SlideShare a Scribd company logo
1 of 73
Το ελαιόλαδο στην
Κύπρο , από τους
αρχαίους χρόνους μέχρι
σήμερα , παράδοση και
αειφόρος ανάπτυξη
Λάκης Πίγγουρας
Σύνδεσμος Βιοκαλλιεργητών
Κύπρου

             ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Κώστας Μόντης…

 Χρόνια σκλαβκίες ατελείωτες
 τον πάτσον τζαι τον κλώτσον
  τους.
 Εμείς τζαμαί. Ελίες τζαι
  τερατσίες πάνω στον ρότσον
  τους…
           ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
 Προφανώς ο ποιητής εννοεί
  ότι οι ρίζες των ανθρώπων
  της Κύπρου έχουν προέκταση
  στην γη από τα πόδια και τις
  πατούσες τους… και είναι οι
  ρίζες της ελιάς και της
  χαρουπιάς!

            ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Ανδρέας Παστελλάς
Δεν φεύγουμε
όσο και να μας πιέζουν το στήθος οι τοίχοι.
o χρόνος δεν είναι δικός σας
όσο και να μας τον ληστεύετε,
κι΄ αυτή η γαλάζια θάλασσα, που ποτέ δεν την
   είδατε,
πίσω από τα μαύρα τουριστικά σας γυαλιά,
μηδέ ο θείος ίσκιος της ελιάς που ξεκουράζετε
κάθε μεσημέρι
τους κουρασμένους σας κιρσούς
και το ασθενικό σας πάγκρεας
                    ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Η Ελιά λοιπόν,
κατά τον Λεμεσιανό ποιητή,
 είναι σύμφυτο στοιχείο του
 πολιτισμού των ανθρώπων
 τούτης της γης… σύμβολο
 της χαρμολύπης, του πάθους
 αλλά και της ανάστασης του
 λαού μας.
         ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι…

Η καλλιέργειά της ελιάς υπολογίζεται
ότι ξεκίνησε πριν από
7.000 χρόνια

  Σήμιτες
  Αραμαίοι
  Έλληνες
  Ρωμαίοι    ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
 Η καταγωγή του ελαιόδεντρου χάνεται
  στους θρύλους και στις παραδόσεις
  των λαών γύρω απ' τη Μεσόγειο. Και
  αυτό είναι φυσικό, αφού το δέντρο της
  ελιάς είναι τόσο στενά δεμένο με την
  ιστορία των μεσογειακών λαών, την
  ορθολογική διατροφή τους και ακόμη
  με τη θρησκεία και τις δοξασίες τους.
  Επίσης, είναι γνωστή η σύνδεσή της
  με το χριστιανικό πολιτισμό.
                ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
 Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες για την
  καλλιέργεια της ελιάς προέρχονται από
  την Έλβα (Bόρεια Συρία) όπου
  ανακαλύφθηκαν πινακίδες οι οποίες
  χρονολογούνται από τα μέσα της 3ης
  χιλιετίας π. X. και μιλάνε για μεγάλη
  παραγωγή λαδιού στην περιοχή.
  Ανάλογες πληροφορίες
  χρονολογούμενες από τη δεύτερη χιλιετία
  υπάρχουν και για την περιοχή της
  Παλαιστίνης.
             ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
 Η ελιά, με εστία προέλευσης
  τη βόρεια Συρία, διαδόθηκε
  στην Κύπρο, τα ελληνικά
  νησιά και στην ηπειρωτική
  Ελλάδα και το 600 π. Χ.
  πέρασε στην Ιταλία, Σικελία
  και Σαρδηνία.
            ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
 Στην Ισπανία έφτασε διαμέσου δύο
  δρόμων, του ελληνορωμαϊκού και του
  σημιτικού (Άραβες). Αυτό
  αποδεικνύεται από το γεγονός ότι
  ορισμένες ισπανικές ποικιλίες έχουν
  ονομασίες λατινικές, ενώ άλλες
  αραβικές. Ο καρπός του ελαιόδεντρου
  λέγεται aceituna και το λάδι aceite
  (λέξεις αραβικές), ενώ το δέντρο
  ονομάζεται olivo (λέξη λατινική).
               ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
 Νεότερα στοιχεία που προέκυψαν από
  ανάλυση γύρης μαρτυρούν την παρουσία
  της ελιάς στον
 ελλαδικό χώρο
 από τη νεολιθική
 εποχή.
 Συστηματική
 καλλιέργειά της
 πιστοποιήθηκε
 και στη μυκηναϊκή
 περίοδο σε διάφορα
                  ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
 σημεία της Ελλάδας…
Ελαία παρά Κύπριοις
  Οι καρποί της άγριας ελιάς
   χρησιμοποιήθηκαν από την
   Νεολιθική εποχή στην Κύπρο.
   (6000-3000 π. Χ.)
  Τα αρχαιολογικά και βοτανικά
   στοιχεία δείχνουν ότι η ελιά
   καλλιεργήθηκε στο νησί από την
   εποχή του χαλκού…
              ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
«Κανείς δεν μπορεί να μιλά
για προϊστορία χωρίς να
αναφερθεί στην Κύπρο»
  «Ήταν ένα φίλτρο, έπαιρνε τεχνολογία από τη
   Μέση Ανατολή και τη διένειμε στον δυτικό
   κόσμο». Αρχαιολόγος Μαρία Ροζάρια
   Μπελτζιόρνο.
  Πύργος … Χυτήριο χαλκού που
   χρησιμοποιούσε ελαιόλαδο!
  Ένα ελαιοτριβείο, το οποίο περιέργως
   βρισκόταν ακριβώς ανάμεσα σε δύο χώρους
   που χρησιμοποιούνταν στην επεξεργασία του
   χαλκού.
                  ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Ελαία παρά Κύπριοις
  H Κύπρος, από τα αρχαία χρόνια, ήταν
   πλούσια σε ελιές και ελαιόλαδο. O
   Στράβων την αποκαλεί "ευέλαιο" και το
   κυπριακό λάδι ήταν ευρέως γνωστό ως
   ελαφρύ και εύπεπτο.
  Βομβοία ή κολυμβάς ελαία παρά
   Κύπριοις» αναφέρει ο Ησύχιος (5ος
   αιώνας μ.Χ.) δηλαδή βομβοία ή
   κολυμπάδα ελιά, όπως λεν οι Κύπριοι.
                ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Το καράβι της
Κερύνειας




        ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
 Στο καράβι της Κερύνειας βρέθηκαν
  κουκούτσια από ελιές και σταφύλια,
  σπόροι από σύκα και ένα κομμάτι σκόρδο,
  που αποτελούσαν μέρος της τροφής του
  πληρώματος…..
 Το φορτίο του καραβιού όταν βούλιαξε
  αποτελείτο από 404 οξυπύθμενους
  ροδιακούς, ως επί το πλείστον, αμφορείς,
 γεμάτους με λάδι
 από τη Σάμο….
                 ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Έλαιον προς πάσαν
χρήσιν … υγεία, τροφή,
πολιτισμός
  Το λάδι, χρησιμοποιείτο πάντοτε από τους
   αρχαίους Έλληνες , είτε για λατρεία των θεών
   τους, είτε για τις ανάγκες των ανθρώπων.
  Ο Ιπποκράτης, ο Γαληνός, ο Διοσκουρίδης και
   ο Διοκλής, θερμοί συνήγοροι της ευεργετικής
   χρήσης του ελαιολάδου, συχνά συνιστούσαν
   την καθημερινή δόση μιας κουταλιάς
   ελαιολάδου


                  ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Το λάδι ως μέσο
θεραπείας

 Το ελαιόλαδο ψυχρής έκθλιψης - πίεσης,
  χωρίς την παρέμβαση του ζεστού νερού
  καθώς και το αγουρόλαδο
  χρησιμοποιήθηκε εδώ και αιώνες ως
  άμεσο και βασικό εργαλείο της λαϊκής
  θεραπευτικής .
 Το βιολογικό ελαιόλαδο είναι ψυχρής
  έκθλιψης.    ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Το ελαιόλαδο στην υγεία
του ανθρώπου -
βιολογικός ρόλος
  Το ελαιόλαδο, εξαιτίας των θρεπτικών και
   βιολογικών του ιδιοτήτων αποτελεί ένα βασικό
   συστατικό στο διαιτολόγιο των κατοίκων
   ορισμένων περιοχών της γης από την
   αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Πολλοί ιστορικοί
   ήδη αναφέρονταν στις θρεπτικές και
   θεραπευτικές ιδιότητες του ελαιόλαδου και στη
   χρησιμοποίηση του από τα αρχαία χρόνια.


                  ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Κατά τον Πλίνιο και                του
λαϊκούς θεραπευτές                 της
αρχαιότητας
  το εκλεκτότερο εξ όλων των
   ελαιολάδων ήταν αυτό που έδινε η
   αγριελιά, το οποίο όμως ήταν λίγο
   και σπάνιο, καθώς και το
   «Ομφάκινον» λάδι που λαμβάνετε με
   την απαλή σύνθλιψη μόνο της
   σάρκας της ελιάς, χωρίς όμως να
   σπάσει το κουκούτσι .
             ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Ανακουφιστικά
ελαιόλουτρα !
 Ανακουφιστικά ελαιόλουτρα και μασάζ
  κατά των μυϊκών πόνων, των νευραλγιών
  και των σωμάτων, που μόλις έχουν
  εξέλθει από μια μακρά περίοδο
  ασθένειας, συνιστούνται από τους
  γιατρούς της αρχαιότητας αλλά και
  πολλούς σύγχρονους πρακτικούς
  γιατρούς.
              ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Ανακουφιστικές
εντριβές
 ο Ιπποκράτης συνιστά μετά από μια
  επώδυνη αποβολή επάλειψη του
  γυναικείου σώματος με λάδι ελιάς,
  σχολιάζοντας ότι η εντριβή με λάδι και
  νερό μαλακώνει το σώμα.
 Ο Πλούταρχος στα «Ηθικά» κάνει λόγο
  για την θεραπεία της επώδυνης
  μαστίτιδας με επαλείψεις ελαίου».
               ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Ανακουφιστικές
εντριβές
 Μια λαϊκή συνταγή της Κύπρου, τόσο για
  τους πόνους του τοκετού, όσο και την
  ανάκαμψη της λεχώνας, συνιστά εντριβές
  με ένα μείγμα μανδραγόρα και
  ελαιόλαδου…
 Μια παρόμοια επάλειψη προτείνει και ο
  Ιπποκράτης στο βιβλίο του
  «Γυναικολογία - Μαιευτική»
              ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Ένα κουταλάκι λάδι…
 Για το παρατεταμένο κλάμα των παιδιών,
  λόγω πονόλαιμου ή ενοχλήσεων των
  εντέρων οι κύπριες μάνες έδιναν ένα
  μίγμα από χασκάσι και ελαιόλαδο…
 Στην Κρήτη οι γυναίκες παρασκεύαζαν
  μίγμα, για τους πόνους των παιδιών, με
  βάση τα πέταλα της κόκκινης βρώσιμης
  παπαρούνας (γνωστής και ως
  κουτσουνάδας) και το λάδι της ελιάς.
              ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ο Χριστιανισμός, ο Ισλαμισμός και ο
Ιουδαϊσμός κάνουν αναφορά στην
ιερότητα του λαδιού …

  Εις την Έξοδον ,ο Θεός ζητά από τον
   Μωυσή να προετοιμάσει λάδι για το
   «Άγιον Χρίσμα»
  Εις τους Ψαλμούς «η κατάκαρπος
   ελαία» αποτελεί προσφιλή εικόνα πλήρη
   αισιοδοξίας δια το μέλλον με την ευλογία
   και την χάρη του Θεού.

                ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ο Χριστιανισμός, ο Ισλαμισμός και ο
Ιουδαϊσμός κάνουν αναφορά στην
ιερότητα του λαδιού …

  Το φως του Αλλάχ μοιάζει με το φως μιας
   λάμπας που μέσα από το γυαλί
   αστράφτει σαν ένα λαμπερό αστέρι [και]
   φωτίζεται από την ελιά -το ευλογημένο
   δέντρο- που δεν ανήκει ούτε στην
   ανατολή ούτε στη δύση και το λάδι της
   φωτίζει χωρίς να το αγγίζει η φωτιά: φως
   πάνω στο φως". (από το Κοράνι)

                ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ο Χριστιανισμός, ο Ισλαμισμός και ο
Ιουδαϊσμός κάνουν αναφορά στην
ιερότητα του λαδιού …

  Εις την Χριστιανική θρησκεία το λάδι
   χρησιμοποιείται ως φωτιστικό και
   αγιαστικό μέσο, είναι ένα από τα βασικά
   προϊόντα διατροφής….
  «Ευλόγησον Κύριε τον σίτον ,τον οίνον
   και το έλαιον και πλήθυνον αυτά εν τοις
   οίκοις των προσφερόντων σοι τα δώρα
   ταύτα.»
                ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Βάπτισμα και χρίσμα
 Κατά το Βάπτισμα και Χρίσμα, το
  νεοφώτιστο "περιλούζεται με λάδι" για να
  γλιστρά από τις πονηριές του διαβόλου.
  Με το Χρίσμα "σφραγίζεται" η ιδιότητα
  του χριστιανού όπως γινόταν με τους
  βασιλείς και τους Εβραίους προφήτες.



               ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Γάμος
 Το 1830 ο Michaud σε μια περιήγηση του στην
  Κύπρο παρατηρεί ότι τα στέφανα των
  νεόνυμφων είναι καμωμένα από κλαδιά ελιάς
  και ότι η Κυριακή των Βαΐων καλείται Κυριακή
  της Ελιάς.
 Οι Κύπριοι πιστοί, ακόμη και σήμερα, την
  Κυριακή των Βαΐων φέρνουν στην εκκλησία
  κλαδιά ελιάς τα οποία λαμβάνουν πίσω την
  ημέρα της Αναλήψεως για να καπνίσουνε το
  σπίτι.
                 ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Θάνατος
 Οι νεκροί στην αρχαιότητα συνοδεύονταν στον
  τάφο τους με κλάδους ελιάς.
 οι κλάδοι της ελιάς αποτελούσαν εξαγνιστικό
  σύμβολο, ικανό ν' απαλλάξει από μιάσματα και
  να προστατεύσει από καταχθόνιες δυνάμεις.
 Στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους η σχέση
  της ελιάς με την ελπίδα για ανάσταση γίνεται
  σαφέστερη. Το ίδιο το δέντρο συμβολίζει την
  ανάσταση των νεκρών λόγω της ετήσιας
  ανανέωσης του φυλλώματος του.
                      ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Οι ελιές ως τροφή
  Επεξεργασία και διατήρηση της ελιάς από την
   προϊστορική εποχή.
  Μέθοδοι διατήρησης η άλμη, σε διαφορές
   αναλογίες νερού άλατος (1:6, 1:7, 1:10 ή η
   μέθοδος του επιπλέοντος αυγού).
  Διατήρηση στο ξύδι ή στο ελαιόλαδο και
   χρησιμοποίηση βοτάνων.
  Μαύρες ή πράσινες
  Χρησιμοποίηση του ασβέστη στα ρωμαϊκά
   χρόνια (Στην Κύπρο χρησιμοποιούν τον
   ασβέστη για το γλυκό καρυδάκι).
                  ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Οι ελιές ως τροφή
 Ο Πλούταρχος αναφέρει πως μπορεί
  να επανέλθει η όρεξή σου όταν φας
  «ελιές στην άλμη» ή «κάπαρη».

 Ο Πλάτων θεωρεί πως οι ελιές δεν
 πρέπει να λείπουν από το προσφάγι
 των πολιτών της ιδανικής πολιτείας!
               ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Μαύρες ελιές
τηγανητές!
  Ο Αρχέστρατος, συγγραφέας μαγειρικής, ζούσε
   στη Σικελία τον 4ο αιώνα π.Χ. Στο βιβλίο του
   Ηδυπάθεια αναφέρει: "…Αφήστε τους να σας
   σερβίρουν ζαρωμένες, παραγινωμένες
   ελιές…»
  Στην Πούλια της Νότιας Ιταλίας τηγανίζουν τις
   μικρές μαύρες ελιές, όπως είναι φρέσκες από
   το δέντρο, και στη συνέχεια τις αλατίζουν με
   χοντρό αλάτι και τις σερβίρουν ζεστές για
   ορεκτικό.
                  ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Μαύρες Ελιές τηγανητές στην
    Κύπρο…!
 500 γραμμ. μαύρες ελιές (κυπριακές)
 Ελαιόλαδο για το σοτάρισμα
 1 μεγάλο κρεμμύδι, κομμένο σε φέτες
 Μουσκέψτε τις ελιές σε νερό όλη τη νύχτα.
  Σουρώστε τες και αφήστε τες να στεγνώσουν.
 Ζεστάνετε περίπου ένα δάχτυλο λάδι σε τηγάνι
  και τηγανίστε το κρεμμύδι για 30 δευτερόλεπτα.
  Βάλτε τις ελιές και συνεχίστε το τηγάνισμα για 8-
  10 λεπτά, μέχρι να μαλακώσουν οι ελιές και να
  γυαλίσουν.
                      ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Ελιές τσακιστές…




        ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
 Μαζεύονται οι ελιές όταν είναι πράσινες.
 Τσακίζονται με τη πέτρα να σπάσει η ελιά
  αλλά όχι το κουκούτσι.
 Μόλις σπάσει η ελιά τοποθετείται σε σκεύος
  με νερό.
 Αν είναι για να φυλαχθούν αλατίζονται
  αμέσως.(6 ποτήρια νερό, 1 ποτήρι αλάτι και
  λίγο λεμόνι) Κλείνετε καλά η φιάλη.
 Αν είναι να σερβιριστούν σύντομα γίνεται
  αλλαγή του νερού κάθε μέρα για πέντε μέρες.
  Μετά με τον ίδιο τρόπο γίνεται η αλάρμη
  (αλάτισμα)
                   ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
   ΣΕΡΒΙΡΙΣΜΑ
   Σερβίρεται σαν ορεκτικό.
   Βγάζεις ελιές από την αλάρμη, τις ξεπλένεις
    καλά με νερό. Τις στραγγίζεις και τις βάζεις σε
    πιάτο. Προσθέτεις κόλιανδρο κοπανισμένο,
    σκόρδο και λαδολέμονο.


                       ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Μηλιά Κωνσταντίνου
Αργάκι - Μόρφου




        ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Το ελαιόλαδο ως τροφή
 Το λάδι αποτελούσε από την αρχαιότητα
  βασικό στοιχείο της ελληνικής διατροφής. Τρεις
  ήταν οι ποιότητες λαδιού. Ωμοτριβές ή
  ομφάκινον ονομαζόταν το αρίστης ποιότητας
  και εξαγόταν από ελιές άγουρες, χωρίς
  ξεθέρμισμα. Το δεύτερον γεύματος ήταν το
  καλής ποιότητας λάδι. Χυδαίον έλαιον
  χαρακτήριζαν το κατώτερης ποιότητας λάδι
  από ελιές υπερώριμες ή χτυπημένες.

                 ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Το μάζεμα της ελιάς
 Το μάζεμα της ελιάς κατά την αρχαιότητα
  γινόταν κυρίως με το ραβδισμό, παρότι οι
  αρχαίοι συγγραφείς καταδίκαζαν τη μέθοδο
  αυτή. Ο Πλίνιος επανειλημμένα συνιστά: «μην
  κουνάτε και μη ραβδίζεται τα δέντρα σας. Το
  μάζεμα με το χέρι ναι μεν είναι δαπανηρό, αλλά
  δεν καταστρέφει τα φύλλα και τα τρυφερά
  βλαστάρια», κι ο Θεόφραστος βεβαιώνει τους
  καλλιεργητές ότι μόνο το μάζεμα με το χέρι
  εξασφαλίζει κάθε χρόνο μεγάλη καρποφορία.
                     ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
                    ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Το μάζεμα της ελιάς

 Το μάζεμα του ελαιοκάρπου γίνεται συνήθως
  αργά το φθινόπωρο, Ο ελαιόκαρπος μαζεύεται
  σήμερα με ειδικές «ελαιοραβδιστικές» μηχανές.
  Στην κεφαλή μιας μεταλλικής ράβδου
  υπάρχουν περιστρεφόμενα τμήματα από
  πλαστικό. Με μια ηλεκτρογεννήτρια η κεφαλή
  περιστρέφεται χτυπώντας τα κλαδιά της ελιάς.
  Ο ελαιόκαρπος πέφτει γρήγορα και εύκολα
  πάνω σε πλαστικά δίχτυα.
                    ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Κλαζομενές: Ιστορική Καμπή
  στην Τεχνολογία Παραγωγής
  Ελαιολάδου
 Ήταν το πρώτο εργοστάσιο που επιχειρήθηκε η εξαγωγή
  ελαιόλαδου από τον καρπό - μια διαδικασία που
  εξαπλώθηκε από την Ανατολική Μεσόγειο προς τη Δύση.
 Οι καινοτομίες μπορούν να καταγραφούν ακολούθως:
 § Το σύστημα απόσταξης τριών χωρισμάτων που
  επέτρεψαν την αδιάλειπτη παραγωγή.
 § Ο αλεστικός κυλινδρικός μύλος που αποτελείται από
  βαρείς κυλίνδρους λαξευμένους από σκληρή πέτρα που
  περιστρέφεται γύρω από άξονα περιστροφής.
 § Τη χρήση μεγάλης πίεσης και μανιβέλα με εργάτη
 Τον 6ο αιώνα π.x. οι καινοτομίες αυτές επιτεύχθηκαν
  παρατηρώντας την διαδικασία παραγωγής ελαιολάδου και
  εφαρμόζοντας την συσσωρευμένη γνώση στην υδραυλική
  και μηχανική. Οι καινοτομίες αυτές οδήγησαν το δρόμο
  στην τεχνολογία που ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούνται
                         ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  σε σύγχρονα εργοστάσια έκθλιψης ελαιολάδου.
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
1. Δοκός συμπίεσης, 2. Δοκάρια αντιστήριξης, 3.
Αντίθλιψη, 4. Μηχανισμός διήθησης, 5. Ανυψωμένη
δάπεδο για την περιστροφή του μύλου, 6,
Θρυπτήριο με μια μυλόπετρα




                   ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Ρωμαϊκή περίοδος




        ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΕΛΙΟΜΥΛΟΣ
Στο κέντρο του χωριού λειτουργούσε ελιόμυλος
ο οποίος ανήκε στην εκκλησία. Οι χωριανοί
μάζευαν τις ελιές τους, τις έβραζαν (για να βγει
μαύρο το λάδι) και μετά τις κουβαλούσαν στον
ελιόμυλο. Τις έρριχναν στην μυλόπετρα και
μετά έσπρωχναν το ξύλο που υπήρχε στην άλλη
μυλόπετρα η οποία πίεζε τις ελιές και τις
έσπαζε. Οι σπασμένες ελιές έμπαιναν μέσα σε
ζεμπίλια και μεταφέρονταν στο χειροκίνητο
πιεστήρι. Εκεί οι ελιές πιέζονταν και το λάδι
έτρεχε σε ένα δοχείο με νερό. Το λάδι επέπλεε
πάνω από το νερό και μια γυναίκα το μάζευε
και το έβαζε σε άλλα δοχεία. Το νερό που έμενα
ο λεγόμενος Τζιήζουρος ήταν άχρηστο και
πεταγόταν.
Φυσικά ακολουθούσαν οι κατσούρες. Ήταν
φέτες ψωμί τηγανισμένες στο φρέσκο λάδι και
                     ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
όσοι παρεβρίσκονταν εκεί έτρωγαν.
Το κυπριακό
 μαυρόλαδο
  Πάφος
 Τυλληρία
 Καρπασία
 Το μαυρόλαδο παράγεται από τις συνήθεις
  κυπριακές ελιές. Υπάρχει μια ειδική προετοιμασία:
  Μετά το μάζεμα, αντί οι ελιές να μεταφερθούν
  κατευθείαν στον μύλο, όπως συμβαίνει για το
  σύνηθες λάδι, μεταφέρονται στο σπίτι όπου τις
  βράζουν σε μεγάλα καζάνια. Στη συνέχεια τις
  απλώνουν σε κουβέρτες στον ήλιο για να
  στεγνώσουν και να σταφιδιάσουν, με λίγα λόγια να
  αφυδατωθεί η σάρκα τους. Και όταν πλέον
  αφυδατωθούν τότε μόνο είναι έτοιμες για τον μύλο
                      ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ
ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΛΑΔΙ
 Βιολογικό ονομάζεται το λάδι, το οποίο
  προέρχεται από ελιές βιολογικής καλλιέργειας,
  δηλαδή καλλιεργημένες με φυσικό τρόπο,
  χωρίς χρήση χημικών ουσιών, σε κανένα
  στάδιο της παραγωγής. Δεν έχει γίνει δηλαδή
  χρήση χημικών λιπασμάτων, ούτε έχουν
  αντιμετωπιστεί οι ασθένειες και οι εχθροί της
  ελιάς (έντομα, ζιζάνια, παράσιτα) με χημικά
  φυτοφάρμακα και άλλα δηλητήρια.

                 ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
 Ένα παράδειγμα, που αφορά την
  αντιμετώπιση του δάκου, είναι το
  κρέμασμα, από τα δέντρα της ελιάς,
  ειδικών μπουκαλιών που εγκλωβίζουν το
  δάκο (δακοπαγίδες), αντί να ψεκάσουμε
  τον καρπό και τα φύλλα της ελιάς με
  ισχυρά δηλητήρια.

 Όσον αφορά τη λίπανση, οι
  βιοκαλλιεργητές χρησιμοποιούν φυσικά
  και όχι χημικά λιπάσματα
                 ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
 Η προσεκτική και φυσική διαδικασία της
  εξέλιξης του ελαιόδεντρου, κατά τη βιολογική
  καλλιέργεια, επεκτείνεται και στον τρόπο
  παραγωγής του λαδιού. Συγκεκριμένα ο πιο
  σωστός τρόπος είναι η ψυχρή έκθλιψη, δηλαδή
  να μη ζεσταθεί ο καρπός στο ελαιοτριβείο
  προκειμένου να του αποσπάσουμε το λάδι
  αλλά να το κάνουμε με κρύο νερό,
  αποφεύγοντας έτσι την πιθανή καταστροφή
  θρεπτικών ουσιών και βιταμινών της ελιάς από
  τη θερμότητα.

                   ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Σύγχρονα Ελαιοτριβεία




        ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Φυσική και αειφόρος
  γεωργία
 Ανάλογα με την ανθρώπινη παρέμβαση και τον
  τρόπο μελέτης της φύσης, μπορούν να
  διακριθούν τρεις μορφές ενάσκησης της
  γεωργίας: η φυσική, η συμβατική και η
  αειφόρος.
 Η φυσική γεωργία θέτει ως βασική
  προϋπόθεση το αναλλοίωτο του φυσικού
  οικοσυστήματος.
 Η αειφόρος γεωργία είναι στην ουσία η
  εφαρμογή της οικολογίας στη γεωργία.
                  ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Η συμβατική γεωργία

 Βασίζεται στην εντατικοποίηση, στην
  έντονη εκμηχάνιση και στην
  περιορισμένη ή μηδαμινή βιοποικιλότητα.
 Αξιοποιεί ανεξέλεγκτα τους διατιθέμενους
  φυσικούς πόρους και τα συνθετικά
  αγροτοχημικά.
 Εισάγει απεριόριστη ενέργεια για να
  καλύψει τις αυξημένες ανάγκες των
  δραστηριοτήτων της.
                 ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Η συμβατική γεωργία
 Η μονοκαλλιέργεια, το συνηθέστερο σύστημα
  καλλιέργειας στη συμβατική γεωργία,
  καταστρέφει τη βιοποικιλότητα και εξαφανίζει το
  πολύτιμο φυσικό γενετικό υλικό για τη
  δημιουργία του οποίου χρειάστηκαν πολλά
  χρόνια.
 Η αλόγιστη χρησιμοποίηση των χημικών
  φορτώνει το περιβάλλον με δηλητήρια για τα
  οποία οι μηχανισμοί αποικοδόμησης και η
  τοξική επίδραση στο οικοσύστημα είναι
  απρόβλεπτοι και άγνωστοι.
                    ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Η βιολογική γεωργία
  Η βιολογική γεωργία παράγει προϊόντα
   με φυσικές διεργασίες.
  Χωρίς τη χρήση χημικών συνθετικών
   λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων .
  Ευνοεί τις ανανεώσιμες πηγές και την
   ανακύκλωση
  Σέβεται τα συστήματα του ίδιου του
   περιβάλλοντος
               ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Τι αποφεύγει η βιολογική
γεωργία

  τη χρησιμοποίηση συνθετικών
   παρασιτοκτόνων,
  ζιζανιοκτόνων,
  χημικών λιπασμάτων,
  αυξητικών ορμονών,
  αντιβιοτικών ή γενετικών
   τροποποιήσεων.
               ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Η βιολογική γεωργία και
κτηνοτροφία βασίζονται κυρίως:

  Στη χρησιμοποίηση κατά το δυνατόν
   ανανεώσιμων φυσικών πόρων σε τοπικό
   επίπεδο,
  στην αυτάρκεια του εδάφους σε οργανική ουσία
   και θρεπτικά στοιχεία
  στη βιοποικιλότητα του οικοσυστήματος που
   αποτελεί και τον κύριο παράγοντα διατήρησης
   της οικολογικής ισορροπίας του,

                ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Η βιολογική γεωργία στην
  Ε.Ε.
 Η βιολογική γεωργία πρέπει να νοηθεί ως
  μέρος ενός αειφόρου γεωργικού συστήματος
  και ως μία βιώσιμη εναλλακτική λύση για τις
  περισσότερο παραδοσιακές προσεγγίσεις της
  γεωργίας. Από τη θέση σε ισχύ των κανόνων
  της ΕΕ για τη βιολογική γεωργία το 1992,
  δεκάδες χιλιάδες γεωργικών εκμεταλλεύσεων
  μετατράπηκαν προς αυτό το σύστημα, ως
  αποτέλεσμα της αυξανόμενης
  ευαισθητοποίησης των καταναλωτών καθώς
  και της ζήτησης για προϊόντα που
  καλλιεργούνται με βιολογικές μεθόδους.
                     ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Η αειφορία τόσο της γεωργίας όσο
  και του περιβάλλοντος αποτελεί
  βασικό στόχο της σημερινής κοινής
  γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ):
 «Η αειφόρος ανάπτυξη πρέπει να
 συμβιβάζει την παραγωγή τροφίμων με τη
 διατήρηση των πεπερασμένων πόρων και
 την προστασία του φυσικού
 περιβάλλοντος, έτσι ώστε οι ανάγκες των
 ανθρώπων που ζουν σήμερα να μπορούν
 να ικανοποιούνται χωρίς να υπονομεύεται
 η δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να
 εκπληρώνουν τις δικές τους ανάγκες.»
                ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Συνταγές με ελαιόλαδο… ηλικίας χιλιάδων
   χρόνων
Σούπα λουβάνα
 Υλικά
 1 φλιτζάνι λουβάνα αλεσμένη
 5 φλιτζάνια νερό
 1 κρεμμύδι
 1/3 φλιτζανιού ελαιόλαδο
 αλάτι
 χυμό από 2-3 λεμόνια

 Τρόπος παρασκευής
Καθαρίζουμε, πλένουμε και στραγγίζουμε τη λουβάνα.
Τη ρίχνουμε σε κατσαρόλα με το νερό κα: ψήνουμε σε σιγανή φωτιά,
ξαφρίζοντας την κατά διαστήματα.
Όταν σχεδόν ψηθεί, μαραίνουμε το κρεμμύδι στο ελαιόλαδο και το
   προσθέτουμε στη λουβάνα.
Προσθέτουμε το αλάτι και λεμόνι και αφήνουμε να πάρει ακόμη 2-3 βράσεις.
Σερβίρεται ζεστή με μαύρες ελιές.ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
   Ελιάδα
   Υλικά
   1 κιλό φασολάκι (αποξηραμένο)
   1/2 φλιτζάνι ελαιόλαδο
   1-2 σκελίδες σκόρδο
   1/2 φλιτζάνι κούννες καρυδιού. κοπανισμένες
   λίγο ξίδι, αλάτι
   λίγη καπήρα (φρυγανιά)

