1. Το ελαιόλαδο στην
Κύπρο , από τους
αρχαίους χρόνους μέχρι
σήμερα , παράδοση και
αειφόρος ανάπτυξη
Λάκης Πίγγουρας
Σύνδεσμος Βιοκαλλιεργητών
Κύπρου
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
2. Κώστας Μόντης…
Χρόνια σκλαβκίες ατελείωτες
τον πάτσον τζαι τον κλώτσον
τους.
Εμείς τζαμαί. Ελίες τζαι
τερατσίες πάνω στον ρότσον
τους…
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
3. Προφανώς ο ποιητής εννοεί
ότι οι ρίζες των ανθρώπων
της Κύπρου έχουν προέκταση
στην γη από τα πόδια και τις
πατούσες τους… και είναι οι
ρίζες της ελιάς και της
χαρουπιάς!
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
4. Ανδρέας Παστελλάς
Δεν φεύγουμε
όσο και να μας πιέζουν το στήθος οι τοίχοι.
o χρόνος δεν είναι δικός σας
όσο και να μας τον ληστεύετε,
κι΄ αυτή η γαλάζια θάλασσα, που ποτέ δεν την
είδατε,
πίσω από τα μαύρα τουριστικά σας γυαλιά,
μηδέ ο θείος ίσκιος της ελιάς που ξεκουράζετε
κάθε μεσημέρι
τους κουρασμένους σας κιρσούς
και το ασθενικό σας πάγκρεας
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
5. Η Ελιά λοιπόν,
κατά τον Λεμεσιανό ποιητή,
είναι σύμφυτο στοιχείο του
πολιτισμού των ανθρώπων
τούτης της γης… σύμβολο
της χαρμολύπης, του πάθους
αλλά και της ανάστασης του
λαού μας.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
6. Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι…
Η καλλιέργειά της ελιάς υπολογίζεται
ότι ξεκίνησε πριν από
7.000 χρόνια
Σήμιτες
Αραμαίοι
Έλληνες
Ρωμαίοι ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
7. Η καταγωγή του ελαιόδεντρου χάνεται
στους θρύλους και στις παραδόσεις
των λαών γύρω απ' τη Μεσόγειο. Και
αυτό είναι φυσικό, αφού το δέντρο της
ελιάς είναι τόσο στενά δεμένο με την
ιστορία των μεσογειακών λαών, την
ορθολογική διατροφή τους και ακόμη
με τη θρησκεία και τις δοξασίες τους.
Επίσης, είναι γνωστή η σύνδεσή της
με το χριστιανικό πολιτισμό.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
8. Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες για την
καλλιέργεια της ελιάς προέρχονται από
την Έλβα (Bόρεια Συρία) όπου
ανακαλύφθηκαν πινακίδες οι οποίες
χρονολογούνται από τα μέσα της 3ης
χιλιετίας π. X. και μιλάνε για μεγάλη
παραγωγή λαδιού στην περιοχή.
Ανάλογες πληροφορίες
χρονολογούμενες από τη δεύτερη χιλιετία
υπάρχουν και για την περιοχή της
Παλαιστίνης.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
9. Η ελιά, με εστία προέλευσης
τη βόρεια Συρία, διαδόθηκε
στην Κύπρο, τα ελληνικά
νησιά και στην ηπειρωτική
Ελλάδα και το 600 π. Χ.
πέρασε στην Ιταλία, Σικελία
και Σαρδηνία.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
10. Στην Ισπανία έφτασε διαμέσου δύο
δρόμων, του ελληνορωμαϊκού και του
σημιτικού (Άραβες). Αυτό
αποδεικνύεται από το γεγονός ότι
ορισμένες ισπανικές ποικιλίες έχουν
ονομασίες λατινικές, ενώ άλλες
αραβικές. Ο καρπός του ελαιόδεντρου
λέγεται aceituna και το λάδι aceite
(λέξεις αραβικές), ενώ το δέντρο
ονομάζεται olivo (λέξη λατινική).
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
11. Νεότερα στοιχεία που προέκυψαν από
ανάλυση γύρης μαρτυρούν την παρουσία
της ελιάς στον
ελλαδικό χώρο
από τη νεολιθική
εποχή.
