ไฟ้าสถิต

1. หน้า 1
มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด
สาระที่ 5 พลังงาน
มาตรฐาน ว 5.1 เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างพลังงานกับการดารงชีวิต
การเปลี่ยนแปลงรูปพลังงานปฏิสัมพันธ์ระหว่างสาร
และพลังงาน ผลของการใช้พลังงานต่อชีวิตและสิ่งแวดล้อม
มีกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ไปใช้ประโยชน์
ตัวชี้วัด
ม 6/1 วิเคราะห์และอธิบายลักษณะของประจุไฟฟ้า ตัวนา ฉนวน และ
การอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. นักเรียนสามารถอธิบายการทาให้วัสดุมีประจุไฟฟ้าโดยการอนุรักษ์
ประจุไฟฟ้าได้
2. นักเรียนสามารถอธิบายเกี่ยวกับตัวนาและฉนวนไฟฟ้าได้

2. หน้า 2
แบบทดสอบก่อนเรียน
เล่มที่ 3 เรื่อง การอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า
คาชี้แจง ให้นักเรียนทาเครื่องหมาย  ทับข้อคาตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว
1. ทรงกลมมีประจุลบ สามารถลอยนิ่งในบริเวณที่สนามไฟฟ้ามีทิศ
ก. พุ่งขึ้นในแนวดิ่ง
ข. พุ่งลงในแนวดิ่ง
ค. ตั้งฉากกับทรงกลม
ง. ผิดทุกข้อ
2. ถ้ามีหยดน้ามันเคลื่อนที่ตั้งฉากกับสนามแม่เหล็กทิศของแรงกระทาต่อหยดน้ามัน
ขึ้นอยู่กับ
ก. จานวนประจุที่อยู่บนหยดน้ามัน
ข. ชนิดของประจุที่อยู่บนหยดน้ามัน
ค. ขนาดของความเหนี่ยวนาแม่เหล็ก
ง. ไม่มีข้อใดถูก
3. แท่งแก้วถูด้วยแพร เกิดประจุไฟฟ้าได้ เพราะเหตุใด
ก. การถูทาให้มีประจุชนิดหนึ่งเกิดขึ้นมา
ข. ประจุเกิดจากแรงเสียดทาน
ค. ประจุเกิดจากแรงดึงดูดระหว่างมวล

3. หน้า 3
ง. ประจุถ่ายเทจากวัตถุหนึ่งไปยังอีกวัตถุหนึ่ง

4. หน้า 4
4. ขนาดของสนามไฟฟ้าในบริเวณระหว่างแผ่นโลหะที่มีประจุต่างชนิดกัน
จะมีค่าเป็นอย่างไร
ก. ศูนย์
ข. สม่าเสมอตลอดบริเวณ
ค. มากเมื่อเข้าใกล้แผ่นประจุลบ
ง. มากเมื่อเข้าใกล้แผ่นประจุบวก
5. ในขณะที่นาวัตถุสองชนิดมาถูกัน วัตถุมีการถ่ายเทประจุไฟฟ้า ทาให้วัตถุทั้งคู่
แสดงสมบัติทางไฟฟ้า อนุภาคใดที่เคลื่อนที่ออกจากวัตถุ
ก. โปรตอน
ข. นิวตรอน
ค. อิเล็กตรอน
ง. ทั้งอิเล็กตรอนและโปรตอน
6. อะตอมของธาตุทุกชนิดมีประจุไฟฟ้าเป็นชนิดใด
ก. ลบ
ข. บวก
ค. กลาง
ง. ไม่แน่นอน
7. จากการทดลองทาให้วัตถุที่มีสภาพเป็นกลางทางไฟฟ้าเกิดประจุไฟฟ้า วิธีใด
ที่จานวนประจุไฟฟ้าบนวัตถุที่ใช้ทาการทดลองเท่ากันเสมอ
ก. โดยการขัดสี
ข. โดยการสัมผัส
ค. โดยการเหนี่ยวนา
ง. ทั้งข้อ ก , ข และ ค

5. หน้า 5
8. เมื่อนาตัวนา A ซึ่งมีประจุ +4C แตะกันกับตัวนา B ซึ่งมีประจุ –10 C
อีกสักครูต่อมาแยกตัวนาทั้งสองออกจากกันวางบนพื้นฉนวน จงหาว่าตัวนาแต่
ละตัวจะมีประจุเท่าไร
ก. –3 C
ข. –6 C
ค. –14 C
ง. + 4 C
9. ตัวนาทรงกลม ก และ ข มีขนาดเท่ากันเดิมมีสภาพเป็นกลางทางไฟฟ้า ถ้าให้
ประจุแก่ตัวนา ก. ขนาด +20C โดยการแตะสัมผัส แล้วนาตัวนาทรงกลม
ก. ไปตัดแตะกับตัวนาทรงกลม ข. แล้วแยกออกจากกัน ตัวนาทรงกลม ข. จะมี
ประจุเท่าไร
ก. 0 C
ข. 10 C
ค. 20 C
ง. 40 C
10. ตัวนาทรงกลมสองลูกมีขนาดเท่ากัน ลูกแรกมีประจุ +3Q ส่วนลูกที่สอง
มีประจุ –5Q เมื่อนาตัวนาทั้งสองมาแตะกันแล้วแยกออกจากกัน ตัวนาตัว
แรกจะมีค่าเท่าไร
ก. – Q
ข. – 2Q
ค. – 5Q
ง. + 2Q

6. หน้า 6

7. หน้า 7
ใบความรู้
เรื่อง การอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า
กฎการอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า คือการทาให้วัตถุมีประจุไฟฟ้าด้วยวิธีต่างๆไม่ใช่เป็นการ
สร้างประจุขึ้นมาใหม่ แต่ เป็นการเคลื่อนย้ายประจุจากที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่งจะได้ว่าผลรวม
ของจานวนประจุทั้งหมดคงที่เท่าเดิม
การหาประจุหลังจากตัวนาแตะกัน
1. ถ้าขนาดทรงกลมเท่ากัน
Qล1 = Qล2 = (Qก1+Qก2) / 2
2. ถ้าขนาดของทรงกลมไม่เท่ากัน
Qล1 = (Qก1+Qก2)r1 / (r1+r2)
Qล2 = (Qก1+Qก2)r2 / (r1+r2)
เมื่อ Qก1 คือ ประจุก่อนแตะของตัวนาที่ 1 Qก2 คือ ประจุก่อนแตะของตัวนาที่ 2
Qล1 คือ ประจุหลังแตะของตัวนาที่ 1 Qล2 คือ ประจุหลังแตะของตัวนาที่ 2
r1 คือ รัศมีของทรงกลมตัวนาที่ 1 r2 คือ รัศมีของทรงกลมตัวนาที่ 2
ตัวอย่างที่ 1 ตัวนาทรงกลมสองลูกมีขนาดเท่ากัน ลูกแรกมีประจุ -8Q ส่วน
ลูกที่สองมีประจุ +2Q เมื่อนาตัวนาทั้งสองมาแตะกันแล้วแยกออกจากกัน ตัวนาตัวแรก
จะมีค่าเท่าไร
วีธีทา จาก Qล1 = Qล2 = (Qก1+Qก2) / 2
Qหลังแตะตัวแรก =
2
28 QQ 
Qหลังแตะตัวแรก = 3Q ตอบ