Τρόπος παρασκευής
Σωτάρουμε στο λάδι το ψιλοκομμένο σκόρδο, τις κούννες
  καρυδιού και ανακατεύουμε.
Προσθέτουμε στη συνέχεια το ξίδι και τη φρυγανιά.
Προσθέτουμε το φασολάκι. το αλάτι και λίγο νερό.
Σκεπάζουμε την κατσαρόλα μέχρι να ψηθεί το φαγητό.
Σημείωση: Το φαγητό αυτό σερβίρεται με ψάρι και συνήθιζαν να
                          ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  τα μαγειρεύουν στην Πιτσιλιά την Κυριακή των Βαΐων.
Πουργουρόσουπα ή Τσιορβάς
   Υλικά
   1 φλιτζάνι πουργούρι
   4 φλιτζάνια νερό
   1 μέτριο κρεμμύδι
   1/4 φλιτζανιού ελαιόλαδο
   αλάτι και ψωμάκια κομμένα σε μικρά τετράγωνα κομμάτια

Τρόπος παρασκευής
Βράζουμε το νερό με το αλάτι και ρίχνουμε το πουργούρι μέ-χρι
  να ψηθεί. Αν χρειαστεί, προσθέτουμε ακόμη λίγο νερό.
Σωτάρουμε το κρεμμύδι στο ελαιόλαδο και τα ψωμάκια μέχρι να
  ροδίσουν.
Τα προσθέτουμε στη σούπα και σερβίρουμε.
Σημείωση: Παραδοσιακή συνταγή της Επαρχίας Κερύνειας.
                           ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
   ΚΑΤΤΙΜΕΡΙ
   ΖΥΜΗ
   4 φλ/νια αλεύρι σκληρό (χωριάτικο)
   3 κ.σ. ελαιόλαδο
   ½ κ/κι αλάτι
   1 ½ φλ/νι χλιαρό νερό
   1 φλ/νι ελαιόλαδο
   1 ½ φλ/νι ζάχαρη
   1-2 κ.σ. κανέλα αλεσμένη


                      ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
Άκουσεν η ελιά το
μυστρίν τζ ελούθην
  του κλαμάτου.

    ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS

More Related Content

What's hot

Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ- http://www.projethomere.com
Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ- http://www.projethomere.com Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ- http://www.projethomere.com
Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ- http://www.projethomere.com Hélène Kémiktsi
 
διατροφη στην ικαρια βασιλης γκατζωνης α1
διατροφη στην ικαρια   βασιλης γκατζωνης α1διατροφη στην ικαρια   βασιλης γκατζωνης α1
διατροφη στην ικαρια βασιλης γκατζωνης α14Gym Glyfadas
 
Priramida diatrofis
Priramida diatrofisPriramida diatrofis
Priramida diatrofisgvlachos
 
Texnima arx diatrofi
Texnima arx diatrofiTexnima arx diatrofi
Texnima arx diatrofinotasiako
 
παραδοσιακή διατροφή κέρκυρας
παραδοσιακή διατροφή κέρκυραςπαραδοσιακή διατροφή κέρκυρας
παραδοσιακή διατροφή κέρκυρας4Gym Glyfadas
 
''η ελιά- το δώρο του θεού''
''η ελιά- το δώρο του θεού''''η ελιά- το δώρο του θεού''
''η ελιά- το δώρο του θεού''kvaggelio25
 
Είναι δεντρά πολλά στη γης, σαν την ελιά δεν είναι...
Είναι δεντρά πολλά στη γης, σαν την ελιά δεν είναι...Είναι δεντρά πολλά στη γης, σαν την ελιά δεν είναι...
Είναι δεντρά πολλά στη γης, σαν την ελιά δεν είναι...lykvam
 
τρόποι καλλιέργειας
τρόποι καλλιέργειαςτρόποι καλλιέργειας
τρόποι καλλιέργειας101dsthessalonikis
 
Krokos
KrokosKrokos
Krokosteo70
 
η διατροφη των αρχαιων ελληνων1 θωμη αγγελικη
η διατροφη των αρχαιων ελληνων1 θωμη αγγελικηη διατροφη των αρχαιων ελληνων1 θωμη αγγελικη
η διατροφη των αρχαιων ελληνων1 θωμη αγγελικη11dimtpe
 
διάσημα ελληνικά τρόφιμα
διάσημα ελληνικά τρόφιμαδιάσημα ελληνικά τρόφιμα
διάσημα ελληνικά τρόφιμα4Gym Glyfadas
 
Γεύματα στην Αρχαία Ελλάδα
Γεύματα στην Αρχαία ΕλλάδαΓεύματα στην Αρχαία Ελλάδα
Γεύματα στην Αρχαία Ελλάδα11dimtpe
 
Η χρησιμότητα των βασικών αγροτικών καλλιεργειών επί Τουρκοκρατίας
Η χρησιμότητα των βασικών αγροτικών καλλιεργειών επί ΤουρκοκρατίαςΗ χρησιμότητα των βασικών αγροτικών καλλιεργειών επί Τουρκοκρατίας
Η χρησιμότητα των βασικών αγροτικών καλλιεργειών επί ΤουρκοκρατίαςΧρήστος Χαρμπής
 
ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.pdf
ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.pdfΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.pdf
ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.pdfEfi Sp
 
1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑELENI KAMARIANOU
 

What's hot (20)

Istoria tis elias_final_no_sound
Istoria tis elias_final_no_soundIstoria tis elias_final_no_sound
Istoria tis elias_final_no_sound
 
Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ- http://www.projethomere.com
Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ- http://www.projethomere.com Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ- http://www.projethomere.com
Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ- http://www.projethomere.com
 
διατροφη στην ικαρια βασιλης γκατζωνης α1
διατροφη στην ικαρια   βασιλης γκατζωνης α1διατροφη στην ικαρια   βασιλης γκατζωνης α1
διατροφη στην ικαρια βασιλης γκατζωνης α1
 
Ελιά
ΕλιάΕλιά
Ελιά
 
Priramida diatrofis
Priramida diatrofisPriramida diatrofis
Priramida diatrofis
 
Texnima arx diatrofi
Texnima arx diatrofiTexnima arx diatrofi
Texnima arx diatrofi
 
παραδοσιακή διατροφή κέρκυρας
παραδοσιακή διατροφή κέρκυραςπαραδοσιακή διατροφή κέρκυρας
παραδοσιακή διατροφή κέρκυρας
 
''η ελιά- το δώρο του θεού''
''η ελιά- το δώρο του θεού''''η ελιά- το δώρο του θεού''
''η ελιά- το δώρο του θεού''
 
ΕΛΙΑ
ΕΛΙΑΕΛΙΑ
ΕΛΙΑ
 
Είναι δεντρά πολλά στη γης, σαν την ελιά δεν είναι...
Είναι δεντρά πολλά στη γης, σαν την ελιά δεν είναι...Είναι δεντρά πολλά στη γης, σαν την ελιά δεν είναι...
Είναι δεντρά πολλά στη γης, σαν την ελιά δεν είναι...
 
τρόποι καλλιέργειας
τρόποι καλλιέργειαςτρόποι καλλιέργειας
τρόποι καλλιέργειας
 
Krokos
KrokosKrokos
Krokos
 
η διατροφη των αρχαιων ελληνων1 θωμη αγγελικη
η διατροφη των αρχαιων ελληνων1 θωμη αγγελικηη διατροφη των αρχαιων ελληνων1 θωμη αγγελικη
η διατροφη των αρχαιων ελληνων1 θωμη αγγελικη
 
διάσημα ελληνικά τρόφιμα
διάσημα ελληνικά τρόφιμαδιάσημα ελληνικά τρόφιμα
διάσημα ελληνικά τρόφιμα
 
Γεύματα στην Αρχαία Ελλάδα
Γεύματα στην Αρχαία ΕλλάδαΓεύματα στην Αρχαία Ελλάδα
Γεύματα στην Αρχαία Ελλάδα
 
Kyriakopoulos whiskey
Kyriakopoulos whiskeyKyriakopoulos whiskey
Kyriakopoulos whiskey
 
Η χρησιμότητα των βασικών αγροτικών καλλιεργειών επί Τουρκοκρατίας
Η χρησιμότητα των βασικών αγροτικών καλλιεργειών επί ΤουρκοκρατίαςΗ χρησιμότητα των βασικών αγροτικών καλλιεργειών επί Τουρκοκρατίας
Η χρησιμότητα των βασικών αγροτικών καλλιεργειών επί Τουρκοκρατίας
 
Boulouka~sokolata
Boulouka~sokolataBoulouka~sokolata
Boulouka~sokolata
 
ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.pdf
ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.pdfΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.pdf
ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.pdf
 
1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
 

Similar to ελαιολαδο βραδυφαγια 1

παραδοσιακες διατροφικες συνηθειες της κρητης απο την αρχαιοτητα εως σημερα
παραδοσιακες διατροφικες συνηθειες της κρητης απο την αρχαιοτητα εως σημεραπαραδοσιακες διατροφικες συνηθειες της κρητης απο την αρχαιοτητα εως σημερα
παραδοσιακες διατροφικες συνηθειες της κρητης απο την αρχαιοτητα εως σημερα4Gym Glyfadas
 
η μέλισσα στη μυθολογία και τέχνη
η μέλισσα στη μυθολογία και τέχνηη μέλισσα στη μυθολογία και τέχνη
η μέλισσα στη μυθολογία και τέχνηamkalamara
 
εργασια δ ταξης
εργασια δ ταξηςεργασια δ ταξης
εργασια δ ταξης1dimskiath
 
Η υγεία και η διατροφή στο Βυζάντιο
Η υγεία και η διατροφή στο Βυζάντιο Η υγεία και η διατροφή στο Βυζάντιο
Η υγεία και η διατροφή στο Βυζάντιο mavraroda
 
Η ελιά και το ελαιόλαδο - Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Τάξη Δ΄
Η  ελιά  και το ελαιόλαδο  - Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα  Τάξη Δ΄Η  ελιά  και το ελαιόλαδο  - Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα  Τάξη Δ΄
Η ελιά και το ελαιόλαδο - Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Τάξη Δ΄jtsiropin
 
το ψωμί στην αρχαία αίγυπτο αρχαία και νεώτερη ελλάδα
το ψωμί στην αρχαία αίγυπτο αρχαία και νεώτερη ελλάδατο ψωμί στην αρχαία αίγυπτο αρχαία και νεώτερη ελλάδα
το ψωμί στην αρχαία αίγυπτο αρχαία και νεώτερη ελλάδαxpapas
 
η παραδοσιακη διατροφη στην κρητη
η παραδοσιακη διατροφη στην κρητηη παραδοσιακη διατροφη στην κρητη
η παραδοσιακη διατροφη στην κρητη4Gym Glyfadas
 
Η Διατροφή στο Βυζάντιο
Η Διατροφή στο ΒυζάντιοΗ Διατροφή στο Βυζάντιο
Η Διατροφή στο ΒυζάντιοAngela Florou
 