Συστηματική
καλλιέργειά της
πιστοποιήθηκε
και στη μυκηναϊκή
περίοδο σε διάφορα
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
σημεία της Ελλάδας…
12. Ελαία παρά Κύπριοις
Οι καρποί της άγριας ελιάς
χρησιμοποιήθηκαν από την
Νεολιθική εποχή στην Κύπρο.
(6000-3000 π. Χ.)
Τα αρχαιολογικά και βοτανικά
στοιχεία δείχνουν ότι η ελιά
καλλιεργήθηκε στο νησί από την
εποχή του χαλκού…
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
13. «Κανείς δεν μπορεί να μιλά
για προϊστορία χωρίς να
αναφερθεί στην Κύπρο»
«Ήταν ένα φίλτρο, έπαιρνε τεχνολογία από τη
Μέση Ανατολή και τη διένειμε στον δυτικό
κόσμο». Αρχαιολόγος Μαρία Ροζάρια
Μπελτζιόρνο.
Πύργος … Χυτήριο χαλκού που
χρησιμοποιούσε ελαιόλαδο!
Ένα ελαιοτριβείο, το οποίο περιέργως
βρισκόταν ακριβώς ανάμεσα σε δύο χώρους
που χρησιμοποιούνταν στην επεξεργασία του
χαλκού.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
14. Ελαία παρά Κύπριοις
H Κύπρος, από τα αρχαία χρόνια, ήταν
πλούσια σε ελιές και ελαιόλαδο. O
Στράβων την αποκαλεί "ευέλαιο" και το
κυπριακό λάδι ήταν ευρέως γνωστό ως
ελαφρύ και εύπεπτο.
Βομβοία ή κολυμβάς ελαία παρά
Κύπριοις» αναφέρει ο Ησύχιος (5ος
αιώνας μ.Χ.) δηλαδή βομβοία ή
κολυμπάδα ελιά, όπως λεν οι Κύπριοι.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
16. Στο καράβι της Κερύνειας βρέθηκαν
κουκούτσια από ελιές και σταφύλια,
σπόροι από σύκα και ένα κομμάτι σκόρδο,
που αποτελούσαν μέρος της τροφής του
πληρώματος…..
Το φορτίο του καραβιού όταν βούλιαξε
αποτελείτο από 404 οξυπύθμενους
ροδιακούς, ως επί το πλείστον, αμφορείς,
γεμάτους με λάδι
από τη Σάμο….
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
17. Έλαιον προς πάσαν
χρήσιν … υγεία, τροφή,
πολιτισμός
Το λάδι, χρησιμοποιείτο πάντοτε από τους
αρχαίους Έλληνες , είτε για λατρεία των θεών
τους, είτε για τις ανάγκες των ανθρώπων.
Ο Ιπποκράτης, ο Γαληνός, ο Διοσκουρίδης και
ο Διοκλής, θερμοί συνήγοροι της ευεργετικής
χρήσης του ελαιολάδου, συχνά συνιστούσαν
την καθημερινή δόση μιας κουταλιάς
ελαιολάδου
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
18. Το λάδι ως μέσο
θεραπείας
Το ελαιόλαδο ψυχρής έκθλιψης - πίεσης,
χωρίς την παρέμβαση του ζεστού νερού
καθώς και το αγουρόλαδο
χρησιμοποιήθηκε εδώ και αιώνες ως
άμεσο και βασικό εργαλείο της λαϊκής
θεραπευτικής .
Το βιολογικό ελαιόλαδο είναι ψυχρής
έκθλιψης. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
19. Το ελαιόλαδο στην υγεία
του ανθρώπου -
βιολογικός ρόλος
Το ελαιόλαδο, εξαιτίας των θρεπτικών και
βιολογικών του ιδιοτήτων αποτελεί ένα βασικό
συστατικό στο διαιτολόγιο των κατοίκων
ορισμένων περιοχών της γης από την
αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Πολλοί ιστορικοί
ήδη αναφέρονταν στις θρεπτικές και
θεραπευτικές ιδιότητες του ελαιόλαδου και στη
χρησιμοποίηση του από τα αρχαία χρόνια.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
20. Κατά τον Πλίνιο και του
λαϊκούς θεραπευτές της
αρχαιότητας
το εκλεκτότερο εξ όλων των
ελαιολάδων ήταν αυτό που έδινε η
αγριελιά, το οποίο όμως ήταν λίγο
και σπάνιο, καθώς και το
«Ομφάκινον» λάδι που λαμβάνετε με
την απαλή σύνθλιψη μόνο της
σάρκας της ελιάς, χωρίς όμως να
σπάσει το κουκούτσι .
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
21. Ανακουφιστικά
ελαιόλουτρα !
Ανακουφιστικά ελαιόλουτρα και μασάζ
κατά των μυϊκών πόνων, των νευραλγιών
και των σωμάτων, που μόλις έχουν
εξέλθει από μια μακρά περίοδο
ασθένειας, συνιστούνται από τους
γιατρούς της αρχαιότητας αλλά και
πολλούς σύγχρονους πρακτικούς
γιατρούς.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
22. Ανακουφιστικές
εντριβές
ο Ιπποκράτης συνιστά μετά από μια
επώδυνη αποβολή επάλειψη του
γυναικείου σώματος με λάδι ελιάς,
σχολιάζοντας ότι η εντριβή με λάδι και
νερό μαλακώνει το σώμα.
Ο Πλούταρχος στα «Ηθικά» κάνει λόγο
για την θεραπεία της επώδυνης
μαστίτιδας με επαλείψεις ελαίου».
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
23. Ανακουφιστικές
εντριβές
Μια λαϊκή συνταγή της Κύπρου, τόσο για
τους πόνους του τοκετού, όσο και την
ανάκαμψη της λεχώνας, συνιστά εντριβές
με ένα μείγμα μανδραγόρα και
ελαιόλαδου…
Μια παρόμοια επάλειψη προτείνει και ο
Ιπποκράτης στο βιβλίο του
«Γυναικολογία - Μαιευτική»
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
24. Ένα κουταλάκι λάδι…
Για το παρατεταμένο κλάμα των παιδιών,
λόγω πονόλαιμου ή ενοχλήσεων των
εντέρων οι κύπριες μάνες έδιναν ένα
μίγμα από χασκάσι και ελαιόλαδο…
Στην Κρήτη οι γυναίκες παρασκεύαζαν
μίγμα, για τους πόνους των παιδιών, με
βάση τα πέταλα της κόκκινης βρώσιμης
παπαρούνας (γνωστής και ως
κουτσουνάδας) και το λάδι της ελιάς.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
25. ο Χριστιανισμός, ο Ισλαμισμός και ο
Ιουδαϊσμός κάνουν αναφορά στην
ιερότητα του λαδιού …
Εις την Έξοδον ,ο Θεός ζητά από τον
Μωυσή να προετοιμάσει λάδι για το
«Άγιον Χρίσμα»
Εις τους Ψαλμούς «η κατάκαρπος
ελαία» αποτελεί προσφιλή εικόνα πλήρη
αισιοδοξίας δια το μέλλον με την ευλογία
και την χάρη του Θεού.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
26. ο Χριστιανισμός, ο Ισλαμισμός και ο
Ιουδαϊσμός κάνουν αναφορά στην
ιερότητα του λαδιού …
Το φως του Αλλάχ μοιάζει με το φως μιας
λάμπας που μέσα από το γυαλί
αστράφτει σαν ένα λαμπερό αστέρι [και]
φωτίζεται από την ελιά -το ευλογημένο
δέντρο- που δεν ανήκει ούτε στην
ανατολή ούτε στη δύση και το λάδι της
φωτίζει χωρίς να το αγγίζει η φωτιά: φως
πάνω στο φως". (από το Κοράνι)
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
27. ο Χριστιανισμός, ο Ισλαμισμός και ο
Ιουδαϊσμός κάνουν αναφορά στην
ιερότητα του λαδιού …
Εις την Χριστιανική θρησκεία το λάδι
χρησιμοποιείται ως φωτιστικό και
αγιαστικό μέσο, είναι ένα από τα βασικά
προϊόντα διατροφής….
«Ευλόγησον Κύριε τον σίτον ,τον οίνον
και το έλαιον και πλήθυνον αυτά εν τοις
οίκοις των προσφερόντων σοι τα δώρα
ταύτα.»
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
29. Βάπτισμα και χρίσμα
Κατά το Βάπτισμα και Χρίσμα, το
νεοφώτιστο "περιλούζεται με λάδι" για να
γλιστρά από τις πονηριές του διαβόλου.
Με το Χρίσμα "σφραγίζεται" η ιδιότητα
του χριστιανού όπως γινόταν με τους
βασιλείς και τους Εβραίους προφήτες.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
30. Γάμος
Το 1830 ο Michaud σε μια περιήγηση του στην
Κύπρο παρατηρεί ότι τα στέφανα των
νεόνυμφων είναι καμωμένα από κλαδιά ελιάς
και ότι η Κυριακή των Βαΐων καλείται Κυριακή
της Ελιάς.
Οι Κύπριοι πιστοί, ακόμη και σήμερα, την
Κυριακή των Βαΐων φέρνουν στην εκκλησία
κλαδιά ελιάς τα οποία λαμβάνουν πίσω την
ημέρα της Αναλήψεως για να καπνίσουνε το
σπίτι.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
31. Θάνατος
Οι νεκροί στην αρχαιότητα συνοδεύονταν στον
τάφο τους με κλάδους ελιάς.
οι κλάδοι της ελιάς αποτελούσαν εξαγνιστικό
σύμβολο, ικανό ν' απαλλάξει από μιάσματα και
να προστατεύσει από καταχθόνιες δυνάμεις.
Στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους η σχέση
της ελιάς με την ελπίδα για ανάσταση γίνεται
σαφέστερη. Το ίδιο το δέντρο συμβολίζει την
ανάσταση των νεκρών λόγω της ετήσιας
ανανέωσης του φυλλώματος του.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
32. Οι ελιές ως τροφή
Επεξεργασία και διατήρηση της ελιάς από την
προϊστορική εποχή.
Μέθοδοι διατήρησης η άλμη, σε διαφορές
αναλογίες νερού άλατος (1:6, 1:7, 1:10 ή η
μέθοδος του επιπλέοντος αυγού).
Διατήρηση στο ξύδι ή στο ελαιόλαδο και
χρησιμοποίηση βοτάνων.
Μαύρες ή πράσινες
Χρησιμοποίηση του ασβέστη στα ρωμαϊκά
χρόνια (Στην Κύπρο χρησιμοποιούν τον
ασβέστη για το γλυκό καρυδάκι).
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
33. Οι ελιές ως τροφή
Ο Πλούταρχος αναφέρει πως μπορεί
να επανέλθει η όρεξή σου όταν φας
«ελιές στην άλμη» ή «κάπαρη».
Ο Πλάτων θεωρεί πως οι ελιές δεν
πρέπει να λείπουν από το προσφάγι
των πολιτών της ιδανικής πολιτείας!
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
34. Μαύρες ελιές
τηγανητές!
Ο Αρχέστρατος, συγγραφέας μαγειρικής, ζούσε
στη Σικελία τον 4ο αιώνα π.Χ. Στο βιβλίο του
Ηδυπάθεια αναφέρει: "…Αφήστε τους να σας
σερβίρουν ζαρωμένες, παραγινωμένες
ελιές…»
Στην Πούλια της Νότιας Ιταλίας τηγανίζουν τις
μικρές μαύρες ελιές, όπως είναι φρέσκες από
το δέντρο, και στη συνέχεια τις αλατίζουν με
χοντρό αλάτι και τις σερβίρουν ζεστές για
ορεκτικό.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
35. Μαύρες Ελιές τηγανητές στην
Κύπρο…!
500 γραμμ. μαύρες ελιές (κυπριακές)
Ελαιόλαδο για το σοτάρισμα
1 μεγάλο κρεμμύδι, κομμένο σε φέτες
Μουσκέψτε τις ελιές σε νερό όλη τη νύχτα.
Σουρώστε τες και αφήστε τες να στεγνώσουν.
