1. หน่วยที่7
โปรแกรมระบบปฏิบัติการ

2. แนวคิด
โปรแกรมระบบปฏิบัติการ เป็นโปรแกรมที่ทาหน้าที่ควบคุมการทางานของ
ฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์ ให้สามารถทางานได้อย่างสอดคล้องและมีประสิทธิภาพ
โปรแกรมระบบปฏิบัติการมีหลายโปรแกรม เช่น ดอส(DOS) วินโดว์
(Windows)ยูนิกซ์(Unix) ลินุกซ์(Linux)เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ปัจจุบัน
พบว่าโปรแกรมวินโดว์เป็นโปรแกรมระบบปฏิบัติการที่ได้รับการนามาใช้งานมากที่สุด
โดยเฉพาะการใช้งานกับเครื่องไมโครคอมพิวเตอร์ เนื่องจากสามารถทางานบน
คอมพิวเตอร์ต่างรุ่นกันได้และมีความสามารถในการจัดการทรัพยากรที่อยู่ภายใน
เครื่องและอุปกรณ์รอบข้างเป็นอย่างดี

3. สาระการเรียนรู้
ระบบปฏิบัติการการ
ระบบปฏิบัติการสาหรับคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล
ไมโครซอฟต์ดอส(MS-DOS)
MicrosoftWindows
การจัดสรรทรัพยากร (Resource Allocation)
โปรแกรมอานวยความสะดวก
ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง
อธิบายถึงความหมายและหน้าที่ของระบบปฏิบัติการ
อธิบายถึงการทางานของระบบปฏิบัติการในคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล
บอกถึงชื่อและลักษณะของระบบปฏิบัติการสาหรับคอมพิวเตอร์ประเภทต่างๆ
บอกถึงลักษณะและความหมายของการจัดสรรทรัพยากรแบบต่างๆของระบบปฏิบัติการ
บอกได้ว่าโปรแกรมประเภทใดที่เป็นโปรแกรมระบบปฏิบัติการ

4. ระบบปฏิบัติการ
เมื่อกล่าวถึงโปรแกรมประยุกต์ (Application Software)เช่น โปรแกรม
ประมวลผลคา(Word Processing) โปรแกรมตารางข้อมูลแผ่นกระจาย
(Spreadsheet)คงนึกว่าโปรแกรมเหล่านี้ทางานติดต่อกับเครื่องคอมพิวเตอร์ หรือ
ฮาร์ดแวร์โดยตรงและเป็นตัวบอกกับฮาร์ดแวร์นั้นว่าจะต้องทาอย่างไร แต่ที่จริงแล้วหาเป็น
เช่นนั้น โปรแกรมประยุกต์ไม่ได้เป็นโปรแกรมที่สื่อสารโดยตรงกับฮาร์ดแวร์ หรืออุปกรณ์
เครื่องคอมพิวเตอร์ แต่การที่โปรแกรมประยุกต์เหล่านั้นทางานได้จะต้องมีโปรแกรมอีก
โปรแกรมหนึ่งที่ต้องประสานงานกับฮาร์ดแวร์โดยตรง หรือสั่งการให้ฮาร์ดแวร์รู้ว่าจะต้องทา
อะไร ซึ่งโปรแกรมนี้เราเรียกว่า โปรแกรมระบบ หรือระบบปฏิบัติการ
ระบบปฏิบัติการ(Operating Systems)คือ ชุดของโปรแกรมที่ใช้ควบคุม
การทางานของเครื่องคอมพิวเตอร์ซึ่งทาหน้าที่เป็นตัวกลางรับคาสั่งจาก
Application Software แล้วมาควบคุม Hardware ของเครื่องให้
ทางานตามความต้องการหรืออาจกล่าวว่า ระบบปฏิบัติการ คือเครื่องมือหรือระบบที่
สามารถเชื่อมโยงระหว่างโปรแกรมประยุกต์กับอุปกรณ์เครื่องคอมพิวเตอร์ให้สามารถ
ทางานร่วมกันได้