Η παραδοσιακή διατροφή της Κρήτης
Η παραδοσιακή διατροφή της ΚρήτηςΗ παραδοσιακή διατροφή της Κρήτης
Η παραδοσιακή διατροφή της Κρήτης4Gym Glyfadas
 
Η ιστορία του ελληνικού κρασιού
Η ιστορία του ελληνικού κρασιούΗ ιστορία του ελληνικού κρασιού
Η ιστορία του ελληνικού κρασιούEnvironmental Education
 
Η ιστορία του ελληνικού κρασιού
Η ιστορία του ελληνικού κρασιούΗ ιστορία του ελληνικού κρασιού
Η ιστορία του ελληνικού κρασιούPeter Tzagarakis
 
H diatrofh sthn arxaia ellada
H diatrofh sthn arxaia elladaH diatrofh sthn arxaia ellada
H diatrofh sthn arxaia elladasomakris
 
Kipros 10000 xroniα
Kipros 10000 xroniαKipros 10000 xroniα
Kipros 10000 xroniαCV18061976
 
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑleonidek
 
Project η διατροφή στην αρχαία ελλάδα και στο βυζάντιο
Project η διατροφή στην αρχαία ελλάδα και στο βυζάντιο Project η διατροφή στην αρχαία ελλάδα και στο βυζάντιο
Project η διατροφή στην αρχαία ελλάδα και στο βυζάντιο eytyxia
 

Similar to ελαιολαδο βραδυφαγια 1 (20)

παραδοσιακες διατροφικες συνηθειες της κρητης απο την αρχαιοτητα εως σημερα
παραδοσιακες διατροφικες συνηθειες της κρητης απο την αρχαιοτητα εως σημεραπαραδοσιακες διατροφικες συνηθειες της κρητης απο την αρχαιοτητα εως σημερα
παραδοσιακες διατροφικες συνηθειες της κρητης απο την αρχαιοτητα εως σημερα
 
η μέλισσα στη μυθολογία και τέχνη
η μέλισσα στη μυθολογία και τέχνηη μέλισσα στη μυθολογία και τέχνη
η μέλισσα στη μυθολογία και τέχνη
 
εργασια δ ταξης
εργασια δ ταξηςεργασια δ ταξης
εργασια δ ταξης
 
Η υγεία και η διατροφή στο Βυζάντιο
Η υγεία και η διατροφή στο Βυζάντιο Η υγεία και η διατροφή στο Βυζάντιο
Η υγεία και η διατροφή στο Βυζάντιο
 
Η ελιά και το ελαιόλαδο - Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Τάξη Δ΄
Η  ελιά  και το ελαιόλαδο  - Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα  Τάξη Δ΄Η  ελιά  και το ελαιόλαδο  - Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα  Τάξη Δ΄
Η ελιά και το ελαιόλαδο - Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Τάξη Δ΄
 
το ψωμί στην αρχαία αίγυπτο αρχαία και νεώτερη ελλάδα
το ψωμί στην αρχαία αίγυπτο αρχαία και νεώτερη ελλάδατο ψωμί στην αρχαία αίγυπτο αρχαία και νεώτερη ελλάδα
το ψωμί στην αρχαία αίγυπτο αρχαία και νεώτερη ελλάδα
 
Project ψωμί, κρασί και λάδι
Project ψωμί, κρασί και λάδιProject ψωμί, κρασί και λάδι
Project ψωμί, κρασί και λάδι
 
η παραδοσιακη διατροφη στην κρητη
η παραδοσιακη διατροφη στην κρητηη παραδοσιακη διατροφη στην κρητη
η παραδοσιακη διατροφη στην κρητη
 
Η Διατροφή στο Βυζάντιο
Η Διατροφή στο ΒυζάντιοΗ Διατροφή στο Βυζάντιο
Η Διατροφή στο Βυζάντιο
 
Eliaampeli
EliaampeliEliaampeli
Eliaampeli
 
Αρχαίοι Έλληνες και Διατροφή
Αρχαίοι Έλληνες και ΔιατροφήΑρχαίοι Έλληνες και Διατροφή
Αρχαίοι Έλληνες και Διατροφή
 
Η παραδοσιακή διατροφή της Κρήτης
Η παραδοσιακή διατροφή της ΚρήτηςΗ παραδοσιακή διατροφή της Κρήτης
Η παραδοσιακή διατροφή της Κρήτης
 
ομάδα γ'
ομάδα γ'ομάδα γ'
ομάδα γ'
 
Η ιστορία του ελληνικού κρασιού
Η ιστορία του ελληνικού κρασιούΗ ιστορία του ελληνικού κρασιού
Η ιστορία του ελληνικού κρασιού
 
Η ιστορία του ελληνικού κρασιού
Η ιστορία του ελληνικού κρασιούΗ ιστορία του ελληνικού κρασιού
Η ιστορία του ελληνικού κρασιού
 
H diatrofh sthn arxaia ellada
H diatrofh sthn arxaia elladaH diatrofh sthn arxaia ellada
H diatrofh sthn arxaia ellada
 
Kipros 10000 xroniα
Kipros 10000 xroniαKipros 10000 xroniα
Kipros 10000 xroniα
 
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
 
Elia
EliaElia
Elia
 
Project η διατροφή στην αρχαία ελλάδα και στο βυζάντιο
Project η διατροφή στην αρχαία ελλάδα και στο βυζάντιο Project η διατροφή στην αρχαία ελλάδα και στο βυζάντιο
Project η διατροφή στην αρχαία ελλάδα και στο βυζάντιο
 

More from Lakis Pingouras

αδελφοποιηση
αδελφοποιησηαδελφοποιηση
αδελφοποιησηLakis Pingouras
 
Presentation (βιολ.προϊόντα)2011
Presentation (βιολ.προϊόντα)2011Presentation (βιολ.προϊόντα)2011
Presentation (βιολ.προϊόντα)2011Lakis Pingouras
 
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ ΚΥΠΡΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ ΚΥΠΡΟΥLakis Pingouras
 
Presentation (βιολ.προϊόντα)
Presentation (βιολ.προϊόντα)Presentation (βιολ.προϊόντα)
Presentation (βιολ.προϊόντα)Lakis Pingouras
 
βοτανόκηπος στο σχολείο
βοτανόκηπος στο σχολείοβοτανόκηπος στο σχολείο
βοτανόκηπος στο σχολείοLakis Pingouras
 
πιστοποίηση στην βιολογική γεωργία
πιστοποίηση στην βιολογική γεωργίαπιστοποίηση στην βιολογική γεωργία
πιστοποίηση στην βιολογική γεωργίαLakis Pingouras
 
διατροφική αξία των βιολογικών προϊόντων
διατροφική αξία των βιολογικών προϊόντωνδιατροφική αξία των βιολογικών προϊόντων
διατροφική αξία των βιολογικών προϊόντωνLakis Pingouras
 
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑLakis Pingouras
 

More from Lakis Pingouras (13)

Karditsa
KarditsaKarditsa
Karditsa
 
Karditsa
KarditsaKarditsa
Karditsa
 
αδελφοποιηση
αδελφοποιησηαδελφοποιηση
αδελφοποιηση
 
Presentation (βιολ.προϊόντα)2011
Presentation (βιολ.προϊόντα)2011Presentation (βιολ.προϊόντα)2011
Presentation (βιολ.προϊόντα)2011
 
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ ΚΥΠΡΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
 
Presentation (βιολ.προϊόντα)
Presentation (βιολ.προϊόντα)Presentation (βιολ.προϊόντα)
Presentation (βιολ.προϊόντα)
 
Presentation arisandra
Presentation arisandraPresentation arisandra
Presentation arisandra
 
Presentation ecozoe
Presentation ecozoePresentation ecozoe
Presentation ecozoe
 
Cofa
CofaCofa
Cofa
 
βοτανόκηπος στο σχολείο
βοτανόκηπος στο σχολείοβοτανόκηπος στο σχολείο
βοτανόκηπος στο σχολείο
 
πιστοποίηση στην βιολογική γεωργία
πιστοποίηση στην βιολογική γεωργίαπιστοποίηση στην βιολογική γεωργία
πιστοποίηση στην βιολογική γεωργία
 
διατροφική αξία των βιολογικών προϊόντων
διατροφική αξία των βιολογικών προϊόντωνδιατροφική αξία των βιολογικών προϊόντων
διατροφική αξία των βιολογικών προϊόντων
 
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ
 

Recently uploaded

Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx36dimperist
 
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑ
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑΜια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑ
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑDimitra Mylonaki
 
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptxΕκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx7gymnasiokavalas
 
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-242lykkomo
 
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptx
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptxΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptx
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptxJIMKON
 
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της ΙταλίαςKonstantina Katirtzi
 
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdfΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdfssuserf9afe7
 
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx36dimperist
 
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιών.pdf
Μια νύχτα σε κατάστημα             παιχνιδιών.pdfΜια νύχτα σε κατάστημα             παιχνιδιών.pdf
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιών.pdfDimitra Mylonaki
 
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptxΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptxssuserb0ed14
 
Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx36dimperist
 
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 2008
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  2008Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  2008
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 2008Θεόδωρος Μαραγκούλας
 
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docx
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docxΗ Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docx
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docxeucharis
 
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξειςΓιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξειςΟΛΓΑ ΤΣΕΧΕΛΙΔΟΥ
 
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOYEKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOYssuser369a35
 
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣHRODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣHROUT Family
 
Το άγαλμα που κρύωνε
Το άγαλμα που                       κρύωνεΤο άγαλμα που                       κρύωνε
Το άγαλμα που κρύωνεDimitra Mylonaki
 

Recently uploaded (17)

Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές λαμπάδες από τη Δ΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
 
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑ
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑΜια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑ
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιώνΚΕΙΜΕΝΑ
 
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptxΕκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο 1ο ΕΠΑΛ Καβάλας.pptx
 
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΕΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ endosxolikes 2023-24
 
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptx
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptxΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptx
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.pptx
 
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
 
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdfΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.pdf
 
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινές Λαμπάδες από ΣΤ τάξη του σχολείου μας.pptx
 
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιών.pdf
Μια νύχτα σε κατάστημα             παιχνιδιών.pdfΜια νύχτα σε κατάστημα             παιχνιδιών.pdf
Μια νύχτα σε κατάστημα παιχνιδιών.pdf
 
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptxΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε..pptx
 
Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptxΠασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
Πασχαλινά αυγά από τη Β΄ τάξη του σχολείου μας.pptx
 
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 2008
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  2008Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  2008
Η ΑΔΙΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 2008
 
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docx
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docxΗ Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docx
Η Κινέζικη Αστρολογία - Ημερολόγιο - Ζώδια.docx
 
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξειςΓιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
 
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOYEKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
EKSETASTEA KAI DIDAKTEA YLH G TAKSHS GENIKOY LYKEIOY
 
