2. Ռուսաստանի հայամետ կողմնորոշումը սկսվեց Պետրոս
Մեծի իշխանության օրոք:Մոսկվայում Օրին հանդիպեց Պետրոս Ա-ին
և նրան հանձնեց սյունաց մելիքների նամակը:Բոլոր անհրաժեշտ
նախապատրաստություններից հետո Օրին ռուսական գնդապետի
աստիճանով մեծ ջոկատով 1707 թ. ճանապարհ ընկավ: Ֆրանսիական
միսիոներները Պարսկաստանում փորձեցին կանխել Օրիի
ժամանումը Իսվահան, շահին մատնելով, որ Ռուսաստանը ուզում է
անկախ Հայաստան կազմավորել, իսկ Օրին ուզում է դառնալ
հայկական թագավոր:Շեմահում նա հանդիպում էր վրացիների և
հայերի տեղի առաջնորդների հետ քաջալերելով նրանց
հակվածությունը դեպի Ռուսաստան: 1709 թ. նա ժամանեց Իսվահան,
որտեղ նորից բանակցություններ վարեց քաղաքական առաջնորդների
հետ: 1711 թ. Օրին Պարսկաստանից Ռուսաստան վերադառնալիս
Աստրախանում հանկարծամահ եղավ:
Իսրայել Օրու հիմնական խնդիրը հայ-ռուսական ռազմական
դաշինքի ստեղծումն էր:
3. Իսրայել Օրին հայ ազգային-
ազատագրական շարժման
գործիչ է, դիվանագետ: Նրա
անվամբ է պայմանավորված
XVII դարի վերջի և XVIII
դարի սկզբի հայ ազգային-
ազատագրականշարժման
զարթոնքը:
4. XIX դարի սկզբներից պատմական Արևելյան
Հայաստանի տարածքները աստիճանաբար միացվում են
Ռուսական կայսրությանը: Ռուս-պարսկական պատերազմի
1803—1813 гг.արդյունքում Ռուսաստանին է
միացվել Ղարաբաղի խանությունը , լեռնային մաս գրավելուց
հետո , որը հիմնականում բնակեցված էր հայերով, ինչպես
նաև խառը բնակչությամբ Զանգեզուր (Սյունիք):
Սակայն Ռուս-պարսկական պատերազմ 1826—
1828 պատերազմներիընթացքում1827թ.հոկտեմբերի 5-ին
Էրիվանը վերցվեց գրաֆ Պասկեվիչի կողմից, ավելի վաղ ընկել
էր նաև Նախիջևանի խանության մայրաքաղաք Նախիջևանը:
5. Այնուհետ ստորագրվեց Թուրքմենչայի խաղաղության
պայմանագիրը, որով այդ խանությունների տարածքը տրվում էր
Ռուսաստանին:Ռուս-թուրքական պատերազմի 1877—
1878 արդյունքներով Ռուսաստանի կայսրության
վերահսկողության տակ անցավ պատմական Հայաստանի մեկ
այլ տարածք` Ղարսըև նրա շրջակայքը , որոնցից և
կազմավորվեց Ղարսի շրջանը:
