1. Дервины мэдээлэл хайлтын
загвар
БЭЛТГЭСЭН:Ш.НАРАНГАРАВ

2.  Äåðâèíèé мэдээлэл хайлтын çàãâàð áîë õ¿ì¿¿ñ
ººðèéí óõàìñàðò ¿éë àæèëëàãààã õýðõýí á¿òýýæ
áóéã òàéëáàðëàõûã îðîëääîã. Òóõàéí ìýäýýëëèéí
¿íäñýí çîðèëò íü ìýäýýëýë õàéëòûí ¿éë ÿâöàä
á¿òýýë÷ ¿éë àæèëëàãààã àøèãëàõ ÿâäàë
òºäèéãүй ìýäýýëýл õàéëò áîë óäàà äàðààëñàí ¿íýí
áîäèò òºñººëëèéí ººð÷ëºëòèéã õàðóóëàõààñ ãàäíà
á¿òýýí áàéãóóëàëò îëîí äàхèí øèíýýð áàéãóóëàëòûí
öóâðàë ¿éë ÿâö þì. Àëèâàà õ¿í øèíý àëõàì õèéõäýý
áîëîí ìèíóò á¿ðò äàäëàãà òóðøèëòûã ººðòºº àâäàã.

3.  Àëõàì á¿ð ºíãºðñºí ¿åèéí ìөí ÷àíàðûã äàâòäàã áºãººд
ÿìàãò îíîë àðãà ç¿éн øèíý áàðèìòëàë á¿ð òîäîðõîé
õóãàöàà, îðîí çàé, õîðîì òóòàìä áèé áîëæ áàéäàã. ªíººã
õ¿ðòýë õ¿í ººðèéí õ¿ññýí àëèâàà íýã ç¿éëèéã õèéõ
á¿ðòýý ÿìàð íýãýí øèíý ç¿éëèéã ñàíàæ ñýäýí ò¿¿íäýý
òîäîðõîé ¿íýëýëò ä¿ãíýëò, òàéëáàðóóäûã õèéõèéí
ÿâöàä ò¿¿íèé õºãæèë, öýöýãëýëòèéí õóâüñàë
àìüäðàëûí ÿâöàä ýöñýý õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëäýã. Íýã
òàëààð óã àãøèíã ã¿¿ð õýìýýí òàéëáàðëàñàí íü àëèâàà
õ¿íèé äýâø¿¿ëñýí ãîë ñàíàа áîë ÿìàð íýãýí
çºð÷èë人íèéã äàâàí òóóëàõ íü ýâäðýëòýé ã¿¿ðýí
äýýã¿¿ð ãàðàõäàà òàêòèêò àðãûã õýðýãëýõòýé
àäèëààð ò¿¿íèé ìýäýýëëèéí ìºí ÷àíàðûã ýäãýýð íü
á¿ðä¿¿ëäýг гэж үзжээ.

4.  Товчоор хэлбэл энэхүү загварын үзэж байгаагаар хүн
тодорхой нөхцөлд байдалд өөрийн мэдлэг,
боловсролын зөрчилдөөн эсвэл завсарлага зэргийг
тодорхойлж чаддаг төдийгүй шинэ нөхцөл байдлын
мэдрэмжийг тогтоосноор үр дүн бодит орон зай, цаг
хугацааны үйл явцыг үргэлжлүүлэн судлах зэрэгтэй
холбогддог. Мэдээллийн хэрэгцээ нь тодорхой цаг
хугацаа, байршлаар тодохойлогддог ба түүний
хариулт нь тодорхой цаг хугацаа, байршлын
агуулгаас хамааралтай байдаг. Мэдээллийн хэрэгцээ
шаардлага нь цаг хугацаа, орон зайн туршид
тогтвортой байдаггүй, харин ч мэдээллийн
хэрэгцээний өсөлтөнд тодохой нөхцөл байдлын
шинжүүд агуулгын хувьд нөхцөлддөг.

5.  Мэдээллийн орчинд төрөл бүрийн бэрхшээл
зөрчилдөөн тулгарах тохиолдолд өөр хоорондоо
ялгаатай тактик баримтлан хэрэгтэй болдог.
 Мэдээллийн бэрхшээлийн хариулт бол нийгмийн
доторх олон тооны бүтэц зохион байгуулалтын
нөлөөллийн зарим нэгэн жишээ браимтууд болох
эдийн засгийн анги давхраа, боловсрол, орлого
зэрэг дотоод нөхцөл байдал нэлээд нөлөөлсөн.
Төрөл брийн нөхцөл байдалд тулгуурласан хүүлэг
хариултууд нь бидэнд хүмүүс өөрсдийн
мэдээллийг хэрхэн хайж болохыг чиглүүлсэн.

6.  Мэдрэхүй нь мөн чанараар илэрхийлэгддэг.
Өөрөөр хэлбэл хүн эргэн тойронд оршиж бцй
зөрчилдөөнтэй байдлыг тодорхой цаг хуагцаа
байршил зэргээр ойлгохыг оролддог. Нэг үгээр
хэлбэл хүн өөрийн дотоод ертөнцөд шинэлэг
алхамуудыг бүрдүүдэг. ХҮмүүс өөрийн
мэдээллийг хэрхэн хайдаг болон хэсэг бүлэг
хүмүүс тэдэнд мэдээллийн үйлчилгээг явуулдаг
төдийгүй энэ нь тэдний ертөнцийг үзэх үзэл
хандлага хэрхэн шинэчлэн өөрчлөгдөж байгааг
ойлгох шаардлагатай юм.

7.  Хувь хүний тайлбар дээр тулгуурласан ямар
нэгэн өөрчлөлтүүд нь тухайн мэдээллийн
тогтсон бодит үзэл бодлыг битүү утгаар
илэрхийлдэг. Хэрвээ мэдээллийн шинжлэх
ухаан нь хүмүүсийн хэрхэн яаж мэдээллийг
хэйж буй мөн чанартай шууд холбогддог бол тэд
өөрсдийн хувийн ертөнцийг судлаад зогсохгүй
хэрэглэгчийн өдөр тутмын үйл ажиллагааны
агуулгыг судлах шаардлагатай болж байгааг
санал болгосон.

8. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа