1. Батлав.Сургалтын менежер .........................................................................../ /
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөр
Сэдэв: Монголчуудаа нэгтгэх, тусгаар тогтнолоо баталгаажуулахын төлөө тэмцэл
/ Тусгаар тогнол /
Хамрах хүрээ:
 Боловсролын түвшин:
ЕБС-ийн 12 жилийн сургалттай 9-р анги, бүрэн дунд боловсролын агуулгын хүрээ
 Нас сэтгэхүйн онцлог:
13-14 насны хийсвэрлэн сэтгэж ургуулан бодох онцлогтой, аливаад олон талаас
хандах хандлага өссөн, өөрийн түвшинд шийдвэр гаргах чадвартай, БИ- ийн үзэл
давамгайлдаг онцлогтой, анхаарал төвлөрөлт нь 10-13 минут
 Өмнөх мэдлэг чадвар:
1911 оны үндэсний эрх чөлөөний хувьсгалын тухай мэддэг болсон.
Хүлээгдэж буй ерөнхий үр дүн:
 XX зууны эхэн үеийн Монгол оронд өрнөсөн Үндэсний тусгаар тогтнолын төлөө удаа
дараагийн тэмцлийн түүэн үйл явцыг гадаад, дотоод хүчин зүйлийн нөлөө, шалтгаан
үр дагаварын холбоонд нь ойлгуулах үндсэн дээр түүхийн боловсролоор эзэмших
сэтгэлгээ, арга барилуудыг эзэмшүүлэн, бүтээлч сонголттой, эх оронч иргэн
төлөвшүүлэх
Хүлээгдэж буй тодорхой үр дүн:
 Мэдэх
 Төрийн тусгаар тогтнолоо сэргээн, шинэ тулгар Монгол улсыг байгуулсан
үйл явц, түүний шиж чанар, үр дагаварыг мэдэх
 Улс орны сэргэн мандалтын эхлэл, хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ,тэдгээрийн
Монголын түүхэнд эзлэх байр суурийг мэдэх
 Чадах:
 XX зууны эхэн үеийн Монгол улсын хөгжлийн шинж хандлагыг тухайн үеийн
дэлхий дахины хөгжилтэй харьцуулан, өөрийн үнэлэлт өгөх
 1911-1915 оны Монгол улсын төрөөс хэрэгжүүлсэн арга хэмжээнүүдийн үр
дагавар, ач холбогдлыг тайлбарлах
 Бие даан амьдрах, нийгэмших:
 Улс орон, ард түмний эв нэгдэл нь хөгжлийн тулгуур хүч болоход итгэх
 Өөрийн орны тусгаар тогнол, түүнийг хамгаалах нь иргэн бүрийн үүрэг гэсэн
үзэл бодолтой болох
 Төрийн бодлого, улс орны хөгжлийн харилцан хамаарлыг үнэлэх

2. Орчин:
 Материаллаг:
 Блог /www.baigaliinuhaan.blogmn.net/
 Видео бичлэг
 Ээлжит хичээлийн хөтөлбөр
 Сурах бичиг
 ТӨМ/тарааж өгөх материал/
 Зурагт үзүүлэн
 Самбар, шохой, скоч, пламастр
 Үйлийн: Багш – сэдэлжүүлэгч, чиглүүлэгч, зөвлөгч, туслагч, хамтрагч
Сурагч – хамтрагч, мэдлэг бүтээгч, шинийг хайгч
 Сэтгэл зүйн: Багш сурагчийн бие биеэ ойлгосон нээлттэй, сурагчийг дэмжиж
чөлөөтэй харилцах харилцааны орчин
Хэрэглэгдэхүүн, түүний дидактик зорилго:
№ Хэрэглэгдэхүүн Дидактик зорилго
1 Блог
/www.baigaliinuhaan.blogmn.net/
Суралцагчийн бие даан суралцахуйг дэмжих,
мультимедиа программ хангамжийг сургалтанд
хэрэглэх, хөгжүүлэх, нийтийн хүртээлболгох
2 Газрын зураг
Суралцагч шинээр эзэмшсэн мэдлэгээ бусад
хичээлтэй холбож сурах
3
Үзүүлэн
/ Presentation /
Орчин үеийн дэвшилтэт техник, төхөөрөмжийг
сургалтанд ашиглаж, сурагчдыг ажиллуулж
хэвшүүлэх
4 Видео бичлэг
Сурагчдыг сэдэлжүүлэх
/ Төрийн дуулалаа дуулж сурах /
5 Зурагт үзүүлэн / Түүхэн зураг /
Сурагчдаар үнэн бодит мэдээлэлдээр
боловсруулалт хийлгэж, дүгнэлт гаргуулах
Үнэлгээ: Багаар үнэлнэ.
- Хичээлийн эхэнд сэдэлжүүлэлтээс гарчигийг зөв гаргасан багт
- Өгөгдсөн мэдээллийг боловсруулах чадварыг
- Мэдээллээ нэгтгэн дүгнэх чадварыг
- Багаараа хамтран ажиллах чадварыг
- Багийн гишүүдийн жигд оролцоог харгалзан үнэлгээг өгнө.
Үнэлгээ нь сурагчдад дахин суралцахад дэмжлэг болохуйц урамшуулал байна.

3. Арга зүй:
Зохион байгуулалт: Эрх чөлөө, Тусгаар тогтнол, Тэмцэл, Ялалт, Итгэл гэсэн үгсээс
сугалуулан 5 багт хувааж суулгана.
Хэрэглэгдэх арга: Оюуны довтолгооны арга, Харилцан ярилцах, харьцуулан жиших, оюун
дүгнэлт хийх, эвлүүлэг, БОД – ХАМТАР – ХУВААЛЦ
Үе шат Сурахуйн үйл ажиллагааны төлөвлөлт Хэрэглэг
дэхүүн
Багшийн дэмжлэг Суралцагчийн үйл ажиллагаа
А
шат
Сэдэл
Төрүүлэх
3 минут
Ангийн болон багийн дүрэм боловсруулах
- ТV сэдэлжүүлэлт үзүүлнэ.
Д.Пүрэвдорж “Тусгаар тогтнол”
шүлгийг клипжүүлэн сурагчдаар
хичээлийн гарчиг гаргуулах.
/ Тусгаар тогнол /
- Уг сэдэлжүүлэлт дээр тулгуурлан,
сурагчдаас асуулт асуух.
- Баг бүрээс нэг нэг дүрмийн санал
дэвшүүлнэ.
- Бичлэгийг үзэж, багшийн
асуултанд хариулан дүгнэлт хийж
хичээлийн сэдэв гаргаж ирнэ.
Видеобичлэг,Ээлжитхичээлийнхөтөлбөр,Сурахбичиг,ТӨМ/тараажөгөхматериал/,
Зурагтүзүүлэн,Самбар,шохой,скоч,пламастр
Анхаарал
төвлөрүү
лэх
В
шат
Мэдлэг
бүтээх
17 минут
- Баг бүрт 1-р дугтуйтай захидал өгөх
- Багийн гишүүн бүр өөр өөр асуулт
сугалан, асуултандаа хариулт олох /
- Багийн гишүүд харилцан шинэ мэдлэгээ
хуваалцах
- Багийн гишүүд нар зөв 1- 5 хүртэл тоолох
- Өөр өөр багийн гишүүд нэг баг болон
мэдээлэлээ солилцон тэмдэглэл хөтлөх
- Гишүүд үндсэн багтаа ирэн, шинэ
мэдлэгээ бусадтайгаа хуваалцах
- Баг бүрт 2-р дугтуйтай захидал өгөх
1. Элэг нэгт Монголчуудаа нэгтгэхэд
түүхэн ямар үйл явдалууд тохиолдсон
бэ?
2. Монголчуудаа нэгтгэх тэмцэлд
хүчирхэг гүрнүүд ямар саад учруулсан
бэ?
3. Чин ван М.Ханддорж ХОУ-д очсоны
учир шалтгаан ь юу вэ?
4. Монголчуудаа нэгтгэх тэмцэл яагаад
тасалдсан бэ?
5. Гурван улсын гэрээ гэж юу вэ?
- Нэгдсэн дүгнэлт гаргуулах
- Баг бүрийн VIII Богд Жибзундамба
болсон сурагчид дугтуйг задлан
багийн гишүүн бүрт асуултыг өгнө.
- Багийн гишүүн бүр өөрт оногдсон
асуултандаа хариулт олно.
- Багаараа шинэ мэдлэгээ харилцан
хуваалцана.
- Багийн гишүүд нар зөв 1- 5 хүртэл
тоолно.
- Өөр өөр багийн гишүүд нэг баг
болон мэдээлэлээ солилцон
тэмдэглэл хөтлөнө.
- Гишүүд үндсэн багтаа ирэн, шинэ
мэдлэгээ бусадтайгаа хуваалцана.
- Баг бүрийн Ерөнхий сайд Т.
Намнасүрэн болсон сурагчид
асуултыг уншиж өгнө.
- Багийн гишүүдийн олж авсан
мэдээлэлтэй харьцуулан хамтран
дүгнэлт гаргана./ 3 өгүүлбэрт
багтаана /
С
шат
Мэд лэгээ
бататгах
18 миут
- Баг бүрийн дүгнэлтийг гаргуулна.
- Илтгэгч тодруулна.
/ Чин ван М. Ханддорж /
- Багш зөв буруу ойлголтыг засна.
- Алжаал тайлах дасгал. Монгол Улсын
төрийн дуулал / Бүгд босож зогсон
хүндэтгэлтэйгээр дуулах/
- Баг бүр өөрсдийн боловсруулсан
мэдээллээ том цаасан дээр
нэгтгэж тодорсон илтгэгч нь
илтгэнэ.
- Багшийн асуултанд оюун дүгнэлт
хийж хариулна.
- Алжаал тайлах дасгал хийнэ.
/Багшийн зааврын дагуу/
Гэрийн
даалгавар
2 минут
“ Тусгаар тогтнолын үнэ цэнэ “ сэдэвт 100- 150 үгтэй эссэ бичих