8. หน้า 8
ตัวอย่างที่ 2 ตัวนาทรงกลม A และ B มีรัศมีของทรงกลมเป็น r และ 2r
ตามลาดับ ถ้าตัวนา A มีประจุ Q และตัวนา B มีประจุ -2Q เมื่อเอามาแตะกันแล้ว
แยกออก จงหาประจุของตัวนา A
วิธีทา จาก Qล1 = (Qก1+Qก2)r1 / (r1+r2)
QหลังแตะA = (Qก่อนแตะA+Qก่อนแตะB)rA / (rA+rB)
QหลังแตะA = ( Q + (-2Q) ) r / ( r + 2r )
QหลังแตะA =
3
Q
ตอบ
วัตถุชิ้นหนึ่งๆ ประกอบด้วยอะตอมจานวนมากมาย อะตอม ประกอบด้วย
1. นิวเคลียส ประกอบด้วย
- โปรตอน มีประจุไฟฟ้าเป็นบวก
- นิวตรอน มีประจุไฟฟ้าเป็นศูนย์หรือเป็นกลางทางไฟฟ้า
2. อิเล็กตรอน ประกอบด้วยอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้าเป็นลบ เคลื่อนที่
รอบนิวเคลียสด้วยพลังงานในการเคลื่อนที่ค่าหนึ่งและมีมวลน้อย สามารถหลุดออก
จากอะตอมหนึ่งไปสู่อะตอมหนึ่งได้
สรุป การทาให้วัตถุมีประจุไฟฟ้า ไม่ใช่การสร้างประจุขึ้นใหม่ แต่เป็นเพียง
การย้ายประจุจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งเท่านั้น โดยที่ผลรวมของประจุทั้งหมดของระบบที่
พิจารณายังคงเท่าเดิม ซึ่งข้อสรุปนี้คือ กฎการอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า นั่นเอง
ตัวนาไฟฟ้า (Conductor) และฉนวนไฟฟ้า (Insulator)
ตัวนาไฟฟ้า คือ วัตถุที่ยอมให้ประจุไฟฟ้าเคลื่อนที่ไปได้โดยสะดวก เช่น
โลหะต่างๆ สารละลายของกรด เบส และเกลือ เป็นต้น ตัวนาไฟฟ้าที่ดีที่สุดคือ เงิน

9. หน้า 9
ฉนวนไฟฟ้า คือ วัตถุที่ไม่ยอมให้ประจุไฟฟ้าเคลื่อนที่ไปโดยสะดวก หรือไม่
ยอมให้ประจุไฟฟ้าเคลื่อนที่ผ่านไป เช่น กระเบื้องเคลือบ ยางอิโบไนต์ เป็นต้น
ลักษณะการกระจายของอิเล็กตรอนในตัวนาและฉนวนจะต่างกัน ถ้าเราใส่
อิเล็กตรอนให้ตัวนา อิเล็กตรอนจะกระจายไปตามผิวของตัวนาและจะออกันมากที่สุด
ตรงปลายแหลมของตัวนา ดังรูป
ตัวนาทรงกลมอิเล็กตรอนกระจายสม่าเสมอ อิเล็กตรอนชอบออกันที่ปลายแหลมของตัวนา
แต่ถ้าเป็นฉนวนเราใส่อิเล็กตรอนเข้าไปตรงส่วนใดอิเล็กตรอนก็จะออกันอยู่
ตรงนั้นไม่กระจายไปที่ผิว ดังรูป
ใส่อิเล็กตรอน
ฉนวนทรงกลมอิเล็กตรอนจะกระจุกอยู่ตรงบริเวณที่ใส่

10. หน้า 10

11. หน้า 11
แบบฝึกทักษะ
เรื่อง การอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า
คาชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง
1. กฎอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า คืออะไร
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………
2. จงบอกความหมายของตัวนา พร้อมยกตัวอย่างประกอบ
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………
3. จงบอกความหมายของฉนวน พร้อมยกตัวอย่างประกอบ
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………

12. หน้า 12
…………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………

13. หน้า 13
4. ตัวนาทรงกลมสองลูกมีขนาดเท่ากัน ลูกแรกมีประจุ - 12Q ส่วนลูกที่สอง
มีประจุ +20Q เมื่อนาตัวนาทั้งสองมาแตะกันแล้วแยกออกจากกัน ตัวนาตัวแรกจะมีค่า
เท่าไร
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………
5. ตัวนาทรงกลม A และ B มีรัศมีของทรงกลมเป็น r และ 4r ตามลาดับ
ถ้าตัวนา A มีประจุ -3Q และตัวนา B มีประจุ +18Q เมื่อเอามาแตะกันแล้วแยกออก
จงหาประจุของตัวนา A
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………….....................……………………………………………………………………………

14. หน้า 14
แบบทดสอบหลังเรียน
เล่มที่ 3 เรื่อง การอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า
คาชี้แจง ให้นักเรียนทาเครื่องหมาย  ทับข้อคาตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว
1. อะตอมของธาตุทุกชนิดมีประจุไฟฟ้าเป็นชนิดใด
ก. ลบ
ข. บวก
ค. กลาง
ง. ไม่แน่นอน
2. จากการทดลองทาให้วัตถุที่มีสภาพเป็นกลางทางไฟฟ้าเกิดประจุไฟฟ้า วิธีใด
ที่จานวนประจุไฟฟ้าบนวัตถุที่ใช้ทาการทดลองเท่ากันเสมอ
ก. โดยการขัดสี
ข. โดยการสัมผัส
ค. โดยการเหนี่ยวนา
ง. ทั้งข้อ ก , ข และ ค
3. เมื่อนาตัวนา A ซึ่งมีประจุ +4C แตะกันกับตัวนา B ซึ่งมีประจุ –10 C
อีกสักครูต่อมาแยกตัวนาทั้งสองออกจากกันวางบนพื้นฉนวน จงหาว่าตัวนาแต่
ละตัวจะมีประจุเท่าไร
ก. –3 C
ข. –6 C
ค. –14 C
ง. + 4 C

15. หน้า 15
4. ตัวนาทรงกลม ก และ ข มีขนาดเท่ากันเดิมมีสภาพเป็นกลางทางไฟฟ้า ถ้าให้
ประจุแก่ตัวนา ก. ขนาด +20C โดยการแตะสัมผัส แล้วนาตัวนาทรงกลม
ก. ไปตัดแตะกับตัวนาทรงกลม ข. แล้วแยกออกจากกัน ตัวนาทรงกลม ข. จะมี
ประจุเท่าไร
ก. 0 C
ข. 10 C
ค. 20 C
ง. 40 C
5. ตัวนาทรงกลมสองลูกมีขนาดเท่ากัน ลูกแรกมีประจุ +3Q ส่วนลูกที่สอง
มีประจุ –5Q เมื่อนาตัวนาทั้งสองมาแตะกันแล้วแยกออกจากกัน ตัวนาตัว
แรกจะมีค่าเท่าไร
ก. – Q
ข. – 2Q
ค. – 5Q
ง. + 2Q
6. ทรงกลมมีประจุลบ สามารถลอยนิ่งในบริเวณที่สนามไฟฟ้ามีทิศ
ก. พุ่งขึ้นในแนวดิ่ง
ข. พุ่งลงในแนวดิ่ง
ค. ตั้งฉากกับทรงกลม
ง. ผิดทุกข้อ
7. ถ้ามีหยดน้ามันเคลื่อนที่ตั้งฉากกับสนามแม่เหล็กทิศของแรงกระทาต่อหยดน้ามัน
ขึ้นอยู่กับ
ก. จานวนประจุที่อยู่บนหยดน้ามัน
ข. ชนิดของประจุที่อยู่บนหยดน้ามัน

16. หน้า 16
ค. ขนาดของความเหนี่ยวนาแม่เหล็ก
ง. ไม่มีข้อใดถูก
8. แท่งแก้วถูด้วยแพร เกิดประจุไฟฟ้าได้ เพราะเหตุใด
ก. การถูทาให้มีประจุชนิดหนึ่งเกิดขึ้นมา
ข. ประจุเกิดจากแรงเสียดทาน
ค. ประจุเกิดจากแรงดึงดูดระหว่างมวล
ง. ประจุถ่ายเทจากวัตถุหนึ่งไปยังอีกวัตถุหนึ่ง
9. ขนาดของสนามไฟฟ้าในบริเวณระหว่างแผ่นโลหะที่มีประจุต่างชนิดกัน
จะมีค่าเป็นอย่างไร
ก. ศูนย์
ข. สม่าเสมอตลอดบริเวณ
ค. มากเมื่อเข้าใกล้แผ่นประจุลบ
ง. มากเมื่อเข้าใกล้แผ่นประจุบวก
10. ในขณะที่นาวัตถุสองชนิดมาถูกัน วัตถุมีการถ่ายเทประจุไฟฟ้า ทาให้วัตถุทั้งคู่
แสดงสมบัติทางไฟฟ้า อนุภาคใดที่เคลื่อนที่ออกจากวัตถุ
ก. โปรตอน
ข. นิวตรอน
ค. อิเล็กตรอน
ง. ทั้งอิเล็กตรอนและโปรตอน

17. หน้า 17
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน
เล่มที่ 3 เรื่อง การอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
ข้อ เฉลย ข้อ เฉลย
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
ข
ข
ง
ข
ค
ค
ค
ก
ข
ก
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
ค
ค
ก
ข
ก
ข
ข
ง
ข
ค

18. หน้า 18
เฉลยแบบฝึกทักษะ
เรื่อง การอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า
คาชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง
1. กฎอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า คืออะไร
แนวคาตอบ การทาให้วัตถุมีประจุไฟฟ้าด้วยวิธีต่างๆ ไม่ใช่เป็นการสร้าง
ประจุ ขึ้นมาใหม่แต่เป็นการเคลื่อนย้ายประจุจากที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่งจะได้ว่าผลรวมของ
จานวนประจุทั้งหมดคงที่เท่าเดิม
2. จงบอกความหมายของตัวนา พร้อมยกตัวอย่างประกอบ
แนวคาตอบ วัตถุที่ยอมให้ประจุไฟฟ้าเคลื่อนที่ไปได้โดยสะดวก
เช่น โลหะต่างๆ สารละลายของกรด เบส และเกลือ เป็นต้น
3. จงบอกความหมายของฉนวน พร้อมยกตัวอย่างประกอบ
แนวคาตอบ วัตถุที่ไม่ยอมให้ประจุไฟฟ้าเคลื่อนที่ไปโดยสะดวก หรือไม่ยอมให้
ประจุไฟฟ้าเคลื่อนที่ผ่านไป เช่น กระเบื้องเคลือบ ยางอิโบไนต์ เป็นต้น
4. ตัวนาทรงกลมสองลูกมีขนาดเท่ากัน ลูกแรกมีประจุ - 12Q ส่วนลูกที่สอง
มีประจุ +20Q เมื่อนา
ตัวนาทั้งสองมาแตะกันแล้วแยกออกจากกัน ตัวนาตัวแรกจะมีค่าเท่าไร
วีธีทา จาก Qล1 = Qล2 = (Qก1+Qก2) / 2

19. หน้า 19
Qหลังแตะตัวแรก =
2
2012 QQ 
Qหลังแตะตัวแรก = 4Q ตอบ
5. ตัวนาทรงกลม A และ B มีรัศมีของทรงกลมเป็น r และ 4r ตามลาดับ
ถ้าตัวนา A มีประจุ3Q และตัวนา B มีประจุ +18Q เมื่อเอามาแตะกันแล้วแยกออก
จงหาประจุของตัวนา A
วิธีทา จาก Qล1 = (Qก1+Qก2)r1 / (r1+r2)
QหลังแตะA = (Qก่อนแตะA+Qก่อนแตะB)rA / (rA+rB)
QหลังแตะA = ( -3Q + 18Q ) r / ( r + 4r )
QหลังแตะA = 3Q ตอบ
ถ้ายังไม่เข้าใจให้เพื่อนไปทบทวนดู
อีกรอบนะครับ

20. หน้า 20
กระดาษคาตอบ
ชื่อ .................................................... นามสกุล .......................................................
เลขที่ ................................... ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/....................
วันที่ .................. เดือน ............................................... พ.ศ. ..........................
คาชี้แจง ให้นักเรียนกา x ในช่อง ก ข ค หรือ ง ที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว
ทดสอบก่อนเรียน ทดสอบหลังเรียน
ข้อ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง
1 1
2 2
3 3
4 4
5 5
6 6
7 7
8 8
9 9
10 10
คะแนนเต็ม 10 คะแนน คะแนนเต็ม 10 คะแนน
คะแนนที่ได้ ............. คะแนน คะแนนที่ได้ ............. คะแนน

21. หน้า 21
บรรณานุกรม
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. คณะวิทยาศาสตร์. ฟิสิกส์ 1. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย, 2548.
ชัยณรงค์ วิเศษศักดิ์วิชัย. สนามไฟฟ้าและแม่เหล็ก. กรุงเทพฯ : สมาคมส่งเสริมเทคโนโลยี,
2545.
เฉลิมชัย มอญสุขา. หนังสือเสริมสาระการเรียนรู้ฟิสิกส์ ม.6. กรุงเทพฯ : เดอะบุคส์, 2551.
เฉลียว มณีเลิศ . ไฟฟ้า แม่เหล็ก. ปทุมธานี : สานักพิมพ์มหาวิทยาลัยรังสิต, 2543
ทวี ฉิมอ้อย, มนู เฟื่องฟุ้ง. ฟิสิกส์พื้นฐานระดับมหาวิทยาลัย 1. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ :
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2546.
โทลา, โจ๊ด. ฟิสิกส์และเคมี. กรุงเทพฯ : สุวีริยสาสน์, 2549.
นรินทร์ เนาวประทีป. ฟิสิกส์ ม.6. กรุงเทพฯ : ฟิสิกส์เซ็นเตอร์, 2542.
นิยม ทองอุดม. ฟิสิกส์ 1. ราชบุรี : มหาวิทยาลัยราชภัฏจอมบึง, 2548.
บุชเซ, เฟรคเดอริค เจ. ทฤษฎีตัวอย่างโจทย์ฟิสิกส์. กรุงเทพฯ : แมคกรอ-ฮิว, 2546.
ปรเมษฐ์ ปัญญาเหล็ก. ฟิสิกส์ 1. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศรีปทุม, 2548.
พงษ์ศักดิ์ ชินนาบุญ. ฟิสิกส์มหาวิทยาลัย. กรุงเทพฯ : วิทยพัฒน์, 2549.
สมโภชน์ อิ่มเอม. ฟิสิกส์มหาลัยวิทยาลัยไม่ยากเล่ม 1. กรุงเทพฯ : เบรน สตอร์ม, 2545.
สุวิทย์ โมนะตระกูล. ฟิสิกส์ยุคใหม่. มหาสารคาม : ภาควิชาฟิสิกส์และวิทยาศาสตร์ทั่วไป
สถาบันราชภัฏมหาสารคาม , 2542.
อ้างอิงเว็บไซต์
1. http://www.neutron.rmutphysics.com/physicsboard/forum/index.php?topic=388.0
[ออนไลน์ วันที่ 24 ตุลาคม 2555]
2. https://sites.google.com/site/learningsanook/fifasthit
[ออนไลน์ วันที่ 24 ตุลาคม 2555]
3. http://weerajit14.blogspot.com/ [ออนไลน์ วันที่ 24 ตุลาคม 2555]