία εισέρχεται
το παιδί μετά την οικογένεια. Στόχος του σχολεί-
ου είναι από την μία να εφοδιάσει το παιδί με όλες
εκείνες τις γνώσεις που θα το βοηθήσουν να
ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της κοινωνικής ομά-
δας και από την άλλη να συμβάλει με την στάση του
στο να δομήσει το παιδί μια θετική εικόνα για τον
εαυτό του και τις ικανότητές του. Η αυτοεκτίμη-
ση είναι ο βασικότερος παράγοντας της ορθής δο-
μής της προσωπικότητας του παιδιού. Σχολείο και
εκπαιδευτικοί επιδιώκουν κατά κανόνα να μετα-
δώσουν στα παιδιά και τους νέους σοφία εμπειρία
και γνώσεις, καθώς και ηθικές και κοινωνικές αξίες,
ώστε να διαμορφώνουν καλές διαπροσωπικές
σχέσεις και να καταλήγουν σε προσαρμοσμένα, ευ-
τυχισμένα και δημιουργικά άτομα.
Το παιδί κάνει πολλαπλές ταυτίσεις με τους δα-
σκάλους του, ενώ συνεχίζει, σε μικρότερο βαθμό,
τις ταυτίσεις με τους γονείς του. Μεταφέρει, επίσης,
στο σχολείο και τους εκπαιδευτικούς τις εικόνες των
γονιών του μαζί με τα συναισθήματα που συνδέ-
ονται με αυτές. Ο εκπαιδευτικός στα μάτια του παι-
διού αποτελεί ένα σύμβολο εξουσίας που προκα-
λεί αντιδράσεις και συναισθήματα, ανάλογα με αυτά
που του προκαλούν οι γονείς του. Το σχολικό πε-
ριβάλλον αναπαράγει ως ένα σημείο το οικογε-
νειακό περιβάλλον και έτσι το μεταφέρει σε ένα δι-
ευρυμένο κοινωνικό πλαίσιο, δηλαδή σ’ αυτή την
περίπτωση στο σχολικό πλαίσιο. Το παιδί δεν ζει
την ατμόσφαιρα του σπιτιού του ως την μόνη, αλλά
εμπλουτίζονται τα συναισθήματα και οι γνώσεις του
και με άλλα μοντέλα και παραστάσεις.
Επομένως το σχολείο όπου το παιδί περνά ένα
μεγάλο μέρος της ζωής του, οι εκπαιδευτικοί , που
ως ενήλικες ασκούν μεγάλη επιρροή, μπορούν να
του προσφέρουν εμπειρίες οι οποίες είναι σε
θέση να ενθαρρύνουν την εμπιστοσύνη στον εαυ-
τό του και στην αύξηση της αυτοεκτίμησής του,
βοηθώντας στη περαιτέρω ανάπτυξή του. Μπορούν,
επίσης, να βοηθήσουν το παιδί να ξεπεράσει δυ-
σκολίες που έχει με τους γονείς του. Αυτό επι-
τυγχάνεται κυρίως μέσω των ταυτίσεων του παιδιού
με τους δασκάλους του.
Όταν το παιδί, λοιπόν, βιώνει κάποιο πρόβλη-
μα στην οικογένειά του, το μεταφέρει στο σχολείο
προβάλλοντάς το στους δασκάλους αλλά και στους
συμμαθητές του. Οι εκπαιδευτικοί, συνήθως έρ-
χονται σε μεγάλη αμηχανία καθώς δεν γνωρίζουν
πώς να χειριστούν το παιδί και πώς να το βοηθή-
σουν, έτσι ώστε να μειωθεί ο ψυχικός πόνος που
νιώθει και ο οποίος μπορεί να εκδηλώνεται ως δια-
ταραχή της συμπεριφοράς. Στο σημείο αυτό μπο-
ρούν να βοηθήσουν οι ειδικοί ή ο ειδικός ψυχι-
κής υγείας που θα αναλάβει το παιδί και την οι-
κογένεια και ο οποίος είναι σημαντικό να βοη-
θήσει και τον εκπαιδευτικό, ενημερώνοντάς τον
και στηρίζοντάς τον, έτσι ώστε και αυτός με την σει-
ρά του να μπορέσει να βοηθήσει το παιδί να αντι-
μετωπίσει τις δυσκολίες του. Η συνεργασία του ει-
δικού με το σχολείο μπορεί να οδηγήσει στην άντλη-
ση χρήσιμων πληροφοριών για την συμπεριφορά
του παιδιού, τις οποίες θα αγνοούσε ο ειδικός αν
δεν υπήρχε αυτή η συνεργασία. Από την πλευρά
του ο ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να προτείνει
στο σχολείο κάποιους τρόπους χειρισμού του παι-
διού , οι οποίοι θα οδηγήσουν στην αλλαγή της στά-
σης του σχολείου απέναντί του και αυτό θα έχει
ως επακόλουθο, επίσης, την αλλαγή συμπεριφοράς
του παιδιού απέναντι στο σχολείο.
Πολλές φορές, οι ειδικοί ξεχνούν τον σημαντι-
κό ρόλο που διαδραματίζει το σχολείο στην ζωή
ενός παιδιού και δεν το συμπεριλαμβάνουν στη θε-
ραπευτική παρέμβαση. Αυτή η παράλειψη μπορεί
να αποδειχθεί καθοριστική, καθώς το σχολείο αγνο-
ώντας την κατάσταση που βιώνει το παιδί στο σπί-
τι, μπορεί να οδηγηθεί σε λάθος χειρισμούς που θα
ενισχύσουν ή θα τροφοδοτήσουν τις δυσκολίες του,
εμποδίζοντας έτσι την εξέλιξη της θεραπευτικής πα-
ρέμβασης.