4. Хичээлийн B шатанд багуудад өгөх бие даалтын ажил
Захиа № 1
“ Тусгаар тогнол” багт
Дараах асуултуудаас багийн гишүүн бүр нэг нэг асуулт сонгож аваарай!
Сонгосон асуултынхаа дагуу сурах бичгийнхээ 38, 39-р хуудсын мэдээлэлийг уншин,
бусадтайгаа шинэ мэдлэгээ хуваалцаарай.
Хугацаа: 5 минут
1. Богд хааны засгийн газраас ямар бодлого явуулж байсан бэ?
2. Ж. Дамдинсрэн, С. Магсаржав нарт ямар гавъяа байгуулсаны төлөө баатар цол
олгосон бэ?
3. 1912 онд Монгол төрдөө дуртайяа захирагдах ямар хошууд байсан бэ?
4. Элэг нэгт ямар ах дүүс бидэнтэй нэгдсэн бэ?
5. Өвөр Монголчууд бид нараас ямар тусламж хүссэн бэ?
Захиа № 1
“ Эрх чөлөө” багт
Дараах асуултуудаас багийн гишүүн бүр нэг нэг асуулт сонгож аваарай!
Сонгосон асуултынхаа дагуу сурах бичгийнхээ 39, 40-р хуудсын мэдээлэлийг уншин,
бусадтайгаа шинэ мэдлэгээ хуваалцаарай.
Хугацаа: 5 минут

5. 1. Бүх монгол угсаатнуудын нэгдэх тэмцэл нь ямар ямар улсын ашиг сонирхолтой
зөрчилдсөн бэ? Яагаад ...
2. Орос, Япон улсууд 1912.04.25-нд хоорондоо юу юу зөвшилцсөн бэ?
3. 1912 онд ХОУ, МУ-ын засгийн газартай ямар хэлэлцээр хаана хийсэн бэ? /
Уг хэлэлцээрийн Орос улсын байр суурь /
4. 1912 онд ХОУ, МУ-ын засгийн хэлэлцээр хаана хийсэн бэ?
5. ХОУ, МУ хоёрын хооронд байгуулсан гэрээнд юу юу тусгагдсан байсан бэ?
Захиа № 1
“ Ялалт” багт
Дараах асуултуудаас багийн гишүүн бүр нэг нэг асуулт сонгож аваарай!
Сонгосон асуултынхаа дагуу сурах бичгийнхээ 39, 40-р хуудсын мэдээлэлийг уншин,
бусадтайгаа шинэ мэдлэгээ хуваалцаарай.
Хугацаа: 5 минут
1. МУ нь тусгаар тогнолоо хүлээн зөвшөөрүүлэхийн тулд ямар ямар улсаас
тусламж хүссэн бэ?
2. Англи, Франц, АНУ, Япон, Дани, Голланд гэх мэт улсуудаас яагаад хариу
ирээгүй вэ?
3. 1912.11.03 –нд ХОУ, МУ хоёрын хооронд байгуулсан гэрээний сул ба давуу
тал
4. Гэрээ нь нийт хэдэн зүйлээс тогтдог байсан бэ? Гэрээний 1-р зүйлд юу юу
тусгагдсан бэ?
5. Монгол туургатнаа нэгтгэх тэмцэл яагаад тасалдсан бэ?

6. Захиа № 1
“ Тэмцэл” багт
Дараах асуултуудаас багийн гишүүн бүр нэг нэг асуулт сонгож аваарай!
Сонгосон асуултынхаа дагуу сурах бичгийнхээ 40-р хуудсын мэдээлэлийг уншин,
бусадтайгаа шинэ мэдлэгээ хуваалцаарай.
Хугацаа: 5 минут
1. Чин ван М. Ханддорж хэний зарлигаар ямар улсад очсон бэ?
2. Чин ван М. Ханддоржийн айлчлалын гол зорилго юу байсан бэ?
3. Монголчуудын тусгаар тогтнолыг ямар улс зөвшөөрсөн бэ?
4. Чин ван М. Ханддоржийн дараагаар ХОУ- д хэн айлчилсан бэ?
Түүний зорилго ......
5. Ерөнхий сайд Т. Намнансүрэнгийн хүссэн тусламжийн хариуд ямар болзол
бидэнд тулгасан бэ?
Захиа № 1
“ Итгэл” багт
Дараах асуултуудаас багийн гишүүн бүр нэг нэг асуулт сонгож аваарай!
Сонгосон асуултынхаа дагуу сурах бичгийнхээ 40, 41-р хуудсын мэдээлэлийг уншин,
бусадтайгаа шинэ мэдлэгээ хуваалцаарай.
Хугацаа: 5 минут

7. 1. Хиагтад болсон “ Гурван улсын гэрээ” -нд ямар ямар улсууд оролцсон бэ?
Тэдгээрийн байр суурь ...
2. Уг “ Гурван улсын гэрээ” хэр удаан үргэлжилсэн бэ? Яагаад ...
3. Хөрш гүрнүүд маань Монголын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрөхгүй
байгаа нь ямар далд санаатай вэ?
4. Монгол улс нь ямар улсын автономит болсон бэ? Яагаад ...
5. МУ автономит эрхтэй болсоны сул ба давуу тал ....
Захиа № 2
“ Тусгаар тогнол” багт
Доорх асуултанд тулгуурлан, багаараа олж авсан мэдлэгээ нэгтгэн, нэгдсэн
дүгнэлт гарга.
Элэг нэгт Монголчуудаа нэгтгэхэд түүхэн ямар үйл явдалууд өрнөсөн бэ?
Хугцаа: 5 минут
Захиа № 2
“ Эрх чөлөө” багт
Доорх асуултанд тулгуурлан, багаараа олж авсан мэдлэгээ нэгтгэн, нэгдсэн
дүгнэлт гарга. Монголчуудаа нэгтгэх тэмцэлд хүчирхэг гүрнүүд ямар саад учруулсан бэ?
Хугцаа: 5 минут
Захиа № 2
“ Ялалт” багт
Доорх асуултанд тулгуурлан, багаараа олж авсан мэдлэгээ нэгтгэн, нэгдсэн
дүгнэлт гарга.
Чин ван М.Ханддорж ХОУ-д очсоны учир шалтгаан ь юу вэ?
Хугцаа: 5 минут

8. Захиа № 2
“ Тэмцэл” багт
Доорх асуултанд тулгуурлан, багаараа олж авсан мэдлэгээ нэгтгэн, нэгдсэн
дүгнэлт гарга.
Монголчуудаа нэгтгэх тэмцэл яагаад тасалдсан бэ?
Хугцаа: 5 минут
Захиа № 2
“ Итгэл” багт
Доорх асуултанд тулгуурлан, багаараа олж авсан мэдлэгээ нэгтгэн, нэгдсэн
дүгнэлт гарга.
Гурван улсын гэрээ гэж юу вэ?
Хугцаа: 5 минут