this PPT contains information about the glory of the Vijayanagara Empire.

1. ಕನಾರ್ಣಟಕದ ಲ್ಲಿ ಆಳಿಳ್ವಿಕೆ ಮಾಡಿದ
ರಾಜಮನೆತನಗಳ ಯಾವಾ್ಯವು

2. ಸ್ಥಾಳಗಳು
ಕಂಚಿ
ಬಾದಾ
ಹಂಪಿ
ಲೇಪಾಕ್ಷಿ
ಜಗ ತ್ತಿನ ಪ್ರಾವಾಸಿ ತಾಣಗಳ ಲ್ಲಿ ಯಾವ ಐ ಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಾಳವು ೨ನೇ
ಸಾ್ಥಾನದ ಲ್ಲಿದೆ .?

3. ಇಂದಿನ ವಿಷಯದ ಬಗೆ್ಗ
ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಇದೆ ೕ?

5. ಭಾರತದ ಇ ಹಾಸದ ಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಸಾ್ಥಾಪನೆ
ಒಂದು ಮಹತಳ್ವಿದ ಘಟನೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ರಾಜ ಮನೆತನಗಳಾಗಿದ್ದ
ದೇವಗಿರಿಯ ಯಾದವರು, ವಾರಂಗ ಲ್ಲಿನ ಕಾಕ ೕಯರು, ಮಧುರೆಯ
ಪಾಂಡ್ಯರು, ದಾಳ್ವಿರ ಸಮುದ್ರಾದ (ಹಳೇಬೀಡು) ಹೊಯ್ಸಾಳರು ಮತುತ್ತಿ
ತಾಂಜಾವೂರಿನ ಚೋಳರು ಅಲಾಲ್ಲಿವುದಿ್ದೕನ್ ಖಿ ಲ್ಜಿಯ ಭೀಕರ ದಾಳಿಗೆ
ತುತಾತ್ತಿದರು ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ರಾಜ ೕಯ ಅಭದ್ರಾತೆ, ಅಸಿ್ಥಾರತೆ,
ೋಭೆ, ಭಯ ಮತುತ್ತಿ ಧಾ ರ್ಣಕ ವಿಪಲ್ಲಿವ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು . ಈ
ಸ ್ನವೇಶದ ಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯ ಉದಯವಾಯಿತು.
ಪೀಠಿಕೆ

6. Yes No I’m not sure
ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತ ವು ವಂಶಪಾರಂಪಯರ್ಣವಾಗಿ ಆಳಿಳ್ವಿಕೆ
ಮಾಡಿದಾ್ದರೆ.

7. ೧ ಸಂಗಮ ಸಂತ
೨ ಸಾಳುವ ಸಂತ
೩ ತುಳುವ ಸಂತ
೪ ಅರವೀಡು ಸಂತ

8. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಮೂಲ
ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಸಾ್ಥಾಪನೆಯ ೕ ರ್ಣಯು ಸಂಗಮ
ಸಂತ ಯ ಐವರಿಗೆ ಸಲುಲ್ಲಿತತ್ತಿದೆ. ಅವರಾರೆಂದರೆ ಹರಿಹರ , ಬುಕು್ಕೆ,
ಕಂಪಣ, ಮಾರಪ್ಪ ಹಾಗೂ ಮುದ್ದಪ್ಪ. ಆದರೆ ಹರಿಹರ ಮತುತ್ತಿ ಬುಕು್ಕೆ
ನಾಯಕತಳ್ವಿ ವಹಿಸಿದುದರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಾಗಿ ಇವರೀವರ್ಣರ
ಹೆಸರನು್ನ ಮಾತ್ರಾ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯ ಸಾ್ಥಾಪಕರೆಂದು
ಹೇಳುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ್ರಾ.ಶ. ೧೩೩೬ ರ ಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕೆಬುಕ್ಕೆರು ತುಂಗಭದ್ರಾ
ನದಿಯ ದಕ್ಷಿಣ ದಡದ ೕಲೆ ಈ ರಾಜ್ಯವನು್ನ ಸಾ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಮುಂದೆ
“ಹಂಪಿ” ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾ ಯಾಯಿತು.

10. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಅರಸರು
ಸಂಗಮವಂಶ :-1336-1646
೧.ಹರಿಹರ (1336-57)
೨.ಬುಕ್ಕೆರಾಯ (1357-1377)
೩.ಹಿಮ್ಮಡಿ ಹರಿಹರ (1377-1404)
೪.ಹಿಮ್ಮಡಿ ಬುಕ್ಕೆ ,(1404-1406)
೫.ಹಿಮ್ಮಡಿ ವಿರುಪಾಕ್ಷ (1404-1506)
೬.ಒಂದನೇದೇವರಾಯ(1406-1422)
೬.ವಿಜಯರಾಯರು (1422-1424)
ಪೌ್ರಾಢದೇವರಾಯ(1424-1446)
ಮ ಲ್ಲಿಕಾಜುರ್ಣನ ,(1446-1465)
ಮೂರನೇ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ,(1365- 1385)
ಸಾಳುವವಂಶ :-(1485-1505)
1.ತುಳುವ ನರಸನಾಯಕ (1491-1503)
೨ ನರಸಿಂಹ ದೇವರಾಯ (1485-1491)
೩ ಮ್ಮ ಭೂಪಲ (1491)