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣHRODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
RODOPI CHALLENGE (ROC 50 MILES) 2024 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣH
 
Το άγαλμα που κρύωνε
Το άγαλμα που                       κρύωνεΤο άγαλμα που                       κρύωνε
Το άγαλμα που κρύωνε
 

ελαιολαδο βραδυφαγια 1

  • 1. Το ελαιόλαδο στην Κύπρο , από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα , παράδοση και αειφόρος ανάπτυξη Λάκης Πίγγουρας Σύνδεσμος Βιοκαλλιεργητών Κύπρου ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 2. Κώστας Μόντης…  Χρόνια σκλαβκίες ατελείωτες  τον πάτσον τζαι τον κλώτσον τους.  Εμείς τζαμαί. Ελίες τζαι τερατσίες πάνω στον ρότσον τους… ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 3.  Προφανώς ο ποιητής εννοεί ότι οι ρίζες των ανθρώπων της Κύπρου έχουν προέκταση στην γη από τα πόδια και τις πατούσες τους… και είναι οι ρίζες της ελιάς και της χαρουπιάς! ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 4. Ανδρέας Παστελλάς Δεν φεύγουμε όσο και να μας πιέζουν το στήθος οι τοίχοι. o χρόνος δεν είναι δικός σας όσο και να μας τον ληστεύετε, κι΄ αυτή η γαλάζια θάλασσα, που ποτέ δεν την είδατε, πίσω από τα μαύρα τουριστικά σας γυαλιά, μηδέ ο θείος ίσκιος της ελιάς που ξεκουράζετε κάθε μεσημέρι τους κουρασμένους σας κιρσούς και το ασθενικό σας πάγκρεας ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 5. Η Ελιά λοιπόν, κατά τον Λεμεσιανό ποιητή, είναι σύμφυτο στοιχείο του πολιτισμού των ανθρώπων τούτης της γης… σύμβολο της χαρμολύπης, του πάθους αλλά και της ανάστασης του λαού μας. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 6. Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι… Η καλλιέργειά της ελιάς υπολογίζεται ότι ξεκίνησε πριν από 7.000 χρόνια  Σήμιτες  Αραμαίοι  Έλληνες  Ρωμαίοι ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 7.  Η καταγωγή του ελαιόδεντρου χάνεται στους θρύλους και στις παραδόσεις των λαών γύρω απ' τη Μεσόγειο. Και αυτό είναι φυσικό, αφού το δέντρο της ελιάς είναι τόσο στενά δεμένο με την ιστορία των μεσογειακών λαών, την ορθολογική διατροφή τους και ακόμη με τη θρησκεία και τις δοξασίες τους. Επίσης, είναι γνωστή η σύνδεσή της με το χριστιανικό πολιτισμό. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 8.  Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες για την καλλιέργεια της ελιάς προέρχονται από την Έλβα (Bόρεια Συρία) όπου ανακαλύφθηκαν πινακίδες οι οποίες χρονολογούνται από τα μέσα της 3ης χιλιετίας π. X. και μιλάνε για μεγάλη παραγωγή λαδιού στην περιοχή. Ανάλογες πληροφορίες χρονολογούμενες από τη δεύτερη χιλιετία υπάρχουν και για την περιοχή της Παλαιστίνης. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 9.  Η ελιά, με εστία προέλευσης τη βόρεια Συρία, διαδόθηκε στην Κύπρο, τα ελληνικά νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα και το 600 π. Χ. πέρασε στην Ιταλία, Σικελία και Σαρδηνία. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 10.  Στην Ισπανία έφτασε διαμέσου δύο δρόμων, του ελληνορωμαϊκού και του σημιτικού (Άραβες). Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ορισμένες ισπανικές ποικιλίες έχουν ονομασίες λατινικές, ενώ άλλες αραβικές. Ο καρπός του ελαιόδεντρου λέγεται aceituna και το λάδι aceite (λέξεις αραβικές), ενώ το δέντρο ονομάζεται olivo (λέξη λατινική). ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 11.  Νεότερα στοιχεία που προέκυψαν από ανάλυση γύρης μαρτυρούν την παρουσία της ελιάς στον  ελλαδικό χώρο  από τη νεολιθική  εποχή.  Συστηματική  καλλιέργειά της  πιστοποιήθηκε  και στη μυκηναϊκή  περίοδο σε διάφορα ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS  σημεία της Ελλάδας…
  • 12. Ελαία παρά Κύπριοις  Οι καρποί της άγριας ελιάς χρησιμοποιήθηκαν από την Νεολιθική εποχή στην Κύπρο. (6000-3000 π. Χ.)  Τα αρχαιολογικά και βοτανικά στοιχεία δείχνουν ότι η ελιά καλλιεργήθηκε στο νησί από την εποχή του χαλκού… ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 13. «Κανείς δεν μπορεί να μιλά για προϊστορία χωρίς να αναφερθεί στην Κύπρο»  «Ήταν ένα φίλτρο, έπαιρνε τεχνολογία από τη Μέση Ανατολή και τη διένειμε στον δυτικό κόσμο». Αρχαιολόγος Μαρία Ροζάρια Μπελτζιόρνο.  Πύργος … Χυτήριο χαλκού που χρησιμοποιούσε ελαιόλαδο!  Ένα ελαιοτριβείο, το οποίο περιέργως βρισκόταν ακριβώς ανάμεσα σε δύο χώρους που χρησιμοποιούνταν στην επεξεργασία του χαλκού. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 14. Ελαία παρά Κύπριοις  H Κύπρος, από τα αρχαία χρόνια, ήταν πλούσια σε ελιές και ελαιόλαδο. O Στράβων την αποκαλεί "ευέλαιο" και το κυπριακό λάδι ήταν ευρέως γνωστό ως ελαφρύ και εύπεπτο.  Βομβοία ή κολυμβάς ελαία παρά Κύπριοις» αναφέρει ο Ησύχιος (5ος αιώνας μ.Χ.) δηλαδή βομβοία ή κολυμπάδα ελιά, όπως λεν οι Κύπριοι. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 15. Το καράβι της Κερύνειας ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 16.  Στο καράβι της Κερύνειας βρέθηκαν κουκούτσια από ελιές και σταφύλια, σπόροι από σύκα και ένα κομμάτι σκόρδο, που αποτελούσαν μέρος της τροφής του πληρώματος…..  Το φορτίο του καραβιού όταν βούλιαξε αποτελείτο από 404 οξυπύθμενους ροδιακούς, ως επί το πλείστον, αμφορείς,  γεμάτους με λάδι  από τη Σάμο…. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 17. Έλαιον προς πάσαν χρήσιν … υγεία, τροφή, πολιτισμός  Το λάδι, χρησιμοποιείτο πάντοτε από τους αρχαίους Έλληνες , είτε για λατρεία των θεών τους, είτε για τις ανάγκες των ανθρώπων.  Ο Ιπποκράτης, ο Γαληνός, ο Διοσκουρίδης και ο Διοκλής, θερμοί συνήγοροι της ευεργετικής χρήσης του ελαιολάδου, συχνά συνιστούσαν την καθημερινή δόση μιας κουταλιάς ελαιολάδου ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 18. Το λάδι ως μέσο θεραπείας  Το ελαιόλαδο ψυχρής έκθλιψης - πίεσης, χωρίς την παρέμβαση του ζεστού νερού καθώς και το αγουρόλαδο χρησιμοποιήθηκε εδώ και αιώνες ως άμεσο και βασικό εργαλείο της λαϊκής θεραπευτικής .  Το βιολογικό ελαιόλαδο είναι ψυχρής έκθλιψης. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 19. Το ελαιόλαδο στην υγεία του ανθρώπου - βιολογικός ρόλος  Το ελαιόλαδο, εξαιτίας των θρεπτικών και βιολογικών του ιδιοτήτων αποτελεί ένα βασικό συστατικό στο διαιτολόγιο των κατοίκων ορισμένων περιοχών της γης από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Πολλοί ιστορικοί ήδη αναφέρονταν στις θρεπτικές και θεραπευτικές ιδιότητες του ελαιόλαδου και στη χρησιμοποίηση του από τα αρχαία χρόνια. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 20. Κατά τον Πλίνιο και του λαϊκούς θεραπευτές της αρχαιότητας  το εκλεκτότερο εξ όλων των ελαιολάδων ήταν αυτό που έδινε η αγριελιά, το οποίο όμως ήταν λίγο και σπάνιο, καθώς και το «Ομφάκινον» λάδι που λαμβάνετε με την απαλή σύνθλιψη μόνο της σάρκας της ελιάς, χωρίς όμως να σπάσει το κουκούτσι . ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 21. Ανακουφιστικά ελαιόλουτρα !  Ανακουφιστικά ελαιόλουτρα και μασάζ κατά των μυϊκών πόνων, των νευραλγιών και των σωμάτων, που μόλις έχουν εξέλθει από μια μακρά περίοδο ασθένειας, συνιστούνται από τους γιατρούς της αρχαιότητας αλλά και πολλούς σύγχρονους πρακτικούς γιατρούς. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 22. Ανακουφιστικές εντριβές  ο Ιπποκράτης συνιστά μετά από μια επώδυνη αποβολή επάλειψη του γυναικείου σώματος με λάδι ελιάς, σχολιάζοντας ότι η εντριβή με λάδι και νερό μαλακώνει το σώμα.  Ο Πλούταρχος στα «Ηθικά» κάνει λόγο για την θεραπεία της επώδυνης μαστίτιδας με επαλείψεις ελαίου». ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 23. Ανακουφιστικές εντριβές  Μια λαϊκή συνταγή της Κύπρου, τόσο για τους πόνους του τοκετού, όσο και την ανάκαμψη της λεχώνας, συνιστά εντριβές με ένα μείγμα μανδραγόρα και ελαιόλαδου…  Μια παρόμοια επάλειψη προτείνει και ο Ιπποκράτης στο βιβλίο του «Γυναικολογία - Μαιευτική» ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 24. Ένα κουταλάκι λάδι…  Για το παρατεταμένο κλάμα των παιδιών, λόγω πονόλαιμου ή ενοχλήσεων των εντέρων οι κύπριες μάνες έδιναν ένα μίγμα από χασκάσι και ελαιόλαδο…  Στην Κρήτη οι γυναίκες παρασκεύαζαν μίγμα, για τους πόνους των παιδιών, με βάση τα πέταλα της κόκκινης βρώσιμης παπαρούνας (γνωστής και ως κουτσουνάδας) και το λάδι της ελιάς. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 25. ο Χριστιανισμός, ο Ισλαμισμός και ο Ιουδαϊσμός κάνουν αναφορά στην ιερότητα του λαδιού …  Εις την Έξοδον ,ο Θεός ζητά από τον Μωυσή να προετοιμάσει λάδι για το «Άγιον Χρίσμα»  Εις τους Ψαλμούς «η κατάκαρπος ελαία» αποτελεί προσφιλή εικόνα πλήρη αισιοδοξίας δια το μέλλον με την ευλογία και την χάρη του Θεού. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 26. ο Χριστιανισμός, ο Ισλαμισμός και ο Ιουδαϊσμός κάνουν αναφορά στην ιερότητα του λαδιού …  Το φως του Αλλάχ μοιάζει με το φως μιας λάμπας που μέσα από το γυαλί αστράφτει σαν ένα λαμπερό αστέρι [και] φωτίζεται από την ελιά -το ευλογημένο δέντρο- που δεν ανήκει ούτε στην ανατολή ούτε στη δύση και το λάδι της φωτίζει χωρίς να το αγγίζει η φωτιά: φως πάνω στο φως". (από το Κοράνι) ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 27. ο Χριστιανισμός, ο Ισλαμισμός και ο Ιουδαϊσμός κάνουν αναφορά στην ιερότητα του λαδιού …  Εις την Χριστιανική θρησκεία το λάδι χρησιμοποιείται ως φωτιστικό και αγιαστικό μέσο, είναι ένα από τα βασικά προϊόντα διατροφής….  «Ευλόγησον Κύριε τον σίτον ,τον οίνον και το έλαιον και πλήθυνον αυτά εν τοις οίκοις των προσφερόντων σοι τα δώρα ταύτα.» ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 29. Βάπτισμα και χρίσμα  Κατά το Βάπτισμα και Χρίσμα, το νεοφώτιστο "περιλούζεται με λάδι" για να γλιστρά από τις πονηριές του διαβόλου. Με το Χρίσμα "σφραγίζεται" η ιδιότητα του χριστιανού όπως γινόταν με τους βασιλείς και τους Εβραίους προφήτες. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 30. Γάμος  Το 1830 ο Michaud σε μια περιήγηση του στην Κύπρο παρατηρεί ότι τα στέφανα των νεόνυμφων είναι καμωμένα από κλαδιά ελιάς και ότι η Κυριακή των Βαΐων καλείται Κυριακή της Ελιάς.  Οι Κύπριοι πιστοί, ακόμη και σήμερα, την Κυριακή των Βαΐων φέρνουν στην εκκλησία κλαδιά ελιάς τα οποία λαμβάνουν πίσω την ημέρα της Αναλήψεως για να καπνίσουνε το σπίτι. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 31. Θάνατος  Οι νεκροί στην αρχαιότητα συνοδεύονταν στον τάφο τους με κλάδους ελιάς.  οι κλάδοι της ελιάς αποτελούσαν εξαγνιστικό σύμβολο, ικανό ν' απαλλάξει από μιάσματα και να προστατεύσει από καταχθόνιες δυνάμεις.  Στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους η σχέση της ελιάς με την ελπίδα για ανάσταση γίνεται σαφέστερη. Το ίδιο το δέντρο συμβολίζει την ανάσταση των νεκρών λόγω της ετήσιας ανανέωσης του φυλλώματος του. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 32. Οι ελιές ως τροφή  Επεξεργασία και διατήρηση της ελιάς από την προϊστορική εποχή.  Μέθοδοι διατήρησης η άλμη, σε διαφορές αναλογίες νερού άλατος (1:6, 1:7, 1:10 ή η μέθοδος του επιπλέοντος αυγού).  Διατήρηση στο ξύδι ή στο ελαιόλαδο και χρησιμοποίηση βοτάνων.  Μαύρες ή πράσινες  Χρησιμοποίηση του ασβέστη στα ρωμαϊκά χρόνια (Στην Κύπρο χρησιμοποιούν τον ασβέστη για το γλυκό καρυδάκι). ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 33. Οι ελιές ως τροφή  Ο Πλούταρχος αναφέρει πως μπορεί να επανέλθει η όρεξή σου όταν φας «ελιές στην άλμη» ή «κάπαρη».  Ο Πλάτων θεωρεί πως οι ελιές δεν πρέπει να λείπουν από το προσφάγι των πολιτών της ιδανικής πολιτείας! ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 34. Μαύρες ελιές τηγανητές!  Ο Αρχέστρατος, συγγραφέας μαγειρικής, ζούσε στη Σικελία τον 4ο αιώνα π.Χ. Στο βιβλίο του Ηδυπάθεια αναφέρει: "…Αφήστε τους να σας σερβίρουν ζαρωμένες, παραγινωμένες ελιές…»  Στην Πούλια της Νότιας Ιταλίας τηγανίζουν τις μικρές μαύρες ελιές, όπως είναι φρέσκες από το δέντρο, και στη συνέχεια τις αλατίζουν με χοντρό αλάτι και τις σερβίρουν ζεστές για ορεκτικό. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 35. Μαύρες Ελιές τηγανητές στην Κύπρο…!  500 γραμμ. μαύρες ελιές (κυπριακές)  Ελαιόλαδο για το σοτάρισμα  1 μεγάλο κρεμμύδι, κομμένο σε φέτες  Μουσκέψτε τις ελιές σε νερό όλη τη νύχτα. Σουρώστε τες και αφήστε τες να στεγνώσουν.  Ζεστάνετε περίπου ένα δάχτυλο λάδι σε τηγάνι και τηγανίστε το κρεμμύδι για 30 δευτερόλεπτα. Βάλτε τις ελιές και συνεχίστε το τηγάνισμα για 8- 10 λεπτά, μέχρι να μαλακώσουν οι ελιές και να γυαλίσουν. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 36. Ελιές τσακιστές… ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 37.  ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ  Μαζεύονται οι ελιές όταν είναι πράσινες.  Τσακίζονται με τη πέτρα να σπάσει η ελιά αλλά όχι το κουκούτσι.  Μόλις σπάσει η ελιά τοποθετείται σε σκεύος με νερό.  Αν είναι για να φυλαχθούν αλατίζονται αμέσως.(6 ποτήρια νερό, 1 ποτήρι αλάτι και λίγο λεμόνι) Κλείνετε καλά η φιάλη.  Αν είναι να σερβιριστούν σύντομα γίνεται αλλαγή του νερού κάθε μέρα για πέντε μέρες. Μετά με τον ίδιο τρόπο γίνεται η αλάρμη (αλάτισμα) ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 38. ΣΕΡΒΙΡΙΣΜΑ  Σερβίρεται σαν ορεκτικό.  Βγάζεις ελιές από την αλάρμη, τις ξεπλένεις καλά με νερό. Τις στραγγίζεις και τις βάζεις σε πιάτο. Προσθέτεις κόλιανδρο κοπανισμένο, σκόρδο και λαδολέμονο. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 39. Μηλιά Κωνσταντίνου Αργάκι - Μόρφου ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 40. Το ελαιόλαδο ως τροφή  Το λάδι αποτελούσε από την αρχαιότητα βασικό στοιχείο της ελληνικής διατροφής. Τρεις ήταν οι ποιότητες λαδιού. Ωμοτριβές ή ομφάκινον ονομαζόταν το αρίστης ποιότητας και εξαγόταν από ελιές άγουρες, χωρίς ξεθέρμισμα. Το δεύτερον γεύματος ήταν το καλής ποιότητας λάδι. Χυδαίον έλαιον χαρακτήριζαν το κατώτερης ποιότητας λάδι από ελιές υπερώριμες ή χτυπημένες. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 41. Το μάζεμα της ελιάς  Το μάζεμα της ελιάς κατά την αρχαιότητα γινόταν κυρίως με το ραβδισμό, παρότι οι αρχαίοι συγγραφείς καταδίκαζαν τη μέθοδο αυτή. Ο Πλίνιος επανειλημμένα συνιστά: «μην κουνάτε και μη ραβδίζεται τα δέντρα σας. Το μάζεμα με το χέρι ναι μεν είναι δαπανηρό, αλλά δεν καταστρέφει τα φύλλα και τα τρυφερά βλαστάρια», κι ο Θεόφραστος βεβαιώνει τους καλλιεργητές ότι μόνο το μάζεμα με το χέρι εξασφαλίζει κάθε χρόνο μεγάλη καρποφορία. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 42. Το μάζεμα της ελιάς  Το μάζεμα του ελαιοκάρπου γίνεται συνήθως αργά το φθινόπωρο, Ο ελαιόκαρπος μαζεύεται σήμερα με ειδικές «ελαιοραβδιστικές» μηχανές. Στην κεφαλή μιας μεταλλικής ράβδου υπάρχουν περιστρεφόμενα τμήματα από πλαστικό. Με μια ηλεκτρογεννήτρια η κεφαλή περιστρέφεται χτυπώντας τα κλαδιά της ελιάς. Ο ελαιόκαρπος πέφτει γρήγορα και εύκολα πάνω σε πλαστικά δίχτυα. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 43. Κλαζομενές: Ιστορική Καμπή στην Τεχνολογία Παραγωγής Ελαιολάδου  Ήταν το πρώτο εργοστάσιο που επιχειρήθηκε η εξαγωγή ελαιόλαδου από τον καρπό - μια διαδικασία που εξαπλώθηκε από την Ανατολική Μεσόγειο προς τη Δύση.  Οι καινοτομίες μπορούν να καταγραφούν ακολούθως:  § Το σύστημα απόσταξης τριών χωρισμάτων που επέτρεψαν την αδιάλειπτη παραγωγή.  § Ο αλεστικός κυλινδρικός μύλος που αποτελείται από βαρείς κυλίνδρους λαξευμένους από σκληρή πέτρα που περιστρέφεται γύρω από άξονα περιστροφής.  § Τη χρήση μεγάλης πίεσης και μανιβέλα με εργάτη  Τον 6ο αιώνα π.x. οι καινοτομίες αυτές επιτεύχθηκαν παρατηρώντας την διαδικασία παραγωγής ελαιολάδου και εφαρμόζοντας την συσσωρευμένη γνώση στην υδραυλική και μηχανική. Οι καινοτομίες αυτές οδήγησαν το δρόμο στην τεχνολογία που ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούνται ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS σε σύγχρονα εργοστάσια έκθλιψης ελαιολάδου.
  • 45. 1. Δοκός συμπίεσης, 2. Δοκάρια αντιστήριξης, 3. Αντίθλιψη, 4. Μηχανισμός διήθησης, 5. Ανυψωμένη δάπεδο για την περιστροφή του μύλου, 6, Θρυπτήριο με μια μυλόπετρα ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 46. Ρωμαϊκή περίοδος ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 49. ΕΛΙΟΜΥΛΟΣ Στο κέντρο του χωριού λειτουργούσε ελιόμυλος ο οποίος ανήκε στην εκκλησία. Οι χωριανοί μάζευαν τις ελιές τους, τις έβραζαν (για να βγει μαύρο το λάδι) και μετά τις κουβαλούσαν στον ελιόμυλο. Τις έρριχναν στην μυλόπετρα και μετά έσπρωχναν το ξύλο που υπήρχε στην άλλη μυλόπετρα η οποία πίεζε τις ελιές και τις έσπαζε. Οι σπασμένες ελιές έμπαιναν μέσα σε ζεμπίλια και μεταφέρονταν στο χειροκίνητο πιεστήρι. Εκεί οι ελιές πιέζονταν και το λάδι έτρεχε σε ένα δοχείο με νερό. Το λάδι επέπλεε πάνω από το νερό και μια γυναίκα το μάζευε και το έβαζε σε άλλα δοχεία. Το νερό που έμενα ο λεγόμενος Τζιήζουρος ήταν άχρηστο και πεταγόταν. Φυσικά ακολουθούσαν οι κατσούρες. Ήταν φέτες ψωμί τηγανισμένες στο φρέσκο λάδι και ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS όσοι παρεβρίσκονταν εκεί έτρωγαν.
  • 50. Το κυπριακό  μαυρόλαδο Πάφος  Τυλληρία  Καρπασία  Το μαυρόλαδο παράγεται από τις συνήθεις κυπριακές ελιές. Υπάρχει μια ειδική προετοιμασία: Μετά το μάζεμα, αντί οι ελιές να μεταφερθούν κατευθείαν στον μύλο, όπως συμβαίνει για το σύνηθες λάδι, μεταφέρονται στο σπίτι όπου τις βράζουν σε μεγάλα καζάνια. Στη συνέχεια τις απλώνουν σε κουβέρτες στον ήλιο για να στεγνώσουν και να σταφιδιάσουν, με λίγα λόγια να αφυδατωθεί η σάρκα τους. Και όταν πλέον αφυδατωθούν τότε μόνο είναι έτοιμες για τον μύλο ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 51. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΛΑΔΙ  Βιολογικό ονομάζεται το λάδι, το οποίο προέρχεται από ελιές βιολογικής καλλιέργειας, δηλαδή καλλιεργημένες με φυσικό τρόπο, χωρίς χρήση χημικών ουσιών, σε κανένα στάδιο της παραγωγής. Δεν έχει γίνει δηλαδή χρήση χημικών λιπασμάτων, ούτε έχουν αντιμετωπιστεί οι ασθένειες και οι εχθροί της ελιάς (έντομα, ζιζάνια, παράσιτα) με χημικά φυτοφάρμακα και άλλα δηλητήρια. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 52.  Ένα παράδειγμα, που αφορά την αντιμετώπιση του δάκου, είναι το κρέμασμα, από τα δέντρα της ελιάς, ειδικών μπουκαλιών που εγκλωβίζουν το δάκο (δακοπαγίδες), αντί να ψεκάσουμε τον καρπό και τα φύλλα της ελιάς με ισχυρά δηλητήρια.  Όσον αφορά τη λίπανση, οι βιοκαλλιεργητές χρησιμοποιούν φυσικά και όχι χημικά λιπάσματα ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 53.  Η προσεκτική και φυσική διαδικασία της εξέλιξης του ελαιόδεντρου, κατά τη βιολογική καλλιέργεια, επεκτείνεται και στον τρόπο παραγωγής του λαδιού. Συγκεκριμένα ο πιο σωστός τρόπος είναι η ψυχρή έκθλιψη, δηλαδή να μη ζεσταθεί ο καρπός στο ελαιοτριβείο προκειμένου να του αποσπάσουμε το λάδι αλλά να το κάνουμε με κρύο νερό, αποφεύγοντας έτσι την πιθανή καταστροφή θρεπτικών ουσιών και βιταμινών της ελιάς από τη θερμότητα. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 54. Σύγχρονα Ελαιοτριβεία ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 55. Φυσική και αειφόρος γεωργία  Ανάλογα με την ανθρώπινη παρέμβαση και τον τρόπο μελέτης της φύσης, μπορούν να διακριθούν τρεις μορφές ενάσκησης της γεωργίας: η φυσική, η συμβατική και η αειφόρος.  Η φυσική γεωργία θέτει ως βασική προϋπόθεση το αναλλοίωτο του φυσικού οικοσυστήματος.  Η αειφόρος γεωργία είναι στην ουσία η εφαρμογή της οικολογίας στη γεωργία. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 56. Η συμβατική γεωργία  Βασίζεται στην εντατικοποίηση, στην έντονη εκμηχάνιση και στην περιορισμένη ή μηδαμινή βιοποικιλότητα.  Αξιοποιεί ανεξέλεγκτα τους διατιθέμενους φυσικούς πόρους και τα συνθετικά αγροτοχημικά.  Εισάγει απεριόριστη ενέργεια για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες των δραστηριοτήτων της. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 57. Η συμβατική γεωργία  Η μονοκαλλιέργεια, το συνηθέστερο σύστημα καλλιέργειας στη συμβατική γεωργία, καταστρέφει τη βιοποικιλότητα και εξαφανίζει το πολύτιμο φυσικό γενετικό υλικό για τη δημιουργία του οποίου χρειάστηκαν πολλά χρόνια.  Η αλόγιστη χρησιμοποίηση των χημικών φορτώνει το περιβάλλον με δηλητήρια για τα οποία οι μηχανισμοί αποικοδόμησης και η τοξική επίδραση στο οικοσύστημα είναι απρόβλεπτοι και άγνωστοι. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 58. Η βιολογική γεωργία  Η βιολογική γεωργία παράγει προϊόντα με φυσικές διεργασίες.  Χωρίς τη χρήση χημικών συνθετικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων .  Ευνοεί τις ανανεώσιμες πηγές και την ανακύκλωση  Σέβεται τα συστήματα του ίδιου του περιβάλλοντος ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 59. Τι αποφεύγει η βιολογική γεωργία  τη χρησιμοποίηση συνθετικών παρασιτοκτόνων,  ζιζανιοκτόνων,  χημικών λιπασμάτων,  αυξητικών ορμονών,  αντιβιοτικών ή γενετικών τροποποιήσεων. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 60. Η βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία βασίζονται κυρίως:  Στη χρησιμοποίηση κατά το δυνατόν ανανεώσιμων φυσικών πόρων σε τοπικό επίπεδο,  στην αυτάρκεια του εδάφους σε οργανική ουσία και θρεπτικά στοιχεία  στη βιοποικιλότητα του οικοσυστήματος που αποτελεί και τον κύριο παράγοντα διατήρησης της οικολογικής ισορροπίας του, ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 61. Η βιολογική γεωργία στην Ε.Ε.  Η βιολογική γεωργία πρέπει να νοηθεί ως μέρος ενός αειφόρου γεωργικού συστήματος και ως μία βιώσιμη εναλλακτική λύση για τις περισσότερο παραδοσιακές προσεγγίσεις της γεωργίας. Από τη θέση σε ισχύ των κανόνων της ΕΕ για τη βιολογική γεωργία το 1992, δεκάδες χιλιάδες γεωργικών εκμεταλλεύσεων μετατράπηκαν προς αυτό το σύστημα, ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης ευαισθητοποίησης των καταναλωτών καθώς και της ζήτησης για προϊόντα που καλλιεργούνται με βιολογικές μεθόδους. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 62. Η αειφορία τόσο της γεωργίας όσο και του περιβάλλοντος αποτελεί βασικό στόχο της σημερινής κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ):  «Η αειφόρος ανάπτυξη πρέπει να συμβιβάζει την παραγωγή τροφίμων με τη διατήρηση των πεπερασμένων πόρων και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, έτσι ώστε οι ανάγκες των ανθρώπων που ζουν σήμερα να μπορούν να ικανοποιούνται χωρίς να υπονομεύεται η δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να εκπληρώνουν τις δικές τους ανάγκες.» ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 69. Συνταγές με ελαιόλαδο… ηλικίας χιλιάδων χρόνων Σούπα λουβάνα  Υλικά  1 φλιτζάνι λουβάνα αλεσμένη  5 φλιτζάνια νερό  1 κρεμμύδι  1/3 φλιτζανιού ελαιόλαδο  αλάτι  χυμό από 2-3 λεμόνια   Τρόπος παρασκευής Καθαρίζουμε, πλένουμε και στραγγίζουμε τη λουβάνα. Τη ρίχνουμε σε κατσαρόλα με το νερό κα: ψήνουμε σε σιγανή φωτιά, ξαφρίζοντας την κατά διαστήματα. Όταν σχεδόν ψηθεί, μαραίνουμε το κρεμμύδι στο ελαιόλαδο και το προσθέτουμε στη λουβάνα. Προσθέτουμε το αλάτι και λεμόνι και αφήνουμε να πάρει ακόμη 2-3 βράσεις. Σερβίρεται ζεστή με μαύρες ελιές.ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 70. Ελιάδα  Υλικά  1 κιλό φασολάκι (αποξηραμένο)  1/2 φλιτζάνι ελαιόλαδο  1-2 σκελίδες σκόρδο  1/2 φλιτζάνι κούννες καρυδιού. κοπανισμένες  λίγο ξίδι, αλάτι  λίγη καπήρα (φρυγανιά) Τρόπος παρασκευής Σωτάρουμε στο λάδι το ψιλοκομμένο σκόρδο, τις κούννες καρυδιού και ανακατεύουμε. Προσθέτουμε στη συνέχεια το ξίδι και τη φρυγανιά. Προσθέτουμε το φασολάκι. το αλάτι και λίγο νερό. Σκεπάζουμε την κατσαρόλα μέχρι να ψηθεί το φαγητό. Σημείωση: Το φαγητό αυτό σερβίρεται με ψάρι και συνήθιζαν να ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS τα μαγειρεύουν στην Πιτσιλιά την Κυριακή των Βαΐων.
  • 71. Πουργουρόσουπα ή Τσιορβάς  Υλικά  1 φλιτζάνι πουργούρι  4 φλιτζάνια νερό  1 μέτριο κρεμμύδι  1/4 φλιτζανιού ελαιόλαδο  αλάτι και ψωμάκια κομμένα σε μικρά τετράγωνα κομμάτια Τρόπος παρασκευής Βράζουμε το νερό με το αλάτι και ρίχνουμε το πουργούρι μέ-χρι να ψηθεί. Αν χρειαστεί, προσθέτουμε ακόμη λίγο νερό. Σωτάρουμε το κρεμμύδι στο ελαιόλαδο και τα ψωμάκια μέχρι να ροδίσουν. Τα προσθέτουμε στη σούπα και σερβίρουμε. Σημείωση: Παραδοσιακή συνταγή της Επαρχίας Κερύνειας. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 72. ΚΑΤΤΙΜΕΡΙ  ΖΥΜΗ  4 φλ/νια αλεύρι σκληρό (χωριάτικο)  3 κ.σ. ελαιόλαδο  ½ κ/κι αλάτι  1 ½ φλ/νι χλιαρό νερό  1 φλ/νι ελαιόλαδο  1 ½ φλ/νι ζάχαρη  1-2 κ.σ. κανέλα αλεσμένη ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS
  • 73. Άκουσεν η ελιά το μυστρίν τζ ελούθην του κλαμάτου. ΠΙΓΓΟΥΡΑΣ/PINGOURAS