Adaptación tema 1 Anaya lingua galega

1. •.• 1-1..................................... OcABULAR0
Na biblioteca
'I
) ~I~ ' 1
1 1 1
' .,
] Localiza na ilustración as seguintes palabras:
arquivador andel carné
estoxo axenda libros
taboleiro
marcapáxinas
2 Asocia cada palabra coa definición que lle corresponda:
bibliografía - biblioterapia - biblioteca - bibliobús - bibliomanía
...: Autobús acondicionado como biblioteca.
...: Paixón esaxerada por ter libros.
...: Lugar cunha colección de libros ordenados para a lectura.
... Método para curar baseado na lectura.
...:listados libros publicados sobre unha materia ou autor.
3 Escolle no recadro o andel da biblioteca no que buscarías cada un
destes libros:
a) unha gramática galega;
b) unha obra de Resalía de Castro;
· • • 10
c) unha análise do paisaxismo na pintura;
d) unha escolma de cantigas populares;
e) un libro sagrado;
f) un estudo sobre os ecosistemas;
g) un atlas.
Fíxote
Biblio- é un prefixo de
orixe grega que signi-
fica «libro».
XEOGRAFÍA
ARTE
LITERATURA
CIENCIA
RELIXIÓN
LINGÜÍSTICA
FOLCLORE

2. 1
1
As----tin~ ciais
1 L f rmulan despois:J::;;) e o texto e contesta as preguntas que se O
·
-- ~······································ <w~ l!c~
No mundo hai preto de 7000 linguas, pero non todas
son iguais. As linguas pásalles como ás persoas:
hainas ricas e pobres, isto é, con moitos fa-
lantes ou con moi poucos. Mentres que
o chinés mandarín é falado por máis de
mil millóns de persoas, outras linguas,
coma o ter sami, contan con apenas
dous falantes.
Ademais do número de falantes,
outra diferenza entre as linguas
é o tratamento que reciben. Hai
linguas que reciben o apoio do seu
pobo por medio de leis que as prote-
xen, coma o galego ou o castelán; e hai
outras, coma o ter sami, que foron elemi-
nadas polo propio Estado.
• Cantas linguas existen no mundo?
• Oue quere dicir que hai linguas «ricas e pobres»?
• Cales son as dúas diferenzas entre as linguas do texto?
Unha lingua é un código empregado polos falantes dunha comu- •
nidada para entender~~- "
Cando esa lingua é recoñecida palas leis dun territorio, con-
vértese en oficial. En España, son linguas oficiais: o castelán,
0galego, o catalán, o éuscaro e o valenciano.
' -
2 Le este fragmento do Estatuto de Autonomía de Ga/icia:
«Os p~~res públiC~~de G;;¡icia gara~;irán o u~;;-;;;;:;;;,-;I e'afi7
cial dos dous idiomas e potenciarán o empreg
0
do galega en
todos os planos da vida pública, cultural e informativa, e dispo-
rán dos medios necesarios para facilitar o seu coñecemento».
• A que dous idiomas eres que se refire este artigo?
• Sentícheste discriminado ou discrlminqda nal.fWri.rnomento por
causa da lingua?
Fíxate
O artigo 3 da Con5titu·
dón Española di que as
linguas do Estadoson
oficiais nas suas re, spec·
.d d au·tivas comuni a es
tónomas.

3. AVUV ...,...,. • --· ,. - -- . -
1 En grupos de catro, facede esta enquisa no colexio e anotade as respostas:
1. Que lingua falas na túa casa?
' 2. Que lingua utilizas habitualmente na clase?
3. E fóra da clase, no recreo?
4. En que lingua se comunica o profesorado?
5. Usas o galega neutros ámbitos da túa vida cotiá? Por
1
exemplo, cando vas á compra, no autobús, co ades-
trador (se practicas algún deporte), chateando...
6. Dáche o mesmo falar galego ca castelán, ou resúlta-
che máis fácil unha das dúas linguas? Cal?
~=-- ~ -.
~4
7

4. • Agora fíxate nas palabras coloreadas e di como se pronuncia
rían con seseo (azul) e con gheada (laranxa).
O seseo e a gheada son frecuentes e característicos na fa.la dal-
gunhas zonas de Galicia, pero deben evitarse na escrita.
6 Observa con atención este mapa:
D Seseo e gheada
0 Gheada
O Sen seseo e
sen gheada
Santiago
•
lliño •
Ourense
e Lugo
Monforte
•
• Cal dos dous fenómenos é maioritario? Cal se produce máis na
costa ca no interior?
• Como se dirá ceo en Muros?
• En cal destes lugares podemos escoitar a forma ghaiteiro?
Monforte Viveiro Camariñas O Barco Vilagarcía

5. Ana M.ª Femández: Tres risas e unha voda, ed. Everest.
3 Fíxate agora na musicalidade destoutro texto. Coñéceo?
• A que xénero pertencerá?
Os *pinos
Que din os rumorosos
na costa verdecente,
ao raio transparente
do prácido luar?
•• •••••••••• •
• Debería dicir piñeiros.
• 't'!~ ....
.. 'r,ri'
r ¡
i"r
.
Que din as altas copas
de escuro arume arpado
co seu ben compasado
monótono fungar?
.•..•.,
Eduardo Pondal: Queixumes dos pinos,
Edicións Xerais (fragmento).
,. .,. . .• r
'

6. ,_.
.... ..-"~-,... ..----..-~'SQIII.•• - 1 P. - - • - - ~' • .... • '1'0r - - - - - ~ · -, - ~ , . . . _ . . ...........,...
, Os topónimos
Xa sabes que os topónimos son os nemes propios de lugares e
, que a Leí de Normalización Lingüística establece que a súa única :
forma oficial é a galega. Galicia é un dos territorios máis ricos en
toponimia de toda Europa e por iso, e pola información que nos
ofrecen sobre a historia de cada lugar, debemos conservalos.
,..,..... - - •.• ...."r"•".,_....... .. ,, !•~-...-. -.,~~A.-.,• ~
FRAG'(' J este1Ro
MOSTEIRÓN ABELLEIRA
FONTIAAS VIVEIRO TEIXIDO
. -...,._-- -::-:---- -#•--"",.,..,, ....

7. RESUMO
Copia e completa no teu caderno.
Vocabulario
• Os ... da lingua poden ser xerais ou ....
Gramática
• As linguas recoñecidas polas leis dun país ou comunidade cháman-
se linguas ....
• A ... da lingua é un proceso que consiste en promover o seu uso en
caquera circunstancia e lugar.
Ortografía
• O ... é un fenómeno da fala que consiste en substituír o z e o e (ce,
ci) por un ....
• A ... consiste en pronunciar o son [g] como [gh].
• Estes dous fenómenos deben evitarse na ....
Litero:tura
• Os textos literarios agrúpanse en tres ...: ..., narrativo e ....