11. ತುಳುವ ವಂಶ:- (1505- 1567)
೧ .ನರಸನಾಯಕನ (1505 )
೨. ವೀರ ನರಸಿಂಹನು (1509)
೩.ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ (1509-1529)
೪. ಅಚು್ಯತರಾಯ (1530- 1542)
೫. ಸದಾಶಿವರಾಯ (1543- 1576)
ಅರವೀಡು ವಂಶ :- (1570- 1646)
ಅಳಿಯ ರಾಮರಾಯ 1542-1565
ರುಮಲ 1564-1572
ಒಂದನೇ ಶಿ್ರಾೕರಂಗ 1572-1586
ಎರಡನೇ ವೆಂಕಟ 1586-1614
ಎರಡನೇ ಶಿ್ರಾೕರಂಗ 1614
ರಾಮದೇವ 1617-1630
ಮೂರನೆ ವೆಂಕಟ 1632-1642
ಮೂರನೇ ಶಿ್ರಾೕರಂಗ 1642-1646

13. ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರು ಮೂಲ ಕನ್ನಡಿಗರು ಎಂದು ಕೆಲವು
ದಾಖಲೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕರೆಯಲ್ಪ ್ಟುದೆ ಇದರ ಕುರಿತಾಗಿ ಮ್ಮ
ಅಭಿಪಾ್ರಾಯ
ಒಪು್ಪತೆತ್ತೀವೆ
ಒಪು್ಪವುದಿಲಲ್ಲಿ

14. ಕನಾರ್ಣಟಕದ ಮೂಲದ ಪ್ರಾಕಾರ, ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರನು್ನ ಕನಾರ್ಣಟಕ ರಾಯರು ಎಂದು
ಸಂಬೋಧಿಸಿದಾ್ದರೆ.
ತೆಲುಗು ಕವಿಗಳಾದ ಶಿ್ರಾೕನಾಥ, ವಲಲ್ಲಿಭಾಚಾಯರ್ಣ ಮುಂತಾದವರು ವಿಜಯನಗರದ ರಾಜಕುಮಾರರನು್ನ,’
ಕನಾರ್ಣಟಕದ ಲ್ಲಿ ನಾಥರು’ ಎಂಬುದಾಗಿ ಉಲೆಲ್ಲೀಖಿಸಿರುವುದು ವಿಜಯನಗರ ಸಾ್ಥಾಪಕರು ಕನ್ನಡದವರೆಂಬ
ಅಂಶವನು್ನ ಸ್ಪಷ್ಟುಪಡಿಸುತತ್ತಿದೆ.ವಿಜಯನಗರ ಸುಮಾರು ೫ ಸಾವಿರ ಶಾಸನಗಳ ಲ್ಲಿ ಅಧರ್ಣದಷು್ಟು ಕನ್ನಡದ ಲ್ಲಿವೆ
ಹಾಗೂ ಇವರು ಕನ್ನಡದವರೆಂಬುವುದಕೆ್ಕೆ ಹೆಚು್ಚು ಪು ್ಟು ೕಡುತತ್ತಿದೆ..

15. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಸಾಂಸ್ಕೃ ಕ
ಕೊಡುಗೆಗಳು
೧ ಆಡಳಿತ

16. ಅ). ಕೇಂದಾ್ರಾಡಳಿತ:-
ಮಧ್ಯಕಾ ೕನ ಯುಗದ ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳಂತೆ ೕ
ವಿಜಯನಗರದಲೂಲ್ಲಿ ರಾಜ ಪ್ರಾಭುತಳ್ವಿ ವಿತುತ್ತಿ. ರಾಜನೇ ಎಲಲ್ಲಿ
ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೂ ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾ ಆಡಳಿತದ ಲ್ಲಿ ಆತನದೇ ಮುಖ್ಯ
ಪಾತ್ರಾ.ಆತನನು್ನ ದೈವಾಂಶ ಸಂಭೂತನೆಂದು
ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತುತ್ತಿ.ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ತನ್ನ ಅಮುಕತ್ತಿಮೌಲ್ಯದ
ಕೃ ಯ ಲ್ಲಿ “ರಾಜನು ಧಮರ್ಣದ ಚೌಕ ್ಟುನ ಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರ
ನಡೆಸಬೇಕು” ಎಂದು ಹೇಳಿರುವುದನು್ನ ನೋಡಿದರೆ,
ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರು ಧಾ ರ್ಣಕ ಸಂಪ್ರಾದಾಯಗಳಿಗೆ
ಬದ್ದರಾಗಿರಬೇ ತುತ್ತಿ ಎಂದು ಳಿಯುತತ್ತಿದೆ.

17. ಆ) ಮಂ ್ರಾ ಮಂಡಲ
ಆಡಳಿತದ ಲ್ಲಿ ರಾಜ ಗೆ ಸಲಹೆ ಮತುತ್ತಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಮಂ ್ರಾ ಮಂಡಲ ವಿತುತ್ತಿ.
ಪ್ರಾಧಾನ ಅಥವಾ ಮಹಾ ಪ್ರಾಧಾ , ಶಿರಪ್ರಾಧಾ , ದಂಡ ನಾಯಕ ಮತುತ್ತಿ ಮಹಾ
ಸಾಮಂತಾಧಿಕಾರಿ ಎಂಬ ಮಂ ್ರಾಗಳು ಇದ್ದರು. ಅನೇಕ ಮಂ ್ರಾಗಳು ರಾಜನು ರಕತ್ತಿ
ಸಂಬಂಧಿಗಳೇ ಆಗಿರು ತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧಾ ಪ್ರಾಮುಖ. ಆಡಳಿತ ಅವನ
ಯಂತ್ರಾಣದ ಲ್ಲಿತುತ್ತಿ.
ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಆಡಳಿತಾವಧಿಯ ಲ್ಲಿ ಆತನ ಪ್ರಾಧಾನ ಮಂ ್ರಾ ಸಾಳುವ ಮ್ಮ
ರಾಜ್ಯದ ಲ್ಲಿ ೕ ಪ್ರಾಮುಖ ವ್ಯ ತ್ತಿ ಎ ಸಿಕೊಂಡಿದ್ದನು.

18. ಇ) ಪಾ್ರಾಂತಾ್ಯಡಳಿತ
ಆಡಳಿತಾನುಕೂಲಕೊ್ಕೇಸ್ಕೆರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯ ವನು್ನ ಅನೇಕ ಪಾ್ರಾಂತ್ಯಗಳನಾ್ನಗಿ
ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿತುತ್ತಿ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ರಾಜ್ಯ, ಮಂಡಲ, ಪಾ್ರಾಂತ್ಯ, ನಾಡು, ಸೀ ,
ಮಾಗಣಿ ಮುಂತಾದವು. ಪಾ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ೨ ರೀ ಯಾಗಿರುತತ್ತಿದೆ . ದಲನೇ
ಗುಂಪಿನ ಪಾ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಗೆ ರಾಜನು ನೇರವಾಗಿ ತನ್ನ ಪ್ರಾ ಧಿಗಳನು್ನ ನೇ ಸುವ
ಮೂಲಕ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸು ತ್ತಿದ್ದನು. ೨ನೇಯದು ಸಾಮಂತರಿಂದ ಆಳಲ್ಪಡು ತ್ತಿದ್ದ
ಪಾ್ರಾಂತ್ಯಗಳು. ಈ ಬಗೆಯ ರೀ ಯನು್ನ ‘ ನಾಯಂಕರ ಪದ್ಧ ‘ ಎಂದು
ಕರೆಯಲಾಗುತತ್ತಿದೆ.

19. ಈ) ಗಾ್ರಾಮಾಡಳಿತ
ಆಡಳಿತಾನುಕೂಲಕೊ್ಕೇಸ್ಕೆರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯ ವನು್ನ ಅನೇಕ ಪಾ್ರಾಂತ್ಯಗಳನಾ್ನಗಿ
ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿತುತ್ತಿ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ರಾಜ್ಯ, ಮಂಡಲ, ಪಾ್ರಾಂತ್ಯ, ನಾಡು, ಸೀ ,
ಮಾಗಣಿ ಮುಂತಾದವು. ಪಾ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ೨ ರೀ ಯಾಗಿರುತತ್ತಿದೆ . ದಲನೇ
ಗುಂಪಿನ ಪಾ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಗೆ ರಾಜನು ನೇರವಾಗಿ ತನ್ನ ಪ್ರಾ ಧಿಗಳನು್ನ ನೇ ಸುವ
ಮೂಲಕ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸು ತ್ತಿದ್ದನು. ೨ನೇಯದು ಸಾಮಂತರಿಂದ ಆಳಲ್ಪಡು ತ್ತಿದ್ದ
ಪಾ್ರಾಂತ್ಯಗಳು. ಈ ಬಗೆಯ ರೀ ಯನು್ನ ‘ ನಾಯಂಕರ ಪದ್ಧ ‘ ಎಂದು
ಕರೆಯಲಾಗುತತ್ತಿದೆ.

20. ೩ರೀ ೕಯ ಮತುತ್ತಿ ಸೇನಾಡಳಿತದ ಹಂತಗಳನು್ನ ಹೊಂದಿದ್ದರು.
೧ಕಾಲದಳ
೨ಅಶಳ್ವಿದಳ
೩ಗಜದಳ
೫ಫಿರಂಗ

21. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತದ ಕುರಿತಾಗಿ ಮ್ಮ
ಅಭಿಪಾ್ರಾಯ
ಪ್ರಾಜಾಸತಾತ್ತಿತ್ಮಕ ಸವಾರ್ಣಧಿಕಾರಿತಳ್ವಿ ರಂಕುಶತಳ್ವಿ

22. ೨.ಧಾ ರ್ಣಕ ವ್ಯವಸೆ್ಥಾ
ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಅರಸರು ವೈದಿಕ ಮಾಗರ್ಣ ಪ್ರಾ ಷಾ್ಠನಾಚಾಯರ್ಣ ಮತುತ್ತಿ ಗೋ
ಬಾ್ರಾಹ್ಮಣ ಪ್ರಾ ಷಾ್ಠಪನಾ ಚಾಯರ್ಣ ಎಂಬ ಬಿರುದನು್ನ ಧರಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಹಿಂದೂಧಮರ್ಣ
ರಕ್ಷಣೆ ಯು ಸಮಯದ ಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಅರಸರು ಇತರ ಧಮರ್ಣಗಳನು್ನ
ಎಂದು ಪೀಡಿಸ ಲಲ್ಲಿ. ಜೈನ, ಇಸಾಲ್ಲಿಂ, ಕೆ್ರೈಸತ್ತಿ, ಮತುತ್ತಿ ಇತರ ಸಮಯದ ಲ್ಲಿ ಧಮರ್ಣದವರನು್ನ
ಗೌರವದಿಂದ ಕಂಡು, ಅವರಿಗಾಗಿ ಮಸೀದಿ, ಚ ರ್ಣ ಜೈನ ಬಸದಿಗಳನು್ನ ಕ ್ಟುಸಿದರು.
ಬುಕ್ಕೆ ಗೆ ಹಿಂದೂರಾಯ ಸುರತಾ್ರಾಣ ಎಂಬ ಬಿರುದಿತುತ್ತಿ . ಆತ ಹಲವು ಧಮರ್ಣ
ಕೆಲಸಗಳನು್ನ ಮಾಡಿದಾ್ದನೆ ಸಾಯಣಚಾಯರ್ಣ ಮತುತ್ತಿ ಮಾಧವಾಚಾಯರ್ಣರ
ನೇತೃತಳ್ವಿದ ಲ್ಲಿ ವಿದಾಳ್ವಿಂಸರ ನೆರವಿ ಂದ ವೇದಗಳಿಗೆ ಭಾಷೆಯ ಬರೆಸಿದನು
ಇದರಿಂದಾಗಿ ಬುಕ್ಕೆರಾಯನ ವೈದ್ಯ ೕಯ ಮಾಗರ್ಣ ಪ್ರಾವತರ್ಣಕ ದೊರೆಯಿತು

23. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಅರಸರು ಯಾವ
ದೇವತಾರಾಧನೆಯ ಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದರು.
ಶೈವರು ವೈಷ್ಣವರು

24. ವೈಷ್ಣವರು
ಸಾಳುವ ಮತುತ್ತಿ ತುಳುವ ವಂಶದ ಅರಸರು ವೈಷ್ಣವ
ರಾಗಿದ್ದರು ಶಿ್ರಾೕಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕೃಷ್ಣನ
ಆರಾಧಕರಾಗಿದ್ದರು ಈತನ ಕಾಲದ ಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ
ವಿಠೋಬ ಪಂಥ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯಕೂ್ಕೆ
ಹಬಿ್ಬತು. ಆತನ ತರುವಾಯ ಕಾಲದ ಲ್ಲಿ ವಿಠಲನ
ಜನಪಿ್ರಾಯತೆ ಮುಂದುವರೆಯಿತು ಹಂಪಿಯ ವಿಠ್ಠಲ
ದೇವಾಲಯ ಮುಳಬಾಗಿ ನ ವಿಠ್ಠಲ
ದೇವಾಲಯಗಳು ವಿಠಲ ಪರಂಪರೆಗೆ ಕೆಲವು
ಉದಾಹರಣೆಗಳು

25. ಶೈವರು:-
ಸಂಗಮ ವಂಶದ ಅರಸರು ಶೈವರಾಗಿದು್ದ .
ವೀರಶೈವರಿಗೆ ್ರಾೕತಾ್ಸಾಹ ೕಡಿದ್ದರು
ಎರಡನೇ ದೇವರಾಯನ ಶೃಂಗೇರಿ ಮಠಕೆ್ಕೆ
ದ ತ್ತಿ ೕಡಿದನು ಶೃಂಗೇರಿ ಪೀಠಾಧಿಪ ಗಳಿಗೆ
ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರು ಸದಾ ಗೌರವ
ಸ ಲ್ಲಿಸು ತ್ತಿದ್ದರು. ೨ ನೇ ದೇವರಾಯನ
ದಂಡನಾಯಕರಾದ ಲಕ್ಕೆಣ್ಣ ದಂಡನಾಯಕನು
ವೀರಶೈವನಾಗಿದು್ದ ಶಿವತತಳ್ವಿ ಚಿಂತಾಮಣಿ
ಎಂಬ ವೀರಶೈವ ವಿಶಳ್ವಿಕೋಶ ರಚಿಸಿದಾ್ದನೆ
ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಆಸಾ್ಥಾನದ ಲ್ಲಿ ಮ್ಮಣ್ಣ,
ಧೂಜರ್ಣ , ಮಲಲ್ಲಿಣ್ಣ ದಲಾದ ಶೈವಕವಿಗಳು
ಆಶ್ರಾಯ ಪಡೆದಿದ್ದರು.

26. ಮುಸಿಲ್ಲಿಮರು ಮತುತ್ತಿ ಕೆ್ರೈಸತ್ತಿರು:-
ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಟರು ಬಹುಮ ಸುಲಾತ್ತಿನ ರೊಂದಿಗೆ ರಂತರವಾಗಿ
ಸ್ಪಧಿರ್ಣಸಿದರು ಅವರ ಲ್ಲಿ ಮ ೕಯ ಭಾವನೆಗಳು ಹು ್ಟುರ ಲಲ್ಲಿ ಪ್ರಾ ಭಾವಂತ ಮುಸಿಲ್ಲಿಮರನು್ನ
ಸೈನ್ಯದ ಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು ಸದಾಶಿವರಾಯ ಮತುತ್ತಿ ರಾಮರಾಯರು ಮಸೀದಿಗಳ
ಮಾರ್ಣಣಕೆ್ಕೆ ಅನುಮ ೕಡಿದ್ದರು ರಾಮರಾಯನ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮುಂದುಗಡೆ ಕುರಾ ನ
ಪ್ರಾ ಯ ್ನ ್ಟುದ್ದನೆಂಬುದು ಸ್ಮರಣೀಯ.
ಮುಸಿಲ್ಲಿಮರಾದ ಅರಬ್ ವತರ್ಣಕರು ವಿಜಯನಗರ ದೊಂದಿಗೆ ವಾ್ಯಪಾರ-ವಹಿವಾಟು
ನಡೆಸು ತ್ತಿದ್ದರು ಕೆ್ರೈಸತ್ತಿ ವಾ್ಯಪಾರಿಗಳು ವಿಜಯನಗರ ರಾಜ್ಯದೊಂದಿಗೆ ವಾ್ಯಪಾರ ನಡೆಸು ತ್ತಿದ್ದರು.
ಈ ಅವಧಿಯ ಲ್ಲಿ ಹಲವು ್ರಾಶಿ್ಚುಯನ್ ಮಂದಿ ಪ್ರಾವಾಸಿಗರು ವಿಜಯನಗರಕೆ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದರು . ಇ ಲ್ಲಿನ
ಅವರ ಧಾ ರ್ಣಕ ಉದಾರತೆ ಕಂಡು ಚು್ಚುಗೆ ವ್ಯಕತ್ತಿಪಡಿಸಿದರು.

27. ಜೈನರು:-
ಜೈನಧಮರ್ಣಕೆ್ಕೆ ಈ ಕಾಲದ ಲ್ಲಿ ್ರಾೕತಾ್ಸಾಹ ಸಿ ್ಕೆತು ಒಂದನೇ ಬುಕ್ಕೆರಾಯನ ್ರಾಯಾಶ ತ್ತಿ
ಗುರುವಿನ ಶಿಷ್ಯನಾಗಿದ್ದನು. ಗುರುವಿನ ಪ್ರಾಭಾವದಿಂದಾಗಿ ಆತ ಧಮರ್ಣ ವಿಶಾಲತೆಯನು್ನ ೖಗೂಡಿಸಿ
ಕೊಂಡಂತೆ ತೋರುತತ್ತಿದೆ. ಇದೇ ಬುಕ್ಕೆರಾಯನು ಶ್ರಾವಣಬೆಳಗೊಳದ ಲ್ಲಿ ಜೈನ ಮತುತ್ತಿ ವೈಷ್ಣವ
ನಡುವೆ ಉಂಟಾದ ಮ ೕಯ ಕಲಹವನು್ನ ಸೌಹಾದರ್ಣಯುತವಾಗಿ ಬಗೆಹರಿಸಿದನು.
ಇವರ ಕಾಲದ ಲ್ಲಿ ಇರುಗಪ್ಪ, ನೇ ನಾಥ, ವಿದಾ್ಯನಂದ, ಮಧುರ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಜೈನ
ಪಂಡಿತರಿದ್ದರು .ವೇಣೂರು, ಕಾಕರ್ಣಳ, ಮೂಡಬಿದಿರೆ ಆಗಿನ ಮುಖ್ಯ ಜೈನ ಕೇಂದ್ರಾಗಳಾಗಿದ್ದವು.

28. ಜೈನ ಮುಖಂಡ ರಾಜ್ಯಶಿ್ರಾೕ ರುಮಲೆಯ ತಾತ್ಯಯ್ಯಂಗಳು ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಎಲಲ್ಲಿ ಜೈನರಿಂದ
ವಸೂ ಮಾಡಿದ ಕಂದಾಯ ಹಣದ ಲ್ಲಿ ಬೆಳಗೊಳದ ದೇವರು ಅಂಗ ರಕ್ಷಣೆಗೆ 26 ಆಳುಗಳನು್ನ
ನೇ ಸಬೇಕೆಂದು ಹಾಗೂ ಶಿ ಲಗೊಂಡ ಜೈನ ಬಸದಿಗಳನು್ನ ದುರಸಿತ್ತಿ ಮಾಡಲು ಅರಸನು
ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಈ ಆ ೆಯನು್ನ ಉಲಲ್ಲಿಂಗಿಸಿದವರು . ಅರಸ ಗೂ ಮತುತ್ತಿ ಸಮುದಾಯಕೂ್ಕೆ
ದೊ್ರಾೕಹ ಬಗೆದಂತೆ ಎಂದು ಒಂದು ಶಾಸನ ಹೇಳಿದೆ. ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಜೈನಧಮರ್ಣಕೆ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟು
ಉದಾರ ಕೊಡುಗೆ ಶಾಸನಗಳ ಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿದೆ .ಉದಾಹರಣೆಗೆ ರುಪ್ಪರು ತ್ತಿ ಕನೂ್ನರಿನ
ತೆ್ರೈಲೋಕ್ಯನಾಥ ಬಸದಿ ಮತುತ್ತಿ ಚಪ್ಪಗಿರಿಯ ಬಸದಿಗಳಿಗೆ ಗಾ್ರಾಮವನು್ನ ದಾನವನಾ್ನಗಿ
ೕಡಿದ್ಧನು.

29. ಸಾಹಿತ್ಯಕೆ್ಕೆ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಕೊಡಗೆ :-
೧ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತ್ಯ:-
ವಿಜಯನಗರ ಅರಸರು ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿದಾಳ್ವಿಂಸರಿಗೆ ೕಡಿದ ಆಶ್ರಾಯ ದಿಂದಾಗಿ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಲ್ಲಿ ಹೇರಳ
ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೃ ್ಟುಯಾಯಿತು .ವಿದಾ್ಯರಣ್ಯ ವಿದಾ್ಯಶಂಕರ್ ಅವರು ಹಲವಾರು ಸಂಸ್ಕೃತ ಗ್ರಾಂಥಗಳನು್ನ
ರಚಿಸಿದರು. ವಿದಾ್ಯರಣ್ಯರು ಸುಮಾರು ೬೦ ಕೃ ಗಳನು್ನ ರಚಿಸಿದಾ್ದನೆ. ಅವುಗಳ ಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮುಖವಾದವು
ಸವರ್ಣದಶರ್ಣನ ಸಂಗ್ರಾಹ, ವೇದಭಾಷ್ಯ, ಶಂಕರವಿಜಯ, ಅನುಭೂ ಪ್ರಾಕಾಶ ಇತಾ್ಯದಿ.

30. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯವು ಸವರ್ಣ ವಿಧದಲೂಲ್ಲಿ
ಸುವಣರ್ಣಯುಗವಾಗಿ ಕಂಗೊಳಿಸು ತ್ತಿತುತ್ತಿ
ಇಲಲ್ಲಿವೇ ಇಲಲ್ಲಿ
ಸಾಧಾರಣ ಹೌದು

31. ಸಯಣ ಅವರು ರಚಿಸಿದ ವೇದಾಥರ್ಣ ಪ್ರಾಕಾಶ ,ಆಯರ್ಣವೇದ ಸುಧಾ ಧಿ, ಪುರುಷರ ಸುಧಾ ಧಿ
ಗ್ರಾಂಥಗಳು ಪ್ರಾಸಿದ್ಧವಾದವು. ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸ ಬುಕ್ಕೆರಾಯನ ಮಗ ಕಂಪಣ್ಣನ ಹೆಂಡ
ಗಂಗಾದೇವಿ ಮಧುರಾ ವಿಜಯಂ ಅಥವಾ ವೀರ ಕಂಪಣ್ಣರಾಯ ವಿಜಯಂ ಎಂಬ ಕೃ ಯ ಲ್ಲಿ ತನ್ನ
ಪ ಯ ಮಧುರಾ ದಂಡಯಾತೆ್ರಾ ಕುರಿತು ಬರೆದಿದಾ್ದರೆ.
ಎರಡನೇ ದೇವರಾಯ ಮತುತ್ತಿ ಶಿ್ರಾೕಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಕವಿಗಳು ಆಗಿದ್ದರು ಎರಡನೇ ದೇವರಾಯನ
ಸಂಸ್ಕೃತದ ಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಸೂತ್ರಾ ವೃ ತ್ತಿ ಎಂಬ ಭಾಷ್ಯವನು್ನ ಶಿ್ರಾೕಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಜಾಂಬವ ಕಲಾ್ಯಣ ಎಂಬ
ಕೃ ಯನು್ನ ರಚಿಸಿದನು

32. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ :-
ಜೈನ ಕವಿಗಳ ಲ್ಲಿ ಶೆ್ರಾೕಷ್ಠನಾದ ರತಾ್ನಕರವಣಿರ್ಣಯ ಭರತೇಶ ವೈಭವ ಎಂಬ
ಕೃ ಯನು್ನ ಬರೆದಿದಾ್ದನೆ ಇದರ ಲ್ಲಿ ಜೈನ ಧಮರ್ಣದ ದಲನೇ ೕಥರ್ಣಂಕರನಾದ ಭರತನ
ಪರಿಚಯವಿದೆ ಭಟಾ್ಟುಕಂಳಕ ದೇವನೆಂಬ ಮತೊತ್ತಿಬ್ಬ ಜೈನ ಕವಿ ಕನಾರ್ಣಟಕ ಶಬಾ್ದನುಶಾಸನ ಎಂಬ
ಕನ್ನಡ ವಾ್ಯಕರಣ ಗ್ರಾಂಥ ರಚಿಸಿದರು ವೀರಶೈವ ಕವಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯವನು್ನ
ಶಿ್ರಾೕಮಂತಗೊಳಿಸಿದಾ್ದರೆ.
ಲಕ್ಕೆಣ್ಣ ಶಿವತತಳ್ವಿಚಿಂತಾಮಣಿ ಕೃ ಯನು್ನ ಚಾಮರಸನ ಪ್ರಾಭು ಂಗ ೕಲೆ ಕೃ ಯನು್ನ
ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ಪಂಡಿತನ ಚೆನ್ನಬಸವ ಪುರಾಣ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕಾಲದ ಮಲಲ್ಲಿಣ್ಣನು
ಗುಣಭಾಷ್ಯ ರತ್ನಮಾಲ ಎಂಬ ಗ್ರಾಂಥವನು್ನ ರಚಿಸಿದರು.

33. ಅವನ ಮಗ ಮಲಲ್ಲಿಣಾಯರ್ಣ ಭಾವಚಿಂತಾರತ್ನ ಮತುತ್ತಿ ವೀರಶೈವಾಮೃತ ಪುರಾಣ ಎಂಬ ಕೃ ಗಳನು್ನ
ರಚಿಸಿದನು. ಬಾ್ರಾಹ್ಮಣ ಕವಿಗಳ ಲ್ಲಿ ಗದುಗಿನ ನಾರಣಪ್ಪನು್ನ ಪ್ರಾಮುಖ ನಾಗಿದ್ದನು. ಅವ ಗೆ ಕುಮಾರವಾ್ಯಸ
ಎಂಬ ಬಿರುದಿತುತ್ತಿ. ವಿಜಯನಗರ ಅರಸರ ಕಾಲದ ಲ್ಲಿ ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯವೂ ಸಹ ವಿಪುಲವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿತುತ್ತಿ.
ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ ರಚಿಸಿದ ಪ್ರಾಮುಖರೆಂದರೆ ಶಿ್ರಾೕಪಾದರಾಯ ,ಪುರಂದರ ದಾಸ, ಕನಕದಾಸರು
ಮುಳಬಾಗಿ ನ ಲ್ಲಿ ಮಠ ಸಾ್ಥಾಪಿಸಿ ಖಾ್ಯ ಗೆ ಬಂದಿದ್ದ ವಾ್ಯಸರಾಯರು ವೇಣುಗೀತೆ,ಗೋಪಾಲ ಗೀತೆಯನು್ನ
ರಚಿಸಿದ್ದರು . ದಾಸ ಸಮೂಹದ ಲ್ಲಿ ಜನಪಿ್ರಾಯರಾದ ಪುರಂದರದಾಸರು ಅನೇಕ ೕತರ್ಣನೆಗಳನು್ನ
ರಚಿಸಿದರು ಮತೊತ್ತಿಬ್ಬ ಪ್ರಾಸಿದ್ಧ ಸಾಹಿ ಕನಕದಾಸರು ೕಹನ ತರಂಗಿಣಿ, ನಳಚರಿತೆ , ಹರಿಭಕತ್ತಿಸಾರ,
ರಾಮಧಾ್ಯನಚರಿತೆ್ರಾ ಕೃ ಗಳನು್ನ ರಚಿಸಿದರು.

34. ಯಾವ ದಾಸರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಹಂಪಿಯ ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ ೕರದ ಲ್ಲಿ
ಮಂಟಪವನು್ನ ಕ ್ಟುಸಲಾಗಿದೆ
ಅಥವಾ
ಕನಕದಾಸರು
ಪುರಂದರ
ದಾಸರು

35. ತೆಲುಗು ಸಾಹಿತ್ಯ :-
ವಿಜಯನಗರ ಕಾಲದ ಲ್ಲಿ ತೆಲುಗು ಸಾಹಿತ್ಯಕೂ್ಕೆ ಹೆಚು್ಚು ್ರಾೕತಾ್ಸಾಹ ಸಿ ್ಕೆತು ಎರಡನೇ ದೇವರಾಯನ
ಕಾಲದ ಉದಾ್ದಮ ಪಂಡಿತನೆ ಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಶಿ್ರಾೕ ನಾಥನು ತನ್ನ ನೈಷಧ ಕಾವ್ಯವನು್ನ ರಚಿಸಿದ.
ಹರಿವಿಲಾಸ, ಕಾಶೀಖಾಂಡಂ ಇವನ ಇತರ ಕೃ ಗಳು. ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಅಮುಕತ್ತಿ ಮೌಲ್ಯದ ತೆಲುಗು
ಕೃ ಯ ರಚಿಸಿದ.
ಈತನ ಆಸಾ್ಥಾನದ ಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟುದಿಗ್ಗಜರೆಂಬ ಪ್ರಾಸಿದ್ಧ ತೆಲುಗು ಕವಿಗಳಿದ್ದರು ಅವರುಗಳೆಂದರೆ ಅಲಲ್ಲಿಸಾ
ಪೆದ್ದಣ,ನಂದಿ ಮ್ಮಣ್ಣ ,ರಾಮಭದ್ರಾ ,ದುಜರ್ಣಟ, ಪಿಂಗಳಿ ಸುರನ್ನ ,ರಾಮರಾಜ ಭೂಷಣ ಮತುತ್ತಿ ತೆನಾ
ರಾಮಕೃಷ್ಣ.ಅಲಲ್ಲಿಸಾ ಪೆದ್ದಣ್ಣ ಮನು ಚರಿತಂ ಮ್ಮಣ್ಣನ ಪಾರಿಜಾತಾಪಹರಣ, ರಾಮಭದ್ರಾನ
ರಾಧಾಮಾಧವ ,ದುಜರ್ಣಟ ಶಿ್ರಾೕ ಕಾಳಹಸೆತ್ತೀಶಳ್ವಿರ ಶತಕ ಪಿಂಗಳಿ ಸುರಣ್ಣ ಕಲಪೂಣೋರ್ಣದಯಂ,
ರಾಮರಾಜ ಭೂಷಣನ ವಸುತ್ತಿ , ತೆನಾ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಉಭಟರಾಧ್ಯಚರಿತಂ ಮತುತ್ತಿ ಪಾಂಡುರಂಗ
ಮಹಾತ್ಯಂ ಕೃ ಗಳು ಈ ಕಾಲದ ತೆಲುಗು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸುವಣರ್ಣ ಯುಗವ ಸಿದೆ.

37. ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರು ಕೆಲವು ತ ಳು ಕವಿಗಳಿಗೂ ಆಶ್ರಾಯ ೕಡಿದರು. ಇದು ವಿಜಯನಗರ
ಅರಸರ ಔದಯರ್ಣಕೆ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ .ಪರಂ ಜೊ್ಯೕ ಯರ್, ವೀರ ರಾಘವರ್, ಮಂಡಲ
ಪುರುಷ , ಾನಪ್ರಾಕಾಶ ,ಹರಿಹರ ಮುಂತಾದವರುಶಿ್ರಾೕಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಆಸಾ್ಥಾನದ ಲ್ಲಿದ್ದರು.
ಪರಂಜೊ್ಯೕ ಯರ್ ಕವಿಯು ರುವೆಳಯಾಡರ್ ಪುರಾಣಂ ಕೃ ರಚಿಸಿದಾ್ದನೆ. ಶಿವ ೕಲೆಗಳನು್ನ
ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.ಇದು ಶಿವ ೕಲೆ ಗಳನು್ನ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಅ ವೀರ ರಾಮ ಪಾಂಡೆ ನೈಷದಂ ,
ಕೂಮರ್ಣಪುರಾಣ , ಂಗಪುರಾಣ ಎಂಬ ಕೃ ಗಳನು್ನ ರಚಿಸಿದನು. ಕುಮಾರ ಸರಸಳ್ವಿ ರಚಿಸಿದ
ಕಾವ್ಯದ ಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಗಜಪ ಯ ಮಗಳ ಮದುವೆಯ ಸುಂದರ ವಣರ್ಣನೆಯಿದೆ.
ತ ಳು ಸಾಹಿತ್ಯ

38. ಕಲೆ ಮತುತ್ತಿ ವಾಸುತ್ತಿಶಿಲ್ಪ

39. ಒಟಾ್ಟುರೆಯಾಗಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ಐ ಹಾಸಿಕ ಹಿನೆ್ನಲೆಯನು್ನ
ದೃ ್ಟುಯ ಲ್ಲಿಟು್ಟುಕೊಂಡು ನೋಡುವುದಾದರೆ ಆ ರ್ಣಕವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ
ಧಾ ರ್ಣಕವಾಗಿ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸಹ ಬಹಳ ಸಂಪತುತ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವ
ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯವಾಗಿ ಆಳಿಳ್ವಿಕೆಯನು್ನ ಮಾಡಿದೆ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ದೇಶೀಯ ಮತುತ್ತಿ ವಿದೇಶಿ
ಪ್ರಾವಾಸಿಗರು ಬರೆದಿರುವಂತಹ ಲೇಖನಗಳ ಲ್ಲಿ ಳಿಯಲಾಗಿದೆ ಆದರೆ ವಿಜಯನಗರ
ಸಾಮಾ್ರಾಜ್ಯದ ವೈಭವದಿಂದ ಎಲಲ್ಲಿರನು್ನ ಆಕ ರ್ಣಸುವಂತೆ ಸುವಣರ್ಣ ಭರಿತವಾದ
ಮತುತ್ತಿ ರತ್ನಖಚಿತವಾದ ಸಿಂಹಾಸನವು ನೋಡುಗರ ಕಣ್ಮನ ಸೆಳೆಯುವಂ ತುತ್ತಿ
ಎಂದು ಇ ಹಾಸದ ಪುಟ ಪುಟಗಳ ಲ್ಲಿ ಳಿಯು ತ್ತಿದೆ್ದೕವೆ.
ಉಪಸಂಹಾರ