หน่วยที่ 10 โคลงนิราศนรินทร์

1. สาระการเรียนรู้
๑ ความรู้ทัว่ไปเกี่ยวกับโคลงนิราศ
นรินทร์
๒ เนื้อหา
๓ วิเคราะห์คุณค่าจากเรื่อง
๔ บทอาขยานจากเรื่อง
ลิขสิทธิ์เป็นของบริษัท สำนักพิมพ์เอมพันธ์จำกัด วิชำ ภำษำไทย ๔ เล่ม ๒ หน่วยที่ ๑๐ แผ่นที่๑ 54

2. ผ้แูต่ง
นายนรินทร์ธิเบศร์(อิน) แต่งนิราศนรินทร์
และรับราชการเป็นมหาดเล็กในกรมพระราชวังบวร
จากโคลงบทสุดท้ายในเรื่องเท่านั้น มีข้อความดังนี้
ลิขสิทธิ์เป็นของบริษัท สำนักพิมพ์เอมพันธ์จำกัด วิชำ ภำษำไทย ๔ เล่ม ๒ หน่วยที่ ๑๐ แผ่นที่๒ 55

3. ลักษณะคำประพันธ์
โคลงนิราศนรินทร์ ได้รับการยกย่องว่าเป็นโคลง
ที่แต่งได้อย่างไพเราะยิ่ง
ตัวอย่ำง
ลิขสิทธิ์เป็นของบริษัท สำนักพิมพ์เอมพันธ์จำกัด วิชำ ภำษำไทย ๔ เล่ม ๒ หน่วยที่ ๑๐ แผ่นที่๓ 56

4. 57
ลิขสิทธิ์เป็นของบริษัท สำนักพิมพ์เอมพันธ์จำกัด วิชำ ภำษำไทย ๔ เล่ม ๒ หน่วยที่ ๑๐ แผ่นที่
57
ควำมเป็ นมำ
นิราศเป็นวรรณคดีประเภทหนึ่งที่นิยมแต่งกันมา
นานแล้ว นิราศแต่งขึ้นเพราะจากนางอันเป็นที่รัก
ดังนั้นเมื่อจะแต่งนิราศจึงต้องมีบทครวญถึงนาง
สาเหตุที่แต่งนิราศน่าจะเกิดจากการเดินทางไกล ซึ่ง
ใช้เวลายาวนาน จึงแต่งนิราศเพื่อคลายเหงาและความ
เบื่อหน่าย
๔

5. เนื้อเรื่อง
เนื้อเรื่องเริ่มด้วยการยอพระเกียรติพระมหากษัตริย์
ชมเมือง กล่าวถึงความเจริญรุ่งเรืองของพระพุทธศาสนา
ต่อจากนั้นเป็ นการราพันถึงการจากนางอันเป็นที่รัก
เพราะต้องไปราชการสงครามทางเรือ ผ่านสถานที่ต่างๆ
ลิขสิทธิ์เป็นของบริษัท สำนักพิมพ์เอมพันธ์จำกัด วิชำ ภำษำไทย ๔ เล่ม ๒ หน่วยที่ ๑๐ แผ่นที่ ๕
58
แผนที่กำรเดินทำงในนิรำศนรินทร์

6. โคลงนิราศนรินทร์มีคุณค่า ๒ ประการ คือ
๑. คุณค่าด้านวรรณศิลป์
๑.๑ การสรรคาอย่างไพเราะงดงาม มีการสรรคา
อย่างคมคาย ทาให้รู้สึกประทับใจ โดยใช้คาที่มี
ความหมายไพเราะ สื่ออารมณ์ความรู้สึกอย่าง
เด่นชัด
ตัวอย่ำง
ลิขสิทธิ์เป็นของบริษัท สำนักพิมพ์เอมพันธ์จำกัด วิชำ ภำษำไทย ๔ เล่ม ๒ หน่วยที่ ๑๐ แผ่นที่๖ 59

7. นิราศนรินทร์ มีคุณค่า ๒ ประการ คือ
๑. คุณค่าด้านวรรณศิลป์
๑.๒ การพรรณนาความรักที่มีต่อนางผู้เป็นที่รัก
มีบทนิราศซึ่งประกอบด้วย การสั่งลานาง การคร่า
ครวญ และการชมธรรมชาติ
ตัวอย่ำง
ลิขสิทธิ์เป็นของบริษัท สำนักพิมพ์เอมพันธ์จำกัด วิชำ ภำษำไทย ๔ เล่ม ๒ หน่วยที่ ๑๐ แผ่นที่๗ 60

8. ๒. คุณค่าด้านกลวิธีการประพันธ์
๒ . ๑ ก า ร ดา เ นิน ต า ม ว ร ร ณ ค ดีโ บ ร า ณ
เนื้อความในนิราศนรินทร์ดาเนินตามกาสรวล
โคลงดนั้อย่างเด่นชัด
ตัวอย่ำง
ลิขสิทธิ์เป็นของบริษัท สำนักพิมพ์เอมพันธ์จำกัด วิชำ ภำษำไทย ๔ เล่ม ๒ หน่วยที่ ๑๐ แผ่นที่๘ 61

9. ๒. คุณค่าด้านกลวิธีการประพันธ์
๒.๒ การสดุดีพระเกียรติคุณของพระมหากษัตริย์
ในร่ายเริ่มต้นมีเนื้อหาชมบ้านเมืองที่สงบสุข
เพราะพระบารมีของพระมหากษัตริย์
๒.๓ การพรรณนาการเดินทาง ในนิราศนรินทร์มี
การพรรณนาการเดินทางของกวีว่าจาต้องจากนาง
ทาให้กวีเศร้าโศก เมื่อพบสิ่งใดก็จะคร่าครวญถึง
นาง
ตัวอย่ำง
ลิขสิทธิ์เป็นของบริษัท สำนักพิมพ์เอมพันธ์จำกัด วิชำ ภำษำไทย ๔ เล่ม ๒ หน่วยที่ ๑๐ แผ่นที่๙ 62

10. ลิขสิทธิ์เป็นของบริษัท สำนักพิมพ์เอมพันธ์จำกัด วิชำ ภำษำไทย ๔ เล่ม ๒ หน่วยที่ ๑๐ แผ่นที่๑๐ 63