Ζεστάνετε περίπου ένα δάχτυλο λάδι σε τηγάνι
και τηγανίστε το κρεμμύδι για 30 δευτερόλεπτα.
Βάλτε τις ελιές και συνεχίστε το τηγάνισμα για 8-
10 λεπτά, μέχρι να μαλακώσουν οι ελιές και να
γυαλίσουν.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
37. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Μαζεύονται οι ελιές όταν είναι πράσινες.
Τσακίζονται με τη πέτρα να σπάσει η ελιά
αλλά όχι το κουκούτσι.
Μόλις σπάσει η ελιά τοποθετείται σε σκεύος
με νερό.
Αν είναι για να φυλαχθούν αλατίζονται
αμέσως.(6 ποτήρια νερό, 1 ποτήρι αλάτι και
λίγο λεμόνι) Κλείνετε καλά η φιάλη.
Αν είναι να σερβιριστούν σύντομα γίνεται
αλλαγή του νερού κάθε μέρα για πέντε μέρες.
Μετά με τον ίδιο τρόπο γίνεται η αλάρμη
(αλάτισμα)
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
38. ΣΕΡΒΙΡΙΣΜΑ
Σερβίρεται σαν ορεκτικό.
Βγάζεις ελιές από την αλάρμη, τις ξεπλένεις
καλά με νερό. Τις στραγγίζεις και τις βάζεις σε
πιάτο. Προσθέτεις κόλιανδρο κοπανισμένο,
σκόρδο και λαδολέμονο.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
40. Το ελαιόλαδο ως τροφή
Το λάδι αποτελούσε από την αρχαιότητα
βασικό στοιχείο της ελληνικής διατροφής. Τρεις
ήταν οι ποιότητες λαδιού. Ωμοτριβές ή
ομφάκινον ονομαζόταν το αρίστης ποιότητας
και εξαγόταν από ελιές άγουρες, χωρίς
ξεθέρμισμα. Το δεύτερον γεύματος ήταν το
καλής ποιότητας λάδι. Χυδαίον έλαιον
χαρακτήριζαν το κατώτερης ποιότητας λάδι
από ελιές υπερώριμες ή χτυπημένες.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
41. Το μάζεμα της ελιάς
Το μάζεμα της ελιάς κατά την αρχαιότητα
γινόταν κυρίως με το ραβδισμό, παρότι οι
αρχαίοι συγγραφείς καταδίκαζαν τη μέθοδο
αυτή. Ο Πλίνιος επανειλημμένα συνιστά: «μην
κουνάτε και μη ραβδίζεται τα δέντρα σας. Το
μάζεμα με το χέρι ναι μεν είναι δαπανηρό, αλλά
δεν καταστρέφει τα φύλλα και τα τρυφερά
βλαστάρια», κι ο Θεόφραστος βεβαιώνει τους
καλλιεργητές ότι μόνο το μάζεμα με το χέρι
εξασφαλίζει κάθε χρόνο μεγάλη καρποφορία.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
42. Το μάζεμα της ελιάς
Το μάζεμα του ελαιοκάρπου γίνεται συνήθως
αργά το φθινόπωρο, Ο ελαιόκαρπος μαζεύεται
σήμερα με ειδικές «ελαιοραβδιστικές» μηχανές.
Στην κεφαλή μιας μεταλλικής ράβδου
υπάρχουν περιστρεφόμενα τμήματα από
πλαστικό. Με μια ηλεκτρογεννήτρια η κεφαλή
περιστρέφεται χτυπώντας τα κλαδιά της ελιάς.
Ο ελαιόκαρπος πέφτει γρήγορα και εύκολα
πάνω σε πλαστικά δίχτυα.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
43. Κλαζομενές: Ιστορική Καμπή
στην Τεχνολογία Παραγωγής
Ελαιολάδου
Ήταν το πρώτο εργοστάσιο που επιχειρήθηκε η εξαγωγή
ελαιόλαδου από τον καρπό - μια διαδικασία που
εξαπλώθηκε από την Ανατολική Μεσόγειο προς τη Δύση.
Οι καινοτομίες μπορούν να καταγραφούν ακολούθως:
§ Το σύστημα απόσταξης τριών χωρισμάτων που
επέτρεψαν την αδιάλειπτη παραγωγή.
§ Ο αλεστικός κυλινδρικός μύλος που αποτελείται από
βαρείς κυλίνδρους λαξευμένους από σκληρή πέτρα που
περιστρέφεται γύρω από άξονα περιστροφής.
§ Τη χρήση μεγάλης πίεσης και μανιβέλα με εργάτη
Τον 6ο αιώνα π.x. οι καινοτομίες αυτές επιτεύχθηκαν
παρατηρώντας την διαδικασία παραγωγής ελαιολάδου και
εφαρμόζοντας την συσσωρευμένη γνώση στην υδραυλική
και μηχανική. Οι καινοτομίες αυτές οδήγησαν το δρόμο
στην τεχνολογία που ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούνται
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
σε σύγχρονα εργοστάσια έκθλιψης ελαιολάδου.
49. ΕΛΙΟΜΥΛΟΣ
Στο κέντρο του χωριού λειτουργούσε ελιόμυλος
ο οποίος ανήκε στην εκκλησία. Οι χωριανοί
μάζευαν τις ελιές τους, τις έβραζαν (για να βγει
μαύρο το λάδι) και μετά τις κουβαλούσαν στον
ελιόμυλο. Τις έρριχναν στην μυλόπετρα και
μετά έσπρωχναν το ξύλο που υπήρχε στην άλλη
μυλόπετρα η οποία πίεζε τις ελιές και τις
έσπαζε. Οι σπασμένες ελιές έμπαιναν μέσα σε
ζεμπίλια και μεταφέρονταν στο χειροκίνητο
πιεστήρι. Εκεί οι ελιές πιέζονταν και το λάδι
έτρεχε σε ένα δοχείο με νερό. Το λάδι επέπλεε
πάνω από το νερό και μια γυναίκα το μάζευε
και το έβαζε σε άλλα δοχεία. Το νερό που έμενα
ο λεγόμενος Τζιήζουρος ήταν άχρηστο και
πεταγόταν.
Φυσικά ακολουθούσαν οι κατσούρες. Ήταν
φέτες ψωμί τηγανισμένες στο φρέσκο λάδι και
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
όσοι παρεβρίσκονταν εκεί έτρωγαν.
50. Το κυπριακό
μαυρόλαδο
Πάφος
Τυλληρία
Καρπασία
Το μαυρόλαδο παράγεται από τις συνήθεις
κυπριακές ελιές. Υπάρχει μια ειδική προετοιμασία:
Μετά το μάζεμα, αντί οι ελιές να μεταφερθούν
κατευθείαν στον μύλο, όπως συμβαίνει για το
σύνηθες λάδι, μεταφέρονται στο σπίτι όπου τις
βράζουν σε μεγάλα καζάνια. Στη συνέχεια τις
απλώνουν σε κουβέρτες στον ήλιο για να
στεγνώσουν και να σταφιδιάσουν, με λίγα λόγια να
αφυδατωθεί η σάρκα τους. Και όταν πλέον
αφυδατωθούν τότε μόνο είναι έτοιμες για τον μύλο
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
51. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ
ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΛΑΔΙ
Βιολογικό ονομάζεται το λάδι, το οποίο
προέρχεται από ελιές βιολογικής καλλιέργειας,
δηλαδή καλλιεργημένες με φυσικό τρόπο,
χωρίς χρήση χημικών ουσιών, σε κανένα
στάδιο της παραγωγής. Δεν έχει γίνει δηλαδή
χρήση χημικών λιπασμάτων, ούτε έχουν
αντιμετωπιστεί οι ασθένειες και οι εχθροί της
ελιάς (έντομα, ζιζάνια, παράσιτα) με χημικά
φυτοφάρμακα και άλλα δηλητήρια.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
52. Ένα παράδειγμα, που αφορά την
αντιμετώπιση του δάκου, είναι το
κρέμασμα, από τα δέντρα της ελιάς,
ειδικών μπουκαλιών που εγκλωβίζουν το
δάκο (δακοπαγίδες), αντί να ψεκάσουμε
τον καρπό και τα φύλλα της ελιάς με
ισχυρά δηλητήρια.