5. ไมโครซอฟท์ดอส (MS-DOS)
เครื่องคอมพิวเตอร์ที่มีผู้นิยมใช้มากที่สุดในปัจจุบันนี้ จะมีระบบปฏิบัติการ
ติดมากับเครื่องคอมพิวเตอร์ตั้งแต่ตอนที่ซื้อมา เมื่อเราเปิดเครื่อง ระบบปฏิบัติการจะ
ถูกโหลด(Load = นามาบรรจุใส่) ลงฮาร์ดดิสก์ เข้ามาสู่หน่วยความจา
กระบวนการโหลดระบบปฏิบัติการเข้าสู่หน่วยความจานี้ เรียกว่า
Bootstappingหรือ Booting
MicrosoftWindows
ในปัจจุบันนี้กล่าวกันทั่วไปว่า ระบบปฏิบัติการที่ดีและเป็นที่นิยมใช้กันอย่าง
แพร่หลายคือ MicrosoftWindows ซึ่งมีการใช้รูปแบบการสื่อสารที่มี
สีสัน มีภาพ สั้น กะทัดรัด ง่ายต่อการติดต่อ กับระบบปฏิบัติการ Microsoft
Windows ได้ถูกกาหนดมาเพื่อใช้กับระบบปฏิบัติการมาตรฐานของ Intel
Processors เครื่องคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลรุ่นใหม่ๆ จะติตั้งระบบ
Windows และบวกราคาของปฏิบัติการนี้มาเรียบร้อยแล้ว

6. Windows 95
เดิมทีเดียวนั้น Windows 3.0 จะทางานในลักษณะที่เป็นชั้น(Shell)ครอบหรือคลุมบนระบบ
DOS เมื่อมีการเรียกใช้Windows แต่ในระบบ Windows 95 ไม่เป็นShellอีกต่อไป แต่
เป็นระบบปฏิบัติการที่อยู่ในตัวของมันเอง ไม่จาเป็นต้องติดตั้งโปรแกรม DOS ก่อน อย่างไรก็ตามคาสั่งของ
DOS ก็ยังเป็นคาสั่งที่เหมาะสมในการใช้งานแต่ Windows 95 เป็นการเสนอรูปแบบของ
ระบบปฏิบัติการแบบใหม่
Windows 98
Windows 98 ก็เป็นระบบปฏิบัติการอีกระบบหนึ่งซึ่งเป็นที่นิยมใช้แต่เนื่องจากไม่ค่อยมีข้อมูล
แตกต่างจาก Windows 95 เท่าใดนัก สาหรับระบบWindows98 นั้น เป็นโปรแกรม
ระบบปฏิบัติการที่ถูกสร้างขึ้นมาโดย Dr.Watsonมีพื้นฐานเหมือนกับ Windows 95 แต่ได้มีการ
ปรับปรุงพัฒนาระบบการทางานต่างๆให้มีความง่ายและสะดวกเพิ่มมากขึ้น
Windows ME
Windows ME (Millennium Editor) เป็นระบบปฏิบัติการใหม่สุดของ
Microsoft ซึ่งวางขายเมื่อกันยายน ปี 2000 Windows ME ได้รับการพัฒนาโดยเฉพาะสาหรับ
ผู้ใช้ตามบ้าน โดยเวอร์ชันWindows 2000 ได้รับการพัฒนาให้ใช้ในทางธุรกิจ Microsoft ได้
กว่าว่าเป็นการปรับปรุงWindows 98 โดยรวมการอินเตอร์เฟซโดยสัญชาตญาณสาหรับผู้ใช้ใหม่ และเพิ่ม
ฟังก์ชันการทางานสาหรับผู้ใช้ที่มีประสบการณ์

7. Windows 2000
Windows 2000 เป็นระบบปฏิบัติการการที่เกิดขึ้นมาเพื่อตอบสนองต่อ ระบบ
เครือข่าย และเป็น OS ที่สร้างขึ้นมาเป็น GUI ตั้งแต่ต้น ดังนั้นการนา Application
เดิมๆ ที่เคยใช้กับระบบปฏิบัติการดอส หรือโปรแกรมที่สั่งงานฮาร์ดแวร์โดยตรง มาใช้บน
ระบบปฏิบัติการวินโดว์ 2000 อาจไม่ยอมทางานให้แต่การทางานระบบ Multi-Tasking
และ Multi-User ใช้งานได้ดีกว่าตระกูลวินโดว์ 95 และ 98 โดยการทาการควบคุม
ขบวนการทางานของแต่ละโปรแกรมได้ดีขึ้น
Windows XP
Windows XP เป็นระบบปฏิบัติการที่เริ่มวางตลาดในปี ค.ศ. 2001 โดยตั้งชื่อให้รับ
กับการเปลี่ยนแปลงล่าสุดว่า MicrosoftWindows XP โดยคาว่า XP ย่อมาจาก
Experience แปลว่ามีประสบการณ์ โดยทางบริษัทผู้สร้างกล่าวว่าการตั้งชื่อเช่นนี้ มีเหตุผล
มาจากที่ต้องการสื่อให้เห็นถึงการได้รับประสบการณ์ใหม่ๆจากการใช้Windows XP ทุกๆ
ประมาณ 2 ปี บริษัทไมโครซอฟต์ผู้ผลิตโปรแกรมวินโดวส์ จะวางตลาดวินโดวส์รุ่นใหม่ๆโดยได้
ใสเทคโนโลยีที่ทันสมัย และเปลี่ยนแปลงสิ่งที่เป็นข้อด้อยของวินโดวส์รุ่นเก่า เพราะฉะนั้น ผู้ที่
ต้องการเทคโนโลยีใหม่ๆ Windows XP มีจุดเด่และความสามารถมากมาย ไม่ว่าจะเป็น
ระบบใช้งานที่ดูสวยงาม และง่ายกว่าวินโดวส์รุ่นเก่าๆมีระบบช่วยเหลือในการปรับแต่ง

8. Windows NT
ระบบปฏิบัติการ Windows NT เป็นระบบปฏิบัติการสาหรับคอมพิวเตอร์
เครือข่าย ได้ออกแบบมาเพื่อใช้งานในระบบเครือข่ายโดยเฉพาะ Windows NTที่
ออกมารุ่นแรกคือเวอร์ชั่น 4.0 ซึ่งมีลักษณะคล้ายคลึงกับ Windows 98 และ
สามารถใช้งานกับซอฟต์แวร์เกือบทุกประเภทที่ทางานบน
Windows98Windows NT นี้ออกแบบมาเพื่อทางานที่หนักและ
สมบุกสมบัน โดยคานึงถึงรูปแบบด้านวิศวกรรมมาก เป็นประโยชน์อย่างยิ่งสาหรับการใช้
งานด้านเครือข่าย และมีความปลอดภัยสูงด้วย แต่ไม่เหมาะสาหรับผู้ใช้ที่อยู่ตามบ้าน
UNIX
เป็นระบบปฏิบัติการที่ทางานไดหลายๆโปรแกรมพร้อมกัน ติดต่อกับผู้ใช้หลายคน
พร้อม(Multiuser)เป็นระบบที่เหมาะสมกับการใช้งานโดยทั่วไป มีโปรแกรมที่
สนับสนุนที่มีมาพร้อมกับ UNIX เช่น โปรแกรม Editor คอมไพเลอร์ภาษาต่างๆ
เกม และโปรแกรมที่ใช้ในด้านการติดต่อสื่อสาร ทาให้ผู้ใช้สามารถติดต่อส่งข้อมูลให้กันได้
ทั้งระบบเดียวกันหรือต่างระบบกันทั้งใกล้และไกลได้

9. การจัดสรรทรัพยากร (Resource Allocation)
บนระบบเครื่องคอมพิวเตอร์ขนาดใหญ่ซึ่งมีผู้ใช้หลายคน การใช้ทรัพยากร
ร่วมกัน เป็นสิ่งที่ต้องการบริการ การอนุญาตให้ใช้จะต้องให้ความสาคัญในการ
จัดสรรทรัพยากรเป็นอย่างมาก
การจัดสรรทรัพยากรคือ กระบวนการของระบบคอมพิวเตอร์ที่มีการแบ่ง
ทรัพยากรใช้ร่วมกันโดยการทางานของโปรแกรมที่มีความแน่นอนเชื่อถือได้โดยที่
ทรัพยากรที่เหมือนกันเหล่านั้นจะถูกอนุญาตให้ใช้ร่วมกัน จะมีการจัดทาลาดับ
ก่อนหลัง เมื่อโปรแกรมจัดสรร หรือจัดลาดับงานให้แก่คอมพิวเตอร์เครื่องหนึ่งสาเร็จ
ลง ก็จะทาการจัดสรรให้กับเครื่องอื่นๆ ต่อไป

10. โปรแกรมอานวยความสะดวก
โปรแกรมอานวยความสะดวก (Utilities Program) หรือ โปรแกรม
บริการ (Service Program) เป็นโปรแกรมที่ถูกทาขึ้นมาเพื่อช่วยสนับสนุน
การทางานของระบบปฏิบัติการ โดยจะสัมพันธ์กับการจัดการทรัพยากรของ
คอมพิวเตอร์ เช่น ช่วยติดต่อกับเครื่องคอมพิวเตอร์ จัดการทางานต่างๆให้สะดวก
ขึ้น หลีกเลี่ยงความเสียหายที่จะเกิดขึ้น เป็นต้น โปรแกรมอานวยความสะดวกนี้เป็น
ส่วนหนึ่งของโปรแกรมระบบ แต่ไม่ใช่ระบบปฏิบัติการ เช่น

11.  โปรแกรมจัดการแฟ้มข้อมูล (File Management) เช่น การ Copy การ Move การ
Format การ Delete File การสร้างและจัดการเกี่ยวกับ Directory
 โปรแกรมการทาสารองข้อมูล(Back Up)การติดตั้งคืน(Restoring)
 โปรแกรมการจัดการเกี่ยวกับดิสก์(Disk Management)เช่น การบีบอัดข้อมูล
(Compressing)และการลดการแตกกระจายของแฟ้มข้อมูลที่เก็บดิสก์(Defragment
Disk)มีโปรแกรมบีบอัดข้อมูลเฉพาะ ที่นิยมใช้ได้แก่ PKZIP และ PKUNZIP
 โปรแกรมการจัดการให้Memory เหลือพื้นที่ว่างให้มากที่สุดเพื่อการทางาน(Memory
Management)
 โปรแกรมการกู้ข้อมูลที่ถูกลบหรือถูกทาลายกลับคืนมา(Data Recovery)
 โปรแกรมที่ช่วยลดจานวนหรือขนาดของไฟล์เพื่อให้เสียพื้นที่ในการจัดเก็บน้อย(Data
Compression)
 โปรแกรมทาลาย(Kill)และป้องกันไวรัสคอมพิวเตอร์(Virus Protection)
 โปรแกรมถนอมจอภาพ (Screen Saver)เป็นโปรแกรมที่แสดงภาพสวยๆออกมาที่จอภาพ สาหรับ
จอภาพที่ไม่ได้ใช้งานเป็นเวลานานกว่าช่วงเวลาที่กาหนด เช่น 1 นาที 5 นาที เป็นต้น ซึ่งกาหนดโดย
User