Η παρέμβαση στο σχολείο πρέπει να γίνεται με
αρκετή διακριτικότητα και λεπτότητα, έτσι ώστε το
σχολείο και οι εκπαιδευτικοί να μην νοιώσουν ότι
απειλούνται από την παρουσία του ειδικού ψυχι-
κής υγείας, ούτε ο σκοπός του ειδικού είναι να τους
ελέγξει και να τους κατακρίνει. Είναι σημαντικό ο
εκπαιδευτικός να νοιώσει τον ειδικό ψυχικής υγεί-
ας ως σύμμαχο, η παρουσία του οποίου έχει σαν
στόχο να τον διευκολύνει στο δύσκολο έργο που
έχει να επιτελέσει.
Είναι σημαντικό , επομένως, κάθε είδους θε-
ραπευτική παρέμβαση της Κινητής Μονάδας για την
αντιμετώπιση οποιασδήποτε δυσκολίας παρουσιάζει
το παιδί να περιλαμβάνει εκτός απ το ίδιο, την οι-
κογένεια και το σχολείο, καθώς, όπως είδαμε, η
συμβολή τόσο της οικογένειας όσο και του σχο-
λείου είναι καθοριστική στην ανάπτυξη και τη δό-
μηση της προσωπικότητας του παιδιού.
Απόσπασμα από το βιβλίο:
«ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ Ο ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙ-
ΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ-ΘΕΡΑΠΕΟΜΕΝΟΥ»
Π. ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ
Συνεργασία ειδικού Ψυχικής Υγείας
με το σχολείο
Τι είναι το γλαύκωμα;
Το γλαύκωμα είναι νόσος του οπτικού νεύρου. Το
οπτικό νεύρο μεταφέρει τις εικόνες στον εγκέφαλο.
Σχετίζεται συχνά αλλά όχι απαραίτητα με αυξημένη
πίεση του ματιού. Αποτελεί βασικό αίτιο απώλειας
της όρασης, ιδιαίτερα ανάμεσα στα πιο ηλικιωμένα
άτομα. Ωστόσο αυτό μπορεί να αποφευχθεί εάν δια-
γνωστεί και αντιμετωπιστεί νωρίς.
Ποια είναι τα είδη και τα συμπτώματα του γλαυ-
κώματος;
Tο κοινό γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας δεν δίνει
συμπτώματα παρά μόνο όταν είναι πολύ αργά. Περιο-
ρίζεται πρώτα η περιφερική όραση του ατόμου και
μόνο σε προχωρημένο στάδιο ο ασθενής «δεν βλέπει»
όταν προσβληθεί η κεντρική όραση. Η πίεση του ματι-
ού παρότι μπορεί να είναι αρκετά υψηλή δεν γίνεται
αντιληπτή από τον ίδιο. Η διάγνωση γίνεται μόνο από
τον ειδικό Οφθαλμίατρο.
Στο πολύ πιο σπάνιο γλαύκωμα κλειστής γωνίας
συμπτώματα υπάρχουν και μπορεί να είναι θορυβώ-
δη. Στις πιο ήπιες περιπτώσεις ο ασθενής παρατηρεί
φωτεινούς έγχρωμους δακτυλίους γύρω από πηγές
φωτός το βράδυ. Στις πιο σοβαρές υπάρχει σημαντι-
κή θόλωση της όρασης και έντονος πονοκέφαλος
ιδίως στην περιοχή γύρω από το μάτι που μπορεί να
συνοδεύεται από ναυτία και εμέτους. Η τελευταία
περίπτωση το οξύ γλαύκωμα, αν δεν αντιμετωπιστεί
εγκαίρως από τον οφθαλμίατρο μπορεί να οδηγήσει
σε τύφλωση.
Πως ανιχνεύεται το γλαύκωμα;
Η συχνή εξέταση των ματιών σας από έναν Οφθαλ-
μίατρο αποτελεί τον καλύτερο τρόπο ανίχνευσης του
γλαυκώματος. Κατά την ολοκληρωμένη και ανώδυνη
εξέταση, στο Ειδικό Ιατρείο Γλαυκώματος ο ιατρός:
Εκτιμά το κεντρικό πάχος του κερατοειδούς (παχυμε-
τρία) - Μετρά την ενδοφθάλμια πίεση(τονομέτρηση) -
Ερευνά την αποχετευτική γωνία του ματιού (γωνιοσκό-
πηση) - Αξιολογεί κάθε βλάβη του οπτικού νεύρου
(οφθαλμοσκόπηση) - Ελέγχει το οπτικό πεδίο του κάθε
οφθαλμού(περιμετρία) - Ελέγχει το πάχος της στιβάδας
των νευρικών ινών (RNFL) και του συμπλέγματος των
γαγγλιακών κυττάρων (GCC) με την πλέον σύγχρονη και
αξιόπιστη μέθοδο μελέτης γλαυκώματος την Οπτική
Τομογραφία Συνοχής (OCT)
Φαρμακευτική θεραπεία γλαυκώματος
Σήμερα, οι περισσότερες μορφές γλαυκώματος αντι-
μετωπίζονται με κολλύρια μόνα ή σε συνδυασμό με
χάπια. Παρόλο που η βλάβη του γλαυκώματος δεν είναι
αναστρέψιμη, η θεραπεία με κολλύρια σταματά ή επι-
βραδύνει την εξέλιξή της. Ο περιοδικός οφθαλμολογι-
κός έλεγχος είναι πολύ σημαντικός για την αποφυγή της
απώλειας της οράσεως.
Χειρουργική θεραπεία και θεραπεία με LASER
Τo Laser μπορεί να είναι αποτελεσματικό σε διάφο-
ρους τύπους γλαυκώματος. Στο γλαύκωμα ανοιχτής
γωνίας θεραπεύεται η ίδια η αποχέτευση στη γωνία του
ματιού (γωνιοπλαστική). Στο γλαύκωμα κλειστής
γωνίας, το Laser δημιουργεί ένα άνοιγμα στην ίριδα (ιρι-
δεκτομή) για το υγρό του ματιού.
Αθανάσιος Δ. Ντούζγος
MD, FEBO
ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΣ
www.ntouzgos-ofthalmiatros.gr
Γ Λ Α Υ Κ Ω Μ Α

5. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015 «ΓΕΦΥΡΑ» 5
Συμμετοχή στην 49η Πανελλήνια
Έκθεση Λαμίας
Από 9 έως 17 Μαΐου 2015 συμμετείχαμε στην 49η Πανελλήνια Έκθεση
Λαμίας. Το προσωπικό και τα μέλη μας, ενημέρωσαν για τις δράσεις της
Δομής και έγινε έκθεση με τις δημιουργίες των ενοίκων από την ομάδα δημι-
ουργικής απασχόλησης και το σεμινάριο «Εργαστήρι Χειροτεχνίας».
Δραστηριότητες των μελών του Οικοτροφείου
και του Προστατευμένου Διαμερίσματος της ΕΚΨ & ΨΥ
Από το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης υλοποιήθηκε το πρό-
γραμμα «Εργαστήρι Χειροτεχνίας», με δασκάλα την κ.
Μέτου Μαίρη η οποία συνεργάστηκε άψογα με τα μέλη μας
και δημιούργησαν πολύ όμορφες κατασκευές.
ΑΜΠΕΛΙ-ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ
ΛΑΜΠΑΔΗΔΡΟΜΙΑ
Από τις 11 έως τις 13/6/15, πήραμε μέρος στην υπαίθρια εικαστική
εκδήλωση «Στενά Λαμίας 2015» που
πραγματοποιήθηκε στα στενά της πλα-
τείας Λαού στα πλαίσια των πολιτιστι-
κών εκδηλώσεων του Δήμου. Συμμε-
τείχαμε με τις δημιουργίες των μελών
μας από την ομάδα δημιουργικής
απασχόλησης.
Στις 24/9/15 δύο από τα μέλη μας συμμετείχαν στην
13η Πανελλήνια Λαμπαδηδρομία που διοργάνωσε η
Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Εθελοντών Αιμοδο-
τών και πραγματοποιήθηκε με σκοπό την ευαισθητοποί-
ηση του κοινού στο θέμα της εθελοντικής αιμοδοσίας. Η
Λαμπαδηδρομία έγινε στα πλαίσια της 28ης Αμφικτιονίας
Συλλόγων Εθελοντών Αιμοδοτών υπό την αιγίδα του
Δήμου Λαμιέων.
«Στενά Λαμίας 2015»

6. Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας
6 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015
Την Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2015 πραγματοποιή-
θηκε διαδραστική εκδήλωση στην Πλατεία Ελευθερίας.
Τα μέλη του Οικοτροφείου «Γλαύκος» και του Προστα-
τευμένου Διαμερίσματος της Εταιρίας
Κοινωνικής Ψυχιατρικής &
Ψυχικής Υγείας με την συνερ-
γασία των εθελοντών του Ερυ-
θρού Σταυρού, του Ομίλου
Καλλιτεχνών Στερεάς Ελλάδας
ARTION και με τους φορείς Βοή-
θεια στο σπίτι και Europe
Direct, κατασκεύασαν χριστου-
γεννιάτικα στολίδια και κάρτες
που δωρίσαμε σε μονάδα φιλο-
ξενίας παιδιών στην Λαμία.
ΗΠαγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας γιορ-
τάζεται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου,
προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την κοινή
γνώμη για τα ψυχικά νοσήματα και ασθένειες.
«Αξιοπρέπεια στην Ψυχική Υγεία» είναι το
θέμα που επιλέχθηκε για την Παγκόσμια Ημέρα
Ψυχικής Υγείας 2015.
Για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας
Ψυχικής Υγείας την Παρασκευή στις 9/10/15 και
ώρα 18:00, η Δομή Λαμίας της Εταιρίας Κοινωνι-
κής Ψυχιατρικής & Ψυχικής Υγείας διοργάνωσε
εκδήλωση σε συνεργασία με τον Όμιλο Καλλιτε-
χνών Στερεάς Ελλάδας ARTION στο χώρο Studio
Project Photography, Έσλιν 57.
Προσκεκλημένοι και μέλη του Οικοτροφείου
μας, μέσα από ένα διαδραστικό δρώμενο αποτύ-
πωσαν στον καμβά συναισθήματα και σκέψεις με
πινέλα και χρώματα, με τη συμβολή των καλλιτε-
χνών: Ανδρούτσου Αθ., Καστρίτση Π., Χάδου
Μ., Κολτσίδα Δ., Βλάχου Ν., Ζιώγα Η.
ΓΙΟΡΤΗ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ
BEST BUDDIES - ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΦΙΛΙΑΣ
Η TACT HELLAS πραγματοποίησε το Σάββατο 13 Ιουνίου 2015
στην Πλατεία Συντάγματος τον «Περίπατο Φιλίας» για δεύτερη συνε-
χή χρονιά. Συμμετείχαν μέλη από την Δομή Λαμίας και την Δομή
Φωκίδας.

7. ΟΠολιτιστικός - Αθλητικός Σύλλογος Λαμίας «Αριάδνη» ιδρύ-
θηκε το έτος 2014. Στο σύλλογο λειτουργούν τμήματα παραδο-
σιακών ελληνικών χορών, ενηλίκων και παιδιών, με υπεύθυνο χορο-
διδάσκαλο τον καθηγητή Φυσικής Αγωγής κ. Κωνσταντίνο Φλώρο.
Παρά το μικρό διάστημα λειτουργίας του, ο Σύλλογος «Αριάδνη»
έχει δημιουργήσει και συμμετάσχει σε πολλές μουσικοχορευ-
τικές εκδηλώσεις και φεστιβάλ
της περιοχής μας καθώς και σε
διάφορες περιοχές της πατρίδος
μας. Στο Σύλλογο επίσης λειτουρ-
γούν τμήματα χορωδίας παραδο-
σιακού τραγουδιού ενηλίκων με
υπεύθυνη χορωδό την κ. Αντριά-
να Μόκα και τμήματα γυμναστι-
κής γυναικών με υπεύθυνη
γυμνάστρια την καθηγήτρια Φυσι-
κής Αγωγής κ. Ιωάννα Καγιάφα.
O Σύλλογος «Αριάδνη» τα τελευταία χρόνια συμμετέχει στις Χρι-
στουγεννιάτικες γιορτές του Οικοτροφείου «Γλαύκος» δίνοντας μεγάλη
χαρά στους ενοίκους και στους καλεσμένους μας, με παραδοσιακή
μουσική και υπέροχα χορευτικά. Ο κ. Κωνσταντίνος Φλώρος έρχεται
εθελοντικά και παραδίδει μαθήματα χορού στα μέλη του Οικοτροφείου.
Για όλα αυτά τους ευχαριστούμε πολύ!
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015 «ΓΕΦΥΡΑ» 7
Στις 21 Δεκεμβρίου 2015 πραγματοποιήθηκε η Χριστουγεννιάτικη γιορτή
στο Οικοτροφείο μας. Αρκετοί καλεσμένοι από την Κοινότητα, μαζί με τον Πολι-
τιστικό Σύλλογο «Αριάδνη», χόρεψαν και διασκέδασαν μαζί με τα μέλη και τους
θεραπευτές του Οικοτροφείου και του Προστατευμένου Διαμερίσματος.
ΦέτοςτηνγιορτήτηςΑποκριάςτηνγιόρτασανταμέληκαιοι
θεραπευτέςτουΟικοτροφείουκαιτουΠροστατευμένουΔια-
μερίσματοςσεγειτονικήταβέρνατηςπόλης.
Απόκριες 2015
Χορός από τον Σύλλογο
«Αριάδνη»

8. 8 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015
Σεμινάριο Management - Leadership
Oλοκληρώθηκε το Σεμινάριο Management- Leadership το οποίο ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο καθώς δόθηκε η δυνατότητα στους εργα-
ζόμενους της Ε.Κ.Ψ. &Ψ.Υ. να επεξεργαστούν και αποσαφηνίσουν βασικές έννοιες που αφορούν στο Management- Leadership. Ιδιαίτερα
χρήσιμες ήταν οι ενότητες που αφορούσαν στο Marketing των Υπηρεσιών Υγείας καθώς και στην ποιότητα των υπηρεσιών υγείας αλλά και
στην αξιολόγηση αυτών. Το Σεμινάριο ήταν μια ευκαιρία για ανατροφοδότηση και υπευθυνοποίηση των συνεργατών για όλες τις οργανωτι-
κές και διοικητικές μας λειτουργίες. Εκπαιδευτές στο σεμινάριο ήταν συνεργάτες από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο «Ασκληπιός» του οποίου η ΕΚΨ
& ΨΥ είναι ιδρυτικό μέλος.
Σ
τη χώρα μας στα πλαίσια μιας οργα-
νωμένης προσπάθειας επαγγελματι-
κής αποκατάστασης των ατόμων με
ψυχοκοινωνικά προβλήματα, περάσαμε
σταδιακά απο τα προστατευμένα εργαστή-
ρια (ιδρυματοποιημένη
απασχόληση), στους Συνε-
ταιρισμούς και στις Κοι-
νωνικές Επιχειρήσεις, οι
οποίες είναι παραγωγικές
μονάδες με συνεχή επιχει-
ρηματική δράση.
Η Εταιρία Κοινωνικής
Ψυχιατρικής και Ψυχικής
Υγείας από το 1987, έχο-
ντας σαν αρχή να στηρί-
ζει, να ενθαρρύνει και να
αναγνωρίζει τις επαγγελ-
ματικές ικανότητες αυτών
των ατόμων τολμά και
ιδρύει τον πρώτο Συνε-
ταιρισμό δραστηριοτή-
των ψυχικής υγείας με
την επωνυμία «Αυγερι-
νός» και έδρα του την Άμφισσα. Στη συνέ-
χεια ιδρύει παραρτήματα στην Αθήνα και
στην Αλεξανδρούπολη.
Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν διάφο-
ρες μορφές εργασιακής επανένταξης. Μία
από αυτές είναι Οι ΚΟΙΣΠΕ: Κοινωνικοί
Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης.
Νομοθετήθηκαν το 1999 με τον νόμο
2716, στα πλαίσια της ψυχιατρικής μεταρ-
ρύθμισης και της κοινωνικής οικονομίας.
Πρόκειται για νομικά πρόσωπα ιδιωτικού
δικαίου με περιορισμένη ευθύνη των μελών
τους, που αναπτύσσουν εμπορική μεν δρα-
στηριότητα , αλλά ταυτόχρονα αποτελούν
και μονάδες ψυχικής υγείας . Η μέριμνα για
την ανάπτυξή τους και η εποπτεία τους
ασκούνται μέσω της Διεύθυνσης Ψυχικής
Υγείας του αρμόδιου Υπουργείου. Μέχρι
σήμερα έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν ελά-
χιστοι ΚοιΣΠΕ και αυτό γιατί ναι μεν από το
νόμο προβλέπονται διάφορες διευκολύν-
σεις και ειδικές ρυθμίσεις για την προώθηση
τέτοιων δραστηριοτήτων, από την άλλη
όμως υπάρχουν αρκετά εμπόδια που δυσχε-
ραίνουν τη λειτουργία των ήδη υπαρχό-
ντων ΚοιΣΠΕ και το ξεκίνημα των νέων.
Αναφέρουμε επιγραμματικά τις ποιοτι-
κές παραμέτρους των κοινωνικών αποτελε-
σμάτων της λειτουργίας των Συνεταιρισμών.
•Απόκτηση εργασιακής ταυτότητας και
επαγγελματικού προφίλ.
•Ανάπτυξη ατομικών και κοινωνικών
δεξιοτήτων.
•Συμμετοχή στις λήψεις των αποφάσεων.
Όλα αυτά συντελούν: Στην τόνωση της
αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησής
τους, δηλαδή στην βελτίω-
ση της εικόνας εαυτού. Η
ανάληψη εργασιακών
καθηκόντων και υπευθυ-
νοτήτων παρέχει στο μέλος
την χαρά της συνειδητο-
ποίησης της δυνατότητάς
του να λειτουργεί ενεργά
στο κοινωνικό σύνολο.
Στην ενδυνάμωση της
επικοινωνίας των ψυχικά
πασχόντων με το Κράτος
και την ευρύτερη κοινω-
νία. Μέσω της εργασιακής
επανένταξης τα ατομα με
ψυχοκοινωνικά προβλή-
ματα ξεφεύγουν από έναν
αυστηρά περιχαρακωμένο
χώρο και μεταμορφώνο-
νται σε ενεργούς πολίτες, αναγκάζοντας με
αυτό τον τρόπο Κράτος και Κοινωνία να
αναθεωρήσουν στάσεις και αντιλήψεις
(καταπολέμηση του στίγματος).
Απόσπασμα από το βιβλίο:
ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ
Ο ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ
ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ- ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ
Π.Σακελλαρόπουλος
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΨΥΧΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

9. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015 «ΓΕΦΥΡΑ» 9
Οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου είναι
μια ομάδα αυτοάνοσων ασθενειών που
αφορούν κυρίως στην ελκώδη κολίτιδα και στη
νόσο του Crohn. Η συχνότητα εμφάνισης τους
είναι διαρκώς αυξανόμενη σε όλον τον κόσμο τα
τελευταία 60 χρόνια, σε σημείο που να χαρακτη-
ρίζονται ως παγκόσμια νόσος.
Πρόκειται για νοσήματα που επηρεάζουν
σημαντικά την ποιότητα ζωής πασχόντων ατό-
μων και τη συνολική υγεία του οργανισμού
τους, τόσο λόγω της πλημμελούς λειτουργίας
του εντέρου όσο και εξαιτίας των παρενεργειών
της φαρμακευτικής θεραπείας που πρέπει να
λαμβάνουν, συνήθως ισόβια.
Αυτοάνοσα νοσήματα και βιταμίνη D
Η βιταμίνη D συνεχίζει τα τελευταία χρόνια να
είναι το επίκεντρο έντονης έρευνας με θετικά απο-
τελέσματα σε όλες σχεδόν τις πλευρές της υγείας
και, κυρίως, στο πεδίο των αυτοάνοσων νοσημά-
των. Με τον όρο βιταμίνη D εννοείται η βιταμίνη
D2 και η βιταμίνη D3. Κλινικής σημασίας είναι η
βιταμίνη D3 ή χοληκαλισιφερόλη, η οποία φωτο-
συντίθεται στο ανθρώπινο δέρμα υπό την επίδρα-
ση της υπεριώδους ακτινοβολίας B.
Ελάχιστες τροφές περιέχουν βιταμίνη D3, κι
αυτές σε μικρές ποσότητες. Για το λόγο αυτό, η
έλλειψή της αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα για
την υγεία των ανθρώπων. Η κυριότερη πηγή
πρόσληψης βιταμίνης D είναι η λογική έκθεση
του γυμνού σώματος στον ήλιο (10-12 λεπτά
έκθεσης).
Παράγοντες που επηρεάζουν την παραγω-
γή της βιταμίνης D3 στο δέρμα είναι η χρήση
φωτοπροστατευτικών ουσιών του δέρματος, η
πυκνότητα της μελανίνης του δέρματος, η ώρα
της ημέρας που εκτίθεται το δέρμα στον ήλιο (
καταλληλότερη ώρα είναι το μεσημέρι του καλο-
καιριού, από τις 11-1 μμ διότι οι ακτίνες του
ήλιου πέφτουν κάθετα και αφθονεί η υπεριώ-
δεις ακτινοβολία Β), η εποχή του έτους ( το
καλοκαίρι παράγεται άφθονη βιταμίνη D3, ενώ
το χειμώνα παράγεται ελάχιστη έως καθόλου),
το γεωγραφικό πλάτος και η ηλικία ( το δέρμα
των ηλικιωμένων παράγει ανεπαρκείς ποσότη-
τες βιταμίνης D3).
Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D= Αύξηση
φλεγμονωδών νόσων
Νέα δεδομένα ενισχύουν τη συσχέτιση χαμη-
λών επιπέδων βιταμίνης D με την αύξηση της
εμφάνισης νοσημάτων, όπως τα φλεγμονώδη
νοσήματα του εντέρου, τη σκλήρυνση κατά πλά-
κας, την ψωρίαση, τη ρευματοειδή αρθρίτιδα
κ.ά. Ταυτόχρονα, πρόσφατες μελέτες συνδέουν
τα χαμηλά επίπεδα της με την αυξημένη επίπτω-
ση των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου αλλά
και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων κατά την
εκδήλωση της νόσου και προτείνουν τη χρήση
της ως πρόσθετο θεραπευτικό παράγοντα.
Ασπίδα υγείας
Τι προσφέρει στον οργανισμό;
Ανοσορρυθμιστική δράση
Η βιταμίνη D ενισχύει το ανοσοποιητικό
σύστημα ενώ παράλληλα αποκαθιστά την ικανό-
τητα του οργανισμού να αναγνωρίζει τα δικά
του κύτταρα και τους ιστούς. Δεν ενισχύει
απλώς το ανοσοποιητικό σύστημα αλλά το επα-
ναφέρει στην αρχική φυσιολογική του λειτουρ-
γία. Αυτή, η απώλεια της αναγνώρισης των
ίδιων των κυττάρων σε έναν οργανισμό, είναι η
βασική αιτία για την εμφάνιση των αυτοάνοσων
ασθενειών. Η ανοσορρυθμιστική δράση της D
είναι ζωτικής σημασίας τόσο στην αυτοανοσία
όσο και στον καρκίνο.
Έλεγχος των παθογόνων μικροοργανισμών
Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την παρα-
γωγή 200 ενδογενών αντιβιοτικών ουσιών και
για την ομαλή λειτουργία και ενεργοποίηση των
λευκών αιμοσφαιρίων. Χαμηλά επίπεδα βιταμί-
νης D συνδέονται με αυξημένη εμφάνιση λοι-
μώξεων και ανεπαρκή λειτουργία του ανοσο-
ποιητικού συστήματος. Ερευνητές από το πανε-
πιστήμιο του Rochester ανακάλυψαν άμεση
συσχέτιση της εντερικής χλωρίδας με τη δράση
της βιταμίνης D, ενώ χαμηλά επίπεδα βιταμίνης
D σχετίζονται με αυξημένη παρουσία παθογό-
νων οργανισμών στο έντερο. Η αλλοίωση της
φυσιολογικής ισορροπίας της εντερικής χλωρί-
δας σχετίζεται άμεσα με την εκδήλωση ελκώ-
δους κολίτιδας και νόσου του Crohn.
Άμεση αντιφλεγμονώδη δράση
Η βιταμίνη D έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη
δράση που εκφράζεται μέσα από ειδικούς υπο-
δοχείς. Το έντερο είναι ένας από τους ιστούς
που παρουσιάζουν από τις μεγαλύτερες συγκε-
ντρώσεις υποδοχέων για τη βιταμίνη D.
Συμπτώματα ανεπάρκειας βιταμίνης D
Πόνος στα οστά: Ειδικά το χειμώνα, η ανε-
πάρκεια βιταμίνης D στους ενήλικες τους κάνει
να αισθάνονται ένα γενικευμένο άλγος στα οστά
και τους μυς και οι αρθρώσεις τους είναι λίγο
πιο σκληρές όταν σηκώνονται το πρωί.
Έχετε πεσμένη ψυχική διάθεση: Η βιταμίνη
D βελτιώνει τα επίπεδα της σεροτονίνης στον
οργανισμό (νευροδιαβιβαστής), η οποία με τη
σειρά της επηρεάζει την ψυχική διάθεση.
Τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης D στο
αίμα Έχουν συσχετιστεί με τα ακόλουθα:
Αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγει-
ακή νόσο
Νοητικές διαταραχές σε ενήλικες μεγαλύτε-
ρης ηλικίας
Σοβαρό άσθμα στα παιδιά
Καρκίνο
Έρευνες δείχνουν ότι η βιταμίνη D παίζει
σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και την αγωγή
μιας σειράς από διαφορετικές παθήσεις, συμπε-
ριλαμβανομένου του διαβήτη, της υπέρτασης
και της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Τα ιδανικά επίπεδα βιταμίνης D
Η επίτευξη ιδανικών επιπέδων βιταμίνης D
πρέπει να είναι στόχος τόσο για την πρόληψη
όσο και για τη θεραπεία των φλεγμονωδών
νόσων του εντέρου. Η μέτρηση των επιπέδων
της 25 ΟΗ D3 θα πρέπει να γίνεται από όλους
τους ασθενείς που πάσχουν από αυτοάνοσο
νόσημα. Ιδανικές θεωρούνται τιμές που κυμαί-
νονται από 50-80 ng/dl.
Είναι αξιοσημείωτο ότι οι ασθενείς που
πάσχουν από αυτοανοσία μπορεί να εμφανί-
σουν αντίσταση στη βιταμίνη D και να χρειάζο-
νται μεγαλύτερες δόσεις και υψηλότερες τιμές
για να μπορέσει το σώμα τους να εκφράσει πλή-
ρως τη δράση της πολύτιμης αυτής βιταμίνης.
Αυτό όμως θα πρέπει να γίνεται μόνο υπό ιατρι-
κή παρακολούθηση και την παράλληλη μέτρηση
εργαστηριακών παραμέτρων που μας επιτρέ-
πουν να αξιολογήσουμε αντικειμενικά την αντα-
πόκριση του οργανισμού.
Από τον Dr. Δημήτρη Τσουκαλά
Εφημερίδα Naturanrg
ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΝΟΣΟΙ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ
ΑΥΤΟΑΝΟΣΑ & ΒΙΤΑΜΙΝΗ D

10. 10 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015
Άνοιξη - Καλοκαίρι 2015

11. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015 «ΓΕΦΥΡΑ» 11
TA MEΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ...
..
Ο Χόρχε κάθισε σαν το
Βούδα πάνω σ΄ εκείνες τις φριχτές μπλε πολυ-
θρόνες του γραφείου του χαμογέλασε, με κοίτα-
ξε στα μάτια και, χαμηλώνοντας τη φωνή όπως
έκανε κάθε φορά που ήθελε να τον ακούσουν
προσεκτικά, μου είπε:
-Να σου πω μια ιστορία… Και χωρίς να περι-
μένει να συμφωνήσω, ο Χόρχε άρχισε να αφηγεί-
ται:
"Όταν ήμουν μικρός μου άρεσε πολύ το τσίρ-
κο, και στο τσίρκο μου άρεσαν πιο πολύ τα ζώα.
Μου έκανε τρομερή εντύπωση ο ελέφαντας που,
όπως έμαθα αργότερα, είναι το αγαπημένο ζώο
όλων των παιδιών. Στην παράσταση, το θεόρατο
ζώο έκανε επίδειξη του τεράστιου βάρους του,
του όγκου και της δύναμής του…
Όμως, μετά την παράσταση και λίγο προτού
επιστρέψει στη σκηνή, ο ελέφαντας στεκόταν
δεμένος συνεχώς σ΄ ένα μικρό ξύλο μπηγμένο
στο έδαφος. Μια αλυσίδα κρατούσε φυλακισμέ-
να τα πόδια του. Ωστόσο, το ξύλο ήταν αληθινά
μικροσκοπικό κι έμπαινε σε ελάχιστο βάθος μέσα
στο έδαφος.
Μολονότι η αλυσίδα ήταν χοντρή και ισχυρή,
μου φαινόταν ολοφάνερο ότι ένα ζώο που μπο-
ρούσε να ξεριζώνει δέντρα με τη δύναμη
του, θα μπορούσε εύκολα να λυθεί και
να φύγει. Το θεωρούσα αληθινό μυστή-
ριο. Μα τι τον κρατάει; Γιατί δεν το
σκάει;
Όταν ήμουν πέντε ή έξι ετών
πίστευα ακόμα στη σοφία των μεγά-
λων. Ρώτησα τότε κάποιον δάσκαλο ,τον
πατέρα μου ή ένα θείο μου, για το μυστήριο του
ελέφαντα. Κάποιος μου εξήγησε ότι ο ελέφαντας
είναι δαμασμένος. Έκανα τότε την προφανή ερώ-
τηση: Κι αφού είναι δαμασμένος, γιατί τον αλυσο-
δένουν;
Δε θυμάμαι να πήρα κάποια ικανοποιητική
απάντηση. Με τον καιρό, ξέχασα το μυστήριο του
ελέφαντα με το παλούκι, και το θυμόμουν μόνο
όταν βρισκόμουν με κάποιους που είχαν αναρω-
τηθεί κάποτε πάνω στο ίδιο θέμα.
Πριν από μερικά χρόνια ανακάλυψα – ευτυ-
χώς για μένα – ότι κάποιος είχε αρκετή σοφία
ώστε ν΄ ανακαλύψει την απάντηση. Ο ελέφαντας
του τσίρκου δεν το σκάει γιατί τον έδεναν σ΄ένα
παρόμοιο παλούκι από τότε που ήταν πολύ, πολύ
μικρός.
Έκλεισα τα μάτια και φαντάστηκα τον νεογέν-
νητο ανυπεράσπιστο ελέφαντα δεμένο στο
παλούκι. Είμαι βέβαιος ότι τότε το ελεφαντάκι
είχε σπρώξει, τραβήξει και ιδρώσει πασχίζοντας
να λευτερωθεί. Μα, παρόλες τις προσπάθειές του,
δεν τα είχε καταφέρει, γιατί το παλούκι ήταν πολύ
γερό για τις δυνάμεις του.
Φαντάστηκα ότι θα κοιμόταν εξαντλημένο
και την επόμενη μέρα θα προσπαθούσε ξανά, και
τη μεθεπόμενη το ίδιο… Ώσπου μια μέρα, μια
φρικτή μέρα για την ιστορία του, το ζώο θα παρα-
δεχόταν την αδυναμία του και θα υποτασσόταν
στη μοίρα του.
Αυτός ο πανίσχυρος και θεόρατος ελέφαντας
που βλέπουμε στο τσίρκο δεν το σκάει γιατί νομί-
ζει ότι δεν μπορεί, ο δυστυχής. Η ανάμνηση της
αδυναμίας που ένιωσε λίγο μετά τη γέννησή του
είναι χαραγμένη στη μνήμη του. Και το χειρότερο
είναι ότι ποτέ δεν αμφισβήτησε σοβαρά αυτή την
ανάμνηση. Ποτέ μα ποτέ δεν ξαναπροσπάθησε
να δοκιμάσει τις δυνάμεις του…"
-Έτσι είναι, Ντεμιάν. Όλοι είμαστε λίγο-πολύ
σαν τον ελέφαντα του τσίρκου. Περιδιαβαίνουμε
τον κόσμο δεμένοι σε εκατοντάδες παλούκια που
μας στερούν την ελευθερία. Ζούμε πιστεύοντας
ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ένα σωρό πράγμα-
τα, απλώς επειδή μια φορά, πριν από πολύ καιρό,
όταν είμαστε μικροί, προσπαθήσαμε και δεν τα
καταφέραμε.
Πάθαμε τότε το ίδιο με τον ελέφαντα. Χαρά-
ξαμε στη μνήμη μας αυτό το μήνυμα: Δεν μπορώ,
δεν μπορώ και ποτέ δε θα μπορέσω.
Ο Χόρχε έκανε μια μεγάλη παύση. Ύστερα
πλησίασε, κάθισε στο πάτωμα μπροστά μου και
συνέχισε: Αυτό σου συμβαίνει, Ντέμιαν. Ζεις μέσα
στα όρια της ανάμνησης ενός Ντεμιάν που δεν
υπάρχει πια, εκείνου που δεν τα κατάφερε. Ο
μοναδικός τρόπος να μάθεις εάν μπορείς,
είναι να προσπαθήσεις πάλι με όλη σου την
ψυχή… Με όλη σου την ψυχή!
Απόσπασμα από το βιβλίο του Χόρχε Μπου-
κάι "Να σου πω μια ιστορία", εκδόσεις ΟΠΕΡΑ
Ένα παραμύθι…
Απ’ την Ομάδα βιβλίου
Ο αλυσοδεμένος ελέφαντας
Ταξίδι στις Βρυξέλες
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα ατόμων με αναπηρία το European Disability Forum διορ-
γάνωσε εκδήλωση στις 7 και 8 Δεκεμβρίου 2015, στις Βρυξέλλες για τον εορτασμό της . Φέτος
η εκδήλωση εστίασε στα παιδιά και στους εφήβους με αναπηρίες με θέμα «Μεγαλώνοντας μαζί
σε μια Ευρώπη χωρίς εμπόδια».
Κατά την διάρκεια των παρουσιάσε-
ων και της συζήτησης έγινε και η
απονομή του Βραβείου Αccess City
Award 2016, όπου βραβεύτηκε η
Ευρωπαϊκή πόλη με την μεγαλύτερη
προσβασιμότητα σε άτομα με αναπη-
ρία. Η βράβευση έγινε από την Επί-
τροπο Thyssen. Από την Δομή της
Φθιώτιδας συμμετείχε ένα μέλος με
την συνοδεία θεραπευτή.
Χ.Κ. & Ε.Α.

12. 12 «ΓΕΦΥΡΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015
Η Κα Κασσάνδρα προτείνει
Τι άλλο μπορώ να χρησιμοποιήσω κατά του σκόρου
Αν, δεν θέλετε να χρησιμοποιήσετε ναφθαλίνη και αναζητάτε
φυσικούς τρόπους προστασίας των ρούχων σας, σας έχουμε τη λύση.
Τα μπαχαρικά με έντονο άρωμα, όπως το γαρίφαλο, μπορούν να
έχουν ανάλογη δράση με αυτήν της ναφθαλίνης. Τοποθετήστε, λοι-
πόν, ανάμεσα στα χαλιά ή τα ρούχα που πρόκειται να αποθηκεύσετε
μερικά καρφάκια γαρίφαλο. Η έντονη οσμή τους θα κρατήσει το
σκόρο μακριά από την ντουλάπα σας. Εναλλακτικά, μπορείτε να χρη-
σιμοποιήσετε λεβάντα, αλλά και φύλλα δάφνης.
Συντακτική Ομάδα:
Βεζυροπούλου Κασσάνδρα
Μητσοπούλου Βασιλική
Μπέκιου Σταυρούλα
Επίσης συμμετείχαν:
Τσανέτου Βάσια
Φίτσιου Παναγιώτα
Ο Νασρεντίν αποφάσισε ένα ηλιόλουστο πρωινό
να κάνει έναν όμορφο περίπατο κατά την θάλασσα.
Καθώς πλησίαζε στη προκυμαία άκουσε φωνές και
είδε πολύ κόσμο συγκεντρωμένο να χειρονομεί και
να τρέχει πάνω κάτω. Πλησίασε πιο κοντά και είδε
έναν άνθρωπο που είχε πέσει κατά λάθος στο νερό.
Όπως δεν ήξερε κολύμπι, κτυπούσε πανικόβλητος
χέρια και πόδια, χανόταν μέσα στο κύματα και όποτε
κατόρθωνε να βγάλει λίγο το κεφάλι του καλούσε
μισοπνιγμένος σε βοήθεια.
Οι άνθρωποι έσκυβαν όσο μπορούσαν πάνω από
το νερό και του φώναζαν:
- Δώσε μας το χέρι σου! Δώσε μας το χέρι σου!
Τίποτα αυτός! Σαν να ήταν κουφός συνέχιζε να
χτυπιέται. Οι άνθρωποι όλο και πλήθαιναν γύρω του
και του φώναζαν όλο και πιο δυνατά:
- Βρε άνθρωπε, δεν ακούς; Δώσε μας το χέρι σου!
Θα πνιγείς!
Τίποτα αυτός.
Κάποια στιγμή, μέσα στο πανικό και την αγωνία
που επικρατούσε, επειδή κανείς δεν ήθελε να πνιγεί
ο άνθρωπος αυτός, αλλά και κανείς δε μπορούσε να
κάνει τίποτα περισσότερο, κάποιος πήρε είδηση τον
Νασρεντίν που παρακολουθούσε ατάραχος τη σκηνή.
Να ο Χότζας, αναφώνησε το πλήθος. Κάντε χώρο
να κάνει κάτι. Σίγουρα θα ξέρει αυτός τι να κάνει, σαν
άνθρωπος του Θεού που είναι.
Αμέσως τότε όλοι έκαναν χώρο και ο Νασρεντίν
έσκυψε στο νερό και κάτι είπε σιγανά στον μισοπνιγ-
μένο. Αμέσως τότε εκείνος έδωσε το χέρι του και ο
Νασρεντίν το έπιασε και τον έσυρε έξω.
Οι άνθρωποι έμειναν τότε με ανοιχτό το στόμα.
- Βρε, είπαν! Βρε Χότζα μας, καλέ μας Χότζα, τι
του είπες του ανθρώπου και σου έδωσε το χέρι σου;
Εδώ τόση ώρα εμείς του φωνάζουμε να μας δώσει το
χέρι του και δε το έκανε. Τώρα γιατί άκουσε εσένα
και όχι εμάς;
- Εγώ δε του είπα να μου δώσει το χέρι του, απά-
ντησε ήρεμα ο Χότζας.
- Τι του είπες λοιπόν, ρώτησαν οι άνθρωποι
περίεργοι.
- Εγώ του είπα «πάρε το χέρι μου», είπε ο Νασρε-
ντίν.
Φίλος είναι αυτός που ξέρει το τραγούδι της καρ-
διάς σου και μπορεί να στο τραγουδήσει όταν εσύ
ξεχνάς τους στίχους…
Ο Φίλος
• Σε δέχεται όπως είσαι
• Πιστεύει σε σένα
• Σε καλεί για να μάθει πως είσαι
• Αποδέχεται λες τις πλευρές του χαρακτήρα σου.
• Συγχωρεί τα λάθη σου…
• Σε βοηθά
• Σε παροτρύνει να προσπαθήσεις ξανά
• Κάνει την διαφορά στη ζωή σου…
• Λέει όμορφα πράγματα για σένα
• Προσφέρει την υποστήριξή του…
• Σε καταλαβαίνει..
• Σου λέει αλήθεια
• Δε σε κρίνει…
• Σου εξηγεί πράγματα που δεν καταλαβαίνεις
• Σου συμπαραστέκεται
• Κατευνάζει τους φόβους σου…
• Ανυψώνει το ηθικό σου...