Όσον αφορά τη λίπανση, οι
βιοκαλλιεργητές χρησιμοποιούν φυσικά
και όχι χημικά λιπάσματα
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
53. Η προσεκτική και φυσική διαδικασία της
εξέλιξης του ελαιόδεντρου, κατά τη βιολογική
καλλιέργεια, επεκτείνεται και στον τρόπο
παραγωγής του λαδιού. Συγκεκριμένα ο πιο
σωστός τρόπος είναι η ψυχρή έκθλιψη, δηλαδή
να μη ζεσταθεί ο καρπός στο ελαιοτριβείο
προκειμένου να του αποσπάσουμε το λάδι
αλλά να το κάνουμε με κρύο νερό,
αποφεύγοντας έτσι την πιθανή καταστροφή
θρεπτικών ουσιών και βιταμινών της ελιάς από
τη θερμότητα.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
55. Φυσική και αειφόρος
γεωργία
Ανάλογα με την ανθρώπινη παρέμβαση και τον
τρόπο μελέτης της φύσης, μπορούν να
διακριθούν τρεις μορφές ενάσκησης της
γεωργίας: η φυσική, η συμβατική και η
αειφόρος.
Η φυσική γεωργία θέτει ως βασική
προϋπόθεση το αναλλοίωτο του φυσικού
οικοσυστήματος.
Η αειφόρος γεωργία είναι στην ουσία η
εφαρμογή της οικολογίας στη γεωργία.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
56. Η συμβατική γεωργία
Βασίζεται στην εντατικοποίηση, στην
έντονη εκμηχάνιση και στην
περιορισμένη ή μηδαμινή βιοποικιλότητα.
Αξιοποιεί ανεξέλεγκτα τους διατιθέμενους
φυσικούς πόρους και τα συνθετικά
αγροτοχημικά.
Εισάγει απεριόριστη ενέργεια για να
καλύψει τις αυξημένες ανάγκες των
δραστηριοτήτων της.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
57. Η συμβατική γεωργία
Η μονοκαλλιέργεια, το συνηθέστερο σύστημα
καλλιέργειας στη συμβατική γεωργία,
καταστρέφει τη βιοποικιλότητα και εξαφανίζει το
πολύτιμο φυσικό γενετικό υλικό για τη
δημιουργία του οποίου χρειάστηκαν πολλά
χρόνια.
Η αλόγιστη χρησιμοποίηση των χημικών
φορτώνει το περιβάλλον με δηλητήρια για τα
οποία οι μηχανισμοί αποικοδόμησης και η
τοξική επίδραση στο οικοσύστημα είναι
απρόβλεπτοι και άγνωστοι.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
58. Η βιολογική γεωργία
Η βιολογική γεωργία παράγει προϊόντα
με φυσικές διεργασίες.
Χωρίς τη χρήση χημικών συνθετικών
λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων .
Ευνοεί τις ανανεώσιμες πηγές και την
ανακύκλωση
Σέβεται τα συστήματα του ίδιου του
περιβάλλοντος
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
59. Τι αποφεύγει η βιολογική
γεωργία
τη χρησιμοποίηση συνθετικών
παρασιτοκτόνων,
ζιζανιοκτόνων,
χημικών λιπασμάτων,
αυξητικών ορμονών,
αντιβιοτικών ή γενετικών
τροποποιήσεων.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
60. Η βιολογική γεωργία και
κτηνοτροφία βασίζονται κυρίως:
Στη χρησιμοποίηση κατά το δυνατόν
ανανεώσιμων φυσικών πόρων σε τοπικό
επίπεδο,
στην αυτάρκεια του εδάφους σε οργανική ουσία
και θρεπτικά στοιχεία
στη βιοποικιλότητα του οικοσυστήματος που
αποτελεί και τον κύριο παράγοντα διατήρησης
της οικολογικής ισορροπίας του,
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
61. Η βιολογική γεωργία στην
Ε.Ε.
