ΠΡΟΟΙΜΙΟ, α 1-25
Προοίμιο
★είναι η εισαγωγή ενός έργου
λογοτεχνικού ή άλλου
Η Οδύσσεια έχει δύο προοίμια
το προοίμιο του ποιητή (στ. α 1 - 13)
το προοίμιο της Μούσας (στ. α 14 -
25).
ΠΡΟΟΙΜΙΟ, α 1-25
Προοίμιοποιητή
★ επίκληση στη Μούσα Καλλιόπη, προστάτιδα της επικής
ποίησης και κόρη της Μνημοσύνης (θεόπνευστο και δύσκολο το
έργο του αοιδού-ραψωδού, βασισμένο στην απομνημόνευση και
στην έμπνευση, εξασφάλιση αποδοχής της αρχής in medias res)
★ παρουσίαση του πρωταγωνιστή: ιδιότητες
★ χώρος - χρόνος έναρξης του μύθου (ορισμός)
★ απουσία του ονόματος του Οδυσσέα, ο οποίος μας
συστήνεται με τη δεικτική αιτιατική νδρα και παρουσιάζεται μέσα
ἄ
από τις ιδιότητές του.
★ προβολή της ηθικής αρχής Οδύσσειας: ευθύνη του
ανθρώπου για τις συμφορές του (παράδειγμα συντρόφων του
Οδυσσέα που δεν σεβάστηκαν τα βόδια του θεού Ήλιου,
εξόργισαν τους θεούς και πλήρωσαν γι’ αυτό: «ύβρις» →
«νέμεσις» → «τίσις»).
6.
ΠΡΟΟΙΜΙΟ: χώρος καιχρόνος
Χώρος - Χρόνος
Χώρος: ο Οδυσσέας βρίσκεται στην
Ωγυγία, το νησί της Καλυψώς
Χρόνος: τα γεγονότα της Οδύσσειας
διαρκούν 10 χρόνια, αλλά ο Όμηρος μας
παρουσιάζει τις τελευταίες 41 ημέρες (σελ.
13 - 14, εισαγωγή σχολικού βιβλίου)
ΠΡΟΟΙΜΙΟ: Οδυσσέας -
σύντροφοικαι άλλοι πολεμιστές
Οδυσσέας
(ζωντανός – δεν έχει ακόμη επιστρέψει στην
Ιθάκη)
πολύτροπος
κοσμογυρισμένος
καστροκατακτητής
πολύπειρος
πολύπαθος
φιλέταιρος
πιστός σύζυγος και
καλός οικογενειάρχης
θεϊκός
σύντροφοι
νήπιοι και μωροί
ασεβείς
ανυπάκουοι
τιμωρήθηκαν επειδή
διέπραξαν «ύβρη»
άλλοι πολεμιστές
βρήκαν ηρωικό θάνατο
στην Τροία
επέστρεψαν στα σπίτια τους
9.
Μορφή προοιμίου: αφηγηματικέςτεχνικές - σχήματα λόγου
★ αφηγηματική τεχνική in media res
★ μεταφορές (στ. 6, 11, 24)
★ αντιθέσεις (Οδυσσέας - σύντροφοι,
Οδυσσέας - άλλοι ήρωες του Τρωικού
πολέμου, Ποσειδώνας - άλλοι Θεοί)
★ σχήμα κύκλου (στ. 1 και 12 - 13)
10.
ΠΡΟΟΙΜΙΟ:
3 μεγαθέματα τουέπους
Θέμα του πολέμου
Θέμα του νόστου (η επιστροφή στην πατρίδα -
αποκατάσταση της τάξης μετά το τέλος ενός
ανατρεπτικού πολέμου)
Θέμα του ο κου
ἴ (υπαινικτικά)
Ένα ακόμη πολύ βασικό θέμα της Οδύσσειας θίγεται
είναι το θέμα της θείας δικαιοσύνης.
Υποδηλώνονται επίσης οι αξιακές μετατοπίσεις που
καθιστούν το ηρωικό ήθος της Οδύσσειας και
βεβαίως του Οδυσσέα διαφορετικό απ’ ότι στην
Ιλιάδα. Προτάσσεται η επιβίωση του ήρωα και η
επιστροφή στην πατρίδα του, όχι η τιμή και το κλέος,
που επεδίωκαν οι ήρωες στην Ιλιάδα.
11.
Jean Auguste DominiqueIngres, "Η αποθέωση του Ομήρου". Μουσείο του Λούβρου.
Wikimedia Commons