Η βιολογική γεωργία πρέπει να νοηθεί ως
μέρος ενός αειφόρου γεωργικού συστήματος
και ως μία βιώσιμη εναλλακτική λύση για τις
περισσότερο παραδοσιακές προσεγγίσεις της
γεωργίας. Από τη θέση σε ισχύ των κανόνων
της ΕΕ για τη βιολογική γεωργία το 1992,
δεκάδες χιλιάδες γεωργικών εκμεταλλεύσεων
μετατράπηκαν προς αυτό το σύστημα, ως
αποτέλεσμα της αυξανόμενης
ευαισθητοποίησης των καταναλωτών καθώς
και της ζήτησης για προϊόντα που
καλλιεργούνται με βιολογικές μεθόδους.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
62. Η αειφορία τόσο της γεωργίας όσο
και του περιβάλλοντος αποτελεί
βασικό στόχο της σημερινής κοινής
γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ):
«Η αειφόρος ανάπτυξη πρέπει να
συμβιβάζει την παραγωγή τροφίμων με τη
διατήρηση των πεπερασμένων πόρων και
την προστασία του φυσικού
περιβάλλοντος, έτσι ώστε οι ανάγκες των
ανθρώπων που ζουν σήμερα να μπορούν
να ικανοποιούνται χωρίς να υπονομεύεται
η δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να
εκπληρώνουν τις δικές τους ανάγκες.»
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
69. Συνταγές με ελαιόλαδο… ηλικίας χιλιάδων
χρόνων
Σούπα λουβάνα
Υλικά
1 φλιτζάνι λουβάνα αλεσμένη
5 φλιτζάνια νερό
1 κρεμμύδι
1/3 φλιτζανιού ελαιόλαδο
αλάτι
χυμό από 2-3 λεμόνια
Τρόπος παρασκευής
Καθαρίζουμε, πλένουμε και στραγγίζουμε τη λουβάνα.
Τη ρίχνουμε σε κατσαρόλα με το νερό κα: ψήνουμε σε σιγανή φωτιά,
ξαφρίζοντας την κατά διαστήματα.
Όταν σχεδόν ψηθεί, μαραίνουμε το κρεμμύδι στο ελαιόλαδο και το
προσθέτουμε στη λουβάνα.
Προσθέτουμε το αλάτι και λεμόνι και αφήνουμε να πάρει ακόμη 2-3 βράσεις.
Σερβίρεται ζεστή με μαύρες ελιές.ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
70. Ελιάδα
Υλικά
1 κιλό φασολάκι (αποξηραμένο)
1/2 φλιτζάνι ελαιόλαδο
1-2 σκελίδες σκόρδο
1/2 φλιτζάνι κούννες καρυδιού. κοπανισμένες
λίγο ξίδι, αλάτι
λίγη καπήρα (φρυγανιά)
Τρόπος παρασκευής
Σωτάρουμε στο λάδι το ψιλοκομμένο σκόρδο, τις κούννες
καρυδιού και ανακατεύουμε.
Προσθέτουμε στη συνέχεια το ξίδι και τη φρυγανιά.
Προσθέτουμε το φασολάκι. το αλάτι και λίγο νερό.
Σκεπάζουμε την κατσαρόλα μέχρι να ψηθεί το φαγητό.
Σημείωση: Το φαγητό αυτό σερβίρεται με ψάρι και συνήθιζαν να
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
τα μαγειρεύουν στην Πιτσιλιά την Κυριακή των Βαΐων.
71. Πουργουρόσουπα ή Τσιορβάς
Υλικά
1 φλιτζάνι πουργούρι
4 φλιτζάνια νερό
1 μέτριο κρεμμύδι
1/4 φλιτζανιού ελαιόλαδο
αλάτι και ψωμάκια κομμένα σε μικρά τετράγωνα κομμάτια
Τρόπος παρασκευής
Βράζουμε το νερό με το αλάτι και ρίχνουμε το πουργούρι μέ-χρι
να ψηθεί. Αν χρειαστεί, προσθέτουμε ακόμη λίγο νερό.
Σωτάρουμε το κρεμμύδι στο ελαιόλαδο και τα ψωμάκια μέχρι να
ροδίσουν.
Τα προσθέτουμε στη σούπα και σερβίρουμε.
Σημείωση: Παραδοσιακή συνταγή της Επαρχίας Κερύνειας.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS